57

GJEOPOLITIKA ISLAME

N bot jetojn rreth 1.5miliard mysliman

Ku 1.3miliard syni dhe 200milion shit.

Besimi mysliman sht prhapur kudo n bot dhe vijn t dytt pas atij kristian.

Ata jan t prhapur kryesisht n gadishullin e Arabis ku edhe sht origina e ktij besimi.

Ve ktij i prhapur dhe shumic sht n Turqi,Pakistan,Afganistan,Kashmir t Indis, Sinkiang t Kins,vendet e Azis qndrore t ish Bashkimit Sovjetik,Tartaristan dhe Kaukaz t Rusis,Indonezi,Malajzi si edhe n vendet e Afriks veriore si Egjypt,Algjeri,Libi,

etj.I prhapur sht edhe n Evrop si n Shqipri,Bosnj,Sanxhak t Serbis,Kosov dhe n minoranc n Macedoni.Gjitashtu n genocidin ndaj myslimanve n Evrop do fillojm me rekonkistn n Spanj dhe m von n Serbi dhe Greqi.Do flitet dhe pr minoritetet e reja myslimane n Evrop si Itali,Germani,etj.

Historia e myslimanizmit.

Islamizmi lindi n Gadishullin Arabik.Para se t linde ky besim n Arabi do t mbizotronin besimet politeiste n shum zota dhe Arabt do t ishin t prar

Nj qendr tregtare ishte Meka.Muhameti do u ofronte fiseve arabe besimin n nj zot monoteist..Pasuesit e tij quhen mysliman dhe feja islame.

Parimet e ktij religioni bazohen tek libri i shenjt i tyre q sht Kurani.Sipas kuranit ndalohet kumari,alkooli.Njeriu duhet t shkoj pr haxhillk,vlersohet bamirsia,etj.

Ndrkoh q Evropn e kishte prfshir ersira n Arabi n mesjet mbizotronte drita e dituris e vlersuar edhe vet nga urani q thot i vlersuar sht ai q lexon.

Arabt gjat Muhametit u bashkuan dhe bn pushtime t mdha duke ngritur mbretrin e tyre q morri emrin kalifate.Pas vdekjes s tij

morri fund edhe mbretria e tij ku tani u ndan n mbretri m t vogla.

Gjithsesi cultura dhe besimi islam do t prhapen gjithandej

Besimi islam si gjat kohs s kalifatit edhe gjat kohs s sundimit osman dallohej pr toleranc ndaj besimeve t tjera,por jo ndaj moralit dhe shthurjes.

Baza e ligjeve t tij ishte sheriati nj libr me kode q rregullonte jetn e arabve.

Dhe toleranca ndaj fes theksohej gjithashtu n kuran.Respekto fen e tjetrit theksohet aty.

Psh gjat sundimit osman ortodokst e patriarkans s Stambollit gzonin liri t plot.Kur u pushtua Konstandinopoja asgj nuk u shkatrrua nga trashgimia kristiane.

Ndrkoh q arabt ishin tolerant ndaj feve t tjera e kundrta ndodhi lidhur me qndrimin e t tjerve ndaj ktij besimi.

Genocidi ndaj myslimanveN fakt genocidi ndaj myslimanve veanrisht n Evrop do t filloj q me kryqzatat.Q nga fjala kryqzat ose lirimi i varrit t krishtit nga t pafet si njihen ndryshe myslimant e vendosur n Jeruzalem.

Do t vazhdojm pastaj me rekonkistn ose pushtimin spanjoll.ku n at koh sapo ishte shprbr kalifati i Kordovs.

Dhe vazhdojm n fillim t shek t XIX ku n shtetet e reja t krijuar n Evrop n Ballkan filloi nj genocid i papar.Do filloj me Malin e Zi kur u shpall si shtet gjys fetar i pavarur

dhe m pas me pashallkun e Beogradit q kishte 30% islam dhe vet qyteti 56% n shekXVIII,por pas shpalljes s shtetit serb autonom ngeln m pak se 5% dhe pjesa tjetr emigroi.

E njjta gj dhe n Greqi.Athina e shek XVIII kishte 30% mysliman,por m pas asnj dhe me rradh.N Bulgari 50% dhe m pas asnj.Vazhdojm me rajonet e marra m von

Dhe n rajonet e dhna nga traktati i Berlinit.

N vilajetin e Nishit dhe Pirotit rreth 30% mysliman dhe m pas m pak se 5%.

N jug n Tesali rreth 35% mysliman dhe m pas vetm 6000vet n Larisa.

Genocidi do t vazhdoj me rajonet e dhna n Konferencn e Londrs ku do kemi shprngulje nga Macedonia e dhn Serbis

Ku nga 45% sot jan m pak se 30%. Nga rajonet e dhna Greqis si pasoj e Marrveshjes turko-greke t 1923 nga 45% q kishte Macedonia greke sot nuk ka asnj, apo nga Thrakia greke nga 65% sot jan m pak se 32%.N Epir sdo ket fare mysliman.

Dhe shprngulja m e fundit ku si rrjedhoj e represionit t regjimit komunist t Zhelu Zhelev nga Bulgari n Turqi n 1989 do t shprngulen rreth 600mij pomark q njihen ndryshe bullgart mysliman q jan turqizuar nga ndjenjat,por jo nga gjuha.

Si rrjedhoj sot nga 60milion banor q ka Turqia rreth jan me origjin nga Ballkani si 10milion shqiptar ku 2milion nga Greqia dhe 8milion nga Kosova dhe Macedonia

1milion boshnjak t ardhur q me dhnien e Bosnjs Austro-Hungaris,por edhe nga Sanxhaku i Serbis, 2milion pomak t Bullgaris,por edhe nga Macedonia Lindore,

3milion t ardhur turq nga Greqia q m 1923.

Gjithashtu kemi edhe 5milion mysliman t shprngulur nga rajonet e tyre n ish Bashkimin Sovjetik.

RAJONET MYSLIMANE N EVROP

Bosnja

Me 52mij km2 dhe 4milion banor ku myslimant zn rreth 48% t popullsis,por pr fat t keq ishin shumic n qytete dhe n fshatra ishin serbt dhe 17% kroate e 35% serbe.Nga prqnidja e toks rreth 10% e kishin kroatt 15%serbt dhe 20% myslimant dhe 55% shtetrore.

Dhe m pas 20% kroate,42% myslimane dhe38% serbe.

Nga lufta serbt zotruan 70%,myslimant 15% dhe kroatt 15%.

Por n paqen e Dejtonit u krijua federata mylimane kroate me 26mij km2 ku 10mij kroate dhe 16mij boshnjake.Si popullsi 1.6milion ku 1.2milion boshnjake,300mij serbe dhe 100mij kroate.Nga ana tjetr Herceg Kroatva me 1milion ku 500mij kroate dhe 300mij myslimane dhe 200mij serbe

Si edhe republika serbska me 25mij km2 dhe 1.5milion ku 1milion serb,400mij myslimane dhe 100mij kroat.

U gjet kjo zgjidhja pasi rajonet me shumic myslimane t Tuzls dhe Bihait nuk kishin lidhje njra me tjetrn.

Rreth 500mij mysliman jan me origjin shqiptare,por rreth 30mij flasin sot shqip,kryesisht n Sarajev dhe pjesa tjetr Sllavisht.

Rajoni i Sanxhakut

Me 8000km2 dhe 500mij banor ku 260mij mysliman dhe 240mij serb.

I ndar mes Malit t Zi Bjelopolje,Rozhaje,

Plav dhe Beranje e Plevje dhe Serbis me Novi Pazar si qendr,Sjenice,Novi Varosh, Prijepolje.

M prpara ishin 75% mysliman ku 40% shqiptar dhe 35% boshnjak,por shprngulja bri q sot t jen rreth 60%.

Minoritetet etnike myslimane.Dhe kta jan n Maqedoni,Thraki greke dhe Bullgari.

Sot n Maqedoni rreth 30% e popullsis sht myslimane ose m sakt 80mij turq ose 4%

40mij goran ose si njihen ndryshe trbesh dhe n prqindje 2% dhe 520mij shqiptar ose 26%.Gorant jetojn n malsin e Tetovs dhe Gostivarit dhe turqit rreth Strumics.M prpara kan qen m shum se 40%,por 40mij shqiptart mysliman t rajonit t Manastirit emigruan n vitet 60 dhe 80mij pomakt e Maqedonis lindore emigruan q n 1912.

Rajoni i Thrakis ka 3000km2 dhe 350mij banor ku 1/3turq.M par n kt rajon t Greqis myslimant ishin 65%.Ndrkoh myslimant e tjer emigruan me koh q n 1923.

N Bullgarin e jugut n Thrakin jugore jetojn sot rreth 600mij pomak si njihen ndryshe bullgart mysliman me ndjenja turke.Nj pjes u shprnguln q n 1933 dhe pjesa tjetr n 1989 drejt Turqis.

Minoritetet emigrante myslimane n

Evropn Perndimore

Sot n Evropn perndimore jetojn mbi 10milion emigrant mysliman si Germani 6milion ku 2.5milion kurd,1.5milion turq,500mij shqipt dhe kosovar,500mij boshnjak dhe 1milion t tjer ose 6% e popullsis germane,n Itali 1milion,n Franc 8milion shumica nga ish colonia e saj Algjeria

N Greqi 1milion shqiptar,por edhe nga Azia,n Angli dhe Spanj afrsisht po aq.

Ata krkojn t respektohen t drejtat e tyre kulturore dhe religjioze si psh n Greqi t drejtn e ngritjes s xhamis n Athin q pr grekt sht herezi n mes t kryeqytetit t tyre.

LINDJA E MESME Me termin Lindje e mesme quajm rajonin q shtrihet mes Turiqs dhe Indis.Ktu prfshihen Irak,Iran,Siri,Jordani,Izrael,

Palestin.Arabi Saudite,etj.Popullsia t trajtojm vetm rajonet q jan n konflikt.

Si rajon ka 60milion banor dhe 3milion km2.Dhe si gj t prbashkt kan gjuhn arabe prve hebrenjve.Ktu prfshihen shtetet e Arabis Saudite,Iran,Irak,

Kuvajt,Jemen,Oman,Bahrejn.Izraeli sht besim hebre,Irani sektit mysliman shit dhe Iraku mbi 60% shit dhe t tjert jan syni me qendr n Arabi Saudite.Por liga arabe sht m e gjer.Ajo prfshin edhe Afrikn e veriut,pr shkak t besimit mysliman.

Kurse vet organizmi i nafts OPEK q sht burimi kryesor jetese prfshin edhe Venezueln dhe Kolumbin q jan dy shtete

ameriko-latine.Kontraditat brenda shteteve arabe kan qen t mdhaja.Kujtojm ktu dallimet n luftn e Gjirit n vitet 90 apo veanrisht pas ngjarjeve t 11shtatorit.

Kujtojm ktu q gjat lufts s ftoht ve Arabis saudite q ishte pro amerikane t tjert ishin pro sovjetike.Kujtojm ktu q edhe ato individ q Amerika i prkrahu pr nj moment pasi merrnin pushtetin ktheheshin kundra saj.

Gjithsesi kto divergjenca i kan origjinn n sfondin e lashtsi.

Prandaj edhe do flasim nga frigas,hebrenj,

fenikas dhe filistin deri n kohrat e sotme si problemi kurd dhe armen.

LINDJA E MESME N LASHTSIN lashtsi n kt rajon banonin frigt,

asiriant,fenikasit,persiant,etj.

Frigasit.

Frigia sht nj rajon n Turqin e sotme.

Sipas Sami Frashrit frigasit,trakt dhe ilirt jan nj popull i trungut pellazgjik.Merren me lundrim.Madje ata krijuan nj coloni q quhet Lidi dhe qendr e saj ishte Troja ose Smirnium ose Izmiri i sotm.Ishte kjo arsyeja q i prkisnin nj trung q ilirt n luftn trojane mbajtn ann e trojanve dhe jo t akeasve.Frigasit jan parardhs t armenve.

Ishin deg e popullsis semite kanane.Jetonin n rripin mes maleve t Libanti dhe detit mesdhe.T kufizuar nga malet shfrytzuan

detin si burim jete.Nuk patn arritjet si qytetrmet e tjera.

