bai giang CNXLNT
-
Upload
anhdungmta56 -
Category
Documents
-
view
228 -
download
0
Transcript of bai giang CNXLNT
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
1/35
Cc thng squan trng khi la chn mt hthng xl nc thi
1. Khnng p dng
Khnng p dng ca mt quy trnh c thc nh gi da trn kinh nghim qu
kh, ti liu xut bn, ti liu ca nh my v nghin cu pilot. Trong nhng trng hp
mi hay khng bnh thng cha gp bao gith cn tin hnh nghin cu th nghim trn
quy m pilot.
2. Lu lng nc thi
Cng nghxl c chn phi p ng c lu lng dkin. V d,biu ho
skhng ph hp vi lu lng nc thi cc ln.
3. Mc dao ng lu lng ca nc thi
Hu ht cc qu trnh v hthng chc thit kcho mt gii lu lng no .
Qu trnh v hthng ny chhot ng tt nht mt lu lng n nh no . Nu mc
bin ng vlu lng ln th cn c qu trnh iu ho.
4. c tnh dng thi
c tnh nc thi u vo sc nh hng n cng nghc chn (v dxl
ho hc hay sinh hc) v cc yu cu cho qu trnh vn hnh c tt nht
5. Cc thnh phn cn trv khng chu tc ng
C nhng thnh phn no c thcn trqu trnh xl? Thnh phn no khng chu
tc ng trong qu trnh xl?
6. Cc vn vkh hu
Nhit nh hng n tc phn ng trong hu ht cc qu trnh ho, sinh. Nhit
cng c thnh hng n hot ng chc ca thit b. Nhit m p c thy
nhanh vic pht sinh mi v hn chvic pht tn trong khng kh
7. Quy m qu trnh x l c la chn da vo ng hc phn ng, hschuynkhi v tiu chun ti lng
Kch cthit bphn ng phi da vo ng hc phn ng, hschuyn khi. D
liu ng hc c thly tkinh nghim, ti liu xut bn, kt qunghin cu in hnh.
8. Cht lng
Cht lng thng c nh gi thng qua cht lng dng ra, ph hp vi cc
quy nh thi
9. Xl cc tn d
Dng v slng ca cc tn dsau khi xl bao gm dng rn, lng v kh phi
c tnh ton hay c lng. Qu trnh xc nh ny c thc thc hin thng qua cc
nghin cu pilot.
10. Xl bn
C hay khng yu tno lm vic x l v tiu hubn trnn khng kh thi
hoc qu tn km? Vic tun hon cht thi tqu trnh x l bn nh hng g n b
phn xl nc? Vic chn la hthng xl bn cn i i vi vic chn la hthng
xl nc
11. Cc yu tmi trng
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
2/35
Cc yu tmi trng nhloi gi cho, hng gi, khong cch n khu dn c
c thhn chhoc nh hng n vic sdng mt squ trnh, c bit khi c pht sinh
mi. Giao thng c thnh hng n vic chn a im. Mi trng nc tip nhn c
thc nhng gii hn c trng, i hi phi loi bmt sthnh phn c bit nhdinh
dng khi nc thi khi tip nhn.
12. Cc yu cu vho cht
Ngun v lng ho cht no cn phi sn c trong mt khong thi gian di nhm
m bo vn hnh hthng c hiu qu? Vic bsung ho cht c g nh hng n cc
c tnh ca cht tn ng sau xl v chi ph xl?
13. Yu cu vnng lng
Nu mc ch l thit kmt hthng xl c hiu quvkinh tth cn phi bit
c cc yu cu vnng lng v chi ph cho nng lng trong tng lai
14. Yu cu vnhn s
Cn bao nhiu ngi v mc knng no vn hnh hthng? C sn ngun
nhn lc ny khng? Cn o to thm nhng g?
15. Cc yu cu vvn hnh v bo tr hthngCc yu cu c bit vvn hnh v bo dng? Cn nhng phtng thay thno,
ngun u v chi ph ra sao?
16. Yu tlthuc
Cc yu t l thuc bao gm nhng g? Tc ng ca chng nh thno n cht
lng xl, c bit l khi chng khng cn sn xut?
17 tin cy
Mc tin cy ca hthng nu xt trong mt thi gian di? Hthng c dbtrc
trc khng, c chu c sc nh kvlu lng khng? Nu c th cht lng ca ncthi sau xl bnh hng nhthno?
18. Tnh phc tp
Mc phc tp ca vic vn hnh h thng trong trng hp thng thng v
trng hp khn cp? Ngi vn hnh cn c o to nhng g?
19. Tnh tng thch
Vi csvt cht hin c th hthng mi c vn hnh bnh thng c khng?
Vic mrng nh my c ththc hin ddng khng?
20. Khnng thch ng
Hthng hay qu trnh xl c thc sa cha, thay i p ng vi cc yu
cu xl trong tng lai khng?
21. Phn tch vng i kinh t
Vic nh gi chi ph phi bao gm chi ph vn u tban u, chi ph vn hnh v
chi ph bo dng. Hthng xl vi chi ph u tban u thp nht c thkhng l hiu
qunht trong mi lin quan vi chi ph vn hnh v bo dng.
22. Qut
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
3/35
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
4/35
Trong x l nc thi th, thng dng song chn v dng my nghin nhcc
vt bgili. Cn trong xl nc thi cng nghip, ngi ta t thm li chn
Song chn c tht cnh hoc di ng (thng dng l cnh), hoc c thkt
hp cng vi my nghin nh. Song chn c lm bng kim loi, c thit din trn, vung
hoc hn hp, c t nghing mt gc 60-750.
Phn loi: C 02 loi song chn chnh, l song chn th v song chn mn chyu
c sdng trong xl nc thi. Song chn th c khong mgia cc thanh thay i
t6 - 150mm cn song chn mn c khong cch gia cc thanh nhhn 6mm. Loi song
chn siu nh(c d khong 50m) thng c sdng chyu tch cc cht rn mn
trong dng nc xl.
Hnh: Phn loi song chn rc
Khi thit ksong chn rc, cc thng tin sau cn quan tm:
- Vtr: Do mc ch ca song chn rc th l loi bvt cht c kch thc ln c thgy
hi hoc tc nghn cho cc thit bpha sau nn trong hu ht cc trng hp u c t
pha trc blng ct. Nu blng ct c t pha trc song chn rc th rc v cc loi
vt liu dng si c thnh hng n ccu thu cn ca blng ct, bao bc xung quanh
ng thi kh v lng cng ct v khi lng ct lng c bm i th nh hng n hthng
bm v ng ng.
- Vn tc gn ng(vn tc chy trn cc knh dn): Nu song chn lm sch bng tay,vn tc chy trn knh vo khong 0,45m/s ti gi tr lu lng trung bnh to ra din
tch thu hi rc thch hp cho song chn (to phn din tch ngp nc ln hn). trnh
lng cn, tc ca nc on knh m rng trc song chn khng c di 0,4
m/giy khi lu lng nhnht.Vic kim sot tc dng chy ny c thc hin bng
cch mrng din tch ti khu vc t song chn rc. Song chn rc vi co rc thcng
chdng nhng trm xl nhc lng rc < 0,1m3/ng..
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
5/35
i vi song chn rc c ccu thu hi rc bng ckh, cn c t nht 02 thit b
c lp t cng nhau phng trng hp mt thit b phi ngng hot ng bo
dng hay sa cha. loi trkhnng lt qua ca cc mnh vlu lng dng chy
ln nht, vn tc dng chy qua song chn khng nn vt qu 0,9m/s.
-Kch thc song chn: Ty theo yu cu v kch thc ca rc chiu rng khe hca cc
song thay i.
