Hayata KarG Bende

HAYATA KARI G BENDE

Yazar: Akn AlcGenel Yayn Ynetmeni: Meltem Erkmen

Editr: Nihal KuhanDzenleme: Glen Ik

Dzelti: Fahrettin LeventKapak Tasarm: Berna zbek Kele

1. Bask: Austos 2009

ISBN: 978 9944 82-183-4

Akn Alc /Epsilon Yaynclk Hizmetleri Tic. San. Ltd. ti.

Bask ve Cilt: Melisa Matbaasiftehavuzlar Yolu

Acar Sitesi No: 18 DavutpaaTel: (0212) 674 97 23

Yaymlayan:Epsilon Yaynclk Hizmetleri Tic. San. Ltd. ti.

Grsel Mah. Nurta Cad. cabet Sk. No:3 Kthane/stanbulTel: 0212.252 63 96 pbx Faks: 252 47 29

nternet adresi: www.epsilonyayinevi.come-mail: epsilon@epsilonyayinevi.com

Hayata KarG Bende

Akn Alc

Eime ve oluma

Ben u anki yaantmdan daha fazlasn hak ediyorum diye dnyorsanz, hak ettiinizialmak iin yola kmann zaman geldi.

Parasal anlamda hi skntm olmasn m diyorsunuz?Ryalarnz; yeni ve byk bir ev, son model bir otomobil veya buna benzer atafatl eyler mi

sslyor?Dnya standartlarnda bir eitim, akademik kariyer mi dlyorsunuz?Tam size gre bir ite almak ve bu alanda ykselmek mi hedefiniz?

nsanlarla ilikileriniz, iletiiminiz ok iyi dzeyde mi olsun istiyorsunuz?Hayatnzn sonuna dek salkl bir yaam srmeyi mi hayal ediyorsunuz?

Yoksa, umutlarnzda toplumun yararna katkda bulunmak, iyiliin yaylmasn salamak, insanlnilerlemesi adna yeni fikirler retmek mi var?

Sadece birini deil hepsini isteyebilir ayrca bunlara yeni dler de ekleyebilirsiniz

BLM 1 - HAYALLER KURMAK

Dlerimiz gkyzne astmz yldzlardr, gecemizi aydnlatr. Geleceimizin resmini izmezsek bizim admza izilecek resme razyz demektir. Olmasn istediimiz hayatn plan dlerimizde yatar. Dlerinizin kaybolmasna izin vermeyin, kayp dler kayp yaamlar demektir.

HAYALLER KURMAK

Dlerimiz gkyzne astmz yldzlardr, gecemizi aydnlatr.Eer hayallerimiz olmazsa hayatmzn da bir amac olmaz. Amasz bir hayat, sona erdiinde

azmzda tat brakmayan bir yiyecee, kle dnm bir gazete sayfasnn rzgrda savrulmu halinebenzer, elimizde bize ve insanla bir ey kalmaz.

nsann akl kendisine snrlamalar getirilmesinden nefret eder, diyen air, yazar ve devletadam Joseph Addison (16721719) mutlu bir hayat iin, gereken eyi yle sralyor:

1- Yapacak bir i.2- Sevecek bir e.3- Gerekletirilebilecek bir d.Hayallerdir bizleri canl klan; yeni sulanm ieklerin balarn yukar kaldrmas gibi dimdik

ayakta kalmamz hayallerimiz salar. Yenilenme frsatlar sunar bize, yeni hedefler belirleme, bunlariin ura verme, abalama, harekete geme

vme kazandrr yaamn duraanlna. Amacmz iin uramann mutluluu tm ruhumuza yaylr oan farknda olsak da, olmasak da.

Hayallerinin yolunda yrmek insana azim verir.Azim insan gl klar, ayakta tutar.Taklmaz kk hesaplara,Dse de kalmaz ukurlarda,Yorulsa da trmanr tepeleri;Bazen bir solukta,Bazen de bir mr boyunca

Bir insann hayatnn akn belli eden, o insann hayal gcdr.

Marcus Aurelius (121180)

Dlerle yaantmz renklenir. Tekdze, sadece grevler ynndan oluan yaam, insana srekli yktayormu hissi verir ki bu insan ruhunu yoran bir yaam tarzdr. nsann doasyla ve kendinigerekletirme arzusuyla badamayan bir durumdur. Bu, onca rengi bir kenara brakp sadece siyahve beyazla yaamay semek demektir.

Gottlieb Daimler:Evinin atsna koyduu yldz amblemine bakarak gelecekte bu yldzn fabrikasn simgeleyecek

prestij unsuru olacan dnd. Gece gndz otomobil zerine almalarn srdrd.Karl Friedrich Benz:Hi bkmadan gelitirdii tasarmlar ve yeni icatlarna her gn bir yenisini katan mhendis, benzinle

alan ilk otomobili satarak tarihe geti.Bu iki mucit, nceleri rakip olan irketlerini, 1926 ylnda birletirdiler. Mercedes-Benz (Mercedes

ismi, Daimlerin i orta Emil Jellinekin kzndan gelmektedir.) bugn kara, hava ve sudaki gcnsimgeleyen ayakl yldz amblemini kullanyor.

Dlerimiz gkyzne astmz yldzlardr, gecemizi aydnlatr. En mutsuz ve karanlkgnlerimizde onlar bize yol gsterir ve onlar sayesinde yeniden balama cesareti kazanrz.

Dlerimiz geleceimize k tutar, hayat yolumuzu aydnlatr.Hedeflerimiz olmadan da bir yerlere gidebiliriz; ancak ulatmz nokta, istediimiz yer

olmayabilir.

Yr! Hr maviliin bittii son hadde kadar! nsan alemde hayal ettii mddete yaar.

Yahya Kemal Beyatl (1884-1958)

Dlerimiz olursa karmza kan frsatlar fark eder ve onlardan yararlanrz. Dleri olmayannkarlat frsatlar grmesi mmkn deildir. Grse bile onlarla ne yapacan bilmediindengerek anlamda deerlendiremez.

zerinde yatrm yapmay dndnz bir ey varsa; o beyin olmal... diyen zihin haritasteknikleriyle nl Tony Buzan, hayal gc ile baary yle ilikilendiriyor: Tarihin en bykkomutanlar, kazandklar zaferleri beyinlerinin sa yarsndan (hayal gc) yola karak, solyarsn (mant) kullanmalarna borludurlar. Hayal gc olmadan baar ihtimali zayftr.

Geleceimizin resmini izmezsek bizim admza izilecek resme razyz demektir.Savatayken yazd Kendime Dnceler kitab yzyllar boyunca tm insanla hizmet ederek

gnmze ulaan, evrensel nitelikteki tlerin sahibi nl imparator ve filozof Marcus Aurelius(121180) Kiinin hayat dnn rengine boyanmtr, diyor.

Hayal kurmak geleceimizi resimlemek gibidir. Gelecekte neler olmasn istiyorsanz tamamn o

resimde belirtin. Eer siz geleceinizin resmini izmezseniz (geleceinizle ilgili hayal kurmazsanz)sizin adnza izilecek resme razsnz demektir. Ancak bu resimden pek de memnun kalmayacanz,bugnden sylemek mmkn. nk izimi siz yapmadnzdan, iinde size ait izgiler ve renklerbulunmayacaktr.

Elbette dlediimiz her ey geree dnr ya da hayat sadece bizim isteklerimizden oluur,diyemeyiz. Hi kuku yok ki hayat holanmadmz eylerle de karmza kar ou zaman.izdiimiz resme (hayallerimize) dardan ho olmayan fra darbeleri de alabiliriz. Bu resmimizibozabilir zaman zaman.

Ama kurduumuz hayallerimiz iin yapacamz almalarla mmkn olduunca resmimizi gereedntrerek, bize ait yaamda, bize ait renkleri ve izimleri oaltmaya gayret edeceiz. Bumcadelede, doru ve kurallarna gre hareket edenler, kendine ait renklerin bolca kullanld biryaam resmi brakr hayatnn sonunda.

Hayatmz kurarken nce dlerimiz yer almal; sonrasnda iini rahatlkla doldurabiliriz. Amance iini doldurup sonra dlerinizi yerletirmeye alrsanz bakmsnz ki yaamnz gelipgemi fakat geen mrnzde dlerinize yer kalmam. O halde, nce resmi izelim sonra iiniboyayalm. Eer dlerimiz yoksa nceliklerimizi belirleyemeyiz. ncelikler olmadan da yaam veonun en nemli ierii olan zaman doru kullanamayz.

Zihnimizde canlandramadmz bir eyi gerek hayatta hi canlandramayz. Hayallerinin farkndaolmak, yaamda emin admlarla ilerleme imkn salar bize. Hayalsiz yaamlar ise uuan tozzerrelerine benzer, nereye gittiklerinden habersiz.

Eer hayalini grmezsenizResmini izemezsiniz, yazya dkemezsiniz.Eer hayalini grmezsenizNe yapacanz bilemezsiniz,Bakalarnn dndklerini yaparsnz.Eer hayalini grmezsenizYola kamazsnz,ksanz da istemediiniz yere ularsnz.Eer hayalini kurmazsanzYaamnz kuramazsnz

Genliinde ne dnrsen, yallnda ona ularsn.Johann Wolfgang von Goethe (17491832)

Gelecek iin (hayalleriniz iin) alrken bugn ihmal etmeyin. Bugn yaarken de gelecek iinalmaya devam edin. Birini karmanz her iki alanda da mutsuz olmanza neden olur.

Eski dnemde adamn birinin ideali, gkyzndeki yldzlar tanmakt.Bu aratrmac adam, her akam dar kar, da, bayr gezer ve yldzlar takip ederdi. Yine bir

gn byle bakarken gkyzne, birden aya kayd ve bir kuyunun iine dverdi.

Bard, ard, yardm istedi. Bu sesleri duyan yolcunun biri, kotu imdadna yetiti.Bir ip att ve onu dar kard. Sonra da anlattrd olanlar. in asln renince unlar syledi

gkbilimci bu adama:Tamam, gzn yldzlarda olsun ama ayaklarnn da yerde olduunu sakn unutma!dealleri gerekletirmek nemli, ancak bunu yaparken de hayatn ihmal etmemeli; birbirine

baldr bu ikili...Hedef belirlerken bir lden bahsedilecekse 67 yllk yaantsnda sanat ve bilim alannda ok

ynl bir hayat sren Leonardo da Vinci (14521519)nin kulland kriter bize k tutabilir:Uygulamaya el vermeyen teori anlamsz, teoriye dayanmayan uygulama ise ksrdr.

Uzak douda bir yk anlatlr. ok eski zamanlarda inde, Pin-Man adnda bir gen yaarm. Bugencin en byk tutkusu herkesin yapmaktan korktuu, az yaplan bir ii baarmakm. Dnmtanm gnlerce, ben ne yapabilirim diye; eit eit avc olmasna karn, bir tek ejderha avcsyokmu evresinde.

Tamam, bulduu i iyiydi, ama nasl renecekti ejderha ldrmeyi? Birisi, Uzaktaki bir ormanda,ejderha avcs yaar Ma-Pen adnda, demi.

Pin-Man hemen yola koyulmu, sormu soruturmu nihayet Ma-Peni bulmu:ok uzaklardan geldim yanna, ltfen ejderha avcln ret bana, diye yalvarm Pin-Man.

nce vazgeirmeye alm Ma-Pen. Fakat bakm karsndaki srarl, o zaman tm artlarnsaym sral:

Be yl ormanda kalacaksn. Bu be ylda srekli okuyacaksn. Ayrca bana da ok paravereceksin.

Pin-Man kabul etmi koullar, be yl boyunca uygulam tm bunlar. Sonunda tamamen renmiejderha ldrmenin yollarn.

Bu eitimden sonra Pin-Man, kye gururla dnm. Ma-Pene verdii iin tm parasn, hemengerekiyormu bir i bulup almas. alm bir tccarn kapsn, sormu: Bana uygun bir i varm?

Ne i yaparsn? demi tccar.Pin-Man: Ejderha avlarm, diye yantlar.Tccar: imdilik ihtiyacm yok byle bir yardma ama gerekirse haber yollarm sana.Pin-Man gnlerce i aram kyn ortasnda, ancak kimsenin ihtiyac yokmu ejderha avcsna.

Etrafta ejderha falan da yokmu aslnda.Gnler, aylar, yllar gemi... Ejderha avcs i bulamam, yoksulluk iinde yalanm, sonunda u

gerei anlam:nsan bir eyler renirken dikkat etmeli. Faydasz uralarla vaktini kaybetmemeli. Sen o ii ok

iyi yaparsn ama hi tutulmazsn kimsenin ihtiyac yoksaBilgiyi renirken szgeten geirmeli insanla ve kendisine faydal m, deil mi? Olmasn istediimiz hayatn plan dlerimizde yatar.Akl hastanesinde deliler bir araya geldiler ve ka plan yaptlar.Elebalar plan anlatmaya balad:Byk bir ktk bulup ilk nce birinci kapy, ardndan ikinci kapy ve daha sonra nc kapy

kracaz ve herkes bann aresine bakp kaacak.Sabah olunca bir ktk buldular, hi zaman kaybetmeden doruca birinci kapy krdlar, ikinci

kapya koup onu da krdktan sonra nc kapya yneldiler. nc kapnn ak olduunu gren

elebalar arkadalarna yle seslendi:Arkadalar plan bozuldu, geri dnn.Yaantmz deitirmek istiyorsak buna dncelerimizden balamalyz. Olmasn istediimiz

hayatn plan dlerimizde yatar. O hayatn inas ise onu ne kadar istediimizde, azim ve kararllklayolumuza devam etmekte yatar.

Gl bir ate, kk bir kvlcmdan sonra gelir.

Dante Alighieri (12651321)

Gelecei ina etmek iin yola kmadan nce gemi tecrbelere, fazla taklp kalmadan, yle birgz atmakta fayda vardr. Bugnmz, gemite kurduumuz veya nemsemediimiz hayallerimizin birsonucuysa geleceimizi ina etmek iin bugn yola ktmzda, hayallerimizin istediimiz yaamkurarken ne denli nemli olduunu, planlamann gerekliliini bir kez daha anlayabiliriz.

