เชอดอยา เปนประเดนทมการพดถงในระดบสาธารณะมาช านาน แตกลบไมมผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมการใชยามากนก เชนเดยวกบความเชอทวาทะเลฝงทะเลอนดามนจะไมมทางเกด“สนาม” แตเมอคลนยกษถาโถมเขามา เกนทจะตานทานแรงทำาลายอนมหาศาลได สดทายธรรมชาตกเรยกคนทกอยางไปจากเรา Antimicrobial resistance is a public issue that has been talked for ages but it causes a little effect on drugs consumption habit of people. This goes the same way as a belief that it is impossible to have Tsunami along the Andaman coast, but when gigantic waves comes and sweeps everything down, we cannot resist such a humongous destructive forces. Finally, the nature recalls everything from us.

“สนาม”โดยภญ.สรรโรจนสกมลสนต“Tsunami”bySarerarojSukamolsan

แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.)คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กทม. 10330 โทรศพท 02-218-8452 โทรสาร 02-254-5191 อเมล spr.chula@gmail.com เวบไซต www.thaidrugwatch.org www.facebook.com/thaidrugwatch

จดหมายขาวศนยขอมลเฝาระวงระบบยา :สอกลางขอมลขาวสารความเคลอนไหวปญหายาเพอการเฝาระวงและพฒนาระบบยาของไทย

ปท 6 / ฉบบท 23 / พฤศจกายน 2557

แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สารบญผจดการกพย. แถลง 2

เรองจากปก 3

จบกระแส 8

ใกลตว 10

ทนสถานการณ 16

ไฮไลท 20

เสยงสะทอนจากพนท I 25

เสยงสะทอนจากพนท II 27

อานยาวพากษ Online ไดท www.thaidrugwatch.org www.facebook.com/thaidrugwatch

สามประสาน

( จากเวทนโยบายสาธารณะสเครอขายการจดการในพนท )

สรางพลงสการปฏรประบบ

การจดการปญหา

การโฆษณายาฯ

แนะนำาหนงสอคม

อรองเรยนโฆษณาหลอกลวง

ยาวพากษฉบบนกลบมาสเรองโฆษณาอกครงหลงจากท กพย. รวมกบภาคหลายหนวยงานเสนอวาระจนผาน

มตสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 4 เมอป 2554 เรองการจดการปญหาโฆษณาทผดกฎหมายของยา อาหารและผลตภณฑ

สขภาพทางวทยกระจายเสยง สอโทรทศน อนเตอรเนต และผานคณะกรรมการสมชชาสขภาพแหงชาต นำารายงานตอ

คณะรฐมนตรไปแลว

หลงจากนนมการจดทำายทธศาสตรจนผานเขารบรองในสมชชาสขภาพแหงชาตอกครง ในครงท 6 ป 2556

(ไดเลอนมาจดกลางป 2557 เนองดวยเหตการณวนวายทางการเมอง) ทประชมมมตรบรองแผนยทธศาสตรการจดการ

ปญหาโฆษณาทผดกฎหมายของยา อาหาร และผลตภณฑสขภาพพ.ศ.2557-2561 เพอใหมการบรณาการ

การทำางานแกปญหาสอทถกใชเปนชองทางโฆษณาเกนจรงและหลอกลวงผบรโภค โดยเฉพาะในชวงทสอรปแบบใหมๆ

เกดขนซงเขาถงผบรโภคไดงายและรวดเรว

เรามาดกนวาความคบหนาของยทธศาสตร 3 ประสาน จะเปนจรงเพยงใด กลไกทเสนอทางการจดการนนไป

ถงไหน ยงมอะไรทตองทำาเพมเตม เพราะคงไมสามารถจดการไดในชวงระยะสนๆ เนองจากปญหาเหลานหมกหมม

มานาน และประกอบไปดวยผเลนทหลากหลาย ทงในแงผกอใหเกดโฆษณาทผดกฎหมาย (รวมบางเรองทสมเสยงในเรอง

จรยธรรมหรอไมชดเจนในการจดการ) ทงผผลตและ/หรอนำาเขาผลตภณฑ ผกระจายตอ ผขาย ผจดทำาโฆษณา

ชองทางการกระจายโฆษณา ผประกาศ นกจดรายการ สถานตางๆ ไลมาจากวทยชมชน เคเบลทว โทรทศนดาวเทยม

และทรนแรงมาก แตรปแบบการจดการยงไมชดคอ สออเลกทรอนกส (เวบไซต เฟสบค ฯลฯ) ในสวนหนวยงานทตอง

รบผดชอบกมไดหลากหลาย ไมวาจะเปน กสทช. อย. กระทรวง ICT สำานกงานตำารวจและสคบ. จนกอใหเกดชองวาง

การทำางานได เชนกน

ในสวนของ กพย. ไดรวมในขบวนการจดการเรองนอยางตอเนอง โดยจดการอบรมพฒนาเครอขายเฝาระวง

ตนแบบ และขยายจดทำาโครงการนกรองเรยน ขยายการพฒนาเครอขายการตดตามและรองเรยนไปอก 11 จงหวด

แมรบการสนบสนนจาก กสทช. กเปนเพยงงบอนนอยนดเมอเทยบกบปญหาทมขนาดใหญมาก

กพย. เหนวา ระบบการจดการทมยงไปไมถงการสรางความเขมแขงภาคประชาชนไดเตมทและครบถวน

เรองนเปนเรองใหญระดบชาตและอาจจะหาเจาภาพไดยาก แตรฐบาลตองเรงสรางความเขมแขงภาคประชาชน

การใหความร ทงการปองกนและดแลตนเอง การสนบสนนบทบาททชดเจนของประชาชนและการใหขอเทจจรง

แกประชาชน ควบคไปกบการจดการคมครองผบรโภคอยางจรงจง

ในขณะทประชาชนกำาลงรอคำาตอบอย กพย. กจะเปนสอกลางในการตดตามการทำางานตามยทธศาสตร

ดงกลาว พรอมทงรายงานผลการสำารวจสถานการณตางๆ ตอไป

ยาวพากษ จดหมายขาวศนยขอมลเฝาระวงระบบยาวตถประสงค เพอเปนสอกลางในการเผยแพรขอมลขาวสารระหวางแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) กลมศกษาปญหายา (กศย.) และเครอขายวชาชพ วชาการและเครอขายประชาชนแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) ไดรบการสนบสนนจากสำ นกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) จฬาลงกรณมหาวทยาลยและองคการอนามยโลก

ทปรกษา - ผศ.ภญ.ดร.นยดา เกยรตยงองศล (กพย.) / ผศ.ภญ.ดร.สนทร ท.ชยสมฤทธโชค (กศย.)บรรณาธการ ประจำ ฉบบ - สรชย จำ เนยรดำ รงการ / สนทร ท. ชยสมฤทธโชคกองบรรณาธการ - อาทตย พนเดช / ดรพธ แจงใจ / สงวน ลอเกยรตบณฑต / เขมวด ขนามแกว / มยเรศ แลวงคนล / กนกพร ธญมณสน / วสนต มคณ / ไพจตรา กตญญตะประสานงาน - เขมกา โตนะโพธกลออกแบบรปเลม - วาลปทม ศรมงคล

ตดตอ แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กรงเทพฯ 10330 โทรศพท 02-218-8452โทรสาร 02-254-5191 อเมล spr.chula@gmail.com เวบไซต www.thaidrugwatch.org www.facebook.com/thaidrugwatch

ผจดการกพย.แถลงโดย > นยดา เกยรตยงองศล

เปนทรๆกนวาในปจจบนมการโฆษณาสนคาดานสขภาพกนมากมายในสอตางๆ โดยเฉพาะทางวทย

และโทรทศน (เคเบล) และสวนใหญกมกจะอวดอางสรรพคณเกนจรง

ในฟากประชาชน ซงสวนใหญมความร-ขอมลดานสขภาพไมมากนก ทำาใหตกเปนเหยอ เสยทงเงน

เสยทงสขภาพ จะมเพยงสวนนอยทรเทาทนการโฆษณาชวนเชอเหลาน แลวกหงดหงดอยากใหมการยตโฆษณา

เหลานนเสย จงพากนไปรองเรยนยงหนวยงานทรบผดชอบ แตกมกจะผดหวงกลบมาเพราะมแตลมปากไปฟอง

ไมมหลกฐานเปนมนเปนเหมาะ

แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) ตระหนกถงปญหาในเรองนและอยากใหประชาชนม

สวนรวมในการเฝาระวงและรองเรยนปญหาดานการโฆษณาสนคาสขภาพ เพราะลำาพงหนวยงานทรบผดชอบและ

เอนจโอไมสามารถดแลใหทวถง จงไดจดทำาคมอประชาชนทตองการรองเรยนปญหาการโฆษณาดงกลาว

(คมอประชาชนนกรองเรยน) ทงนเพอใหการรองเรยนนนๆเปนมรรคเปนผลเกดการแกปญหาอยางแทจรง

เนอหาในคมอนบอกหลกการเกบขอมลทสำาคญทตองใชในการยนรองเรยน เชน

นอกจากน ในคมอยงบอกเคลดลบตางๆ มากมายพรอมยกตวอยางใหเหนไดอยางชดเจนเพอทประชาชน

ทวไปจะสามารถปฏบตไดอยางถกตองดงทหนวยงานรบผดชอบตองการ

สนใจขอรบคมอฯ น ไดท แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงรบบยา (กพย.) คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย โทรศพท 02-218 8452 Email: spr.chula@gmail.com หรอสามารถดาวนโหลดคมอฯไดจาก

สวนสอเผยแพรท www.thaidrugwatch.org

ขอมลเกยวกบสอ โดยใหระบประเภทของสอทพบการโฆษณาและขอมลอนๆ

เกยวกบสอดงกลาวใหชดเจนทสด เชน วน เวลาทพบการโฆษณา พนททพบโฆษณา

คลนความถ/ชองรายการ ชอสถาน ชอรายการ หรอชอผจดรายการ

ขอมลเกยวกบผลตภณฑ โดยใหระบชอผลตภณฑทโฆษณา และประเภทของ

ผลตภณฑนน เชน เปนยา/อาหาร/เครองสำาอาง ฯลฯ นอกจากน หากเปนไปไดให

ตรวจสอบดวยวาโฆษณานนม เลขทโฆษณาผลตภณฑหรอไม

ขอมลเกยวกบวธการโฆษณา เชน มผเลาประสบการณ สปอตโฆษณา ฯลฯ

1

23

เรองจากปกภญ. เขมวด ขนามแกวสำ นกคมครองผบรโภค

ในกจการกระจายเสยงและโทรทศน (บส.)

3

ในชวงคำ�ของวนท 22 พฤษภาคม

2557เพลงปลกใจยอนยคเขายดครอง

หนาจอโทรทศนทกชอง วทยทกคลน

แทรกดวย “ประกาศของคณะรกษา

ความสงบแหงชาต(คสช.)”เปนระยะๆ

ชนชนกลางในเมองใหญคนหาตดตาม

ข าวสารบ าน เ มองจาก สอส งคม

ออนไลนไปพรอมๆกบ “ฟงโทรทศน”

และตอบคำาถามเดกๆวาชองการตน

ของพวกเขาหายไปไหน ในขณะทผคนอกนบลานเสพขาวลอรออานหนงสอพมพหรอไมเชนนนกปดรบขาวสาร

ชวคราวและเขานอน

เพลงปลกใจยอนยค การแกปญหาทางการเมองดวยวธยอนยคและการปดกนสอยอนกลบไปสยค

“อนาลอก” เปนคำาคอนขอดของใครหลายคนตอการเขามาของ คสช. ทวาประกาศต “จอดำา” นกอเกดการ

เปลยนแปลงในวงการสอวทยและโทรทศนอยางคาดไมถงเพราะสงผลตอการโฆษณาอาหารและยาการโฆษณา

ทเปนการเอาเปรยบผบรโภคซงกลายมาเปนเงอนไขสำาคญในการ “เปดชอง” และสงผลมาถง “อายใบอนญาต

ประกอบกจการ”

ความเปลยนแปลงระลอกแรกเรมจากประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 27/2557 เรอง

การถายทอดออกอากาศของสถานวทยโทรทศนภาคพนดนระบบดจตอลและสถานโทรทศนทไดรบอนญาตสญญา

หรอสมปทานจากสวนราชการรฐวสาหกจและหนวยงานอนของรฐระบให “ผใหบรการโทรทศนแบบบอกรบ

สมาชกทไดรบอนญาตออกอากาศรายการไดตามปกต ผานทางโครงขายระบบผานดาวเทยมและเคเบล

แบบบอกรบสมาชกเทานน”ผประกอบกจการโทรทศนดาวเทยมและเคเบลจงตองมาแจงยนยนการประกอบกจการ

กระจายเสยงหรอโทรทศนเพอใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศนสำาหรบกจการทไมใชคลนความถแบบบอกรบ

สมาชกกบสำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาตหรอ

สำานกงานกสทช.นบเปนกาวแรกของการตอง“รหนาและรใจ”กนระหวาง“เจาของโครงขาย”และ“ชองรายการ”

สำานกงานกสทช.มบทบาทสำาคญในการ “กำ�กบดแลก�รประกอบกจก�รกระจ�ยเสยงและกจก�ร

โทรทศน”โดยมพ.ร.บ.องคกรจดสรรคลนความถและกำากบการประกอบกจการวทยกระจายเสยงวทยโทรทศน

และกจการโทรคมนาคมพ.ศ.2553และมประกาศคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการ

โทรคมนาคมแหงชาตเรองการกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

พ.ศ.2555เปนเครองมอ

สำ�นกง�นกสทช.

กบก�รจดก�รปญห�

ก�รโฆษณ�ทผดกฎหม�ย

ในยค คสช.

4 5

มาตรา 31 ระบวา เพอประโยชนในการคมครองผบรโภคมใหถกเอาเปรยบจากผประกอบการกจการ

กระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมใหกสทช.มหนาทตรวจสอบการดำาเนนการของผประกอบ

กจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมมใหดำาเนนการใดๆ ในประการทนาจะเปนการ

เอาเปรยบผบรโภคและขอ5ในประกาศฯระบวาการออกอากาศรายการหรอการโฆษณาผลตภณฑสขภาพท

เจาหนาทผมอำานาจตามกฎหมายเกยวกบผลตภณฑสขภาพนนๆ มคำาสงหรอคำาวนจฉยวาเปนการดำาเนนการ

ไมชอบดวยกฎหมาย เปนทมาของเงอนไขการพจารณารบรอง/ยนยนการใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศน

เพอใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศนกจการไมใชคลนความถแบบบอกรบสมาชก

“การพจารณาเกยวกบการละเมดผบรโภคในดานตางๆซงจะพจารณาประวตการกระทำาทฝาฝนกฎหมาย

ดานการคมครองผบรโภคหรอมประวตการรองเรยนจากสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยาและสำานกงาน

คณะกรรมการคมครองผบรโภคของผรบใบอนญาตประกอบกจการกระจายเสยงหรอโทรทศน เพอใหบรการ

กระจายเสยงหรอโทรทศนกจการทไมใชคลนความถโดยคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจาย

เสยงและกจการโทรทศน”และ

“หากผรบใบอนญาตใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศนเพอใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศนมการ

ฝาฝนกฎหมายดานเนอหาหรอกฎหมายดานการคมครองผบรโภคตองมการบนทกเปนประวตการประกอบกจการ

ไวเพอประโยชนในการกำากบดแลตอไป” (มตทประชมคณะกรรมการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

(กสท.)ในคราวประชมครงท27/2557เมอวนจนทรท23มถนายน2557)

สำานกงานกสทช.โดยสำ�นกคมครองผบรโภคในกจก�รกระจ�ยเสยงและโทรทศน (บส.)จงมหนงสอ

ถงผประกอบกจการใหสงเทปบนทกรายการทออกอากาศตลอด24ชวโมงในระหวางวนท14-21พฤษภาคม2557

โดยไมมการตดตอดดแปลงมาใหสำานกคมครองผบรโภคฯตรวจสอบมผประกอบการทตองตรวจสอบทงสนราว

170รายและจากการตรวจสอบแบงกลมผประกอบกจการตาม“ความประพฤต”ไดเปน4กลมดงนคอ

•ระดบ1ไมพบพฤตกรรมทเขาขายการเอาเปรยบผบรโภค

•ระดบ2มการกระทำาทเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภคแตไมเจตนาหรอผลกระทบไมรนแรง

•ระดบ3มการกระทำาทเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภคมเจตนาชดเจนหรอผลกระทบรนแรง

•ระดบ4เปนกลมทไมสงเอกสารหลกฐานหรออยระหวางการขอยกเลกชองรายการ

สวนมาตรการในการกำากบดแลกำาหนดใหแตกตางกนตามความหนกเบาคอ

ผประกอบกจก�ร ม�ตรก�รในก�รกำ�กบดแล

ผรบใบอนญ�ตกลมท 1 ผประกอบกจการท

สมควรไดรบอนญาตเปนผรบใบอนญาตใหบรการ

กระจายเสยงหรอโทรทศน เพอใหบรการกระจาย

เสยงหรอโทรทศน กจการทไมใชคลนความถแบบ

บอกรบสมาชก

ระดบ 1

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

ผรบใบอนญ�ตกลมท 2 ผประกอบกจการท

ตรวจสอบพบวามการกระทำาท เข าข ายการ

เอาเปรยบผบรโภคแตสามารถพจารณาไดวาไมไดม

เจตนาเอาเปรยบ หรอมผลกระทบไม รนแรง

เหนสมควรใหกำาหนดเงอนไขโดยทวไป และเงอนไข

เรองการเอาเปรยบผบรโภคฯ เพมเตมเมอไดรบ

อนญาตใหออกอากาศและมกลไกตดตามตรวจสอบ

การดำาเนนการ

ระดบ 2

- มหนงสอจากสำานกงาน กสทช. ใหรบทราบแนวปฏบต เรอง

การกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและ

กจการโทรทศน

- สงวสดบนทกรายการ 1 เดอน ภายหลงจากไดรบอนญาตให

ออกอากาศเพอตรวจสอบเฝาระวงตอไป

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

ผรบใบอนญ�ตกลมท 3 ผประกอบกจการทพบวา

มการกระทำาทเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภค

อยางชดเจน ทเขาสมาตรการหารอ ตกเตอนเพอ

สรางความเขาใจและกำาหนดแนวทางปรบตวให

ดำาเนนการใหถกตองแลวและสมควรไดรบอนญาต

เปนผรบใบอนญาตเพอใหบรการกระจายเสยงหรอ

โทรทศน กจการทไมใชคลนความถแบบบอกรบ

สมาชก

ระดบ 3

- ลงนามในบนทกขอตกลงเรอง การกระทำาทเปนการเอาเปรยบ

ผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนและรบทราบ

แนวปฏบตเรองการกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการ

กระจายเสยงและกจการโทรทศน

-สงวสดบนทกรายการทกสปดาหเปนเวลา1เดอนภายหลงจาก

ไดรบอนญาตใหออกอากาศเมอครบ1เดอนแลวใหสงวสดบนทก

รายการเปนรายเดอนอกอยางนอย2เดอนเพอเฝาระวงตอไป

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

ผรบใบอนญ�ตกลมท 4 ผประกอบกจการทอย

ระหวางสงเอกสารหลกฐาน ผประกอบกจการท

ไมสงเอกสารหลกฐานโดยแจงวาจะ/ไดขอยกเลก

ชองรายการ ผประกอบกจการทอยระหวางการ

ปรบผงรายการ เ พอพจารณาภายหลงและ

ผประกอบกจการตามคำาสงคสช.ท15/2557

ระดบ 4

- เมอ คสช. อนญาตใหบางชองรายการทอยในคำาสง คสช .ท

15/2557 ออกอากาศไดนน สำานกงาน กสทช. ใหชองรายการ

เหลานลงนามในบนทกขอตกลงเกยวกบเงอนไขในการประกอบ

กจการโทรทศนตามทไดรบอนญาต และใหใบอนญาตมอาย

6เดอน

-บส.มหนงสอทอย.ขอใหเฝาระวงชองรายการเหลานเปนพเศษ

เนองจากกอนทจะไดรบอนญาตใหออกอากาศได ตรวจพบการ

โฆษณาอาหารและยาทอาจเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภค

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

4 5

มาตรา 31 ระบวา เพอประโยชนในการคมครองผบรโภคมใหถกเอาเปรยบจากผประกอบการกจการ

กระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมใหกสทช.มหนาทตรวจสอบการดำาเนนการของผประกอบ

กจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมมใหดำาเนนการใดๆ ในประการทนาจะเปนการ

เอาเปรยบผบรโภคและขอ5ในประกาศฯระบวาการออกอากาศรายการหรอการโฆษณาผลตภณฑสขภาพท

เจาหนาทผมอำานาจตามกฎหมายเกยวกบผลตภณฑสขภาพนนๆ มคำาสงหรอคำาวนจฉยวาเปนการดำาเนนการ

ไมชอบดวยกฎหมาย เปนทมาของเงอนไขการพจารณารบรอง/ยนยนการใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศน

เพอใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศนกจการไมใชคลนความถแบบบอกรบสมาชก

“การพจารณาเกยวกบการละเมดผบรโภคในดานตางๆซงจะพจารณาประวตการกระทำาทฝาฝนกฎหมาย

ดานการคมครองผบรโภคหรอมประวตการรองเรยนจากสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยาและสำานกงาน

คณะกรรมการคมครองผบรโภคของผรบใบอนญาตประกอบกจการกระจายเสยงหรอโทรทศน เพอใหบรการ

กระจายเสยงหรอโทรทศนกจการทไมใชคลนความถโดยคณะอนกรรมการคมครองผบรโภคดานกจการกระจาย

เสยงและกจการโทรทศน”และ

“หากผรบใบอนญาตใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศนเพอใหบรการกระจายเสยงหรอโทรทศนมการ

ฝาฝนกฎหมายดานเนอหาหรอกฎหมายดานการคมครองผบรโภคตองมการบนทกเปนประวตการประกอบกจการ

ไวเพอประโยชนในการกำากบดแลตอไป” (มตทประชมคณะกรรมการกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน

(กสท.)ในคราวประชมครงท27/2557เมอวนจนทรท23มถนายน2557)

สำานกงานกสทช.โดยสำ�นกคมครองผบรโภคในกจก�รกระจ�ยเสยงและโทรทศน (บส.)จงมหนงสอ

ถงผประกอบกจการใหสงเทปบนทกรายการทออกอากาศตลอด24ชวโมงในระหวางวนท14-21พฤษภาคม2557

โดยไมมการตดตอดดแปลงมาใหสำานกคมครองผบรโภคฯตรวจสอบมผประกอบการทตองตรวจสอบทงสนราว

170รายและจากการตรวจสอบแบงกลมผประกอบกจการตาม“ความประพฤต”ไดเปน4กลมดงนคอ

•ระดบ1ไมพบพฤตกรรมทเขาขายการเอาเปรยบผบรโภค

•ระดบ2มการกระทำาทเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภคแตไมเจตนาหรอผลกระทบไมรนแรง

•ระดบ3มการกระทำาทเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภคมเจตนาชดเจนหรอผลกระทบรนแรง

•ระดบ4เปนกลมทไมสงเอกสารหลกฐานหรออยระหวางการขอยกเลกชองรายการ

สวนมาตรการในการกำากบดแลกำาหนดใหแตกตางกนตามความหนกเบาคอ

ผประกอบกจก�ร ม�ตรก�รในก�รกำ�กบดแล

ผรบใบอนญ�ตกลมท 1 ผประกอบกจการท

สมควรไดรบอนญาตเปนผรบใบอนญาตใหบรการ

กระจายเสยงหรอโทรทศน เพอใหบรการกระจาย

เสยงหรอโทรทศน กจการทไมใชคลนความถแบบ

บอกรบสมาชก

ระดบ 1

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

ผรบใบอนญ�ตกลมท 2 ผประกอบกจการท

ตรวจสอบพบวามการกระทำาท เข าข ายการ

เอาเปรยบผบรโภคแตสามารถพจารณาไดวาไมไดม

เจตนาเอาเปรยบ หรอมผลกระทบไม รนแรง

เหนสมควรใหกำาหนดเงอนไขโดยทวไป และเงอนไข

เรองการเอาเปรยบผบรโภคฯ เพมเตมเมอไดรบ

อนญาตใหออกอากาศและมกลไกตดตามตรวจสอบ

การดำาเนนการ

ระดบ 2

- มหนงสอจากสำานกงาน กสทช. ใหรบทราบแนวปฏบต เรอง

การกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและ

กจการโทรทศน

- สงวสดบนทกรายการ 1 เดอน ภายหลงจากไดรบอนญาตให

ออกอากาศเพอตรวจสอบเฝาระวงตอไป

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

ผรบใบอนญ�ตกลมท 3 ผประกอบกจการทพบวา

มการกระทำาทเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภค

อยางชดเจน ทเขาสมาตรการหารอ ตกเตอนเพอ

สรางความเขาใจและกำาหนดแนวทางปรบตวให

ดำาเนนการใหถกตองแลวและสมควรไดรบอนญาต

เปนผรบใบอนญาตเพอใหบรการกระจายเสยงหรอ

โทรทศน กจการทไมใชคลนความถแบบบอกรบ

สมาชก

ระดบ 3

- ลงนามในบนทกขอตกลงเรอง การกระทำาทเปนการเอาเปรยบ

ผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศนและรบทราบ

แนวปฏบตเรองการกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการ

กระจายเสยงและกจการโทรทศน

-สงวสดบนทกรายการทกสปดาหเปนเวลา1เดอนภายหลงจาก

ไดรบอนญาตใหออกอากาศเมอครบ1เดอนแลวใหสงวสดบนทก

รายการเปนรายเดอนอกอยางนอย2เดอนเพอเฝาระวงตอไป

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

ผรบใบอนญ�ตกลมท 4 ผประกอบกจการทอย

ระหวางสงเอกสารหลกฐาน ผประกอบกจการท

ไมสงเอกสารหลกฐานโดยแจงวาจะ/ไดขอยกเลก

ชองรายการ ผประกอบกจการทอยระหวางการ

ปรบผงรายการ เ พอพจารณาภายหลงและ

ผประกอบกจการตามคำาสงคสช.ท15/2557

ระดบ 4

- เมอ คสช. อนญาตใหบางชองรายการทอยในคำาสง คสช .ท

15/2557 ออกอากาศไดนน สำานกงาน กสทช. ใหชองรายการ

เหลานลงนามในบนทกขอตกลงเกยวกบเงอนไขในการประกอบ

กจการโทรทศนตามทไดรบอนญาต และใหใบอนญาตมอาย

6เดอน

-บส.มหนงสอทอย.ขอใหเฝาระวงชองรายการเหลานเปนพเศษ

เนองจากกอนทจะไดรบอนญาตใหออกอากาศได ตรวจพบการ

โฆษณาอาหารและยาทอาจเขาขายเปนการเอาเปรยบผบรโภค

-เฝาระวงผานระบบรองเรยน

6 7

สาระสำาคญในบนทกขอตกลงการกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศน คอผประกอบการตองรบทราบและเขาใจหลกเกณฑอนถอวาเปนการกระทำาทเอาเปรยบผบรโภค

ตามประกาศฯและแนวทางปฏบตเรองการกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศนซงมสาระสำาคญคอไมออกอากาศการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายและมบทลงโทษกำากบไว

ตอนทายวา “ห�กผประกอบก�รไมส�ม�รถปฏบตต�มขอตกลงต�มประก�ศฯ และแนวท�งปฏบตฯ ไมว�

กรณใดๆ กต�ม ผรบใบอนญ�ตฯ ยนยอมรบผดต�มหลกเกณฑและวธก�รทคณะกรรมก�ร กสทช. กำ�หนด”

ความเปลยนแปลงระลอกถดมา คอการออกแนวปฏบตและบงคบใช “แนวท�งก�รกำ�กบดแลก�รให

บรก�รโทรทศนทไมใชคลนคว�มถ (โทรทศนด�วเทยมและเคเบล) กรณปร�กฏขอเทจจรงเกยวกบก�รโฆษณ�

อ�ห�ร ย� และผลตภณฑสขภ�พทผดกฎหม�ย”ซงนบเปนเครองมออกชนหนงในการทำางานกำากบดแลทสำาคญ

เพราะแนวปฏบตน ไลเรยงกระบวนการทำางานตงแตการสงระงบโฆษณาทเขาขายผดกฎหมายทนททไดรบแจง

จากอย.หากผประกอบการยงฝาฝนสามารถสงปรบ“รายวน”ไดวนละสงสดถง20,000บาทเมอคดถงทสดและ

มผลวาผประกอบกจการกระทำาความผดจรงสำานกงานกสทช.สามารถสงระงบโฆษณาดงกลาวทนทหากฝาฝน

ไมปฏบตตามคำาสง สามารถปรบทางปกครองไมเกน 5 ลานบาท หากยงฝาฝนปรบรายวนไดอกวนละไมเกน

1แสนบาทและพจารณาเพกถอนใบอนญาตไดนอกจากนสำานกงานกสทช.ยงสามารถพจารณาไดวา เนอหา

การโฆษณานนๆเปนความผดตามมาตรา37คอสงผลกระทบตอการใหเกดความเสอมทรามทางจตใจหรอสขภาพ

ของประชาชนอยางรายแรงหรอไมหากเขาขายอาจพจารณาเพกถอนใบอนญาตไดเชนกนและประวตการฝาฝน

กฎหมายอาหารและยาเหลานกจะสงผลตอการพจารณาตออายใบอนญาตอายใบอนญาตโทรทศนดาวเทยมและ

โทรทศนเคเบลซงมอายสงสด2ปมแตจะลดนอยถอยลงหากมประวตการโฆษณาอาหารและยาฝาฝนกฎหมาย

ซำ�ซาก

ขณะนวสดบนทกรายการจำานวนหนงไดผานการตรวจสอบจากสำานกงานกสทช.โดยบส.และสงให

อย.พจารณาแลว พบวายงคงมการโฆษณาอาหารและยาผดกฎหมายอยเชนเดม คาดวาการสงปรบในอตราสง

คงเกดขนในไมชานบเปนอกหนงบทลงโทษทกอความตนตวในการปรบเปลยนพฤตกรรมการประกอบกจการ

ความเปลยนแปลงทสำาคญอกระลอกคอการกระตนและกอเกดความตนตวในการทำางานรวมกนระหวาง

3ภาคสวนไดแกสำานกงานสาธารณสขจงหวดสำานกงานกสทช.เขตและเครอขายภาคประชาชนซงม“แนวทาง

การจดการปญหาการโฆษณาอาหาร ยา และผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายทางสอวทย-โทรทศนในพนทของ

3ภาคสวน”ซงไดแจงใหสำานกงานกสทช.เขตทกเขตรบทราบและพรอมปฏบตแลวคาดวาจะชวยในการจดการ

ปญหาการโฆษณาอาหารและยาในพนทไดอยางมประสทธภาพมากยงขน

ในอน�คตอนใกลน สำ�นกง�น กสทช. จะออกแนวปฏบตสำ�หรบกำ�กบดแลโครงข�ย ทงนเพอให

ผใหบรก�รโครงข�ยรวมรบผดชอบกบชองร�ยก�รทเปนสม�ชกในโครงข�ยของตนดวย เปนก�รแกปญห�

“รหน� ไมรใจ” อ�ท ห�กชองร�ยก�รในโครงข�ยนนๆ มก�รโฆษณ�อ�ห�รและย� หรอออกอ�ก�ศร�ยก�ร

ทเปนก�รเอ�เปรยบผบรโภค โครงข�ยตองรบรและมสวนรบผดชอบดวย

นอกจากแนวปฏบตสำาหรบการจดการปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพในโทรทศนดาวเทยม และ

โทรทศนเคเบลแลวสำานกงานกสทช.ยงมแนวปฏบตเรอง“แนวท�งก�รกำ�กบดแลกจก�รกระจ�ยเสยง กรณ

ปร�กฏขอเทจจรงเกยวกบก�รโฆษณ�อ�ห�ร ย� และผลตภณฑสขภ�พทผดกฎหม�ย” เพอจดการปญหา

การโฆษณาทางวทยกระจายเสยงดวยคาดวาจะขยายผลในการจดการปญหาไดครอบคลมมากยงขน

ในปงบประมาณ2557ตอเนองถง2558สำานกงานกสทช.มโครงการทจะสนบสนนใหสำานกงานกสทช.

เขต สำานกงานสาธารณสขจงหวด และเครอขายภาคประชาชนทำางานรวมกนอยางเขมแขงมากขน ในสวนของ

ผประกอบกจการทยงขาดความรความเขาใจเกยวกบขอกฎหมายขอกำาหนดตางๆในการโฆษณาอาหารและยา

กจะมการจดอบรมอยางตอเนอง

คำากลาวอางทวาไมรกฎหมายของผประกอบกจการรายเลกๆทรายไดนอย เมอมโฆษณาเขามาจงตอง

รบไวเพอพยงกจการคงตองทบทวนกนขนานใหญเพราะรายไดเพยงนอยนดไมคมกบคาปรบในอตราสงชอเสยง

ทเสอมเสย อายใบอนญาตทจะลดนอยถอยลง หากถงขนเพกถอนใบอนญาตกไมอาจกลบมาประกอบกจการ

ไดอกการรบโฆษณาตางๆจงตองรอบคอบมากขนกวาเดมหลายเทาเพราะนอกจากภาครฐจะเอาจรงเอาจงแลว

เครอขายภาคประชาชนกเขมแขงเปน“นกรองเรยน”ท“เสยงดง”มากขนเรอยๆ

นอกจ�กทวดจตอล จะเปนผลง�นชนโบวแดงของ สำ�นกง�น กสทช. ทกอเกดก�รเปลยนแปลง

ภมทศนด�นก�รสอส�รของประเทศแลว “ประก�ศตจอดำ�” ของ คสช. และก�รดำ�เนนก�รของสำ�นกง�น

กสทช. อย. และเครอข�ยภ�คประช�ชน ยงกออกหนงคว�มเปลยนแปลงตอวงก�รวทยและโทรทศนไทย

ทอ�จจะสงผลช�ๆ ทว�ออกฤทธแรง และย�วน�น สวนผไดรบอ�นสงสสงสดจ�กเหตน คอ “ผบรโภค”

ทจะไดรบก�รคมครองอย�งจรงจง และมประสทธภ�พม�กขนนนเอง

6 7

สาระสำาคญในบนทกขอตกลงการกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศน คอผประกอบการตองรบทราบและเขาใจหลกเกณฑอนถอวาเปนการกระทำาทเอาเปรยบผบรโภค

ตามประกาศฯและแนวทางปฏบตเรองการกระทำาทเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศนซงมสาระสำาคญคอไมออกอากาศการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายและมบทลงโทษกำากบไว

ตอนทายวา “ห�กผประกอบก�รไมส�ม�รถปฏบตต�มขอตกลงต�มประก�ศฯ และแนวท�งปฏบตฯ ไมว�

กรณใดๆ กต�ม ผรบใบอนญ�ตฯ ยนยอมรบผดต�มหลกเกณฑและวธก�รทคณะกรรมก�ร กสทช. กำ�หนด”

ความเปลยนแปลงระลอกถดมา คอการออกแนวปฏบตและบงคบใช “แนวท�งก�รกำ�กบดแลก�รให

บรก�รโทรทศนทไมใชคลนคว�มถ (โทรทศนด�วเทยมและเคเบล) กรณปร�กฏขอเทจจรงเกยวกบก�รโฆษณ�

อ�ห�ร ย� และผลตภณฑสขภ�พทผดกฎหม�ย”ซงนบเปนเครองมออกชนหนงในการทำางานกำากบดแลทสำาคญ

เพราะแนวปฏบตน ไลเรยงกระบวนการทำางานตงแตการสงระงบโฆษณาทเขาขายผดกฎหมายทนททไดรบแจง

จากอย.หากผประกอบการยงฝาฝนสามารถสงปรบ“รายวน”ไดวนละสงสดถง20,000บาทเมอคดถงทสดและ

มผลวาผประกอบกจการกระทำาความผดจรงสำานกงานกสทช.สามารถสงระงบโฆษณาดงกลาวทนทหากฝาฝน

ไมปฏบตตามคำาสง สามารถปรบทางปกครองไมเกน 5 ลานบาท หากยงฝาฝนปรบรายวนไดอกวนละไมเกน

1แสนบาทและพจารณาเพกถอนใบอนญาตไดนอกจากนสำานกงานกสทช.ยงสามารถพจารณาไดวา เนอหา

การโฆษณานนๆเปนความผดตามมาตรา37คอสงผลกระทบตอการใหเกดความเสอมทรามทางจตใจหรอสขภาพ

ของประชาชนอยางรายแรงหรอไมหากเขาขายอาจพจารณาเพกถอนใบอนญาตไดเชนกนและประวตการฝาฝน

กฎหมายอาหารและยาเหลานกจะสงผลตอการพจารณาตออายใบอนญาตอายใบอนญาตโทรทศนดาวเทยมและ

โทรทศนเคเบลซงมอายสงสด2ปมแตจะลดนอยถอยลงหากมประวตการโฆษณาอาหารและยาฝาฝนกฎหมาย

ซำ�ซาก

ขณะนวสดบนทกรายการจำานวนหนงไดผานการตรวจสอบจากสำานกงานกสทช.โดยบส.และสงให

อย.พจารณาแลว พบวายงคงมการโฆษณาอาหารและยาผดกฎหมายอยเชนเดม คาดวาการสงปรบในอตราสง

คงเกดขนในไมชานบเปนอกหนงบทลงโทษทกอความตนตวในการปรบเปลยนพฤตกรรมการประกอบกจการ

ความเปลยนแปลงทสำาคญอกระลอกคอการกระตนและกอเกดความตนตวในการทำางานรวมกนระหวาง

3ภาคสวนไดแกสำานกงานสาธารณสขจงหวดสำานกงานกสทช.เขตและเครอขายภาคประชาชนซงม“แนวทาง

การจดการปญหาการโฆษณาอาหาร ยา และผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายทางสอวทย-โทรทศนในพนทของ

3ภาคสวน”ซงไดแจงใหสำานกงานกสทช.เขตทกเขตรบทราบและพรอมปฏบตแลวคาดวาจะชวยในการจดการ

ปญหาการโฆษณาอาหารและยาในพนทไดอยางมประสทธภาพมากยงขน

ในอน�คตอนใกลน สำ�นกง�น กสทช. จะออกแนวปฏบตสำ�หรบกำ�กบดแลโครงข�ย ทงนเพอให

ผใหบรก�รโครงข�ยรวมรบผดชอบกบชองร�ยก�รทเปนสม�ชกในโครงข�ยของตนดวย เปนก�รแกปญห�

“รหน� ไมรใจ” อ�ท ห�กชองร�ยก�รในโครงข�ยนนๆ มก�รโฆษณ�อ�ห�รและย� หรอออกอ�ก�ศร�ยก�ร

ทเปนก�รเอ�เปรยบผบรโภค โครงข�ยตองรบรและมสวนรบผดชอบดวย

นอกจากแนวปฏบตสำาหรบการจดการปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพในโทรทศนดาวเทยม และ

โทรทศนเคเบลแลวสำานกงานกสทช.ยงมแนวปฏบตเรอง“แนวท�งก�รกำ�กบดแลกจก�รกระจ�ยเสยง กรณ

ปร�กฏขอเทจจรงเกยวกบก�รโฆษณ�อ�ห�ร ย� และผลตภณฑสขภ�พทผดกฎหม�ย” เพอจดการปญหา

การโฆษณาทางวทยกระจายเสยงดวยคาดวาจะขยายผลในการจดการปญหาไดครอบคลมมากยงขน

ในปงบประมาณ2557ตอเนองถง2558สำานกงานกสทช.มโครงการทจะสนบสนนใหสำานกงานกสทช.