Cc gi trthng dng thit ksong chn rc:
Chtiu Co rc thcng Co rc cgii
Kch thc ca cc thanh
- Brng (mm):
- Bdy (mm):
5-15
25-38
5-15
25-38
Khong cch gia cc thanh (mm) 25 - 50 15-75
nghing song chn theo trc thng ng () 30-45 0-30
Vn tc dng chy (m/s)
- Ti a:
- Ti thiu:
0,3-0,6
-
0,6-1,0
0,3-0,5
gim ct nc cho php (mm) 150 150-600
Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991
Skhe hn gia cc thanh ca song chn rc c xc nh theo cng thc:
svhb
Qn
.. 1
max=
Trong :
Qmax: Lu lng thi ti a, m3/s
b: Chiu rng khe hgia cc thanh (khong cch gia cc thanh), mh1: Chiu su lp nc qua song chn (m), thng bng chiu su lp nc trong knh dn
vo (khng c hin tng dng nc trc song chn).
vs: tc nc qua song chn (m/s), chn vs= 0,7 m/s khi lu lng trung bnh v = 0,9
m/s khi lu lng ti a trnh va chm gia rc v song chn.
Chiu rng tng cng ca song chn rc l:
)1(. += nSnbBs (m), vi S l brng ca mi thanh chn.
-gim ct nc sau song chn: gim ct nc sau song chn c hiu l mc
chnh lch cao ca dng nc ti vtr trc v sau song chn. y l mt hm scavn tc gn ng v vn tc qua song chn. gim ct nc (qua song chn th) c th
tnh theo cng thc:
g
vV
ChL
2
)(
1 22 = , m
Trong :
hL: gim ct nc, m
C: Hsthi theo kinh nghim do dng chy ri v tn tht do cc cnh song chn. C=0,7
i vi song chn sch v C=0,6 i vi song chn btc.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
6/35
V: Vn tc chy thc ca dng nc qua khong hgia cc song chn, m/s
v: Vn tc gn ng ca dng chy knh dn nc, m/s
g: Gia tc trng trng, 9,81m/s2
- Bung t song chn: V song chn lm co hp tit din t ca dng chy nn ti vtr
t song chn tit din knh phi c mrng. trnh to thnh dng chy ri knh phi
mrng dn dn vi mt gc = 20o(xem hnh di).
Hnh: Bn vmt bng v mt ct bung t song chn rc
Chiu di on mrng (l1) c tnh theo cng thc:
tg
BBl ks
21
= ,
Trong :
Bs: Chiu rng vtr t song chn rc, m
Bk: Chiu rng ca knh dn, m: Gc mrng trn knh dn, .
Bi tp: Tnh ton song chn rc (co rc cgii) xl rc th trong dng thi c lu lng ti
a Qmaxl 1260m3/h vi cc thng ssau:
1/ Vn tc qua song chn ng vi Qmaxl 0,9m/s, vn tc nc chy trn knh l 0,6m/s
2/ Chiu rng khe hgia cc thanh b=50mm
3/ Chiu su lp nc qua song chn h1=1,0m.
4/ Sdng thanh chn rc c kch thc rng S=15mm, dy 50mm.
Gii:
*/ Skhe hgia cc thanh l:
7,79,0.1.05,0
35,0
1
max ===svbh
Qn
chn n=8, nn ta c sthanh chn rc cn sdng l 7 thanh.
*/ Chiu rng ca bung chn rc l:
mnSnbBs 505,0)18(015,08.05,0)1(. =+=+=
*/ gim ct nc khi i qua song chn l:
033,081,92
6,09,0
7,0
1 22=
=
xhL (m)
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
7/35
ngha ca gim ct nc: dng tnh ton phn chnh lch cao ca phn din
tch trc v sau song chn khc phc hin tng dn nc trc song chn v lng
cn sau song chn.
2. Blng ct (Grit chamber)
B lng ct nhm loi bct, si, dm, cc loi xkhi nc thi. Trong nc
thi, bn thn ct khng c hi nhng snh hng n khnng hot ng ca cc cng
trnh v thit btrong hthng nhma st lm mn cc thit bckh, lng cn trong ccknh hoc ng dn, lm gim thtch hu dng ca cc bxl v tng tn slm sch cc
bny. V vy trong cc trm xl nht thit phi c blng ct.
Blng ct thng c t pha sau song chn rc v trc blng scp. i khi
ngi ta t b lng ct trc song chn rc, tuy nhin vic t sau song chn c li cho
vic qun l blng ct hn. Trong blng ct cc thnh phn cn loi blng xung nh
trng lng bn thn ca chng. y phi tnh ton thno cho cc ht ct v cc ht
v ccn gili slng xung cn cc cht llng hu ckhc tri i.
C ba loi b lng ct chnh: b lng ct theo chiu chuyn ng ngang ca dngchy (dng chnht hoc vung), b lng ct c sc kh hoc b lng ct c dng chy
xoy.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
8/35
Tnh ton blng ct xut pht tln (ng knh) ca ht mun gili trong b.
Tc lng ca ht trong bcn gi l ln thulc ca ht hay ti trng bmt ca b:
F
QU =0 , (m
3/m
2.ngy, m/h, mm/s)
Bng ti trng bmt ca b lng ct (hay ln thy lc) theo ng knh ht 150C
(Trnh Xun Lai, 2000):
ng knh ht (mm) 0,1 0,12 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 0,5
U0 5,12 7,37 11,5 18,7 24,2 28,3 34,5 40,7 51,6
Din tch mt nc phn hnh chnht ca blng c xc nh theo cng thc:
0
.U
QKF= , m
2
Trong :
Q: lu lng nc thi ln nht, m3/s
U0: ln thulc ca ht cn tch, m/s
K: hs(=1,3 khi U0=18mm/s, =1,1 khi U0=24mm/s)
Tschiu di v chiu su ca b
0
.U
vK
H
L=
Trong :L: chiu di phn chnht, m
H: Chiu cao cng tc ca b, m
v: Vn tc chuyn ng ca nc trong b, m/s (v=0,2m/s ng vi Qmaxv v=0,15 ng vi
Qmin)
Sau khi tnh ton c cc kch thc ca phn hnh chnht ca blng, cn kim
tra li thng sthi gian lu nc trong bng vi gi trQmax(gi trthi gian lu thch
hp t60-90 giy).
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
9/35
qu trnh lng ca cc ht trong bkhng c tc dng i vi cc cn hu c, cn
khng chvn tc lng trong bdao ng t0,15-0,3m/s. Tuy nhin, khi gi trQ thay i
tQmaxsang Qmin th tc dng sthay i. khng chsgiao ng ca v, cn xy
dng ca trn kiu mng o theo tlvi ngp nc H trong blng. Chiu rng ca
trn c thu hep tB vb. y ca trn c chnh P so vi blng to khnng
chnh p a nc ra khi blng vi vn tc khng i.
Cch xc nh b v P nhsau:2/3
3/2
max 1
1.
2
.
=
K
K
Q
vB
gm
vBb
3/2
3/1min
3/2
3/2max
1
1.
.1.
. K
K
vB
Q
K
KK
vB
QP
=
=
Trong :
Qmax, Qmin l lu lng ti a v ti thiu i qua b lng ct, lc ny, tc dng nc
trong bl khng i.
max
min
Q
Q
K=
m: Hslu lng ca ca trn phthuc vo gc ti.
B, b: Chiu rng ca trn trc v sau khi thu hp.
v: vn tc nc trong b.
V d: Tnh ton blng ct cho mt cng trnh xl nc thivi cng sut 4000m3/ngy.
3. Biu ho
Lu lng v cht lng nc thi t h thng thu gom chy v nh my x l
thng xuyn dao ng, do biu ha c tc dng n nh lu lng v cht lngdng khc phc nhng vn vn hnh do sdao ng lu lng nc thi gy ra v nng
cao hiu sut cc qu trnh xl pha sau.
C 02 loi biu ho: iu ho lu lng (trong trng hp ti lng cht thi
khng hoc t thay i theo thi gian) v iu ho lu lng v cht lng. iu lu l qu
trnh gim cc bin ng vc tnh nc thi nhm to iu kin ti u cho cc hot ng
tip theo.