Thomas Edison, Alexander Graham Bell, Henry Ford, George Eastman, Theodore Rooseveltin dearalarnda bulunduu dnemin 500 baarl ahsiyetiyle grerek modern anlamda kiisel baarnnkurallarn belirleme adna ilk almay yapanlardan ve tm dnyada yllardr milyonlar satanDn ve Zengin Ol kitabnn yazar Napoleon Hill (18831970) ngrlerinizin vehayallerinizin zerine titreyin, diyor, nk onlar ruhunuzun ocuklar, sonuta elde edeceinizbaarlarn planlardr.

Bir yerde yaamlarn yok edenler vardr, bir yerde de yaamlarna yaam ekleyenler lki hayatabalarken kendisine verilen yaam anlarn har vurup harman savurur; dieri bu anlar sonsuzluktaebediyen yanklanacak deeri yksek lahzalara evirir.

Hedefsiz, hayalsiz, amasz insan; komasna ramen vara yaklaamayan atlete benzer. u anbulunduumuz yerden, bir adm ilerisi iin bile olsa bir hedefimiz olmal

14731543 yllar arasnda yaayan Kopernikin gne ile ilgili tanmlamalar olduka ilgintir:Evrenin ortasnda gne taht kurmutur. Bu grkemli tapnakta, evresindeki her eyi bir andaaydnlatan gne dediimiz k kitlesi iin daha saygn bir konum dnlebilir miydi? Gnegerekten tahtna kurulmu Sultan gibi, evresinde dolaan gezegenleri ocuklar gibi ynetir.

Bana gre dlerimiz de yaantmzn ortasna taht kurmu tm hayatmz ynetir niteliktedir. Bizfarknda olsak da, olmasak da tm yaantmz dlerimiz dorultusunda akar, onun ekim alanndadolar. Bir yandan gnlk yaantmz srdrrken (dnyann kendi ekseni etrafnda dnmesi gibi),dier yandan da dlerimizle ilgili planlar uygularz (dnyann gnein evresinde dnmesi gibi).Galaksideki bu dzen ve kurallarn, klterek bakldnda insan yaamnda da geerli olduugrlr. Tpk koca bir nar aacnn tm zelliklerinin kck bir tohumun iinde yer almas veyagne sisteminin bir atomun yapsyla benzer zellikler tamas gibi

Bilge yklerinde hayallerini aramak iin yola kan fakat asl byk hazinenin yani hayallerininyan banda, kendi evinde olduunu kefederek dnen kiiler anlatlr. Evet, hayallerimiz bize aittir,iimizden gelir; darda, uzaklarda arayarak bouna zaman kaybetmeyin.

Dlerinizin kaybolmasna izin vermeyin, kayp dler kayp yaamlar demektir.Hayallerimizin peinden gitme cesaretini her zaman yakalayamayabiliriz. Hatta daha balamadan

onlar kmser ve gerekletirilemeyecek kadar uzakta olduklarna inandrrz kendimizi. Bu kolayseim, zamanla hayal kurmaktan bile vazgememize yol aar. Hayalsiz bir dnya ise umutsuz, yaamenerjisinden yoksun, hayattan zevk alamayan bir kii olmamza neden olur.

Hayal edebildiimiz her ey gerektir.

Pablo Picasso (18811973)

Hayalleriniz, hedefleriniz yoksa ya da onlarn zerini rtmseniz ve gerekleeceine olaninancnz yitirmiseniz; hl zamannz varken bu yanl yoldan hemen dnn. nk yaamndokusuna aykr hareket ediyorsunuz.

Bugne dek bilinsiz veya yntemsizce hareket ederek aldnz sonular karsnda bu dnceyekaplm olabilirsiniz; ancak bugnden sonra artk hibir ey eskisi gibi olmayacak. Yeter kimitlerinizin yeereceine dair yreinizin derinliklerinden ykselen sese kulak verin ve onlarngerekleeceine dair gc iinizde hissedin. Hayallerinize duyarsz kalmayn, onlarla zel olarak ilgilenin. Hayallerinizin stn kapatmayn, onlar ortaya karn. Hayalleriniz kllenmesin, onu bir kvlcmla yeniden tututurun.Hayalsiz bir dnya; yldzsz bir gkyz, ormansz bir alan, oksijensiz bir atmosfer ve kurak

topraklar gibidir. Burada yaamak insana ac verir, hatta yaam zamanla yok olur.nl yazar Mark Twain (18351910) hayallerimize neden sahip kmamz gerektiini yle

anlatyor: Hayallerinizi kovmaynz, nk onlar gittiler mi, belki siz kalrsnz, fakat artkyaamyorsunuz demektir.

Hayallerinden yoksun bir insanda needen sz edilemez. Dlerini rafa kaldrm biri, dleriylebirlikte geleceini de o tozlu raflara gmm demektir. Hayal kurmay brakan kiiden yaama dairhibir ey kurmas beklenemez.

Hayal gc beynimizde oluan bir mucizedir. Ancak her kullanlmayan yetenein krelmesi gibi onukullanmadka snecek, hacmi klecektir. Ayn ey, tam tersi durum iin de geerlidir. Buyeteneimiz kullanldka daha da glenecek ve daha ok iimize yarayacaktr. Hayallerinizi hafifealmayn yoksa kolayca uup giderler. Hayaller ihmal edilmeye gelmez; ilgilenmediinizi anlarlarsayeni bir sahip bulmakta gecikmezler.

Peki, zgrlk sadece darda elini kolunu sallayarak dolamak mdr? Hayallerine pranga vuranlar

da, dlerini zincirleyenler de korkularnn, umutsuzluun esiri deiller midir? Asl zgrlk, kiinerede olursa olsun dlerinde, dncelerindedir. Dlerinde zgr olan esir etmek imknszla edeerdir.

Parkta oynarken frlattm top, dmedi hl yere.

Dylan M. Thomas (1914-1953)

Bugne dek snrlandrlm, bask grm hayallerinizi serbest brakn; hor grlp incitilmidlerinizin yaralarn sararak onlar yeniden canlandrn. Umutlarnza haklar olan zgrl verin,bylece kendi zgrlnz iin en nemli adm atm olacaksnz.

Eer bir insan onu ryasnda grmeseydi, baka bir insan onun yaplabileceineinanmasayd, bir bakas da onun yaplmasn istemeseydi, gklere deecek bir ey

yaplamazd.

Charles Franklin Kettering (18761958)

Yaplan aratrmalar kiinin ocukluktan yetikinlie doru ilerledike mantk arlkl dnen,paralar tek tek ele alan, analizci, sistemli, gereki beynin sol lobunun; ok boyutlu dnen, hayalkuran, ritmik, btn gren beynin sa lobuna stn geldiini kantlyor.

Sa ve sol lob dengesini iyi kuranlarn baarlarnda art grlyor. Ya ilerledike ar gelenmantk hkimiyetini krarak, onu d gcyle birletirme yoluna gitmeliyiz. ocuklar izleyerek,unuttuumuz hayal gcmz yeniden nasl canlandrabileceimizi onlardan hatrlayabiliriz.Sokakta, benim fizik sorunlarmn bazlarn zecek ocuklar oynayor, nk onlarda benimoktan yitirmi olduum olumlu sezgiler var.J.Robert Oppenheimer (1904-1967)

12 yanda Rafael gibi izebiliyordum, demiti nl ressam ve heykeltra Pablo Picasso(18811973) Ama bir ocuk gibi izebilmek iin bir mr harcadm.

BLM 2 - BYK DNMEK

stekleriniz (veriler) aldklarnz (sonular) olacaktr. Kk eyleri dnmeye alkn zihinleri, byk hayaller korkutabilir. Hayallerimizi kstlamaya kalkmak, uzaya snrlar izmeye benzer; gerekddr.

BYK DNMEK

stekleriniz (veriler) aldklarnz (sonular) olacaktr.Bir iftinin olu olarak dnyaya gelen Henry Ford (1863-1947), ocukluk yllarnda zamannn

ounu kendi kurduu kk atlyede geirdi. Hele cep saatlerini tamir etme konusunda oldukaiyiydi. Henry Ford yaam deneyimlerinden yola karak Eer gelecek hakknda dnmezseniz,asla bir geleceiniz olmaz, diye tavsiyede bulunuyor.

Yllar sonra kurduu otomobil fabrikasnda seri retime geti ve bylece otomobil fiyatlarnnucuzlamasn salad. 1908 ylnda rettii Model T aracndan, ayn model ve renkte, 1927 ylnakadar 15 milyondan fazla satt. nsanlara ne istediklerini sorsaydm, daha hzl giden atretirdim, diyen Henry Ford, i alanndaki byk fikirleri ve onlar hayata geirme cesaretiyleinsanlk yaamnn deimesinde nemli rol oynad.

Kk ilerle uramaya, kk dnmeye devam ederseniz nasl bir sonu bekliyorsunuz? Bykdnme, btn grebilme, zihnini var olann tesinde yeni yerler kefetmeye ayarlama sonucu,bugn olandan daha fazlasn alrsnz. stekleriniz (veriler) aldklarnz (sonular) olacaktr. Sahildekk bir kumdan kule yapmaya niyetlenenlerin yzde ka daha byne ulamtr.

stekleriniz(Veriler)

Byk hayaller kurun. Neyi hayal edersen onu olursun.

James Allen (1864-1912)

Bir fabrikanz olmasn arzuluyorsanz;kk bir atlyenin hayalini kurmayn,Byk kazanlar arzuluyorsanz;az gelirin hayalini kurmayn,Yksek bir mevki arzuluyorsanz;daha aasnn hayalini kurmayn,Dnya apnda bir hret arzuluyorsanz;yerel olann hayalini kurmaynYaam maratonunda, hangi dalda olursa olsun (i, para, salk, mutluluk, baar vs.) bu yarn

sonundaki byk dl hedefler ve bir haritayla yola karsanz etaplar bir bir aarak ona doru yolalrsnz.

nce dncelerde yaarz her eyi. Orada kendimizi kstlarz veya byk hayallere yelken aarz.Dncelerdir her eyin balangc.

Yaantmz, hayallerimizin bykl lsnde geniler ya da daralr. Bugne dek kurduumuzhedeflerin tesinde bir eyler hayal etmeye altralm kendimizi. Baklarmz her zamankinden dahayksee evirelim.

Michael Dell, daha kk yalarda pul kolleksiyoncular iin arkadalarndan toplad pullardanoluan bir katalog hazrlad. Ardndan dnemin bu konuyla ilgili Linns Stamp Journal dergisineDellin Pullar ad altnda reklam verdi. Bin dolar kazandnda o gnlerde mzayede salonlarndasatlan deerli pullar, mteriye direkt ulatrmann daha krl olduunu grd.

Michael, ilkokul sralarnda reklamn grd, tek snavla lise diplomas veren firmaya bavurarakeitim hayatn daha hzl tamamlamay dnd. Ancak snav kdn eve getiren hanm, karsndakrmz bornozuyla 8 yanda bir ocuk grnce, bu hayali suya dt.

retmeninin verdii proje devine, o yl abone yaparak gazetelerden kazand para olan 18 bindolar yazdnda retmeni bir sfrn fazla olduunu dnerek sildi. Fakat tek fazlalk onun o ylretmeninden daha fazla kazandyd.

Yaam bana, kendisi u gizi verdi; bak, dedi bana, ben her zaman kendi kendisini amasgereken eyim.

Nietzsche (1844-1900)

15. doum gnnde kendisine bilgisayar hediye edildiinde merakla tm paralarn skt. Bykparalar deyerek aldklar hediyenin paralara ayrlmasyla lgna dnen ailesine: Ben sadece naslaltn grmek istiyordum, cevabn verdi. Bu merak, onun geleceini ekillendirecek u bilgiyide renmesini salad: Bilgisayar paralar toplam 700 dolar, ancak bilgisayarn piyasadaki satfiyat 3000 dolard. yleyse ne yaplmalyd? ocukluunda aracy devreden kararak sattpullarda olduu gibi, dorudan son kullancya ulaarak den fiyat mteriye yanstlmalyd: Direktsat modeli.

18 yanda ailesinin isteiyle girdii tp fakltesinde, paralarn kendisi birletirerek daha ucuzamal ettii bilgisayarlar satmaya balad. Bu sebeple dersleriyle yeterince ilgilenememesi zerineailesi konumak iin renci yurduna geldi. Michael, bilgisayarlar arkadann odasndaki banyoya

saklad. Ortalkta bilgisayar olmamasna ramen babas, onun bu tutkusunun farknda olarak:Bu bilgisayar samaln bir kenara brakp okuluna odaklanmalsn, dedi. nceliklerini iyi

ayarla. mrn neye harcamak istiyorsun?Michael Dellin hayalleri bykt: IBM ile yarmak istiyorum!deallerine ve baarl olacana olan inancyla istemeyerek gittii faklteden ayrlarak, byk

dn gerekletirmek iin, 19 yanda kendi irketini kurdu. te bir fiyata sunduu rnlerlebilgisayar pazarn altst eden Michael Dell; dnemin gl bilgisayar irketlerinin ksa sre sonrapiyasadan ekilmesine neden oldu.

27 yana geldiinde ABDnin en gen CEOsuydu (Chief Executive Officer/cra Kurulu Bakan).Michael Dell, dnyann en zenginleri listesinde n sralarda yer alyor.

unu ok iyi biliyoruz ki neyi hedeflersek ona doru yol alrz. Bu her seferinde hedeflerimizekesinlikle ulaacamz sonucunu dourmayabilir elbette ama bizi en azndan ilkinden daha ileriyetayacaktr.

En byk iler byk hayal sahipleri tarafndan baarlmtr.

George William Russel (1867-1935)

Kk eyleri dnmeye alkn zihinleri byk hayaller korkutabilir.Yksek fikirler, yksek dalara benzer, alk olmayanlar rktr, diyor air ve yazar Cenap

ahabettin (1870-1934). stediiniz her neyse, onu dleyebiliyorsanz elde etme hakkna dasahipsiniz.

Dleyebildiiniz her ey sizin olabilir. Fakat bugne dek dlerinizi aan, zenginletiren, byten,eitlendiren ve esnekletiren bir dnce eklinden uzak yaamsanz; ie ncelikle buradanbalamalsnz. nk kstlanm dnceler, hayaller clz, kk ve renksiz olur. Bu sebeple iinkaynan grletirmek, bytmek ve renklilik kazandrmak gerekir. Yoksa ne yapaca konusundaarm, snrl, kk ilerle uraan bir yaam srmeye devam edilir.