Fenikasit

Dallohen n sistemin e shkrimit t ri ku nj pjes e morrn dhe grekt.T prmendur anijet fenikase.Krijuan coloni ku m e rndsishmja Kartagjena n brigjet e Tunizis s sotme.Madje t prmendur luftrat punike mes Kartagjens dhe Roms n lashtsi.

Filistint

Filistint n fakt jan parardhs t palestinezve t sotm t przier me arab

Lufta mes hebrenjve dhe atyre sht nj luft qytetrimi q n lashtsi,ku m von ishte dallimi fetar.Filistint merreshin me metalurgji dhe zejtari

Hebrenjt

N jug t fenikasve ishte nj vend i banuar nga judenjt.Kto tribu ishin nomade.Gjuha ishte

hebraishtja e lidhur me fenikasen dhe shkruar me t njjtin shkrim.

Si burim historik merret nga bibla.

Historia e tyre fillon me klanin patriarkal t Abrahamit.Rreth viteve 1800pes ai udhhoqi njerzit e tij nga qyteti Uhr n sumer n tokat e Kananit ku edhe u vendosn.Rreth viteve 1700 pr shkak t uris shum hebrenj nn udhheqien e Josifit shkuan n Egjipt dhe u vendosn aty ku u morrn me bujqsi dhe blegtori.Por faraont filluan ti kthejn ata n skllevr

N 1290 hebrejnjt e Egjiptit pr ti shptuar skllavris shtegtuan srish n Kanan.N krye ishte Moisiu.Ai premtoi tok t sigurt ku do t jetonin t lir.Kemi ktu dhjet porosit e Moisiut q jan dhjet ligjet e tij. Ishte toka e

premtuar nga zoti sipas hebrenjve.

Por deri n themelimin e mbretris hebrenjt do t kalojn disa luftra.Armik i tmerrshm i tyre ishin filistint q ishin vendosur n kto treva rreth 117 pasi ishin shprngulur nga Azia e vogl

Mbretria e par u themelua n 1020pes dhe mbret i par ishte ushtari Saul.Martesat e prziera u ndaluan.

N 1000-960 sundoi Davidi.Ai siguroi fitoren e plot mbi filistint nj armiqsi q do zgjas tr jetn.

Gjat Solomonit djalit t tij mbretria arriti fuqi t plot politike dhe ushtarake.Kur Solomoni vdiq mbretria u nda n dy pjes veriore dhe jugore.Izraeli m pas u pushtua nga asiriant.

Kur persiant pushtuan Babilonin lejuan izraelitt t rivendosen n Jeruzalem.M pas u pushtua nga grek dhe romak.N 66-70 u bn rivolta ndaj romakve ku Jeruzalemi i shkatrrua nga sulmet mizore.

Asiriant

Asiria shtrihet n veri t Mesopotamis mes lumenjve Tigr dhe Eufrat aty ku shtrihet Iraku i sotm.Kulmin e arriti me Babilonin dhe ligjet e Hamurapit q ishin shum t rrepta dhe rol n kt forcim luajti ushtria,

por luftrat krkonin ushtar.M pas u nda n dy pjes Babiloni dhe Medi.

Persiant

N Azin e Mesme jetonin popuj gjysm nomad bujq q prqndrohen n zonat m pjellore.Dhe kjo ishte Persia.Kulmin e arriti me Kirin dhe Darin ku u pushtua edhe Travia.

Por pengesa pati gjat pushtimit t grekrve ku edhe filloi trheqia.Prmendim ktu betejn e Maratons.Vet feja e tyre sht politeiste n shum zota dhe besojn te rimishrimi ose ringjallja.

Fet monoteiste

Ndryshe nga popujt e tjer t Lindjes s Mesme si babilonas dhe egjiptian q besonin n shum perndi hebrenjt besonin n nj zot.Dhe feja e tyre quhet judeizm.Sipas ksaj feje zoti sjell gjithmon t drguar q jan profett.Por ata pranojn si t drguar vetm Mosiun dhe Jezu krishtin nuk e njohin si Mesia apo shptimtari.nga kjo fe e tyre e kan origjinn edhe kristianizmi dhe myslimanizmi.

Kshtu n Bibl Eva,Adam,Moisi ku prfshihet edhe dhiata e vjetr dhe n Kuran Hava,Adem dhe Musa.

N koh kur shoqria skllavrpronare kishte rn n kriz t plot morale dhe politike dhe shptimi nuk shihej vese nga zoti dhe qielli ishin kto rrethanat q bn t lindte krishtrimi si filosofi fetare.

Ktu u grshetuan besimet e vjetra si mshirimi i persianve dhe mbi t gjitha feja monoteiste e hebrenjve.Fliste pr shptim dhe

U pranua edhe nga t varfrit.Baza jan bibla me dy pjes dhiata e vjetr dhe e re.Besojn te friniteti ati biri sopirti.U ligjrua nga Konstandini n shek Ives.

Por sipas nj feje tjetr q ishte ajo islame thuhet se vrtet zoti dha bekimin djalit t Abrahamit Isait q jan deg e izraelitve,por m pas pr shkak t gabimeve i kaloi bekimi djalit q ai kishte me shrbyesen Ismailit q jan deg e arabve.Ajo si fe lindi n Mek nj qendr tregtare dhe panairesh n lindjen e Mesme n Arabi Saudite.Themelues ishte Muhamedi.Ajo lindi si filosofi fetare n mesjet si nevoj pr t bashkuar fiset arabe tek dika kundr fiseve t tjera nomade dhe pr t thyer politeizmin dhe idhujt shum zotr.

Nj fe tjetr ose m sakt nj sekt fetar me baz n lindjen e Mesme sht ajo bekashiane ose shite.Prmendim ktu qerbela,luftrat,etj.

Themelues Abaz Aliu.Ata n fakt jan m pak t dhunshm se sekti tjetr fetar mysliman syni.

Lindja e mesme n mesjet.

N fillim e tr lindja e mesme si kryqzim rrugsh lindje perndim u vu n fillim nn sundimin persia si e prmendm m lart.

M pas nn sundimin e Aleksandrit t Madh t Maqedonis.Vijm m von nn sundimin romak.Pas ndarjes s perandoris romake do t kaloj nn sundimin bizantin.Pas shek VIIIes n sundimin arab t kalifateve.

M pas do t pushtohet nga kryqzatat q synim kryesor sipas tyre kishin lirimin e varrit t Jezu Krishtit n Jeruzalem nga t pafet dhe t pafe sipas tyre ishin myslimant.

M pas do t kaloj nn sundimin e Perandoris Osmane dhe pas 1918 kur u shprnda kjo perandori nj pjes do t kaloj nn sundimin anglez dhe nj pjes nn sundimin francez.

LINDJA E MESME N KOH MODERNE

Israeli dhe Shtetet arabe

N vitet 70pas krishtit romakt pushtuan Jeruzalemin.Nga ather deri 1948 toka e Izraelitve gjithmon ishte pjes e disa perandorive t mdha si romakve,bizantinve,arabve,kryqzatave,mamlukve apo otomanve.N 1918kur perandoria ottomane ra liga e kombeve ia lidhi at s bashku me Irakun,Jordanin dhe Palestinn Britanis si mandat dhe Libanin e Siris Francs.Represioni i kishte br izraelitt t qndronin s bashku.Kongresi sionist n Zvicr shfaqi ambicje.

Deklarata e Balfurit dhe mandati

britanik

Qeveria britanike simpatizonte lvizjen sioniste.N 1903 kur ifutt rus vuanin represionin amberlain sugjeroi tok n Uganda pr ta.Por Balfur paraqiti nj deklarat pr kthimin e ifutve n shtpi dhe krijimin e nj shteti sionist aty n Palestin.Britanis iu dha mandati i Palestins n Konferencn e San Remos n 1920.Kshilli i San Lidhjes s Kombeve e ratifikoi at dhe deklaratn e Lidhjes s Kombeve.

Imigrimi ifut

N 1922 jetoni 84000ifut n Palestin ose 11% e popullsis.Si pasoj e persekucionit n Germani numri i tyre u rrit.N 1937 komisioni Peel rekomandoi ndarjen e Palestins n shtet arab dhe shtet izraelit.

Simpatia pr mbijetesn e ifutve nga nazistt bri t rriteshin krkesat n prkrahje t tyre

Krijimi i Izraelit

Mandati britanik ishte deri 1948 dhe Britania n kt territor nuk kishte dshir t zgjaste m shum zotrimin e saj.Nj komitet special vendosi q 2/3 t ishte pr izraelitt dhe 1/3 pr Palestinn dhe Jeruzalemi si rajon ndrkombtar.Arabt nuk e pranuan dhe izraelitt po.Pr 24or rajoni u pushtua nga arabt.Por n prkrahje nga amerikant izraelitt fituan m shum toka sesa u takonin.Rreth 1milion arab u larguan nga tokat q i prkisnin izraelitt dhe ata u bn shumic aty.

Qeveria e Izraelit

N 1949 izraelitt zgjodhn Knesetin ose parlamentin e tyre.Qen dy parti laburiste dhe unioniste.T drejt pr votim e kishte do njeri mbi 18vje dhe parlamenti kishte 120 vende.Gra dhe burra bnin pjes n ushtri..Krijoheshin kibutzet fermat kolektive dhe pranohej emigrimi.

Izraeli dhe fqinjt

Pr 30vjet Izraeli nuk u njoh nga arabt.N 1950 deklarata triplashe Angli,Franc dhe SHBA tentoi t njoh ndrkombtarisht shtetin e ri izraelit q dshtoi pasi B.S prkrahu ushtarakisht shtetin egjiptian kundr atij izraelit n 1955.

Lidhja egjyptiane

N shek XIX interesat britanike ishin s pari n Egjypt ekonomike dhe kjo kishte t bnte

me kanalin e Suezit madje pati edhe probleme kur kjo firm falimentoi.N 1922 protektorati u zvendsua nga nj monarki konstuticionale e mbretit Fuad dhe djalit t tij Faruk deri 1952.

Pas lufts nacionalistt britanik i mshuan krkess q britanikt t linin kanalin e Suezit pr shkak t prkrahjes s tyre pro izraelitve.N qershor 1952 Faruk u rrzua si pasoj e nj revolucioni dhe shkoi n egzil.Naser premtoi socializm dhe prkrahu B.S. Britanikt lan Sudanin n 1953 dhe zonn e kanalit n 1954 me evakuim final n 1955.

Suezi dhe lufta e 1956

N shtator 1955 Egjypti shpalli nj marrveshje me ekosllovakin dhe u duk se do lidhej me bllokun lindor,por n dhjetor 1955 banka botrore dha nj kredi dhe SHBA bri nj investim aty.Por kushti ishte q ndihma do t jepej dhe Nastri t trhiqej nga blloku komunist q ai nuk e pranoi dhe si rrjedhoj tr firmat perndimore u trhoqn.

Me mbshtetjen ruse ai sulmoi Izraelin ku u bashkuan edhe Siria me Jordanin.Por Izraelitt pushtuan Sinain.Anglo francezt lshuan nj ultimatum pr trheqie..Diplomacia ishte intensive q oi armpushim n 1956.

Konflikti vazhdon

Mgjth konflikti mes Izraelit dhe fqinjt vazhdoi.N 1964 u themelua O..P ose Organizzata pr lirimin e Palestins.N 1966 kufiri sirian u b pjes e bombardimeve.Naser foli pr trheqie.N 1967 ndodhi edhe nj luft gjasht ditore q pati rrjedhoja t mdha.

N 1973 Egjipti dhe Siria lanuan nj sulm t ri kundr Izraelit.Lufta nuk po zgjidhte asjg.Humbja ishte miliona dollar dhe mijra t vdekur.

Sadat dhe pranimi i Izraelit

N 1974 Sadat pasuesi i Naserit pas vdekjes s tij n 1970 urdhroi qartsimin e pozicionit n lidhje me bllokimin e anijeve n kanalin e Suezit.Egjyptiant dhe siriant u trhoqn nga pozicionet e tyre t 1973.

Qendra e re e sulmeve palestinese u b Libani.

