Türkiye, AKP iktidarı zamanında ekonomik büyüme ve istikrar elde etmiştir. Bu başarı, geçmiş hükümetler ve diğer büyüyen ekonomiler ile karşılaştırıldığında pek de etkileyici değildir

Temel Mesajlar

1. AKP hükümeti zamanında ekonomik büyüme ve istikrar sağlanmıştır

2.

3.

Bir takım temel ekonomik göstergeler analiz edildiğinde, AKP hükümetinin geçmiş hükümetlere kıyasla daha üstün başarı sağlamadığı görülmektedir

Türkiye, AKP hükümeti zamanında, gelişmekte olan ekonomiler ile benzer düzeyde performans göstermiş olup, daha üstün bir performans sergilememiştir. 2002 yılından itibaren tüm dünya ekonomileri, özellikle gelişmekte olan ekonomiler, istikrarlı ekonomik büyüme sergilemişlerdir

Türkiye ekonomisinin IMF’ye olan borcu azalmış olsa da toplam dış borç, AKP

iktidarında artmıştır. 2002 yılında 130 milyar ABD Doları olan dış borç, 2011 yılında 307

milyar ABD doları seviyesine yükselmiştir

4.

Toplam ve kişi başı GSYİH, 2002 ve 2011 yılları arasındaki AKP iktidarı sırasında istikrarlı bir şekilde büyüme kaydetmiştir

Türk Ekonomisinin Temel Göstergelerinin Gelişimi

Kaynak: Dünya Bankası

GSYİH, sabit 2000 ABD Doları kuru [ABD$ milyar]1)

5.25%

2011

422.8

2010

389.7

2009

357.0

2008

375.1

2007

372.6

2006

356.0

2005

333.0

2004

307.2

2003

280.9

2002

266.9

Kişi başı GSYİH, sabit 2000 ABD Doları kuru [ABD$]1)

4,078

3.87%

2011

5,741

2010

5,356

2009

4,969

2008

5,288

2007

5,324

2006

5,155

2005

4,887

2004

4,569

2003

4,235

2002

1 – EKONOMİK BÜYÜME VE İSTİKRAR

1) AKP 2002 yılı sonunda seçimleri kazanmış olup halen iktidardadır

AKP hükümeti zamanında yabancı yatırımlar artmış ve enflasyon tek haneli seviyelerde sabitlenmiştir

Türk Ekonomisinin Temel Göstergelerinin Gelişimi

Kaynak: Dünya Bankası

Yabancı Yatırım Girişi, cari ABD Doları [ABD$ milyar] 1)

34.94%

2011

16.0

2010

9.0

2009

8.4

2008

19.5

2007

22.0

2006

20.2

2005

10.0

2004

2.8

2003

1.7

2002

1.1

Enflasyon, tüketici fiyatları [yıllık %] 1)

1 – EKONOMİK BÜYÜME VE İSTİKRAR

2011

6.5

2010

8.6

2009

6.3

2008

10.4

2007

8.8

2006

10.5

2005

10.1

2004

10.6

2003

25.3

2002

45.0

1) AKP 2002 yılı sonunda seçimleri kazanmış olup halen iktidardadır

• Türkiye’de enflasyon AKP hükümeti öncesinde

hızlı bir düşüşe başlamıştı - 1994 yılında %106

seviyesinden 2002 yılında %45 seviyesine

geriledi. Ayrıca, 2000’li yıllarda gelişmekte olan

ülkelerin bir çoğunda enflasyonlar hızlı bir

şekilde düşmüş ve ekonomik istikrar

sağlanmıştır – enflasyonun sabitlenmesi

küresel bir trend görülmektedir

• Türkiye ekonomisi 2002-2011 yılları arasında

yılda %5.25 büyümüş, 1960-2000 yılları

arasında ise yılda %4.6 büyümüştür

AKP hükümeti zamanında elde edilen ekonomik büyüme ve istikrarda, olumlu küresel trendlerin ve 2001 krizi sonrası başlayan ekonomik toparlanmanın katkısı büyüktür