Gzn ykseklerde olmasn, elde edemezsen zlrsn, diye dost tavsiyesinde bulunurlar; dikenlitellerle rdkleri snrlarda yaayan dostlar. Bu snrlar onlar iin son noktadr, bir adm ilerisiyoktur; gerekirse geri adm atmaya da razdrlar. En son ne zaman snrlarmz zorladk. En son nezaman gzmz ykseklere diktik ve bir gn orada yerimizi alacamzn hayalini kurduk?

Daln ucuna gitmekten korkma, meyve oradadr.

Aldous Huxley (1894-1963)lerle harikulade yaratk! Bilimin yol gsterdii yere git. Git, Dnyay l, havay tart,gelgitleri say, gezegenlere yrngelerini ret, eski zamanlar dzelt ve Gnei dzenle.Alexander Pope (1688-1744)

Hayallerimizi kstlamaya kalkmak, uzaya snrlar izmeye benzer; gerekddr.Ormann derinliklerinde kuyunun iinde, bir kurbaa yaard kendi halinde.Bu kurbaann tm hayat, seyretmekten ibaretti gkyzndeki yldzlar.

Bir gn kuyuya den baka bir kurbaayla, tm yaants deiti bir anda.Yeni gelen hemen trmanmaya alt:Dostum kuyunun k buradan myd?Ev sahibi bozmad hi istifini, anlamad yeni gelenin gitme isteini. Sakin bir ekilde yzd ve:

Galiba sen derken kafan arptn, dedi. Bu kadar suyu ve yldzlar baka hangi kuyudabulacaksn?

Aaya den bir ara duraklad, ardndan yanna yaklap durumu aklad:Belli ki admn atmamsn sen hi kuyudan dar; sadece bu kadar m sanrsn gkyzndeki

yldzlar?Ev sahibi anlamad bu sylenenleri, gkyz kuyunun az kadar deil miydi?Birlik olup hemen ktlar kuyudan. kar kmaz ev sahibi kurbaa bayld, gkyzndeki

yldzlarn okluundan...Hayatmz sadece var olandan ibaret sanrz. Bu dncemizle kendi kendimizi snrlarz. Elbette

her byk i bir anda olmaz, kk admlar atlmadan da asl hedefe ulalmaz. Kimin kkdnrse kafas, kuyunun az kadardr yaants... Her kim de byk dnr, kuyudan kmayaabalar; darda onu bekler, sonsuz sayda yldzlar...

Kk ilerle uraanlar ok zaman byk ileri gremeyecek hale gelirler.

Benjamin Franklin (1706-1790)

Ulalabilir dler kurmalym demek dncelerimize snr ekmek demektir. Snrsz dlerkurun, yeter ki bu sizin istekleriniz olsun. Ama unu yapabilirsiniz; sraladnz dlerinize ilkulaabileceinizden balayabilirsiniz. Bu, dlerinizi gerekletirme yolculuunda, sizi bir basamakyukar tayarak motivasyonunuzun artmasn salar. Her basamak bizi balangta gereklemesi zorolarak tanmladmz dlerimize daha da yaklatrr.

Bilim kurgu yazar ve mucit Arthur C. Clarke (1917-2008): nsanolunun yapacaklar, hayalettikleri ile snrldr, diyor.

Kendinize bakalarnn yok artk, o kadar da deil diyecei hedefler koyun. Siz de ncedncelerinizde aln bu hayallere; sonrasnda hedefinize ilerlediiniz merdivenin basamaklarndabulacaksnz kendinizi, bir bir trmanr vaziyette.

Her insan, kendi grme sahasnn snrlarn, dnyann snrlar olarak kabul eder.Arthur Schopenhauer (1788-1860)

BLM 3 - OLAYLARA FARKLI BAKMAK

Farkl olmak risklidir ancak ilerlemeler onlar sayesinde olur.Bakmak ve grmek ayn eyler deildir.Yenilik ierisinde umut ve zme ynelik bir adm barndrr.Olaylar farkl boyutlaryla ele alanlar zirvede kendine daha kolay yer bulur.

OLAYLARA FARKLI BAKMAK

Farkl olmak risklidir ancak ilerlemeler onlar sayesinde olur.Pulitzer dln drt kez kazanan air Robert Lee Frostun (1874-1963) baarsnn ardnda yatan

sr, onun u szlerinde gizli: Ormanda yol ikiye ayrlyordu ve ben daha az kullanlm olansetim ilerinden; ite buydu btn fark yaratan. Bakalarnn ayak izinden yryerek bu dnyayakendi izimizi brakmamz imknsz grnyor. Hep ayn ekilde dnen insanlardan allmndnda bir eyler ortaya koymalar beklenemez zaten.

nsan, doumu ve lm arasnda kendini ifade edebildii bu dnyada, ilerleyen yalarnda kendifarklln terk ederek dier insanlarla btnleme eilimi gstermektedir. Bunun bir nedeni detoplumsallama adna, kendi farkl dncelerini yontarak genel olan benimsemeye almasdr. Budurum, her ne kadar faydal gibi grnse de bu sebeple kazanlan alkanlk, hayatn tamamnayaylarak ayn eyleri dnen, ayn eylerden holanan, ayn ekilde davranan insanlarn saysnartrarak yani farkll krelterek neredeyse yaam tek renge indirgemitir.

Yeni dncelerle, farkl bak alaryla sorunlara yeni seenekler sunanlara icat karma, eskikye yeni adet getirme denilir. Bylece yeniliin n daha batan kesilir. Ancak o eski kye yenifikirler katlmazsa eski olarak kalaca kesindir. Bu gemii tamamen silip atma eklinde deil, eskibilgiyi ekillendirerek ona yenilikler katmak ve ileriye doru ekmektir.

Bir dncede taklp kalma, gerei bir dnce aydnlatamaz.

Sofokles (M..496-M..406)

Her dorunun iki yz vardr. Birini kabullenmeden nce iki taraftan da bakm olmak herzaman daha iyidir.

Ezop (M.. 620-M..560)

Gerek her zaman grnen deildir.Aristoteles (M.. 384-M.. 322)

Hkmdar bile olsanz, herkesin sizinle ayn fikirde olmasn beklemeyin.

Hun mparatoru Atilla (406-453)

Hindistanda ok eski zamanlardan beri bir yk anlatlr. Fili tanmlamaya alan alt kr adamnyks Mevlanann (1207-1273) yazd Mesnevide karanlk bir ahrdaki fili tarif etmeye alanhalk olarak geer:

Alt tane gzleri grmeyen adam,Tutmular hayvanat bahesinin yolunu.nk merak edip dururlarm,Filin nasl bir yaratk olduunu.Bu adamlarn gzleri grmyor amaAnlayacaklarm fili el yordamyla.

Biri hayvann gvdesinde elini gezdirir:Bu fil dedikleri, bir duvardan ibarettir.Dierinin eline gemi filin slak hortumu:Bu hayvan, canl bir bahe hortumu.teki tutmu kulan:Buldum, buradaki en byk yapra.

Bakas sarlm ayaklarna:imdi kacam bu aaca.nndeki dilerine srm elini:Bu, dnyann en iyi cilal mermeri.Sonuncusu tutmu kuyruunu:Brakn onu, tpk bir ylan bu.

Hepsi de hakl dncelerinde,Sadece anladklarn sylediler,Kullandklar benzetmelerinde.Zaman zaman biz de anlaamayz;Farkldr fikirlerimiz,Olayn bize bakan ynyle...

Alkanlklarla uyumu beyinler farkl dnceyi kabul etmekte zorlanacaklardr. Toplumla ayndnmediinizde eletiriler balayacaktr. Farkl olan eletirmek kolaydr, eletiren tribndefazlasyla yanda bulur kendine.

Ancak ilerleme; olaylara, konulara, sorunlara, durumlara farkl bir bak asyla bakabilenler,allmn dnda yaklaabilenler sayesinde gerekleir. Tarih kitaplar onlardan bahsederekinsanla yaptklar hizmetler iin teekkr ederler adeta; ayn dnenleri anmaz tarih kitaplar.Farkl dnmek ilk olarak toplum (ayn dnen grup) tarafndan yadrgansa da baar ufuktagrndnde ayn kiiler sizi ilk alklayanlar olacaktr.

Allm eyler coku yaratmaz.

Latin Atasz

ki fare konuuyorlard:Sonunda deney asistann eittim.Nasl yani?Labirentin sonunu her buluumda bana peynir veriyor!Tm byk gelimeler, yenilikler, atlmlar orada gzmzn nnde duran eye allmn dnda

bir yaklam getirenlerin, farkl bir bak asyla bakanlarn, o gne kadar kurulmam yeni bir ilikikuranlarn sayesinde olmutur. nsanln ekillenmesine katkda bulunanlar cesur, kararl ve sraddnen kiilerden olumutur.

Bizim hi olmam eyleri dleyen insanlara gereksinimimiz var.

John F. Kennedy (1917-1963)

1975 ylnda, niversite rencisi olan 20 yandaki Bill Gates ve 22 yandaki Paul Allentarafndan kurulan Microsoft, dnyann en byk yazlm irketi haline geldi.

Bill ve ocukluk arkada Paul, gelitirdikleri Basic programlama dili ile girdiler piyasaya. Sonraki

yllarda sunduklar Windows iletim sistemiyle de bilgisayar kullanmnn hzla artmasn salayarakliderlik koltuuna oturdular.

Bill Gates, olaya bak alarndaki farkll, stanbulda yapt bir konumasnda yle dilegetirmiti: ok genken bu sektre girdik ve ok farkl bir vizyon vard aklmzda. Bilgisayarnsadece irketler ve hkmetler tarafndan kullanlmasn deil, bireyler tarafndan da kullanlmasnistiyorduk. Bylelikle bilgisayar insanlarn fikirlerini nasl paylaabileceini, iletiim kurabileceini,bilgi bulabileceiyle ilgili dengeleri tamamen deitirecekti.

***

Thomas Alva Edisonun hayat, ocukluunda okuduu Richard Green Parkern yazd Okullariin Doal ve Deneysel Felsefe Kitabyla deiti. yi bir eitim alan annesinin olunu okumayaynlendirmesiyle okuduu bu kitap, hayal gc yksek ve yaramaz ocuk Thomas Alvann ve tminsanln yaamn etkiledi. Bu kitaptaki kolay deneylerle balad kefetme merak ona tarihin entannan mucitlerinden biri olmann kaplarn aralad. Merakl ocuk, kefetmenin byl dnyasnntadn almt bir kere. Bylece Thomas Alva Edison, hayata ve olaylara bak asndaki farkllkullanabilecei en doru alanla bulutu.

Kavramlar yeniden tanmlayalm:TEK DZE= TEK D-nce ZE-hirdir.

Bakmak ve grmek ayn eyler deildir.ki devekuu ordusu amansz bir savaa girmiler. Ordulardan birinin ar kayplar vermesi zerine

liderleri geri ekilme emri vermi. Galip gelen ordu da aynen arkalarndan takibe balam. Maluplider bakm ki daha fazla kaamayacaklar:

Herkes bann aresine bakp bir yerlere saklansn diye barm.Bu emir zerine tm ordu aynen orada kafalarn kuma gmmler. Bir dakika kadar sonra, galip

devekuu lideri ve ordusu yetimiler.Lider yle bir etrafa bakm ve: Bir anda nereye gitti bu koskoca ordu? demi.Bakarken ok fazla aba harcamanz gerekmez ama grmek istediinizde dikkat, ilikilendirme,

ayrntl kaydetme gibi dier fonksiyonlar da devreye girdiinden fazladan bir ura gerektirir.Bir parka baktnzda ka ocuk oynadn, kann kz kann erkek olduunu, oynadklar topun

rengini, ka tane salncak olduunu vs. tekrar sorulduunda syleyemeyebilirsiniz ama grmek bunusalar. Ne var bunda? demeyin. Monoton bir yaam, bakma alkanlmz kuvvetlendirir vebylece grmemiz gereken eylere de artk sadece bakyor hale geliriz.

Bakmak yzeysel bir yaamdr, grmek o yaamn iinde olmaktr.

evrenize altnz anda ihtiyarlamsnzdr, nk artk dnmeye ihtiyacnzkalmamtr.

Paul Bourget (1852-1935)

Alkanlklarmz zerinde kk deiiklikler yaparak beynimizi daha zinde hale getirebiliriz.Dnmeden yapar hale geldiimiz davranlarmz konusunda daha bilinli ve farkl bir yaklamsergileyebiliriz. Her gn yaptmz eyleri farkl hale getirerek (mobilyalarn yerini deitirmek, iefarkl yoldan gitmek, dier elimizi kullanmaya almak gibi) grme alkanln yenidenkazanabiliriz. Grmek konuyu tm gerekliiyle farkl alardan ele almamz salar.

Dnce kabiliyetini ldren en byk dman alkanlklardr.

William Somerset Maugham (1874-1965)

Renkli kiiliiyle ve dk not vermesiyle rencileri arasnda zel bir ne sahip olan felseferetmeni, snav yapaca gn rencilerine kt kalemlerini hazrlamalarn syledi. Sonra dasandalyesini kaldrd ve masann zerine koyarak:

Snav sorumu soruyorum dedi. Bu sandalyenin var olmadn kantlaynz.Snav ktlarn okuduktan sonra sfrc retmen, bu konudaki nne glge dreceini

bilmesine karn kendini tutamad ve rencilerinden birinin kdna, yz zerinden yz not verdi.rencinin snav kdnda yalnzca u iki szck vard:Hangi sandalyenin?Tm renciler, o sandalyenin var olmadna dair, sayfalarca yaz yazarken; bir tanesi kp olaya

farkl bir yaklam sergileyerek tek cmlede zetlemiti olay.

Balinann stnde durmu, hamsi tutmaya alyorsunuz.

Polinezya Atasz

Bak an tek ynl m, bir bak:Durmadan karanla kfredeceinealp bir mum da sen yak.Farkl bakmann keyfini, sen de tatSeni kstlayan tek ey at gzlOndan hemen kurtul gzl at.

Yenilik, ierisinde umut ve zme ynelik bir adm barndrr.Bir makine mhendisi, bir elektrik mhendisi ve bir bilgisayar mhendisi bir gn eski bir araba ile

yola kmlar. Issz bir otobandan geerken, araba aniden durmu.Baktlar almyor, makine mhendisi: Ben imdi hallederim! diyerek atlm. nce arabann

altna yatm, kaputu am, birka girii sktrp birka yere ekile vurmu, ama tk yok! Ba eikarabaya geri dnm.

