ทมา : ศนยวจยกสกรไทย

Analysis

โอกาสธรกจทำาเงน จากพลงงานทดแทน

วจยเมอ สงหาคม 2559

Analysis1

พลงงานทดแทนยงไปตอได คาดเงนลงทนป 2559-2561สะพดราว 1.1-1.5 แสนลานบาท

ในชวงทผานมา ภาพรวมของการใชพลงงานทดแทนเพอการผลตไฟฟาของไทย มแนวโนมเตบโตด โดยมปจจยสนบสนนทสำาคญจากภาครฐทตองการผลกดนการใชพลงงานทดแทนใหมากขน เพอทดแทนการใชเชอเพลงฟอสซลใหไดรอยละ 20 ของการใชพลงงานขนสดทาย (ปจจบนอยทรอยละ 12.9 ของการใชพลงงานขนสดทาย) ภายในป 2579 ในสวนของภาคการผลตไฟฟา ทงนเมอพจารณาถงเปาหมายททางการไดวางไวตามแผนพฒนากำาลงผลตไฟฟาของประเทศไทย ป 2558-2579 (PDP 2015) พบวาเปาหมายป 2579 จะมการผลกดน การใชพลงงานทดแทนเพอการผลตไฟฟาสงราว 19,684.40 เมกะวตต ในขณะทปจจบนมการดำาเนนการผลต ตามเปาหมายไปแลว 8,271.24 เมกะวตต หรอรอยละ 42.0 ของเปาหมายตามทไดคาดการณไว

ครงหลงป 2559 ไปจนถงป 2561ธรกจพลงงานทดแทนยงไปตอได... โดยเฉพาะพลงงานแสงอาทตย

เมอวเคราะหลงไปในรายละเอยดจะพบวากลมพลงงานทมแนวโนมการผลตเขาใกลเปาหมายมากทสดไดแกพลงงานชวมวลรองลงมาคอพลงงานแสงอาทตยและขยะสวนพลงงานลมนนยงถอวาหางไกลเปาหมายมากพอสมควรทงนในสวนของพลงงานชวมวลนน ถอเปนพลงงานทดแทนในกลมแรกๆ ทภาครฐใหการสนบสนน เนองจากไทยเปนประเทศเกษตรกรรมทำาใหมวสดเหลอใชทางการเกษตรปรมาณมาก ซงสามารถนำามาใชเปนพลงงานทางเลอกเพอผลตไฟฟาได ทำาใหปรมาณการผลตไฟฟาจากชวมวลเขาใกลเปาหมายคอนขางเรวกวาประเภทอนๆ อยางไรกดสำาหรบในระยะตอไป โอกาสดานการลงทนในพลงงานประเภทน นาจะเหมาะสำาหรบ ผประกอบการในธรกจการเกษตรทมวตถดบอยแลว เชน โรงงานนำามนปาลม โรงงานนำาตาล โรงไมยาง โรงส ฯลฯ ทตองการผลตกระแสไฟฟาเพอใชภายในธรกจของตนเอง เพอลดภาระตนทนคาไฟฟาและสามารถขายไฟสวนเหลอบางสวนคนกลบให กฟผ. ในรปของการขายไฟแบบผผลตไฟรายเลกและรายเลกมาก (SPP และ VSPP) มากกวา ทจะเปนการเขามาลงทนของผประกอบการรายใหมทไมไดม By Product หรอเชอเพลงทใชในการผลตอยกอนแลว

โรงงานนำมนปาลม

โรงงานนำตาล

โรงไมยาง

โรงส

SME การเกษตรทไดโอกาสดานการลงทน

Analysis2

กลมชวมวลทคอนขางมศกยภาพทสามารถดงดดการลงทนไดในระยะตอไป ไดแก ประเภทออย (เนองจากภาครฐเตรยมทจะผลกดนและพฒนาผลผลตออยเพมขน) ในขณะทชวมวลแกลบ อาจจะเปน กลมทตองจบตา ภายหลงจากทภาครฐกำาลงหารอเกยวกบการจดโซนนงลดพนทการปลกขาวนาปรงลง เพอแกไขปญหาผลผลตตกตำาและจงใจใหหนไปปลกพชอนๆ ซงอาจจะเปนอปสรรคตอผประกอบการทใชเชอเพลงแกลบเพอการผลตไฟฟาในระยะขางหนา