N 1977 Sadat ndryshoi nga pozicioni i tij.Ai ishte m stimulant kundrejt paqes.Madje ai foli edhe pr njohje t Izraelit q u dnua nga vendet arabe.

Vetm n 1978 me ndihmn e presidentit Carter u arrit marrveshja n Kejp Dejvid ku Egjipti njohu Izraelin dhe Izraeli u trhoq gradualisht nga gadishulli i Sinait.Madje pranoi edhe program vetqeveriss pr rripin e Gazs dhe Bregun perndimor t lumit Jordan.

OIL&OPEC

Nafta sht arma e vetme e Lindjes s Mesme..Kto vende krijuan OPEC ose Organizzata e Vendeve Eksportuese dhe Prodhuese e Nafts.

do vendim i ksaj organizate kishte efekt n ekonomin botrore.

IRAN

Influencat e huaja

Irani i shek XIX i quajtur Persi ishte nj perandori feudale shkretinore dhe misioni ishte tregtar.Britania ndrtoi nj linj telegrafie q kalonte mes Evrops dhe Indis ku kalonte edhe prmes Iranit..Pr 60vjet e pati shoqria anglopersiane e nafts.Britanikt investuan 2milion paund.Ndrkoh pes provincat veriore t Iranit ran nn influencn ruse q u detyruan ta njohin edhe anglezt me an t nj marrveshje me rust n 1907.

Lufta e par botrore ishte nj periudh kaotike n politikat iraniane parlamenti q u krijua n 1906 u b i korruptuar dhe inefektiv.dhe familjet tradizionale u ristabilizuan.N 1925 erdhi n krye Rezah Shah.Ai reduktoi fuqin e mullahve dhe modernizoi komunikimin duke hapur hekurudhn e par n 1938.Rinegocioi me shoqrin anglopersiane t nafts.Frika nga komunistt e bri t lidhej me gjermant n 1939.Pas invazionit aleat n 1941 Rezah Shah kapitulloi n favor t djalit t tij Rezah Pahlavi

Rust premtuan se do t linin provincn e okupuar t Azerbazhanit pas lufts dhe shpresonin t kthenin Iranin n satelit t tyre dhe duke nxitur lvizjen comuniste n kt shtet dhe lvizjen separatiste kurde.

Nga ana tjetr n 1954 u vendosn lidhja normale me Britanin duke knaqur pr naftn edhe nacionalistt.

Revolucioni i brendshm

Prej 1961 shahu kishte stabilizuar politikn

e tij t pavarur.Nga ana tjetr n 1962 doli ligji pr reformn agrare duke thyer rendin feudal.N 1963 ai tentoi me referendum t kryej revolucionin e bardh.T ardhurat nga nafta t Iranit u rritn.Por n vitet 70 u rrit inflazioni.Metodat diktatoriale t shahut shtuan armiqsin.Udhheqsi radikal islamik Komneni priste n egzil n Paris derisa n 1979 ai hyri n Teheran dhe shahu emigroi.Ai shpalli gjyqin islamik dhe baz Kuranin

Lidhjet me perndimin u ashprsuan derisa SHBA la ambasadn.Pushtimi rus n Afganistan shtoi tensionin dhe rezikoi paqen dhe diplomacin n bot.

Shkurt n shifra mes

Izraelit&Palestins

Rajoni q pretendojn t dy palt ka nj siprfaqe prej 25000km2.

N 1945 kongresi amerikan adoptoi nj rezolut pr kthimin e hebrenjve n tokn e premtuar dhe kjo n shenj respekti ndaj vuajtjeve t tyre n regjimin nazist mes t cilave edhe 6milion viktima si edhe n saj t ndikimit t lobit ifut n SHBA prej 20milion vetsh.

Nga ana tjetr komunuelthi mbshteti krijimin ktij shteti izraelit.

Por administrata britanike nuk nxiti OKB n ndrmarjen e ndonj plan veprimi.N at koh rreth 3% epopullsis amerikane ishin me origjin hebreje

Lufta bhej e gjall edhe n OKB ku arabt kishin fituar prkrahjen e sovjetikve.

Madje edhe Kuba edhe Greqia votuan kundr krkesave amerikane.

Edhe Vatikani ishte kundr ndarjes.N fund 33votuan pro dhe 13kundra dhe 1o abstenuan.Nga 10400milje t palestins ose 25mij km2 6120milje iu dhan Izraelit ku 3670milje katror i prkisnin shkrettirs s Negevit.Ky shtet kishte 500mij izraelit dhe 350mij arab ku 92 mij jetonin n Tiberia,Safed,Haifa dhe Bet Shean ku 40mij ishin beduin n Negev.ekosllovakia,Bolivia

Panamaja dhe Filipine u lejuan t implementonin rezolutn N maj 1948 Britania njoftoi evakuimin.Arabt deklaruan luft.Pr nj jav 90arab t vrar dhe 80ifut por edhe 7anglez paqruajtsN 9janar 1948 100arab sulmuan izraelitt n veri.Nga ana tjetr britanikt refuzonin ifutt t formonin milicin e tyre.Ata u detyruan t importonin arm nga SHBA,Rreth 350mij arab emigruan nga Bregu perndimor Izraelitt filluan t marshonin mbi damask,Kajro dhe Aman dhe ktu filloi ndrhyrja sovjetike.Vendi ndodhej n prag t lufte t re botrore.Totalisht Izraeli humbi 1000 t vrar

Jeruzalemi u unifikua dhe Sinai,Golan dhe Gaza iu dhan izraelit.Nga ana tjetr SHBA pr t trhequr Izraelin pas marrveshjes me Egjyptin pr Suezin bri bllokad armsh ndaj tij.Nga ana tjetr 60mij arab u lejuan t kthehen.Vetm n marrveshjen e Kemp Dejvid u pranua trheqia e Izraelit nga Sinai si edhe autonomia dhe lvizja e palestinezve n Gaza dhe Bregun Perndimor,por jo n Jeruzalem q OKB e shpalli neutral dhe izraelitt e shpalln shtet t tyren.

Kur O.K.B e ndau n dy shtete n 1948 kishte 1500000banor ku 500000izraelit dhe 1000000palestinez dhe n 80% t toks ishin pronar palestinezt dhe 20% izraelitt.

N planin e 1948 u vendos q Izraeli t kishte 14000km2 dhe 800000banor ku 450000izraelit dhe 350000palestinez ku do ishte kryesisht n shkrettirn e Negevit.

Kurse Palestina do t kishte 11000km2 dhe 700000banor ku 650000palestinez dhe 50000izraelit.

Mgjth ishte shkrettir Izraeli e pranoi paqen,

kurse Palestina jo.Shteti i Izraelit ndrtoi irrigracione aty dhe u morr me bujqsi.

Aktualisht edhe n saj t prkrahjes s lobit ifut n Amerik Izraeli e zgjeroi territorin duke prfshir edhe lartsit Golan dhe 27000km2

M par kishte pushtuar edhe Gadishullin e Sinait dhe Libanin e jugut, por q

u trhoq.

Ndrkoh trojet palestineze aktualisht jan rrudhur shum.Edhe palestinezi m ekstremist nuk pretendon sot m shum se

8000km2 dhe kryesisht rripin e gazs dhe Bregun Jordan si edhe Jeruzalemin perndimor t banuar me shumic arabe.

Organizata e Palestins dhe udhheqsi i saj Jaser Arafat nga nuk e njohim shtetin izraelit sot kan rn n bisedime. E vetmja organizata q nuk e njeh sht Hamas e prkrahur nga siriant q sot sht n pushtet n Palestin.

Izraelitt nga ana e tyre kan pranuar t trhiqen nga lartsit Golan.

Gjat lufts s ftoht izraelitt prkraheshin nga Amerika dhe arabt nga sovjetikt

Pas lufts bisedimet m serioze kan qen ato t 1996 me ndrmjetsin e ish presidentit amerikan Bill Klinton.

Marrveshja q u arrit ishte q t krijohej shteti palestinez n Gaz dhe Jordan si edhe Jeruzalemin perndimor ta kishin palestinezt ,prve nntoks s tij q ishte trashgimi izraelite dhe i takonte atij ose n 7000km2

Por Arafati nuk e pranoi dhe vrasja e Shimon Peresit nga ekstremistt izraelit ndryshoi gjithka.

Ardhja e ekstremistit Sharon gjeneralit t Sinait si kryeministr i Izraelit bri q veprimet t ecin ngadal.Kshtu ai n bisedimet e Peresit ishte pr nj shtet palestinez vetm n 70% t Gazas dhe 50% t Jordanit ose n rreth 3000km2.Gjithsesi drita jeshile sht road map ku aktualisht Palestins i jan lshuar rreth 2000km2.

Izraeli &Palestina

Totalish me 28250km2 dhe 5milion banor ku 80%ifut dhe 15% arab mes t tjerave edhe 3000grek

Dhe besimi izraelit dhe arabt q jan mysliman,pra 15% si edhe 1% katolik

N shtetin izraelit prej 20700km2 jetojn rreth 700mij arab.

Rajonet e Izraelit jan

Seterionale me Nazaret qendr dhe

3200km2 dhe 750mij banor

Haifa me 900km2 dhe 600mij banor

Qndra me 1200km2 dhe 1milion banor

Tel Aviv me 200km2 dhe 1milion banor

Jeruzalemi vet 600km2 dhe 600mij banor ku 200mij palestinez dhe 400mij izraelit ku m par n tr rajonin e Jeruzalemit kishte vetm 1/3 izraelit.Dhe kjo ishte prqindja m e lart

israelite n rajonet e Palestins.Aktualisht Palestinezt krkojn t shpallin si kryeqyet t tyren Jeruzalemin perndimor me 200km2 dhe 200mij banor ku 150mij palestinez dhe ngelet Jeruzalemi lindor me 400km2 me 400mij banor ku 50mij palestinez dhe shumica izraelit.Por ndarja e tij nuk sht pranuar nga hebrenjt q e kan shpallur kryeqytet t tyren,por nuk njihet nga bota q e njeh si qytet neutral i hapur pr t gjith.

Ber Er Sheva me 14mij km2 dhe550mij banor ku ktu aktualisht sht

prqindja m e madhe arabe rreth 40% e popullsis.

Rajonet palestinese jan

Rripi i Gazs

Me 400km2 dhe 700mij banor ku 95% arab dhe 98% mysliman

Bregu perndimor

Me 6000km2 dhe 1milion banor ku 88%

arab dhe 12%izraelit kryesisht kolon.

Si besim 82% mysliman dhe 11% izraelit

dhe 7% kristian.

Kto dy rajone sot kan autonomi.

Rajone t tjera arabe t pushtuar nga Izraeli kan qen

Lartsit Golan me 1300km2 dhe 20mij banor q m pas i jan dhn Siris.

Libani jugor me 3000km2 dhe 200mij banor q u pushtua n 1980 pas lufts civile n Liban dhe n vitet 90 iu rikthye atij.

Komuniteti hebre n Shqipri dhe mardhniet Izrael Shqipri

N fakt shum hebrenj ashtu si kudo npr bot jan shprndar edhe n Ilirin e Lasht.Origjinn mrgimi i tyre n bot e ka ather kur apostuli Pjetr vendosi t shprndahej n bot.Madje qendrat m t hershme t besimit jan sinagogat t cilat ngrihen pran nj vendi t lart ose druri.

Eksodi i par i hebrenjve sipas Dh.Qiriazit n Krishtrimi n Shqipri ndodhi n vitet 60 pes.Ata lan nj koloni dhe n trevat e Albanve.E padiskutueshme sht q n nj nga kto streha t hebrenjve t mos jet strehuar apostuli Paul.Pr gjurm hebraike n Shqipri dshmojn dhe emrat me origjin izraelite n mesjet si Zhiti,Kofina,etj.Pas

rekonkists n Spanj shum hebrenj u shprndan prsri n Evrop edhe si rrjedhoj edhe n Shqipri.