Bunun zerine elektrik mhendisi atlm hemen. O da elektrik girilerini, sigortalar kontrol etmi,kablolarla oynam ama hareket yok!

Bunun zerine ikisi birden dnp bilgisayar mhendisine bakmlar. Bilgisayar mhendisi, o gnekadarki tecrbelerinden, sorunu kesin olarak zeceini dnd u teklifte bulunmu:

Arabadan kp tekrar girelim.Farkl bak alar, elimizdeki verileri eitlendirerek bizi yeni fikirlere gtr. Bu da zengin

yaklamlarla olaylar zerindeki hakimiyetimizi artrr.Yeniden ve yeniden ayn eyleri yaparak ayn sonular elde ederiz. Bu bir seviyede durmay

kolaylatrabilir ancak bir st seviyeye kmak iin bambaka bir dnce ve eylem gereklidir.Bilim adam ne an iinden ekerek ren rmcek gibi, ne de evreden topladyla yetinen

karnca gibi davranmaldr. Bilim adam topladn ileyen dzenleyen bal ars gibi yapc biretkinlik iinde olmaldr.

lk basm 1597 ylnda yaplan Denemeler kitabyla nlenen yazar Francis Bacon (1561-1626)un bu bilim adam tanm, bize olaylarn tek adan ele alnmamas gerektiini anlatr. Sadecekendi fikirlerinde diretmek ya da sadece bakalarnn syledikleriyle hareket etmek ok odal birevin, yalnz bir blmn kullanmaya benzer. Evin tamamn kullanmak ise dardan aldmzbilgileri kendi dnce szgecimizden geirerek edindiimiz birikimleri eklemekle olur. ok ynlbeslenen dncelerimiz, olaylara farkl alardan bakabilme yetenei ve zenginlii kazanr.

Fiziki, matematiki, kimyac, jeolog ve antropologdan oluan bir heyet bir aratrma iin arazidebulunuyormu. Birden yamur bastrnca, hemen yakndaki bir arazi evine snmlar. Ev sahibi,evine snan misafirlere bir eyler ikram etmek iin odadan km. Heyet, ev sahibini beklerken,dikkatleri soba zerinde toplanm. Soba yerden 1 metre kadar yukarda, altndaki dizili talarnzerindeymi. Sobann niin byle kurulmu olabileceine dair, kendi aralarnda tartmayabalamlar.Kimyac: Adam sobay ykselterek aktivasyon enerjisini drm, bylece daha kolay yakmayamalam.Fiziki: Adam sobay ykselterek konveksiyon yoluyla odann daha ksa srede snmasn salamakistemi.Jeolog: Buras tektonik hareketlilik blgesi olduundan, herhangi bir deprem annda sobann talarnzerine yklmasn salayarak, yangn olasln azaltmay amalam. Matematiki: Sobayodann geometrik merkezine kurmu, bylece de odann dzgn bir ekilde snmasn salam.Antropolog: Adam ilkel topluluklarda grlen atee tapmann daha hafif biimi olan atee saygnedeniyle, sobay yukarya kurmu. Bu srada ev sahibi ieri girmi. Ona sobann yukarda olmasnnnedenini sormular. Adam demi ki: Boru yetmedi!

Eer baarmak istiyorsanz, bilinen yollar izlemek yerine yeni yollar amalsnz.

John Davison Rockefeller (1839-1937)

Tek ynden bakmak bizi kreltir, grmz daraltr, yanl kararlara neden olur; en azndan

madalyonu evirerek dier yzyle ilgili de bir fikir sahibi olmak gerekir. Farkl bak alar,tekdzelii nledii gibi dncelerimize de esneklik katar ve alternatif zm yollar zerinden endoru seimi yapmamz kolaylatrr.

Temel doktora gitmi, balam dert yanmaya... Bir yandan parma ile vcudunda eitli yerleredokunuyor, bir yandan da szlanyormu: Doktor bey, derdime bir are; burama dokunuyorumaryor, urama dokunuyorum acyor, nereme dokunsam zdrap iinde kvranyorum... Doktormuayene etmi, Temelin aryor dedii yerlerde hibir sorunla karlamam. Bakm olacak gibideil, genel bir salk kontrol yapmaya karar vermi... Sonu: Temelin parmanda krk km.

Sabit dncelerimiz, nyarglarmz, kalplarmz ve bilinmeyene duyduumuz korkularmzlayaantmzn nn yle bir tkarz ki bu tkankln kendimizden kaynaklandnn bile farkndaolmadan bakalarn eletirmeye devam ederiz.

Esnek dnce yaps, sorunlara ok ynl zm yaklam ve deiime olan inan bizihayallerimizin de tesine gtrr. lerleme dediim dedik szyle olmaz; bir baka k yoluolmal doru admyla gerekleir. Hangi yata ve konumda olursak olalm, deiebiliriz. Hangi duygu ve dncede olursak olalm, geliebiliriz. Hangi durum ve artlarda olursak olalm, ilerleyebiliriz.Yandan bamsz olarak hareket etmek isteyenler, zgr bir dnce yapsna kendilerini

altrmaldrlar. Kalplar ve erevelerle snrlandrlm bir hayat bizi yamzn da gerisinde birkaranla gmer.

Doktor, uykusuzluktan yaknan i adamna Her gece, yataa yattktan sonra 25 bin koyun sayn,dedi. latan daha etkilidir bu yntem.

gn sonra hasta yeniden geldi ve doktora:Sylediiniz gibi 25 bin koyun saydm. Sonra bunlardan yn elde ettim. Eirip kuma dokuttum. 20

bin takm elbise karacam hesapladm. imdi de terzi paras ile astar nereden bulacamdnmekten uyuyamyorum!

Herkesin bakmad ynden bak dnyaya.

Mevlana (1207-1273)

Kalplar tek dzedir, ablonlar her seferinde ayn sonucu verir. Ancak sradlk yaama heyecankatar ve bu heyecan bizi ulalmaz gibi grnen baarlara gtrr.

Baka bir bak asndan baktmzda yaamn farkl bir ynn grrz. Ve bu hayatn yeni birynn kefetmemizi salar. Her zamanki grdklerimizin tesindeki eitlilii ve renklilii deberaberinde getirir.

Gmrkler uzun sredir phelenmektedir...Kamyoneti yine durdururlar.Ne tayorsunuz uval uval?

Kum.An uvallar!Kum kar, uval uval kum. gn sonra yine ayn ekip:Ne tayorsunuz uval uval?akl.An uvallar!akl, uvallar dolusu akl.Gmrkler ararlar... Her seferinde ararlar... Ta kar, bidonla su kar, odun kar... Bir gn, bir

gmrk memuru kamyonetin ardndan barr:Siz bir eyi kaak sokuyorsunuz, farknda deiliz sanmayn. Neyi kaak soktuunuzu da elbet bir

gn buluruz!Son seferi olan ofr, belli bir mesafe gittikten sonra gmrkye dner ve barr: Kamyonetleri!

Dnyaya ve olaylara her zaman ki baktmz noktadan, adan bakmaya devam edersek ve bu biziistediimiz sonuca gtrmyorsa hl bunu yapmay srdrecek miyiz? Yoksa yeni bak alarylafarkl noktalardan bakarak yeni alternatifler mi deneyeceiz.

Biz, bugne dek edindiimiz bilgileri hafzamzda tutarak sadece bize sorulduunda ya daihtiyacmz olduunda kullanyorsak bilgi hamallndan baka bir ey yapmyoruz demektir.Edindiimiz bilgilere yeni dnceler ekleyerek onu ekillendirip yeni rnler ortaya koyabiliyorsak;o zaman bilgi, dnce bayran insanlk adna bir adm daha ileri tamann mutluluunu ve gururunuyaayabiliriz.

Sadece tek ynde yaplan ilerleme kalc deildir. lerleme bir aa gibi olmal. Dallarylagkyzne doru ykselirken kkleriyle de topran derinliklerine yol alarak salam bir durusergilemeli. Kklerini ve dallarn doru ve uyumlu kullanamayan aacn mrn tahmin etmek hi dezor olmaz. nsan yaadklarndan g alarak gelecee uzanmal. Sadece gemi (kk) veya sadecegelecee (dallar) dnk yaamak bizi kalc ilerleme yolundan alkoyar.

Honutsuz olduumuz duruma yenilik getiremiyorsak, yeni bir yaklam gelitiremiyorsak aynistemediimiz sonucu almaya devam ederiz. stediimizi alamyorsak olaya farkl bir bak asylabakp farkl eylemlerde bulunmalyz. Bu deikenlii de istediklerimizi elde edinceye, sonucagidinceye dek srdrmeliyiz. Yeni fikirler farkl bir bak asyla ortaya kar.

Olaylar farkl boyutlaryla ele alanlar zirvede kendine daha kolay yer bulur.Sorgulanmayan bir hayat, yaamaya demez diyen Sokrates (M..470-M..399), dncelerinden

dolay yarglanp baldran zehri imeye mahkm edilse de ve farkl dnen daha niceleri, tarihin pekok evresinde acmaszca cezalandrlp yoldan kanlar olarak tanmlansa da bu zellik,gnmzde nemli bir ayrcalk olarak grlyor.

En gzel resim henz yaplmad, en byk oyun yazlmad, en grkemli iir okunmad.

Joseph Lincoln Steffens (1866-1936)

Rekabet koullar gznne alndnda; teknoloji bata olmak zere srekli gelime ve yenilikirnler retme ihtiyac olan irketler, personel almlarnda zellikle faydalanacaklar bu yeteneinzerinde duruyorlar. Olaylar farkl boyutlaryla ele alarak yenilikler katan, ok ynl zmnerileriyle sorunlara en doru yaklam getiren personel, irketlerin de gzbebei oluyor ve zirvedekendine daha kolay yer buluyor.

te yeni bir fikir, yeni bir rn ve yeni bir yaklamla zirveye trmananlarn hayat yklerindenkesitler:

Kariyer iin kendisine bavuranlara IKEA, u soruyu soruyor: Baarl bir i fikri yaratmak iinhayal gc gerekir, hayalleri geree dntrmek iin ise insanlar. Siz bu insanlardan biri misiniz?

Ingvar Kamprad, daha ocukluk yllarnda bisikletiyle gidip toptan ald kibrit, ylba ssleri,kalem gibi sat kolay olan rnleri civarda oturanlara uygun olabilecek bir fiyata satyordu. Aldiyi sonular kendi irketini kurma isteini artrd. 17 yanda ad soyad, yaad kasaba ve iftliinba harflerinden oluan IKEAy kurdu.

(Ingvar Kamprad Elmtaryd Agunnaryd)Yazd reklamlar yerel gazetelerde yaynlatt ve modern tasarml mobilyalarn cretsiz

kataloglarla halka tantt. At mobilya tehir maazas ise bu alanda bir ilkti. Demonte/monte(sklen/taklan) mobilyalarn daha dk maliyetle ve kolay tandn kefetmesiyle dier lkelereyaylmas hi de zor olmad.

***

Yoksul bir ailenin ferdi olarak dnyaya gelen Ray Kroc, lise yllarnda am olduu kafe dhil,yaamnn 53 ylnda yapm olduu ilerde, bir ksmnda biraz ilerleme salamsa da istediisonucu alamad.

Milk-shake (stl-dondurmal souk iecek) makinesi satt restoran sahibi Richard (Dick) veMaurice (Mac) McDonald kardelerle karlamasayd, bugn milyonlarca mterisi olanMcDonalds restoranlar zincirini kuramayacakt.

McDonald kardelerin 8 adet aldklar milk-shake makinesini 10a karmak istemeleri, yaptilerde istedii baary yakalayamam giriimcinin ilgisini ekti. Ray Kroc, bu restoran grmekiin gittiinde allmn dnda ve hzl bir servisle karlat.

Rekabet koullarna ayak uydurabilmek iin iletmelerini gzden geiren iki karde, satlarnnbyk bir blmnn hamburgerden olduunu fark etmesiyle 25 maddeden oluan menlerini sadece;hamburger, cheeseburger, patates kzartmas, iecek ve tatl eidiyle snrlandrdlar. Kt bardakve peete kullanarak, self-servis sonucu az sayda eleman ile verimli alma sistemini kurarakmaliyetleri drp hamburger fiyatn yar yarya indirdiler.

Etraftakilerin olumsuz szlerine kulak asmayarak sistemde yapm olduklar bu radikaldeiiklikler, ksa srede cirolarnn katlanarak artmasn salad.

Giriimci Ray Kroc, bu ekilde alan bir iletmenin byk krlar salayacan dnerekMcDonalds isminin kullanm hakkn alarak kendi restorann at. 1961 ylnda ise Ray Kroc, 2,7milyon dolar deyerek McDonaldsn tm isim haklarn satn ald.

***

Televizyonculuk anlayna yepyeni bir boyut getiren Ted Turner adl giriimci iadam 24 saat canlyayn yapan CNN (Cable News Network) haber kanaln kurarak televizyon tarihinde bir ilkigerekletirdi.

Ancak bu yeni fikre televizyon izleyicisi alncaya dek (2 yl) irket zarar etti. Hatta alanlarnnmaa bile irketin hisse senetleriyle dendi. Ancak dnyadaki nemli olaylar annda, canlyaynlarla ekrana tayan CNN, ksa srede byk bir aama kat ederek zellikle Challenger uzaymekii facias (1986) ve Krfez Sava (1991) yaynlaryla uluslararas bir kanal oldu.

***

Kitap satcs olan gen adam, satt kitaplarnn yannda bayan mterilerine parfm numunelerihediye ediyordu. Verdii hediyelerin, satt kitaplardan daha ok ilgi ekmesi zerine David H.McConnel, 1886 ylnda bugnk Avonun temellerini oluturan The California Perfume Companyyikurdu. Avon bugn 4,9 milyonun zerinde sat temsilcisi ile dnyann en byk dorudan satkozmetik organizasyonu haline geldi.

***

Marc Grgoire, 1954 ylnda dnyann ilk yapmaz kaplama tavasn icat etti. Mhendis, bunuPTFE (PloyTetraFlorEtilen) maddesini alminyum ile birletirerek gerekletirdi. Bu bulutan iki ylsonra teflon ve alminyumun ksa yazl olan Tefal irketi dodu.

irket, Tefalin tavalar, trnn gerekten yapmayan tek rnei sloganyla yl sonunda retiminignde 100 tavaya kard. Her geen gn artan sipariler, 1961 ylnda aylk 1 milyon adede ulat.