สดสวนการใชพลงงานทดแทนเพอการผลตไฟฟาของไทย

พลงงานทดแทน หนวย 2555 2556 2557 2558 3M 2559 เปาหมายป 2579 (%)

เปาหมายป 2579

พลงงานลม MW 3,002.00 111.73 222.71 224.47 233.90 233.90 7.8

แสงอาทตย MW 6,000.00 376.72 823.46 1,298.51 1,419.58 1,692.63 28.2

ขยะ MW 550.00 42.72 47.48 65.72 131.68 146.38 26.6

กาซชวภาพ MW 1,280.00 193.40 265.23 311.50 372.51 393.21 30.7

พลงงานนำขนาดเลก MW 376.00 101.75 108.80 142.01 172.12 172.12 45.8

ชวมวล MW 5,570.00 1,959.95 2,320.78 2,451.82 2,726.60 2,726.60 49.0

พลงงานนำขนาดใหญ MW 2,906.00 - - - 2,906.40 2,906.40 100.0

รวม MW 19,684.00 2,786.27 3,788.46 4,494.03 7,962.79 8,271.24 42.0

ทมา : กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (ขอมลลาสดเดอนพฤษภาคม 2559) รวบรวมโดยศนยวจยกสกรไทย

ในระยะหลงภาครฐไดเรมหนมาใหการสนบสนนการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทนประเภทอนๆ เพมมากขน เพอใหกาวไปสแผนทไดตงเปาหมายไว วาจะตองมสดสวนการใชพลงงานทดแทนใหถงรอยละ 20 ของการใชพลงงานขนสดทาย1 โดยกำาหนดอตรารบซอไฟฟาในรปแบบ FIT ทมระยะเวลาสญญาซอขายไฟฟานาน 20-25 ป2 จงใจใหเกดการลงทนในธรกจพลงงานทดแทนอนๆ มากขน อาทพลงงานแสงอาทตย ขยะ และพลงงานลม ซงกไดรบการตอบรบดพอสมควร

SME ท ไดประโยชนเชงธรกจ

ธรกจแผงพลงงานแสงอาทตย

ธรกจพฒนาอสงหารมทรพย

ธรกจวสดกอสราง

1 ขอมลลาสดป 2558 อยทรอยละ 12.9 ของการใชพลงงานขนสดทาย2 อตรารบซอไฟฟาในรปแบบ FIT พลงงานแสงอาทตย อยท 5.66-6.85 บาท/หนวย

Analysis3

สำาหรบแนวโนมธรกจพลงงานทดแทนครงหลงป 2559 ไปจนถงป 2561 ศนยวจยกสกรไทยมองวา ยงสามารถเตบโตตอไปได ทงนอาจจะเหนภาพการลงทนในกลมพลงงานทดแทนประเภทพลงงานแสงอาทตยมากขน โดยเฉพาะในชวงครงหลงป 2559 ภายหลงจากทมการปลดลอคขอจำากดตางๆ ไมวาจะเปนความคบหนาของโครงการโซลารฟารมราชการและสหกรณการเกษตร3 รวมถงการเปดเสรโซลารรฟทอป ทเปนโครงการนำารองและสงเสรมใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการผลตไฟฟา (จำานวน 100 เมกะวตต) ซงในสวนนนาจะเออตอผประกอบการในธรกจทเกยวของ ไมวาจะเปนผผลตจำาหนาย ตดตงแผงพลงงานแสงอาทตยหรอโซลารเซลล กลมธรกจพฒนาอสงหารมทรพย รวมถงกลมผประกอบการวสดกอสราง ทจะไดประโยชนในเชงธรกจเพมมากขน จากตวโครงการทผานการคดเลอกและพรอมจะดำาเนนการภายในสนป 2559 คดเปนมลคาการลงทนราว 23,000 ลานบาท4

3 จำานวน 800 เมกะวตต ท ณ ปจจบน มผผานการพจารณาคดเลอกคดเปนกำาลงการผลตรวม 281.32 เมกะวตต4 คำานวณจากกำาลงการผลตจากโครงการโซลารฟารมราชการและสหกรณการเกษตรจำานวน 281.32 เมกะวตต และโครงการโซลารรฟทอปนำารอง 100 เมกะวตต

