AUDITI PER QYTETARIN · Pandemia e Koronavirusit ka ndikim masiv në jetën e miliona evropianëve....
Transcript of AUDITI PER QYTETARIN · Pandemia e Koronavirusit ka ndikim masiv në jetën e miliona evropianëve....
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
AUDITI
Alberto Pincherle, apo njohur ndryshe
me emrin e artit Alberto Moravia, ka
lindur në nëntor të vitit 1907 në
Romë, Itali dhe ka jetuar deri në vitin
1990, në moshën 82 vjeçare. Profesioni
i tij ka qenë novelist, gazetar,
Nuk e kishim
menduar kurrë
më parë se do të
vinte një ditë që do të qëndronim
jo vetëm të mbyllur në shtëpi, por
Shkrime të tjera në këtë numër: Faqe
* Pse qytetarët besojnë KLSH-në, nga Fatos Çoçoli 2-3 * Covid 19 dhe kultura, nga Jorida Zhegu 7
* Koronavirusi,
nga Alketa Kalleshi 8
* Mario Draghi: Jemi në luftë dhe duhet të mobilizohemi
nga Lirim Beqiri 9
* Lista e botimeve të audituesve 1-15 Maj 2020 10
* Koronavirusi dhe turizmi, nga Megi Rusi 11
* Sfidat e vazhdueshme me pandeminë, nga Klea Saliu 12
* Siguria globale në rrezik, nga Albi Anxhaku 13
* Aksesi tek drejtësia në kohën e Koronavirusit
nga Shkëlzen Hoxha 15
* Si do jetë ekonomia pas pandemisë?, nga Aulent Guri 16
PER QYTETARIN
Vijon ne fq 17→
Përgjigja e bashkësisë
ndërkombëtare për të
mbështetur
Nisur
nga disa auditime
përputhshmërie në prokurimet
publike, lindi e nevojshme
pasqyrimi për përmirësim ligjor në funksion të parimeve
të ekonomicitetit, eficiencës dhe efektivitetit. Jo vetëm
audituesit e KLSH-së, por edhe çdokush që njeh
modestisht investimet publike, konstaton një dukuri ku
një grup operatorësh ekonomikë, marrin pjesë dhe
shpallen fitues në shumë tendera
Përmirësim ligjor në prokurimet publike
Nr. 17(6), 1-15 Maj 2020
Instituti për
Demokraci dhe
Ndërmjetësim
(IDM) dhe
Programi i
Kombeve të
Bashkuara për
Zhvillim (PNUD)
prezantuan më 13 maj 2020 gjetjet e sondazhit “Besimi
në Qeverisje 2019”, ku ndër të tjera renditen edhe
institucionet ku shqiptarët besojnë Vijon ne fq. 2→
Pandemia e
Koronavirusit ka
ndikim masiv në jetën e miliona
evropianëve. Qytetarët në Evropë janë
të shqetësuar për gjendjen e tyre
ekonomike sepse të ardhurat po ulen ose
nga Genc Koka
Vijon ne faqet 3-4→
Audituesit e së ardhmes
duhet të jenë të aftë në aspektin teknologjik dhe të zotërojnë
nga Aldo Kume
Vijon ne fq 5→
“Përçmimi” i Moravias nga Lolita
Baholli
nga Alketa Kalleshi
Auditi për
Qytetarin
IDM dhe PNUD: KLSH institucioni më
efiçient i llogaridhënies për shqiptarët
Lexim në kohë të Covid 19
Përtej politikës monetare
nga Alma Shehu
Vijon ne faqen 6→
Vijon ne fq. 8→
A nuk ngjan me
“Dashuri në
kohën e kolerës”
të G. Markes ?!
Financat ndërkombëtare
dhe Covid 19
Audituesit e së ardhmes
Vijon ne fq. 14→
nga Silvana Ramadani
Auditi per Qytetarin Faqe 2
Më 13 maj 2020 u bë publik një
vrojtim (sondazh) i kryer nga Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim, një ndër organizatat joqeveritare më serioze dhe me përvojë tek ne, me mbështetjen e Programit të Zhvillimit (PNUD) të Kombeve të Bashkuara. Sondazhii opinionit, i titulluar "Besimi në Qeverisje 2019", është në vitin e shtatë rradhazi të realizimit. Ai u krye gjatë muajve nëntor-dhjetor 2019, duke përdorur një kampion përfaqësues kombëtar prej 2500 të intervistuarish. Nëse besimi i qytetarëve shqiptarë ka rënë gjatë viteve të fundit(mbi 85 përqind e të anketuarve e perceptojnë korrupsionin e nivelit të lartë si fenomen të përhapur ose shumë të përhapur në shoqërinë tonë), vlerësimi dhe besimi i qytetarit tek institucioni i Kontrollit të Lartë të Shtetit ka ardhur në rritje nga vrojtimi në vrojtim.
E-Tax Albania Albanian Post
Nëse besimi i qytetarëve shqiptarë ka
rënë gjatë viteve të fundit(mbi 85
përqind e të anketuarve e perceptojnë
korrupsionin e nivelit të lartë si
fenomen të përhapur ose shumë të
përhapur në shoqërinë tonë),
vlerësimi dhe besimi i qytetarit tek
institucioni i Kontrollit të Lartë të
Shtetit ka ardhur në rritje nga
vrojtimi në vrojtim.
Për vitin 2019, 63.7 përqind e të
intervistuarve e konsiderojnë KLSH si
mekanizmin më efektiv të
llogaridhënies së qeverisë dhe
institucioneve publike. Po pse
qytetarët e rendisin KLSH si
institucionin më të besuar në
vend, në nivel të transparencës
dhe llogaridhënies institucionale?
Ky institucion ka tashmë mbi
nëndë vite që ka shpalosur të
plotë pavarësinë dhe
profesionalizmin, mbështetur fort
mbi standardet ndërkombëtare të
fushës, ISSAI-t, në radhë të parë
në Deklaratën e Limës (ISSAI 1)
dhe në Deklaratën e Meksikos
(ISSAI 10).
Ligji i ri i miratuar në fund të vitit
2014, pas një beteje epokale me
interesat e segmenteve të
ndryshëm të qeverisjes, për t’i
cënuar pavarësinë këtij
institucioni kushtetues, u vlerësua
nga Delegacioni i Bashkimit
Evropian në Tiranë si një “…hap domethënës në integrimin e vendit në BE”(nga prononcimi i
Delegacionit një ditë më vonë
miratimit të ligjit, më 28 nëntor
2014). Avancimi
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
vijon ne faqen 3→
më shumë.
Sipas këtij sondazhi, Kontrolli i
Lartë i Shtetit (KLSH) vazhdon
të konsiderohet si institucioni
me rolin më të madh në
kërkesën e llogarisë ndaj
qeverisë (63.7%), ndjekur nga
Parlamenti (53,4%), Avokati i
Populli (44.3%), partitë
opozitare (42%), Komisioneri
për Mbrojtjen nga diskriminimi
(40.9%) dhe Komisioneri për të
Drejtën e Informimit dhe
Mbrojtjen e të Dhënave
Personale (38.9%).
Po kështu shqiptarët besojnë se
mekanizmi më efikas i
llogaridhënies është Kontrolli i
Lartë i Shtetit (63.7%), i ndjekur nga Parlamenti (53.4%), Avokati i Popullit
(44.3%) dhe partitë e
opozitës (42%).
42.6% besojnë se
deputetë të caktuar
mund t’i kërkojnë
llogari qeverisë. Për sa
i përket llogaridhënies
vertikale, media (58%)
u perceptua se luante
rolin më të madh në
llogaridhënien e
qeverisë, ndjekur nga
shoqëria civile (47.8%).
tepër se organizatat
vendase.
Për më shumë lexoni në
linkun: https://
tirananews.al/raporti-i-
idm-dhe-pnud-klsh-
institucioni-me-efikas-i-
IDM dhe PNUD: KLSH institucioni më efiçient i llogaridhënies për shqiptarët →vijon nga fq. 1
Pse qytetarët i besojnë KLSH nga Fatos Çoçoli
Auditi per Qytetarin Faqe 3
E-Tax Albania Albanian Post
i institucionit në nivel të kapaciteteve të audituesve të tij është realisht mbresëlënës. Nga 2.1 ditë trajnimi në vit që institucioni kishte për periudhën 2001-2011, ka kaluar në 29 ditë trajnimi për çdo auditues në vitet 2012-2019, tregues ky i ngjashëm me institucionet më të zhvilluara evropiane të auditimit publik. Kontrolli i Lartë i Shtetit, me gjetjet në raportet e auditimit dhe kallëzimet e tij penale(në vitet 2012-2018, ka realizuar nga një kallzim penal në javë) kundër qindra abuzuesve me pronën publike dhe paratë e taksapaguesve, me denoncimet e tij për dëme impresive ekonomike ndaj Buxhetit të Shtetit në nivele qindra milionë euro çdo vit, ka sjellë shpresë në zemrat e qytetarëve të thjeshtë se korrupsioni mund të zbulohet dhe dënohet. Janë me qindra rastet e denoncuara nga KLSH për abuzimet me tenderat publikë të zyrtarëve dhe ish-zyrtarëve tanë të lartë.
Ky institucion nuk ka kursyer dorë, duke denoncuar
zyrtarëve të lartë të të gjitha partive
kryesore.