***

ans yalnzca hazr olan zihinlere gler demi Louis Pasteur. Eczac Dr. John S.Pemberton, 8Mays 1886 gn, Atlantadaki evinin arka bahesinde, ilgin bir urup yapt. ayak zerineyerletirdii pirin bir aydanlkta bir ar kesici icat etmek amacyla birletirdii; limon, tarn,koka yapraklarnn ve bir Brezilya bitkisi olan kola tohumlarnn, suyla karmyla ortaya dostlarnnda beendii lezzetli bir iecek kt.

Hemen eczanesinin bahesinde 5 cent karlnda satlarna balad iecein o gnlerdekitaliplileri, gnlk be barda gemiyordu. Beyin ve sinir sistemine iyi gelen bir iecek olarakdnlen Coca Cola, ksa srede dier eczanelerin de raflarnda yerini alarak gnlk sat ortalamadokuz ieye kt.

Ayn yln yaz aylarnda bir gn eczaneye ba aryan bir mteri geldi. Onun istei zerine hemen

orackta hazrlanan; tesadf eseri iine su yerine soda eklendiinden kpren karm ilk deneyen veolduka beenen mteri, bugnk gazl Coca Colann douuna ahitlik ediyordu. Bugn Coca Cola% 94 orannda tannmas ile dnyann en bilinen markas.

***

1985 ylnda tasarmc George Amoual ve orta yeni bir hazr giyim markas oluturmak istediler.Markalarna koyacaklar isim konusunda henz karar vermemiken yaptklar bir uak yolculuuonlara yardmc oldu. Uakta okuduklar bir dergide Waikiki Plajnn tantm vard. Farkltasarmlar yapmay planlayan ikili, bunun aradklar isim olduuna karar verdiler. Ayrca FranszcaLes Copains (arkadalar) kelimelerinin ba harfleri de eklenince markann ismi hazrd: LCWaikiki.

***

Eski alardan beri erkeklerin tra olma abas iinde olduu arkeologlar tarafndandorulanmaktadr. Maara duvarlarnda bulunan tarih ncesi resimlerde sakal tra iin kpekbaldileri, akmak talar gibi keskin malzemeler kullanld grlmtr. Daha sonraki yzyllarda eitli aletlerle ve daha da ilerisinde ustura ile tra olmalar devam etmitir.

Ancak 1901 ylnda genelde berberde yaplabilen sakal kesme iini, ift tarafl tra ban icatederek eve tayan biri kt: King Camp Gillette.

lk reklam da Ne ustura kay, ne biley ta oldu.Patentini ald rn, halkn bu alkanlktan yoksun oluu sebebiyle, ilk yllarda fazla satmasa da

zellikle Birinci Dnya Savanda ABD ordusunun ykl miktardaki siparileriyle zirveye trmand.

Akl yrtmek yk tamaya benzemez; birka atn tayabilecei uval says tek bir atntayabileceinden fazladr. Akl yrtmek daha ok komaya benzer; bir Arap at yzlerce attan

oluan bir srden daha hzl koar ve onlar geer.

Galileo Galilei (1564-1642)

Yeni fikirler, toplumun alkanlklaryla ilk karlatklarnda kabul grmeyerek nceliklemalubiyet yayor. Nitelikli ve yeni fikirler ise, malubiyete aldrmadan yolculuuna devam edereksonrasnda daha byk ve kalc zaferlere imza atyor.

BLM 4 - OLUMLU OLMAK

Olaylara olumlu yaklam, istediiniz yaam size yaklatrr. Ayn gzlerle hem iyimser hem de ktmser bakabiliriz dnyaya. Ne dnyorsanz onu yaarsnz; ne yaamak istiyorsanz onu dnn. Setiimiz kelimeler yaam tarzmz oluturuyor.

OLUMLU OLMAK

Olaylara olumlu yaklam, istediiniz yaam size yaklatrr.Yaklam ok nemlidir. nsan, dncelerini bir ii YAPMAK veya YAPMAMAK zere

programlar. Yapmak iin nasl yaplaca (zm yollar), yapmamak ise iin naslyaplmayaca (bahaneler, engeller) zerinde durur.

Bunlardan hangisi bizi hedefimize gtrr?Dnyada, hibir ey yapamayacan dnen insan bile, en azndan tutumlarn deitirebilir.

Buradaki en azndan sz, yaplacak iin kkln deil; ie balama noktasnn ne kadaryaknmzda ve bizim elimizde olduunu ifade eder. nk tutumlarmz, olaylar nasl ele aldmzgsterir. Olaylar ele al eklimiz ise o ii baarmadaki en nemli gstergedir.

O halde tutumlarn, yaklamlarn deitirebilen, yani kendini deitirebilen insan, tm dnyaydeitirmeye en byk adaydr. Gelecek, ie kendinden balayp hedeflerine ylmadan adm admyryenlerindir.

Bak anz, hayatnzdr. Hayat, bizim ona yklediimiz anlamlardan oluur. Yaantmzn naslolmasn arzu ediyorsak onun tohumlarn ekelim: Gzel hayallerle dolduralm

Davranlarmzn, eylemlerimizin olumlu ya da olumsuz sonularnn kayna dncelerimiz iseie oradan balamak en yararl yoldur. Akarsuyun kaynanda, k noktasnda yapacanz birdeiiklik yata dolaysyla akarsuyun tm ynn etkileyecektir.

O halde dncelerimizde yapacamz bir deiiklik de davranlarmzn ynn deitirecektir.Bu deiiklii olumlu buluyorsak tekrarlandnda pekiecek, akarsu yata gibi derinlik kazanacaktr.Eer istediimiz sonucu alamamsak da kayna yani dncelerimizi yeniden kontrol etmekte yararvar.

nsan zaman zaman yaamna Neden? sorusuyla bakmal:Neden byle yayorum?Neden bu ite alyorum?Neden bu kiiyle evliyim?Ve daha da alt kademelere inerek olaylar karsnda neden bu davranta bulunuyorum?

Bu sorulara verecei cevaplarla ya o yapt eyi yapmaya devam edecek ya da durum, davrandeiikliine gidecektir. kisi de faydal. nk Neden? sorusuna olumlu cevaplar veriyorsa yapteyi yapmaya devam edecek; fakat bilinli bir ekilde, cevap olumsuz ise o zaman o yaptndeitirmenin yolunu aramaya balayacak ve o gne dek yapt kr bir alkanlk haline gelenyaamn istedii seviyeye getirecektir. Neden? sorusu o gne dek yaptklarmz sorgulamamz veyaantmza anlam katmamz salar.

Ayn gzlerle, hem iyimser, hem de ktmser bakabiliriz dnyaya.

Hayat yaamann iki yolu vardr: Biri hibir eyin mucize olmadn dnmek, dieri hereyin bir mucize olduunu dnmek...

Albert Einstein (1879-1955)

yimser, her eye ramen bir eyler elde ederken, ktmser daha batan kaybetmitir. Buradaiyimserlikten kast; anlamsz bir ekilde yznde glmsemeyle gereklerden uzak bir yaklamdeildir. Asl kastedilen; artlar ne olursa olsun, o ortama szan kk de olsa, bir k kmesi bulupona ynelmek ve ka doru yol almaktr.

Ktmserlerin szlerine de tamamen kulaklarnz tkamayn. Onlarn iaret ettii tehlikeler iin (bukonuda inanlmaz derecede ustadrlar) gerekli tedbirleri almak hi de fena olmaz. yimserliin iinekatlan bir doz ktmserlik ayaklarmzn daha salam yere basmasn salar.

Olumluluk ve olumsuzluk zt ynlere koan iki atlet gibidir. Ancak olumsuzluk kotuka varizgisinden uzaklamaktadr.

Hasta: Bu benim ilk ameliyatm, doktor bey... O nedenle biraz sinirliyim.Doktor: Sakin olun... Benim de yle.Ne dnyorsanz onu yaarsnz; ne yaamak istiyorsanz onu dnn.Kim kendi hakknda kt hayaller kurmak ister? Kimse istemez elbette. Ama endielerimizi yle

senaryolatrrz ki dncelerimiz bununla megulken hayatmza iyi eylerin girmesine engel oluruz.Eer istemediiniz ey zerine odaklanrsanz, o ey olur, diye uyaryor, zihin haritalar

tekniiyle nl Tony Buzan.Olaylar abartmak balon iirmeye benzer. Siz iirdike gerek boyutundan farkl bir hal almaya

devam edecektir. Bazen bir konuyla ilgili endielerimiz veya korkularmz zerinde o kadar okdururuz ki daha sonra baktnzda gerekliinden yz kat fazla byttmz fark ederiz.

Deneyim, bir insann bandan geenler deildir, diye bahsediyor nl yazar Aldous Huxley(1894-1963), Bandan geenlerin brakt izlerdir O insann, o bana gelenle ne yaptdr.

Yani deneyim dediimiz zaman yaptmz yanllardan, bamza gelen ac olaylardankardmz sonucu kastederiz. Ve akll insan, bunlar yeniden yaamamak iin tedbirler alarak aynhatalara dmeme ura verir.

Ancak daha akll insan ise sadece bununla yetinmeyip, elde ettii baarlardan, bana gelen gzeleylerden de dersler kararak bunlarn yeniden ve yeniden olabilmesi iin aba gsterir.

Sadece bamza gelen kt eylerden kanmak tmyle yaantmz kstlar. Biz ayn zamanda iyiyeve gzele doru da hareket etmeliyiz. Bu bilinte ikisini birlikte gtrebilen insan, baarl bir hayata,daha yakn olandr.

te bu sebeple yaadklarmz deneyim kazanmak diye nitelendiririz. yi ya da kt ne yaarsakyaayalm ortada bir kazan olumutur.

Hayatmz yarglarken bazen fazlasyla acmasz olabiliyoruz. Hatalar bastra bastra dile getirmekve srekli hata aramak, o hatalarn yerlemesine ve yanllarn artmasna neden olur. Yaplan iyidavranlarn altn izerek ve iyi olan bulup karmaya alarak da iyi davranlarn yerlemesi veoalmas salanr. Tercih bizim elimizde. Olumlu ya da olumsuz zelliklerimizin hangisininartmasn istiyorsak ona younlaalm. Hangisini artrrsanz dieri azalacaktr; olumlu dnce vedavranlar arttnda olumsuzluk kendiliinden azalacaktr.

Beynimizdeki dnceler oluturmutur bizi.Her ne isek, dncelerle ilenerek yaplmtr hepsi.

Bir kiinin beyninde kt dnceler etkinse,kzn ektii arabann ardndan gelen tekerlek gibi

Onun ardndan da acnn geldii bilinse.Bir kiinin beynindeki dnceler gzelliini korursa,Kendi glgesi gibi mutluluk takip eder onu nasl olsa.

James Allen (1864-1912)

Tatsz bir olay sonras yaplmas gerekenler:

1. Tatsz olayn kk de olsa iyi bir yan varsa nce oray gr.2. Ardndan dzeltebilecein kt yanlarn tek tek ele alarak gidermeye al.3. Kalan noktalar da o gnn dersi olarak hanene kaydet. Setiimiz kelimeler yaam tarzmz oluturuyor.stemediiniz bir sonula karlatnzda, dncelerinizden srarla zaten ben ansl

dosaydm cmlesi geiyor mu? Cevabnz evetse veya buna benzer olumsuz ifadelerse, birsonraki eyleminizin sonucunu da tayin etmi oluyorsunuz.

Bylece kendi syleminizi ispatlamaya alrcasna zincire yeni bir halka daha ekliyorsunuz.Sonu karsnda honutsuzsunuz ama hayat bilgeliinin, hayat anlam olmann verdii hakl (!)gururu yayorsunuz bir yandan da. anssz olduunuzu dncelerinizde siz sylediniz vedavranlarnz o ynde hareket etti. Beyniniz sadece verdiiniz emirleri yerine getirdi.

Tberkloz tedavisi, hastann gsnde olanlar kadar kafasnn iinde olanlara da baldr.

Sir William Osler (1849-1919)

Dncelerimizde ve konumalarmzda nasl bir tutuma sahibiz?Kendimizle veya evremizle olan grlerimizde, ykc m yoksa yapc bir tavr m taknyoruz?Dnce ve konumalarmzla hayallerimizi, gvenimizi, direncimizi, arzumuzu ve

motivasyonumuzu srekli yaralyorsak bizim oluturduumuz (affedersiniz ama) kurtlar, aacngvdesini bizi- iten ie kemiriyor demektir. Bylece kendi kendimizi ykma srklyor oluruz kibu farkna vararak durdurmamz gereken byk bir tehlikedir.

Yapc kelimeler, bizi ileriye tayor mutlu ediyor; ykc olanlar ise bizi geriletiyor ve mutsuzklyor. Yaam daima tercihler sunuyor bize; yol ayrmlar ve tabelalarla karlayoruz srekli.Bilinli bir yaam, bizi seimlerimizle istediimiz yere gtrecektir. Bunun iin de bir pusulayaihtiyacmz var:

Yaam pusulasna.Hayallerimizi, ideallerimizi, deerlerimizi, ilkelerimizi belirleyip yklediimiz bu pusula, yol

ayrmlarnda bize yardm edecektir. Bylece kararszlk ve rastgele seimlerin yerini, yaplannfarknda olunduu bir tavr alacaktr.

Farkl yerler gezmek, deiik alanlardaki kaynaklar taramak ve dncelerimizdeki olumsuzszcklerin yerini olumlularla deitirmek; hayal gcmzdeki snrlamalar kaldrp zenginletirmekadna atacamz admlardan sadece birka.

Yapamam, olamam gibi olumsuz dnceler zihninizde olduu srece, olumlu bir sonu almanztesadflere kalmtr. Beynimizi bir kap gibi dnrsek hayatnzda hangi sonucu elde etmek

istiyorsanz o kaba onu koyun, tersini deil. nk hangisini koyarsanz, dieri kendine yerbulamayacandan kapta sadece o olacaktr. Kontrol mekanizmasna (beyne) hangi verileri girersenizo sonucu (davran) alrsnz.

Bazen ben bunu yapamam diye dnp sonra da unutup yaptmz bir olay grnce arpkalrz. Aslnda biz ona olumsuz yaklamasaydk ta en banda yapacaktk zaten. Ama kendimizeyapamam diye yineleyerek unutturmadmz ok durum var sanyorum. Bu sebeple girieceimizherhangi bir ey iin yapabilirim veya yapamam diye dnmektense vakit kaybetmeden Naslyapabilirim? diye sorgulamak en iyisidir. Bylece gereksiz ve bazen vazgememize neden olan o ilkaamay hzla gemi oluruz. Nasl yapabilirim? diye bir balangla zaten o ie girimisinizdemektir.

