Bahri Gashi: Analize Kritike - Gjeopolitika Dhe Gjeostrategjia
-
Upload
bahri-gashi -
Category
Documents
-
view
940 -
download
9
Transcript of Bahri Gashi: Analize Kritike - Gjeopolitika Dhe Gjeostrategjia
Fakulteti i Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe DiplomacisëViti akademik 2008/2009Semestri IV
Lënda: Gjeopolitika dhe GjeostrategjiaDetyra: Analiza Kritike
Tema: Shteti i pasigurtë i Evropës ( Paqartësia e Shteteve Europiane) Autori : Luiza Bialasiewicz Royal Holloway, University of London, UK Abstract
Bartës të LëndësDr. Pjetër HidriMr. Dritëro Arifi
Lideri i Grupit:Studenti; Bahri Gashi
Dorëzimi me 23.03.2009Prezantimi me 24.03.2009
Pikat e trajtimit të materies dhe të prezantimit:
A është Europa Shtet i sigurtë ?Referuesit; Bahri Gashi
Cili eshte konteksiti gjeopolitik ( zgjerimit) i kontitinentit Europian? Jeton Mustafa
Pikpmaje të UE nga aspekti politik ( Kushtetuta e UE ) ?Ngadhnjim Brovina
Kendveshtrime ne aspektin ekonomik – Krizat e mundshme?Shkodran Krasniqi
Dimenzionet Gjeostrategjike ShBA – Unioni Europian?Luan Keka
Ballkani dhe proceset e integrinit Europian?Mentor Krasniqi
Konkluzioni Avdush Bobratiqi
Shteti i pasigurtë i Evropes( paqartësia e shteteve Europiane)
A është Europa Shtet i sigurtë ?
Titulli i artikullit në formë të pytjes se a është dhe a mund të jetë kontinenti
europian i sigurtë në të gjitha kuptimet, si politke, ekonomike, gjeopolitike,
gjeostrategjike etj, është një këndëvështrim tejet i vështirë për ti dhënë përgjigjje të
duhur si në këtë përshkrim ashtu edhe në ndonjë analizë të vrqant. Madje edhe
artikulli ne fjalë ka bërë përpjekje mjaftë shkencore për të argumentuar shpjegimet se
a me të vërtetë mund të jet e sigurtë, ose e pa sigrtë sot Europa. Në fakt në pah dalin
një mori sfidash kolosale që sot Europa i ka ende të pa zgjidhura dhe si rezultat i tyre
konstatohet pa siguria e plote e saj.
Autori i tekstit me mjafte njohuri ka tentuar te sinkronizoj dhe të nxjerrë në pah
sfidat me të cialt mund të kanoset e tashmja dhe e ardhmja e Europës.
Botkuptimi Europian sot në mes të Politkës së brendshme dhe gjeopolitikës së saj
nuk ka gjetur pothuajse mbështetje nga të gjithë anëtarët e UE. Kjo për faktin e sepse
akoma nuk është arritur kompaktësia brenda Uninonit Europain. Duke u identifikuar
nje mori problemesh te pa zgjidhura dhe shumë të tjera të krijuara në vazhdimësi
konstatohet se Europa është në lëkundje, jo stabolitet politik, ekonomik, gjeopolitik
etj.
Fokusi kryesore i artikullit jane menyrat me cilat prezentohet projekti evropian
sot, posaqerisht ne prezentimin e tij politik dhe gjeopolitik. Ky projekt evropian eshte
ne gjendje te pasigurte (ne lekundje).se paku kjo pershtypje krijohet nga portretizimet
e evropes sot si;
a) Nje indentitet i papercaktuar politikisht
b) Impakti rreth gjeopolitikes dhe indentitetit.
c) Imigracioni i pakontrolluar
d) Domosdoshmëria e krijimit të një identiteti unik europian përtej vlerave
krishtere etj.
Megjithatë debatet te shumta do të duhej shoqëruar shoqërinë europiane për të
menjanur pengesat që janë shfaqur dhe shoqeruan edhe procesin e elaborimit dhe
miratimit se kushtetutes evropiane. Per derisa nga e djathta (spektrit politik) vinin
akuza rreth ngurrimit te Konventes kushtetuese qe qarte ta specifikoj indentitetin dhe
kufijet e civilizimit evropian.(duke ju referuar evropes se krishtert); nga e majta
shprehen pakenaqesine rreth jo gatishmerise se konventes per te “ marre nje qendrim
“ mbi vlerat dhe principet unike te modelit social evropian.