Gjithsesi n Shqipri ato dokumentohen q n shekXIII n disa qytete kryesore. N fund t shek XV si pasoj e sulmeve t inkuizicionit spanjoll vijn dhe strehohen n Shqipri .Ata merreshin kryesisht me tregti.Mendohet se jan vendosur n lagjen Kala.Ka patur edhe sinagoga q e vrteton fragmenti i nj rozoni me yllin e Davidit q ruhet sot n Muzeume Sipas Visarjon Xhuvanit bhej fjal pr vendbanime t mdhenj hebrenjsh n qytetet e Perandoris Osmane.Ata kishin nj sinagog q nga turqit u prdor si han me emrin Hani Shehetils.N vitin 1930 jan gjetur monedha ari me simbole hebraike. N Xibrak t Belshit ndodhet nj gur varri me emrin Varri i ifutit

Izraelitt pr shkak t prndjekjes nga osmant prkrahn edhe pavarsin e Shqipris.

Ndoshta Shqipria ishte i vetmi vend n bot q n luftn e dyt botrore popullsia ifute jo vetm nuk do t paksohej,por do t shtohej.

Nga 800vajti n 2000.

Pra si rrjedhoj do t gjente strehim n familjet shqiptare.Dhe ktu nuk prjashtoheshin familjet myslimane dhe kristiane pa dallim religioni. Prmendim mes t tjerave edhe intelektual si Vasil Nosi q ndihmoi Mark Menahemin,Qemal Karaosmani,Destan Kurmaku,Niko Piluri,etj q strehuan dhe shptuan shum familje hebreje.

Gjat 50vjetve dhan kontribut n kultur si aktorja Anisa Markajan.

Sapo ndodhn proeset demokratike n Shqipri ata pak izraelit q kishin ngelur n Shqipri gjat rregjimit komunist pas 90 emigruan n vendin e tyre am n Izrael.Ata theksuan gjithsesi se mgjth nuk praktikuan ritet judaiste nuk kishin prjetuar asnj ndjenj antisemitizmi.Madje shumica ishin me arsim t lart.Avioni i par mbrriti n Izrael m 4Prill 1991.Aktualisht sot nga 2000 nuk jan m shum se 200.Por kan zbrazur qytetet bregdetare shqiptare ku ishin vendosur dhe jan vendosur n qytetet bregdetare israelite,kryesisht n kryeqytet Tel Aviv.

Lidhur me mardhniet shqiptaro israelite theksojm se si rrjedhoj kan qen t mira.

Madje edhe gjat pushtimit nazist qeveria naziste nuk ndrhyri ndaj qeveris kuislinge pr t keqtrajtuar ifutt.

Mardhniet u ftohn ku qeveria comuniste nuk njihte shtetin izraelit dhe ishte m shum se duhet pro arab pr shkak t ideologjis

Edhe n saj t urrejtjes ndaj grekrve q uan n furr 40mij ifutt e Selanikut gjat lufts s dyt botrore si edhe mardhnie jo t mira me lobin serb lobi ifut kan qen nj simpatizant i shtjes shqiptare

Diaspora israelite n bot n shifra

Viti 70es ishte viti kur ra Jeruzalemi n duart e romakve dhe u bn reprezalje t shumta.

Ky ishte viti i shprndarjes s izraelitve n bot.Sipas Bibls ishte nj hakmarrje e zotit ndaj hebrenjve q tradhtuan birin e tij Jezu Krishtin.Shekulli XIII-XIV ishte faza e dyt e emigrimit izraelit n bot pasi rreth kjo erdhi si rrjedhoj e rekonkistt si njihet ndryshe ripushtimi i Spanjs nga kristiant.Hebrenjt u vendosn n qytete bregdetare dhe u morrn me tregti.Ndrkoh ka pasur disa ide pr sistemimin e tyre.Nj ide ishte n Uganda.

Edhe Zogu u prfshi n kto tratativa kur krkoi t lshonte 200mij ha tok pr strehimin e tyre.

Por nuk pranuan vet ata pasi krkuan n tokn e premtuar dhe pr ta toka e premtuar ishte Palestina ku si e dim pas lufts n 1948 u dyndn nga t katr ant e bots dhe u morrn aty me irrigazione dhe bujqsi duke e br Izraelin parajs n shkrettir.

Jan rac shum e zgjuar.

Prmendim ktu si daspor m t fuqishme at n Britani q ka patur ndikime edhe n qeveri.Diaspor e fuqishme tregtare ishte ajo e Selanikut q emigroi pas lufts pasi grekt i keqtrajtuan gjat lufts s dyt botrore.

Diaspor e pasur ishte edhe ajo n Germani.

Ishte xhelozia e Hitlerit pr ta ,dhe disa probleme personale q bn t shprthente genocidi i tij ndaj tyre.

Mbi 6milion izraelit t shfarosur n luftn e dyt botrore.I vetmi shtet q nuk pati zbritje

por rritje ishte Shqipria.

Pas lufte prmendim si diaspora t fuqishme israelite n bot at t SHBA me 20milion.

Edhe n Rusi ka nj republik autonome t hebrenjve,por shumica kan emigruar pas lufts n Izrael.Diaspora israelite n vendet arabe emigroi pas lufts n shtetin am nga frika e represionit.ME origjin israelite n bot llogariten sot rreth 30milion vet.

Kshtu n Amerik 5280000

Ish B.S 1milion

Franc 494000

Argjentin 395000

Kanada 372000,

Britani 298000.

Edhe popullsia e Izraelit sht m e ult se ajo e diaspors n SHBA.

Izraelitt jan i vetmi komb q nuk kemi me origjin dhe t asimiluar dhe dallohen nga nj kapele q mban sipr.

Aq t forta jan lidhjet mes tyre sa i rrisin mimin aq shum toks saq duket e paprballueshme pr ta dhe e ulin pr ta bler vetm patrioti i tyre

Problemi kurd

N Turqi jetojn n 30000km2 me 6000000banor ku 60% jan kurd ku jan kryesisht rreth liqenit Van

N Irakun verior rreth Kirkurkut n 3 provinca me 25000km2 me 3000000banor ku 2000000kurd

N Iran me 15000km2 me 4000000banor ku 3milion kurd.

Rust tentuan q pr t trhequr Turqin dhe Iranin t krijonin nj shtet kukull kurd.

U prhap si problem kur gjykata turke vendosi t dnoj me vdekje udhheqsin e

Partis Puntore Kurde nj parti komuniste q n Turqi njihet si terroriste dhe dnimi i tij me vdekje hasi n kundrshtimin e organizmave ndrkombtar

Gjithashtu edhe regjimi i Sadam Huseinit n Irak i ka keqtrajtuar kurdt q jetonin n territorin e tij.Pas rrzimit t tij atyre u sht dhn nj autonomi,por u sht mohuar shkputja dhe pavarsia,pavarsisht se ndihmuan forcat aleate pr rrzimin e Sadamit.

Problemi armen

Arment jan nj popullsi q shum i quan trashgimtar t frigasve t lasht.Kan fen e tyre t veant ortodokse.

Jetojn n republikn e Armenis me 2milion

banor ku 1.5milion armen me 20000km2

Jetojn n rajonet n Turqi dhe kufi me republikn armene me 50000km2 dhe 8milion banor ku mbi 50% armen.

N 1918 pas shprbrjes s perandoris Osmane si hakmarrje turqit me ndihmn e kurdve organizuan nj genocid ndaj armenve duke vrar mbi 1000000vet

Jetojn n Iran n 10000km2 dhe 3milion banor ku 2milion armen.

Pr shkak t armiqsis me turqit arment kan qen besnik t Rusis.Si veproi me kurdt edhe me arment rust donin t ngrinin nj shtet kukull komunist dhe m von t dyja tia bashkangjiste republikave sovjetike.

Iraku

Me nj siprfaqe 430000km2 Iraku ka 20milion banor ku rajoni kurd 25000km2 n veri n 3milion banor me 2milion kurd

Rajoni shit me 155000km2 dhe 12000000banor ku 10milion shit n jug

Rajoni syni n qendr me 250000km2 dhe 5milion banor 4milion syni

Totalisht 10milion shit ose 50%,por t shtrir n 35% t vendit,3milion kurd ose 15% e popullsis dhe t shtrirn 6% e territorit dhe 7milion syni ose 35% popullsis n 59% e territorit.

Gjat sundimit t Sadamit synitt t prqndruar n qendr,por pakic si popullsi kishin pushtetin.Pas rnies s tij pushtetin e ka nj koalicion shito-kurd.Ideja pr nj federat me tre njsi kurdo-shito-syni n rajonin e Babilonasve t lasht u hodh posht.

35Ngjarjet e fundit lufta e gjirit, 11shtatori,

pushtimi i Irakut,Al kaida

Ndrkoh lufta e ftoht e gjeti Izraelin t pozicionuar pro SHBA,kurse shtetet arabe t prar,por gjithsesi properndimor.

Udhheqsin e Irakut Sadam Husein SHBA e kishte prkrahur n luftn e Gjirit kundrejt Iranit n vitet 80.Por Iraku pushtoi Kuvajtin mikun e SHBA dhe ajo nuk mund ta toleronte. Nj pjes e shteteve arabe doln prkrah SHBA,por nuk mund t lejonin ndrhyrjen n punt e brendshme t shteteve perndimore.

E tr kjo pati kosto n economi,pasi u rrit mimi i nafts.Nga ana tjetr ardhja e Klintonit uli tensionin n bot.Si rrjedhoj edhe mimi i naft u ul.Por ardhja e djali t Bushit,Bush junior acaroi situatn.

Dhe m 11shtator 2001 dy kullat e Manhatanit ran.Filloi epoka e re e lufts kundr terrorizmit.Pas Afganistanit radha i erdhi Irakut,por koalicioni tani ishte m i vogl,vetm Britanni dhe SHBA.Arabt prsri ishin kundr,por qndruan neutral dhe nuk morrn ndonj mas.Mgjth theksojm si konkluzion se islami dhe terrorizmi nuk kan lidhje.Madje edhe n KURAN dnohet dhuna.

Gjeopolitika e shteteve arabe.

N grupin e shteteve arabe bjn pjes

1Iran me 1.650000km2 dhe 60milion banor ku 75% indoiranian dhe 19% turq,por vetm 2% arab vendas

Si besim 87% shit dhe 12% suni,0.5% bahai dhe t tjer kristian

2Irak me 450mij km2 dhe 22milion banor ku arab 75%,20% kurd.turq 1%

Si besim 55% shit,40% suni dhe 3% kristian

Ku katolik 2%

Rreth 250mij ifut emigruan n Izrael

3Arabi Saudite me 2milion km2 dhe 17milion banor ku indigjen 75% dhe Arab 16% dhe aziatik 7%

Si besim 79% suni vahabist dhe 13% shit,

indu0.7% e budist

4Bahrejn Me 700km2 dhe 600mij banor ku 72% arab ku bahrenez 66%dhe 12% indian pakistanez dhe 12% iranian e 2% evropian

Si besim 85% mysliman ku sunit 21% dhe 62%shit dhe indu 6% si edhe ateist 1% e e kristian 7% ku protestant 1% katolik 5% dhe ortodoks 1%Katar Me 11000km2 dhe 500mij

banor ku arab autokton 255,aziatik jugor 34% t tjer 21% si iranian 73000 dhe perndimor 9000

Si besim suni 80%,shit 11%,indu 2% ku bahai 0.2% dhe kristian 6% ku protestant 2%

6Oman Me 210mij km2 e 2milion banor ku arab 64%,balu 18%,mahras 8% e iranian 3%.Imigrant t tjer 7%.

Si besim indu 2%,mysliman 95%,kristian 2%

7Siri Me 185mij km2 dhe 15milion banor.Arab me 85% dhe t tjer 15% ku kurd 1milion ,turq 500mij dhe armen 300mij.

Si besim suni 75%,druzh 3%.ifut. 4000 dhe kristian 8% ku katolik 3%,ortodoks 5%

8Jemen Me 470mij km2 dhe 16milion banor ku 97% arab dhe 3% t tjer si somalez 200mij dhe ifut 2000.

Si fe 99.9% mysliman ku 62% syni dhe zahidian 37%

9Jordani Me 88mij km2 dhe 4milion banor.

Popullsia palestinez 2milion dhe jordanez

1.5milion.Jetojn edhe 70mij egyjyptian,etj.