Kuamn en byk kefi, insanlarn isel zihinsel durumlarn deitirerek yaamlarnndsal ynlerini deitirebilmeleridir.

William James (1842-1910)

Bakalaryla konuurken szlerimize nasl dikkat ediyorsak, karmzdakinin incinmesininemseyerek kelimelerimizi zenle seiyorsak, kendi i konumamza da en azndan ayn zenigstermeliyiz.

Bir yanl davranta karmzdakine gerizekl, beceriksiz, ahmak demek onu nasl incitirse,yanllarmz, hatalarmz sonucunda syleyeceimiz acmasz i szler de bizi o denli incitir,ypratr.

Ben, sakarm.Ben, bunu yapamam.Zaten kaderim de hi glmedi.Amma da ansszm.Bana kmaz vsOlmasn istediimiz ey byle bir yaam m?Kiisel zeminde olumsuz dnceler gelitirdiimiz gibi toplumsal zeminde de kendimize zg, bize

geri gtren dncelere fazlasyla sahibiz.Biz adam olmayz.Adamlar yapm.Bizde olsa (olumsuz bir son) gibi. konumamzda ykc ve olumsuz kelimeler yerine, yapc ve olumlu olanlarn kullanmalyz. Biri

benliimizi ypratp hayat enerjimizi baltalarken, dieri kendimize gveni artrp g verir. Seimsizin.

Kavramlar yeniden tanmlayalm:YAPAMAMAK = YAP AMA MAK-sadn bil. (Bu kavram bize, ancak bilinle atlan admlardan

istediimiz sonular alabileceimizi anlatr.)

BLM 5 - NANMAK

Yapmay dndmz her neyse tereddtsz inanmalyz. Eski kaytlara bakarak yeni bir yaam kuramayz. Yaam seimlerimiz zerine ilerler. Bakalarnn ne dediini fazlasyla nemseyenler kendi yaamlarn srdremezler. Hayallerinize inanmayanlara bunun nasl olacan anlatmak yerine, enerjinizi hayallerinizi

gerekletirmeye harcayn.

NANMAK

Yapmay dndmz her neyse tereddtsz inanmalyz.

Baarnzn bykln, inancnzn bykl belirler.

L. Annaeus Seneca (M..4-M.S.65)

30 yanda bir firmada sradan bir aland, onu kimse tanmyordu ve ortalama bir ekonomiyesahipti

35 yanda internetin en byk alveri sitesi haline gelen Amazon.comun sahibiydi, Time Dergisitarafndan yln adam seildi ve dnyann sayl zenginleri arasna girdi.

Jeff Bezos, patronu David Shawa sunduu internette kitap satma fikrini kabul ettiremeyince kendisiyapmaya karar verdi. Gerekten istiyorsak buna tm kalbimizle inanp uramaya demez mi?

Hayallerine ilk destei kendisi verdi. alt iten ayrlarak evinin garajna kurduubilgisayarlarla projesinin ilk admn att. Arkadalarnn da yardmyla bir yla yakn uramassonucu 1995 ylnda Dnyann En Byk Kitaps sloganyla web sitesini alverie at.

Hzla gelien internetin gcn fark edip dnyaya yeni bir i modeli sunan (e-ticaret) Jeff Bezos,ksa srede, parlak fikrinin ve onun peinden gitme cesaretinin sayesinde ok abuk ilerledi.

27 yandaki Charles Lindbergh (1927), 26 yandaki Kralie II. Elizabeth (1952) ve 34 yandakiMartin Luther King Jr. (1963)dan sonra Jeff Bezos, 1999da 35 yanda Time Dergisine yln adamseilen en gen drdnc kii oldu.

***

Uzun zamandr tek bir yamur damlas bile dmemiti kye. Halk endie iindeydi. Topransulayamayan kyl gelecek seneki hasattan da umudunu kesmek zereydi. Byle giderse susuzlua birde alk eklenecekti. Durumun ciddiyeti bata muhtar olmak zere ihtiyar heyetini de dndryordu.Yamur duas karar alnd.

Ky knda toplanan halk duann ardndan ertesi gn bulumak zere ayrld. Ertesi sabah,yeniden ky dnda toplanan aresiz halk, tam duaya hazrlanyordu ki onlara nefes nefese yetienmuhtarn sesiyle irkildiler.

Siz daha ok yamur beklersiniz?Bu szlere aran kyn ileri gelenlerinden biri:Ne yapalm yamur duas ediyoruz ite, baka are mi kald ki? diye kt.Doru dua ediyorsunuz ama yamurun yaacana gerekten inanmyorsunuz? dedi muhtar, sonra

elindekini sallayarak, eer gerekten inansaydnz siz de benim gibi emsiyenizi getirirdiniz.nandmz ekilde davranmalyz. Ancak inandmz gibi davranrsak sonuca ulaabiliriz. nan-

davran ve davran-inan arasndaki etkileim birbirini tamamlayarak hayallerimizingereklemesini salayacaktr.

Dlerimize inandmz ncelikle kendimize gstermeliyiz. Beyin, bir iin olabilirliinden ok, okonuda emir alp almadna bakar. Yrekten inanla bir ie giritiinizde beyin artk bunu naslgerekletirebilecei zerine planlar yaparak evreyle balantya geer.

te iki gzel rnek:6 - 7 kazan, kk bir frn ve 3 ii1944 ylnda lker, Sabri lker tarafndan, stanbul Eminnnde, ara sokakta bulunan bir handa

ite byle dodu.Gnde 200 kilo ile balayan retim kapasitesi, 1948de Topkapdaki fabrikaya tanlp 20er

metrelik 4 frn alnmasyla 3 kat artt. 1955 ylnda nakliye creti almadan rn teslim etme kararsatlar olumlu ynde etkiledi.

Akama Babacm Unutma lker Getir! reklam slogan hl kulaklarda olan lker, kaliteyigaranti altna almak iin, ihtiyac olan hammaddeleri kendi fabrikalarnda retme karar ald.

lkerin kurucusu Sabri lker, balang aamasn yle anlatyor:Yola tek biskvi tryle ktk. Zaman iinde eitlerimizi artrdk. ikolata retimine baladktan

sonra ok daha farkl ynlere ilerleyebildik. retimimiz 200 kgdan yzlerce tona ulat.

***

Firuz Kanatl, niversite eitimini bitirdikten sonra babas ve amcalarnn at bir un fabrikasndaalt. Askerlik grevini kantinde yaparken satlarn en fazla biskvi zerine olduunu fark edenFiruz Kanatl, bu alanda kitaplar okumaya balad.

Askerden dndkten sonraki gnleri ei Glay Kanatl yle anlatyor:Ben kendi bama bir i yapacam, diyordu. Biskvi fabrikas kurmaya balaynca evde

denemelere baladk. Benim o zaman bir ocuum var. Akamlar ocuumu yediriyorum,yatryorum. Kocam tarifleri okuyor, ben hamuru youruyorum. Ardndan piirip tadna bakyoruz.Halk sevecek mi, diye.

Bir bilmecem var ocuklar... reklamyla geni kitlelere ulaan Eti, bugn Trkiyenin 200 binnoktasnda sata sunuluyor.

Byk iler baarmak iin, sadece harekete gemek yetmez. Ne yapmak istediinizin ryasnda grmeniz gerekir; sadece ryasn grmek yetmez, ryann gerekleeceine inanmak da

gerekir.

Anatole France (1844-1924)

Hepimizin hayattan bir takm beklentileri, umutlar, istekleri vardr. Bazen bunu bir bakasyla dapaylarz. te yle hayallerim var ama bunlar benden ok uzak, gereklemeyecek eylerdediinizde, gereklemeyeceinden emin olabilirsiniz. Belki bunu bizzat dile getirmesek de sestonumuzla, halimizle, tavrmzla byle syleriz. Tereddt edenin szn keserler demi BenjaminFranklin Jones (1824-1903); o halde yapmay dndmz her neyse tereddtsz inanmalyz.

Eer baaracanzdan phe duyuyorsanz; baaramayacanza kesinlikle inanabilirsiniz. Eerhayallerinizin gereklemeyeceine dair sabit bir inancnz varsa; hakl kacanzdan eminolabilirsiniz.

Bu sizi bir khin yapmaz, gerekleeceine inanmadnz bir eyin var olmas sadece tesadflerleolur. nanmak kendi iinde bir dinamizm saklar. Bu, hayal ettiinize ulamak iin sizi iin iin yananbir atee evirir. Yapacanz her ey o atein scaklyla beslenecektir. Gc yreinizdehissettiinde hibir glk karnzda duramaz. Dlerinizin gcne inann: Bu inan sizi glklacaktr.

***

Babas doktor olmasn istiyordu.Ama o matematiki olmaya kararlyd.O dnemde iki meslek arasnda byk lde gelir fark olmasna ramen o kendisini daha ok

heyecanlandran matematii tercih etti. Dnemin poplaritesi az olan bu mesleini severek yapan

Galileo Galilei (1564-1642), hayallerinin peinden giderek tarihin popler isimlerinden biri olmaybaard.

***

Biz sadece bir derinin iinde 206 kemik ve 600den fazla kastan oluan bir bedenden ibaret deiliz.Ayn zamanda 100 milyar sinir hcresinden (nronlardan) oluan muhteem bir beyne de sahibiz.Nasl bir gc iimizde sakladmz ve kendi potansiyelimizi yeniden deerlendirerek neleryapabileceimizi tekrar dnmemiz gerekiyor sanrm.

***

Bakas yapabiliyorsa siz de yapabilirsinizThomas Edison (1847-1931) nl bilim adam Michael Faradayn ciltlik eseri Deneysel

Elektrik Aratrmalarn okuduktan sonra olduka etkilenmi ve u anda yirmi bir yandaym. Elliyana kadar yaayabilirim. Onun baard kadar ey baarabilir miyim? Yapacak ok iim var vehayat ok ksa. Acele edeceim, demiti. Ekonomik sorunlar eken bir aileden gelen M. Faradayniyi bir resmi eitim alamamasna ramen elde ettii baarlar; kendisiyle neredeyse ayn kaderipaylaan Edisonun, baarl olacana dair olan inancn glendirdi. 84 yllk yaamnda insanlak tutan akl almaz bulularn altna imzasn att.

Tam ben de seni aryordum, iyi ki karlatk dediiniz bir kii; bugne kadar nasl da farketmemiim bunu dediiniz bir olay veya bir durum banza geldi mi?

Her ey sadece tesadf m? steimize olan inancmz bydke elde ettiimiz sonular dabyyecektir. Hazr olduumuzdan kuku duymadmz andan itibaren isteklerimize daha yakn halegeliriz.

Eski kaytlara bakarak yeni bir yaam kuramayz.Zihnimiz gemiin kaytlarn tutar. Ve biz genelde bu kaytlardan yola karak kendimizi

deerlendirir, geleceimize yn veririz. Gemiimizde arzu ettiimiz gibi bir yaam srememisek,byk bir baar elde edememisek veya istediimiz seviyeye ykselememisek tm bunlarngeleceimizi yorumlamamzda olumsuz etkisi olur.

Eski kaytlara bakarak yeni bir yaam kuramayz, eskisinin bir benzeri olur bu sadece. Bu sebepledlerimize yle inanmalyz ki hatta onu gerekletirmi hissiyle yreimizi yle doldurmalyz kibylece yeni bir yaam ina edebilelim. Bu aamadan sonra zihnimiz bize artk olumlu verileriylekatk salayacaktr.

Bazen bir ie kalkrken nyarglarmzn bizi kstlayan sesini duyarz. Bizi engellemek ister.Gemi olumsuz tecrbelerimizi, hayallerimizle bizim aramza bir duvar gibi koyar; ite bu andayaklam deitirmenin tam zamandr.

Gelecee, gemiten rendiklerimizle, bugn yeni eyler katarak ularz. Biz, yaamn doal akolan gelecee yrrz. Srekli gemie yry, bizim olduumuz yerde adeta akl kalmamza nedenolur. Bu da yaama sevincimizi ldrr.

Gelecee yrrken bazen bamz arkaya evirip ne yaptmza, nereye kadar geldiimize,yaadklarmza bakarz ama sonra yeniden gzmz ryalarmza dikeriz. Bu denge bize birbtnlk iinde yaamann keyfini verir.

Gcnzn deerini ve becerinizin srlarn iyi ln.

Horace Mann (1796-1859)

Dncelerinizde kendinizi nasl tanmlarsanz, gerek hayatta davranlarnzda o tanmlarlakarlarsnz:

Korkak olduunuzu dnyorsanz, bu davrannza yansr; sakar olduunuzu dnyorsanz,gnlk hayatnzda yaptnz sakarlklarla bunu pekitirirsiniz; anssz olduunuza inanmsanz,hibir frsatn sizi bulamayacana emin olabilirsiniz. (Bir frsatla karlasanz da kendinize ansszolduunuzu ezberletmiseniz onu bir frsat olarak deerlendirmezsiniz bile.)

rnekleri artrmak mmkn ama asl nemlisi; kendi tanmlarnzn sizi oluturduunun farkndaolabilmek. Bugne dek davranlarmza bakarak kendimizi tanmlamsak, hayat formln yanluyguluyoruz demektir. Nasl olmay arzu ediyorsak kendimizi yle tanmlamalyz; bylecedavranlarmzda o istediimiz kiiyi grebiliriz.

Vcudumuzda gnde 2 milyar hcre yenilenebiliyorsa, biz dncelerimizi deitirmekte neden bukadar direnelim?

Sonu deimeyecek, deiimi geciktirmenin ne anlam var?Eer olumlu bir deiim arzu ediyorsanz bunu vcudunuzun ahengine uyarak gerekletirebilirsiniz.

Tm bedenimiz bir ylda tamamen yenilenebiliyorsa, bu deiime dncelerimizi de katabiliriz. Heryl gerekleen vcut yenilenmemizi fark etmiyoruz ama yapacamz kk deiikliklerle bir ylnsonunda dnce yenilenmemizi hayat kalitemizdeki arta bakarak ok net fark edebiliriz.

