สถานการณสปาเพอสขภาพ ….. ธรกจบรการดานสขภาพทกาลงเตบโต

ปาณบด เอกะจมปกะ* และนธศ วฒนมะโน0

*

1. บทนา

กระแสความสนใจในการดแลสขภาพแบบองครวมทเกดขนในชวงทศวรรษทผานมา

ตลอดจนความตนตวของประชาชนตอภยคกคามสขภาพและโรคภยไขเจบทมากบชวตทขาด

ดลยภาพและหางเหนจากธรรมชาตทาใหคนหนมาใสใจในการดแลรกษาสขภาพมากขน ประกอบ

กบพฒนาการทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศทเปลยนแปลงภายใตโลกาภวตน ทาใหวถชวต

ความเปนอยและสภาพแวดลอมทวไปนบวนจะทวความเครงเครยดขนเรอย ๆ อนจะสงผลตอสขภาพ

สมรรถภาพการทางานและการดารงชวต ดงนน คนจงตองการสถานบรการเพอการผอนคลาย

ความเครยด ซงการใชธรรมชาตบาบดเพอปรบสมดลใหรางกายและผอนคลายความเครยดเปนวธ

หนงทคนเลอกใชแทนการบาบดดวยยารกษาโรค ดวยเหตน “สปา” หรอ “SPA” ซงเปนศาสตรท

ทวโลกเชอวาสามารถฟนฟสขภาพและเพมพลงใหกบชวต โดยนาศาสตรความรเรองการบาบด

ดวยกลนมาประยกตเขากบการรกษาดวยนา การนวดและการขดตว ทาใหเกดเปนธรกจบรการ

สขภาพทกาลงไดรบความนยมมากในขณะน และมแนวโนมเตบโตอยางรวดเรวในกรงเทพฯ และ

เมองทองเทยวสาคญ ๆ

ดงนน สานกนโยบายและยทธศาสตรจงไดศกษาสถานการณสปาเพอสขภาพ….. ธรกจ

บรการดานสขภาพทกาลงเตบโต เพอนาไปสการวางแผนและพฒนายทธศาสตรการพฒนาให

ประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพของเอเชย (Thailand : Centre of Excellent Health Care of Asia)

2. วตถประสงค

2.1 เพอวเคราะหสถานการณธรกจสปาในประเทศไทย

2.2 เพอวเคราะหสถานการณธรกจสปาเพอสขภาพทอยในความดแลของกระทรวงสาธารณสข

3. วธการศกษา

การศกษาครงนเปนการศกษาจากเอกสาร (Documentary study) เกบรวบรวมขอมลทตยภม

จากเอกสารสถตและรายงานจากแหลงตาง ๆ ทงในประเทศและตางประเทศ ไดแก สานกงาน

สงเสรมธรกจบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ สมาคมสปาไทย บรษท Intelligent

Spas บรษทศนยวจยกสกรไทย ฝายวจยธนาคารกรงศรอยธยา ฯลฯ

* สานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข

2

4. คานยาม

สปา หมายถง การบาบดดวยนา ภายใตการดแลของนกบาบด แพทยหรอผเชยวชาญ

รวมถงเปนสถานทในการพกผอน เพอใหไดมาซงสขภาพองครวมทด (นภารตน ศรละพนธ, ความร

ทวไปเกยวกบสปาเพอสขภาพ, 2549)

ธรกจสปา หมายถง ธรกจทใหบรการทรตเมนตตามมาตรฐานของการบาบดดวยนาทเปน

วธทเปนของแทและดงเดม ซงไดรบการปฏบตโดยเจาหนาททมคณสมบตอยางเหมาะสม ใน

สภาพแวดลอมทดและผอนคลาย โดยสปาในสถานทพกมใหบรการหองพกดวย ในขณะท Day

Spa ไมมบรการหองพกให (Intelligent Spas, www.Intelligent Spas.com)