Pikërisht ky distancim ndaj fuqisë politike të momentit në pushtet dhe respekti e përkushtimi ndaj standardeve ndërkombëtare të profesionit, ato të organizatës botërore të 194 institucioneve supreme të auditimit, INTOSAI-t, përbën fuqinë e vërtetë të gjetjeve dhe denoncimeve të KLSH. Institucioni ka denoncuar pa pushim abuzimet në tenderat e qeverisë qendrore dhe njësive vendore. Përparësitë e sotme të reformës në drejtësi në asnjë mënyrë dhe kohë nuk do të anashkalojnë apo sjellin në plan të dytë misionin, vlerat dhe arritjet e institucioneve të tilla të pavarura të Shqipërisë, si KLSH, ILDKPKI, etj. Ato përbëjnë shtyllën kurrizore të besimit publik se ky vend mund të bëhet. Puna e tyre, e inkuadruar natyrshëm në punën dhe rezultatet e strukturave të reja të reformës në drejtësi, do të sjellë shtetin e së drejtës tek dhe do të kthejë besimin e humbur të qytetarëve shqiptarë. Për më shumë, lexoni në linkun: https://sot.com.al/
opinion-editorial/pse-klsh-rezulton-me-i-besuari-nga-qytetaret
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin vijon ne faqen 4
edhe që do të punonim nga shtëpia. Por, ja, ajo ditë erdhi
dhe nuk ishte një e dy ditë, por dhjetra të tilla. “Trajnimi
në Distancë”, miratuar
nga Kryetari i KLSH’së
në datën 16 mars 2020
për Audituesit e KLSH-
së, ishte sfida që duhet
të përballonim në
kushtet e një realiteti të
ri, të një Pandemie
botërore.
Të mësuar e të trajnuar
për të punuar në grup, me shkresa e qëndrime për orë të
tëra në zyra institucionesh, të punuarit në distancë nga
shtëpia, fillimisht ishte i vështirë. Ditë pas dite mësuam
dhe sot, gjithçla është më e lehtë, të gatshëm për të
punuar në kushtet e një realiteti të ri që nuk ka dyshim që
do të aplikohet gjithnjë e më shumë në të ardhmen.
Qëndrimi në shtëpi ka qenë i gjatë dhe i mjaftueshëm, jo
vetëm për të kryer punën e kërkuar nga institucioni, por
edhe për të lexuar libra, që për mua personalisht, ka qenë
një pasion dhe kënaqësi e hershme. Nisma e nisur nga
Kryetari i KLSH’së duhet përshëndetur, jo vetëm si një
risi në rang institucionesh, por edhe si një mundësi për të
mos iu larguar librit, leximit të tij, në kushtet e rënies së
dëshirës për të lexuar libra.
Leximi nuk është dekor, është nevojë shpirtërore e
ndikimin thelbësor e ka brenda lexuesit. Brezi të cilit i
përkas (mbi gjysëm shekulli), mendon që ne kemi lexuar
më shumë. Problemi që kemi me fëmijët tanë (të paktën
unë), është që nuk lexojnë, sado që mundohemi t’i
motivojmë. Është e vërtetë që teknologjia që disponojnë
ofron informacion të bollshëm, gjë që brezit tonë i
mungonte.
Shikimi i filmave të realizuara bazuar në librat e Viktor
Hygos, Stendalit, Tolstoit, Gorkit, Remarkut, Hemingueit.
nuk i afrohen “shijimit” të leximit të këtyre veprave
(Veprat e Cvajkut, nuk guxon kush që t’i ekranizojë, pasi
s’ka teknik që të përshkruajë imtësinë e ndjenjës).
→vijon
nga fq. 1
vijon ne faqen 4
Pse qytetarët i besojnë KLSH nga Fatos Çoçoli
Lexim në kohë të Covid 19
nga Genc Koka →vijon nga fq. 1
Shkrimtari dhe poeti i njohur Fatos Arapi, për librin e të cilit “Kush ishte Vlass Arapi”flet
audituesi Genc Koka në këtë shkrim
Shkrimtari dhe publicisti Gezim Zilja, për vëllimin “Çështje
familjare”të të cilit flet audituesi
Genc Koka në këtë shkrim
Auditi per Qytetarin Faqe 4
→.vijon nga fq. 3
Miqësia me autorët,
përveç sentimentit të
natyrshëm në
vlerësimin e detyrimin
për lexim, zvogëlon paanshmërinë e
kritikut. Nga rastësia dhe dashuria për librin
Thelbin e rrëfimit të përshkruar më
sipër e kam diskutuar me profesor
Gëzim Zilen në një bisedë të lire pas
dhurimit të librit të tij me tregime
“Çështje Familjare”. Diskutimet me
Gëzimin në përgjithësi i shijoj si
privilegj. (veçanërisht për letërsinë e
histori).
E fillova leximin me peshën e
përshtypjeve që duhet të jepja, sepse
pa takt i shpreha; “rritjen e botimeve të
gjasme shkrimtarëve. Për të gjetur
mbështetje
në opinionin
për librin i
rekomandova një njeriut tim leximin e
tij, me paramendimin e marrjes së
përshtypjes të dikujt tjetër që i
mungonte anshmëria e sentimentit që
buron nga njohja e autorit.
Në përfundim i përcolla përshtypjet
bruto Gëzimit, sipas fjalës së dhënë.
Është libri i fundit me tregime që kam
lexuar me një frymë. Janë shtatë
tregime, ngjarjet e vendosura në to
janë pjesë bashkëkohore e
problematikës të jetës sonë. (përveç
“Kaçakët”që vendoset në kohën e 3
peradorisë osmane, por tema e tregimit
është bashkëkohore). Gjithnjë kam
menduar që ne pëlqejmë ato libra që
nuk mund t.i shkruajmë dot, apo ato
vepra në të cilat lexojmë mendimet që
nuk i shprehim dot aq mire sa autori i
veprës. Në libër ka shumë Vlorë, ka
Gorki, Çehov e tepër Pelin, ky është
Gëzim Zilja tek “Çështje Familjare”.
E-Tax Albania Albanian Post
Nga shoqëria me autorin
Të
qënit
shok
me
një
autor
librash është privilegj. Ky privilegj
shtohet edhe më shumë kur shoku
(autori) konsultohet me ty, të kërkon
mendim, të jep librin ta lexosh që në
dorëshkrim e të kërkon të sugjerosh
e të vlerësosh nëse libri është gati
për botim.
Kjo më ka ndodhur me Ergys
Alushin, gazetar për më shumë se 20
vite në Vlorë dhe vitet e fundit po
afirmohet dhe si autor librash, të
zhanreve të ndryshëm. Libri me
titull “Numri 7”, kushtuar ish
futbollistit të njohur të
“Flamurtarit”, Vasil Ruci është libri i
tij i fundit, në serinë e 9 librave të
botuar deri tani. Herë nëpërmjet
shifrave statistikore, herë nëpërmjet
jehonës në faqet e shtypit të kohës e
herë nëpërmjet intervistave me vetë
protagonistin e librit, ka mundur të
na japë portretin e një futbollisti
virtuoz që për hir të pasionit
sakrifikoi rininë e vet, të një familjari
të dhembshur, të një bashkëshorti
me vullnet të fortë, që edhe pse fati i
rezervoi surpriza të pakëndëshme,
kurrë nuk u thye, por ashtu si në
fushën e lojës, me vullnetin që e
karakterizon, me këmbënguljen e
shpirtin e garës, i mposhti duke dalë
fitimtar.
Nga rrethanat shoqërore
Në bisedë shoqërore, nga miq që janë
të interesuar për njohjen e historës
së pashkruar të Vlorës, po flisnin për
përshtypjet e një libri të veçantë të
shkrimtarit të mirënjohur vlonjat
Fatos Arapi (poet, novelist, përkthyes
e gazetar).
Nisur nga kërshëria, fillova
leximin e librit “Kush ishte Vllas
Arapi”. Vëllai i vogël shkruan për
vëllanë e madh, prandaj
qëllimisht Fatos Arapi këtu nuk
është shkrimtar eshtë Fatos Toli
Arapi. Ai përshkruan, nuk mban
qëndrim.
Libri ka fakte historike e
personazhe realë që flasin më
shumë se autori. Shumë nga
personazhet që strehoheshin, apo
hynin e dilnin, personazhe që
dominuan në historinë 50 vjeçare
të Shqipërisë.
“Nuk i kam rënë pas jetës së Vllasit vetëm pse ishte vëllai im.
Kjo për mua dhe për gjithë familjen tone nuk ndryshonte asgjë. Komunist apo antikomonist Vllasi ka qenë përherë vëllai im”.
Çdokush tjetër në vend të Fatos
Arapit (pa qenë shkrimtar), do të
hiperbolizonte e ngrinte në
piedestal Vllasin, pa shtuar këtu
vlerat humane e patriotike të
babait Tol Arapit. Modestia
hynore e autorit e ngre edhe më
lart në sytë e lexuesit familjen
Arapi.
Per me shume lexoni ne
linkun:http://www.klsh.org.al/
web/01_genc_koka_shkrim_5642.p
df.-/-
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
Lexim në kohë të Covid 19 nga Genc Koka
A nuk ngjan me
“Dashuri në kohën e
kolerës” të Garcia
Markes ?!
Disa nga botimet e shkrimtarit Fatos Arapi, mes të cilave libri “Kush ishte Vllas Arapi”.
Auditi per Qytetarin Faqe 5
publikë. Fenomeni i
konstatuar qëndron se
një operator ekonomik, merr pjesë dhe
shpallet fitues në tendera publikë me
autoritete kontraktore të ndryshëm, në
të njëjtën kohë me të njëjtin kapacitet
ekonomik e kapacitet teknik, të njëjtat
makineri dhe mjete. Praktikisht është e
pamundur që një operator të zbatojë
vepra ndërtimi me shtrirje gjeografike të
ndryshme me të njëjtat kapacitete.
Nga auditimet e KLSH në
Autoritetin Rrugor Shqiptar,
në Fondin Shqiptar të
Zhvillimit, në Institucionet e
tjera qendrore dhe ente të tjera
prokuruese, është konstatuar
se i njëjti operator është
shpallur fitues për ndërtime në
akse rrugore të ndryshme, në
objekte polifunksionale, në
ujësjellësa, në linja të tensionit
të lartë, madje edhe në
Partneritete Publike Private,
në të njëjtën kohë të grafikut të
zbatimit të punimeve. Pra, janë
konstatuar operatorë ekonomikë me
kontrata në dy apo më shumë
institucione të ndryshme, në pozicione
gjeografike objektesh në distancë të
madhe nga njëri-tjetri dhe mbi të gjitha
në të njëjtën kohë, gjithmonë me të
njëjtat kapacitete ekonomike dhe
teknike. Operatorët të tillë janë shumë
pak në tregun e infrastrukturës, duke
krijuar një oligopol kompanish, të cilët
marrin punë publike me të njëjtin
dokumentacion, duke moslejuar
konkurrencën e operatorëve të mesëm
apo të ulët dhe duke centralizuar fondet
publike në vetëm këto kompani.