Yaam seimlerimiz zerine ilerler.Yaam bir tercih ve onun getirdii/gtrd sonulardan ibarettir. Tercih hakkn iyi kullanabilen

gzel sonular elde eder. Tabii ilk nce bir tercih hakknn olduunun farknda olmak gerekir. Tmyaadklarmzn bizim aldmz kararlarla ortaya ktn kabul etmeliyiz nce.

Baarszl kimse sahiplenmek istemez; o bir yakar toptur, bekletmeden bakasna atlr. Baarnnmirass ise oktur; herkes bir pay karr kendine

Hayatmzda karmza kan olumsuz sonularn nedenlerini hep darda arama eilimimiz vardr.yi sonular hemen kabullenir de ktler iin fazlasyla bahanemiz hazrdr. Kaybedilen bir savata,iflas eden bir irkette, kt geen bir snavda, iten karlmada, iyi gitmeyen bir aile hayatnda,salk sorunlarnda, parasal glklerde, sosyal evremizdeki anlamazlklarda, yaadmzduygusal klerimizde elbette d faktrlerin de rol vardr. Ancak sadece d faktrlerin ardnasnmak zmden uzak olan bir yoldur.

zm, dorular ve yanllarla; zaferler ve yenilgilerle; kayplar ve kazanlarla; baarlar vebaarszlklarla kendi yaamnn sorumluluunu alabilmekten geer. Bahane retmek yerine

tercihlerimizin sorumluluunu alarak deiimin ve bizi daha mutlu klacak hayatn ilk admnatmalyz.

Seimlerimizin bizi bir yerlere gtrdnn farknda olmak kararlarmzdaki titizliimizi artrr.Kendi tecrbelerimizin ve o yollardan daha nce gemi bakalarnn tecrbelerinin nda inceeleyip sk dokunarak alnan kararlar, yani seimlerimiz, bizi daha iyi noktalara tayacaktr. in pfnoktas; yaamn sorumluluunu alarak kararlar vermek ve sonra da renerek hayat yolunda eminadmlarla yrmektir.

u anki yaantmz nceki tercihlerimizin bir sonucu. Bu kt gibi grnmemeli; bilakis doruseimlerle de daha iyi bir yaama, istediimiz gibi bir yaama, sahip olabileceimiz gcnhissettirmeli.

Bugnmz temelden etkileyen seimlerimizden oluan hayatmz, bir anda deitirmemiz pekmmkn olmayabilir. Fakat kk rtularla rotamz dzeltmeye balayabiliriz. Hemen imdi

Kavramlar yeniden tanmlayalm:TESADF= Tesadf Erken kalkp Saatlerce Amac urunda Durmadan retilen Frsatlardr.Bakalarnn ne dediini fazlasyla nemseyenler kendi yaamlarn srdremezler.Orta renimi srasnda sevmeye balad fizik dalnda eitimini srdrmek iin niversiteye ba

vuran Max Plancka (1858-1947) niversitenin fizik profesr Hermann Helmholtz Fizikte artkyapacak fazla bir ey kalmamtr, demiti.

lerlemeye ak baka bir bilim daln sesen daha iyi olur, tavsiyesinde bulunmutu.Ancak Max Planckn ilgi duyduu eitimi almaktan vazgemeye niyeti yoktu; bu szler ona

dneminde fiziin babakan diye adlandrlan byk fiziki Hermann Helmholtz tarafndansylenmi olsa bile. Hayallerinin peinden gitmeye kararl olan Max Planck, fizikte veya herhangi biralanda daha yaplabilecek ok eyin olduunu ispatlarcasna Kuantum teorisinin temellerini atarakbilim dnyasnda adndan sz ettirdi.

Bakalar ne der, stediimi elde edemezsem baarsz gzkrm diye endieleneceinize;dleriniz iin hibir ey yapmadan bu dnyay terk edeceinize endielenin. Yaamnz bakalarne der dncesi ve endiesiyle kuatmsanz ak yreklilikle syleyebilirim ki kendi yaamnzyaamyorsunuz demektir.

***

Aslan bir gn ormanda giderken tavan grr ve ona sorar: Ben kimim? Tavan yantlar:Buralarn kralsnz efendim... Daha sonra tilkiye rastlar ve ona sorar: Ben kimim? Tilki yantlar:Siz buralarn kralsnz efendim... Aslan gururla yoluna devam eder. Yolda file rastlar ve sorar:Ben kimim? Bu soruyu duyan fil onu tutar ve hortumuyla aaca frlatr.

Aslan da akn bir ifadeyle yle der: Bilmiyorsan, bilmiyorum de kardeim ne vuruyorsun...

Bakalarnn yaptklarna sylediklerine ve dndklerine aldr etmeyen, sadece iyi birinsan olmak iin kendi yaptklaryla ilgilenen bir insan ne ok zaman kazanr.

Marcus Aurelius (121-180)

Bakalarnn sizi nasl grd deil, sizin kendinizi nasl grdnz nemli. Bakalar sizi sadecegrnen yznzle deerlendirir. Ama siz ilerleyebilmek iin onlarn grmedikleriyle, yanidlerinizle yola kacaksnz.

Siz yeni bir eyler ortaya koyduka, bu dierlerinin kendilerini sorgulamalarna neden olur. Busorgulama, onlarda hi de iyi duygular uyandrmaz.

Eer bir adm atarsanz bazlar yerinde saydndan, sizin gerinizde kalacaklardr. Onlar iinrahatsz edici bu durum karsnda sizi eletirecekler ve tekrar yanlarna ekmek isteyeceklerdir. Busebeple en kolay ve gvenli yol sizin dncelerinize kar kmak ve bunlarn yaplamayacansylemek olur. Bylece kendilerini daha rahat hissederler.

Kulaklarnz tkayn ve dleriniz iin bir adm daha atn. Ve bir daha Yeterince uzaklatnzda,ilerlediinizde ok gariptir ayn kiiler artk sizi desteklemeye balayacaklardr: Ben bu ocukta ivar demitim szleri ykselecektir ardnzdan.

Dlerinize doru yol alrken sizin yannzda olan, destekleyenler byk ruhlardr. Acmaszcaeletirenler ise (olumlu eletiri hari) kk ruhlar olduuna gre onlara aldr etmenize gerek deyoktur. evrenizi geliim ve ilerleme odakl kiilerden kurun. Dleri olanlar sizi destekledikleri gibiyeni ufuklar da aarlar.

Hayallerinize inanmayanlara bunun nasl olacan anlatmak yerine, enerjinizi hayallerinizigerekletirmeye harcayn.

Telgraf olarak alt dnemde Edison kulland telgraf cihazn srekli olarak gelitirmeyealyor ve birtakm yenilikler katarak daha verimli kullanabilmenin yollarn aryordu. Dahayirmisine basmamt ama dnemin popler ve gelecek vaat eden mesleinde adndan sz ettirmeyebalamt.

Rutin iler skcyd, icat peinde komaksa onun hayal gcn tatmin edebilecek tek urat. O daicatlarn en iyi bildii ie younlatrd ve alt telgraf irketinin patronuna ift kanall bir telgrafcihaz gelitirebileceinden bahsetti. Bylece iki mesaj, iki ayr yne, ayn hattan, ayn andagidebilecek ve mevcut potansiyel bir anda iki katna kacakt.

Bu projeyi iiten patronu gen mucidi azarlayarak:Bir budala bile bir hattn ayn anda iki ynl altrlamayacan bilir, dedi.Bakasnn sznden deil, kendi hayallerinin peinden giden bu gen adam; ilerleyen yllarda iki

deil, tam drt mesajn ayn hat zerinden, ayn anda gitmesini salayan drt kanall telgraf cihaznicat etti.

Dierleri s hayal dnyalarnda karaya oturmu olabilir fakat siz kendi engin ryalarnzda zgrcekula atn. nl yazar Aldous Huxley (18941963) Aerodinamik yasalarna gre o tombul ve tylarnn hi umamas gerekiyordu diyor, herhalde bunu ona hi kimse sylemedi ki uuyor.

Planlama yaparken gzlerinizi drt an,nnze kabilecek engellere kar!Harekete geerken kulaklarnz kapatn,Sizi yolunuzdan dndrmek isteyenlere kar!

Dnyaya gerek bir dahi geldiinde onu u iaretten tanyabilirsiniz: Tm ahmaklar ona karbirlemilerdir. Jonathan Swift (1667-1745)

Ben seni biliyorum, artlarn biliyorum, fazla bir ey gelmez elinden, diyenlere inanmayn.Onlara Sen benim dlerimi daha grmedin ki onu ne denli istediimi bilmiyorsun ki, onu

gerekletireceime olan inancmn farknda deilsin ki, deyin.Dlerim daha ortaya kmadan ben onlara inanyorum, sen sadece grdklerinle yetiniyorsan, o

senin sorunun, deyin.Sen ortaya kana dek inanma zaten, bu benim dlerim; inancm, onun var olmasn salayacaktr

deyin.Herkes sadece grnene inansayd, hibir yenilik gerekleemezdi, deyin.Hatta bir ey sylemeyin ve yznz hayallerinize dnn ve onu yapn.Peki, hayallerimizi duyanlarn, gereklemesi zor hatta imknsz olduunu syleyerek bizi

dlerimizden vazgeirmeye almalarnn altnda yatan sebepler neler olabilir?Hayal gleri sizin kadar byk deildir; ne dediinizi pek alglayamazlar.Siz ilerlediinizde onlar geride kalacaktr; bu onlara kendilerini kt hissettirecektir.Eer hayalleriniz bir ekilde onlar da ilgilendiriyorsa deiim onlar rahatsz edecektir;

alkanlklar, insana kendisini gvende hissettirir.

Hayallerinizi aa gren insanlardan uzak durun. Kk insanlar bunu her zaman yapar.Ama gerekten byk insanlar, kendinizi de byk hissettirirler ki, bu da yle olmanz salar.

Mark Twain (1835-1910)

Hayalleriniz karsnda olumsuz olanlar ou zaman da bunda baarl olurlar; eer hayalleri iinhayatn adayanlardan deilseniz Bu sebeple ne olursa olsun, bakalarnn olumsuz enerjilerinin,bizi yrdmz yoldan alkoymasn nlemek iin; hayalleriniz az da olsa vcut buluncaya dekkimseye bahsetmeyin.

Biraz ilerleme gsterdiinizde, dlerinizi gerekletirdiinizde herkes; Evet bu yaplabilirdiyecektir zaten. Hayallerinize inanmayanlara bunun nasl olacan anlatmak yerine enerjinizihayallerinizi gerekletirmeye harcayn. nk insanlar grdklerine daha kolay inanrlar.

Kopernik (14731543)in ileri srd teorilere yaad dnemin nde gelenleri bakn nedemilerdi: Bu budala astronomi bilimini alt st etme sevdasndadr Bir yeni yetme astrologa halkkulak versin, olacak i mi?

Oysa Kopernikin teorisi neydi:1- Gezegenleri tayan gksel kreler dnyann deil, gnein evresinde dnmektedir.2- Dnya merkezde sabit deil, kendi ekseni evresinde gnlk, gnein evresinde yllk dnler

iindedir.Galileo gkyznde yeni keifler yapyor, geliime ak olmayanlar ise o yldzlarn teleskobun

iinde olduunu iddia ediyorlard. Teleskoptan bakanlar yllardr onlara retilenlerden farkl birgkyz seyrediyorlar; kimileri ise, belki de dnceleri deiecei korkusuyla, teleskoptan bakmayabile yanamyorlard.

Kopernikin dnyann hareketiyle ilgili grlerini destekledii ve savunduu iin Galileo,Engizisyon Mahkemesi tarafndan sulu bulunmutu. O da almalarna devam edebilmek iinnceden hazrlanan u metni okudu:

Ben, Floransal mteveffa (lm) Vincenzo Galileinin olu, yetmi yandaki Galileo (..)Gnein evrenin merkezinde hareketsiz durduuna ve Dnyann evrenin merkezi olmayp hareketettiine inandm iin, dini inanlara kar geldiim phesiyle yarglandm.(..)

Tm samimiyetimle ve inanla, yukarda andm yanllar ve sapknlklar nefretle lanetler,bunlardan vazgetiime ant ierim. (..)

Gelecekte, ne szl ne de yazl olarak, hakkmda benzer bir phe uyandrabilecek hibir eysylemeyeceime ve beyan etmeyeceime yemin ederim.

Deiime kar diren her dnemde olmutur. Yaad hayat sorgulayan, elde ettii sonularlahayatn ekillendiren, gemiten ald birikimi elekten geirip doru kabul ettikleriyle yoluna devameden, aratrp yaamna ve insanla yenilikler katanlara nce kocaman bir DUR ekilmitir herzaman.

Aalanm, hakaret edilmi, ypratlmaya allm. O dnemlerde gc elinde bulunduranlar,ellerindekileri kaybedecekleri endiesiyle gereklerin zerini rtmeye almlardr. Bilimsel olarakteorilerini ispatlayanlar; karalayarak, toplumsal saygnlklarn azaltarak bu kiilerin dncelerinideersiz hale getirme ura vermilerdir.

Blaise Pascal (1623-1662) yaymlad ak mektupta olay u can alc cmlelerle ifade ediyordu:Dnyann hareket ettiine dair grnden dolay Galileoyu sulu ilan eden ferman Romadanbo yere kardnz. Dnyann olduu yerde durduunu ispatlamak iin bundan daha fazlasgerekecektir. Dnyann dndn kantlayan tutarl gzlemler varsa, dnyadaki tm insanlar biraraya gelse de Dnyann dnn ve hatta kendilerinin de Dnyayla birlikte dnnengelleyemezler.

Galileo lmnden yaklak drt yl nce, baka bir lkede, Hollandada yaymlad ki YeniBilim kitabnda, bilimsel yeni bulgularn ifade etmekte olaanst skntlar yaamasna ramen,gelecee umutla bakan u notu dt: Artk snrsz ve hayranlk veren sonularla dolu yeni birdnceye giden yolun kaps ald; bu yeni dnce gelecekte baka yaratc zihinleri deharekete geirecektir.

BLM 6 - ARZU DUYMAK

Bir tutkumuz, bir arzumuz, bir ryamz yoksa geriye kalan ksmyla yaam ne ifade ediyor acaba? stek bizi hayallerimize doru iten en nemli gtr. Hayalinize dncelerinizle birlikte hislerinizi de katnz. steklerimizi elde etmenin bir bedeli var.