Në këtë tekts mbeten pa u shtjellluar edhe një mori konceptesh që drejtëpërdrejtë
kanë të bëjnë me sferën e siguriës dhe të ruajtjes së së qytetarrit europian, në fakt
dalin në pah një mori sfidash që përfundimisht kërkojnë përzgjedhje prioritetesh për
tu zgjidhur problemet me sigurinë që akoma konsidrohet relative dhe në fakt e tillë
është elaboruar në tekst.
2. Cili eshte konteksiti gjeopolitik ( zgjerimit) i kontitinentit Europian?
Në kuptim te ofrimit të informoacioneve të duhura rreh koncetit për zgjerim të UE,
janë analizuar me mjaft mjeshtri disa fenomene që ndoshta kanë bërë që sot kontinenti
europian të mendohet më thellë rreth konceptit gjeopolitik. Në fakt akuzat me te forta
ndaj mosaftesise se evropes u fokusuan ne sferen gjeopolitike, ne fuqine ( mosfuqine) e
evropes si aktor nderkombetar.Ekzistojnë dy faza të gjeopolitikës Europiane, ajo e para
11 shtatorit dhe mosmiratimit te kushtetutës dhe faza pas tyre.
Normalisht se pas 11 shtatorit bota filloi te funksionoj me ndryshe.Nuk mund me te
pretendojme se evropianet dhe amerikanet e shohin njejte boten, ose qe okupojne te
njeten bote. Perspektivat amerikane dhe evropiane po divergjojne. (Kagan 2002).per
shembull jo vetem ne fillim te luftes se irakut edhe gjate okupimit ushtarak te metejshem
te afganistanit dhe irakut “butesia” gjeopolitike e everopes vazhdoi dhe po vazhdon te
paraqitet nga disa komentatore neokonzervative si tentim paqeja me armikun.
Kontinenti europian duhet te analizoj domosdoshmërinë e gjopolitikës si një
përparësi të saj , apo si një mangësi apo edhe epërsi e vendeve si psh; Turqia 80
milionshe, e cila pa dyshim se do të duhej rrespektuar konteksti i saj gjeopolitik dhe
gjeosrategjik në dhe pran Europës. Gjithashtu edhe pjesa e ballkanit perendimor sa në
faktë është e përgaditur për ti plotësur standardet për të qenë pjesë e duhur e europës.
Gjithashtu shtrohet pyetja se deri ku shkon ambicja e gjeopolitikes se europës dhe a
mund të paramendonim edhe nje shtrirje më të gjerë gjostrategjike, përtej këtyre kufijve
që ne njohim si europa e sotshme.
3. Pikpmaje të UE nga aspekti politik ( Kushtetuta e UE ) ?
Teksti ne vijim paraqet edhe pikpamjet politikte të Unionit Europian duke i
identifikuar disa probleme themelore te disa vendeve që në fakt kishin hezituar, ose
thënë më shkurt kishin përdorur veton në referendumet e mbajtura në vendet e tyre, si
psh; “jo” Francezve per kushtetuten e EU-se u komentua ne menyre te ngjajshme nga
shume analist. Nje komentim qe u shfaq ne shumicen e gazetave evropiane ishte se
gjuha e “dobet” e tekstit kushtetues terhoqi votuest drejt jo-se. Ne esence votuesit
francez dhe me vone holandez ishin ti japin dinjitet kushtetues dhe ta miratojne
solemnisht nje tekst i cili thjeshte vetem ka pershkruar nje seri te marveshjeve
institucionale ekzistuese, por nuk ka krijuar asgje te re.
Unifikimi i Unionit Europian në kuptimin politik do të duhet të ndodhte sa më më
parë, sepse cdo vones më tutje lidhur me miratimin e kushtetutës do të thotë ngecje
prapa procesit të unifikimit politik që aktualisht është domosdoshmëri për vet
Unionin e pastaj edhe për vendet që dëshirojnë të aderojnë drejt Unionit me të
vetmin qëllim arritjen e standardit të jetesës.