Po të studiosh buletinët e Agjencisë së
Prokurimit Publik, gjithmonë fitues në
një periudhë të caktuar janë një grup i
vogël kompanish, kur ndërkohë nga të
dhënat e QKB dhe licencave të
kompanive të ndërtimit, ekzistojnë
shumë më tepër kompani. Në VKM nr
42, datë 16.01.2008, Kreu III. i
ndryshuar, ku citohej “Drejtoria e
E-Tax Albania Albanian Post
Përgjithshme e Rrugëve, ndalohet të
kualifikojë si fitues, për punë publike,
kontraktorë, që janë fitues dhe/apo
kanë në proces, në të njëjtën kohë, si
kontraktorë/nënkontraktorë, një
investim sipas një kontrate të lidhur
apo në proces për t’u lidhur, sipas ligjit
për prokurimin publik, i cili nuk i ka
përfunduar punimet në 70% për qind të
fondit të prokuruar në autoritetin
kontraktor”. Tashmë edhe kjo dispozitë
ligjore është shfuqizuar dhe është lënë
vetëm në bazë të deklaratave në
Dokumentet Standarde të Tenderit,
Shtojca 9 “Deklarata e
disponueshmërisë së makinerive” dhe
Shtojca 10 “Deklaratë mbi kontratat e
lidhura apo në proces”, e cila ka si
qëllim, plotësimin e kriterit ligjor që
operatori ekonomik brenda së njëjtës
periudhë nuk është kontraktor/
nënkontraktor për kontratë/kontrata të
lidhura dhe/ose është shpallur fitues,
me vlerë të përbashkët
ose të veçantë, më të
madhe se 100 % i kufirit maksimal,
që disponon, sipas licencës
profesionale, të lëshuar nga
autoriteti kompetent.
Nga vëzhgimi i punëve kryesore
publike konstatohet se të gjithë
operatorët ekonomikë e kanë të
detyrueshme të plotësojnë këtë
deklaratë, e cila varet vetëm nga
ndërgjegjja e secilit operator
pasi është një deklaratë e
pasigluar nga asnjë
institucion shtetëror.
Mbështetur në Ligjin e
Prokurimit Publik, çdo
autoritet kontraktor
rezervon të drejtën të
verifikojë vërtetësinë e
deklaratës dhe në rast
deklarimi të rremë do të
veprojë në përputhje me
nenin 13, pika 3 germa të
ligjit nr. 9643 datë
20.11.2006, i ndryshuar
“Për prokurimin Publik”, ku citohet
se APP përjashton çdo operator
ekonomik në procedurat e prokurimit
për periudhën nga 1 deri në 3 vjet, në
rastet e keqinformimit dhe dorëzimit
të dokumentave që përmbajnë të
dhëna të rreme për qëllime
kualifikimi.
Një ndryshim i domosdoshëm i parë
nga këndvështrimi auditues, mund
të jetë p.sh: Dorëzimi i një vërtetimi
të lëshuar nga Agjencia e Prokurimit
Publik, për të gjithë ata operatorë
ekonomikë pjesëmarrës në
procedurat e prokurimit, me anë të të
cilit të vërtetohet se nuk janë
pjesëmarrës në procedura të tjera
prokurimi në kohën e konkurrimit.
Per me shume lexoni ne linkun:
https://sot.com.al/opinion-editorial/
mendim-per-permiresim-ligjor-ne-
prokurimet-publike-140 .-/-
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
Përmirësim ligjor në prokurimet publike →vijon nga fq. 1
nga Aldo Kume
Auditi per Qytetarin Faqe 6
→.vijon nga faqja 1
mund
të kolapsojnë
plotësisht. Për të ndihmuar familjet
dhe bizneset, Banka Qendrore
Evropiane (ECB) ka ndërmarrë
masa të jashtëzakonshme për të
zvogëluar kostot e financimit dhe për të përmirësuar
disponueshmërinë e financimit për të gjithë sektorët e
ekonomisë. Ato ndihmojnë në mbrojtjen e vendeve të punës,
ruajtjen e prodhimit dhe në këtë mënyrë ruajnë stabilitetin
e çmimeve.
Misioni i sigurimit të parave
Roli i Bankës Qendrore Evropiane nuk është i kufizuar në
politikën monetare. Ne kryejmë një numër detyrash të
tjera, shumë prej të cilave mbeten kryesisht pa u vënë re.
Një shembull i mirë i kësaj është ofrimi i shërbimeve të
pagesave. Sigurimi i disponueshmërisë së parave dhe
mjeteve elektronike të pagesës nuk është thelbësore vetëm
për politikën monetare, por edhe për jetën tonë të
përditshme: për familjet që duhet
të paguajnë faturat e tyre dhe të
marrin pagesat e pagave ose
pensioneve, si dhe për
kompanitë që duhet të
kryejnë pagesat për punonjësit
dhe furnitorët e tyre.
Në kohë resioneve akute,
konsumatorët zakonisht
shpenzojnë më pak para dhe
përdorin gjithnjë e më shumë
mundësinë për të paguar në internet. Aktualisht në këtë
kohë të vështirë, ne sigurojmë që këto shërbime pagese të
punojnë vazhdimisht dhe janë të sigurta.
Eurosistemi, d.m.th. ECB dhe bankat qendrore kombëtare i
planifikojnë proceset e furnizimit me para (prodhimin,
ruajtjen, shpërndarjen dhe riblerjen e kartëmonedhave)
paraprakisht. Megjithatë ka një rezervë strategjike
kartëmonedhash për të reaguar ndaj zhvillimeve të
papritura. Kjo është arsyeja pse Eurosistemi është në
gjendje të garantojë disponibilitetin e vazhdueshme të
kartëmonedhave edhe në kohë krize.
Meqenëse masat e izolimit aktual po pengojnë aktivitete të
shumta dhe disa të tjera po i ndalon tërësisht, ne
vazhdimisht po i përshtasim proceset tona për të siguruar
furnizim të përshatshëm me kartëmonedhava. Në rolin e
saj si koordinatore, ECB është në kontakt të ngushtë me
bankat qendrore kombëtare në mënyrë që të korrigjojë
pengesat e mundshme, për shembull kur emetohen ose
E-Tax Albania Albanian Post
përpunohen kartëmonedha,
ECB ndihmon për të ri-
rregulluar transferimin e
kartëmonedhave nëse sistemet e zakonshme të
transportit nuk janë të disponueshme, ose në vende të
tjera rregullon stoqet e kartëmonedhave për emërtime të
ndryshme. Thirrje për zgjidhje më eficente
Në mënyrë që përdorimi fizik i parasë të jetë sa më të
sigurt, ne gjithashtu punojmë ngushtë me laboratorët
kryesorë për të vlerësuar sjelljen e koronavirus-it në
sipërfaqe të ndryshme. Rezultatet tregojnë se në sipërfaqe
si plastika virusi mbijeton 10 deri në 100 herë më gjatë se
në kartëmonedhat tona.
Analizat e tjera tregojnë se sipërfaqet poroze të
kartëmonedhave me përbërje pambuku e transmetojnë
virusin shumë më pak sesa sipërfaqet e lëmuara siç është
plastika. Krahasuar me sipërfaqet e tjera me të cilat
njerëzit kanë kontakt çdo ditë, kartëmonedhat nuk
paraqesin rrezik të përgjithshëm për infektim.
Kriza e ka nxitur thirrjet për zgjidhje më eficiente të
pagesave. Eurosistemi ka luajtur
gjithmonë një rol udhëheqës në zhvillimin
e sistemeve inovative të pagesave për
qytetarët evropianë dhe vazhdon ta bëjë
këtë edhe në këtë periudhë të vështirë.
Gjatë trazirave të tregut të javëve të
shkuara falë elasticitetit të këtyre
platformave, vëllimet e mëdha të
tregtimit të bonove dhe aksioneve
evropiane ishin në gjendje të
përpunoheshin pa probleme duke mbrojtur
kështu përfundimisht pasuritë dhe kursimet e qytetarëve.
Nëse sistemet do të riskonin të mbingarkoheshin, do të
ishin marrë masa efektive dhe të shpejta.
Banka Qëndrore Evropiane po kërkon për përgjigje
efektive dhe në kohë. Shumë nga masat e saj madje as nuk
janë vërejtur nga publiku. Sidoqoftë, qytetarët evropianë
mund të mbështeten tek Banka dhe të jenë të sigurt se ajo
do t'i mbështesë ata në çdo mënyrë të mundshme gjatë
kësaj krize.
Në mënyrë të ngjashme, edhe Banka e Shqipërisë ka
vepruar me prudencë dhe në kohë me masat që ka marrë
ndaj pandemisë.
Per me shume lexoni ne
linkun:https://sot.com.al/
opinion-editorial/pertej-
politikes-monetare-670.-/-
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
Përtej politikës monetare nga Alma Shehu
Auditi per Qytetarin Faqe 7
Së
bashku me
industrinë e
turizmit, sektorët
kulturorë dhe
krijues janë ndër
më të prekurit
nga kriza aktuale
e koronavirusit
(Covid-19). Kriza
aktuale është
veçanërisht
kritike për sektorët kulturorë dhe
krijues për shkak të humbjes së
papritur dhe masive të mundësive të të
ardhurave, veçanërisht për lojtarët më
të brishtë. Disa aktorë përfitojnë nga
mbështetja publike (p.sh.
muzetë publike, biblioteka,
teatrot), por mund të
pësojnë mungesa të
konsiderueshme të
buxhetit. Sektori përfshin
ndërmarrje të mëdha
shumëkombëshe me të
ardhura të qëndrueshme
(p.sh. Netflix), por shumë
kompani të vogla dhe
profesionistë të pavarur të
domosdoshëm për sektorin
mund të përballen me
falimentimin.