เขต สำานกงานสาธารณสขจงหวด และเครอขายภาคประชาชนทำางานรวมกนอยางเขมแขงมากขน ในสวนของ

ผประกอบกจการทยงขาดความรความเขาใจเกยวกบขอกฎหมายขอกำาหนดตางๆในการโฆษณาอาหารและยา

กจะมการจดอบรมอยางตอเนอง

คำากลาวอางทวาไมรกฎหมายของผประกอบกจการรายเลกๆทรายไดนอย เมอมโฆษณาเขามาจงตอง

รบไวเพอพยงกจการคงตองทบทวนกนขนานใหญเพราะรายไดเพยงนอยนดไมคมกบคาปรบในอตราสงชอเสยง

ทเสอมเสย อายใบอนญาตทจะลดนอยถอยลง หากถงขนเพกถอนใบอนญาตกไมอาจกลบมาประกอบกจการ

ไดอกการรบโฆษณาตางๆจงตองรอบคอบมากขนกวาเดมหลายเทาเพราะนอกจากภาครฐจะเอาจรงเอาจงแลว

เครอขายภาคประชาชนกเขมแขงเปน“นกรองเรยน”ท“เสยงดง”มากขนเรอยๆ

นอกจ�กทวดจตอล จะเปนผลง�นชนโบวแดงของ สำ�นกง�น กสทช. ทกอเกดก�รเปลยนแปลง

ภมทศนด�นก�รสอส�รของประเทศแลว “ประก�ศตจอดำ�” ของ คสช. และก�รดำ�เนนก�รของสำ�นกง�น

กสทช. อย. และเครอข�ยภ�คประช�ชน ยงกออกหนงคว�มเปลยนแปลงตอวงก�รวทยและโทรทศนไทย

ทอ�จจะสงผลช�ๆ ทว�ออกฤทธแรง และย�วน�น สวนผไดรบอ�นสงสสงสดจ�กเหตน คอ “ผบรโภค”

ทจะไดรบก�รคมครองอย�งจรงจง และมประสทธภ�พม�กขนนนเอง

9

ขอเสนอการจดการโฆษณายาใน ราง พ.ร.บ. ยา ฉบบลาสดเพอใคร?

ในชวงเดอนตลาคมทผานมา ประเดนทเครอขายวชาชพเภสชกรรมขบเคลอนสสาธารณะในประเดนท

รอนฉามากทสด คงไมมประเดนใดโดดเดนเกนกวาประเดนการจดแบงประเภทยา ใน ราง พ.ร.บ. ยาฉบบใหม

ซงตอมาพบวาทางผบรหารระดบสงไดเหนความสำาคญและปรบเปลยนใหเขาสระบบทมทำานองคลองธรรมแลว

แตในประเดนทเครอขายวชาชพเภสชกรรมใหความสนใจนอยหรออาจกลาวไดวาความเหนมไดลงรอยไปในทศทาง

เดยวกนนก มอกหลายเรองทเดยว ดงนนผเขยนในฐานะประธานกลมศกษาปญหายา ขอนำาเสนอขอคดเหนตอ

ราง พ.ร.บ. ยา ฉบบลาสดในประเดนการจดการโฆษณาและการสงเสรมการขายยา เนองจากยงเปนประเดน

ทไดรบการดแลเอาใจใสนอยสาธารณชนยงมไดใหความสนใจ

ในรางพ.ร.บ. ยา ฉบบลาสด ผเขยนมขอเสนอตอการควบคมดแลการโฆษณาและสงเสรมการขายยา

เพอใหเกดการคมครองผบรโภคพอสรปไดดงน

ประก�รแรกรางพ.ร.บ.ยาฉบบสำานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา(สคก.)ไดใหคำานยามของการโฆษณา

และการสงเสรมการขายไว โดยนยามโฆษณาวาใหหมายความรวมถงการสงเสรมการขายในนยามการโฆษณา

เชนเดยวกบพ.ร.บ.เครองมอแพทยสวนรางพ.ร.บ.ยาฉบบประชาชนเหนวาในหลกสากลแลวการสงเสรมการ

ขายยามความหมายกวางกวาการโฆษณาจงควรนยามใหถกตอง และการสงเสรมการขายเปนกจกรรมทม

กระบวนการเฉพาะจงไมควรใหความหมายผกกบการโฆษณาเพราะยอมจะทำาใหเกดความสบสน

ยงไปกวานน ทานปลดกระทรวงสาธารณสขเพงลงนามในประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเกณฑ

จรยธรรมการจดซอจดหาและการสงเสรมการขายยาและเวชภณฑทมใชยาของกระทรวงสาธารณสขพ.ศ.2557

ในประกาศดงกลาวระบนยามของการสงเสรมการขายไวเปนการเฉพาะมไดผกไปกบนยามการโฆษณา

ประก�รทสอง รางพ.ร.บ. ยา ฉบบประชาชน ไดใหอำานาจรฐมนตรโดยคำาแนะนำาของคณะกรรมการ

เฉพาะเรอง มอำานาจประกาศหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขเกยวกบการสงเสรมการขายและการโฆษณา

เพอทำาใหปญหาการโฆษณาและการสงเสรมการขายยาทเปนปญหาระดบชาตไดรบการแกไขอยางจรงจง

แตรางพ.ร.บ. ยา ฉบบ สคก. มไดใหความสำาคญกบประสทธภาพในการจดการปญหาการสงเสรมการขายและ

การโฆษณาทผานมา

ประก�รทส�ม รางพ.ร.บ.ยาฉบบสคก.มไดมบทบญญตทจะหามการโฆษณายากลมใดๆทงๆทเดม

กฎหมายยามบทบญญตหามโฆษณายาทตองใชใบสงยาและยาทเภสชกรจายได ทวาการบงคบใชทผานมาไมม

ประสทธภาพ มการโฆษณาสรรพคณยาทตองใชใบสงยาและยาทเภสชกรจายได และผบรโภคจำานวนมาก

ถกหลอกลวงมาโดยตลอด ดงนนเพอความปลอดภยของผบรโภคจงควรปรบแกใหมบทบญญต “หามมใหผใด

กระทำาการโฆษณา ยกเวนการโฆษณายาสามญประจำาบาน และการโฆษณายาสามญประจำาบานจะกระทำาได

ตองไดรบใบอนญาตจากผอนญาตกอน” และควรกำาหนดระยะเวลาทอนญาตโฆษณาใหชดเจน เชน มอายไมเกน

สามปนบแตวนทออกใบอนญาตเปนตน

ประก�ศทส รางพ.ร.บ. ยา ฉบบ สคก. ไดกำาหนดลกษณะตองหามการโฆษณายาไวไมครอบคลม

โดยลกษณะทขาดหายไป ไดแก การโฆษณาสรรพคณยาทตองใชใบสงยาและยาทเภสชกรจายได ทงทหมายถง

การอนญาตใหมการโฆษณาสรรพคณยารกษาโรคเรอรงทงๆทการโฆษณาเหลานหมายถงการปลอยใหประชาชน

ตกอยในความเสยงถกหลอกลวงจากการโฆษณาผลตภณฑทไมมคณภาพโดยไมสามารถแยกไดวาโฆษณาใดถก

หรอผดกฎหมาย

เมอพจารณาในภาพรวมจะเหนไดชดวารางพ.ร.บ.ยาฉบบสคก.มบทบญญตหลายสวนทมงเพอคมครอง

ผบรโภค มการเพมบทลงโทษเพอเพมประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมาย เปนตน ทวาเปนทนาเสยดายท

บทบญญตในสวนการโฆษณาและการสงเสรมการขายยาในรางกฎหมายฉบบนไมไดสะทอนถงความพยายามใน

การแกปญหาการโฆษณาและสงเสรมการขายยาทดำารงอยในทกวนนกลบเปดชองใหผประกอบการโฆษณาขายยา

ทกกลมสสาธารณะได แมแตกลมยาอนตรายและยาควบคมพเศษทตองใชใบสงยาจากแพทยซงกฎหมายปจจบน

ไมอนญาตแตรางพ.ร.บ.ยาฉบบสคก.กลบอนญาตใหโฆษณาไดถาขออนญาต

ดงนน การปรบแกไขตามขอเสนอขางตนจงเปนสงทควรดำาเนนการอยางยง เพอปรบใหมบทบญญตท

ทำาหนาทควบคมโฆษณาและกำากบการสงเสรมการขายทเทาทนและทดเทยมและเพอแสดงความรบผดชอบวา

ปญหาความบกพรองทขาดหายไปนนเกดขนเพราะความพลงเผลอ มใชเปนเพราะวา รางพ.ร.บ. ยา ฉบบ สคก.

ฉบบนจะไรซงหวใจและขาดเจตนาทจะคมครองดแลผบรโภค

8

จบกระแสภญ. สนทร ท. ชยสมฤทธโชค

ประธานกลมศกษาปญหายา

9

ขอเสนอการจดการโฆษณายาใน ราง พ.ร.บ. ยา ฉบบลาสดเพอใคร?

ในชวงเดอนตลาคมทผานมา ประเดนทเครอขายวชาชพเภสชกรรมขบเคลอนสสาธารณะในประเดนท

รอนฉามากทสด คงไมมประเดนใดโดดเดนเกนกวาประเดนการจดแบงประเภทยา ใน ราง พ.ร.บ. ยาฉบบใหม

ซงตอมาพบวาทางผบรหารระดบสงไดเหนความสำาคญและปรบเปลยนใหเขาสระบบทมทำานองคลองธรรมแลว

แตในประเดนทเครอขายวชาชพเภสชกรรมใหความสนใจนอยหรออาจกลาวไดวาความเหนมไดลงรอยไปในทศทาง

เดยวกนนก มอกหลายเรองทเดยว ดงนนผเขยนในฐานะประธานกลมศกษาปญหายา ขอนำาเสนอขอคดเหนตอ

ราง พ.ร.บ. ยา ฉบบลาสดในประเดนการจดการโฆษณาและการสงเสรมการขายยา เนองจากยงเปนประเดน

ทไดรบการดแลเอาใจใสนอยสาธารณชนยงมไดใหความสนใจ

ในรางพ.ร.บ. ยา ฉบบลาสด ผเขยนมขอเสนอตอการควบคมดแลการโฆษณาและสงเสรมการขายยา

เพอใหเกดการคมครองผบรโภคพอสรปไดดงน

ประก�รแรกรางพ.ร.บ.ยาฉบบสำานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา(สคก.)ไดใหคำานยามของการโฆษณา

และการสงเสรมการขายไว โดยนยามโฆษณาวาใหหมายความรวมถงการสงเสรมการขายในนยามการโฆษณา

เชนเดยวกบพ.ร.บ.เครองมอแพทยสวนรางพ.ร.บ.ยาฉบบประชาชนเหนวาในหลกสากลแลวการสงเสรมการ

ขายยามความหมายกวางกวาการโฆษณาจงควรนยามใหถกตอง และการสงเสรมการขายเปนกจกรรมทม

กระบวนการเฉพาะจงไมควรใหความหมายผกกบการโฆษณาเพราะยอมจะทำาใหเกดความสบสน

ยงไปกวานน ทานปลดกระทรวงสาธารณสขเพงลงนามในประกาศกระทรวงสาธารณสขวาดวยเกณฑ

จรยธรรมการจดซอจดหาและการสงเสรมการขายยาและเวชภณฑทมใชยาของกระทรวงสาธารณสขพ.ศ.2557

ในประกาศดงกลาวระบนยามของการสงเสรมการขายไวเปนการเฉพาะมไดผกไปกบนยามการโฆษณา

ประก�รทสอง รางพ.ร.บ. ยา ฉบบประชาชน ไดใหอำานาจรฐมนตรโดยคำาแนะนำาของคณะกรรมการ

เฉพาะเรอง มอำานาจประกาศหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขเกยวกบการสงเสรมการขายและการโฆษณา

เพอทำาใหปญหาการโฆษณาและการสงเสรมการขายยาทเปนปญหาระดบชาตไดรบการแกไขอยางจรงจง

แตรางพ.ร.บ. ยา ฉบบ สคก. มไดใหความสำาคญกบประสทธภาพในการจดการปญหาการสงเสรมการขายและ

การโฆษณาทผานมา

ประก�รทส�ม รางพ.ร.บ.ยาฉบบสคก.มไดมบทบญญตทจะหามการโฆษณายากลมใดๆทงๆทเดม

กฎหมายยามบทบญญตหามโฆษณายาทตองใชใบสงยาและยาทเภสชกรจายได ทวาการบงคบใชทผานมาไมม

ประสทธภาพ มการโฆษณาสรรพคณยาทตองใชใบสงยาและยาทเภสชกรจายได และผบรโภคจำานวนมาก

ถกหลอกลวงมาโดยตลอด ดงนนเพอความปลอดภยของผบรโภคจงควรปรบแกใหมบทบญญต “หามมใหผใด

กระทำาการโฆษณา ยกเวนการโฆษณายาสามญประจำาบาน และการโฆษณายาสามญประจำาบานจะกระทำาได

ตองไดรบใบอนญาตจากผอนญาตกอน” และควรกำาหนดระยะเวลาทอนญาตโฆษณาใหชดเจน เชน มอายไมเกน

สามปนบแตวนทออกใบอนญาตเปนตน

ประก�ศทส รางพ.ร.บ. ยา ฉบบ สคก. ไดกำาหนดลกษณะตองหามการโฆษณายาไวไมครอบคลม

โดยลกษณะทขาดหายไป ไดแก การโฆษณาสรรพคณยาทตองใชใบสงยาและยาทเภสชกรจายได ทงทหมายถง

การอนญาตใหมการโฆษณาสรรพคณยารกษาโรคเรอรงทงๆทการโฆษณาเหลานหมายถงการปลอยใหประชาชน

ตกอยในความเสยงถกหลอกลวงจากการโฆษณาผลตภณฑทไมมคณภาพโดยไมสามารถแยกไดวาโฆษณาใดถก

หรอผดกฎหมาย

เมอพจารณาในภาพรวมจะเหนไดชดวารางพ.ร.บ.ยาฉบบสคก.มบทบญญตหลายสวนทมงเพอคมครอง

ผบรโภค มการเพมบทลงโทษเพอเพมประสทธภาพในการบงคบใชกฎหมาย เปนตน ทวาเปนทนาเสยดายท

บทบญญตในสวนการโฆษณาและการสงเสรมการขายยาในรางกฎหมายฉบบนไมไดสะทอนถงความพยายามใน

การแกปญหาการโฆษณาและสงเสรมการขายยาทดำารงอยในทกวนนกลบเปดชองใหผประกอบการโฆษณาขายยา

ทกกลมสสาธารณะได แมแตกลมยาอนตรายและยาควบคมพเศษทตองใชใบสงยาจากแพทยซงกฎหมายปจจบน

ไมอนญาตแตรางพ.ร.บ.ยาฉบบสคก.กลบอนญาตใหโฆษณาไดถาขออนญาต

ดงนน การปรบแกไขตามขอเสนอขางตนจงเปนสงทควรดำาเนนการอยางยง เพอปรบใหมบทบญญตท

ทำาหนาทควบคมโฆษณาและกำากบการสงเสรมการขายทเทาทนและทดเทยมและเพอแสดงความรบผดชอบวา

ปญหาความบกพรองทขาดหายไปนนเกดขนเพราะความพลงเผลอ มใชเปนเพราะวา รางพ.ร.บ. ยา ฉบบ สคก.

ฉบบนจะไรซงหวใจและขาดเจตนาทจะคมครองดแลผบรโภค

8

จบกระแสภญ. สนทร ท. ชยสมฤทธโชค

ประธานกลมศกษาปญหายา

10 11

สบเนองจากมตสมชชาสขภาพแหงชาตครงท4ป2554มมตท5การจดการปญหาโฆษณาทผดกฎหมาย

ของยาอาหารและผลตภณฑสขภาพทางวทยกระจายเสยงสอโทรทศนและอนเทอรเนตซงตอมาคณะรฐมนตร

ไดเหนชอบตอมตสมชชาสขภาพแหงชาตดงกลาว เมอวนท 29 พฤษภาคม 2555 โดยมอบหมายใหหนวยงาน

ทเกยวของบรณาการการทำางานตามมตทเกยวของตอไปซงประกอบดวยสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

(อย.)สำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.)

สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค (สคบ.) และกองบงคบการปราบปรามการกระทำาผดเกยวกบการ

คมครองผบรโภค(บก.ปคบ.)นำาไปสการจดทำาบนทกขอตกลง(MOU)เรองการกำากบดแลโฆษณาอาหารยาและ

ผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายหรอมลกษณะเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศนระหวาง4หนวยงานเมอวนท6มถนายน2555

ตอมาอย.ไดขบเคลอนการบรณาการการจดการปญหาโฆษณาโดยประสานความรวมมอกบหนวยงาน

ทเกยวของเพมเตมจาก4หนวยงานทมบนทกขอตกลงแลวประกอบดวยสำานกงานสาธารณสขจงหวดกระทรวง

เทคโนโลยและสารสนเทศแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา(กพย.)สำานกงานอยการสงสดและเครอขาย

นกวชาการจากสถาบนการศกษาตางๆ โดยเนนความรวมมอและการบรณาการการทำางานรวมกนระหวาง

หนวยงานทเกยวของนำาไปสการจดทำา“แผนยทธศ�สตรก�รจดก�รปญห�โฆษณ�ทผดกฎหม�ยของย� อ�ห�ร

และผลตภณฑสขภ�พ พ.ศ. 2557 – 2561” ซงม5ประเดนยทธศาสตร19กลยทธโดยผานกระบวนการการ

มสวนรวมจากหนวยงานทกระดบและไดรบการรบรองในสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 6 ป 2557 ปจจบนอย

ระหวางเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณาใหความเหนชอบและประกาศใชตอไป

สานพลง หยดยงโฆษณาผลตภณฑสขภาพ

ผดกฎหมาย กบ อย.