Aspekti politik rreth kushtetutës së Unioni Europian vlerësohet në mënyrë
objektive dhe koherente duke u dhënë vlerësime të duhura në rrugën që duhet ndjekur
për tu unifikuar qendrimet politike brenda bllokut të Uninonit Europian.
Miratimi i kushtetutës së UE do të thotë edhe një kompaktësi politike dhe e
veprimeve politike të unifikuar brenda Unionit. Andaj ku unifikim brenda Unionit
përfundimisht konsiderohet si domosdoshmëri e së sotshmës për të shënuar progresin
e duhur drejt së ardhmes.
4. Kendveshtrime ne aspektin ekonomik – Krizat e mundshme?
Artikulli në fjalë në këndvështrimin ekonomik argumenton edhe hipoteza të
mindshme të ballafaqimit të ndonjë krize të mundshme. Europa dhe emitimi i valutës
së Euros si valutë e unifikuar e kontinentit europian do të na paraqitet si një përparësi
për vet konceptine Unionit, por jo edhe për vendet që e përbëjnë këtë Unionon. Psh:
Gjermania Humbja e ( markës Gjermane) e edhe e disa valutave kombëtare shënoi një
devijim psikologjik të vet popujve që jetuan me dhjetra vite me këto valuta
kombëtare.Megjithatë Unifikimi i Euros si valutë inkorporohet në të ashtuquajtërën
influenca ekonomike evropes që do te thote ndikim kultoror e politik. Ndihma
evropiane dhe involvimi ekonomik evropian shume shpesh lidhet me parakushte te
vecanta te cilat kane efekti te rendesishme tranformuese : si ne sferen e drejtave te
njeriut, apo sferen e brojtes te ambientit. Sot BE-ja donaton me qindra projekte
pothuajse në të gjitha fushat në të mirë të njeriut dhe të drejtat e tyre në përgjithësi.
Analiza në vijim në kupimin ekonomik na paraqitet si një prirje pozitive e kooperimit
dhe bashkupunimit brenda dhe jashtë kontinentit të EU-së. Do te ishte naive te
mendohej se gjate bashkepunimit me boten ne zhvillim, evropa ka vetem prirjet dhe
ndikim „ pozitive“, kur dihet se Be-ja shpesh i imponon qellimet dhe agjendat e saj si
cdo fuqi tjeter boterore. Me argumentimin se BE –ja me rreth 46 bilion euro ne vit,
vet Be – ja eshte momentalisht donatori me i madhe boteror i ODA –s, nënkupton
forcën dhe koherencën dhe mënyrën e kontrollit dhe të baraspeshës ekonomike.
Edhe aspkti gjeoekonomik i Unionit na paraqitet si një koncept i vazhdueshën i
politikës së BE –së.
5. Dimenzionet Gjeostrategjike ShBA – Unioni Europian?
Në vazdim pa dyshsim se vërejmë principet e ndjesisë së një partneriteti dë
konsiderohet si domososhmëri në mes të dhe ShBA – ve si mbështetëse të aspekteve
politke dhe gjeopolitke e gjeostrategjike mes tyre
Aspekti i përforëcimit politk dhe ushtarak mbetet prioritet i te dyja kontinenteve,
ngase dimenzionet gjeostrategjike te ShBA –se në fakt janë mbështetur ese duhej
mbështetur nga BE-ja dhe anasjelltas. Këtë lloj të raprteve dhe interesave
gjeostrategjike po thaujase e ka favorizuar edhe më vendet e tjera siq ceket edhe ne
materialin e tekstit të këtij shkrimi autorial edhe pozita gjeografike e evropes e ve ate
me afer Azize qendrore, mediteranit ,lindjes se mesme dhe afrikes, zona keto te cilat
jane te lidhura me BE - ne si per nga partneriteti tregtare, ashtu edhe si burimi me i
madh i kreditit, investimeve te huaja,dhe ndihmave. Gjithashtu perderisa secila
kompani amerikane, ambasade apo baze ushtarake eshte nje cak terorist, evropes me
padukshmerine e saj relative i lejohet te zgjeroje ndikimin e saj global pa provikime
te ngjajshme.