Vtr: ty thuc vo tng hthng m biu ho c tht cc vtr khc nhau,
chyu l t sau h thng tin x l. Thng thng, BH c t sau b lng ct vtrc blng t 1.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
10/35
Hnh1:iu ho trn dng thi
Hnh 2: Biu ho ngoi dng thi
Chc nng:
- iu chnh sbin thin lu lng.
- iu chnh sbin thin cht lng, trnh nh hng n cc cng trnh pha sau, c bit
l cng trnh xl sinh hc.
- Kim sot gi trpH cho cc qu trnh sinh ho pha sau.
Khi thit kbiu ho, chng ta cn trli c cc cu hi sau:
1/ Vtr:
2/ Loi biu ho (trn hay ngoi dng thi):
3/ Thtch b:
4/ Hnh dng v cu trc
- Hnh dng
- Cu trc (bphn lm sch, ca vo, ccu an ton)
- Ccu sc kh- Bm v hthng kim sot bm.
Cch tnh ton BH.
Hin nay c cc cch tnh ton biu ho khc nhau.
Cch 1: Tnh ton BH bng th
- o lu lng nc thi ra trong mi gitrong khong thi gian 24 gi.
- Vthbiu din mi quan hgia lu lng thi trung bnh theo gi(thbc 1) v
thtch tch lutheo thi gian (thbc 2).
- Xc nh im bng ca thbc 2, xc nh khong cch tim bng ny n ng
th bc 1. Gi tr khong cch ny chnh l th tch BH cn tnh ton. C th tnh
khong cch ny bng gii hphng trnh 02 thtrn.
- Trong thc t, BH thng c thit kc dung tch ln hn khong 10-20% kt qu
tnh ton phng nga cc trng hp khng tin on c hay cc bin ng bt
thng.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
11/35
Hnh 4:thxc nh kch thc biu ho
Cch 2: Tnh ton BH bng bng.
- Tnh thtch tch luvo btng gi(Vv):
ttvv QVV += )1( (m3)
Trong :
Vv: Thtch tch luvo bti thi im t, m3.
Vv(t-1): Thtch tch luvo bti thi im t-1, m3.
Qt: Lu lng thi ti gitnh ton, m3/h.
- Tnh thtch tch lubm i(Qb):
tQQ tbb .= (m3)
Trong :
Qb: Lu lng bm i trung bnh, m3
t: thi gian tnh ton, h
- Tnh thtchthay i thctheo tng gi.
vb VQQ = (m3)
Lc ny, thtch biu ho cn tnh ton chnh bng hiu ca i lng dng ln nht
tri i lng m b nht ca thtch thay i.
Thi gian V_vo (m3) V_tch lu(m3) Q_bm ra (m3) Q_ tb Q_thay i (m3)23.3 7.5 7.5 10 10 2.5
0.3 8 15.5 20 10 4.5
1.3 8 23.5 30 10 6.5
2.3 8.5 32 40 10 8
3.3 8 40 50 10 10
4.3 8 48 60 10 12
5.3 8.5 56.5 70 10 13.5
6.3 8.5 65 80 10 15
7.3 9.5 74.5 90 10 15.5
8.3 11 85.5 100 10 14.5
9.3 13.5 99 110 10 11
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
12/35
10.3 12 111 120 10 9
11.3 14 125 130 10 5
13.3 13 138 140 10 2
14.3 12 150 150 10 0
15.3 11 161 160 10 -1
Bng 1: Bng m tthtch trung bnh v thtch tch lutheo thi gian
Vbiu ho = 15,5 - (-1) = 16,5 (m3)
Cch 3:Tnh ton BH bng cng thc: Biu ho c thit kvi chiu su t1,5n 2m. Thtch ca biu ho c thtnh theo cng thc:
1ln
.
=
n
n
dd
k
k
QV
Hsdp tt giao ng knc tnh theo cng thc [2]:
tbcp
tb
nCC
CCk
= max
Cmax, Ctb, Ccp: ti lng cht nhim ln nht, trung bnh v cho php.
Nng cht nhim cho php thng l Ccp= 1,23Ctb(m bo lu lng v cht
lng nc cho cc cng trnh xl tip theo).
4. Blng scp
Nc thi sau qu trnh xl sbsi vo blng scp (primary sedimentation
tank). Cc ht rn llng c khi lng ring qu nh lng c trong b lng ct s
c lng ti blng scp vi thi gian lu khong vi gi. Cn lng di y c ly
ra bng co cgii hay sdng bm ht.Blng scp c khnng lng cc ht rn c vn tc lng (ln thy lc) t0,3
0,6mm/s (so vi cc ht rn lng trng b lng ct l t18-24mm/s). Tc dng ca b
lng scp l gim hm lng SS, iu ha dng chy phv gim mt phn BOD. Ti
trng bmt ca blng scp vo khong 24,5 49m3/m2.ngy. Thi gian lu nc trong
b t1-3h (thng thng l 2h). B lng scp c thx l c t90-95% cn c th
lng, 50-60% SSv t25-35% BOD. c tnh lng trong blng scp khng tun th
theo nh lut Stock v cc ht lng lun lun thay i kch thc, hnh dng v gia tc do
vy khng c mt cng thc ton hc no m tc qu trnh lng ny. Cc thng sthit kthng c xy dng tphng th nghim kim chng.
Cc tiu chun thit kc ththam kho: GLUMRB Ten States Standards, 1996;
Illinois EPA, 1998). Theo , khi lng nc thi vt qu 380m3/ngy th thng sdng
nhiu blng ng thi. Chiu di blng nhnht l 3m, chiu su bcng nng cng tt
nhng khng nhhn 3m. Ti trng bmt c tnh cho lu lng ln nht. Hiu qu
khBOD phthuc vo gi trti trng bmt.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
13/35
Khi cc thng sthit kkhng c sn, c thsdng bsliu sau tham kho.
a/ Cc thng stnh ton cbn cho blng scp (US EPA, 1975a)
Ti trng lng bmt, m3/m2.ngyDng xl
Trung bnh Ti a su (m)
Lng sbcho qu trnh xl thcp 19-33 81-122 3-3,7
(Ngun: Water and wastewater calculation manual)
b/ Vn tc ti a trong vng lng:
f
dgpkv
.).1.(.8 =
Trong :
v: Vn tc ti a trong vng lng
k: hsphthuc tnh cht cn, k=0,05
p: khi lng ring ca ht, 1,2 1,6, kg/m3
g: gia tc trng trng, m2/s
d: ng knh tng ng ca ht, 10-4m
f: hsma st, phthuc vo R, f=0,025
c/ Hiu qukhSS, BOD blng 1 tnh theo cng thc thc nghim:
tba
tRt
.+
= , %
Trong :
t: thi gian lu, h
a, b: Hng sthc nghim, vi BOD (a=0,018, b=0,02), vi SS (a=0,075, b=0,014)
Thi gian lu ca blng t1-3h (thng l 2h) c tnh cho lu lng thp nht
m bo rng qu trnh lu nc lu hn sgy ra cc iu kin nhim bn (sinh mi).
Bi tp: Thit kb lng scp cho ngun nc thi vi lu lng 7570m3/ngy vi lu
lng thi tnh theo gi ln nht l 18.900m3/ngy v dng thi tnh theo gi thp nht l
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
14/35
4540m3/ngy. Thit k h thng nhiu n nguyn v c tnh c khong 35% BOD c x l
trong b.
Gii:
Theo th trn, vi 35% lng BOD c x l th ti trng b mt ca b lng l
700gal/ft2.ngy (tng ng 28,5m3/m2.ngy).
Chiu su ca bl 3m.
Sdng 02 n nguyn, mi mt n nguyn xl c 7570/2=3785m3/ngy.
Din tch bmt ca mi n nguyn l:
8,1325.28
785.3===
v
QA , m
2.
Xc nh chiu di (l) v chiu rng (w) vi tl4:1
(w)x(4w)=132,8, suy ra w = 5,76m, la chn blng c kch thc 5,5 x 24m (rng x di)
Thtch ca bl:
3963.132 ==V , m3
Thi gian lu nc:
105,0
3785
396===
Q
Vt x24h/ngy = 2,5h (t yu cu).