10Emiratet e Bashkuara Me 80mij km2 dhe 2milion banor ku arab 76% dhe indigjen 30% si edhe imgrant 455,aziatik 16%,afrikan 5% ku somalez 100mij dhe t tjer 2% ku iranian 20mij dhe oksidental 50mij.

Si fe mysliman syni 67% dhe shit 17%,indu 5%,budist 1% dhe kristian 9% ku katolik 5%,ortodoks 3%

11Kuvajt

Me 18mij km2 dhe 1milion banor.Pas lufts s Kuavjtit palestinezt q prkrahn Irakun n pushtimin e ktij shteti emigruan n Irak.

Kuvajtian jan 53% dhe t tjer 47%.M par palestinez 30mij si edhe aziatik,kurd,etj.

Si fe syni 70%,shit 20%,indu ku indian 2% dhe budist 1% dhe kristian 5% ku ortodoks 2%.

Liban

Me 10mij km2 dhe 3milion banor ku 86% arab dhe 68% libanez e t tjer 18% si sirian 400mij,palestinez 300mij,

egjyptian 100mij dhe jo arab 14% ku armen 200mij,kurd 150mij.

Si religjion mysliman 53%,ku shit 33% dhe syni 20%,druzh 7% dhe kristian 39%ku katolik 24%,ortodoks 13%

Pr kt prbrje heterogjene fetare ka shprthyer nj luft civile religionare.Pr arsye t strehimit t palesinezve n jug dhe si strehim i organizats terroriste Hamas Izraeli pushtoi pr nj koh t gjat Libanin e jugut.

Ndikime ka patur edhe Siria.Vetm n fund t viteve 90 Libani ka patur pavarsi faktike ku edhe Izraeli lshoi rajonin q mbante dhe Siria u trhoq nga ndikimi i saj politiki.

N Lign arabe bn pjes edhe

Turqia

q nuk si popullsi nuk bn pjes n grupin e Popujve arab.

Ka 780mij km2 dhe 60milion banor.

Ku turq 80%,kurd 14%.

Si besim suni 83%,shit 14%,ifut 240mij.

Dhe kristian 1%.

N Turqi ka patur edhe shum grek si n Pont,Izmir,Anadoll,por kta emigruan si pasoj e marrveshjes greko turke n 1923 me shkmbim nga popullsi myslimane t Ballkanit Dhe sot jetojn vetm 5000grek n Fanar nj lagje me emr ortodokse e Stambollit.

Si rrjedhoj sot nga origjina 10milion turq jan me origjin shqiptare,1milion boshnjak, 1milion armen,1milion pomak.

Shqiptart jetojn kryesisht n Stamboll dhe Anadoll por sot pr fat t keq vetm 2milon e

flasin gjuhn shqipe.

Nga ana tjetr n grupin e shteteve t Lindjes s Mesme bjn pjes edhe shtetet e

Afriks Veriore

q jan Mauritani, Egjypt,Sudan,

Sahara perndimore,Marok,Algjeri,Libi,

Tunizi.Popujt e ktyre shteteve kan t prbashkt me popujt e gadhishullit arabik jo origjinn si popull se nuk jan arab,por fen pasi jan t gjith t religjionit mysliman.

1Mauritani Me 1milion km2 dhe

2milion banor ku maur 66% ku 33% t bardh dhe 33% t zinj.Afrikan 29%,berber 5% dhe m pak se 1% evropian.

Lidhur me religjionin 99.9% mysliman t tr synit

Egjypt Me 1milion km2 dhe 60milion

banor ku egjyptian 87%,arab 6%,nubian 3%,berber2%,cigan 2% dhe perndimor 2

50mij. Jetojn edhe 18000shqiptar.

Si fe 85.5% mysliman dhe 14.5% kristian ku ortodoks 13% si grek13000,armen 13000 dhe kopt 6milion.Nj qendr patriarkane ka qen edhe n Aleksandri.

Sudan Me 2500000km2 dhe 29milion

banor ku arab sudanez 36%,jo arab 64% dhe nikotik 31%,sudanez t Lindjes 10%,nubian 6% dhe kongolez 3%,sudanez t qendrs 2%,t tjer 11%.

Si religjion 70% mysliman shumica sunit dhe religjion tradicional 10% dhe kristian 19%ku protestant 7%,katolik 12%

Sahara Perndimore Pr shum koh

Ishte coloni e Marokut q prej 1975.Koht e fundit krkon pavarsin.

Marok Me 450mij km2 dhe 30milion

Banor ku arabofon 65%,berber 35%.M pak se 0.5% evropian si edhe 12000izraelit dhe t tjer emigruan.

Si religjion 99.9% mysliman shumica syni.

Algjeri Me 2milion km2 dhe 30milion

banor ku arab rreth 70%,berber t arabizuar 10%, berber 20%.Jetojn edhe 40mij shqiptar.

Si religjion 99.5% mysliman shumica syni dhe 0.5% kristian.

Ish coloni e Francs q 1959 fitoi pavarsin

Libi

Me 1.7milion km2 dhe 5milion banor.Arab 77% dhe berber 10% dhe t tjer 13%

Si besim me 96% mysliman dhe 3% kristian

Tunizi

Me 155mij km2 dhe 9milion banor ku arab 98% dhe berber 1%.Ish coloni e Francs q 1954 fitoi pavarsin

Mysliman 99.5% dhe kristian 0.5%

9Niger ka 1.2milion km2 dhe Nigeria 900mij km2.I pari ka 8milion banor dhe i dyti 100milion banor.E para ka shum

banor ad dhe saharian dhe e dyta fise vendase afrikane.

Si religjion e para homogjene myslimane 90% dhe e dyta heterogjene 40% mysliman.Pr shkak t prbrjes heterogjene t popullsis dhe religjionit sot n Nigeri ka shum luftra.

Nigeri qe m pas koloni e Francs kurse ajo e Nigeris ngeli koloni e Anglis.

T dy si burim kan naftn.

Vet Nigeria q sht nj republik federale ndahet n tre pjes pr nga karakteristikat.

Jugu 40milion banor dhe 70% kristian

Pjesa qndrore me 20milion dhe 20% mysliman dhe shum heterogjene nga feja dhe popullsia ku ktu ka shum trazira

Pjesa veriore me 35milion banor ku 70% mysliman ku si rrjedhoj ka luft mes veriut mysliman dhe jugut kristian.

RAJONET MYSLIMANE T AZIS

39

Malajzia.

Ish coloni e Britanis dhe vetmja prej saj si antare e Lidhjes Islamike,si edhe antare e organizats s nafts OPEC.Kjo pr shkak se 54% e popullsis s saj sht islamike.Me 300mij km2 dhe 20milion banor ku malajt jan 55% dhe t tr islamik.Ka edhe besim budist q jan kryesisht kinez,induist,etj.

N shtetin e Malajzis ve 11shteteve n gadishullin e Malajs ndodhen edhe dy shtete t saj n ishullin e Borneos q jan

Sabah

Me 74000km2 dhe 1.5milion banor ku indigjent jan 25% dhe indonezian 30% dhe kinez 20%,kurse vet malajzian 10%.

Si besim edhe ktu 55% jan mysliman

Sarawak

Me 124000km2 dhe 1.6milion banor.Indigjen 50%/Si besim 35% kristian,animist 30%.

mysliman 25% dhe t tjer 10%.

Jamu de Kashmir

Me 220000km2 dhe popullsi 7milion banor.Jan 70% 52% kashmir dhe 18%

indian.Si besim 65% mysliman dhe 30% indu si edhe Kashmiri mysiman dhe Jamu indu.80000km2 jan t pushtuar nga Pakistani dhe 40000km2 nga India q prej 1947.

E vetmja province e Indis n kuptimin e saj t ngusht q sht me shumic myslimane.

Madje edhe sot vazhdon konflikti mes Pakistanit mysliman dhe Indis pr zotrimin e ktij rajoni.

Indonezia

Theksojm se sht shteti i dyt mysliman n bot pas Indis dhe i pari me prqindje.

Ka qen ish koloni e Hollands.Kjo ka br q besimi protestant t jet i dyti m i prhapur pas atij mysliman dhe ndikimi i pakt i papatit.

Me 190000km2 dhe 200milion banor.

Malajt jan t part me 94% ku javanez me 75milion.Kinezt jan 4% dhe iranian 1%.

Myslimant jan 80% dhe zyrtarisht 87%.

Dhe indu 2% e budist 1%,kurse kristian 12.5% ku protestant 9% dhe katolike 3%

Regjionet e Indonezis

Sumatra me 470mij km2 dhe 36milion banor ku mysliman 86% dhe kristian 10%,katolike 1.5%,budist 2%,indu 0.5%

Java me 130mij km2 dhe 100milion banor ku javanez 76%.

Si religjion 46% mysliman,dhe katolike 1% e animist 50%

Bali me 6000km2 dhe 3milion banor balinez dhe si religjion 92% indu,mysliman 6% e kristian 1%

Sonda perndimore me 20mij km2 dhe mysliman 96%,indu 3%,kristian 1%

Sonda lindore me 50mij km2 me 3milion banor ku shumica Timorez dhe besim kristian 82%

Timori lindor me 15mij km2 dhe 700mij banor ku kristian 85%,animist 12%,

mysliman 2%

Lufta mes Timorezve dhe indonezianve sht m shum nj luft religjioni si shikohet nga shifrat pasi timorezt jan kristian dhe indoneziant mysliman.

Kalimantan me 540mij km2 dhe 9milion banor.

Si besim mysliman 73%,kristian 19% ku katolik 10% dhe protestant 9% dhe budist 2% e indu 3%.

Sulavesi me 190mij km2 dhe 12milion banor.

Si besim 71% mysliman dhe kristian 28% ku protestant 26% dhe katolik 1%,indu 1%

Maluku me 74000km2 dhe 2milion banor ku mysliman 55% dhe kristian45% protestant 41% dhe katolik 4%

Irian Java me 420mij km2 dhe 2milion banor ku kristian 83% si protestant 60% dhe katolik 23%.mysliman 17%.

Theksojm ktu se ekstremt islam jan t prqndruar n Akra q si rrjedhoj krkojn t shkputen nga qendra pr t krijuar nj shtet fondamental.

Pakistani dhe provincat e tij.

I shpallur i pavarur nga India n 1949 me nj popullsi religjioze homogjene myslimane dhe nga ana etnike e przier.

Ka 880000km2 dhe 140milion banor.

Ka katr provinca si Penjab me Lavora qendr dhe 200000km2 dhe 50milion banor ku mbi 70% punxhabas

Sindi me qendr Karai dhe 140mij km2 dhe 20milion banor mbi 70% popullsia sinde.

Beluistan me 350mij km2 dhe 4milion banor me qendr Queta ku 70% Belu

Zona perndimore me fise tribale urdu mbi 70% dhe 75mij km2 dhe 11milion banor

Zona tribale me 27mij km2 dhe 2milion

Banor.Si monedh rupi pakistanez.

Totalisht 60% punxhab,12% sind,8% urdu,

4%balu dhe pjesa tjetr iranian dhe fise pashtu dhe tribaleMbi 95% jan mysliman

Merren me bujqsi dhe veanrisht mbjellje opiuimi ku qeveria pakistaneze po bn luft pr ta zhdukur nn presion ndrkombtar.

Bangladesh

Me 145mij km2 dhe 130milion banor. Jan 97% bengala dhe 87% mysliman e13% indu dhe pjesa tjetr budist.Merren me peshkim

Rajoni autonom kinez i Ujugur

Sikiang

Rajoni i Sikiangut ka nj popullsi prej 15milion banorsh dhe 60% kinez mysliman ose ujgur si njihen ndryshe.

Dhe 1600000km2 Kina i njeh organizmat e tyre si terroriste.

U prmend shum kur 5ujgur t akuzuar nga zyrtart kinez pr terrorist u strehuan n Shqipri me prkrahjen e Ameriks.

Ata krkojn autonomi kultuore deri disa segmente edhe pavarsi.

SHTETET ISH SOVJETIKE MYSLIMANE T AZIS QNDRORE

Kazakistan

Me 2.7milion km2 dhe 17milion banor.