Önemli Gerçekler ve AKP Hükümeti Üzerindeki Etkileri

Kaynak: Dünya Bankası

• Türkiye ekonomisi 1981 yılında 22., 1991

yılında 21., 2002 yılında 17. ve 2011 yılında

tekrardan dünyanın en büyük 17. ekonomisi

olmuştur

• Geçmiş hükümetler, Türkiye’yi dünyadaki GSYİH

sıralamasında yükseltmekte başarılı olmuşlardır. Ancak, AKP

döneminde benzer bir başarı sağlanamamıştır

Önemli Gerçekler AKP Hükümeti Üzerindeki Etkileri

2 – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KARŞILAŞTIRMA

• Ekonomiyi istikrara kavuşturma ve enflasyonu düşürme planı

2001 krizi sonrasında Kemal Derviş’in liderliğinde geliştirilmiş

ve uygulanmaya başlanmıştır. AKP hükümeti iktidara

geldiğinde, toparlanmaya başlamış bir ekonomi ve istikrarın

sağlanması için düzgün bir plan ile karşılaşmıştır. Ayrıca,

enflasyonun düşürülmesine dair gösterilen küresel ilgi de AKP

hükümetine destek olmuştur

• AKP hükümeti geçmiş hükümetlere kıyasla daha yüksek

büyüme hızı elde etmiştir. Bu başarıda küresel trendlerin rolü

büyüktür

• Türkiye ekonomisi, 1960-2000 yılları arasında gelişmekte olan

ülkelerden (ortalama) daha yüksek büyüme hızı göstermiştir.

Aynı başarı, AKP iktidarında yakalanamamıştır, Türkiye

gelişmekte olan ülkelerden daha yavaş büyümüştür

A

B

C

AKP öncesi hükümetler, Türkiye’nin GSYİH sıralamasını yükseltme başarısı göstermişlerdir. Aynı başarı, AKP hükümeti tarafından tekrarlanamamıştır

Ülkelerin GSYİH sıralaması (sabit 2000 ABD Dolar kuru)

Kaynak: Dünya Bankası

2A – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KARŞILAŞTIRMA

1981 1991 2002 2011

1. ABD

2. Japonya

3. Almanya

4. Fransa

5. İngiltere

……..

16. Hindistan

17. İsveç

21. Avusturya

22. Türkiye

……..

1. ABD

2. Japonya

3. Almanya

4. İngiltere

5. Fransa

……..

16. Hindistan

17. İsviçre

21. Türkiye

……..

1. ABD

2. Japonya

3. Almanya

4. İngiltere

5. Çin

……..

16. Rusya

17. Türkiye

1. ABD

2. Japonya

3. Çin

4. Almanya

5. İngiltere

……..

16. Rusya

17. Türkiye

AKP hükümeti, geçmiş hükümetlere kıyasla daha yüksek ekonomik büyüme yakalamış olsa da, aynı trend gelişmekte olan ekonomilerde de görülmüştür – AKP bu küresel trendden faydalanmıştır

Kaynak: Dünya Bankası

2B – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KIYASLAMA

Yıllık GSYİH büyüme rakamları [%]

1) Gelişmekte olan ülkeler Doğu Asya ve Pasifik, Avrupa, Orta Asya, Latin Amerika & Karayipler, Orta Doğu ve Afrika’dan gelişmekte olan ülkelerin hepsini içermektedir

Yorumlar

• Türkiye ekonomisi 2002 yılına kadar olan bütün dönemlerde gelişmekte olan ülkelerin üzerinde büyümüş olsa da, AKP iktidarında ekonomik

büyüme gelişmekte olan ekonomilerin gerisinde kalmıştır

• Dünya ekonomisi 2002-2011 yılları arasında yılda %2.69 büyürken, gelişmekte olan ekonomiler çok daha hızlı bir büyüme kaydetmiştir -

yılda %6.61. Bunun en büyük sebebi, 2000’li yıllarda küreselleşmenin de etkisi ile gelişmekte olan ekonomilerde artan verimlilik, tüketim ve

doğrudan yabancı yatırım olmuştur. Avrupa ve Amerika gibi gelişmiş ülkeler tüketim doygunluk seviyesine ulaştıkça, bu ülkeler, ilgilerini

gelişmekte olan ülkelere doğru yönlendirmişlerdir - bu da gelişmekte olan ülkelerin daha hızlı büyümesine katkıda bulunmuştur

• Küreselleşme ve gelişmekte olan ekonomilerde yaşanan hızlı büyüme, AKP hükümetinin elde ettiği ekonomik büyümenin büyük bir

bölümünü açıklamaktadır

Türkiye’de ve Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Yıllık GSYİH büyüme rakamları