5. Lc
Lc c ng dng tch cc tp cht phn tn c kch thc nh(cht l lng,
cht keo hu cv v c) khi nc m cc blng khng thloi c chng. Ngi ta
tin hnh qu trnh tch bng vch ngn xp, cho php cht lng i qua v gipha phn tn
li
Qu trnh lc c thxy ra di tc dng ca p sut thutnh ca ct cht lng hoc
p sut cao trc vch ngn hay p sut chn khng sau vch ngn.
Qu trnh lc cn c sdng loi bmt phn BOD trong dng thi ca qu
trnh xl sinh ho gim lng cht rn llng v quan trng hn, y l mt bc n
nh nhm mc ch nng cao hiu quca qu trnh khtrng dng nc sau xl.
Bng phn loi cc qu trnh lc
Cht nhim Lc Lc bmt Siu lc Lc RO Lc thm tch
SS
Cht dng keo
Vt cht hu c
TOC
VOC
Amonia
Nitrate
Phosphorus
TDS
Vi khun
Tbo ng vt
nguyn sinh
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
15/35
Virut
Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991
Hnh: Phn loi cc qu trnh lc
5.1 Lc su (deep filtration)
Phn III. Cc cng trnh xl nc thi bng bin php ho l
Ni chung, xl scp bng phng php ho hc c p dng khi nc thi cng
nghip c hm lng cc cht rn cao dng keo (kh lng).
Mc ch ca xl scp l gim lng cht rn qu trnh xl thcp t hiu
qu(xl cc cht nhim cn li trong nc thi, v dnhcht hu cho tan).
Qu trnh xl scp chyu gm :lng trng lc, v tuyn ni bng khng kh ho tan.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
16/35
Ho cht c s dng nh cht ng t v to bng vi mc ch ch yu l
chuyn cc ht keo llng thnh cht rn dng:
- C thlng nhtrng lc trong blng, hoc
- c tch bng tuyn ni
1. ng keo t(Coagulation)
Cc ht dng keo trong nc thi thng c in thbmt m. Kch thc nhca
cc ht keo (0,01 n 1m) nn lc ht gia cc ht vcbn l nhhn ng kso vi
lc y bi cc in tch. Trong iu kin n nh th chuyn ng Brown gicho cc ht
trng thi llng. Chuyn ng Brown (dng chuyn ng tdo) ln cc ht keo c to
ra do tc ng nhit ca cc phn tnc xung quanh. ng keo t l qu trnh ph v
trng thi n nh ca cc ht keo to ra s tng ln vkch thc ht thng qua qu
trnh tng tc gia cc ht.
C hai kiu ng t chnh: ng t mn (microflocculation) v ng t th
(macroflocculation). Skhc bit gia hai loi ng tny ph thuc vo kch thc ht
lin quan. ng tmn chyu sinh ra do schuyn ng nhit ngu nhin ca phn t
cht lng (y chyu l chuyn ng Brown). y l qu trnh ng tc ngha vi ccht c kch thc nh, t0,01 n 1m. Cn qu trnh ng tth c nhc n qu trnh
tp hp ca cc ht c kch thc ln hn, t1-2m. Qu trnh ny gy ra do skhc bit
v vn tc cm ng v qu trnh lng ring bit. Cc ht c th lin kt vi nhau bi
gradient nhit cm ng trong dng thi. Nhc m thnh di, cc ht chuyn ng
nhanh hn svt cc ht chuyn ng chm hn trong trng vn tc. Nu cc ht ny
gn kt vi nhau to thnh ht c kch thc to hn th sdlng hn.
Cc qu trnh ng t. a/ ng tmn v b/ ng tth.
Tm tt cc phn ng ca qu trnh ng tv to bng:
- Khuy trn nhanh: Cht keo tmang in tch dng n gn ht keo mang in tch m
- Qu trnh ng tlm cho ht keo c trung ho in tch
- Cc ht keo c trung ho in tch to thnh bng xp
- Khuy chm: Cht to bng (polyme) lm cho khi bng kt li v c thlng
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
17/35
Thit kbkhuy trn:
Qu trnh ng t
Qu trnh khuy trn bi cnh khuy trong bphn ng lm hnh thnh 2 tc ng:
tun hon v phn xo trn nc thi.Nng lng u vo c thxc nh thng qua hiu
sut khuy trn. Nng lng cp vo cng nhiu th qu trnh xo trn cng tt.
Camp v Stein xut cng thc tnh vn tc khuy trn trong qu trnh ng t:
V
PG
=
Trong :
G: l gradient vn tc khuy trn,1/s
P: Nng lng cp cho qu trnh khuy trn, W
: nht ng hc, N.s/m2
V: thtch bphn ng, m3.
Bng cch nhn 2 vca phng trnh trn vi thi gian lu (=V/Q) ta c:
PV
QV
P
Q
VG
1==
Bng gi trthi gian lu v gradient vn tc khuy trn trong qu trnh ng t:Gii gi tr
Qu trnhThi gian lu, s Gi trG, 1/s
Qu trnh khuy trn
- Qu trnh khuy nhanh chun
- Qu trnh khuy nhanh at hiu quphn tn
ho cht v tip xc ban u
- Khuy nhanh i vi qu trnh lc tip xc
5-30
< 1
< 1
500-1500
1500-6000
2500-7500
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
18/35
Qu trnh ng t:
- Qu trnh ng tchun
- ng ttrong qu trnh lc trc tip
- ng ttrong qu trnh lc tip xc.
30-60
2-10
2-5
50-100
25-150
25-200
Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991
Bng cc thng sthit khthng khuy trn
Thng s K hiu n v Gi tr
Qu trnh khuy dng ngang (dng
hng trc - axial flow)
- Gradient vn tc
- Vn tc khuy
- Tlng knh cnh khuy/ng
knh bphn ng
G
n
D/Tc
1/s
vng/pht
-
500-2500
40-125
0,25-0,40
Qu trnh khuy dng thng ng (dng
theo phng bn knh - radial flow)
- Gradient vn tc
- Vn tc khuy
- Tlng knh cnh khuy/ng
knh bphn ng
G
n
D/Tc
1/s
vng/pht
-
500-2500
25-45
0,40-0,60
Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991
*Nhng vn kthut thng gp:
- Lng ho cht cho vo thiu chnh xc
- Qu trnh ng tcha hon ton
- Qu trnh to bng cha hon ton* Gii php:
- Lng ho cht chnh xc cn c xc nh hng ngy i vi mu nc thi nhthit b
jar- test
- Hthng bm nh lng nht thit cn mt h thng hiu chnh kim tra lng ho
cht hng ngy (c a vo qua bm nh lng)
- My khuy (khuy trn nhanh) cn kim tra v xc nh tc quay ln -thi gian tip
xc: 1 pht
- My khuy (khuy trn chm) cn c kim tra v xc nh tc quay chm thi
gian thi tip xc: khong 10 pht
2. Tuyn ni (Flotation)
Khi nim tuyn ni: Bi ging CNMT
Phn loi: Bi ging CNMT (tuyn ni bng kh ho tan DAF - Dissolved-Air Flotation v
tuyn ni bng phn tn kh Dispersed-Air Flotation).
i vi h thng DAF, c hai loi ph thuc vo phng thc cp kh nn vo h
thng (c hay khng c hthng hi lu mang kh nn).
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
19/35
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
20/35
Tuyn ni bng phn tn kh
Hiu qu ca h thng DAF ph thuc trc ht vo t l ca lu lng kh/ti
lng cht nhim (A/S). T lny thay i i vi cc dng cht llng khc nhau v
c xc nh bng thc nghim. TlA/S thng sdng trong hthng xl nc thi
thay i t0,005 n 0,060.