ใกลตวภก.อาทตย พนเดช

สำ นกงานคณะกรรมการอาหารและยา จากความรวมมอรวมใจอยางแขงขนของทกหนวยงานภาคเครอขายดงกลาวโดยม2หนวยงานหลก

คอ สำานกงาน กสทช.ทเปนหนวยงานกำากบดแลสอตางๆ และ อย.ทเปนหนวยงานกำากบดแลผลตภณฑสขภาพ

ไดรวมกนพฒนาแนวทางบรณาการเฝาระวงและบงคบใชกฎหมาย ทงในสวนกลางและสวนภมภาคใหม

ประสทธภาพสงสดตามกรอบแนวคดดงน

ระดบพนท

ระดบประเทศ

ในชวงกรกฎาคม2557อย.ไดกำาหนดนโยบายและมาตรการการแกปญหารวมกบสำานกงานสาธารณสข

จงหวดทวประเทศเพอเฝาระวงและจดการปญหาโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายดงรายละเอยดทปรากฏ

ในหนงสอสธ1001/ว389ถงนายแพทยสาธารณสขจงหวดลงวนท29กรกฎาคม2557(ทายคอลมน)

ในปงบประมาณ 2557 อย. ไดกำาหนดเปาหมายในการจดการปญหาโฆษณาผลตภณฑสขภาพท

ผดกฎหมายในสอวทย โดยกำาหนดเปาหมายการเฝาระวงโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายในสอวทย

อยางนอย 1 อำาเภอ 1 คลน สวนขนตอนการตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายการโฆษณาผลตภณฑสขภาพใน

สอวทยแสดงไวในแผนผงในหนาถดไป

โดยสรปแลวก�รบรณ�ก�ร ส�นพลง หยดยงโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พผดกฎหม�ย ของทกภ�ค

ทเกยวของในครงนมเป�หม�ยรวมกนคอ ก�รมงสสงคมแหงจตสำ�นกรวมรบผดชอบในก�รเฝ�ระวง

รองเรยน และจดก�รปญห�โฆษณ�ทผดกฎหม�ยของย� อ�ห�ร และผลตภณฑสขภ�พ ดวยภ�คเครอข�ย

ระดบช�ตในทกมตและพนทเชงบรณ�ก�รอย�งเขมแขง เพอใหผบรโภคปลอดภย และไมถกเอ�เปรยบจ�ก

โฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พผดกฎหม�ย

ระดบจงหวด

ระดบประเทศ

10 11

สบเนองจากมตสมชชาสขภาพแหงชาตครงท4ป2554มมตท5การจดการปญหาโฆษณาทผดกฎหมาย

ของยาอาหารและผลตภณฑสขภาพทางวทยกระจายเสยงสอโทรทศนและอนเทอรเนตซงตอมาคณะรฐมนตร

ไดเหนชอบตอมตสมชชาสขภาพแหงชาตดงกลาว เมอวนท 29 พฤษภาคม 2555 โดยมอบหมายใหหนวยงาน

ทเกยวของบรณาการการทำางานตามมตทเกยวของตอไปซงประกอบดวยสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา

(อย.)สำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต (กสทช.)

สำานกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค (สคบ.) และกองบงคบการปราบปรามการกระทำาผดเกยวกบการ

คมครองผบรโภค(บก.ปคบ.)นำาไปสการจดทำาบนทกขอตกลง(MOU)เรองการกำากบดแลโฆษณาอาหารยาและ

ผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายหรอมลกษณะเปนการเอาเปรยบผบรโภคในกจการกระจายเสยงและกจการ

โทรทศนระหวาง4หนวยงานเมอวนท6มถนายน2555

ตอมาอย.ไดขบเคลอนการบรณาการการจดการปญหาโฆษณาโดยประสานความรวมมอกบหนวยงาน

ทเกยวของเพมเตมจาก4หนวยงานทมบนทกขอตกลงแลวประกอบดวยสำานกงานสาธารณสขจงหวดกระทรวง

เทคโนโลยและสารสนเทศแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา(กพย.)สำานกงานอยการสงสดและเครอขาย

นกวชาการจากสถาบนการศกษาตางๆ โดยเนนความรวมมอและการบรณาการการทำางานรวมกนระหวาง

หนวยงานทเกยวของนำาไปสการจดทำา“แผนยทธศ�สตรก�รจดก�รปญห�โฆษณ�ทผดกฎหม�ยของย� อ�ห�ร

และผลตภณฑสขภ�พ พ.ศ. 2557 – 2561” ซงม5ประเดนยทธศาสตร19กลยทธโดยผานกระบวนการการ

มสวนรวมจากหนวยงานทกระดบและไดรบการรบรองในสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 6 ป 2557 ปจจบนอย

ระหวางเสนอคณะรฐมนตรเพอพจารณาใหความเหนชอบและประกาศใชตอไป

สานพลง หยดยงโฆษณาผลตภณฑสขภาพ

ผดกฎหมาย กบ อย.

ใกลตวภก.อาทตย พนเดช

สำ นกงานคณะกรรมการอาหารและยา จากความรวมมอรวมใจอยางแขงขนของทกหนวยงานภาคเครอขายดงกลาวโดยม2หนวยงานหลก

คอ สำานกงาน กสทช.ทเปนหนวยงานกำากบดแลสอตางๆ และ อย.ทเปนหนวยงานกำากบดแลผลตภณฑสขภาพ

ไดรวมกนพฒนาแนวทางบรณาการเฝาระวงและบงคบใชกฎหมาย ทงในสวนกลางและสวนภมภาคใหม

ประสทธภาพสงสดตามกรอบแนวคดดงน

ระดบพนท

ระดบประเทศ

ในชวงกรกฎาคม2557อย.ไดกำาหนดนโยบายและมาตรการการแกปญหารวมกบสำานกงานสาธารณสข

จงหวดทวประเทศเพอเฝาระวงและจดการปญหาโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายดงรายละเอยดทปรากฏ

ในหนงสอสธ1001/ว389ถงนายแพทยสาธารณสขจงหวดลงวนท29กรกฎาคม2557(ทายคอลมน)

ในปงบประมาณ 2557 อย. ไดกำาหนดเปาหมายในการจดการปญหาโฆษณาผลตภณฑสขภาพท

ผดกฎหมายในสอวทย โดยกำาหนดเปาหมายการเฝาระวงโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายในสอวทย

อยางนอย 1 อำาเภอ 1 คลน สวนขนตอนการตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายการโฆษณาผลตภณฑสขภาพใน

สอวทยแสดงไวในแผนผงในหนาถดไป

โดยสรปแลวก�รบรณ�ก�ร ส�นพลง หยดยงโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พผดกฎหม�ย ของทกภ�ค

ทเกยวของในครงนมเป�หม�ยรวมกนคอ ก�รมงสสงคมแหงจตสำ�นกรวมรบผดชอบในก�รเฝ�ระวง

รองเรยน และจดก�รปญห�โฆษณ�ทผดกฎหม�ยของย� อ�ห�ร และผลตภณฑสขภ�พ ดวยภ�คเครอข�ย

ระดบช�ตในทกมตและพนทเชงบรณ�ก�รอย�งเขมแขง เพอใหผบรโภคปลอดภย และไมถกเอ�เปรยบจ�ก

โฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พผดกฎหม�ย

ระดบจงหวด

ระดบประเทศ

12 13

แผนผงก�รตรวจสอบและบงคบใชกฎหม�ยก�รโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พในสอวทย

Input/output ขนตอนก�รดำ�เนนง�น ผรบผดชอบ/ผเกยวของ เอกส�รทเกยวของ

1.การตรวจสอบการโฆษณา

2.การบงคบใชกฏหมาย

หมายถง

หมายถงการดำาเนนการ

หมายถงการประสานงาน

การเฝาระวงคลนวทยทมการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทโออวด เปนเทจ หรอเกนจรง รวมถงโฆษณาอาหารทแสดงสรรพคณทางยา

เฝาระวงและเกบรวบรวมขอมล

- องคกรภาคประชาชน

- รพ.สต./รพช./สสอ./สสจ.

- แนวทางการเฝาระวงการโฆษณาผลตภณฑสขภาพในคลนวทย - แบบฟอรมเฝาระวง/แบบรายงาน - CD บนทก file เสยง - เอกสารประกอบตางๆ

ดำ � เ น นก�ร เ ก บต ว อย � งผลตภณฑสขภ�พเพอวเคร�ะห (กรณสงสยในคณภ�พและคว�มปลอดภยของผลตภณฑ)

สรปขอมลและตรวจสอบ เบองตนการอนญาต

โฆษณา

สำ�นกง�นส�ธ�รณสขจงหวด - แนวทางการตรวจสอบการ

โฆษณา - ตวอยางคำา ขอความ ท อย.ไมอ นญาตใ ห ใ ช ในการ โฆษณาผลตภณฑสขภาพ

สำ�นกง�นส�ธ�รณสขจงหวด

สรปขอมลและทำ�ก�รยตเรอง

ไดรบอนญาต/ปฏบตตามกฎหมายหรอไม

1.ประมวลหลกฐาน ขอมล เกยวกบผลตภณฑสขภาพนนๆ เชน ผผลต สถานทผลต การอนญาตตางๆจากฐานขอมล 2.สรปความผดดานกฎหมาย 2.1 โฆษณาโดยไมไดรบอนญาต 2.2 โฆษณาโออวด เกนจรง

- กฎหมายทเกยวของ - เอกสารประกอบตางๆ

- Contact List ของ กสทช. เขต - แนวทางการประสานงานกบ สำานกงาน กสทช. เขต

ดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยท อย. มอบอำ�น�จใหแก สสจ.

ประสานกบ กสทช. เขต เพอขอขอมลการอนญาตการประกอบกจการ, ทอย,ชอผรบอนญาต

ดำ�เนนก�รต�มระเบยบอย. ว�ดวยก�รเปรยบเทยบ

ปรบหรอไม

-แบบฟอรมการสงระงบโฆษณา, ชแจงขอเทจจรงและเปรยบเทยบปรบ - เอกสารประกอบตางๆ

สำ�นกง�นส�ธ�รณสขจงหวด

ดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยท อย. มอบอำ�น�จใหแก สสจ. 1.ออกคำ�สงระงบโฆษณ�

เจาหนาทตำารวจ(ดำาเนนการสบสวน/สอบสวนเพมเตม และดำาเนนการตาม

กฎหมาย)สงเจาหนาทตำารวจ

ดำาเนนการตอไป

ทำ�ก�รเปรยบเทยบปรบ

และยตเรอง

สรปขอมล

และประสานตดตาม

ไม

ใช

สำ�นกง�น กสทช. เขต(ถ�เปนสถ�นวทยทไมไดรบอนญ�ต ประส�นให กสทช.ดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยตอไป)

ใช

ไม

12 13

แผนผงก�รตรวจสอบและบงคบใชกฎหม�ยก�รโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พในสอวทย

Input/output ขนตอนก�รดำ�เนนง�น ผรบผดชอบ/ผเกยวของ เอกส�รทเกยวของ

1.การตรวจสอบการโฆษณา

2.การบงคบใชกฏหมาย

หมายถง

หมายถงการดำาเนนการ

หมายถงการประสานงาน

การเฝาระวงคลนวทยทมการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทโออวด เปนเทจ หรอเกนจรง รวมถงโฆษณาอาหารทแสดงสรรพคณทางยา

เฝาระวงและเกบรวบรวมขอมล

- องคกรภาคประชาชน

- รพ.สต./รพช./สสอ./สสจ.

- แนวทางการเฝาระวงการโฆษณาผลตภณฑสขภาพในคลนวทย - แบบฟอรมเฝาระวง/แบบรายงาน - CD บนทก file เสยง - เอกสารประกอบตางๆ

ดำ � เ น นก�ร เ ก บต ว อย � งผลตภณฑสขภ�พเพอวเคร�ะห (กรณสงสยในคณภ�พและคว�มปลอดภยของผลตภณฑ)

สรปขอมลและตรวจสอบ เบองตนการอนญาต

โฆษณา

สำ�นกง�นส�ธ�รณสขจงหวด - แนวทางการตรวจสอบการ

โฆษณา - ตวอยางคำา ขอความ ท อย.ไมอ นญาตใ ห ใ ช ในการ โฆษณาผลตภณฑสขภาพ

สำ�นกง�นส�ธ�รณสขจงหวด

สรปขอมลและทำ�ก�รยตเรอง

ไดรบอนญาต/ปฏบตตามกฎหมายหรอไม

1.ประมวลหลกฐาน ขอมล เกยวกบผลตภณฑสขภาพนนๆ เชน ผผลต สถานทผลต การอนญาตตางๆจากฐานขอมล 2.สรปความผดดานกฎหมาย 2.1 โฆษณาโดยไมไดรบอนญาต 2.2 โฆษณาโออวด เกนจรง

- กฎหมายทเกยวของ - เอกสารประกอบตางๆ

- Contact List ของ กสทช. เขต - แนวทางการประสานงานกบ สำานกงาน กสทช. เขต

ดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยท อย. มอบอำ�น�จใหแก สสจ.

ประสานกบ กสทช. เขต เพอขอขอมลการอนญาตการประกอบกจการ, ทอย,ชอผรบอนญาต

ดำ�เนนก�รต�มระเบยบอย. ว�ดวยก�รเปรยบเทยบ

ปรบหรอไม

-แบบฟอรมการสงระงบโฆษณา, ชแจงขอเทจจรงและเปรยบเทยบปรบ - เอกสารประกอบตางๆ

สำ�นกง�นส�ธ�รณสขจงหวด

ดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยท อย. มอบอำ�น�จใหแก สสจ. 1.ออกคำ�สงระงบโฆษณ�

เจาหนาทตำารวจ(ดำาเนนการสบสวน/สอบสวนเพมเตม และดำาเนนการตาม

กฎหมาย)สงเจาหนาทตำารวจ

ดำาเนนการตอไป

ทำ�ก�รเปรยบเทยบปรบ

และยตเรอง

สรปขอมล

และประสานตดตาม

ไม

ใช

สำ�นกง�น กสทช. เขต(ถ�เปนสถ�นวทยทไมไดรบอนญ�ต ประส�นให กสทช.ดำ�เนนก�รต�มกฎหม�ยตอไป)

ใช

ไม

14 15

14 15

16 17

บทความ “ไปเยยมสกท นาจะดไมนอย” เรองน

ไดมาจากรายงานวจยเรองประสทธภาพของวธการ

แกไขปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมาย

ทางสถานวทยทองถนและบทความชอเดยวกนของ

ภก.ดรพธ แจงใจ และรศ.ดร.ภก. สงวนลอเกยรตบณฑต

ท จดพมพในวารสารเภสชกรรมไทย ปท 6 เลมท 1

มกราคม-มถนายน2557หนา22-40ความนาสนใจอยทผลการศกษาไดชใหเหนวาแนวปฏบตในการทำางานของ

สำานกงานสาธารณสขจงหวด (รวมถงสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา) ทเนนในเรองการฝกอบรมกลบม

ประสทธภาพนอยในการปรบเปลยนพฤตกรรมของผประกอบการสวนทนาสนใจมากไปกวานนอยทการศกษาน

สามารถนำาเสนอแนวทางทมประสทธภาพสงในการทำางานคมครองผบรโภคอกดวย

บทนำ�

“ปญหารอยแปดของผหญงตกขาวมกลนตดลกยากกลามเนอหยอนยานเปนกระเปนฝาผวสากไมใส

ใชผลตภณฑ…..เพอผหญงจากภายในสภายนอกมสารสกดจากทบทมคอลลาเจนเพอความเตงตงใหกบทรวงอก

ปรบสมดลของฮอรโมนเพศ……….”นเปนหนงในโฆษณาทเราไดยนทางสอวทยจนชนหฟงๆไปบางคนกอาจรสก

คลอยตามอะโทรไปสงซอมาใชสกกลองสองกลองทาจะด

สอวทยเปนสอทเขาถงประชาชนไดงาย พกพาสะดวก สามารถรบฟงขณะปฏบตภารกจอนไปพรอมๆ

กนได จงเปนทนยมอยางแพรหลาย การโฆษณาทางสอวทยในป 2555 และ 2556 มมลคาถง 6,358 และ

6,321ลานบาทตามลำาดบ1อยางไรกตามการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทางวทยกอใหเกดปญหาตามมาโฆษณา

ทปรากฏในสถานวทยมทงถกกฎหมายและผดกฎหมายการศกษาลาสดในป 2554 โดยอรอษาสวรรณมณและ

สงวน ลอเกยรตบณฑต ในสถานวทย 25 แหงของจงหวดสงขลาทมการโฆษณาผลตภณฑสขภาพกพบวา

โฆษณายาอาหารเครองสำาอางและผลตภณฑอนๆ(เชนเหรยญรกษาโรค)ละเมดกฎหมายรอยละ64.01,46.84,

30.86และ68.29ของจำานวนชนโฆษณาตามลำาดบ2โฆษณาทไมถกตองดงกลาวมผลตอความเชอของผบรโภค

การตรวจสอบโฆษณาทางวทยทผดกฎหมายพบพฤตกรรมการแสดงขอความแบบกำากวมการไมแสดงรปแบบยา

ทชดเจนการแสดงสรรพคณทเปนเทจการโฆษณาสรรพคณโดยแฝงชอการคาและการใชบรบทของโฆษณาสอ

สรรพคณทผดกฎหมายแทนคำาพด ทำาใหผบรโภครบรในสรรพคณทผดมากขนอยางชดเจน3 อนตรายจากการ

หลงเชอโฆษณาทผดกฎหมาย เชน ผบรโภคหลายรายสญเสยการมองเหนหลงจากใชยาหยอดตาเจยรนยเพชร

หรอการทผปวยหลายรายมอาการทรดลงหลงจากใชผลตภณฑเสรมอาหารนำ�สมนไพร4

ทนสถานการณภก.ดรพธ แจงใจ

สำ นกงานสาธารณสขจงหวดสงขลารศ.ดร.ภก. สงวน ลอเกยรตบณฑต

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ไปเยยมสกท นาจะดไมนอย

สำานกงานสาธารณสขจงหวดสงขลาไดพยายามหาแนวทางการแกไขปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพ

ผดกฎหมายทางสถานวทยหลายแนวทาง5ดงน

ก�รอบรมผประกอบก�รสถ�นวทยและนกจดร�ยก�ร

การจดอบรมมผเขารวมการอบรม 96 คนจาก 57 สถาน คดเปนรอยละ 36.54 ของสถานทงหมด

156แหงประกอบดวยผบรหารสถานวทย26คนผจดรายการหรอผดำาเนนรายการ55คนและบคลากรอนๆ

เชนผจดการสถานเจาหนาทฝายเทคนคและผควบคมรายการอก15คนหลงการอบรมพบวาผเขารบการอบรม

มความรเพมขนในประเดนกฎหมายการโฆษณาผลตภณฑสขภาพโดยรวมและการจดประเภทผลตภณฑ

การโฆษณายาและการโฆษณาเครองมอแพทย

อยางไรกตาม หลงการอบรม 1 เดอน ผวจยตดตามการโฆษณาทผดกฎหมายของสถานทเขาอบรม

7 แหง โดยเปรยบเทยบกบสถานทไมไดเขาอบรมอก 7 แหง พบวาทงสองกลมมการโฆษณาทผดกฎหมาย

ไมแตกตางกนผลการศกษาทำาใหทราบวาการจดอบรมชวยเพมความรในผประกอบการวทยชมชนไดแตไมชวย

เปลยนแปลงพฤตกรรมการโฆษณาทผดกฎหมายเลย

ก�รไปพบผประกอบก�รทมก�รโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พผดกฎหม�ย

ผวจยในฐานะพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายไดขอพบผประกอบการวทยทองถน11แหงทพบวามการ

โฆษณาทผดกฎหมายเพอชแจงประเดนทผดกฎหมายและขอความรวมมอในการปฏบตใหถกตองการประเมนผล

กอนและหลงการเขาพบ1 เดอนแสดงอยในตารางโดยรวมแลวการใหขอมลยอนกลบและขอความรวมมอจาก

ผประกอบการโดยพนกงานเจาหนาททำาใหการโฆษณาทผดกฎหมายลดลงโดยจำานวนชนการโฆษณาทผดกฎหมาย

(รวมทกผลตภณฑ)ลดลงรอยละ21.87และจำานวนครงของการโฆษณาทผดกฎหมายลดลงรอยละ29.67

ตารางแสดงรอยละการโฆษณาทผดกฎหมายกอนและหลงการเขาพบผประกอบการโดยเจาหนาท(N=11)

ผลตภณฑ กอนพบ หลงพบ ความแตกตาง

ยา ชน 39.56+46.18 26.60+34.05 -12.96+33.47

ครง 37.52+46.61 28.86+36.20 -8.66+37.05

อาหาร ชน 76.52+33.11 34.20+30.28 -42.32+38.39

ครง 62.54+44.61 40.66+48.75 -21.88+62.25

เครองสำาอาง ชน 41.36+48.17 50.86+46.03 +9.50+33.09

ครง 31.61+44.63 31.25+44.91 -0.36+57.96

เครองมอแพทย ชน 0 0 -

ครง 0 0 -

รวม2 ชน 79.70+18.90 57.83+29.13 -21.87+30.77

ครง 77.33+31.56 47.66+43.00 -29.67+37.41

16 17

บทความ “ไปเยยมสกท นาจะดไมนอย” เรองน

ไดมาจากรายงานวจยเรองประสทธภาพของวธการ

แกไขปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมาย

ทางสถานวทยทองถนและบทความชอเดยวกนของ

ภก.ดรพธ แจงใจ และรศ.ดร.ภก. สงวนลอเกยรตบณฑต

ท จดพมพในวารสารเภสชกรรมไทย ปท 6 เลมท 1

มกราคม-มถนายน2557หนา22-40ความนาสนใจอยทผลการศกษาไดชใหเหนวาแนวปฏบตในการทำางานของ

สำานกงานสาธารณสขจงหวด (รวมถงสำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา) ทเนนในเรองการฝกอบรมกลบม

ประสทธภาพนอยในการปรบเปลยนพฤตกรรมของผประกอบการสวนทนาสนใจมากไปกวานนอยทการศกษาน

สามารถนำาเสนอแนวทางทมประสทธภาพสงในการทำางานคมครองผบรโภคอกดวย

บทนำ�

“ปญหารอยแปดของผหญงตกขาวมกลนตดลกยากกลามเนอหยอนยานเปนกระเปนฝาผวสากไมใส

ใชผลตภณฑ…..เพอผหญงจากภายในสภายนอกมสารสกดจากทบทมคอลลาเจนเพอความเตงตงใหกบทรวงอก

ปรบสมดลของฮอรโมนเพศ……….”นเปนหนงในโฆษณาทเราไดยนทางสอวทยจนชนหฟงๆไปบางคนกอาจรสก

คลอยตามอะโทรไปสงซอมาใชสกกลองสองกลองทาจะด

สอวทยเปนสอทเขาถงประชาชนไดงาย พกพาสะดวก สามารถรบฟงขณะปฏบตภารกจอนไปพรอมๆ

กนได จงเปนทนยมอยางแพรหลาย การโฆษณาทางสอวทยในป 2555 และ 2556 มมลคาถง 6,358 และ

6,321ลานบาทตามลำาดบ1อยางไรกตามการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทางวทยกอใหเกดปญหาตามมาโฆษณา

ทปรากฏในสถานวทยมทงถกกฎหมายและผดกฎหมายการศกษาลาสดในป 2554 โดยอรอษาสวรรณมณและ

สงวน ลอเกยรตบณฑต ในสถานวทย 25 แหงของจงหวดสงขลาทมการโฆษณาผลตภณฑสขภาพกพบวา

โฆษณายาอาหารเครองสำาอางและผลตภณฑอนๆ(เชนเหรยญรกษาโรค)ละเมดกฎหมายรอยละ64.01,46.84,

30.86และ68.29ของจำานวนชนโฆษณาตามลำาดบ2โฆษณาทไมถกตองดงกลาวมผลตอความเชอของผบรโภค

การตรวจสอบโฆษณาทางวทยทผดกฎหมายพบพฤตกรรมการแสดงขอความแบบกำากวมการไมแสดงรปแบบยา

ทชดเจนการแสดงสรรพคณทเปนเทจการโฆษณาสรรพคณโดยแฝงชอการคาและการใชบรบทของโฆษณาสอ

สรรพคณทผดกฎหมายแทนคำาพด ทำาใหผบรโภครบรในสรรพคณทผดมากขนอยางชดเจน3 อนตรายจากการ

หลงเชอโฆษณาทผดกฎหมาย เชน ผบรโภคหลายรายสญเสยการมองเหนหลงจากใชยาหยอดตาเจยรนยเพชร

หรอการทผปวยหลายรายมอาการทรดลงหลงจากใชผลตภณฑเสรมอาหารนำ�สมนไพร4

ทนสถานการณภก.ดรพธ แจงใจ

สำ นกงานสาธารณสขจงหวดสงขลารศ.ดร.ภก. สงวน ลอเกยรตบณฑต

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ไปเยยมสกท นาจะดไมนอย

สำานกงานสาธารณสขจงหวดสงขลาไดพยายามหาแนวทางการแกไขปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพ

ผดกฎหมายทางสถานวทยหลายแนวทาง5ดงน

ก�รอบรมผประกอบก�รสถ�นวทยและนกจดร�ยก�ร

การจดอบรมมผเขารวมการอบรม 96 คนจาก 57 สถาน คดเปนรอยละ 36.54 ของสถานทงหมด

156แหงประกอบดวยผบรหารสถานวทย26คนผจดรายการหรอผดำาเนนรายการ55คนและบคลากรอนๆ

เชนผจดการสถานเจาหนาทฝายเทคนคและผควบคมรายการอก15คนหลงการอบรมพบวาผเขารบการอบรม

มความรเพมขนในประเดนกฎหมายการโฆษณาผลตภณฑสขภาพโดยรวมและการจดประเภทผลตภณฑ

การโฆษณายาและการโฆษณาเครองมอแพทย

อยางไรกตาม หลงการอบรม 1 เดอน ผวจยตดตามการโฆษณาทผดกฎหมายของสถานทเขาอบรม

7 แหง โดยเปรยบเทยบกบสถานทไมไดเขาอบรมอก 7 แหง พบวาทงสองกลมมการโฆษณาทผดกฎหมาย

ไมแตกตางกนผลการศกษาทำาใหทราบวาการจดอบรมชวยเพมความรในผประกอบการวทยชมชนไดแตไมชวย

เปลยนแปลงพฤตกรรมการโฆษณาทผดกฎหมายเลย

ก�รไปพบผประกอบก�รทมก�รโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พผดกฎหม�ย

ผวจยในฐานะพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายไดขอพบผประกอบการวทยทองถน11แหงทพบวามการ

โฆษณาทผดกฎหมายเพอชแจงประเดนทผดกฎหมายและขอความรวมมอในการปฏบตใหถกตองการประเมนผล

กอนและหลงการเขาพบ1 เดอนแสดงอยในตารางโดยรวมแลวการใหขอมลยอนกลบและขอความรวมมอจาก

ผประกอบการโดยพนกงานเจาหนาททำาใหการโฆษณาทผดกฎหมายลดลงโดยจำานวนชนการโฆษณาทผดกฎหมาย

(รวมทกผลตภณฑ)ลดลงรอยละ21.87และจำานวนครงของการโฆษณาทผดกฎหมายลดลงรอยละ29.67

ตารางแสดงรอยละการโฆษณาทผดกฎหมายกอนและหลงการเขาพบผประกอบการโดยเจาหนาท(N=11)

ผลตภณฑ กอนพบ หลงพบ ความแตกตาง

ยา ชน 39.56+46.18 26.60+34.05 -12.96+33.47

ครง 37.52+46.61 28.86+36.20 -8.66+37.05

อาหาร ชน 76.52+33.11 34.20+30.28 -42.32+38.39

ครง 62.54+44.61 40.66+48.75 -21.88+62.25

เครองสำาอาง ชน 41.36+48.17 50.86+46.03 +9.50+33.09

ครง 31.61+44.63 31.25+44.91 -0.36+57.96

เครองมอแพทย ชน 0 0 -

ครง 0 0 -

รวม2 ชน 79.70+18.90 57.83+29.13 -21.87+30.77

ครง 77.33+31.56 47.66+43.00 -29.67+37.41

บทเรยนและประสบก�รณทไดรบ

การอบรมผประกอบการสถานวทยและนกจดรายการทำาใหผเขารบการอบรมมความรเพมขนแตพบวา

หนงเดอนหลงการอบรมสถานวทยทผานการอบรมมการโฆษณาผดไมตางจากสถานทไมไดเขารบการอบรมเลย

แสดงใหเหนวา การอบรมไมมผลลดพฤตกรรมการโฆษณาผลตภณฑสขภาพผดกฎหมายในสถานวทย แตการ

เขาพบผประกอบการเพอชแจงประเดนทพบวาผดกฎหมายและขอความรวมมอในสถานวทยทพบการโฆษณา

ทผดกฎหมายพบวาหลงการเขาพบ1เดอนจำานวนชนและจำานวนครงของการโฆษณาทผดกฎหมาย(รวมทก

ผลตภณฑ)ลดลงอยางมาก

การขอความรวมมอโดยตรงจากผประกอบการเปนสงทไดผลในการลดปญหา ยงไมทราบแนชดวา

ภาครฐไดใชกระบวนการนมากนอยเพยงไร ภาครฐควรสำารวจความถในการใชมาตรการน หากพบวามการ

ใชนอยในพนทใด กควรเรงใหมการใชมาตรการนมากขน ผลของการใชมาตรการนอาจกอใหเกดปฏกรยาลกโซ

เชนสถานวทยจะปรบตวโดยสอบถามหรอขอคำาปรกษาจากเจาหนาทกอนเผยแพรโฆษณาขาวสารการดำาเนนคด

กบสถานทโฆษณาผลตภณฑผดกฎหมาย จะมการเผยแพรในกลมสถานวทยดวยกน ทำาใหเกดเปลยนแปลงการ

โฆษณาหรอรปแบบการโฆษณาในวงกวางขน

ภาครฐควรปรบปรงวธการอบรมใหความรผทเกยวของกบธรกจวทยกระจายเสยงในเรองการโฆษณา

โดยไมควรใชเปนมาตรการเดยวในการแกปญหาเนองจากไดรบการพสจนแลววามประสทธภาพนอยแตอยางนอย

ควรมการตดตามผลและใหขอมลยอนกลบ นอกจากนควรมการพฒนาเครอขายทชวยตดตามการกระทำาผดทม

ประสทธภาพ การสรางอาชพนกเฝาระวงโดยมคาตอบแทนหรอสนบนนำาจบอยางชดเจน เพอชวยในการคนหา

ปญหาของเจาหนาท ประการสดทายภาครฐควรเพมชองทางใหประชาชนสามารถตรวจสอบโฆษณาทไดรบ

อนญาตทางอนเทอรเนตได

บรรณ�นกรม1TheNielsenCompany.Estimatedtotaladvertisingexpenditurebymedium[online].2013[cited2014oct7].

Availablefrom:URL:http://www.adassothai.com/index.php/main/ad_expenditure.2 อรอษาสวรรณมณ, สงวนลอเกยรตบณฑต. การโฆษณาผลตภณฑทเขาขายเปนยาโดยผดกฎหมายทางวทยทองถน.

วารสารเภสชกรรมไทย2554;3:41-56.3อรอษาสวรรณมณ.การโฆษณาผลตภณฑสขภาพทอางสรรพคณยาโดยผดกฎหมายทางวทยทองถน[วทยานพนธเภสช

ศาสตรมหาบณฑต].สงขลา:มหาวทยาลยสงขลานครนทร;2555.4ผจดการออนไลน.“ปาเชง”อวม!ศาลสงจำาคก18เดอนยาหยอดตา“เจยรนยเพชร”ทำาผใชตาบอด“นำ�มหาบำาบด”โดน

ฟองอก3คด[ออนไลน].2555[สบคนวนท22มถนายน2555].เขาถงไดจาก:URL:

http://www.manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=95500000769455ดรพธแจงใจ,สงวนลอเกยรตบณฑต.ประสทธภาพของวธการแกไขปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมาย

ทางสถานวทยทองถน.วารสารเภสชกรรมไทย2557;1:22-40.

18 19

บทเรยนและประสบก�รณทไดรบ

การอบรมผประกอบการสถานวทยและนกจดรายการทำาใหผเขารบการอบรมมความรเพมขนแตพบวา

หนงเดอนหลงการอบรมสถานวทยทผานการอบรมมการโฆษณาผดไมตางจากสถานทไมไดเขารบการอบรมเลย

แสดงใหเหนวา การอบรมไมมผลลดพฤตกรรมการโฆษณาผลตภณฑสขภาพผดกฎหมายในสถานวทย แตการ

เขาพบผประกอบการเพอชแจงประเดนทพบวาผดกฎหมายและขอความรวมมอในสถานวทยทพบการโฆษณา

ทผดกฎหมายพบวาหลงการเขาพบ1เดอนจำานวนชนและจำานวนครงของการโฆษณาทผดกฎหมาย(รวมทก

ผลตภณฑ)ลดลงอยางมาก

การขอความรวมมอโดยตรงจากผประกอบการเปนสงทไดผลในการลดปญหา ยงไมทราบแนชดวา

ภาครฐไดใชกระบวนการนมากนอยเพยงไร ภาครฐควรสำารวจความถในการใชมาตรการน หากพบวามการ

ใชนอยในพนทใด กควรเรงใหมการใชมาตรการนมากขน ผลของการใชมาตรการนอาจกอใหเกดปฏกรยาลกโซ

เชนสถานวทยจะปรบตวโดยสอบถามหรอขอคำาปรกษาจากเจาหนาทกอนเผยแพรโฆษณาขาวสารการดำาเนนคด

กบสถานทโฆษณาผลตภณฑผดกฎหมาย จะมการเผยแพรในกลมสถานวทยดวยกน ทำาใหเกดเปลยนแปลงการ

โฆษณาหรอรปแบบการโฆษณาในวงกวางขน

ภาครฐควรปรบปรงวธการอบรมใหความรผทเกยวของกบธรกจวทยกระจายเสยงในเรองการโฆษณา

โดยไมควรใชเปนมาตรการเดยวในการแกปญหาเนองจากไดรบการพสจนแลววามประสทธภาพนอยแตอยางนอย

ควรมการตดตามผลและใหขอมลยอนกลบ นอกจากนควรมการพฒนาเครอขายทชวยตดตามการกระทำาผดทม

ประสทธภาพ การสรางอาชพนกเฝาระวงโดยมคาตอบแทนหรอสนบนนำาจบอยางชดเจน เพอชวยในการคนหา

ปญหาของเจาหนาท ประการสดทายภาครฐควรเพมชองทางใหประชาชนสามารถตรวจสอบโฆษณาทไดรบ

อนญาตทางอนเทอรเนตได

บรรณ�นกรม1TheNielsenCompany.Estimatedtotaladvertisingexpenditurebymedium[online].2013[cited2014oct7].

Availablefrom:URL:http://www.adassothai.com/index.php/main/ad_expenditure.2 อรอษาสวรรณมณ, สงวนลอเกยรตบณฑต. การโฆษณาผลตภณฑทเขาขายเปนยาโดยผดกฎหมายทางวทยทองถน.

วารสารเภสชกรรมไทย2554;3:41-56.3อรอษาสวรรณมณ.การโฆษณาผลตภณฑสขภาพทอางสรรพคณยาโดยผดกฎหมายทางวทยทองถน[วทยานพนธเภสช

ศาสตรมหาบณฑต].สงขลา:มหาวทยาลยสงขลานครนทร;2555.4ผจดการออนไลน.“ปาเชง”อวม!ศาลสงจำาคก18เดอนยาหยอดตา“เจยรนยเพชร”ทำาผใชตาบอด“นำ�มหาบำาบด”โดน

ฟองอก3คด[ออนไลน].2555[สบคนวนท22มถนายน2555].เขาถงไดจาก:URL:

http://www.manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=95500000769455ดรพธแจงใจ,สงวนลอเกยรตบณฑต.ประสทธภาพของวธการแกไขปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมาย

ทางสถานวทยทองถน.วารสารเภสชกรรมไทย2557;1:22-40.