Kjo krizë krijon një kërcënim strukturor
për mbijetesën e shumë firmave dhe
punëtorëve në prodhimin kulturor dhe
krijues.
Sot,më shumë se kurrë, rëndësia e
kulturës dhe krijimtarisë për shoqërinë
është e qartë. Disponueshmëria e
përmbajtjes kulturore kontribuon në
shëndetin dhe mirëqenien mendore, dhe
shumë institucione kulturore kanë
siguruar përmbajtje online dhe falas në
javët e fundit për atë qëllim.
Sfida e tanishme është krijimi i
mbështetjes publike që lehtëson
ndikimet negative në një afat të
shkurtër dhe ndihmojnë në
identifikimin e mundësive të reja në
E-Tax Albania Albanian Post
planin
afatmesëm për aktorë interesi të
ndryshëm publik, privat dhe
jofitimprurës, të angazhuar në
prodhimin kulturor dhe krijues.
Mes panikut në rritje për përhapjen e
shpejtë të koronavirusit, disa nga
muzetë më të famshëm të Italisë kanë
mbyllur dyert e tyre. Nga Torino në
Venecia, shtatë rajone veriore janë
drejtuar nga Roma për të mbyllur
muzetë e tyre. Në të njëjtën kohë,
Ministria e Kulturës ka revokuar
hyrjen falas në muzetë e shtetit në të
gjithë vendin.
Bota e artit italian nuk është e vetmja
që ndien efektet e koronavirusit;
shpërthimi i vazhdueshëm po mbyll
dyert kulturore gjithashtu në të gjithë
Azinë.
Industria e filmit në Kinë po merr një
goditje edhe më të rëndë. Filmat e huaj
po përballen me një perspektivë të
frikshme për të prodhuar pa fluks të
madh parash që llogariten nga
premierat e tyre përkatëse në Kinë.
Publikimi i filmit të 25-të i sagës "007,
Nuk Është Koha Për Të Vdekur", ishte
në rrugën e duhur për t'u bërë filmi
Bond me fitime më të larta në historinë
e ekskluzivitetit; tani, premiera kineze
është anuluar dhe turnetë promovuese
janë anuluar.
Edhe Ethan Hunt
personazhi i filmit
"Mision i Pamundur" e ka të
pamundur shfaqjen e filmit të tij më
të ri për shkak të koronavirusit.
Shoqëria e Prodhimit të Filmave
"Paramount Pictures" është detyruar
të ndalojë prodhimin e filmit të
shumëpritur: Mission Impossible VII
ku luan aktori Tom Cruise, pasi
filmoi në Venecia, Itali, xhirimet u
shtynë për shkak të shqetësimeve në
mbrojtje të shëndetit publik.
Për shumë artistë, koronavirusi ka
qenë një kohë frymëzuese. Shoqata e
Shërbimeve të Punëve të Jashtme
Nanjing (NFASA) ka filluar një
Konkurs Arti "Stop
Koronavirusin", dhe një
komunitet në internet i artistëve
që nderojnë bilbilfryrësin e
koronavirusit Dr. Li Wenliang
dhe punonjës të tjerë mjekësorë
të vijës së parë, ka prodhuar një
numër punimesh unike.
Në të vërtetë, ky është vetëm
rasti i fundit i një tradite të gjatë
të botës së artit. Falë aftësive të
artistëve, frika, histeria, vdekja e
papritur dhe besimi i shpirtit
njerëzor u vu në pah. Shprehja
artistike që rezulton nga tragjeditë e
kaluara - në gjithë lavdinë e saj
bubonike (infeksion i rrugëve të
frymëmarrjes), të rëndë dhe
shkatërruese - do të kishte qenë
jetësore për shërimin e të
mbijetuarve, dhe madje edhe
pasardhësit e të mbijetuarve.
Rëndësia e artit për individët dhe
komunitetet e shkatërruar nga
koronavirusi, është
e paçmuar. Per me
shume lexoni ne
linkun:
https://sot.com.al/
aktualitet/covid-19
-dhe-sektoret-
kulturore-dhe-
krijues-ndikimi. -/-
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
nga Jorida Zhegu
Përkthime të Audituesve
COVID-19 dhe sektorët kulturorë dhe krijues
Auditi per Qytetarin Faqe 8
E-Tax Albania Albanian Post KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
përgjigjet
afatshkurtra të shtetit ndaj
pandemisë dhe të kenë potencialin
të rrezikojnë zhvillimin e
qëndrueshëm afatgjatë në tre
mënyra kritike.
Së pari, pavarësisht nga vëllimi i
tyre i konsiderueshëm, shuma e
financimit në dispozicion të vendeve
në zhvillim ka të ngjarë të bie
shumë më pak nga nevojat e tyre
aktuale, dhe kjo thjesht sepse ato
mbeten të varura nga vullneti
politik i donatorëve dhe interesat e
kreditorëve.
Së dyti, mbështetja në institucionet
e mbizotëruara nga donatorët për të
hartuar dhe ofruar financim COVID
-19 do të thotë që interesat e
donatorëve do të nxisin zgjidhjet e
shkurtra, të mesme dhe afatgjata
për shumë vende në zhvillim.
Së treti dhe së fundi,
mbështetja
financiare në shkallë
të gjerë e bashkësisë ndërkombëtare
nuk do të ketë sukses nëse nuk
përputhet me një kornizë të
ngjashme të shkallës së gjerë të
koherencës dhe përgjegjësisë së
politikave.
Kuadri i fragmentuar, ad-hoc dhe i
drejtuar nga donatorët e
bashkëpunimit ndërkombëtar për
zhvillim dhe financave publike ka
nënkuptuar që ka pak koordinim në
mobilizimin dhe shpërndarjen e
financimit në nivele
ndërkombëtare ose kombëtare.
Diskutimet për këto angazhime
për financim nuk janë shoqëruar
me një vlerësim sistematik të
mekanizmave të përdorur për
mobilizimin dhe disbursimin e një
fondi të tillë. Duke pasur parasysh
që nuk ka mundësi për një
reformë thelbësore të sistemit
gjatë krizës, është e domosdoshme
që të përdoren mekanizmat
ekzistues për të monitoruar,
ndjekur dhe llogaritur paketat
financiare, ndërsa në të njëjtën
kohë, të fillohen të ndërmerren
hapat e parë drejt një rishikimi
radikal të rregullave së financave
publike ndërkombëtare. Këto janë
përdorur në mënyrë rutinore për të
zbutur eksternitetet sociale dhe
ekonomike të kësaj marrëdhënieje
shumë të pabarabartë, duke
përfshirë krizat financiare,
katastrofat ekologjike dhe epidemitë
shëndetësore, por nuk janë përdorur
për të rishpërndarë siç duhet
pasurinë globale.
Per me shume lexoni ne linkun:
https://gazetamapo.al/financat-
publike-nderkombetare-dhe-covid-
19-nje-arkitekture-e-re-eshte-e-
nevojshme-urgjentisht/.-/-
përpjekjet për zbutjen dhe
rimëkëmbjen e pandemisë ka
qenë e shpejtë. Fondi Monetar
Ndërkombëtar
(FMN) ka rritur
fondet e tij të
financimit të
urgjencës në
100 miliardë
dollarë ndërsa Banka Botërore ka
premtuar deri në 160 miliardë
dollarë amerikanë gjatë 15 muajve të
ardhshëm për të mbështetur vendet
në zhvillim për të përballuar efektet
e pandemisë.
Kreditorët kryesorë, përfshirë
vendet e G20, kanë rënë dakord për
një moratorium për pagesat e
borxhit të vendeve në zhvillim.
Donatorët rajonalë dhe dypalësh,
të tilla si Banka Afrikane e
Zhvillimit (AfDB), Bashkimi
Evropian, Global Affairs Canada,
Agence Française de
Développement (AFD) dhe
Departamenti i Mbretërisë së
Bashkuar për Zhvillim
Ndërkombëtar (DFID), janë
angazhuar të gjithë për të
mbështetur specifikat e shëndetit
dhe përgjigje të tjera sociale dhe
ekonomike ndaj pandemisë COVID-
19.
Të dy institucionet që janë shfaqur
edhe një herë si financues të
rëndësishëm në krizën aktuale janë
FMN dhe Banka Botërore.
Financuesit e tjerë më të mëdhenj të
pandemisë përfshijnë Komisionin
Evropian, bankat e zhvillimit rajonal
dhe donatorët dypalësh nga shtetet e
OECD, përfshirë Francën,
Gjermaninë, Japoninë, Mbretërinë e
Bashkuar dhe SHBA.
Nevoja për korrigjim.
Pa një mbikëqyrje të qartë dhe të
qëndrueshme, mangësitë rregullatore
të kornizës për financat publike
ndërkombëtare mund të ndikojnë në
Financat ndërkombëtare dhe Covid 19
nga Alketa Kalleshi
Përkthime të Audituesve
Gjatë një mbledhjeje të Drejtorëve të FMN, Tetor 2019, Washington D.C.
→vijon nga fq. 1
Auditi per Qytetarin Faqe 9
Mario
Draghi është
ish-
President i Bankës Qëndrore Evropiane
(BQE) gjatë viteve 2011-2019 dhe
konsiderohet shpetimtari i vleres se
euros gjate krizes financiare dhe
ekonomike boterore 2008-2012.
Ai shprehet:”Pandemia e Coronavirus-it është një tragjedi njerëzore me përmasa të jashtëzakonshme biblike. Shumë njerëz sot jetojnë me frikën e humbjes së jetës së tyre ose vajtojnë për humbjen e të dashurve të tyre. Veprimet që qeveritë po ndërmarrin për të shmangur krizën në sistemet e tyre shëndetësore, janë të guximshme dhe domosdoshme dhe si të tilla ato duhen mbështetur”.