Thit bthc nghim nghin cu hthng DAF
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
21/35
Mi quan hgia tsA/S vi ho tan ca kh, p sut vn hnh v nng cht
nhim c m ttheo phng trnh:
a
a
S
fPs
S
A )1(3,1 =
Trong :
A/S: tlkh-rn, ml/mg
sa: ho tan ca kh, ml/l
f: phn kh ho tan p sut P, thng l 0,5
P: p sut, at.35,101
35,101+=
pP vi p l p sut tuyt i.
Sa: Nng cht rn llng trong dng vo, g/m3 (mg/l)
Nhit , oC 0 10 20 30
sa, ml/l 29,2 22,8 18,7 15,7
Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991
Vi hDAF c dng hi lu th:
QS
RfPs
S
A
a
a )1(3,1 =
Trong :
R: lng tun hon c p sut, m3/ngy
Q: lu lng vo, m3/ngy.
Phn IV. Cc cng trnh xl nc thi bng bin php sinh hc
Mt sthng scn lu khi tnh ton cc thit bxl sinh hc.
* Hm lng cht rn llng trong bn lng (Mixed Liquoz Suspended Solids - MLSS):l
nng cht rn trong bn lng. MLSS c xc nh l lng cn lng c trong btrong mi trng tnh trong khong thi gian nht nh. MLSS bao gm cphn hu cv
phn v c.
* Hm lng rn bay hi (MLVSS):l hm lng cc cht hu cbay hi (VSS) c trong
bxl (hay cn gi l nng vi sinh vt trong bn hot tnh). Trong tnh ton th lng
MLVSS ny chnh bng gi trbn hot tnh X trong bxl. MLVSS c xc nh bng
cch ly MLSS cho vo tsy nhit 550-600OC n khi lng khng i ta thu c
tro ca cn. Ly MLSS tri tro ny ta thu c MLVSS.
* Chsthtch bn (Sludge Volume Index - SVI:l sml nc thi ang xl lng c 1
gam bn (theo cht kh khng tro) trong vng 30 pht. Cch tnh SVI
MLSS
VSVI
1000.=
y l thng scho bit trng thi ca bn v hiu quxl ca baerotank. Nu
SVI nm trong khong 80-150 th bn dlng. Nu SVI > 200 th bn kh lng, dbtri
ra ngoi do bn btrng phng ln.
* Hssdng cht nn cc i (Heterotrophic synthesis yield Y, mg VSS/mg COD):L t
sgia khi lng tbo v khi lng cht nn c tiu th trong mt thi gian nht
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
22/35
nh. Hssdng cht nn cc i cn c thc hiu l hsng ho l thng s
cho bit khi lng tbo vi sinh vt c sinh ra khi x l c 1 khi lng c cht
(COD). y l mt thng sng hc trong qu trnh thit khthng xl nc thi. Gi
trtiu biu ca Y (tnh theo mg BOD) vo khong 0,6 (khong giao ng t0,4-0,8); cn
Y (tnh theo mg COD) vo khong 0,4 (khong giao ng t0,3-0,6).
* H s phn hu ni bo Kd, (mg VSS/mg VSS.ngy - Endogenous decay coefficient,
1/ngy):y l hsc sdng thit kmt hthng bn hot tnh khuy trn hon
chnh. Hsny tnh n vic mt sinh khi tbo (VSS) do qu trnh oxy ho thu nng
lng phc vcho ssinh trng v pht trin ca tbo. Nhu cu nng lng l cn thit
i vi tbo nhng hsny thay i theo tui ca tbo. Khong gi trca Kdl 0,02
0,1 (in hnh l 0,055/ngy)
* Thi gian lu thulc (Hydrolic Retention Time HRT):L thi gian lu ca nc trong
bxl, tnh bng tsgia thtch ca b(V) v thtch nc thi i vo (Qv) trong mt
khong thi gian (ngy hay gi).
* Tui ca bn (SRT Solids Retention Time): L thi gian ca bn lu tr li trong bxl,
hay cn gi l tui ca cn. y l mt thng squan trng thit kv vn hnh mt hthng bn hot tnh. SRT c tnh bng tsgia lng bn c trong b(V.X) vi tng
lng bn i ra khi hthng (QxaXt+ QrXr) trong mt ngy.
rrTxa
cXQXQ
XV
..
.
+=
1. Bhiu kh Aerotank khuy trn hon chnh.
1.1 Tnh bAerotank khuy trn hon chnh.
Qu trnh tnh ton baerotank c tnh ton da trn cn bng vt cht trong htnh theo lng bn hot tnh.
Hnh: Hthng xl nc thi Aerotank
Cn bng bn hot tnh trong h:
)..(.'
0 eerwag XQXQVrXQVdt
dX++=
Trong :
dt
dX: Tc thay i nng bn hot tnh (cn bay hi) trong b.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
23/35
V: Thtch bAerotank, m3
Q: Lu lng nc thi i vo b, m3/h
X0: Nng bn hot tnh c trong nc i vo b(thng khng ng k), mg/l
rg: Tc tng trng thc ca vi sinh vt VSS, mg/l.day
Qwa: Lu lng bn xra ngoi ty blng, m3/h
Xr: Nng bn hot tnh ty blng xra khi b, mg/l
Qe: Lu lng nc ra khi blng xra ngoi, m3/h
Xe: Nng bn hot tnh trong nc xra ngoi, mg/l'
gr : Tc tng trng thc ca bn trong qu trnh xl, vi XkrYr dsug ..' =
Y: Hsnng sut sdng cht nn cc i (mg/mg), l tsgia khi lng tbo v
khi lng cht nn tiu thc trong mt thi gian nht nh). Gi trin hnh ca Y
khong 0,6 (tnh theo BOD) v 0,4 (tnh theo COD).
rsu: Tc sdng cht nn hay tc gim BOD trong bAerotank theo hiu qulm
sch, g/m3.ngy
kd: Hsphn huni bo, 1/ngy, gi trin hnh l 0,06.
Gii phng trnh trn ti thi im n nh (dx/dt=0) v vi X0=0:
dsueerwa k
X
rY
XV
XQXQ
=
+
.
..
Mt khc, ta c: ceerwa XQXQ
XV=
+ ..
.chnh l thi gian lu ca cn trong cng trnh v gi l
tui ca cn. Nn ta c phng trnh:
dsu
c
k
X
rY
=
1
M rsuhay tc sdng cht nn (gim BOD) c tnh theo phng trnh:
( )SSV
QSSrsu =
= 0
0
Trong :
S0: Nng BOD u vo, mg/l
S: Nng BOD u ra, mg/l
: Thi gian lu ca nc trong bv bngQ
V, ngy, h
Thay rsutphng trnh trn, ta c cng thc tnh kch thc bAerotank l:
).1(
)(. 0
cd
c
kX
SSYQV
+
=
1.2 Tnh thi gian lu nc trong b:
Q
V= , ngy hoc gi
1.3 Lng bn hu csinh ra
Tc tng trng ca bn (tlbn sinh ra khi gim c 1 gam BOD):
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
24/35
cd
bk
Yy
.1+=
Lng bn hot tnh sinh ra trong 1 ngy:
)(. 0 SSQyP bx =
1.4 Lu lng bn xQwa
Tcng thc tnh tui ca bn, ta c lng bn xra hng ngay khi hthng i vo
hot ng n nh l:
cr
ceewa
X
XQVXQ
= , m
3/ngy
Lu : Lu lng thi ra tb lng Qe= Q (coi nhnc theo bn l khng ng k).
Ton bgi trtnh trn u tnh theo lng BOD ho tan (cn hu cbay hi).