18 19

บทนำ�

ปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายเกดขนตอเนองตงแตอดตจนถงปจจบนพบการโฆษณา

สงเสรมการขายในหลายรปแบบผานทางสอสารมวลชนทงวทยโทรทศนสงพมพและสออเลกทรอนกสซงแตละ

รปแบบพบการโฆษณาหลอกลวงหรอทำาใหเขาใจผดในสาระสำาคญของผลตภณฑ รวมถงการโฆษณาโดยไมได

รบอนญาตซงกอใหเกดผลเสยหายและไมเปนธรรมตอผบรโภคเชนการโฆษณาอาหารดวยการกลาวอางสรรพคณ

ทางยาการใชถอยคำาทแสดงถงความเจบปวยทกขทรมานของผปวยการใชเสยงหรอบทสมภาษณของผทเคยใช

มายนยนสรรพคณรวมถงการใชสญลกษณเลขอย.เพอสรางความเชอมนทงทบางผลตภณฑเมอตรวจสอบแลว

พบวาเปนเลขอย.ทปลอมขนเองนอกจากนยงพบการชกชวนใหซอเพอมอบเปนของฝากญาตผใหญเพอแสดงถง

ความกตญญในโอกาสตางๆซงมกใชคำาพดและนำ�เสยงชวนใหหลงเชอคลอยตามและอยากซอผลตภณฑดงกลาว

คำาบอกเลาของเพอนบาน หรอความอยากรอยากลอง ทงๆทเผอใจไวแลววาอาจจะไมไดผลลพธทางสขภาพ

ตามคำาโฆษณานนแตกมอทธพลตอการตดสนใจสงซออยไมนอย

การโฆษณาผลตภณฑสขภาพผานทางสอวทยกระจายเสยงมแนวโนมสงขนเพราะตนทนตำ�และสามารถ

กระจายเสยงไปไดไกล สามารถรบฟงไดทกหนทกแหง ไมมขอจำากด แมในกลมผไมสามารถอานออกเขยนได

สอวทยกระจายเสยงจงเปนสอทเขาถงงายและใกลชดกบประชาชนมากกวาสอชนดอนๆ ซงพบวาผลตภณฑทม

การกระทำาความผดประเดนการโฆษณามากทสด ไดแก ยา โดยเฉพาะยาแผนโบราณอาหารและเครองสำาอาง

สวนหนงเกดจากกฎหมายทมความลาสมย โดยเฉพาะบทลงโทษนอยมาก ทำาใหผขายผลตภณฑกลาทจะ

เสยงละเมดกฎหมาย อนสอดคลองกบการศกษาสถานการณการโฆษณายาและผลตภณฑสขภาพผานวทย

ทองถนในจงหวดขอนแกนเชยงใหมและสงขลาซงพบวามการโฆษณาทผดกฎหมายเขาขายฝาฝนพ.ร.บ.อาหาร

พ.ศ.2522 สงกวารอยละ 90 และพ.ร.บ.ยา พ.ศ.2510 สงกวารอยละ 64 (กฤตยา โลมาศ, 2555; มลลกา

จนทรวงศ,2554;อรอษาสวรรณมณ,2554)

20 21

ก�รโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พในสอวทยของพนทอำ�เภอว�รชภม จ.สกลนคร

สถานการณภายในประเทศทกลาวถงขางตนไมแตกตางจากสถานการณทพบในอำาเภอวารชภมจงหวด

สกลนครซงพบวามคลนความถทกระจายในพนทมากกวา10คลนแตมสถานวทยทตงอยในพนทเพยง2แหง

เทานนทไดรบใบอนญาตประกอบกจการฯจากกสทช.และเมอเขาไปตรวจสอบพดคยกบผรบอนญาตจงไดทราบ

วาสถานวทยทง2แหงนเพงไดกลบมาออกอากาศหลงจากถกงดออกอากาศตามคำาสงคสช.ซงทำาใหขาดราย

ไดถงหลกหมน สถานวทยทงสองจงรบการวาจางออกอากาศโฆษณาสนคาตางๆ ตามทมการตดตอเขามา

ซงมทงรานวสดกอสราง รานปยเคม รานคาเบดเตลดตางๆ โดยสวนใหญประกอบกจการอยในอำาเภอวารชภม

รวมทงการโฆษณาผลตภณฑสขภาพยาอาหารและเครองดมสมนไพรซงมทงรายเกาและรายใหมคาจางทสถาน

ทจะไดรบอยระหวาง5,000–10,000บาท(เวลาออกอากาศ1ชวโมงตอวนตอเดอน)เมอจำานวนเงนคาจางสง

ไดมางายๆ ไมตองจดรายการเอง เพยงแตโหลดรายการจากเวปไซตทเตรยมสอโฆษณาทกอยางไวลวงหนา

แลวใหสถานวทยเปดตามวนเวลาทตกลงกนไวยงถาเปนการจดรายการสดนกจดรายการจะไดรบคาจางเพมดวย

คาจางถกจายใหทกสนเดอนโดยไมตองทำาสญญาวาจางแตอยางใดนายสถานวทยทงสองแหงจงพอใจกบคาจาง

โฆษณาทได การบรหารจดการไมยงยาก นายสถานวทยกไมตองสนใจในขอความทใชโฆษณาผลตภณฑนนๆ

ผวาจางยงใหเหตผลวาผลตภณฑเหลานนมจำาหนายในทองตลาดทวไปมการโฆษณาผานคลนของอสมท.และ

สสวท.และพบวามสอโฆษณาบางชนทมการโฆษณามานานแลว

ตวอย�ง หน�เวปไซตสำ�หรบด�วนโหลด

บทเรยนและประสบก�รณก�รจดก�รโฆษณ�

ผลตภณฑสขภ�พในสอวทย:

กรณศกษ�อำ�เภอว�รชภม จ.สกลนคร

ไฮไลท ภก.วสนต มคณ

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภคโรงพยาบาลวารชภม จงหวดสกลนคร

บทนำ�

ปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทผดกฎหมายเกดขนตอเนองตงแตอดตจนถงปจจบนพบการโฆษณา

สงเสรมการขายในหลายรปแบบผานทางสอสารมวลชนทงวทยโทรทศนสงพมพและสออเลกทรอนกสซงแตละ

รปแบบพบการโฆษณาหลอกลวงหรอทำาใหเขาใจผดในสาระสำาคญของผลตภณฑ รวมถงการโฆษณาโดยไมได

รบอนญาตซงกอใหเกดผลเสยหายและไมเปนธรรมตอผบรโภคเชนการโฆษณาอาหารดวยการกลาวอางสรรพคณ

ทางยาการใชถอยคำาทแสดงถงความเจบปวยทกขทรมานของผปวยการใชเสยงหรอบทสมภาษณของผทเคยใช

มายนยนสรรพคณรวมถงการใชสญลกษณเลขอย.เพอสรางความเชอมนทงทบางผลตภณฑเมอตรวจสอบแลว

พบวาเปนเลขอย.ทปลอมขนเองนอกจากนยงพบการชกชวนใหซอเพอมอบเปนของฝากญาตผใหญเพอแสดงถง

ความกตญญในโอกาสตางๆซงมกใชคำาพดและนำ�เสยงชวนใหหลงเชอคลอยตามและอยากซอผลตภณฑดงกลาว

คำาบอกเลาของเพอนบาน หรอความอยากรอยากลอง ทงๆทเผอใจไวแลววาอาจจะไมไดผลลพธทางสขภาพ

ตามคำาโฆษณานนแตกมอทธพลตอการตดสนใจสงซออยไมนอย

การโฆษณาผลตภณฑสขภาพผานทางสอวทยกระจายเสยงมแนวโนมสงขนเพราะตนทนตำ�และสามารถ

กระจายเสยงไปไดไกล สามารถรบฟงไดทกหนทกแหง ไมมขอจำากด แมในกลมผไมสามารถอานออกเขยนได

สอวทยกระจายเสยงจงเปนสอทเขาถงงายและใกลชดกบประชาชนมากกวาสอชนดอนๆ ซงพบวาผลตภณฑทม

การกระทำาความผดประเดนการโฆษณามากทสด ไดแก ยา โดยเฉพาะยาแผนโบราณอาหารและเครองสำาอาง

สวนหนงเกดจากกฎหมายทมความลาสมย โดยเฉพาะบทลงโทษนอยมาก ทำาใหผขายผลตภณฑกลาทจะ

เสยงละเมดกฎหมาย อนสอดคลองกบการศกษาสถานการณการโฆษณายาและผลตภณฑสขภาพผานวทย

ทองถนในจงหวดขอนแกนเชยงใหมและสงขลาซงพบวามการโฆษณาทผดกฎหมายเขาขายฝาฝนพ.ร.บ.อาหาร

พ.ศ.2522 สงกวารอยละ 90 และพ.ร.บ.ยา พ.ศ.2510 สงกวารอยละ 64 (กฤตยา โลมาศ, 2555; มลลกา

จนทรวงศ,2554;อรอษาสวรรณมณ,2554)

20 21

ก�รโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พในสอวทยของพนทอำ�เภอว�รชภม จ.สกลนคร

สถานการณภายในประเทศทกลาวถงขางตนไมแตกตางจากสถานการณทพบในอำาเภอวารชภมจงหวด

สกลนครซงพบวามคลนความถทกระจายในพนทมากกวา10คลนแตมสถานวทยทตงอยในพนทเพยง2แหง

เทานนทไดรบใบอนญาตประกอบกจการฯจากกสทช.และเมอเขาไปตรวจสอบพดคยกบผรบอนญาตจงไดทราบ

วาสถานวทยทง2แหงนเพงไดกลบมาออกอากาศหลงจากถกงดออกอากาศตามคำาสงคสช.ซงทำาใหขาดราย

ไดถงหลกหมน สถานวทยทงสองจงรบการวาจางออกอากาศโฆษณาสนคาตางๆ ตามทมการตดตอเขามา

ซงมทงรานวสดกอสราง รานปยเคม รานคาเบดเตลดตางๆ โดยสวนใหญประกอบกจการอยในอำาเภอวารชภม

รวมทงการโฆษณาผลตภณฑสขภาพยาอาหารและเครองดมสมนไพรซงมทงรายเกาและรายใหมคาจางทสถาน

ทจะไดรบอยระหวาง5,000–10,000บาท(เวลาออกอากาศ1ชวโมงตอวนตอเดอน)เมอจำานวนเงนคาจางสง

ไดมางายๆ ไมตองจดรายการเอง เพยงแตโหลดรายการจากเวปไซตทเตรยมสอโฆษณาทกอยางไวลวงหนา

แลวใหสถานวทยเปดตามวนเวลาทตกลงกนไวยงถาเปนการจดรายการสดนกจดรายการจะไดรบคาจางเพมดวย

คาจางถกจายใหทกสนเดอนโดยไมตองทำาสญญาวาจางแตอยางใดนายสถานวทยทงสองแหงจงพอใจกบคาจาง

โฆษณาทได การบรหารจดการไมยงยาก นายสถานวทยกไมตองสนใจในขอความทใชโฆษณาผลตภณฑนนๆ

ผวาจางยงใหเหตผลวาผลตภณฑเหลานนมจำาหนายในทองตลาดทวไปมการโฆษณาผานคลนของอสมท.และ

สสวท.และพบวามสอโฆษณาบางชนทมการโฆษณามานานแลว

ตวอย�ง หน�เวปไซตสำ�หรบด�วนโหลด

บทเรยนและประสบก�รณก�รจดก�รโฆษณ�

ผลตภณฑสขภ�พในสอวทย:

กรณศกษ�อำ�เภอว�รชภม จ.สกลนคร

ไฮไลท ภก.วสนต มคณ

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภคโรงพยาบาลวารชภม จงหวดสกลนคร

22 23

จากการสำารวจพนททำาใหพบสอโฆษณาทผดกฎหมายอาหารและยาทงหมด11ตวอยางจาก5สถาน

ทไดทำาการตรวจสอบทำาการบนทกเสยงโฆษณาแลวถอดความเฉพาะสอโฆษณาทผดกฎหมายตวอยางเชน

ในฐานะพนกงานเจาหนาทตามกฎหมาย เหนไดชดเจนวาโฆษณาเหลานฝาฝนกฎหมายดานอาหาร

และยาจงไดมการนดประชมรวมกบผดแลสถานวทยทงสองและผดแลสถานฯอนๆจากอำาเภอใกลเคยงอก3แหง

เพอชแจงถงแนวทางการควบคมกำากบดแลของพนกงานเจาทระดบอำาเภอตามบทบญญตของกฎหมายเนองจาก

กอนหนาน ยงไมเคยมการจดอบรมใหความรเกยวกบการโฆษณาผลตภณฑสขภาพอยางเปนทางการแก

ผประกอบการพอมบางกเปนการสรางเครอขายคมครองผบรโภคภาคประชาชนในการเฝาระวงโฆษณาทางวทย

และมงสงเสรมความรดานผลตภณฑสขภาพในกลมอย.นอย,อสม.และบคลากรสาธารณสขเทานนจงกลายเปน

จดออนททำาใหสถานดงกลาวออกอากาศโฆษณาทผดกฎหมายมาโดยตลอด

หลงจากผประกอบการไดรบความรทถกตองในการโฆษณาและทราบแนวทางการควบคมกำากบตดตาม

รวมถงบทลงโทษทงทางแพงและทางปกครองกรณมการกระทำาผดแลวจงไดเปดโอกาสพดคยใหแสดงความคดเหน

เพอแลกเปลยนทศนคตมมมองอยางเปนกนเอง พบวาผดแลสถานวทยทงหมดใหความสนใจและพรอมใหความ

รวมมอในการตดขอความทผดกฎหมายออก แตขอออกอากาศโฆษณาผลตภณฑตอไปเพอไมใหขาดรายได

ผมจงขอใหผดแลสถานฯ แจงกบเจาของผลตภณฑใหนำาเอกสารการโฆษณาทไดรบอนญาตจากสำานกงาน

คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มาแสดง ซงถาหากไมมตองตดเนอหาโฆษณาบางสวนออก และใหเจาของ

ผลตภณฑรบดำาเนนการขออนญาตโฆษณากบอย.ใหถกตองตอไปดวยและหลงจากนหากยงพบการกระทำาผด

ซำ�อก ทางพนกงานเจาหนาทฯขอสงวนสทธในการดำาเนนการตรวจสอบตามกฎหมาย ทงนผดแลสถานฯไดให

ขอมลเพมเตมอกวาในการกลบมาเปดสถานครงนมการอบรมชแจงแนวทางดำาเนนงานตางๆแกผประกอบการและ

ไดรวมลงนามในขอตกลงความรวมมอกบกสทช.เขตและคสช. ในการปฏบตตามจรยธรรมจรรยาบรรณและ

กฎหมายของสอทเกยวของดวย

“ยาบรรเทาอาการปวดเมอย ตรา........ เปนยาสมนไพรแผนโบราณ

แกกษยเสนกษยยด เสนตง เกาต ปวดหลงปวดเอวปวดขอปวดกระดก

บำารงเสนเอน บำารงกลามเนอ บำารงกระดกและขอใหแขงแรง แกอมพฤกษ

อมพาตกลามเนออกเสบกลามเนอออนแรงชาตามมอชาตามเทาบำารงกำาลง

ทำาใหสดชนกระปรกระเปราบำารงโลหตบำารงธาตบำารงรางกายใหแขงแรง”

“ตงแตกไผกะเอนวายายสหมควาย ไทบานกะบอยากเวาอยาก

จานำาแลว พออฉนมาพอยาระบายสมนไพร.........แลวรปรางกะเปลยนไป

ไปไสมาไสกะมนอกมนใจ กะมแตคนถามวาแมใหญสเปลยนไป แมใหญ

สเปลยนไป หนดสสนเลศเลอเพอเฟกซ ผบาวกกกกคอยสะนงแตสอยาก

เวานำา อยากสวยอยากหนด เซกสนาฮก มาทำาความฮจกกบยาระบาย

สมนไพร.........เดอฟาวไปหาซอมากนเดอคา”

“ผลตภณฑเสรมอาหาร...............ชนดแคปซลมสวนผสมของถงเชาเหดหลนจอโสม

และซงค สำาหรบผปวยโรคความดนโลหตสงและตำ� สมนไพร..........สำาหรบผปวยทเปน

โรคหวใจอนมสาเหตจากโรคความดนโลหตสงและลมเลอด สำาหรบผปวยทเปนลมบอย

นำ�ตาลในเสนเลอดสง เสนเลอดอดตน โรคตบอกเสบเรอรง สมนไพร..........สำาหรบผปวยท

ปสสาวะลำาบากปสสาวะบอย สำาหรบผปวยโรคกระเพาะโรคลำาไสเปนแผลสมนไพร...........

สำาหรบผปวยโรคภมแพเชนแพอากาศหวดเรอรงสำาหรบผปวยโรคหลอดลมอกเสบเรอรง

โรคหอบหด โรคนอนไมหลบ ..........มสวนผสมของถงเชา ซงค โสม และเหดหลนจอ

สขภาพดในราคาไมแพงคดถงผลตภณฑเสรมอาหาร..........”

22 23

จากการสำารวจพนททำาใหพบสอโฆษณาทผดกฎหมายอาหารและยาทงหมด11ตวอยางจาก5สถาน

ทไดทำาการตรวจสอบทำาการบนทกเสยงโฆษณาแลวถอดความเฉพาะสอโฆษณาทผดกฎหมายตวอยางเชน

ในฐานะพนกงานเจาหนาทตามกฎหมาย เหนไดชดเจนวาโฆษณาเหลานฝาฝนกฎหมายดานอาหาร

และยาจงไดมการนดประชมรวมกบผดแลสถานวทยทงสองและผดแลสถานฯอนๆจากอำาเภอใกลเคยงอก3แหง

เพอชแจงถงแนวทางการควบคมกำากบดแลของพนกงานเจาทระดบอำาเภอตามบทบญญตของกฎหมายเนองจาก

กอนหนาน ยงไมเคยมการจดอบรมใหความรเกยวกบการโฆษณาผลตภณฑสขภาพอยางเปนทางการแก

ผประกอบการพอมบางกเปนการสรางเครอขายคมครองผบรโภคภาคประชาชนในการเฝาระวงโฆษณาทางวทย

และมงสงเสรมความรดานผลตภณฑสขภาพในกลมอย.นอย,อสม.และบคลากรสาธารณสขเทานนจงกลายเปน

จดออนททำาใหสถานดงกลาวออกอากาศโฆษณาทผดกฎหมายมาโดยตลอด

หลงจากผประกอบการไดรบความรทถกตองในการโฆษณาและทราบแนวทางการควบคมกำากบตดตาม

รวมถงบทลงโทษทงทางแพงและทางปกครองกรณมการกระทำาผดแลวจงไดเปดโอกาสพดคยใหแสดงความคดเหน

เพอแลกเปลยนทศนคตมมมองอยางเปนกนเอง พบวาผดแลสถานวทยทงหมดใหความสนใจและพรอมใหความ

รวมมอในการตดขอความทผดกฎหมายออก แตขอออกอากาศโฆษณาผลตภณฑตอไปเพอไมใหขาดรายได

ผมจงขอใหผดแลสถานฯ แจงกบเจาของผลตภณฑใหนำาเอกสารการโฆษณาทไดรบอนญาตจากสำานกงาน

คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มาแสดง ซงถาหากไมมตองตดเนอหาโฆษณาบางสวนออก และใหเจาของ

ผลตภณฑรบดำาเนนการขออนญาตโฆษณากบอย.ใหถกตองตอไปดวยและหลงจากนหากยงพบการกระทำาผด

ซำ�อก ทางพนกงานเจาหนาทฯขอสงวนสทธในการดำาเนนการตรวจสอบตามกฎหมาย ทงนผดแลสถานฯไดให

ขอมลเพมเตมอกวาในการกลบมาเปดสถานครงนมการอบรมชแจงแนวทางดำาเนนงานตางๆแกผประกอบการและ

ไดรวมลงนามในขอตกลงความรวมมอกบกสทช.เขตและคสช. ในการปฏบตตามจรยธรรมจรรยาบรรณและ

กฎหมายของสอทเกยวของดวย

“ยาบรรเทาอาการปวดเมอย ตรา........ เปนยาสมนไพรแผนโบราณ

แกกษยเสนกษยยด เสนตง เกาต ปวดหลงปวดเอวปวดขอปวดกระดก

บำารงเสนเอน บำารงกลามเนอ บำารงกระดกและขอใหแขงแรง แกอมพฤกษ

อมพาตกลามเนออกเสบกลามเนอออนแรงชาตามมอชาตามเทาบำารงกำาลง

ทำาใหสดชนกระปรกระเปราบำารงโลหตบำารงธาตบำารงรางกายใหแขงแรง”

“ตงแตกไผกะเอนวายายสหมควาย ไทบานกะบอยากเวาอยาก

จานำาแลว พออฉนมาพอยาระบายสมนไพร.........แลวรปรางกะเปลยนไป

ไปไสมาไสกะมนอกมนใจ กะมแตคนถามวาแมใหญสเปลยนไป แมใหญ

สเปลยนไป หนดสสนเลศเลอเพอเฟกซ ผบาวกกกกคอยสะนงแตสอยาก

เวานำา อยากสวยอยากหนด เซกสนาฮก มาทำาความฮจกกบยาระบาย

สมนไพร.........เดอฟาวไปหาซอมากนเดอคา”

“ผลตภณฑเสรมอาหาร...............ชนดแคปซลมสวนผสมของถงเชาเหดหลนจอโสม

และซงค สำาหรบผปวยโรคความดนโลหตสงและตำ� สมนไพร..........สำาหรบผปวยทเปน

โรคหวใจอนมสาเหตจากโรคความดนโลหตสงและลมเลอด สำาหรบผปวยทเปนลมบอย

นำ�ตาลในเสนเลอดสง เสนเลอดอดตน โรคตบอกเสบเรอรง สมนไพร..........สำาหรบผปวยท

ปสสาวะลำาบากปสสาวะบอย สำาหรบผปวยโรคกระเพาะโรคลำาไสเปนแผลสมนไพร...........