Megjithatë, cilëson Draghi, këto
veprime kanë gjithashtu kosto të
mëdha dhe të pashmangshme
ekonomike. Shumë njerëz
rrezikojnë jetën e tyre, dhe shumë
më tepër rrezikojnë të humbasin
burimet financiare. Në aspektin
ekonomik, lajmet vijnë duke u
përkeqësuar çdo ditë. Kompanitë e të
gjithë sektorëve janë duke u përballur
me një rënie të të ardhurave dhe shumë
prej tyre po zvogëlohen si dhe duke
shkarkuar nga puna punonjësit. Është i
pashmangshëm një recension i thellë.
Sfida me të cilën po përballemi është se
si të veprojmë me shpejtësi dhe forcën e
duhur për të parandaluar që recensioni
të shndërrohet në një depresion të
zgjatur, i rënduar nga një numër i madh
falimentimesh që do të lënë pas dëm të
pariparueshëm.
Nivelet shumë të larta të borxhit publik
do të bëhen një karakteristikë e
përhershme e ekonomive tona dhe do të
ecin paralelisht me masat e anulimit të
borxhit privat.
E-Tax Albania Albanian Post
Ish-Presidenti i BQE thekson se roli i
shtetit është pikërisht që të përdorë
buxhetin për të mbrojtur qytetarët dhe
ekonominë nga goditjet për të cilat
sektori privat nuk është përgjegjës dhe
nuk mund ta përballojë. Shtetet
gjithmonë e kanë bërë këtë gjë kur janë
gjendur përpara emergjencave
kombëtare. Luftërat – që janë
precedenti më i rëndësishëm – u
financuan me rritjen e borxhit publik.
Gjatë Luftës së Parë Botërore, në Itali
dhe Gjermani midis 6 dhe 15% të
shpenzimeve të luftës në terma realë u
financuan nga taksat.
Pyetja thelbësore nuk është nëse, por
sesi shteti mund të shfrytëzojë më mirë
buxhetin e tij. Subvencionet për
punësimin dhe papunësinë si dhe
shtyrja e afateve për shlyerjen e
taksave janë hapat më të rëndësishëm
që janë ndërmarrë tashmë nga shumë
qeveri, por mbrojtja e punësimit dhe
aftësia prodhuese gjatë kësaj kohe
dramatike të humbjes së fitimeve
kërkon mbështetje të menjëhershme në
drejtim të likuiditetit.
Vendet evropiane kanë struktura të
ndryshme financiare dhe industriale,
prandaj mënyra më efektive për të
arritur menjëherë në çdo krizë që
ndodh në sistemin ekonomik është
është mobilizimi
i të gjitha
sistemeve të tyre financiare. E gjitha
kjo duhet të bëhet menjëherë, duke
shmangur vonesat burokratike.
Bankat në veçanti po zgjerohen në
çdo pjesë të sistemit ekonomik dhe
mund të krijojnë para menjëherë,
duke lejuar mbitërheqjen (overdraft)
ose hapjen e linjave të kreditit.
Për këtë arsye, bankat duhet të
fillojnë menjëherë të ofrojnë fonde me
kosto zero për kompanitë të cilat janë
të gatshme të shpëtojnë vendet e
punës, pasi në këtë mënyrë ato në të
vërtetë bëhen një mjet për politikat
publike, ndërsa kapitali për të
cilin kanë nevojë për të kryer
këtë aktivitet duhet të ofrohet
nga qeveritë, në formën e
garancive shtetërore.
Më tej Draghi vazhdon:”Borxhi publik do të rritet, por alternativa – shkatërrimi i përhershëm i kapacitetit prodhues dhe si rrjedhim i bazës tatimore – do të ishte
shumë më e dëmshme për ekonominë, dhe në fund të fundit
për besueshmërinë e qeverisë.
Ne duhet të kemi gjithashtu parasysh se me nivelet aktuale dhe të mundshme të normave të interesit në të ardhmen, rritja e mundshme e borxhit publik nuk do të sjellë kosto shërbimesh. Parë nga një këndvështrim tjetër, Evropa është e pajisur mirë për ta përballuar këtë krizë të jashtëzakonshme pasi ajo ka një strukturë financiare të qëndrueshme e cila është e aftë për të kanalizuar fondet në çdo degë të ekonomisë që i nevojitet”.
Sektori publik, shprehet Mario
Draghi, është i fortë dhe është në
gjendje të japë një reagim të shpejtë
politik. . Dhe shpejtësia është
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
nga Lirim Beqiri
Mario Draghi: Jemi në luftë dhe duhet të mobilizohemi
vijon ne fq.10→
Përkthime të Audituesve
Mario Draghi me Presidenten e FMN-së, Christine Lagarde
Auditi per Qytetarin Faqe 10
E-Tax Albania Albanian Post KLSH Tel: 042247294 UNECEM- Qendra per Emancipimin Ekonomik
Auditi per
Qytetarin
Shkrimet dhe përkthimet e audituesve 1-15 Maj 2020
është thelbësore për të qenë efektivë. Përballë këtyre rrethanave të paparashikueshme, nevojitet një ndryshim në mentalitet, ashtu si ai që bëhet gjatë kohës së luftës. Kriza me të cilën po përballemi nuk është ciklike, humbja e fitimeve nuk është faji i askujt që vuan prej saj. Hezitimi në këto momente mund
të ketë pasoja të pakthyeshme: për këtë duhet të na shërbejë si paralajmërim vuajtja e evropianëve gjatë viteve njëzetë të shekullit të kaluar. Shpejtësia me të cilën po përkeqësohen bilancet private – për shkak të një mbylljeje të pashmangshme dhe njëkohësisht të domosdoshme të shumë vendeve – duhet të përballohet po aq shpejt nga financat publike, duke mobilizuar bankat dhe si evropianë të mbështesim njëri-tjetrin në këtë situatë të jashtëzakonshme. “Parë nga një këndvështrim
tjetër, Evropa është e pajisur
mirë për ta përballuar këtë krizë
të jashtëzakonshme pasi ajo ka
një strukturë financiare të
qëndrueshme e cila është e aftë
për të kanalizuar fondet në çdo
degë të ekonomisë”, përfundon
ai.Per me shume lexoni ne linkun: https://sot.com.al/
aktualitet/mario-draghi-jemi-
ne-lufte-me-koronavirusin-dhe-
duhet-te-mobilizohemi.-/-
nga Lirim Beqiri vijon nga fq. 9
Mario Draghi: Jemi në luftë
Auditi per Qytetarin Faqe 11
E-Tax Albania Albanian Post KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
të teknologjisë, etj.Turizmi është një
nga krijuesit kryesorë të vendeve të
punës dhe një rrugë shpëtimi për
shumë ekonomi në të gjitha fazat e
zhvillimit.
Ndërsa bota ngadalë do të kthehet
në normalitet të ri, ka shumë të
ngjarë që kufizimet e udhëtimeve
ndërkombëtare të vazhdojnë me
qëllim shmangien e “importimit” të
rasteve të reja COVID-19. Për të
mbështetur sektorët e tyre të
turizmit, vendet mund të kufizojnë
udhëtimin e jashtëme por mbi të
gjitha duhet të inkurajojnë turizmin
vendor. Në thelb, udhëtimi i
brendshëm dhe turizmi pritet të
zëvendësojnë kërkesën e turizmit të
huaj, të paktën për momentin. Për
disa vende me turizëm të zhvilluar
ndërkombëtar, kjo nuk do të jetë e
mjaftueshme, veçanërisht në
drejtim të gjenerimit të të
ardhurave të nevojshme.
Për më tepër, qeveritë mund t’i vijnë
në ndihmë sektorit të udhëtimit dhe
turizmit në mënyrë më të
drejtpërdrejtë, duke i mbështetur
përmes paketave të shpëtimit.
Detaje këto që janë të paqarta për
momentin dhe është e vështirë të
shihet se si do të jenë në gjendje ta
përballojnë ato vende me një
hapësirë të ngushtë fiskale.
1. Organizata Boterore e
Turizmit rekomandon disa masa
për t’i ardhur në ndihmë këtij
sektori si: inkurajimin e
mbajtjes së vendeve të punës
2. mbështjetja e të vetëpunësuarve
dhe mbrojtja e grupeve më të
rrezikuara,
3. mbështetja e likuiditetit të
ndërmarrjeve,
4. rishikimi i taksave, tarifave,
tatimeve dhe rregulloreve që
ndikojnë në transport dhe
turizëm, sigurimi i mbrojtjes
dhe besimit të konsumatorit,
5. promovimi i zhvillimit të
aftësive, veçanërisht aftësive
dixhitale,
6. përfshirja e turizmit në paketat
e urgjencës ekonomike
kombëtare, rajonale dhe globale,
7. krijimi i mekanizmave dhe
strategjive të menaxhimit të
krizave për sektorin.
Vendet me industri të zhvilluar
turizmi, ose ato ku turizmi
kontribuon me më shumë se 10% të
PBB-së, mund të kërkojnë fillimisht
një vërtetim për mos mbartjen e
COVID-19. Vendet pritëse do të
duhet ta bëjnë më të lehtë
mbërritjen për udhëtarët.
Kjo do të nënkuptojë përmirësimin e
proceseve të aplikimit për viza
(bërjen e tyre online në internet),
ose heqjen e plotë të tyre, ndoshta si
pjesë e marrëveshjeve
bilaterale.Ndoshta një pjesë e
planifikimit apo zbatimit të tyre
mund të bëhet nga agjencitë
qeveritare nëpërmjet punës në
distancë në kuadër të mbrojtjes nga
Covid-19.