รวมทงสน 381.32 เมกะวตต ภายใตเงอนไขการลงทนเฉลย 60 ลานบาท/เมกะวตต5 คำานวณจากกำาลงการผลตไฟฟาจากพลงงานขยะในชวงป 2559-2561 จำานวน 112.892 เมกะวตต ภายใตเงอนไขการลงทนเฉลย 150 ลานบาท/เมกะวตต

นอกจากนหากมองไประยะขางหนานอกเหนอจากตลาดในประเทศแลว ธรกจพลงงานแสงอาทตยอาจมแนวโนมกระจายไปสตางประเทศมากขน ซงปจจบนมผประกอบการบางสวนเรมหนมาเจาะตลาด ตางประเทศมากขน โดยเฉพาะในแถบเอเชย (ญปนและอาเซยน ทมศกยภาพในการผลตพลงงานไฟฟาจากแสงอาทตยไดปรมาณมาก) เนองจากตลาดในประเทศมความคบหนาตามเปาหมายคอนขางมาก และการมองหาตลาดตางประเทศกเปนกลยทธหนงทจะชวยใหผประกอบการสามารถตอยอดโอกาสทางธรกจไดเพมมากขน

สวนในระยะตอไปคาดวา กลมพลงงานขยะเปนกลมทนาจบตาวาจะมผประกอบการใหความสนใจเขามาลงทนเพมขน เนองจากกำาลงการผลตในปจจบนยงอยหางไกลเปาหมายทวางไว ประกอบกบปญหาขยะลนเมองทภาครฐตองการผลกดนใหเปนวาระแหงชาตทตองรบแกไข เปนอกเหตผลหนงททำาใหภาครฐเรงรบซอไฟฟาจากพลงงานทดแทนกลมนเพมมากขน สะทอนจากตวโครงการพลงงานขยะทไดรบการเซนสญญาซอขายไฟฟา (Power Purchase Agreement-PPA) ในชวงป 2559-2561 คดเปนมลคาลงทนราว 17,000 ลานบาท5 ซงผประกอบการเกยวกบเทคโนโลยและเครองจกรทเกยวของ อาจจะไดรบอานสงสในสวนนตามไปดวย

อปสรรคของพลงงานขยะ

แหลงขยะขนาดใหญมนอย

คณภาพการคดแยกขยะอยในระดบตำ

เทคโนโลยในการกำจดขยะไมมประสทธภาพ

ความเหนชอบดานสงแวดลอมจากประชาชน

Analysis4

อกหนงกลมทคาดวาจะไดรบความสนใจในการลงทนระยะตอไปกคอพลงงานลม เนองจากปจจบนยงม ผสนใจลงทนนอย แมวาไทยจะมศกยภาพในการผลต แตผทจะเขามาลงทนผลตไฟฟาจากพลงงานลมนน นอกจากจะตองมเงนลงทนเบองตนทสงเพยงพอแลว การหาทำาเลศกยภาพทมปรมาณลมมากพอ (ซงมเพยงบางจงหวดในประเทศเทานนทมกำาลงลมเหมาะสมในการผลตไฟฟาไดอยางมเสถยรภาพ สวนใหญจะอยทางภาคใตของไทย) หรอการหาเทคโนโลยและอปกรณพลงงานทชวยเพมประสทธภาพในการผลต อาจจะมตนทนสวนนเปน คาใชจายทเพมเขามาดวย

ดงนนจงเปนความทาทายทางธรกจของผประกอบการ รวมถงภาครฐทจะตองแสดงใหเหนถงผลตอบแทนตอการลงทนทจะไดรบในอตราทสงเพยงพอทจะลงทนในพลงงานทดแทนกลมนเพมมากขน ผานกลไกการสงเสรมตางๆ ไมวาจะเปนการใหราคารบซอในอตราทจงใจ เงนกดอกเบยตำา การใหสทธพเศษ ทางภาษหรอความรวมมอจากองคกรภาคทเกยวของ เปนตน อยางไรกดผลตอบแทนทางธรกจทจะไดรบจากการลงทนในกลมพลงงานเหลาน จะพบวานอกจากรายไดทางตรงทจะไดรบจากการขายกระแสไฟฟาทผลตไดใหแกการไฟฟาฯ แลว ยงสามารถมรายไดทางออมจากการขายคารบอนเครดต ผานกลไก การพฒนาทสะอาด (CDM : Clean Development Mechanism) ไดอกดวย