1.5 Lu lng bn tun hon Qr
Tnh lu lng bn tun hon m bo nng bn trong baerotank lun n
nh. Theo phng trnh cn bng lng bn i vo v i ra khi b(bqua lng bn pht
sinh trong b), ta c cn bng:
XQQXQ rrr ).(. += (lng bn i vo bng lng bn i ra)
Rt ra lng bn cn tun hon l:
XX
XQQ
r
r
= , m3/ngy
1.6. Tnh lng oxy yu cu trong qu trnh xl
Lng oxy l thuyt yu cu trong qu trnh bn hot tnh c xc nh tBOD5
ca nc thi v lng thi ca vi sinh vt trong ngy. Phn ng sinh ha xy ra:
C5H7NO2+ 5O25CO2+ 2H2O + NH3+ E
113 160
1 1,42
Vy, lng oxy cn thit cho phn ng phn hy cht hu cbng vi sinh vt sl:
xPf
SSQdkgO 42,1
.1000
)(/ 02
=
Trong :
Px: Lng bn sinh ra trong 1 ngy, kg/d (theo 1.3)
f: hschuyn i tBOD5sang BOD20, f=0,45-0,68)
Khi tnh n oxy cho qu trnh nitrat ha th lng oxy cn thit l:dkg
NNP
f
SSQdkgO x /,
1000
)(75,442,1
1000
)(/ 002
+
=
Trong :
N0v N: Hm lng N kjeldahl trc v sau khi xl
4,75: hssdng oxy khi oxy ha NH4+thnh NO3
-
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
25/35
Bng cc thng sng hc cho qu trnh bn hot tnh xl nc thi sinh hot
Thng s Gii gi tr Gi trin hnh
kd, ngy-1
0,025 0,075 0,06
Y, mgVSS/mgBOD5 0,4 0,8 0,6
Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991
V d:
Thit kh thng bn hot tnh hon chnh vi cc d liu nh sau (tnh hiu qux l ca h
thng, thtch b, lng bn sinh ra, lng tun hon ).
Lu lng thi trung bnh: 0,32m3/s
Lu lng ln nht: 0,80m3/s
BOD5 dng vo: 240mg/l
TSS dng vo: 280mg/l
BOD5 dng ra:
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
26/35
BOD5= 03 /5,165/5,161
536.27
1000446.4/446.4190.2636.6 Slmgmg
xdkg =====
TSS = lmgmgx
dkg /8,92/8,92536.27
1000555.2/555.2186.5741.7
3 ====
Lng cn hu cc trong nc ra khi blng 2: 24 x 0,63 = 15,1 mg/l
Lng BOD5 c cn ra khi blng 2: 15,1 x 1,42 x 0,67 = 14,3 mg/l
Lng BOD5ha tan ra khi b lng bng tng BOD5cho php u ra tri lng BOD5c
trong TSS: 20 14,3 = 5,7 mg/l (S)Hiu quxl BOD5ha tan ca hthng:
%5,965,161
7,55,161
0
01 =
=
=
S
SSE
Hiu quxl tng thca hthng, bao gm cblng scp:
%7,91240
202402 =
=E
4. Tnh thtch ca b
30 586.5
)1006,01(400.2
10)7,55,161(5,0536.27
)1(
)(.m
x
xx
kX
SSYQV
cd
c =
+
=
+
=
5. Tnh ton lu lng thi khi hthng i vo hot ng n nh
10)8,024(536.27)8,09300(
2400585.5=
+=
+=
xxxQ
x
XQXQ
VX
waeerwa
c Qwa = 109 m3/d
6. Tnh ton lng bn thi ra hng ngy
3125,01006,01
5,0
1=
+=
+=
xk
Yy
cd
bun
)7,55,161(536.273125,0)( 0 == xSSQyP bunx x10-3
= 1.341 kg/d
7. Tnh lng bn tun hon li hthng
T: XQQXQ rrr )( += 47,024007440
2400=
=
XX
X
Q
Q
r
r Qr= 27.536 x 0,47 = 12.942
m3/d
2. Bxl ym kh UASB
2.1 u nhc im ca xl ym kh so vi xl hiu kh
u im:
- Sdng t nng lng
- Sinh ra t bn sinh hc
- Khng yu cu vdinh dng- Sn sinh ra CH4(nng lng)
- Kch thc bphn ng nhhn
- Phn ng nhanh vi vi vic bsung cht nn.
Nhc im:
- Thi gian khi ng lu hn t c yu cu vsinh khi
- Yu cu bsung kim
- Thng phi bsung qu trnh hiu kh t c yu cu thi
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
27/35
- Kh c khnng xl cht dinh dng
- Nhy cm hn vi cc yu tcn trtrong iu kin nhit thp
- Dbnh hng bi cc cht c
- C khnng sn sinh mi v kh c tnh n mn.
Khi so snh cn bng nng lng gia qu trnh ym - hiu kh xl nc thi c
cng tnh cht (200C, Q=100m3/ngy v mc nhim 10kg/m3), chng ta c bng sau:
Gi tr, kJ/ngyNng lng Ym kh Hiu kh
Thng kh - - 1,9.106
Sn sinh CH4 125.106 -
Gia tng nhit nc thi ln 300C -21.106 -
Tng nng lng 104.106 - 1,9.106
(Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991)
Trong trng hp ny, lng oxy cn cung cp l 0,8kg/kg COD x l c, kh
nng sinh CH4l 0,35m3/kg COD xl c v nng lng ca CH4l 35.846 kJ/m
3(0
oC
v 1 at)
2.2 Nhng lu cn thit khi thit kqu trnh xl ym kh
Dng v tnh cht ca nc thi ng vai tr quan trng trong vic la chn sdng
loi hnh xl. Loi hnh xl ym kh c p dng rng ri nht l loi hnh xl ym
kh kiu dng ngc UASB. Kiu thit ktruyn thng ca bUASB c m tnhhnh
di (a), tuy nhin, ngi ta cng c nhng thay i so vi bn tiu chun ny bng cch
gn thm blng v tun hon dng ra (b) v lp chn vi lp sinh trng bm dnh (c)
tng cng hiu quxl.
Yu t then cht trong qu trnh thit kUASB cho php x l nc thi vi tilng COD ln so vi mt vi bin php ym kh khc l vic pht trin mt bn hot
tnh trong b. Mt bn trong bUASB c ththay i t50-100g/l y bn khong
5-40g/l phn trn ca b. Kch thc ht bn vo khong 1-3mm do , chslng ca
bn SVI vo khong 20 ml/g.
Hnh: Mt vi thit kca bUASB
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
28/35
Spht trin bn hot tnh bnh hng bi c tnh ca nc thi. Cc ht bn ph
hp vi nc thi c cha Cacbonhydrat v ng nhng li khng ph hp vi nc thi
cha nhiu protein do d to thnh cc bng bn. Ngoi ra, mt syu tkhc cng nh
hung n nn hot tnh l pH, vn tc dng ngc v ngun dinh dng. Gi trpH nn
duy tr mc gn 7, t lCOD:N:P trong thi kban u khong 300:5:1 nhng i vi
giai on n nh l 600:5:1. Sc mt ca cc cht llng (SS) trong hthng cng cn
trn qu trnh hnh thnh bn.
Cc thng squan trng trong qu trnh thit kbUASB bao gm: c tnh nc
thi, ti lng cht hu c, tc dng, thtch bphn ng, cc yu tvt l lin quan
n dng chy v hthng thu hi kh.
* c tnh nc thi: Nc thi c thcha cc yu tbt li ti ht bn hot tnh, nc
thi cng c nhiu protein/cht bo u nh hng n qu trnh UASB. Hm lng cht l
lng (SS) trong hthng tng th khnng to bn hot tnh gim, thng thng gi trny
thp hn 6g TSS/l.