ARZU DUYMAK

Bir tutkumuz, bir arzumuz, bir ryamz yoksa geriye kalan ksmyla yaam ne ifade ediyoracaba?

Geici olan heveslerle kartrlmamaldr tutku. O kendi iinde yok olmayan bir deere sahipolmaldr. Bunlar: Kiilerin, toplumun, insanln yararna katkda bulunmak; yiliin yaylmasn salamak; Yaad evreyi gzelletirmek; Neresi olursa olsun orann daha iyi bir seviyeye ulamas iin aba sarf etmek; Kendinin ve insanln ilerlemesi adna fikirler retmek, deiime nclk etmek, yeniliklerin

kalc olmasn salamak Olabilir.Sizin tutkularnz neler?

Sradan insanlarn hevesleri, byk insanlarn ise idealleri vardr.

Washington Irving (1783-1869)

nl air Emily Elizabeth Dickinson (1830-1886) dizelerinde tutkusunu yle dile getiriyor:Bir tek kalbin krlmasn nleyebilirsem,Bouna yaam olmayacam.Bir yaamdan acy alabilirsemYa da bir acy hafifletebilirsem,Ya da bir ard kuunu yeniden yuvasna koyabilirsemBouna yaam olmayacam...Ryalarnz neler sslyor: Byk bir ev, son model bir araba, bankada ykl miktarda mevduat

hesab, hret Elbette bunlar da ryalarnzda yer alabilir ancak Yksek bir amaca balann,diyen nl dnr Ralph Waldo Emersonun (1803-1882) yaam iin farkl pencere aan uszlerine de bir kulak verelim:

Sk sk glmek ve ok sevmektir;Zeki insanlarn saygsnVe ocuklarn sevgisini kazanmaktr;Drst eletirmenlerin onayn almak;Sahte dostlarn ihanetine dayanmaktr;Gzeli sevmektir;Herkesteki en iyiyi bulmaktr;Geride ister salkl bir ocuk,ster kurtarlm bir ruh,ster bir para yeil bahe,ster iyiletirilen bir sosyal durum brakarakDnyann iyilemesine katkda bulunmaktr;Gnlnce elenmek ve glmek;Kendinden geerek ark sylemektir;Tek bir kii bile olsa,Birinin sizin varlnzdan dolayDaha rahat nefes aldn bilmektir;te bu, baarl olmaktr.

Tutkularmzn, arzularmzn, ryalarmzn nitelii yaam nasl tanmladmzn ve ona hangianlamlar yklediimizin en nemli gstergesidir.

Belirlenmi amalara sahip olmayanlar belirsiz bir hayat srerler. Belirsiz bir hayatn ise oldukaar bir faturas olur.

Byk tutkular, byk ruhlar iindir.

Oscar Wilde (1854-1900)

stek bizi hayallerimize doru iten en nemli gtr.Menlo Parknda 31 Aralk 1879 ylba gecesi byk bir kalabalk toplanmt. nl mucit Thomas

Alva Edison, son icad elektrik ampuln halka tantacakt. Bu srada izleyicilerden biri; Kzgn satokasn o ienin iine nasl soktunuz? diye sordu, at nal biimindeki karbon filaman kastederek.

Ancak mevcut artlarn stnde bir amaca gnl verenler, ryalarnda bile belirledikleri hedeflere

yol alanlar, dleriyle yatp dleriyle kalkanlar, istediklerini elde edene dek, aylarca, yllarcauramak zorunda kalsalar da, onlarca yzlerce kez baarsz da olsalar sonunda onlarn arzular, okzgn sa tokasnn cam ienin iinde parlamasn salamaksa, kesinlikle bunu yaparlar.

stek insan harekete geirir, tpk bir arabada gaza basmak gibidir.steksizlik ise yaamda ayanz frende bir hayat srmenize neden olur.Siz durursunuz hayat akar geer.Siz durursunuz yaam devam eder.Siz durursunuz zaman durmaz.Siz durursunuzAma biz durmak iin gelmedik ki bu dnyaya!

Bir aa boy atmay ne kadar zlerse kendini o kadar yksek bir atmosferde bulur.

Henry David Thoreau (1817-1862)

Eer dlerinizin nne kendinizi snrlayarak, ktmser bir yaklamla, inancnz kaybetmiolarak, isteksiz, motivasyonsuz, tembellik ederek, yeterli abay sergilemeden engeller koyuyorsanzbaka engellerinizin olmasna hi mi hi gerek yok:

Dlerinizin nnde SZ kocaman bir engel olarak durmaktasnz.

Yal kadn, i bulma brosundan gnderilen ofrn bonservisini inceledikten sonra:Daha nce zel arabada alm mydnz? diye sorar.Ne olursa olsun bu ii karmamay kafasna koymu olan ofr:almadm ama alrm, diye istekle cevaplar.ehirleraras uzun yolculuklara km mydnz?kmamtm ama gerekirse karm.Bonservisi sahibine uzatan kadn:Pekl, der. Hi kaza yaptnz m?Sorulara kendini kaptran ofr heyecanl bir ekilde yle cevap verir:Hi kaza yapmadm efendim. Ama gerekirse inann onu da yaparm!Yreinizin derinliklerinde yatan hayalleriniz, ona ulamak iin duyduunuz arzu lsnde

gerein yksek tepelerinde yerini alacaktr. Arzu, istek, heyecan, ak olmadan bir hayalin gereednmesini beklemek yakt tanklar olmayan bir mekiin uzaya gitmesini beklemek gibidir Bubekleyi, nasl bir sonu vermeyecekse, yeterince arzu frtnas oluturamadmz hayalimizde ayn

hsranla son bulacaktr.Byk hayaller kurun; nk sadece byk hayaller insanlarn ruhlarn harekete geirecek gcesahip olurlar.Marcus Aurelius (121-180)

Bir hayalimiz varsa ve ona eitli sebeplerden (ulalamaz hissi, artlarn olumsuzluu vs.)isteimiz azalmsa veya o arzumuzun bize kazandracaklarn etraflca masaya yatrmamsak istekyaktn tam olarak kullanamyoruz demektir. Bunun iin:

stek, sonuca ulamada size zmler retir. stek, bir kap kapandnda dierini arar, bulur ve amak iin zorlar. stek, iten gelir ve size ihtiyacnz olan itenlikle alma azmi verir. stek, snrlar zorlar, tay ykseltir ve engelleri bir bir aarak sizi daha da ileriye tar. stek, harekete geirir, durgun sular grl grl akan alayanlar haline getirir. Yaamda ya isteksizsiniz ya da istekSZsiniz.

Kavramlar yeniden tanmlayalm:STEKSZ = STEK SZ-siniz (Bu kavram bize, istein dardan deil ieriden gelen bir duygu

olduunu, bunun tamamen size bal olduunu anlatyor. Bu da istek sizin tarafnzdan yenidenoluturulabilir demektir.)

Bizi hayallerimize kavuturacak bir sihirli denek varsa o da arzudur. Arzunun iddeti sayesinde heran zihnimizde hayallerimize ulama yollar ararz, hangi engel karsa ksn yeni bir yol deneriz, birdaha, bir daha

Gece ge yatar, sabah erken kalkarz. Arzumuz sayesinde sonuna kadar dayanacak gc buluruz. Busebeple arzumuzun iddeti sihirli deneimizin gcn belirler.

stemek yetmez, hedefe ulamak iin iddetle arzulamak gerekir.

Publius Ovidius (M..43-M.S.17)

Ayn hedefe giden iki kiiden hangisinin hedefe daha nce ulaacan ilerinde hissettikleri istekfark ortaya koyar.

steiniz uyandnda ayaklarnz hafifler.

George Herbert (1593-1633)

Yolcunun biri, seyahati srasnda bir kylye rastlad, alrken tarlada. Yolcunun istei bilgialmakt, yrd yol hakknda.

Sordu: Ka saatte gidebilirim u ileriki kasabaya?Kyl suskun kald bu soruya. Bunun zerine yolcu devam etti yoluna. Ama kyl seslendi biraz

sonra: Byle gidersen, iki buuk saatte varrsn bizim kasabaya.Yolcu merak etti, cevabn neden ge verdiini. Uzaktan tekrar sordu kylye, bu hareketinin

sebebini. Kyl hem iine devam etti, hem de: Ne hzla yrdn grmemitim ki, dedi.Yaam da byledir aslnda, hedeflediimiz baarya ulama hzmz; o yolda atacamz admlarn

hzna baldr...Coku iin hedefler olmal, hayaller olmal. Bunlar gerekletirmek iin her gn almal insan.

Hayallerini gerekletirdike coku artacak ve derinlik kazanacaktr. Yani gnlk hayatnda, rutinilerle urarken de cokusunu, yaam enerjisini koruyacaktr. dealler insan yaam iin cokunundirekleridir, onu ayakta tutar ve birbirinden beslenerek yol alr.

Eer siz bir eyler yapmak istiyor ve bunda evrenizdekilerin yardmna da ihtiyacnz varsa bu iekatlmalarn salamak iin ilk olarak onlarda istek uyandrmalsnz. Ardndan iin nasl yaplacankonuabilirsiniz. Eer siz bir lider, patron veya ynetici iseniz alanlarnza sadece yapmalargereken eyi sylerseniz, yalnz o sylediklerinizi veya daha azn alrsnz. Ama nce istekduymalarn salarsanz beklediinizden daha fazlasn alacanza hi pheniz olmasn.

Hi kimse cokusunu kaybetmi olanlardan daha yal deildir.

Henry David Thoreau (1817-1862)

nsan baarmak iin snrsz istek duyduu her eyin stesinden gelebilir.

Charles M. Schwab (1862-1939)

Hayalinize dncelerinizle birlikte hislerinizi de katnz.Psikiyatr, kendisine bavuran hastay dinledikten sonra yorumunu yapt:Evet, sanrm sorununuzun zmn biliyorum. Kendinizi daha istekli hissetmelisiniz; daha etkin

ve giriken olmanz gerekiyor. inize drt elle sarlmalsnz. Bu arada, ne tr bir i yapyorsunuz?Hasta gayet sakin cevap verdi: Mezar kazcsym!

***

stek insann iinden kendiliinden gelen bir duygudur; bir ey ya istenir ya da istenmezdiyebilirsiniz.

Ancak istek duygumuzun bize salayaca katklar var ve biz bundan yararlanmalyz.

En fazla ileriye giden ok, en geriye ekilmi yaydan kar.

in Atasz

Dlerinizi zihninizde canl tutun. Onu gerekletirdiinizde neler hissedeceinizi bir dnn. Onudlerinizde grn, bir ey baarmak istiyorsanz alklar duyun, bir ey elde etmeyi hedeflemisenizilk nce dlerinizde ona dokunun, ortamn kokusunu dahi hissedin, kavutuunuz hayalin damanzdave yreinizde oluturduu tad aln.

te imdi hayalinize, dncelerinizle birlikte hislerinizi de kattnz. Bu ona ulama arzunuzuartracaktr. Arzu ne kadar artarsa engeller o kadar gznzde klecektir. Arzunuzun atei nnzekan engelleri yakp kavuracaktr.

lgisizlik sadece cokuyla alt edilebilir ve bu duygu da ancak iki eyle uyandrlabilir;bunlardan ilki hayal gcmz hemen ele geirecek bir ideal ve ikincisi de bu ideali pratie

dkecek belirgin ve anlalr bir plandr.

Arnold Toynbee (1889-1975)

Can skntsnn ana nedeni istekli olarak yapacak bir iimizin, meguliyetimizin, hedefimizinolmamasdr. Eer hayallerinizi nemseyen biriyseniz can sknts diye bir deyimin lgatnzdaolmadn greceksiniz. nk insan hayallerine ulaabilmek iin her an bir eyler yapmaeilimindedir. Bu durumda bo zaman kavram ve imdi ben ne yapacam dncesiolmayacandan can sknts da oluamayacaktr. Hayalleri olanlarn can skntsna bileayracak zamanlar yoktur. dealler iin duyulan arzu, tpk srekli alan bir makineye srlen yagibidir; dililerin daha iyi dnmesini, daha hzl hareket etmesini salar.

steklerimizi elde etmenin bir bedeli vardr.Hedeflediimiz halimize, arzumuz ne kadar derinse o kadar bedel demeye raz oluyoruz. Bu bedel

ok almak, zaman harcamak, maddi-manevi fedakrlklardan geiyor. O halde deyeceimizbedelleri ve hayallerimizi iyice tartmak gerekir ie balamadan nce.

Neyin hakkndan gelinmez,

Kafa arzuyla birleir birlemez.

Jean de La Fontaine (1621-1695)

Suyun nasl bir kaynama derecesi varsa ve o dereceye gelmeden kaynama gereklemiyorsa herhayalin de farkl bir arzu derecesi vardr ve o arzu derecesine kmadan, ona da ulalamaz.

Siz bir eyler baarmaya alrken evrenizde bunu size neden yapamayacanz sralamayaalan insanlar bulunur. Ve bunlar sizin ilk hedefe ulaamadnz dndkleri anda hakl kmakistemezdim ama ben bunun byle olacan sylemitim demek iin sraya geerler. Hedeflerimizeulamak iin bizde istek uyandran, neden yapabileceimizi syleyerek o yolda bize destek olandostlara ihtiyacmz var.

Daha byk iler ve daha byk hayaller iinse isteimizi st seviyede kkrtmalyz. nk yoluzun ve etin; depoyu tam yaktla doldurmak gerekir. Eer yaktnz yeterli deilse isteklerinizeulaamadan yar yolda kalrsnz.

Hayallerinize her eyinizi verin. Sahip olduunuz enerjiye aar kalrsnz.

William James (1842-1910)

Bedel deyenler (zaman, alma vs.) hayatta istedikleri yere geldiler. Sadece o yere gelmeyiisteyip yeterli bedeli demeyenler; o yere gelmenin hep tesadf, ans ve destek sonucu olduunudndler. ans faktr, siz yeterli almay yaptnzda iinize yarar. Hak etmeden bir yerleregelseniz de o yerin hakkn verecek almay yapmazsanz ksa srede yerinizi o bedeli deyenleralacaktr.Bilimsel buluta ans yada tesadfn rol buna hazr bir kafa iin vardr.Louis Pasteur (1822-1895)

BLM 7 - MOTVASYON

Bir ii yaparken hi kendinizi kaybettiiniz oldu mu? Dlerine odaklanan onu gerekletirmek iin zmler retir.

MOTVASYON