Aftësia e dominimit masiv të ShBA –se në gjithë botën e ka bërë që edhe lidhjet
gjeostrategjike me UE – në të jenë të harmonizuara dhe në në një linjë të komunikimit
politik, ekonomik e ushtarak në këndëvështrimin gjeostrategjik.
Gjithashtu edhe misionet e UE-se si involvimi i EU – se ne krizen liban izrael ( ku
evropa u tregua si nje aktor i rendesishem ne arenen nderkombetare) po thuajse janë
karakterizuar me mjaft mjeshtri dhe autori ka dhënë hollësi të gjeopilotikës europiane
në atë pjesë të planetit.
6. Ballkani dhe proceset e integrinit Europian?
Gjithashtu edhe pjesa ku flitet për proceset e integrimit në uninon të vendeve të
ballkanit perendimor na parqiten sfida dhe probleme të natyrave të ndryshme,
varësisht prej vendeve dhe specifikave të tyre.
Autori ka marrë disa shembuj ndërto edhe modalitetet e shtetve si Serbia e Maili iZi.
Ndoshta per shkak të konteksti kohorë artikulli ose kalimthi , ose fare lehtë nuk
trajton njëtratshëm konceptin shqiptarë të integrimit në Unionin Europian.
Megjithatë inkuadrimi i Ballkanit ne UE ka nje rendesi vitale ne vet definimin e
UE – se si aktore nderkombetare.Vet rasti i Malit zi ku BE- ja caktoi edhe pragun e
votave per referendum 55% (nje rast i vecante jo vetem per evropen por edhe per
ligjin nderkombetare),si dhe argumentimi per pavarsi ishte i bazuar ne hyrjen ne BE
si per Malin e zi ashtu edhe per Serbine, tregon perkushtimin dhe involvimin e Be –
se ne Ballkan.
Preokupim serioz theksohet edhe domosdoshmëria e plotësimit të standardeve
nga vendet që aspirojn për statusin e kandidatit pët anëtarësim në Union.
Në vazhdën e këtyre proveseve integruese shtohet pyetja se si do të garonin vendet
për ti plotësuar këto standarde dhe athua do të jetë vetë Unioni i drejtë dhe trasparent
kundrejt vendeve që do të aderonin në Unionin Europian.
7. Konkluzioni
Çka do të kishim shtuar më shumë në këtë tekst e që nuk është shtjelluar ndoshta për
arsyeje të kontekstit kohorë?
Së fundi mund të thuhet se rezultati i këtij trajtimi periferik ndaj ballkanit do të
varet, padyshim, nga cilësia e udhëheqjes si dhe nga vigjilenca Unionit Europian ndaj
ballkanit e cila do të mbetet mjaft shqetësuese nëse një variant i tillë nuk baraspeshohet
me një gadishmëri që ballkani të anëtarësohet me procedurë të përshpejtuar.
Megjthatë sipas mendimit tonë duket se ky artikull pak sa fare e ka permendur
konfigurimin e ri, se ballkani do të mbetet vëmendje e posaqme e ShBA-ve dhe Unionit
Evropian, fuqia e së cilave për ta garantuar paqen dhe stabilitetin konsiderohet postulat
determinues i ardhmës integruese të Ballkanit dhe vet Unionint Europian.
Në fakt materia është e argumentur me burime të mjaftueshme shkencore duke u
shfrytëzuar me dhjetra burime referencash ndër më prestigjiozet europiane dhe botërore
që ekskluzivish trajtojnë aspekte të tilla të Unionit Europian.
Materia në vetvete është mjaftë komplekse edhe pse e argumentuar mirë, mund të
themi skajshërisht me një gjithpërfshirje politike, gjeopolitike e gjostrategjike, me
gjithëatë debati dhe analizat mbi filozofinë – konceptin unifikues të Unionit Europian
mbetet akoma largë për tu përmbyllur e gjithë tërësia juridike, politke e gjeostrategjike,
që një ditë e ardhmja e kontinentit Europian të jetë e sigurtë për më shumë se katërqindë
milion të banorëve autokton të Europës.