กลมธรกจทมโอกาสเตบโตธรกจจำหนายเครองจกรและอปกรณ

ธรกจจดหาและจำหนายเชอเพลงสำเรจรป

ธรกจรบเหมากอสรางแบบครบวงจร

ธรกจจดการโครงการหลงกอสรางเสรจ

ธรกจทปรกษาดานพลงงานทดแทน

อยางไรกดอปสรรคอยางหนงของพลงงานขยะกคอ ขอจำากดในการจดหาวตถดบทใชในการผลตกระแสไฟฟา เนองจากการผลตไฟฟา 1 เมกะวตตจะตองใชขยะทมศกยภาพถง 100 ตน/วน ซงแหลงขยะในประเทศไทยทมปรมาณมากขนาดนนมอยไมมากนกและคณภาพของการคดแยกขยะยงอยในระดบตำา ประกอบกบการเลอกเทคโนโลยทจะใชผลตกระแสไฟฟากเปนองคประกอบทสำาคญ เพราะหากเลอกใชไมเหมาะสม กอาจสงผลกระทบทางสงแวดลอมโดยเฉพาะมลพษในอากาศ และทายทสดจะตองไดรบความเหนชอบดานสงแวดลอมจากภาคประชาชนรวมดวย จงจะสามารถทำาการเสนอขายไฟฟาใหกบ กฟผ. ได

Analysis5

SME Tips

โอกาสสำาหรบ SME : จากการทภาครฐและภาคสวนตางๆ หนมาสงเสรมและสนบสนนใหเกดการลงทน ในกลมพลงงานทดแทนมากขน นาจะเปนอกหนงโอกาสสำาหรบ SME ทจะเขามาเปนสวนหนงของสายการผลต (Value Chain) ในธรกจประเภทนได โดยกลมธรกจทมโอกาสจะเตบโตไปพรอมกบธรกจพลงงานทดแทน ไดแก ธรกจจำาหนายเครองจกรและอปกรณ : เนองจากมากกวารอยละ 90 ของธรกจนเปนการลงทนใหม หรอไมกเปนโรงงานเดมทมการตอเตม ทำาใหมความจำาเปนตองซอเครองจกรหรออปกรณตดตง เพอการผลตเขามา ธรกจจดหาและจำาหนายเชอเพลงสำาเรจรป : ซงคาดวาจะมความตองการสง โดยเฉพาะ การผลตพลงงานทดแทนประเภททตองใชเชอเพลง เชน ชวมวล (ชานออย แกลบ ปาลม เศษไม ฯลฯ)หรอชวภาพ เปนตน ธรกจรบเหมากอสรางแบบครบวงจร : ทเขามาดแลโครงการพลงงานทดแทนตงแตกระบวนการ ทางวศวกรรม งานกอสราง งานจดซอจดจาง และทปรกษาโครงการ เปนตน ธรกจจดการโครงการหลงกอสรางเสรจ : ทเขามาดแลโครงการแทนในลกษณะของ Outsources ทถกวาจางจากเจาของโครงการพลงงานทดแทนหลก ธรกจทปรกษาดานพลงงานทดแทน : ทเขามาดแลตงแตการใหคำาปรกษาตางๆ แกนกลงทน ทงในสวนของการวเคราะหความเปนไปไดในการลงทน การจดหาเทคโนโลย ไปจนถงการบรหารจดการตางๆ ทเกยวของ

โรงไฟฟาพลงงานทดแทน

ผบรโภค

การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย (กฟผ.)