Me 48% turq altaik dhe 45% sllav si rus, bjellorus,ukrahinas shumic n provincat veriore n ato rajone q i kishin gjermant e vollgs,por si pasoj e bashkpunimit me Hitlerin nj pjes emigruan n Germani dhe pjesa tjetr u internuan n Siberi.Sot jetojn vetm 1milion gjerman.

Si besim 40% mysliman dhe 27% kristian ku ortodoks 25% dhe ifut 17000

Uzbekistan

Me 450mij km2 dhe 20milion banor ku 83% turq altaik,9% sllav dhe 5% iranian.

Si besim 68% mysliman dhe 95mij ifut

Dhe ortodoks 5%.

Turkmenistan

Me 490mij km2 dhe 4milion banor ku turq altaik 86% dhe sllav 10% si rus 7%,ukrahinas 3%.

Si besim 76% mysliman dhe 28000izraelit e ortodoks 6%.

Taxhikistan

Me 140mij km2 dhe 6milion banor ku ku iranian 62% dhe taxhik 55%,sllav 9% si rus 7% dhe ukrahinas 2%

Si besim 82% myliman dhe 18mij izraelit e ortodoks 4%

Kirgistan

Me200mij km2 dhe 5milion banor ku 70% turkmen dhe sllav 24% si rus 20% e ukrahinas 4% dhe kurd 14mij.

Mysliman 60% kristian 12% ku ortodoks 11% dhe izraelit 7000vet.

KAUKAZ

Kaukazin e kemi n jugor dhe verior.Jugori ku prfshihen tre shtete Armeni,Gjeorgji dhe Azerbazhan kurse n Kaukazin verior prfshihen disa republika t Rusis q do t trajtohen m posht.

Kaukazi sht nj rajon i pasur me naft dhe sht corridori Kazakistan,Grozni,Burgas Vlor dhe interesat e fuqive t mdha pr t vn n zotrim kt korridor q bn t shprthej konflikti n Kaukaz dhe veanrisht problemi i eenis.

Vet popullsia e Kaukazit sht kryesisht turke dhe iraniane por pr shkak t asimilimit me disa ngjyrime ruse.Gjithsesi dshirn pr liri nuk e kan haruar.

Nga ana tjetr albant e Kaukazit me albant e Ballkanit prve termit banor malesh nuk kan asjn lidhje tjetr farefisnore.

Azerbazhan

Azert vet jan deg t popujve iranian q Rusia e pushtoi n fund t shek XIX.Ka 87000km2 dhe 8milion banor ku azert prfshijn 83% t popullsis dhe t tjer

avar,turq,armen n rajonin autonom t Nagorni Karabak me 4000km2 dhe 200mij

banor ku 90% armen.

Si besim 80% mysliman ku 56% shit dhe 24% sunit.

Azerbazhani ka edhe nj enklav Naevan pran Armenis me 6000km2 dhe 300mij banor.

Rajonet autonome islame t Gjeorgjis

Osetia jugore

Me 4000km2 dhe 100mij banor ku 60% osetian q n dallim nga gjeorgjiant q jan ortodoks kta jan mysliman

Abhazia

Me 9000km2 dhe 500mij banor.M par vetm 30% ishin abhazian,por dhuna bri q gjeorgjiant t largoheshin prej andej

Azharia

Me 3000km2 dhe 400mij banor ku jan gjeorgjian mysliman axhart dhe jan mbi 80%

Mingrelia

Vet mingreliant jan mysliman

Dagestan

Me 50mij km2 dhe 2milion banor.Jan vetm 30% dagestanas.Popullsia sht heterogjene ,por nga religioni jan homogjen mbi 70% mysliman.Edhe n kt rajon filloi lufta pr shkputje,por lidhja me fondamentalistt islamik dhe aktet teroriste n Beslau bn q t humbte prkrahja ndrkombtare dhe t humbej lufta.

eeni Ingusheci

Me 2mij km2 Ingushecia dhe 10mij km2 eenia.E para 100mij banor dhe e dyta 1milion.Shprngulja e par e eenve filloi pas lufts s dyt botrore ku si rrjedhoj e prkrahjes q iu dhan nazistve u internuan n Siberi rreth 500mij een.Gjithnj kan qen antagonist me rust.

N vitin 1991 filloi nj lvizje pr pavarsi,e nxitur kjo edhe nga shkputja e shteteve balltike.N vitin 1994 u zgjerua rajoni.Por lidhja me fondamentalistt,marrveshjet ndrkombtare bn q eent t fitonin autonomi,por jo pavarsi.

Rreth 300mij een u larguan prsri. Aktualisht ata prbjn m pak se 60% t popullsis dhe n krye sht nj qeveri pro ruse.

Oseti veriore

Me 8000km2 dhe 600mij banor ku 60% osetian t tr mysliman.Edhe ktu shprtheu nj lvzje pr pavarsi.

Kiuvashi

Me 6mij km2 dhe 200mij banor ku 60% kiuvash.Theksojm se ishte nj republik me eent,ingushect ,por lufta pr pavarsi bn q ato t fitonin nj far autonomie.

Adixhe

Me 8000km2 dhe 400mij banor .Mbi 80% adixhean dhe mysliman

TRE RAJONE T RUSIS

Bashkiri

Me 140mij km2 dhe 4milion banor mbi 55% bashkir dhe mbi 70% mysliman,pasi jetojn edhe shum tartar

Tartari.

N Rusi jetojn rreth 6milion tartar.

Por vet republika e Tartaris ka 70mij km2 dhe 4milion banor ku 48% tartar dhe 40% rus.Pjesa tjetr jeton n republikat autonome fqinje dhe nj pjes jan internuar pas lufts si bashkpuntor me nazistt n Siberi.

Jan kushrinj t largt me tartart e Krimes

Por nqs kta kan ndjenja t forta rusofile ,

tartart e Tartaris jan antagonist ndaj rusve.

Jan mysliman.

N vitin 1984 shprtheu nj lvizje pr pavarsi pr tu kthyer nga republik brenda Rusis n republik brenda ish B.S.

Ishte lvizja e par pr shkputje kur B.S ishte akoma i fort,por kjo lvizje prfundoi me nj status special t ndrmjetm dmth mes B.S dhe Rusis

Rajoni autonom hebre.Politika ruse ndaj hebrenjve.

Izraelitt n Rusi prbjn0.4% ose 800mij.

Ky numr do t ishte m i madh,por pas shpalljes s shtetit hebre rreth 600izraelit nga ky rajon vajtn n Izrael,kryesisht n zona bregdetare dhe sot prbjn 30% t popullsis s ktij shteti.Ata kan qen t diskriminuar n Rusi dhe shikoheshin me prbuzje dhe diskriminim.

Tradicionalisht mqs miq t izraelitve ishin amerikant rust ishin pro arab,por kryenin dhe compromise me shtetin hebre.

Aktualisht rajoni autonom hebre i Birozhdanit ka 36mij km2 dhe 200mij banor ku 80% hebrenj.

Nj pjes edhe jan internuar n kampet e prqndrimit n Siberi.

Myslimant e Ballkanit

N rajonin e Gadishullit e Ballkanit jeton nj popullsi e konsiderushme islame si m posht:

Bosnja

E marr nga termi boshnjak ku n prgjithsi kuptohen myslimant sllav t ktij rajoni.

i Ndrmjet t tjerave ky shtet prbhet edhe nga dy kombsi t tjera kroatt t cilt jan katolik dhe serbt q jan ortodoks.

Rajoni 50mij km2 i Bosnjs deri 1878 ishte nn sundimin osman.

N kt vit iu njoh AustroHungaris si juridiksion n Kongresin e Berlinit dhe n 1908 ajo e pushtoi ushtarakisht.

Ky rajon iu bashkangjit mbretris serbo-kroato-sllovene n 1918.

Josif Broz Tito n 1945 e shpalli si republik m vete.

Mendohet se myslimant e sllav t Bosnjs jan ilir t sllavizuar q q n fillim ishin heretik ndaj fes s krishter dhe prqafuan Bogomilizmin.

N 1992 Izetbegovi udhheqsi i tyre shpalli pavarsin.

Por marrveshja e fsheht Tugjman-Milloshevi pr ndarje t Bosnjs ku 2/3 do i kishin serbt dhe 1/3 kroatt bri q t mos pranohej nga serbt e Bosnjs q me ndihmn e ushtris jugoslave pushtuan 75% t territorit.

Me ndihmn e opininionit ndrkombtar n 1995 u shpall paqia e Dejtonit ku serbt e Bosnjs fituan t drejtn e republiks,por pa t drejt shkputje dhe 49% e kishte federata serbo-boshnjake.

Gjithsesi Bosnja akoma dhe sot nuk e ka marr veten.

Ajo sot sht si shtet nn administrimin ndrkombtar.

SanxhakuRajoni i Sanxhakut sht i banuar nga sllav mysliman.

I kemi ndar ve pasi nga origina sipas Peter Rrullman rreth 280 mij nga 500mij banor sa ka Sanxhaku jan shqiptar t asimiluar.

Madje nj pjes e mir jan mysliman dhe nj pjes e mir jan ortodoks.

Jan t ndryshm nga boshnjakt e Bosnjs.

Sot sht nj krahin nn Serbi dhe Mal t Zi me 8mij km2 dhe 500mij banor.

Banort kan ardhur nga rajonet kristiane t Kelmendit dhe pjesa m e madhe e tyre e ruajn fen kristiane,por n fund t shek XVIII jan asimiluar.

Gorant jan banor sllav mysliman n zonn e Dragashit t Kosovs.

Mendohet se jan ilir t romanizuar t serbizuar gjat kohs s Stefan Dushanit dhe m pas t myslimanizuar.

Numri i tyre sht 30mij.

Trbeshasit jan edhe kta mysliman sllav t rajonit mes Dibrs,Tetovs dhe Gostivarit.

Ata n fakt jan ilir t bullgarizuar me ngjyrime sllave.

Numri i tyre sht rreth 50mij.

Podgoriant

Jan malazez mysliman t larguar nga Mali Zi kur ishin banor t qytetit t Podgorics dhe ky rajon iu dha ktij shteti n 1878 nga Kongresi i Berlinit.

Numri i tyre shkon n 30 mij.

Jan vendosur n qytetin e Shkodrs.

Shum mendojn se kta banor jan shqiptar katolik dhe m pas t sllavizuar.

Pomakt.

Thekosjm se jan n numr m t mdhenjt si sllav mysliman.

Jetojn kryesisht n krahin e Trakis n Bullgari dhe n Greqi.

Numri i tyre sht 1milion n kto rajone dhe 1milion n Turqi.

Shum mendojn se jan trakas t romanizuar dhe m pas t bullgarizuar dhe m pas t sllavizuar.

M pas kan humbur dhe identitetin e tyre pasi vlersojn m shum fen dhe turqit se bashkombasit e tyre sllav.

Pra po shuhen mosmarveshjet.

A jan shqiptart mysliman?

Shqiptart jetojn aktualisht n Shqipri,

Kosov,Macedoni dhe Mali Zi.

Shqiptart e Malit t Zi jan rreth 60mij ku prve atyre t Tuzit q jan katolik mbi 80% ose rreth 50mij jan myslimandhe t tr syni,kurse ortodokst jan asimiluar si kut,etj

Shqiptart e Kosovs jan 85% mysliman ku 90% t tyre ve atyre t Pejs q jan bektashian mbi 95% t tyre jan syni dhe 15% katolike.Me mdyshje shikohen shqiptart ortodoks t Rieks q flasin si serbisht edhe shqip.

Shqiptart e Maqedonis jan mbi 90% mysliman dhe 10% ortodoks,kryesisht n Manastir,Resnj,Prilep,Ohr,Strug,etj.

Nj pjes e mir e shqiptarve ortodoks jan asmiluar.Ata q jan Tetov e posht jan bektashian dhe t afrt me toskt e Shqipris dhe Tetov e lart syni

Nga ana tjetr shqiptart e Shqipris jan 40% syni,20%bektashian dhe 25% ortodoks e 15% katolik.Katolikt shtrihen n veri,

ortodokst n jug dhe myslimant n Shqiprin e mesme.Kjo edhe si pozicion i ndrmjetm mes rajoneve t tjera shqiptare.

Tradicionalisht feja islame sht par edhe si mjet pr mbrojtje nga rreziku asimilues.