Per me shume
lexoni ne linkun: https://
gazetamapo.al/
impakti-i-covid-
19-ne-sektorin-e-
turizmit/.-/-
në zbatim masa më të rrepta për
distancimin fizik ndërsa COVID-19
depërton kufijtë e tyre. Sidoqoftë,
vende të tjera mendojnë se po e
kalojnë fazën kulmore të infektimeve
dhe tashmë po planifikojnë mënyrën
si të heqin disa kufizime. Të hënën e
7 prillit, restorantet dikur të
mbyllura në Pekin dhe Shanghai
kishin filluar aktivitetin
(megjithëse një normalitet i ri tani
përfshin maska në fytyrat e
njerëzve). Gjithashtu edhe numri i
personave që frekuentojnë parqet
publike atje është në rritje. Ndikimi më i menjëhershëm dhe
mbase më i zgjatur i pandemisë do të
ishte në sektorët e udhëtimit dhe
turizmit. Organizata Boterore e
Turizmit thekson se që në fillim të
pandemisë turizmi, krahas sektorit
të transportit,
është një nga
sektorët më të
prekur prej
COVID-19. Si
një sektor i
lidhur ngushtë
me njerëzit,
turizmi është veçanërisht i ndjeshëm
ndaj krizave ndërmjetë kufijve. Në
këtë rast mbyllja e qyteteve dhe
vendeve të tëra, kufizimet e
udhëtimit dhe ndalimet kanë sjellë
një ndalesë në sektorin e turizmit
dhe transportit. Nga linjat ajrore më
të mëdha deri tek hotelet më të vogla
rurale, i gjithë sektori është ndalur.
Ndikimi është ekonomik ashtu sic
është edhe social, duke ndikuar në
jetesën e punonjësve të turizmit, të
transportit dhe furnizuesve, familjet
e tyre dhe komunitetet e lidhura me
të. Në një botë me zinxhirë
furnizimesh të dendura dhe të
lidhura ngushtë me njëra tjetren,
ndikimi do të ndihet jo vetëm brenda
vetë sektorit, por edhe në sektorë të
tjerë si bujqësia, ndërtimi, ofruesit e
shërbimeve financiare apo të
Covid 19 dhe Turizmi →.vijon nga fq. 1
nga Megi Rusi
Auditi per Qytetarin Faqe 12
E-Tax Albania Albanian Post KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
Ndërsa kjo pandemi vazhdon, shteti
duhet të shfrytëzojë fuqinë e tij
unike për të mbikëqyrur njerëzit,
duke përdorur të dhënat e tyre. Por,
sa i përgatitur është vendi ynë
kundrejt kësaj situate të
vazhdueshme lidhur me zhvillimin e
teknikave dhe teknologjive të reja
për kontrollin e këtij virusi!? A
përdorin institucionet e Republikës
së Shqipërisë aplikacione efektive,
të cilat të tregojnë vendndodhjen, në
zbatim të vetë karantinimin për
shtetasit e kthyer kohët e fundit në
Shqipëri? A monitorohen personat
përmes një sistemi lejekalimi për të
regjistruar se kush është i
përshtatshëm për të lëvizur, e kush
jo?
Institucionet e Republikës së
Shqipërisë duhet të huazojnë nga
më të mirët dhe në mënyrën e
duhur, për të arritur sa më shpejt
standardet e vendeve të cilat
synojmë dhe aspirojmë të
integrohemi.
Në filozofinë e tij të
punës, por edhe në
pritshmërin e
qytetarëve e shoqëris civile KLSH
është “Kujdestari” i financave
publike, duke i ofruar në radhë të
parë qytetarëve transparencë
maksimale mbi shpenzimet e
Qeverisë tërësisht i pavarur në
ushtrimin e aktiviteteve për të cilat
është ndërtuar, duke iu nënshtruar
Kushtetutës dhe Ligjeve në fuqi të
Republikës së Shqipërisë.
Kryetari i Kontrollit të Lartë të
Shtetit ka nxjerrë Urdhëra dhe
Udhëzimin nr. 1 datë 16.04.2020
“Mbi zhvillimin e veprimtarisë
audituese gjatë kohëzgjatjes së
fatkeqësisë natyrore“, të cilat do të
jenë objekt i punës së veprimtarisë
së Kontrollit të Lartë të Shtetit.
KLSH ka vendosur zhvillimin e më
shumë auditimeve të Teknologjisë
së Informacionit, lidhur me
prezantimin gjithnjë e më tepër të
projekteve të qeverisjes elektronike
(e-qeverisjes). Në këto kushte të
vështira dhe sfida që dalin përpara,
institucioni vijon të jetë pararojë
mbi investimet teknologjike në
sistemet dhe infrastrukturën IT,
duke rritur komunikimin dhe qasjen
online në auditime, trajnime dhe
veprimtari të tjera të audituesve.
Per me shume lexoni ne linkun:
https://gazetamapo.al/sfida-e-
vazhdueshme-me-covid-19/.-/-
Rrugëtimi i pandemisë për
Shqipërinë e mbarë botën nisi në
fillim të Marsit. Nga ky moment jemi
të kufizuar nga shumë shërbime. Kjo
mjaftoi që Qeveria Shqiptare të
nxirte pa fund akte normative për
shumë kufizime në lirinë e individit e
në distancimin social, të cilat sollën
efektet e tyre në shumë pozicione
kyçe, në Administratën Shtetërore,
në sektorin privat etj.
Mesazhi që morëm ishte i qartë,
duheshin marrë masa sa më urgjente
që numri i të prekurve të ishte sa më
pak dhe masat e marra do të ishin
ekstreme. Edhe vetë ish-Sekretari i
Shtetit në SHBA, Henry Kissinger
paralajmëroi “Merrni masa për COVID-19, dështimi mund t’i vërë zjarrin botës…”.
E-Shërbime (e-services) dhe E-
Qeverisja është sot një realitet i
prekshëm për Shqipërinë.
Portali qeveritar e-Albania në
bazë të të cilit qëndron
ndërlidhja e sistemeve të
institucioneve me njëra-tjetrën,
së fundmi ju ofroi qytetarëve
Shqipëtar shërbimin elektronik
online për t’u pajisur me leje për
të dal nga banesa e tyre për
arsye të ndryshme, për shkaka
të situatës së pandemisë
globale. Autorizimi nga kjo
platform duhej të ishte mënyra
më e thjeshtë për të dalë nga
shtëpia në kohën e
koronavirusit, por një pjesë e
mirë e qytetarëve nuk kanë
mundur të marrin autorizimin,
për shkak të mosfunksionimit të
sistemit.
Sfidat e vazhdueshme me pandeminë
nga Klea Saliu
Auditi per Qytetarin Faqe 13
Gjatë javëve të fundit
bota është zgjuar me
rrezikun e
përshkallëzimit të
krizës financiare. Bankat globale
dhe kompanitë e invenstimeve kanë
ardhur duke e frenuar aktivitetin e
tyre.
Ekonomia po përballet dhe me
faktorin e paprecedent të mbylljes
masive të bizneseve të vegjël dhe të
mesëm.
Gjatë këtij procesi numri i
papunësisë po shkon drejt një niveli
rekord ku qindra miliona dhe
triliona dollar po humbasin me ktë
“ndalesë” që po pëson ekonomia
globale. Serioziteti i kërcënimit të
sigurisë është
shoqëruar me
gatishmërinë për të
ndërmarrë veprime sa
të guximshme aq dhe të
paprecedentës, si
paketa triliarda
dollarëshe dhe në euro,
kredi, grante dhe falje
të borxheve nga
G20,FMN dhe Banka Botërore, etj.
Po përvijohen hapa globalë për uljen
e tensioneve dhe pasigurisë, të tilla
si më poshtë:
Një plan me 5 hapa
E-Tax Albania Albanian Post
Tani të gjithë kemi frikë për të
ardhmen tonë, por duhet të zgjedhim
këtë dekadë për ta kthyer njerëzimin
përsëri në një rrugë paqësore, të
shëndetshme dhe të qëndrueshme.
Per me shume lexoni ne
linkun:https://gazetamapo.al/si-covid-
19-po-vendos-sigurine-globale-ne-
rrezik/.-/-
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
Përkthime të Audituesve
nga Albi Anxhaku
Me Covid 19, siguria globale në rrezik
Hapi i parë. Nga institucionet globale dhe fuqitë e mëdha
duhet të jepet një sinjal urgjent dhe i qartë që siguria është prioriteti kryesor. Këshilli i
Sigurisë të Kombeve të Bashkuara duhet me të gjitha
mundësitë të ulë përshkallëzimin e konfliktit mes
SHBA-ve dhe Kinës. G20, G7 dhe NATO së bashku me Bashkimin Europian duhet
të kontribuojnë në uljen e tensioneve gjeopolitike.
Hapi i tretë.Sistemi ndërkombëtar ka nevojë për një sistem global të monitorimit të
pasigurisë për të ndjekur ankesat dhe për të sinjalizuar trazirat
përpara se ato të përshkallëzohen në dhunë. Një
platformë e përbashkët për analizimin e rrezikut të konfliktit është premtuar prej kohësh por
nuk është dorëzuar. Banka Botërore dhe Kombet e
Bashkuara kanë rënë dakord në parim të ndërmarrin një analizë
të përbashkët të rreziqeve të konfliktit.
Tani është koha që ato të dizenjojnë një sistem dighital të dhënash për krizën ekonomike globale me qëllim aksesin në
kohë reale, për të kryer vlerësimet.
Hapi i dytë. Të ketë nivele të solidaritetit dhe koordinimit
ndërkombëtar si në kohën pas Luftës së Dytë Botërore. Kriza
nënvizoi rëndësinë e sigurimit të rishpërndarjes dhe veçantërisht mbështetje për më të prekurit.
Është thelbësor një fond global për mbrojtje sociale që mbështet më të
varfërit e vendeve dhe një përqendrim i bashkërenduar në trajtimin e pabarazisë. Miliarda
njerëz që po përballen me papunësi nuk do të qëndrojnë të qetë.