1960-2000 1970-2000 1981-2000

4.6 3.7

4.3 3.6

4.4 3.3

1991-2000 1960-2011 2002-2011

4.0 4.5 5.3

3.9 4.2

6.6

Türkiye Gelişmekte olan ülkeler

AKP İktidarı

1)

1)

AKP hükümeti, enflasyonu tek haneli rakamlara indirmiş olsa da, enflasyon AKP öncesinde düşmekteydi - ayrıca enflasyonda istikrar sağlanması bütün dünyada gerçekleşmiştir

Kaynak: Dünya Bankası

2C – GEÇMİŞ HÜKÜMETLER İLE KIYASLAMA

Türkiye’de Enflasyon, tüketici fiyatları [yıllık %]

54.4

2000

54.9

1999

64.9

1998

84.6

1997

85.7

1995

80.3

1996

88.1

1994

106.3

2001 2002

45.0

6.5

2011

AKP’nin iktidara gelmesi

Diğer Ülkelerdeki Enflasyon Oranları[yıllık %]

• Türkiye’deki enflasyon oranı, doğru politikalar

sonucunda, 1994 senesinde %106’dan 2002 senesinde

%45’e düşürüldü. AKP iktidarında bu düşüş devam etti ve

enflasyon tek haneli rakamlarda sabitlendi

• 1994 senesinde 70’ye yakın ülkenin enflasyon oranları

%10’un üzerindeyken bu rakam 2011 senesinde 20 civarı

ülkeye kadar düştü. Enflasyon oranlarının düşürülmesi ve

ekonomik istikrarın sağlanması konusunda 2000’li

senelerde küresel bir efor harcandığını söyleyebilir ve

görebiliriz. Bu sadece Türkiye’de görünen ve AKP

hükümetinin yaptığı bir icraat değildir

AKP dönemi öncesi Türkiye’de ve Dünya’daki Enflasyon Değişiminin Analizi

1994 2011

Brezilya 2076% 6.6%

Bulgaristan 96% 4.2%

Uruguay 45% 8.1%

Romanya 137% 5.8%

Cezayir 29% 4.5%

Yorumlar

Türkiye ekonomisi, seçilmiş 10 ülke arasında 4. en hızlı büyüyen ülke olmuştur – büyüme oranı gelişmekte olan ülkelerin ortalama GSYİH büyümesinden düşüktür

Kaynak: Dünya Bankası

3 – KÜRESEL KIYASLAMA

Karşılaştırılabilecek ülkelerdeki yıllık GSYİH büyüme oranları, 2002-2011 [%]

3.9

Tayland

4.0

Rusya

4.7

Mısır

4.9

Türkiye

5.3

Hindistan

5.6

Endonezya

8.1

Çin

10.7

Dünya Gelişmekte

Olan

Ülkeler

Brezilya Güney

Afrika

3.5 2.4

Meksika

2.7

6.6

3,548 GSYİH, 2011 [ABD$ milyar]

1,047 293 423 163 434 188 945 194 722

Yorumlar

• GSYİH büyüme oranı açısından Asya ekonomileri (Çin, Hindistan, Endonezya) Türkiye’den daha hızlı büyümüş ve daha iyi bir performans

göstermiştir. Türkiye ekonomisinin 2002-2011 seneleri arasındaki büyümesi dünya ekonomisinin üzerinde olsa da (olması gerektiği gibi),

gelişmekte olan ülkelerin ortalama GSYİH büyüme oranının altında kalmıştır

• Çin ve Hindistan ekonomileri yüksek büyüme oranları sonucunda gelişmekte olan ülkelerin toplam GSYİH’sinin önemli bir miktarını

oluşturmaktadır. Bu sebeple, Çin ve Hindistan’ın yüksek GSYİH büyüme oranlarının gelişmekte olan ülkelerin ortalama değeri (%6.6)

üzerinde önemli bir etkisi bulunmaktadır

Türkiye’nin GSYİH Büyüme Oranı Kıyaslaması

2)

2) AKP, 2002 senesinin sonunda iktidara geldi ve o tarihten beri iktidarda devam etmektedir

42,568 11,207

1)