Prandaj edhe n rajonet kufitare islamizmi sht n prqindje m t lart dhe n brendsi nuk jan aq fanatikIshte kjo arsyeja pr mbrojtje nga asimilimi dhe jo dhuna q u prhap besimi islam.Nga ana tjetr regjimi 30vjear ateist ndikoi negativisht.

Mgjth theksojm se cultura shqiptare mund t shrbej si interlocutore ose m sakt ndrmjetse mes kulturs oksidentale kristiane dhe kulturs orientale islame.

Diaspora shqiptare n shtetet arabe dhe mardhniet shqiptaro-arabe n shekuj

Prania e shqiptarve n botn arabe dshmon rndsin e fenoment shqiptar n detin e gjer arab.

Ndoshta edhe abuzohet pak,pasi aq t forta kan qen lidhjet shqiptaro-arabe saq shum her n disa raste shqiptart i marrin nj popull me origjin arabe.Mgjth mardhniet datojn q nga lashtsia me lidhjet iliro-fenikase.Disa emrin Palestin e lidhin me emigrimin e nj fisi ilir paleste q emigruan s bashku me fisin ilir t japigve dhe mesapve e kta atdheun e tyre e kan n jug t shqipris Palasa,m von u vendosn n Paleste t Siilis dhe m pas n Palestin.

Ndikim kishin edhe n Siri ilirt.

M von arabt edhe u krkonin ndihm shqiptarve q kishin emigruar q n shekXVI

Prania e shqiptarve n botn arabe gjat shek XVI-XVII dallohet nga prania gjat shek XVIII-XIX.Kjo se tani shqiptart kan rol t dukshm deri n qeverisjen e vendit.

Kto coloni shqiptare do t jepnin ndihmn e tyre edhe n shpalljen e pavarsis s Shqipris si ajo e Egjyptit.

Disa coloni pas lufts s par u shuajtn.

N Siri ku edhe ktu theksojm se prania e par e shqiptarve vihet re me ardhjen e qeveritarve shqiptar n vilajetin e Damaskut ku m i prmenduri Mehmet Ali Pash Qypryliu.Qeverisja e Shqiptarve ktu do t vazhdoj deri n shek XIX.

Numri i shqiptarve n Siri do t shtohej me ardhjen e muhaxhirve nga Nishi.N mes t shek XIX n Siri jetoni 7mij shqiptar ku 4000t krishter q nganjher regjistroheshin edhe si grek.Pr jet t prhershme ata u vendosn ktu pas shekXVIII.Madje n fillim t shek XX morri karakterin e pakicave etnike.

Edhe n Liban ishte sundimtar nj shqiptar Ahmet Pasha.I biri i Mehmet Pashs Ibrahim Pasha e bri Libanin pjes t Egjiptit.

Pashko Vasa si vali i Libanit i afirmoi shqiptart ktu.Pr disa koh qndroi edhe Ismail Qemali.Shqiptart krijuan qendrat e tyre n Bejrut dhe Tripoli

N Palestin shqiptart shfaqen si fuqi ushtarake n shek XVIII.Prmenden gjat ksaj kohe t vendosur nga Ahmet pasha 1000kalors shqiptar.Madje flitet q n Jeruzalem n 1967 jetonin 50familje shqiptare.pas pushtimit nga Izraeli nj pjes vajtn n Jordani.

N Irak fillimet i kemi q 1514 me Ahmet pash Dukagjinin.Deri fillim t shek XX do vij n sundim nj dinasti shqiptare

Edhe ktu shqiptart u vendosn n kryeqytet n Bagdad.Komuniteti shqiptar n Irak ndikoi fuqishm n prhapjen e bektashizmit n Shqipri.N dallim nga familjet e tjera shqiptare n Arabi me mbiemrin arnaut ktu nuk kan kt mbiemr q do t thot jan m t shkrira dhe asimiluara me shoqrin irakiane.

N Arabi nga Egjipti u ngulit n ushtri shqiptare prej 10mij vetsh .

Edhe n Jemen ndodhi e njjta situat ku u vendosn 8mij vet .Por nj pjes u larguan me shpalljen e pavarsis.

N Egjypt dihet botrisht q shtetin egjiptian e krijoi Mehmet Ali Pasha.Por ngulimet do i kemi q 1517.

Dihet q dinastia e fundit e Mehmet Aliut ishte Faruku q morri fund n 1952 kur u vendos republika.Deri n kt koh ktu ishte strehuar edhe Ahmet Zogu q bashk me t iku n nj vend tjetr .Prmendim ktu karakollt e Kajros.Ata krijuan edhe shoqrin e tyre.

Sipas nj t dhne thuhet se jan rreth 2milion egjiptian me origjin arnaute,por q pr fat t keq vetm 18mij regjistrohen si shqiptar dhe q flasin gjuhn shqipe.

Lidhur me Sudanin theksojm se deprtimi filloi m von n shek XIX.Nj pjes pas ndarjes nga Egipti vajtn n Kajro.

Dhe n fund prLibin q n 1512 fillon ndikimi i jenierve shqiptar.

N 1793 prmenden 600detar shqiptar n Libi.

Totalisht sot n rajonet myslimane nga Irani n Afrikn e Veriut jetojn rreth 100mij shqiptar.

Nga ana tjetr Shqipria u shpall e pavarur m 1912.

Theksojm se shum telegrame urimi i erdhn Ismail Qemalit me rastin e shpalljes Shqipris shtet i pavarur.

Nga ana tjetr mardhniet e Zogut si me republikn edhe me monarkin kan shum t mira.

sht pr tu theksuar ktu se Zogu pr nj koh t gjat u prit si mik n Arabi dhe m pas tek Faruku i Egjiptit.

Nga ana tjetr edhe mardhniet e qeveris s Hoxhs ishin m shum sesa t mira.

Kjo pr faktin se B.S ishte pozicionuar pro popujve arab dhe s dyti edhe pas heqies s fes duke u kujtuar prbashksin religjioze Hoxha krkonte t sillte sa m shum dallime lidhur me perndimin

Kshtu ai fliste gjithnj pr liri t popujve arab,madje edhe bri n libr Shnime pr lindjen e Mesme

Dhe kishte tr at mllef kundr t ashtquajturit regjim sionist.

Deklarata e tij ishte vllezr arab

Aq t theksuar ishin mardhniet saq vm re se regjimi i Hoxhs mgjth ato vende ishin diktatoriale,me prjashtim t Arabis Saudite q ishte nj shtet i proklamuar pro amerikan dhe me t tjert nuk strehonte ndojn grupim promarksist pr ti rzuar nga pushteti.

Gjithsesi Hoxha nuk kishte mardhnie diplomatike me Arabin edhe si qendr religioni si edhe me Izraelin pr shkak sipas tij t trysnis ndaj popujve arab.

Mardhniet do arrinin kulmin gjat qeveris s Berishs.

Kapitali dhe fondazione arabe do t vijn fuqishm.

Vendi yn sot sht antar i Lidhjes myslimane.

Dhe sot mund t theksojm se kto mardhnie jan m shum se t mira.

Si konkluzion mardhniet me vendet arabe n veanti dhe ato myslimane n trsi kan qen shum t mira.Pr shum koh kto vende kan qen vend strehim i muhaxhirve shqiptar.Por edhe shqiptart kan ndikuar me qeverisjen e valinjve n kto vende me origjin nga Shqipria gjat kohs s perandoris osmane,por edhe m gjer.

Diaspora shqiptare n Turqi dhe mardhniet shqiptaro-turke

Diaspora shqiptare n Turqi do e ket zanafilln q n shek XVI.48valinj me origjin shqiptare sigurisht do len ndikim edhe ktu

N qarkun e Edrenes n shek XX do jetonin 22mij shqiptar.N Stamboll flitet pr 70mij shqiptar n fillim t shek XX.Pa filluar mir shprnguljet n Turqi jetonin rreth 300mij shqiptar.

Prmendim ktu edhe 4ishujt e Marmaras.

Vendin e grekrve n Izmir e zun shqiptart e Ballkanit.

Por shqiptart n Turqi jan t prqndruar n Anadoll,kryesisht n Eskishehir n kufi me kurdt.Kjo se shqiptart ishin duarart pr ti br kto toka djerr pjellore,por edhe pr tu prballuar me racn e ashpr kurde.

Vet Mustafa Qemal Ataturku t mn e kishte shqiptare nga Selaniku.

Ndrkoh totalisht sot n Turqi jan 10milion turq me origjin shqiptare,por q pr fat t keq vetm 1milion e flasin gjuh shqipe dhe t tjert t asimiluar.

Shumica erdhn me marrveshjet greko-turke t 1923 dhe jugoslavo-turke 1923-1940.

Sot jan 1000fshatra ku 600kosovare dhe 400ame dhe 4milion jan kosovar dhe 1.5milion nga amria.

Lidhur me mardhniet shqiptaro-turke theksojm se ato kan qen shum t mira.

Pr arsye se Ataturku prmbysi nj monark njohja e mbretit Zog do t vinte me vones.

Gjithsesi kto mardhnie n vitet 30 do t njohin maja me drgim pr studime t nj sr studentsh shqiptar.

Gjithashtu edhe regjimi i Hoxhs do i kishte kto mardhnie shum t mira.

Presidentt turq n dallim nga shum udhheqs t huaj n Shqipri do vinin her pashere si Turgut Ozal dhe Sulejman Demirel.

Nga ana tjetr edhe pas viteve 90 kto mardhnie nuk do t bien si nivel.

Dhe do e prfundojm kt libr me deklaratn e kryeministres Tansu iller q e shptoi vendin ton nga coptimi modern m 1997 se nj fije floku ti preket Shqipris ne nuk do e tolerojm.

Islamizmi ne gjeopolitike

Myslimanet shtrihet sot ne nje rajon te gjere nga Maroku deri thelle ne Indi.

Nje perqindje te konsiderueshme ata zene ne shtetin rus te 20milion, ne Azine Qendrore 60milion , ne Kaukaz 20milion dhe kryesisht keta jane ne sferen turke dhe turkofone per shkak edhe te ndikimit te perandorise osmane po edhe ndikimit te kultures turke.

Vihet re nje ulje tensioni mes Izraelit dhe Palestines. Madje kohet e fundit sidomos ne kohene presidences se Klintonit u gjet nje metode per pajtim. Ne mareveshjene Oslos palestineset kishin drejten pronesise bashke me israelitet ne Negev po jo drejt kthimi. Bregu perendimor dhe Gaza do te ishin te Palestines por Israeli do kishte drejte eksteritoriale mbi vendet e shenjta .Jerusalemi perendimor do te ishte kryeqytet per Israelin kurse ai lindor do te ishte kryeqytet per Palestinen.

Ne aspektin tjeter po shtohen ambicjet turke . Nje burim i mire investimi per shtetin turk do te ishte dhe drejta pronave te banoreve qe kane atje. Keshtu 1,4milion shqiptare jane larguar nga Cameria, 1milion nga Selaniku , 1milion nga Oher, Struge Shkup, Kumanove,. Si edhe 1milion shqiptare nga Nishi. Dhe shteti turk ashtu si ai gjerman mund te kerkoje drejte investimi ne keto rajone

Theksojm n kt kontekst at q thekson dhe Hunington se duke ln kontraditat njri me tjetrin e ardhmja mund t jet edhe nj shtet i madh islam q mund t filloj nga Kashmiri n Indi deri n Marok n detin Mesdhe. Ky shtet madh konfederativ ose paktn tipi i Evrops do t ket nj popullsi prej 400milion banorsh

Lidhur me problemin m t mpreht nj zgjidhje sht duke u marr ai ai kurd. Ideja e nj confederate kurdo turke po shtohet. Mundet q ti bashkangjitet dhe iraku veriut banuar nga kurd. Madje analistt hedhin iden q rajoni jugor mund ti bashkangjitet Iranit dhe qndrori Turqis.