Hapi i katërt.Kryetarët e bashkive dhe drejtuesit e tjerë të
pushtetit vendor duhet të ngrihen, siç kanë bërë për
ndryshimin e klimës. Pushteti vendor është linja e parë dhe e
fundit e parandalimit të dhunës, dhe drejtuesit e tij janë ato që janë më në dijeni për atë që funksionon. Në secilin qytet
ekzistojnë lagjet me shtresën më të varfër të popullsisë të cilat
janë dhe zonat me përqindjen më të lartë të dhunës ,kjo për shkak të papunësisë dhe nivelit të ulët të shkollimit. Këto lagje tani po
vuajnë më keq nga COVID-19 për shkak të pamundësisë së
popullatës për të përfituar nga shërbimet publike.
Hapi i pestë. Bota duhet të angazhohet për programet tërësisht
masive për të parandaluar dhe reaguar ndaj dhunës ndaj grave dhe fëmijëve. Sekretari i Përgjithshëm i
Kombeve të Bashkuara ka bërë thirrje për veprime urgjente për të
mbrojtur gratë dhe fëmijët gjatë pandemisë. Provat se si duhet t’i
përgjigjen kësaj thirrje janë bindëse.
Auditi per Qytetarin Faqe 14
E-Tax Albania Albanian Post KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
"Teknologjinë Cloud".
Adaptimi i audituesve- i
domosdoshëm
Studimi i kohëve të fundit i Shoqatës së Kontabilistëve të Çertifikuar në Mbretërinë e Bashkuar konstatoi se audituesit duhet të përshtaten me ndryshimet në modelet e zgjidhjeve të ofruara për klientët e tyre, përfshirë këtu edhe nevojën për të kuptuar teknologjitë e ndryshme të përdorura. Analizimi i të Dhënave u konstatua se është teknologjia më e avancuar që përdoret aktualisht nga shumica e kompanive të auditimit, ndërkohë që “Algoritmat Studimorë” nuk janëimplementuarende në praktikat rutinë të auditimit. Në tërësinë e saj, teknologjia është
një katalizator që do të ndihmojë në zhvendosjen e fokusit të procesit auditues nga një optikë retrospektive në një këndvështrim perspektiv. Gjetjet kryesore në këtë studim ishin: • Audituesit duhet të përshtaten me ndryshimet në modelet e biznesit;
• Ndër teknologjitë e aksesueshme, “Analizimi i të Dhënave” është aktualisht teknologjia më e avancuar dhe që përdoret më shumë; • Profesioni i audituesit është ende në një fazë shumë të hershme të përdorimit dhe implementimit të “Inteligjencës Artificiale” në proceset e punës; • Marrëdhënia njerëzore midis klientit dhe audituesit mbetet e rëndësishme: jo gjithçka mund të zëvendësohet me teknologji; • Audituesit duhet të kenë aftësi të adaptohen me ndryshimet teknologjike të së ardhmes. Aftësitë në komunikim janë ndër kompetencat më të
rëndësishme dhe u identifikuan edhe në studimin e bërë , si një fushë në të cilën ekzistojnë akoma shumë boshllëqe. Skepticizmi profesional dhe pavarësia e audituesve do të mbeten gjithashtu të rëndësishme. Per me shume lexoni ne linkun: http://
www.klsh.org.al/
web/02_perkthim_s_ramadani_audituesit_e_se_ardhme
s_final_version_1_5608.pdf -/-
kompetenca të shkëlqyera në menaxhimin e projekteve, aftësi për t'u përshtatur me ndryshimet, aftësi narrative gjatë punës së tyre audituese dhe të vetëdijshëm për zhvillimet teknologjike që mund t'i ndihmojë në përmbushjen e kompetencave të tyre. Roli i audituesve po ndryshon dhe ky moment krijon një mundësi të artë në profesionin e audituesit për të përdorur teknologjinë, me qëllim që të udhëheqë vetë ai këtë metamorfozë dhe jo të udhëhiqet prej saj Të dhënat dhe orientimi drejt ndryshimit Ashtu si me të gjitha zhvillimet teknologjike, ka disa stimulantëtipikë që sinjalizojnë nevojën për ndryshim teknologjik në auditim. Kjo nevojë përfshin rritjen e shpejtë të vëllimit të të dhënave, ndryshimet e ndodhura në modelet e biznesit, zhvendosjen drejtautomatizmit dhe kërkesën për një qasje proaktive dhe largpamëse në fushën e auditimit. Kjo është e njëjtë me mënyrat e reja digjitale,përmes të cilave ofrohen shërbimet publikedhe me anë të të cilave institucionet ofruese të shërbimeve publike angazhohen dhe qasentek taksapaguesit, përdoruesit e shërbimeve dhe grupet më të gjera të interesit. Matja e vlerës së shërbimeve publike, të mundësuara dhe ofruara teknologjikisht, paraqet sfida të reja për audituesit publikë të angazhuar në auditimin e performancës. Këto zhvillime nënkuptojnë që audituesit duhet të jenë të aftë nga ana teknologjike, për t'iu ofruar subjekteve nën auditim,auditime me cilësi të lartë.
Teknologji të tilla përfshijnë “Teknologjinë e Llogarive Paralele” (Distributed Ledger Technology), “Analizën e të Dhënave”, “Automatizimin e Procesit Robotik” (Robotic Process Automation), “Teknologjinë e Dronave”, “Inteligjencën Artificiale” (Artifical Intelligence) dhe “Algoritmat Studimorë” (Machine Learning), “Përpunimin e Gjuhës Natyrale” (Natyral Language Processing) dhe “Algoritmat e Thellë Studimorë” (Deep MachineLearning), "Kontratat Smart" dhe
nga Silvana Ramadani
Audituesit e së ardhmes
Audituesit e KLSH gjatë një vizite studimore në Poloni, 2018
Përkthime të Audituesve
→vijon nga fq. 1
Auditi per Qytetarin Faqe 15
E-Tax Albania Albanian Post KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
email-it
të sigurt që do të përdoret nga palët
dhe për paraqitjen e dokumenteve
procedurale dhe komunikimin e
mesazheve që nga 9 Prilli 2020.
Sfidat Ndërkohë që bëhet vlerësimi i
efekteve anësore, në realitet
ekziston një numër sfidash të
shkaktuara nga kjo zhvendosje “e
papritur” drejt dixhitalizimit, i cili
nuk mund të lihet pas dore.
Mungesa e kontaktit mes palëve,
sjell nga ana tjetër mungesën e
shenjave jo verbale si gjuha e trupit,
toni i zërit, apo shprehja e fytyrës,
dhe kjo mund të rrezikojë
keqkomunikimin, sidomos në
çështjet familjare ku shpesh
përfshihet në diskutime emocionale,
dhe kjo përbën sfidë për këtë qasje
të re. Një sfidë tjetër ka të bëjë me
identifikimin e palëve; nëse përdoret
posta elektronike, mund të jetë e
vështirë të sigurohet që dokumentet
të merren gjithashtu nga personi i
duhur.
Mbretëria e Bashkuar ka miratuar
Aktin Coronavirus 2020. Sa i përket
dispozitave për dixhitalizimin,
Nenet 53 dhe 54 të Ligjit
parashikojnë zgjerimin e
disponueshmërisë së lidhjeve të
drejtpërdrejta në procedurat penale
dhe në seancat e tjera penale. Nenet
Nenet 53 dhe 54 të Ligjit
parashikojnë zgjerimin e
disponueshmërisë së
lidhjeve të drejtpërdrejta në
procedurat penale dhe në seancat e
tjera penale. Nenet 55 dhe 56
rregullojnë që pjesëmarrja e
publikut në procedime të zhvillohet
me video ose audio. Revista “The
Economist” citon në një artikull të
datës 4 Prill 2020, se para krizës
COVID-19, në Mbretërinë e
Bashkuar rreth 200 çështje në ditë
dëgjoheshin të paktën pjesërisht
përmes video-konferencave. Nga 31
Marsi, ky numër është rritur në
rreth 1800 çështje në ditë.
Në Itali janë miratuar masa të
gjëra për administrimin e
drejtësisë gjatë periudhës COVID-
19. Gjykata e Kasacionit përdor
teknologji video për të vendosur
çështjet e apelit. Nga ana tjetër,
kërkohet një përshtatje e
rregullave procedurale për të
lejuar lidhje video për gjyqtarët,
në pamundësi për të udhëtuar për
shkak të krizës nga COVID-19.
Në Kanada, disa gjykata po
inkurajojnë mbrojtësit dhe publikun
që të përdorin forma alternative të
zgjidhjes së mosmarrëveshjeve, me
qëllim që të zvogëlojnë vonesat.
Mbetet për t’u parë nëse
dixhitalizimi në sistemin gjyqësor
kudo në botë do të vazhdojë, pasi të
përfundojë kriza nga COVID-19. Të
gjitha të dhënat e disponueshme të
bëjnë të besosh se qasja do të vijojë.
Per me shume lexoni ne linkun:
http://www.klsh.org.al/
web/02_perkthim_sh_hoxha_5627.p
df. -/-
Mbyllja e
shoqërisë
si rezultat
i
pandemisë, ka ndikuar natyrshëm
edhe në sistemin e drejtësisë. COVID
-19 shkaktoi një mbyllje të papritur
të gjykatave. Seancat gjyqësore
vonohen dhe avokatët ankohen se do
ketë prapambetje në gjykimin e
dosjeve. Mbyllja e gjykatave dhe
zyrave thekson nevojën për qasje
nga interneti në gjykata dhe
komunikim më të mirë midis
gjykatave dhe palëve të
interesuara.
Gjyqësori Hollandez ka ndërmarrë
hapa për t’iu përgjigjur këtyre
problemeve, duke miratuar një
rregullore të përgjithshme për
trajtimin e çështjeve nga gjyqësori
gjatë periudhës COVID-19. Pika
kyçe e kësaj rregulloreje është që
gjykatat do të vazhdojnë të merren
me çështje urgjente, të cilat ndahen
në çështje serioze urgjente dhe raste
të tjera urgjente.
Në parim, dëgjimet me gojë me
pjesëmarrjen fizike të palëve, nuk do
të zhvillohen gjatë periudhës COVID-
19, vetëm nëse gjyqtari vendos
ndryshe. Në të dyja rastet, serioze
dhe urgjente, trajtimi i tyre do të
bëhet sipas mundësive me shkrim,
ose me video konferencë nëpërmjet
telefonit.