* Ti trng khi COD: Ti trng khi COD ph hp l mt hm ca nng nc thi,nng COD, TSS (xem bng sau). Hiu quxl COD t t90-95% chxy ra vi ti
lng COD thay i t 12-20kgCOD/m3/ngy vi cc bUASB c nhit t30-350C,
thi gian lu t4-8h. Bng m tquan hgia ti trng x l COD vi ti lng COD
dng vo t ti hiu sut 85-90% ti nhit 300C nhsau:
Ti trng khi, kg COD/m3.ngy
Nng COD TlCOD rnBn bng
Bn ht vi kh
nng loi bTSS ln
Bn ht vi kh
nng loi bTSS thp
1.000-2.000 0,1-0,3
0,3-0,6
0,6-1,0
2-4
2-4
Khng p dng
2-4
2-4
Khng p dng
8-12
8-14
Khng p dng
2.000-6.000 0,1-0,3
0,3-0,6
0,6-1,0
3-5
4-8
4-8
3-5
2-6
2-6
12-18
12-24
Khng p dng
6.000-9.000 0,1-0,3
0,3-0,6
0,6-1,0
4-6
5-7
6-8
4-6
3-7
3-8
15-20
15-24
Khng p dng
9.000-18.000 0,1-0,3
0,3-0,6
0,6-1,0
5-8
Khng p dng
Khng p dng
4-6
3-7
3-7
15-24
Khng p dng
Khng p dng
(Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991)
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
29/35
Bng xut ti trng khi trong bUASB trong mi quan hvi nhit i vi
nc thi c cha phn ln l COD ho tan, nng bn trung bnh 25g/l t hiu sut
xl t85-95%:
Ti trng khi, kg sCOD/m3.ngy
Nc thi cha cht bo/protein Nc thi khng cha cht bo/proteinNhit
(oC)
Giao ng c trng Giao ng c trng
15 2-4 3 2-3 2
20 4-6 5 2-4 3
25 6-12 6 4-8 4
30 10-18 12 8-12 10
35 15-24 18 12-18 14
40 20-32 25 15-24 18
(Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991)
* Vn tc dng: Vn tc dng l mt thng sthit kquan trng. Gi trxut bng
sau.
Vn tc dng ngc, m/h Chiu cao bphn ng, mDng nc thi
Khong gi tr Gi tru tin Khong gi tr Gi tru tin
Gn 100% COD
ho tan
1,0-3,0 1,5 6-10 8
COD c mt
phn ho tan
1,0-1,25 1,0 3-7 6
Nc thi sinh
hot
0,8-1,0 0,7 3-5 5
(Ngun: Wastewater Engineering: treatment, reuse, disposal, 1991)Vn tc dng ngc c xc nh thng qua biu thc:
A
Qv= (m/h)
Trong :
v: vn tc dng ngc, m/h
A: Din tch mt ct ngang ca bUASB, m2
Q: Lu lng dng, m3/h
* Thtch bUASBxc nh c th tch ca b, chng ta cn xem xt n cc thng snh ti
lng x l, vn tc dng, th tch x l hiu qu. Th tch x l hiu qu l th tch c
cha bn hot tnh. Thtch ny c xc nh nhsau:
org
nL
SQV 0
.=
Trong :
Vn: Thtch xl hiu quca b, m3
Q: lu lng dng vo, m3/ngy
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
30/35
S0: Ti lng COD, kg COD/m3
Lorg: Ti trng khi cht hu c, kg COD/m3.ngy.
xc nh thtch hiu qubn di bphn thu hi kh, chng ta sdng hs
hiu quE (thay i t0,8-0,9). Lc ny, tng thtch ca bUASB (khng bao gm phn
cha kh) c xc nh theo cng thc:
E
VV nL =
Trong :
VL: Tng thtch lng ca bUASB, m3
Vn: Thtch xl hiu qu, m3
E: Hshiu qu, t0,8 - 0,9.
Tcng thc tnh vn tc dng ngc, chng ta tnh c din tch mt ct ngang ca b:
v
QA=
Chiu cao lp nc trong bUASB l:
AVH LL =
Trong :
HL: Chiu cao thtch nc trong b, m
VL: Tng thtch phn lng, m3
A: Din tch mt ct ca bUASB, m2
Chiu cao ca phn cha kh v bphn thu hi kh (HG) vo khong 2,5-3m. Vy
chiu cao tng thca bUASB, bao gm cphn cha kh l:
GLT HHH +=
* Cc yu tvt l: Cc yu tvt l cbn cn lu khi thit kUASB bao gm: ng
dn nc vo, bphn tch kh, thu hi kh v hthng dn nc ra. Bphn cp nc vo
phi c thit ksao cho qu trnh cp nc vo c phn phi u trn din tch mt
y trnh hin tng to thnh cc dng chy v cc khu vc cht trong b. Vic trnh to
dng chy l rt quan trng i vi nc thi c nhim thp v sc t kh c to ra
lm xo trn bn hot tnh. Ththng cp chnh, sdng cc ng ng phn phi
nc u vo b. Nn c hthng thm xl khi c hin tng tc cc ng ng cp
nc ny.
Mt vi lu khi thit kbUASB:- nghin y ca phn lng khong 45-600
- Din tch bmt khe hgia cc bthu kh khng nhhn 15-20% tng din tch bmt
ca b(A).
- Chiu cao ca bphn thu kh t1,5-2m i vi bUASB c chiu cao khong 5-7m.
- C mt phn cch kh-lng trong bthu kh
- di phn giao nhau ca tm chn (baffle) t nht t100-200mm trnh hin tng
bng kh lt vo ngn lng.
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
31/35
- Thng thng, tm chn c lp t pha trc ca p ca trn (weir)
- ng knh ca ng thu kh phi hp l m bo thot kh ddng, c bit khi c hin
tng si bt.
V d:
Hy xc nh cc thng sthit kca bUASB xl ngun nc thi cng nghip, t hiu
sut 90% COD ho tan (nc thi hu ht l COD ho tan), githit c 50% COD dng rn v
VSS bphn hu, 90% sunlphate c xl, VSS trong bl 150g/m3.
Cc c tnh nc thi:
Lu lng m3/ngy 1.000
COD g/m3 2.300
COD ho tan g/m3 2.000
TSS g/m3 200
VSS g/m3 150
Nhit 0C 30
Cc thng sng hc:
- Y (hsnng sut sdng cht nn cc i): 0,08gVSS/gCOD
- kd(hsphn husinh khi): 0,03g VSS/g VSS.ngy- m(tc sinh trng sinh khi cc i): 0,25g VSS/g COD.ngy
- fd(lng cn sinh ra do phn husinh khi): 0,15g/g VSS bphn hu.
- Hshiu quthtch bE=0,85
- Chiu cao phn thu kh: 2,5m
- Nhit : 300C
Gii:
1. Th tch bUASB c tnh ton da vo ti trng khi v sdng phng trnh trn vi ti
trng khi trung bnh l 10kg sCOD/m3.ngy:
200)//10(
)/2)(/1000(3
330 ===
ngaymkgsCOD
mkgsCODngaym
L
QSV
org
n , m3
Thtch phn lng ca bphn ng l:
23585,0
200===
E
VV nL , m
3
2. Din tch mt ct ngang ca bUASB. Do nc thi c cht nhim ho tan cao, chn vn tc
dng ngc l 1,5m/h:
8,27)/24).(/5,1(
/10003
===ngayhhm
ngaym
v
QA , m
2
8,274
2
==D
A
nn bn knh ca bUASB l D=6m
3. Chiu cao phn lng (phn cha nc) l:
4,88,27
235===
A
VH LL , m
4. Tng chiu cao ca bUASB l:
9,105,24,8 =+=+= GLT HHH , m
5. Thi gian lu thulc ca nc trong bUASB (HRT):
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
32/35
64,5/1000
)/24).(235(3
3
===ngaym
ngayhm
Q
VL gi.
6. Tnh lng bn sinh ra trong b(PX, VSS)
Lng bn sinh ra: QXe= A + B + C (vi Xel nng bn trong dng ra)
Trong :
* Sinh khi ng ho: l lng vi sinh vt hnh thnh trong qu trnh sinh trng (A):
SRTk
SSQY
A d.1
)( 0
+
=
* Lng tbo cht sinh ra: l lng vt cht to thnh khi phn husinh khi trong b:
SRTk
SRTSSQYkfB
d
dd
+
=
1
)( 0
* Lng cht rn llng bay hi khng phn husinh hc trong dng vo (nbVSS):
)()( 00 nbVSSQVSSTSSQC ==
Theo bi ta c:
Nng COD ho tan trong dng ra vi hiu sut xl 90% l:
S=(1-0,9).2000g/m
3
=200 g/m
3
Nng cht rn bay hi khng phn husinh hc cn li trong dng ra vi githit c 50% lng
VSS trong dng vo bphn hul:
nbVSS=0,5.150 g/m3= 75 g/m
3
Lng COD rn bphn hutrong qu trnh xl:
pCOD=0,5(2300-2000) g/m3= 150 g/m3
Do vy, tng lng COD c khnng phn hutrong dng vo l:
S0= 2000 + 150 = 2150 g/m3
Thay cc gi trtrn vo cc cng thc trn ta c:
Q.Xe=A+B+C
75.1000.03,01
).2002150.(08,0.1000.03,0.15,0
.03,01
)2002150(08,0.1000150.1000 +
+
+
+
=
SRT
SRT
SRT
T ta c:
SRT=52 ngy.