ธรกจรบเหมากอสราง

ทใหบรการครบวงจรในลกษณะ EPC

ธรกจทปรกษาดานพลงงาน

ทดแทน

ธรกจจดการโครงการหลงกอสรางเสรจหรอ O&M

ธรกจจำหนายเครองจกรและอปกรณ

ธรกจจดหาและจำหนายFeedstock

และเชอเพลงสำเรจรป

ธรกจทปรกษาดานพลงงาน

ทดแทน

Analysis6

จากขางตนจะเหนไดวา ทามกลางราคานำามนทยงมแนวโนมไมเรงตวสง แตภาพรวมของธรกจพลงงานทดแทนในปน ยงพอมโอกาสเตบโตได จากแรงหนนความตองการใชไฟฟาทมแนวโนมปรบเพมขนอยางตอเนอง ทงนลาสดพบวา ความตองการใชกำาลงไฟฟาสงสด (Peak) ในป 2559 อยท 29,618.8 เมกะวตต6 เพมขนจากปกอน รอยละ 8.3 และยงมแนวโนมจะเพมขนตามการขยายตวของกจกรรมทางเศรษฐกจและสภาพอากาศทรอน ดงนนจงเปนความจำาเปนของภาครฐทจะตองมการเตรยมรองรบความตองการใชไฟฟาทเพมขน ประกอบกบ การสงเสรมการใชพลงงานทดแทนเขามาเปนทางเลอกเพอใชในการผลตไฟฟามากขน เพอเปนการกระจายความเสยง ดานพลงงาน จากการพงพาพลงงานฟอสซลในสดสวนทสง รวมถงนโยบายการขบเคลอนภารกจดานพลงงาน เพอสงเสรมการใชงานยานยนตไฟฟา (EV) ในประเทศ เพอนำาไปสการใชกลมรถโดยสารสาธารณะและรถยนตสวนบคคลในอนาคต

สองเมดเงนลงทนในธรกจพลงงานทดแทนป 2559-2561

6 ขอมลลาสดเมอ 11 พฤษภาคม 2559 โดยมการใชไฟฟาสงสด หรอพค (Peak) อยท 29,618.8 เมกะวตต ซงนบเปนการทำาลายตวเลขพคครงท 7 ของป 2559

(แหลงทมา : กฟผ. 13 พฤษภาคม 2559)

ศนยวจยกสกรไทยประมาณการวา มลคาการลงทนในธรกจพลงงานทดแทนเพอการผลตไฟฟาในชวงป 2559-2561 นาจะอยทราว 1.1-1.5 แสนลานบาท โดยเปนการลงทนในพลงงานแสงอาทตยมากทสด รองลงมาคอ พลงงานลม ชวมวลและขยะ ตามลำาดบ สวนในระยะถดไปจนถงป 2579 หรอสนสดแผน PDP 2015 (ป 2562-2579) คาดวาจะมเมดเงนสะพดในธรกจพลงงานทดแทนเพอการผลตไฟฟาถง 5.35 แสนลานบาท

เมดเงนลงทนในธรกจพลงงานทดแทนเพอการผลตไฟฟา

ประเภทของพลงงานทดแทน*

การลงทนชวงป 2559-2561

MW มลคา (ลานบาท) MW มลคา (ลานบาท)

เปาหมายทเหลอตามแผนPDP 2015 (ป 2562-2579)

พลงงานลม 969.000 41,000-58,000 1,799.100 108,000

พลงงานแสงอาทตย** 1,000.000 42,000-60,000 3,580.419 215,000

ชวมวล 291.749 13,000-19,000 2,551.651 166,000

ขยะ 112.892 12,000-17,000 305.428 46,000

รวม 2,373.641 110,000-154,000 8,236.598 535,000

พลงงานลม38%

ขยะ11% ชวมวล

12%

พลงงานแสงอาทตย

39%

สดสวนมลคาการลงทนแบงตามประเภทของพลงงานทดแทนชวงป 2559-2561

ทมา : กกพ. รวบรวมและประมาณการโดยศนยวจยกสกรไทยหมายเหต : * พลงงานทดแทนในทนไมรวมพลงงานนำาขนาดเลก พลงงานนำาขนาดใหญและกาซชวภาพ

** พลงงานแสงอาทตย (โครงการโซลารราชการและสหกรณ 800 MW และโซลารรฟ 200 MW)

จะเหนไดวาพลงงานทดแทน ยงเปนธรกจทมโอกาสเตบโตตอไปได ซงนาจะเปนโอกาสทางธรกจของ ผประกอบการ SME ในสายงานทมความเกยวของเชอมโยงกบพลงงานทดแทน ใหสามารถเตบโตไปพรอมๆ กนได ดงนนผประกอบการควรมการตดตามขาวสารดานการลงทนอยางใกลชด โดยเฉพาะประเดนความคบหนาของโครงการ หรอมาตรการตางๆ ทอาจจะสงผลกระทบตอธรกจทงเชงบวกและเชงลบ รวมไปถงปญหาและอปสรรคในการดำาเนนโครงการ เพอเตรยมกบมอกบสถานการณตางๆ ทอาจจะสงผลตอเนองมายงธรกจของตน นอกจากน สงทขาดไมไดเลยกคอ การสรางเครอขายพนธมตรทางการคา ทจะเออใหธรกจของผประกอบการสามารถเขาไปเปนสวนหนงของหวงโซธรกจพลงงานทดแทนได