Efektet pozitive: përdorimi i shtuar i teknologjisë
Shpesh, risitë radikale diktohen nga
krizat që ndodhin. Efekt pozitiv i
krizës aktuale shëndetësore, është se
mund të nxisë dixhitalizimin e
gjyqësorit, i cili tanimë është i
bllokuar. Një tjetër efekt pozitiv i
rritjes së dixhitalizimit në Gjyqësorin
Hollandez, ka të bëjë me futjen e
Aksesi tek drejtësia në kohën e Koronavirusit
nga Shkelzen Hoxha
Përkthime të Audituesve
Auditi per Qytetarin Faqe 16
E-Tax Albania Albanian Post KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
është
akoma shteti komb.
Për të ndërtuar zinxhirët tanë të
furnizimit në dukje të efektshëm, ne
kërkuam në të gjithë botën
prodhuesit me kosto më të ulët. Por
ne ishim
dritëshkurtër,
duke ndërtuar
një sistem që
nuk është
elastik, i
larmishëm sa
duhet dhe i
rrezikuar nga
ndërprerjet.
Prodhimi dhe shpërndarja në kohë,
pa ose me inventar të ulët, mund të
jenë të afta të thithin probleme të
vogla, por tani kemi parë sesi
sistemi shtypet. Ne duhet të kishim
mësuar më shumë nga kriza
financiare e vitit 2008. Sistemi
ekonomik që do të ndërtojmë pas
kësaj pandemie do të duhet të jetë
më pak dritëshkurtër, më elastik
dhe më i ndjeshëm për faktin se
globalizimi ekonomik ka tejkaluar
globalizimin politik”.
Kjo atmosferë lufte ka hapur një dritare për ndryshim
nga Robert J. Shiller. Shiller është profesor i Ekonomisë në Universitetin Yale, fitues i cmimit Nobel në ekonomi më 2001.
“Gjatë kohërave të
luftës shpesh ka ndryshime
themelore që ndodhin herë pas here.
Megjithëse armiku tani është një
virus dhe jo një fuqi e huaj,
pandemia COVID-19 ka krijuar një
atmosferë të kohës së luftës, në të cilën
ndryshime të tilla
papritmas duken të mundshme. Kjo
atmosferë, me plot vuajtje dhe
heroizma, po përhapet së bashku me
sëmundjen.
Koha e luftës i bashkon njerëzit jo
vetëm brenda një vendi, por edhe
midis vendeve, pasi
ata kanë një armik
të përbashkët. Ata
që jetojnë në
vendet e
përparuara mund
të ndjejnë më
shumë simpati me
ata që vuajnë në
vendet e varfëra, sepse ata po
ndajnë një përvojë të ngjashme. Kjo
epidemi gjithashtu i ka sjellë
njerëzit më afër me anë të
mbledhjeve në videokonferenca.
Befas bota duket më e vogël dhe më
e mbledhur.
Ka gjithashtu arsye për të
shpresuar se pandemia ka hapur një
dritare për krijimin e mënyrave dhe
institucioneve të reja për t'u marrë
me vuajtjet, përfshirë masat më
efektive për të ndaluar prirjen drejt
pabarazisë më të madhe. SHBA po
nxitet të përmirësojë dhe të zgjerojë
sigurimin shëndetësor. Meqenëse ne
të gjithë jemi në të njëjtën anë në
këtë luftë, tani mund të gjejmë
motivimin për të ndërtuar
institucione të reja ndërkombëtare
që lejojnë ndarjen më të mirë të
rreziqeve midis vendeve. Atmosfera
e kohës së luftës do të venitet
përsëri, por këto institucione të reja
do të vazhdojnë”.
Per me shume lexoni ne linkun:
http://www.klsh.org.al/
web/06_perkthim_aulent_guri_5612.
pdf.-/-
A do të rihapen bizneset dhe
a do të rikthehen vendet e
punës? A do të udhëtojmë sërish?
A do të jetë e mjaftueshme rrjedhja e
parave nga bankat qendrore dhe
qeveritë për të parandaluar një
recesion të thellë dhe të gjatë?
Këto janë disa nga pyetjet kryesore
që ngrihen në mendjen e çdo njeriu
në ditët e vështira që po kalojmë. E
sigurt është që: Pandemia do të çojë
në ndryshime të përhershme politike
dhe ekonomike që do të bëhen të
dukshme më vonë. Për të na
ndihmuar të kuptojmë se si po lëviz
toka nën këmbët tona, Foreign Policy
u kërkoi dy ekonomistë të çmimit
Nobel, të hedhin dritë mbi
parashikimet e tyre për rendin
ekonomik dhe financiar pas
pandemisë. Po japim disa ide të tyre.
Ne na nevojitet një balancim më i mirë midis globalizimit dhe vetëbesimit nga Joseph E. Stiglitz. Stiglitz është
profesor i Ekonomisë në Universitetin Columbia, fitues i cmimit Nobel në ekonomi më 2001.
“Ekonomistët
dikur përqeshnin
thirrjet që shtetet
duhet të ndjekin
politikat e sigurisë
së ushqimit ose energjisë. Në një botë
të globalizuar, ku kufijtë nuk kanë
rëndësi, ekonomistët kanë
argumentuar se, ne gjithmonë mund
të drejtohemi drejt vendeve të tjera
nëse diçka do të ndodhte në vendet
tona.
Tani, kufijtë papritmas kanë rëndësi,
pasi shtetet vazhdojnë të përballen
fort me maska dhe pajisje mjekësore
dhe të luftojnë për furnizimet bazë.
Kriza e koronavirusit ka qenë një
këmbanë e fortë që njësia themelore
politike dhe ekonomike
nga Aulent Guri
Përkthime të Audituesve
Si do të duket ekonomia pas Pandemisë?
Auditi per Qytetarin Faqe 17
→ vijon nga fq. 1
dramaturg, esseist, kritik i filmit.
Romanet e tij eksploruan çështje të
seksualitetit modern, tjetërsimit
shoqëror dhe ekzistencializmit. Pas
një serë përvojash në publicistikë
dhe në prozën e shkurtër, më 1929 u
botua romani
shumë i
suksesshëm
“Indiferentët”, që u
pasua nga njeri
dhjetëvjeçar në
tjetrin nga mjaft
romane e vëllime
me tregime, drama
e përmbledhje
eseistike.
Ndër veprat e tij
me të njohura
përmenden,
“Çoçarja”,
“Romana”,
“Agostino”, “Burri
qe këqyr”,
“Mosbindja”,
“Dashuria
bashkëshortore”,
“Perçmimi”,
“Merzia”,
“Parajsa”, “Unë
dhe ai”, “Jeta
shpirtërore”, etj.
Moravia thekson
se faktet më të rëndësishme të jetës
së tij kishin qenë sëmundja e tij, një
infeksion tuberkular i eshtrave që e
mbylli në një shtrat për pesë vjet
dhe fashizmi, sepse të dy ato
shkaktuan që ai të vuante dhe të
bënte gjëra që përndryshe nuk do t’i
kishte bërë . “Është ajo që ne jemi të detyruar të bëjmë që formon karakterin tonë, jo atë që ne bëjmë me vullnetin tonë të lirë”, shprehet
shkrimtari.
Librat e tij u shënuan nga stili i tij
faktik, i ftohtë, i saktë, duke
përshkruar shpesh dashakeqësinë e
E-Tax Albania Albanian Post
borgjezisë. Kjo ishte rrënjosur në
traditën e narracionit të shekullit
XIX, mbështetur nga vetëdija e lartë
sociale dhe kulturore. Moravia
besonte se shkrimtarët duhet, nëse
ata do të përfaqësonin realitetin, “të marrin një pozicion moral, një qëndrim të konceptuar qartë politik, shoqëror dhe filozofik”, por edhe se,
në fund të fundit, “Një shkrimtar mbijeton përkundër bindjeve të tij”. Në vitet 1959 dhe 1962 Moravia
ishte President i Shoqates botërore
të shkrimtarëve “PEN
International”.
Një mesazh për shoqërinë
moderne të konsumit.
Alberto Moravia konsiderohet një
prej shkrimtarëve më të mëdhenj
italianë të shekullit të XX-të.
“Përçmimi” është një vepër e
shkëlqyer dhe trazuese e njërit prej
mjeshtrave revolucionarë të letërsisë
moderne europiane.
Të gjitha cilësitë për
të cilat është i njohur
Moravia – qartësia e
ftohtë shprehëse,
vëmendja e tij fine
ndaj kompleksitetit
psikologjik, hapja e tij
ende befasuese ndaj
seksit – shfaqen
qartazi në historinë e
kësaj martese të
dështuar të trajtuar
në këtë libër.
“Përçmimi” është një
ekzaminim i
pamëshirshëm i
dëshpërimit dhe i
vetëmashtrimit në
zbrazëtinë
emocionale të
shoqërisë moderne të
konsumit.
Personazhi kryesor i
romanit, Rikardo
Molteni është
dramaturg në
profesion, por për
shkak të shtrëngesave ekonomike të
familjes është i detyruar të punojë si
skenarist kinematografik, ndërsa e
shoqja, Emilia, ish-daktilografiste,
është e dashuruar pas pasjes së një
shtëpie. Rikardo rrëfen se si
ndryshojnë ndjenjat e së shoqes ndaj
tij, kur në skenë futet bota e
kinemasë, e karrierës dhe suksesit.
Dashuria e tyre do të zvjerdhet e do
të arrijë deri në përçmim. Per me shume lexoni ne linkun: http://www.panorama.com.al/mbi-
romanin-percmimi-te-autorit-italian-
alberto-moravia/ .-/-
KLSH Tel: 042247294 UNECEM-Qendra per Emancipimin Ekonomik E-mail: [email protected] [email protected]; Tel: 0675403280
Auditi per
Qytetarin
Mbi romanin “Përçmimi” i
shkrimtarit Alberto Moravia
nga Lolita Baholli