1) Karşılaştırılabilecek ülkelerin seçim metodolojisini raporun 2. bölümünde bulabilirsiniz

Türkiye, kişi başı GSYİH büyüme oranı bakımından seçilen 10 ülke arasında 5. sıradadır

Kaynak: Dünya Bankası

3 – KÜRESEL KIYASLAMA

Reel Kişi Başı GSYİH Büyüme Oranları, 2002-2011 [%]

2.8

Mısır

3.1

Tayland

3.1

Türkiye

3.9

Endonezya

4.5

Hindistan

4.9

Rusya

6.6

Çin

10.2

Brezilya Güney

Afrika

2.3

1.1

Meksika

1106 /

2640

Kişi Başı GSYİH, (2002/2011) [ABD$]

Yorumlar

• 2002-2011 seneleri arasında Türkiye’nin kişi başı GSYİH değeri yıllık %3.9 büyümüştür. Bu değer birçok ülke ile benzer olmakla beraber, bu

değer BRIC (Brezilya – Rusya – Hindistan – Çin) ülkelerinin gerisinde kalmıştır. Türkiye, Güney Afrika, Meksika ve Tayland’dan daha yüksek

bir büyüme oranı yakalamıştır

• Türkiye’nin kişi başı GSYİH rakamı AKP hükümeti öncesinde de 2. sıradaydı (seçilmiş 10 ülke içerisinde), 2011 senesinde de 2. sırada

kalmıştır – sıralamada bir değişiklik olmamamıştır

Yıllık Kişi Başı GSYİH Büyüme Oranı Kıyaslaması

1)

475 /

843

1968 /

3033

816 /

1207

4078 /

5741

2043 /

2699

1508 /

1977

3740 /

4803

3108 /

3825

5703 /

6288

1) AKP, 2002 senesinin sonunda iktidara geldi ve o tarihten beri iktidarda devam etmektedir

AKP hükümeti zamanında, IMF kredisi USD 18 milyar azalmış olsa da (2011 senesi sonu itibari ile), toplam dış borç USD 177 milyar artış göstermiştir – dış borç IMF kredisini de kapsamaktadır

Kaynak: Dünya Bankası

4 – DEBT ANALYSIS

10.06%

2011

307

200

107

2010

300

191

109

2009

278

172

106

2008

290

189

101

2007

258

161

97

2006

209

121

88

2005

171

85

86

2004

158

64

94

2003

143

49

94

2002

130

43

86

2011

4.5

2010

7.3

2009

9.6

2008

8.7

2007

7.3

2006

10.9

2005

14.8

2004

21.7

2003

24.3

2002

22.2

Dış Borç, Nominal [ABD$ milyar]

IMF Kredisi, Nominal [ABD$ milyar]

Yorumlar

• Türkiye’de 2001 krizi meydana

geldiğinde, Kemal Derviş yurtdışında

gelerek Türkiye ekonomisinin başına

geçmiştir. Krizi durdurabilmek ve

ekonomik istikrarın sağlanması için IMF

organizasyonu Türkiye’ye kredi imkanı

sağlamıştır. Ekonomik istikrarın

sağlanması için sağlam bir yol haritası

çıkartıldıktan sonra, AKP hükümeti 3

Kasım 2002 senesinde seçimleri

kazanmıştır. AKP, iktidara geldiğinde

önünde düzelmiş bir ekonomi bulmuştur

• Türkiye’nin IMF’ye olan borcu toplam dış

borcun küçük bir kısmını oluşturmaktadır.

AKP hükümetinin IMF borcunu azalttığını

görmemize rağmen, maalesef, aynı trendi

toplam dış borçta görememekteyiz.

• Toplam dış borçtaki artışa hem kamu

hem de özel sektör tarafları katkı

sağlamıştır. Hükümet IMF’ye olan borcun

bir kısmını yapılan özelleştirmeler

sayesinde ödeyebilmiştir

Türkiye’nin Dış Borcu ve IMF Borcu

Özel sektör borcu Kamu borcu

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Küresel Rekabetçilik raporu ülkeleri kalkınma dereceleri anlamında 5 farklı grupta toplamıştır – bu gruplar ülkelerin içinde bulunabilecekleri farklı kalkınma aşamalarına denk gelmektedir (1/2)