สำาหรบผปวยโรคภมแพเชนแพอากาศหวดเรอรงสำาหรบผปวยโรคหลอดลมอกเสบเรอรง

โรคหอบหด โรคนอนไมหลบ ..........มสวนผสมของถงเชา ซงค โสม และเหดหลนจอ

สขภาพดในราคาไมแพงคดถงผลตภณฑเสรมอาหาร..........”

24 25

เสยงสะทอนจากพนท I มยเรศ แลวงคนล

สมาคมชวตด จงหวดลำ ปาง

ปญหาการโฆษณาเกนจรง มเพมมากขนทกวน ผานสอทกชองทาง และเกดขนในทกพนทของสงคม

รวมถงเกดขนกบคนทกเพศ ทกวย ผสงอายเปนกลมเปาหมายใหญทถกสอโฆษณาหลอกลวงวาสามารถรกษา

โรคเรอรงเบาหวานความดนโลหตสงมะเรงเกาทปวดเมอยขออกเสบฯลฯไดสารพดสวนวยรนและหญงสาว

กถกลอหลอกวามผลตภณฑสขภาพททำาใหขาวอกโตผอมสวยสวนหนมนอยหนมใหญมกเขาใจผดวามผลตภณฑ

ทสามารถเพมสมรรถภาพทางเพศไดดงใจปรารถนาทงๆทไมจรง

จงหวดลำาปางเปนอกหนงจงหวดทประสบปญหาการโฆษณาเกนจรงทมการโฆษณาอวดอางสรรพคณ

มากมายเหลาน มผบรโภคไดรบผลกระทบจากการโฆษณาชวนเชอ ทำาใหปวยเรอรง ตองเสยเงนทองมากมาย

ในการซอผลตภณฑเหลานมาบรโภค เชนนำ�สมนไพรทอวดอางสรรพคณรกษาทกโรค ทมราคาหลายพนบาท

ตอขวดบางคนกนกาแฟลดความอวนจนเกดภาวะมกอนเนอกระจายตามจดตางๆของรางกายบางคนถกหลอก

ใหใชเครองสำาอางทอวดอางสรรพคณวาทำาใหหนาใสเดงรกษาสวฝาและกระไดดวยเปนตน

เรองราวของการไดรบผลกระทบเหลาน เปนทมาททำาให ศนยคมครองสทธผบรโภค จงหวดลำาปาง

ภายใตหนวยงานพฒนาเอกชนทมชอวา ‘สมาคมชวตด’ ไดเรมตนทำางานรวมกบสำานกงานสาธารณสขจงหวด

ลำาปาง ฝายงานคมครองผบรโภคภายใตการนำาของ ภก. ไพรรตน หรณวรรณ เภสชกรสำานกงานสาธารณสข

จงหวดลำาปางและตอมาไดมการประสานความรวมมอกบสำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการ

โทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต เขต3(ลำาปาง)(กสทช.เขต3)เกดเปนความรวมมอในการทำางาน

เพอจดการสอโฆษณาทผดกฎหมายดวยการสานพลงภาครฐคออย.กสทช.กบภาคประชาสงคม

ผลง�นคว�มสำ�เรจทเหนไดชดเจนคอ ก�รทำ�ใหพนทลำ�ป�งปลอดจ�กก�รโฆษณ�อ�ห�รและย�

ทผดกฎหม�ย โดยสถ�นวทยทง 16 แหงทตงอยในพนทไมมสอโฆษณ�อ�ห�รและย�ทผดกฎหม�ย ภ�รกจ

ทกำ�ลงดำ�เนนก�รตอไปของจงหวดลำ�ป�งเปนเรองท�ท�ยอย�งยง เพร�ะมงอยทก�รทำ�ใหจงหวดลำ�ป�ง

ปลอดจ�กก�รโฆษณ�อ�ห�รและย�ทผดกฎหม�ยอย�งแทจรง ผบรโภคจะตองไมไดรบสอโฆษณ�ทผด

กฎหม�ยทกระจ�ยเสยงม�จ�กสถ�นวทยอนๆ ทตงอยนอกเขตจงหวดลำ�ป�งดวย

บรณาการความรวมมอระหวางภาครฐกบภาคประชาชนในการจดการสอโฆษณาอาหารและยาทผดกฎหมาย

และเมอเรวๆนเจาของสถานวทยวารชเรดโอไดหารอรวมกบผประกอบการวทยในเขตจงหวดสกลนคร

ทไดรบอนญาตทดลองประกอบกจการกระจายเสยงทสามารถออกอากาศไดแลว จำานวน 36 สถาน เพอจดตง

สมาคมวทยบรการทางธรกจสกลนครขนเพอเปนพนทแลกเปลยนแบงปนขอมลขาวสารตดตามและควบคมการ

ดำาเนนกจกรรมภายในตางๆของสถานสมาชกใหถกตองเหมาะสม ปจจบนสมาคมฯ อยระหวางการยนเอกสาร

ขอจดตง

เมอการกำากบดแลการโฆษณาอาหารและยาในพนทหางไกลยงจำากด สงผลใหสอโฆษณาผดกฎหมาย

ยงคงมอยและสงผลอยางตอเนองกบการตดสนใจเลอกบรโภคผลตภณฑสขภาพของประชาชนนำาไปสความเสยง

ในการเจบปวยจากการใชผลตภณฑสขภาพโดยไมจำาเปนและสญเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาลของผบรโภค

ดงนน จงมความจำาเปนอยางยงททกภาคสวนควรใหความรวมมออยางจรงจงในการแกไขปญหานอยางเรงดวน

ตอไป

24 25

เสยงสะทอนจากพนท I มยเรศ แลวงคนล

สมาคมชวตด จงหวดลำ ปาง

ปญหาการโฆษณาเกนจรง มเพมมากขนทกวน ผานสอทกชองทาง และเกดขนในทกพนทของสงคม

รวมถงเกดขนกบคนทกเพศ ทกวย ผสงอายเปนกลมเปาหมายใหญทถกสอโฆษณาหลอกลวงวาสามารถรกษา

โรคเรอรงเบาหวานความดนโลหตสงมะเรงเกาทปวดเมอยขออกเสบฯลฯไดสารพดสวนวยรนและหญงสาว

กถกลอหลอกวามผลตภณฑสขภาพททำาใหขาวอกโตผอมสวยสวนหนมนอยหนมใหญมกเขาใจผดวามผลตภณฑ

ทสามารถเพมสมรรถภาพทางเพศไดดงใจปรารถนาทงๆทไมจรง

จงหวดลำาปางเปนอกหนงจงหวดทประสบปญหาการโฆษณาเกนจรงทมการโฆษณาอวดอางสรรพคณ

มากมายเหลาน มผบรโภคไดรบผลกระทบจากการโฆษณาชวนเชอ ทำาใหปวยเรอรง ตองเสยเงนทองมากมาย

ในการซอผลตภณฑเหลานมาบรโภค เชนนำ�สมนไพรทอวดอางสรรพคณรกษาทกโรค ทมราคาหลายพนบาท

ตอขวดบางคนกนกาแฟลดความอวนจนเกดภาวะมกอนเนอกระจายตามจดตางๆของรางกายบางคนถกหลอก

ใหใชเครองสำาอางทอวดอางสรรพคณวาทำาใหหนาใสเดงรกษาสวฝาและกระไดดวยเปนตน

เรองราวของการไดรบผลกระทบเหลาน เปนทมาททำาให ศนยคมครองสทธผบรโภค จงหวดลำาปาง

ภายใตหนวยงานพฒนาเอกชนทมชอวา ‘สมาคมชวตด’ ไดเรมตนทำางานรวมกบสำานกงานสาธารณสขจงหวด

ลำาปาง ฝายงานคมครองผบรโภคภายใตการนำาของ ภก. ไพรรตน หรณวรรณ เภสชกรสำานกงานสาธารณสข

จงหวดลำาปางและตอมาไดมการประสานความรวมมอกบสำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการ

โทรทศนและกจการโทรคมนาคมแหงชาต เขต3(ลำาปาง)(กสทช.เขต3)เกดเปนความรวมมอในการทำางาน

เพอจดการสอโฆษณาทผดกฎหมายดวยการสานพลงภาครฐคออย.กสทช.กบภาคประชาสงคม

ผลง�นคว�มสำ�เรจทเหนไดชดเจนคอ ก�รทำ�ใหพนทลำ�ป�งปลอดจ�กก�รโฆษณ�อ�ห�รและย�

ทผดกฎหม�ย โดยสถ�นวทยทง 16 แหงทตงอยในพนทไมมสอโฆษณ�อ�ห�รและย�ทผดกฎหม�ย ภ�รกจ

ทกำ�ลงดำ�เนนก�รตอไปของจงหวดลำ�ป�งเปนเรองท�ท�ยอย�งยง เพร�ะมงอยทก�รทำ�ใหจงหวดลำ�ป�ง

ปลอดจ�กก�รโฆษณ�อ�ห�รและย�ทผดกฎหม�ยอย�งแทจรง ผบรโภคจะตองไมไดรบสอโฆษณ�ทผด

กฎหม�ยทกระจ�ยเสยงม�จ�กสถ�นวทยอนๆ ทตงอยนอกเขตจงหวดลำ�ป�งดวย

บรณาการความรวมมอระหวางภาครฐกบภาคประชาชนในการจดการสอโฆษณาอาหารและยาทผดกฎหมาย

และเมอเรวๆนเจาของสถานวทยวารชเรดโอไดหารอรวมกบผประกอบการวทยในเขตจงหวดสกลนคร

ทไดรบอนญาตทดลองประกอบกจการกระจายเสยงทสามารถออกอากาศไดแลว จำานวน 36 สถาน เพอจดตง

สมาคมวทยบรการทางธรกจสกลนครขนเพอเปนพนทแลกเปลยนแบงปนขอมลขาวสารตดตามและควบคมการ

ดำาเนนกจกรรมภายในตางๆของสถานสมาชกใหถกตองเหมาะสม ปจจบนสมาคมฯ อยระหวางการยนเอกสาร

ขอจดตง

เมอการกำากบดแลการโฆษณาอาหารและยาในพนทหางไกลยงจำากด สงผลใหสอโฆษณาผดกฎหมาย

ยงคงมอยและสงผลอยางตอเนองกบการตดสนใจเลอกบรโภคผลตภณฑสขภาพของประชาชนนำาไปสความเสยง

ในการเจบปวยจากการใชผลตภณฑสขภาพโดยไมจำาเปนและสญเสยคาใชจายในการรกษาพยาบาลของผบรโภค

ดงนน จงมความจำาเปนอยางยงททกภาคสวนควรใหความรวมมออยางจรงจงในการแกไขปญหานอยางเรงดวน

ตอไป

26 27

เสยงสะทอนจากพนท II ภญ.กนกพร ธญมณสน

สำ นกงานสาธารณสขจงหวดขอนแกน

จากสถานการณการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทเผยแพรกนอยางแพรหลายตามสอตางๆ ทงท

ถกกฎหมายและไมถกกฎหมายสงผลตอการตดสนใจซอสนคาและผลตภณฑตางๆของผบรโภคเปนอยางมาก

ซงสำานกงานสาธารณสขจงหวดขอนแกนไดจดทำาโครงการเพอดแลความปลอดภยของผบรโภคมาอยางตอเนอง

ไมวาจะเปน โครงก�รหฟงโฆษณ�ต�อ�นฉล�กป�กรองเรยน โครงก�รเฝ�ระวงสอโฆษณ�ท�งสถ�นวทย

โครงก�รอบรมพฒน�คว�มรแกสอมวลชนรวมถงการดำาเนนคดผกระทำาความผดดานโฆษณาแตสถานการณ

ปญหากยงคงอยและลงลกใกลชดถงประชาชนระดบรากหญาดงนนในปงบประมาณ2555สำานกงานสาธารณสข

จงหวดขอนแกนจงปรบเปลยนวธการจดการปญหาโดยใชกลยทธดาวกระจายใหครอบคลมประชากรทกกลมอาย

และแทรกซมถงระดบรากหญา เพอตดอาวธและสรางความเขมแขงใหแกชมชนและประชาชนภายใตยทธศาสตร

“ถ�ไมมคนซอยอมไมมคนข�ย” จนเกดเปนศนยประสานงานเครอขายเฝาระวงและผเสยหายจากโฆษณา

ผลตภณฑสขภาพจงหวดขอนแกน

การพฒนาศนยประสานงานเครอขายเฝาระวงและผเสยหายจากโฆษณาผลตภณฑสขภาพ จงหวดขอนแกน

ยอนรอยการกอเกดความรวมมอในครงนน อาจกลาวไดวามจดเรมตนมาจากปญหาของ

ภาคประชาชนเปนตวตงกบความตงใจในการแกปญหาของบคลากรจากทงสามฝาย คอ ศนยคมครอง

สทธผบรโภค จงหวดลำาปาง สำานกงานสาธารณสขจงหวดลำาปาง และ กสทช.เขต 3 (ลำาปาง) เมอ

สามฝายไดลงนงและเรมพดคยถงปญหาทเกดขนในลำาปางความเขาใจกเกดขน ผลจากการพดคยทำาให

ทงสามฝายเหนควรทจะจดใหมเวทประชาคมรวมกน โดยครงแรกนน ขอเพยงใหมเวทเพอใหความรแก

ผบรโภค นกจดรายการวทยและนายสถานวทยเปนอยางนอย ปรากฏวาเวทดงกลาว สามารถพฒนา

ตอไปจนเกดเปนการจดกลไกเพอรบเรองรองเรยนจากผบรโภคทตกเปนเหยอโฆษณาและถกหลอกลวง

อกดวย

ศนยคมครองสทธผบรโภค จงหวดลำาปาง ตระหนกดถงบทบาทหนาทในการเปนแกนนำาเครอ

ขายประชาชน และกลไกเฝาระวงในระดบพนทและชชองทางหรอเบาะแสใหแกผบงคบใชกฎหมาย

ทงสำานกงานสาธารณสขจงหวดลำาปางและ กสทช.เขต 3 (ลำาปาง)ซงสวนทน�ภ�คภมใจทสดนนเกด

จ�กคว�มตงใจจรงของภ�คประช�ชนกลมเลกๆในจงหวด เพร�ะสงทเกดขนไมเพยงทำ�ใหเกดเวท

ก�รพดคยและกจกรรมในพนทจงหวดลำ�ป�ง แตยงทำ�ใหเกดเวทในลกษณะเดยวกนนในพนทอนอก

หล�ยจงหวดท กสทช. เขต 3 ดแลนอกจากนยงทำาใหเกดการบรณาการอยางเปนรปธรรมของทงสาม

ฝายในการทำางานของกสทช.เขตทง 14 เขต เภสชกรจากสำานกงานสาธารณสขจงหวดทวประเทศและ

เครอขายภาคประชาชนเวทระดบประเทศทจดขนเมอวนท29กรกฎาคม2557จงถอเปนเวทบรณาการ

เพอสานฝน รวมพลงสามฝายในการจดการปญหาโฆษณาในระดบปฏบตการเปนครงแรก โดยมสำานก

คมครองผบรโภคสำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคม

แหงชาต (กสทช.) กองสงเสรมงานคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพในสวนภมภาคและทองถน

สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และแผนพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) ใหการ

สนบสนนอยางเขมแขง

26 27

เสยงสะทอนจากพนท II ภญ.กนกพร ธญมณสน

สำ นกงานสาธารณสขจงหวดขอนแกน

จากสถานการณการโฆษณาผลตภณฑสขภาพทเผยแพรกนอยางแพรหลายตามสอตางๆ ทงท

ถกกฎหมายและไมถกกฎหมายสงผลตอการตดสนใจซอสนคาและผลตภณฑตางๆของผบรโภคเปนอยางมาก

ซงสำานกงานสาธารณสขจงหวดขอนแกนไดจดทำาโครงการเพอดแลความปลอดภยของผบรโภคมาอยางตอเนอง

ไมวาจะเปน โครงก�รหฟงโฆษณ�ต�อ�นฉล�กป�กรองเรยน โครงก�รเฝ�ระวงสอโฆษณ�ท�งสถ�นวทย

โครงก�รอบรมพฒน�คว�มรแกสอมวลชนรวมถงการดำาเนนคดผกระทำาความผดดานโฆษณาแตสถานการณ

ปญหากยงคงอยและลงลกใกลชดถงประชาชนระดบรากหญาดงนนในปงบประมาณ2555สำานกงานสาธารณสข

จงหวดขอนแกนจงปรบเปลยนวธการจดการปญหาโดยใชกลยทธดาวกระจายใหครอบคลมประชากรทกกลมอาย

และแทรกซมถงระดบรากหญา เพอตดอาวธและสรางความเขมแขงใหแกชมชนและประชาชนภายใตยทธศาสตร

“ถ�ไมมคนซอยอมไมมคนข�ย” จนเกดเปนศนยประสานงานเครอขายเฝาระวงและผเสยหายจากโฆษณา

ผลตภณฑสขภาพจงหวดขอนแกน

การพฒนาศนยประสานงานเครอขายเฝาระวงและผเสยหายจากโฆษณาผลตภณฑสขภาพ จงหวดขอนแกน

ยอนรอยการกอเกดความรวมมอในครงนน อาจกลาวไดวามจดเรมตนมาจากปญหาของ

ภาคประชาชนเปนตวตงกบความตงใจในการแกปญหาของบคลากรจากทงสามฝาย คอ ศนยคมครอง

สทธผบรโภค จงหวดลำาปาง สำานกงานสาธารณสขจงหวดลำาปาง และ กสทช.เขต 3 (ลำาปาง) เมอ

สามฝายไดลงนงและเรมพดคยถงปญหาทเกดขนในลำาปางความเขาใจกเกดขน ผลจากการพดคยทำาให

ทงสามฝายเหนควรทจะจดใหมเวทประชาคมรวมกน โดยครงแรกนน ขอเพยงใหมเวทเพอใหความรแก

ผบรโภค นกจดรายการวทยและนายสถานวทยเปนอยางนอย ปรากฏวาเวทดงกลาว สามารถพฒนา

ตอไปจนเกดเปนการจดกลไกเพอรบเรองรองเรยนจากผบรโภคทตกเปนเหยอโฆษณาและถกหลอกลวง

อกดวย

ศนยคมครองสทธผบรโภค จงหวดลำาปาง ตระหนกดถงบทบาทหนาทในการเปนแกนนำาเครอ

ขายประชาชน และกลไกเฝาระวงในระดบพนทและชชองทางหรอเบาะแสใหแกผบงคบใชกฎหมาย

ทงสำานกงานสาธารณสขจงหวดลำาปางและ กสทช.เขต 3 (ลำาปาง)ซงสวนทน�ภ�คภมใจทสดนนเกด

จ�กคว�มตงใจจรงของภ�คประช�ชนกลมเลกๆในจงหวด เพร�ะสงทเกดขนไมเพยงทำ�ใหเกดเวท

ก�รพดคยและกจกรรมในพนทจงหวดลำ�ป�ง แตยงทำ�ใหเกดเวทในลกษณะเดยวกนนในพนทอนอก

หล�ยจงหวดท กสทช. เขต 3 ดแลนอกจากนยงทำาใหเกดการบรณาการอยางเปนรปธรรมของทงสาม

ฝายในการทำางานของกสทช.เขตทง 14 เขต เภสชกรจากสำานกงานสาธารณสขจงหวดทวประเทศและ

เครอขายภาคประชาชนเวทระดบประเทศทจดขนเมอวนท29กรกฎาคม2557จงถอเปนเวทบรณาการ

เพอสานฝน รวมพลงสามฝายในการจดการปญหาโฆษณาในระดบปฏบตการเปนครงแรก โดยมสำานก

คมครองผบรโภคสำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยงกจการโทรทศนและกจการโทรคมนาคม