Lidhur me islamin shqiptar mund theksojm pa frik se ka qen zri evropean n islamin botror , Deri n vitin 1990 kemi patur tolerance

fetare. Por pas vitit 90 edhe pr shkak t ekonomis u nxitn kto ekstremizma . Pr synimet e saj shteti turk mund t rikrkoj brenda drejtave t njeriut pr t investuar n Ballkan. Kshtu 1milion mysliman jan larguar nga Selanik, 1,7milion nga Nishi, 1,4milion nga amria , 1milion nga Ohri, Manastiri, Shkupi, Kumanova. Normale Turqia mund t rikrkoj t investoj n kto rajone . Kto synime mund t shkojn edhe drejt rikrijimit t Shqipris etnike .

Por ajo q sht pr tu theksuar n kt drejtim n trojet shqiptare sht rikonsolidimi I identietit shqiptar. Kshtu n Shkodr jeton nj popullsi myslimane e ardhur nga Mali zi q deri n vitin 1990 e konsideronin veten shqiptar dhe sot malazez podgorican, t ardhur nga Podgorica .

N rajonin e Prizrenit ndodhet nj popullsi myslimane gorane q n Kuks e konsiderojn veten shqiptar dhe andej matan slave,

N rajonin e Tetov Gostivar jeton nj popullsi me identitet fetar mysliman m t forte dhe m pak t forte at kombtar. Numri I tyre shkon n 100mij. Kta flasin turqisht shqip maqedonisht.

Njihen me emrin torbesh..

E njjta situate dhe pr popullsin e Gollobords . Kta flasin shqip maqedonisht.

Lidhur me popullsin n rajonin e Novi Pazarit konsideroheshin si boshnjak. Por koht e fundit prfshir dhe udhheqsin e tyre po konsiderojn veten si shqiptar nga origjina. N rajonin e Tutinit jan shumic

Nj zgjidhje tjetr po merr problemi i konfliktit arabo israelit.

Kshtu lidhur me zgjidhjen e ktij problemi theksojm at t Klintonit n marveshjen e Oslos.

Kshtu arabt e larguar nga shkrettira e Negevit kan drejtn e bashkpronsis, po jo t kthimit. Jerusalemi perndimor mund t jet vend pr kryeqytet pr israelin kurse ai Lindor pr Palestinn.

Kjo sepse kshtu ka qen prbrja etnike e saj.

Ndrkoh Israeli ka t drejt eksteritoriale mbi rajone biblike hebraike n Bregun perndimorCONCLUSIONSAre Albanians muslim ?

Albanians currently live in Albania ,

Kosovo and Montenegro Macedoni .

Albanians from Montenegro are about 60thousant. Mostly are muslim but some of them are catholix.

Albanians of Kosovo are muslim and in Giakova are of religion of catholix .

All people that are declared Albanians in Macedonia are muslim .

In state of Albania 70% are muslim, 20% orthodox and 10% catholix.

If we see map can say that religion of muslim is protect for identity of Albanians.

So in Chamuria about 85% were muslim in Kosovo 90% in Macedonia 90%.

Albanian people that are not muslim were asimilited.

That means traditionally islam is protection from risk of assimilation .

Therefore, in the border regions Islamism is the high percentage of population.

We can say that islam of Albanians and islam of Turkey were voice of Europe in world of oriental culture of islam and a bridge between Europe and Islam world

But what is worth mentioning in this regard in the Albanian lands is reconsolidation of Albanian identity . So in Shkodra lives a Muslim population come from Montenegro until 1990 considered themselves Albanian and Montenegrin podgorican today , coming from Podgorica .

In Prizren region is a Muslim Gorani population that consider themselves Albanian Kukes and thence across slave ,

In Tetovo, Gostivar region inhabited by a population with Muslim religious identity more strong and less strong nationally. Their number runs in 100mij . They speak Turkish Macedonian and Albanian language recognized with name torbesh

Regarding the population in the region of Novi Pazar theirself considerate as Bosnians considered . But recently including their leader are considering themselves as Albanian origin . In the majority they live in municipality of Tutin

Regarding Albanian Islam can highlight without fear that has been evropean voice in global Islam together with Turkish islam . . They were a bridge between three cultures that are European, asia and Arabian culture. But even after 90 because the economy was stimulated these ekstremizms . For its intentions Turkish state can re-request within human rights to invest in the Balkans . So 1 million Muslims were removed from Thessaloniki , Nis 1.7 million , 1.4 million of Cham , 1 million from Ohrid , Bitola , Skopje , Kumanovo . Normal Turkey may re-request to invest in these regions . These goals can also go towards recreating ethnic Albanian .

Another aspect is about Turkish ambitions . A good resource for the Turkish state investment would be the right properties and residents who have there. So Albanian 1.4 million have fled from Chameria in Greece , 1 million from Thessaloniki , 1 million from Ohrid , Skopje, Struga , Kumanovo . As Albanian 1milion from Nis .So Albanians citizens of Turkey must have same rights of Palestinians in Negev and germans of Sudets

Albanian diaspora in Turkey and Turkish -Albanian relations

Albanian diaspora in Turkey will have dates XVI.48valinj century Albanian origin will certainly leave an impact here

In the district of Edirne in the twentieth century will live 22mij shqiptar.N Istanbul 70mije speak Albanian into the twentieth century started well XX.Pa evacuations in Turkey lived about 300mij Albanians.

4ishujt mention here of Marmara .

Place the Greeks in Izmir took Balkan Albanians .

But Albanians in Turkey are concentrated in Anatolia , mainly in bordering Eskishehir kurdt.Kjo handyman Albanians were making these barren land fertile , but also to cope with the fierce Kurdish race .

Mustafa Kemal Ataturk own mother had Albanian from Thessaloniki .

Meanwhile totally 10milion today in Turkey are Turkish Albanian origin , but unfortunately only 1 million speak the Albanian language and assimilate others .

Most came with the Greek- Turkish agreements in 1923 and 1923-1940 -Turkish jugoslavo .

Today are 1000fshatra where 600kosovare and 400ame and 4milion are 1.5 million Kosovars and Cham .

Regarding the Albanian-Turkish relations say that they have been very good .

Because Ataturk overthrew a monarch King Zog recognition would come late.

However these relations in 30 years will recognize the tip by sending a series of studies of Albanian students .

Also will the Hoxha regime had these very good relationship .

Turkish presidents unlike many foreign leaders in Bangladesh will come as Turgut Ozal times pashere and Suleyman Demirel .

On the other hand even after 90 years these relations will not fall as level .

And this book will conclude with the statement of Prime Minister Tansu chillers that saved our country from modern partition in 1997 that a strand be affected Albania we will not tolerate .

Albanian diaspora in the Arab countries and the Arab -Albanian relations in the centuries

Today Albanians are assimilated in world of Arabia ..From ancient times Illyrians and fenikians had relations between each other .Albanians presence in the Arab world is in a high percentage and a role to governance .in xix century.

In Syria had a presence of the Albanians first noticed the arrival of Albanian rulers of Damascus. So Mehmet Ali Qypriliu would be until in the nineteenth century .

The number in Syria would increase with the arrival of fugitives from Nishi.At these time in Syria would be 7thousand Albanians but 4thousand would be greek because they were orthodox.

Even in Lebanon was an Albanian ruler Pasha.I, Ahmet MehmetPashas son and Ibrahim Pasha of Egypt made part of Lebanon .

Pasko Vasa as vali of Lebanon affirmed Albanians here. Ismail Qemali created their centers in Beirut and Tripoli

In Palestine Albanians appeared in XVIII.century . Here were military force from albanians , as Ahmet Pasha with 1000soldiers. In 1967 after invasion of Israel about 50albanians family went in Jordany . In Iraq since the beginning of 1514were presence of Albanians with Ahmet Dukagjini.Until in early of twentieth century would come to rule an Albanian dynasty. In Bagdad, capital of Iraq were a strong community that influenced in spread of Bektashism in Albania .Other Albanian families in Arabia are with surname arnaut here have this adjective meaning are merged and assimilated in Arabian society .

Today in Egypt about 10thousand people are declared as Albanians

In Jemen there are 8thousand Albanians but some were left with the declaration of independence .In Egypt it is publicly known that the Egyptian state were created from Mehmet Ali Pasha.But settlements would have that from 1517 .

Last Dynasty of Mehmet Aliwas Faruk that was halted in 1952 when it was decided republic system.

According to an information allegedly about 2milion Egyptians has Albanian origin , but unfortunately only 18thousand are registered as Albanians and Albanian speaking .

Regarding Sudan emphasize that penetration began in the later part XIX. They came from Egypt.

Finally to Libya in 1512 begins Albanian Janissaries impact .

Albanian 600tetar mentioned in 1793 in Libya .

Totally today in Muslim regions from Iran to North Africa there are declared about 100thousand Albanians .

On the other hand , Albania was declared independent in 1912 .

Many congratulatory telegrams came Ismail Kemali from colony of Arabia .

Regim of Zog and Hoxha's government has good relations with diaspore in Arabian world .

That is because Hoxhas was agians Sovjets and America . That means with closed friendsheep with Arabia. . he always spoke of the Arab peoples for freedom , even in the book Notes on Middle East . He is against the Zionist regime.His statement was Arabian brothers

Relations were so pronounced that we note that the Hoxha dictatorship mgjth those countries were , with the exception of Saudi Arabia who was a proclaimed pro-American country and others not house ndojn promarksist to be crowned group from power .

However Hoxha had no diplomatic relations with Saudi religioni center as well as with Israel because by its pressure on the Arab peoples .

Relations will reach its peak during the Berisha government .

Arabian capital come strongly to invest in Albania

Our country today is a member of the Muslim League .

And today we can highlight that these relations are more than good .

In conclusion relations with Arab countries in particular and Muslims in general have been very long mira.Pr these countries have been rather shqiptar.Por shelter fugitives Albanians have affected governance in these countries valinjve originating from Albania during Ottoman empire , but also beyond.

Islam in the international geopolitic

Muslims today lies in a vast region from Morocco to deep into India .

A significant percentage of those caught in the Russian state 20milion , 60milion in Central Asia , the Caucasus 20milion and these are mainly Turkish sphere and turkofone also because of the influence of the Ottoman Empire but also the influence of Turkish culture .

Noticed a dtente between Israel and Palestine . Even recently , especially at the time of Clinton's presidency found a method for compliance .So in Oslo agreement Palestine ownership together with the Israelites in the Desert of Negev but not to return. West Bank and Gaza would be for the state of Palestine but Israel would have extraterritorial right on sacred sites . Western Jerusalem would be the capital for the eastern Israelin and he would be the capital for Palestine .

Meanwhile Israeli right has extraterritorial on Jewish biblical regions in Western Coast

. But if islam states will do compromises between each other for sexond north Africa is for Egypt and Asia for Turkey will egsist a big state in form of confederation from Maroco until India with 400milion people

Regarding the problem more acute a solution is being taken Kurdish problem . The idea of a confederation is growing in Turkish society anytime . Can be attached and northern Iraq inhabited by Kurds . Even analysts illusion southern region may join Iran and middle Iraq to Turkey

We note in this context Clash of Civilisation of Hunington than leaving the future of one another can be a great Islamic state that can start from Kashmir in India to Morocco on the Mediterranean Sea . This large Confederate state or at least the type of Europe will have a population of inhabitants 400milion

CURRICULUM VITAELEONARD CARCANIDATELINDJA28GUSHT 1977VENDLINDJA

KORCEVENDBANIMI

ELBASANE MAIL

L_ carcani@yahoo.com

EDUKIMI

HISTORI- GJEOGRAFI ADMINISTRIM- BIZNES MASTER DHE STUDIME PASUNIVERSITARE

MARKETING AVANCUAR

HISTORI HISTORI PHD STUDIOJ

GJUHET E HUAJA & KOMPJUTERI

ITALISHT GJERMANISHT ANGLISHTWORD,EXCEL, POWER POINTBOTIME SHKENCORE

Shperngulja e shqiptareveBesimet fetare ne ElbasanDrejtues temash diplome per studentet ne profil hist,gjeog,sociol,turizem,etj

Shoqeria civile

SHOQATA SHQIPTARE ATLANTIKUTSHOQATA MIQESISE SHQIPERI RUSIFEDERATA SINDIKALE ARSIMIT DHE SHKENCESSINDIKATA E ARSIMIT DHE SHKENCES

SHOQATA AMERIKANE E VETEVLERESIMITNETWORK I PSIKOLOGEVE SHKOLLORE