Kalkınma Aşamaları Açıklama Örnek Ülkeler

Aşama 1: Girdi Odaklı Bu aşamadaki ekonomiler, ellerindeki girdilere

odaklanırlar - genelde doğal zenginlikler ve vasıflı

işgücü ile rekabet etmektedirler. Firmalar, fiyat bazlı

rekabeti ön plana çıkarmakta, temel ürünler ve emtia

satmaktadır. Düşük verimlilik, ücretlendirme

politikasına da yansımaktadır

Hindistan, Kenya,

Pakistan, Gana, Moldova,

Tajikistan, Vietnam…

Aşama 1’den Aşama 2’ye

geçiş

Aşama 1’den Aşama 2’ye geçmekte olan ekonomiler Mısır, Suudi Arabistan,

İran, Filipinler,

Venezuela…

Aşama 2: Verimlilik Odaklı Bir ülke daha rekabetçi olmaya başladıkça, verimliliği

artmakta ve ücretler de gelişme ile beraber

artmaktadır. Bu aşamadaki ülkeler, Verimlilik odaklı

kalkınma aşamasına geçmektedir. Ücretler arttıkça

bu ülkeler artık daha da verimli çalışmak ve daha

kaliteli ürünler üretmek durumunda kalırlar – çünkü

ürün / servis fiyatlarını yükseltemezler

Çin, Hindistan, Güney

Afrika, Tayland,

Kolombiya, Peru,

Romanya, Ukrayna…

Kalkınma Aşamaları

Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Küresel Rekabetçilik raporu ülkeleri kalkınma dereceleri anlamında 5 farklı grupta toplamıştır – bu gruplar ülkelerin içinde bulunabilecekleri farklı kalkınma aşamalarına denk gelmektedir (2/2)

Kalkınma Aşamaları Açıklama Örnek Ülkeler

Aşama 2’den Aşama 3’e

geçiş

Aşama 2’den Aşama 3’e geçmekte olan ekonomiler Brezilya, Meksika, Rusya,

Türkiye, Arjantin, Polonya,

Şili, Malezya

Aşama 3: Inovasyon

(Yenilik) Odaklı

Ülkelerin kalkınmaları devam ettikçe, ücretlerin

yükseldiğini görürüz ve öyle bir nokta gelir ki bu

yüksek ücretlerin ödenebilmesi ve yüksek yaşam

kalitesinin devam ettirilebilmesi için artık firmalar yeni

ürün, servis, iş modelleri ve süreçler sunmak

durumunda kalırlar. İşte bu aşamaya, Inovasyon-

Odaklı aşama adı verilir

Amerika, Japonya,

Fransa, İngiltere, İsrail,

Almanya…

Kalkınma Aşamaları

Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası

İlk dört grup gelişmekte olan ülkelerin tamamını kapsamaktadır – her grup 2011 senesindeki GSYİH büyüklüğü sıralamasına göre yazılmıştır

Kaynak: Dünya Ekonomik Forumu, Dünya Bankası

Aşama 1

Aşama 1’den Aşama

2’ye geçiş Aşama 2

Aşama 2’den Aşama

3’e geçiş

1. Brezilya

2. Meksika

3. Rusya

4. Türkiye

5. Arjantin

6. Polonya

1. Çin

2. Endonezya

3. Güney Afrika

4. Tayland

5. Kolombiya

6. Peru

2. Mısır

1. Suudi Arabistan1)

3. İran

4. Venezuela

5. Filipinler

6. Cezayir

1. Hindistan

2. Pakistan

3. Bangladeş

4. Nijerya

5. Vietnam

6. Kenya

Her bir kalkınma aşamasındaki ülkeleri GSYİH’lerinin büyüklüğü kullanılarak sıralanmıştır. «Aşama 2» ve

«Aşama 2’den Aşama 3’e geçiş»deki ülkeler birbirlerine benzerlik gösterdikleri için her birinden dörder ülke

seçilmiştir. «Aşama 1» ve «Aşama 1’den Aşama 2’ye geçiş»’den birer ülke karşılaştırma / kıyaslama için

seçilmiştir

1) Suudi Arabistan hem yönetim tarzı hem de ekonomi anlamında farklılık gösterdiğinden, karşılaştırılabilir / kıyaslanabilir ülkeler listesine eklenmemiştir

Karşılaştırılabilir Ülkelerin Seçilmesi