แหงชาต (กสทช.) กองสงเสรมงานคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพในสวนภมภาคและทองถน

สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และแผนพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) ใหการ

สนบสนนอยางเขมแขง

28

ศนยประส�นง�นเครอข�ยเฝ�ระวงและผเสยห�ยจ�กโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พ จงหวดขอนแกน

เปนกลมเครอขายภาคประชาชนในเขตอำาเภอนำ�พองทรวมตวกนเปน “ชมรมกลมสตรพฒนาฟนฟวฒนธรรม

อนรกษสงแวดลอม”เพอเฝาระวงผลกระทบจากสงแวดลอมพฒนาความเปนอยของประชากรและพนฟวฒนธรรม

ภมปญญาของชมชนทรายลอมดวยโรงงานอตสาหกรรม ทำาใหประชาชนในชมชนไดรบผลกระทบดานสขภาพ

ไดแกโรคปากเบยวมอชาปวดขาปวดเอวโรคภมแพตางๆทหาสาเหตไมพบซงประชาชนในชมชนไดเลอกซอ

ผลตภณฑสขภาพทมการเผยแพรขอมลจากการโฆษณาผานสอทเขาถงไดงายและการโฆษณาทมลกษณะโนมนาว

จตใจทำาใหนาเชอถอ จากการทชมรมกลมสตรพฒนาฟนฟวฒนธรรมอนรกษสงแวดลอมไดรวมดำาเนนงานตาม

โครงการพฒนาศกยภาพเครอขายดานโฆษณาจงหวดขอนแกนเมอปพ.ศ.2555โดยจดกจกรรมการเฝาระวง

สอโฆษณาผดกฎหมายการรณรงคเผยแพรสอประชาสมพนธแกพนกงานในโรงงานอตสาหกรรมทอยรอบชมชน

การคนหาและคนพบผทไดรบผลกระทบจากการบรโภคผลตภณฑสขภาพจากโฆษณาผดกฎหมาย

ทำาใหทางกลมไดเลงเหนถง

ความรนแรงของสถานการณ

ปญหาทกำาลงเกดขนในสงคม

จงไดจดตงศนยประสานงาน

เครอขายเฝาระวงและผเสยหาย

จากโฆษณาผลตภณฑสขภาพ

เพอเฝาระวงโฆษณาผลตภณฑ

สขภาพผดกฎหมาย เฝาระวง

ผไดรบผลกระทบจากโฆษณา

ผลตภณฑสขภาพผดกฎหมาย

เผยแพรความรใหแกประชาชน

แลกเปลยนเรยนรประสานภาค

เครอขาย ท เก ยวของในการปองกนและจดการปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพผดกฎหมาย

โดยม น.ส.ณฐพร แสงโพธ เปนหวหนาศนยประสานงานและนางจารวรรณ จำาปาเทศ เปนเลขานการศนย

29

28

ศนยประส�นง�นเครอข�ยเฝ�ระวงและผเสยห�ยจ�กโฆษณ�ผลตภณฑสขภ�พ จงหวดขอนแกน

เปนกลมเครอขายภาคประชาชนในเขตอำาเภอนำ�พองทรวมตวกนเปน “ชมรมกลมสตรพฒนาฟนฟวฒนธรรม

อนรกษสงแวดลอม”เพอเฝาระวงผลกระทบจากสงแวดลอมพฒนาความเปนอยของประชากรและพนฟวฒนธรรม

ภมปญญาของชมชนทรายลอมดวยโรงงานอตสาหกรรม ทำาใหประชาชนในชมชนไดรบผลกระทบดานสขภาพ

ไดแกโรคปากเบยวมอชาปวดขาปวดเอวโรคภมแพตางๆทหาสาเหตไมพบซงประชาชนในชมชนไดเลอกซอ

ผลตภณฑสขภาพทมการเผยแพรขอมลจากการโฆษณาผานสอทเขาถงไดงายและการโฆษณาทมลกษณะโนมนาว

จตใจทำาใหนาเชอถอ จากการทชมรมกลมสตรพฒนาฟนฟวฒนธรรมอนรกษสงแวดลอมไดรวมดำาเนนงานตาม

โครงการพฒนาศกยภาพเครอขายดานโฆษณาจงหวดขอนแกนเมอปพ.ศ.2555โดยจดกจกรรมการเฝาระวง

สอโฆษณาผดกฎหมายการรณรงคเผยแพรสอประชาสมพนธแกพนกงานในโรงงานอตสาหกรรมทอยรอบชมชน

การคนหาและคนพบผทไดรบผลกระทบจากการบรโภคผลตภณฑสขภาพจากโฆษณาผดกฎหมาย

ทำาใหทางกลมไดเลงเหนถง

ความรนแรงของสถานการณ

ปญหาทกำาลงเกดขนในสงคม

จงไดจดตงศนยประสานงาน

เครอขายเฝาระวงและผเสยหาย

จากโฆษณาผลตภณฑสขภาพ

เพอเฝาระวงโฆษณาผลตภณฑ

สขภาพผดกฎหมาย เฝาระวง

ผไดรบผลกระทบจากโฆษณา

ผลตภณฑสขภาพผดกฎหมาย

เผยแพรความรใหแกประชาชน

แลกเปลยนเรยนรประสานภาค

เครอขาย ท เก ยวของในการปองกนและจดการปญหาการโฆษณาผลตภณฑสขภาพผดกฎหมาย

โดยม น.ส.ณฐพร แสงโพธ เปนหวหนาศนยประสานงานและนางจารวรรณ จำาปาเทศ เปนเลขานการศนย

29

ประสานงาน สำานกงานอยทบานเลขท188 หม 9 บานคำาใหญ ต.มวงหวาน อ.นำ�พอง จงหวดขอนแกน

ซงจากการดำาเนนงานเปนระยะเวลา 1 ป ทางศนยประสานงานไดมการเฝาระวงโฆษณาผลตภณฑสขภาพ

ผดกฎหมายอยางตอเนองและไดสงตอใหสำานกงานสาธารณสขจงหวดขอนแกนดำาเนนการตามกฎหมาย

สวนการเฝาระวงผเสยหายจากการบรโภคผลตภณฑสขภาพจากโฆษณาทผดกฎหมายนนพบวามอปสรรคในการ

ดำาเนนงานเพอใหเปนไปตามเจตนารมณของศนยฯเพราะผเสยหายสวนใหญไมกลาแสดงตวแมจะเปนบคคลทอย

ในชมชนเดยวกนนนเองซงทางศนยประสานงานฯหวงวาเครอขายทมกจกรรมเชนเดยวกนนหากสามารถประสาน

แลกเปลยนขอมลและรวมพลงกนไดกจะเกดพลงทเขมแขงทำาใหผบรโภคไมตกเปนเหยอ ผเสยหายกลาลกขนมา

เรยกรองสทธของตนเองมากกวาการตกอยในภาวะจำายอมเชนทเปนอยทกวนน

30

แนะนำาหนงสอคม

อรองเรยนโฆษณาหลอกลวง

ยาวพากษฉบบนกลบมาสเรองโฆษณาอกครงหลงจากท กพย. รวมกบภาคหลายหนวยงานเสนอวาระจนผาน

มตสมชชาสขภาพแหงชาต ครงท 4 เมอป 2554 เรองการจดการปญหาโฆษณาทผดกฎหมายของยา อาหารและผลตภณฑ

สขภาพทางวทยกระจายเสยง สอโทรทศน อนเตอรเนต และผานคณะกรรมการสมชชาสขภาพแหงชาต นำารายงานตอ

คณะรฐมนตรไปแลว

หลงจากนนมการจดทำายทธศาสตรจนผานเขารบรองในสมชชาสขภาพแหงชาตอกครง ในครงท 6 ป 2556

(ไดเลอนมาจดกลางป 2557 เนองดวยเหตการณวนวายทางการเมอง) ทประชมมมตรบรองแผนยทธศาสตรการจดการ

ปญหาโฆษณาทผดกฎหมายของยา อาหาร และผลตภณฑสขภาพพ.ศ.2557-2561 เพอใหมการบรณาการ

การทำางานแกปญหาสอทถกใชเปนชองทางโฆษณาเกนจรงและหลอกลวงผบรโภค โดยเฉพาะในชวงทสอรปแบบใหมๆ

เกดขนซงเขาถงผบรโภคไดงายและรวดเรว

เรามาดกนวาความคบหนาของยทธศาสตร 3 ประสาน จะเปนจรงเพยงใด กลไกทเสนอทางการจดการนนไป

ถงไหน ยงมอะไรทตองทำาเพมเตม เพราะคงไมสามารถจดการไดในชวงระยะสนๆ เนองจากปญหาเหลานหมกหมม

มานาน และประกอบไปดวยผเลนทหลากหลาย ทงในแงผกอใหเกดโฆษณาทผดกฎหมาย (รวมบางเรองทสมเสยงในเรอง

จรยธรรมหรอไมชดเจนในการจดการ) ทงผผลตและ/หรอนำาเขาผลตภณฑ ผกระจายตอ ผขาย ผจดทำาโฆษณา

ชองทางการกระจายโฆษณา ผประกาศ นกจดรายการ สถานตางๆ ไลมาจากวทยชมชน เคเบลทว โทรทศนดาวเทยม

และทรนแรงมาก แตรปแบบการจดการยงไมชดคอ สออเลกทรอนกส (เวบไซต เฟสบค ฯลฯ) ในสวนหนวยงานทตอง

รบผดชอบกมไดหลากหลาย ไมวาจะเปน กสทช. อย. กระทรวง ICT สำานกงานตำารวจและสคบ. จนกอใหเกดชองวาง

การทำางานได เชนกน

ในสวนของ กพย. ไดรวมในขบวนการจดการเรองนอยางตอเนอง โดยจดการอบรมพฒนาเครอขายเฝาระวง

ตนแบบ และขยายจดทำาโครงการนกรองเรยน ขยายการพฒนาเครอขายการตดตามและรองเรยนไปอก 11 จงหวด

แมรบการสนบสนนจาก กสทช. กเปนเพยงงบอนนอยนดเมอเทยบกบปญหาทมขนาดใหญมาก

กพย. เหนวา ระบบการจดการทมยงไปไมถงการสรางความเขมแขงภาคประชาชนไดเตมทและครบถวน

เรองนเปนเรองใหญระดบชาตและอาจจะหาเจาภาพไดยาก แตรฐบาลตองเรงสรางความเขมแขงภาคประชาชน

การใหความร ทงการปองกนและดแลตนเอง การสนบสนนบทบาททชดเจนของประชาชนและการใหขอเทจจรง

แกประชาชน ควบคไปกบการจดการคมครองผบรโภคอยางจรงจง

ในขณะทประชาชนกำาลงรอคำาตอบอย กพย. กจะเปนสอกลางในการตดตามการทำางานตามยทธศาสตร

ดงกลาว พรอมทงรายงานผลการสำารวจสถานการณตางๆ ตอไป

ยาวพากษ จดหมายขาวศนยขอมลเฝาระวงระบบยาวตถประสงค เพอเปนสอกลางในการเผยแพรขอมลขาวสารระหวางแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) กลมศกษาปญหายา (กศย.) และเครอขายวชาชพ วชาการและเครอขายประชาชนแผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) ไดรบการสนบสนนจากสำ นกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) จฬาลงกรณมหาวทยาลยและองคการอนามยโลก

ทปรกษา - ผศ.ภญ.ดร.นยดา เกยรตยงองศล (กพย.) / ผศ.ภญ.ดร.สนทร ท.ชยสมฤทธโชค (กศย.)บรรณาธการ ประจำ ฉบบ - สรชย จำ เนยรดำ รงการ / สนทร ท. ชยสมฤทธโชคกองบรรณาธการ - อาทตย พนเดช / ดรพธ แจงใจ / สงวน ลอเกยรตบณฑต / เขมวด ขนามแกว / มยเรศ แลวงคนล / กนกพร ธญมณสน / วสนต มคณ / ไพจตรา กตญญตะประสานงาน - เขมกา โตนะโพธกลออกแบบรปเลม - วาลปทม ศรมงคล

ตดตอ แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กรงเทพฯ 10330 โทรศพท 02-218-8452โทรสาร 02-254-5191 อเมล spr.chula@gmail.com เวบไซต www.thaidrugwatch.org www.facebook.com/thaidrugwatch

ผจดการกพย.แถลงโดย > นยดา เกยรตยงองศล

เปนทรๆกนวาในปจจบนมการโฆษณาสนคาดานสขภาพกนมากมายในสอตางๆ โดยเฉพาะทางวทย

และโทรทศน (เคเบล) และสวนใหญกมกจะอวดอางสรรพคณเกนจรง

ในฟากประชาชน ซงสวนใหญมความร-ขอมลดานสขภาพไมมากนก ทำาใหตกเปนเหยอ เสยทงเงน

เสยทงสขภาพ จะมเพยงสวนนอยทรเทาทนการโฆษณาชวนเชอเหลาน แลวกหงดหงดอยากใหมการยตโฆษณา

เหลานนเสย จงพากนไปรองเรยนยงหนวยงานทรบผดชอบ แตกมกจะผดหวงกลบมาเพราะมแตลมปากไปฟอง

ไมมหลกฐานเปนมนเปนเหมาะ

แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) ตระหนกถงปญหาในเรองนและอยากใหประชาชนม

สวนรวมในการเฝาระวงและรองเรยนปญหาดานการโฆษณาสนคาสขภาพ เพราะลำาพงหนวยงานทรบผดชอบและ

เอนจโอไมสามารถดแลใหทวถง จงไดจดทำาคมอประชาชนทตองการรองเรยนปญหาการโฆษณาดงกลาว

(คมอประชาชนนกรองเรยน) ทงนเพอใหการรองเรยนนนๆเปนมรรคเปนผลเกดการแกปญหาอยางแทจรง

เนอหาในคมอนบอกหลกการเกบขอมลทสำาคญทตองใชในการยนรองเรยน เชน

นอกจากน ในคมอยงบอกเคลดลบตางๆ มากมายพรอมยกตวอยางใหเหนไดอยางชดเจนเพอทประชาชน

ทวไปจะสามารถปฏบตไดอยางถกตองดงทหนวยงานรบผดชอบตองการ

สนใจขอรบคมอฯ น ไดท แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงรบบยา (กพย.) คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย โทรศพท 02-218 8452 Email: spr.chula@gmail.com หรอสามารถดาวนโหลดคมอฯไดจาก

สวนสอเผยแพรท www.thaidrugwatch.org

ขอมลเกยวกบสอ โดยใหระบประเภทของสอทพบการโฆษณาและขอมลอนๆ

เกยวกบสอดงกลาวใหชดเจนทสด เชน วน เวลาทพบการโฆษณา พนททพบโฆษณา

คลนความถ/ชองรายการ ชอสถาน ชอรายการ หรอชอผจดรายการ

ขอมลเกยวกบผลตภณฑ โดยใหระบชอผลตภณฑทโฆษณา และประเภทของ

ผลตภณฑนน เชน เปนยา/อาหาร/เครองสำาอาง ฯลฯ นอกจากน หากเปนไปไดให

ตรวจสอบดวยวาโฆษณานนม เลขทโฆษณาผลตภณฑหรอไม

ขอมลเกยวกบวธการโฆษณา เชน มผเลาประสบการณ สปอตโฆษณา ฯลฯ

1

23

เชอดอยา เปนประเดนทมการพดถงในระดบสาธารณะมาช านาน แตกลบไมมผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมการใชยามากนก เชนเดยวกบความเชอทวาทะเลฝงทะเลอนดามนจะไมมทางเกด“สนาม” แตเมอคลนยกษถาโถมเขามา เกนทจะตานทานแรงทำาลายอนมหาศาลได สดทายธรรมชาตกเรยกคนทกอยางไปจากเรา Antimicrobial resistance is a public issue that has been talked for ages but it causes a little effect on drugs consumption habit of people. This goes the same way as a belief that it is impossible to have Tsunami along the Andaman coast, but when gigantic waves comes and sweeps everything down, we cannot resist such a humongous destructive forces. Finally, the nature recalls everything from us.

“สนาม”โดยภญ.สรรโรจนสกมลสนต“Tsunami”bySarerarojSukamolsan

แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.)คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท ปทมวน กทม. 10330 โทรศพท 02-218-8452 โทรสาร 02-254-5191 อเมล spr.chula@gmail.com เวบไซต www.thaidrugwatch.org www.facebook.com/thaidrugwatch

จดหมายขาวศนยขอมลเฝาระวงระบบยา :สอกลางขอมลขาวสารความเคลอนไหวปญหายาเพอการเฝาระวงและพฒนาระบบยาของไทย

ปท 6 / ฉบบท 23 / พฤศจกายน 2557

แผนงานพฒนากลไกเฝาระวงระบบยา (กพย.) คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สารบญผจดการกพย. แถลง 2

เรองจากปก 3

จบกระแส 8

ใกลตว 10

ทนสถานการณ 16

ไฮไลท 20

เสยงสะทอนจากพนท I 25

เสยงสะทอนจากพนท II 27

อานยาวพากษ Online ไดท www.thaidrugwatch.org www.facebook.com/thaidrugwatch

สามประสาน

( จากเวทนโยบายสาธารณะสเครอขายการจดการในพนท )

สรางพลงสการปฏรประบบ

การจดการปญหา

การโฆษณายาฯ