Vy thi gian lu ca bn trong bl 52 ngy.
3. Hsinh hc n nh nc thi
Hsinh hc n nh nc thi l cc h ln, khng su c to ra x l nc
thi. y l loi hnh xl nc thi ph hp vi cc nc ang pht trin vng kh hu
nng. Cc yu ttnhin nhnhit cao v giu nh sng mt tri thc y spht
trin nhanh ca cc loi vi sinh vt (chyu l vi khun v vi to) xl cc cht hu c
trong nc c trng bng BOD theo chai cch l hiu kh v ym kh.
3.1 Hty nghi (Facultative ponds)
y l loi hn nh nc thi phbin nht. Hc thit kc chiu su t1,2
2,5m vi tng hiu kh nm trn tng ym kh (cha bn lng), Thi gian lu nc trong
ht5 15 ngy (US EPA).
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
33/35
Vt cht hu c trong nc thi bphn hy bi cc hot ng ca vi khun, bao
gm cvi khun hiu kh v kkh, to ra cc hp cht cha N, P v CO2. Oxy trong tng
hiu kh c cung cp thng qua qu trnh quang hp v khuch tn tkhng kh. To hp
thu cc cht dinh dng v CO2sinh ra thot ng ca vi khun v to ra oxy trong nc.
DO li c cc vsv sdng, to ra mt vng cng sinh. Di y h, qu trnh phn hy
ym kh cc cht rn trong tng bn to ra cc cht ha tan v kh nhCH4, CO2, H2S. Gia
2 tng nc ym kh v hiu kh ny l tng ca cc vsv ty nghi. Nhit l thng squan
trng trong hot ng ca cc vsv.
Ti trng cht hu c ca h n nh c xc nh thng qua khi lng
BOD5/ha.ngy v gi trny giao ng t22 67kg BOD/ha.ngy.
H ty nghi thng c thit kx l BOD5xung cn 30mg/l, nhng trong
thc tth gi trny giao ng t30-40mg/l hoc hn do sc mt ca to. Khnng x
l cht hu cbay hi c th ln n t77-96%. Hiu qux l Nito t40% n 95%,
lng P xl c tng i thp, di 40%. Hm lng TSS u ra t40-100 mg/l do s
c mt ca to. Sc mt ca to nc thi u ra l vn hn chln nht ca hty nghi.
Cc cng thc thit k v cc thng shot ng c trnh by trong stay thitk(US EPA). Tnh ton kch thc hty nghi c thda vo: ti trng BOD5, cng thc
ca Gloyna, cng thc ca Marais-Shaw v ca Wehner v Wilhelm.
a/ Tnh theo ti trng khi
y l quy trnh thit kda vo ti trng khi v thi gian lu thy lc. y l bin
php thit kc sdng rng ri v c thiu chnh ph hp vi cc tiu chun cth.
Ti trng khi BOD da vo gi trnhit khng kh trung bnh vo ma ng c trnh
by trong bng sau:
Bng ti trng khi BOD i vi hty nghi
Nhit khng kh trung bnh ma
ng, 0CChiu su nc (m) Ti trng BOD (kg/ha.ngy)
< 0oC 1,5 2,1 11 22
0-150C 1,2 1,8 22 45
> 150C 1,1 45 90
(Ngun: US EPA, 1974b).
Cng thc tnh ton:
)1000().
LRBODQA=
Trong :
A: Din tch bmt ca hty nghi, ha
BOD: Nng BOD dng vo, mg/l
Q: Lu lng dng vo, m3/ngy
LR: Ti trng khi BOD, kg/ha.ngy
1000: Hschuyn i
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
34/35
Ch : Vi h thng c nhiu n nguyn, ti trng khi BOD n nguyn u tin
khng nn qu 100 kg/ha.ngy (khu vc c nn nhit trung bnh ma ng ln hn 150C).
V d: Thit kh ty nghi x l nc thi cho 1 th trn vi lu lng thi l 1100m3/ngy.
Nng BOD dng vo l 210 mg/l Nhit trung bnh ma ng l 100C. Thit khthng gm
3 n nguyn vi ti trng khi nhhn 80kg/ha.ngy n nguyn u tin, tnh thi gian lu
thy lc trong hthng khi chiu dy bn trung bnh l 0,5m vi mc bay hi nc v thm l
2,0mm nc/ngy.1. Xc nh tng din tch ca h:
Tbng ti trng khi, la chn gi trti trng l 38kg/ha.ngy ti gi tr100C (ni suy).
08.61000.38
210.1100==A (ha) = 60.800m2
2. Xc nh din tch ca n nguyn u tin, sdng ti trng khi l 80 kg/ha.ngy
80.21000.80
210.1100==A (ha) = 20.800m2
3. Xc nh kch thc 3 n nguyn:
- n nguyn u tin: S1=20.800m2
, la chn kch thc: 100m x 288m x 1,5m- Hai n nguyn cn li: S2=S3= (60.800 20.800)/2= 16.000m
2, 111m x 144m x 1,5m
4. Thi gian lu thy lc:
- Thtch cha ca hvi lp bn dy 0,5m:
V=(1,5-0,5).60.800 = 60.800m3
- Thtch nc mt i:
V=0,002(m/d) x 60.800m2= 122 m
3/day.
- Thi gian lu thy lc:
62
1221100
60800
'
=
=
=
VQ
VHRT ngy.
b/ Tnh theo cng thc ca Wehner v Wilhelm
Khnng xl BOD ca hty nghi:
tKS
S
T.1
1
0 +=
Trong :
S0, S: Nng BOD5ban u v sau xl, mg/l
t: Thi gian lu nc trong h, ngy
KT: Hsphthuc vo kiu h, nhit v tnh cht nc thi. Vi )20(
20. = T
TKK . Vi
nc thi sinh hot th K20 t0,5-1, nc thi cng nghip t0,3-2,5. l hng s, bng
1,035 1,074 vi htnhin v bng 1,045 vi hthi kh nhn to.
V d: Thit khty nghi sdng theo cng thc ca Wehner v Wilhelm vi cc thng snh
sau:
Lu lng thi: Q=1100m3/day
BOD dng vo: 210 mg/l
BOD dng ra: 30 mg/l
-
8/10/2019 bai giang CNXLNT
35/35
Gi trK20 = 1
Chiu su hiu quca hl 1m.
Gii:
1. Tnh lng BOD cn li trong dng ra:
%3,14%100.210
30
0
==S
S
Hiu quxl: E = 100% - 14,3% = 86,7%
2. Tnh gi trKT
4,107,1.1. )2025()20(20 === T
T KK ngy-1
3. Tnh thi gian lu ca nc trong h
42.4,11
1
210
30
.1
1
0
=+
=+
= tttKS
S
T
(ngy)
4. Thtch ca hty nghi:
hamtQVdmQ
mVt 62,4200.4642.1100.
)/(
)( 33
3
=====
5. Din tch mt bng ca h(vi su tng thl 1,5m, chiu su lp bn l 0,5m):246200
)5,05,1(
46200mA =
=
6. Kim tra ti trng khi ca BOD
)./(50)/(1000).(62,4
)/(210)./(110033
dayhakgBODkggha
mgdmLR == , tha mn iu kin theo bng trn.