อนง ธรกจสปาตามคานยามนจะไมรวมถง

รานทาผมมาตรฐาน สถานเสรมความงามและรานคาปลก ซงอาจมหองทรตเมนต แต

มไดใหบรการทรตเมนตใชน าในสถานบรการนน

โรงแรม ทพกและสถานทพกอน ๆ ซงใหบรการนวดและทรตเมนตหนาเทานน

ธรกจทใหบรการสปาตามคาขอ

สปาเพอสขภาพ หมายถง การประกอบกจการทใหการดแลและเสรมสรางสขภาพ โดย

บรการหลกทจดไวประกอบดวยการนวดเพอสขภาพและการใชนาเพอสขภาพ โดยอาจมบรการ

เสรมประกอบดวย เชน การอบเพอสขภาพ การออกกาลงกายเพอสขภาพ โภชนบาบดและการ

ควบคมอาหาร โยคะและการทาสมาธ การใชสมนไพรหรอผลตภณฑสขภาพ ตลอดจนการแพทย

ทางเลอกอน ๆ หรอไมกได ทงน ใหมมาตรฐานตามทกระทรวงสาธารณสขกาหนด (ประกาศ

กระทรวงสาธารณสขเรองกาหนดสถานทเพอสขภาพหรอเสรมสวยฯ ฉบบ พ.ศ. 2551)

5. ผลการศกษา

5.1 สถานการณและแนวโนมธรกจสปาในไทย

5.1.1 ประชากรสปา

1) ธรกจสปามแนวโนมเตบโตแบบกาวกระโดด

เมอประมาณ 10 กวาปทผานมาในชวง พ.ศ. 2536-2537 ธรกจสปาไดเปด

ดาเนนการครงแรกในประเทศไทย ตามโรงแรมระดบ 4-5 ดาว ทงในกรงเทพฯ และเมองทองเทยว

สาคญ เพอรองรบนกทองเทยวตางชาตทเดนทางเขามาในประเทศไทย ตอมากขยายออกมานอก

โรงแรม โดยเรมเปดสปาจานวนมากทงในยานธรกจในเมองทวกรงเทพและเมองใหญ ๆ เพอเปน

ทางเลอกสาหรบผตองการใชบรการระดบกลางทไมจาเปนตองเปนผทมกาลงซอสงเทานน กระทง

ธรกจสปาถงชวงบมอยางชดเจน ตงแต พ.ศ. 2544 และขยายตวตอเนองถงปจจบน ซงจากรายงาน

3

การเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทยในชวงป 2002 – 2010 พบวา ธรกจสปาในไทย

ไดเพมขนจาก 230 แหง ใน พ.ศ. 2545 เปน 585 แหง ใน พ.ศ. 2550 (ภาพท 1) โดยมอตราการ

ขยายตวกาวกระโดดถงรอยละ 154 ในชวง พ.ศ. 2545 – 2550 และคาดวาใน พ.ศ. 2551 – 2553 จะ

เตบโตอยางนอยรอยละ 6 (ตารางท 1) ซงธรกจสปาในไทยทเปดใหบรการมหลากหลายประเภท

โดยสปาแบบแยกเดยว (Day Spa)1 ม 299 แหง (รอยละ 51) และสปาในแหลงทพก (Hotel and

Resort Spa)2 ม 286 แหง (รอยละ 49)

ภาพท 1 ธรกจสปาในประเทศไทย พ.ศ. 2545 – 2550

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002 – 2010, Intelligent Spas.

ตารางท 1 อตราการขยายตวของธรกจสปาในไทย พ.ศ. 2545 – 2553

พ.ศ. อตราการขยายตว (รอยละ)

2545 – 2550 154

2547 – 2550 83

2551 – 2553 6

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002 – 2010, Intelligent Spas.

1 สปาแบบแยกเดยวทใชระยะเวลาสนในการประกอบกจกรรมเพยง 30 นาทถง 1 ชวโมง 2 สปาทอยในรสอรทหรอโรงแรมตามแหลงทองเทยวหรอสถานทพกตากอากาศ สวยงามตามธรรมชาต เพอ

ใหบรการนกทองเทยวดวยบรการสปา นอกเหนอจากการใชบรการหองพก

230

320

585

0

100

200

300

400

500

600

2545 2548 2550

พ.ศ.

จานวน (แหง)

4

หากพจารณาจานวนธรกจสปาในกลมประเทศอาเซยน ใน พ.ศ. 2550 จะพบวา

ธรกจสปาในไทยมมากทสดกวาทกประเทศในกลมอาเซยน (ภาพท 2)

ภาพท 2 ธรกจสปาในกลมประเทศอาเซยน พ.ศ. 2550

ทมา: สมาคมสปาไทยอางองจากรายงานประเมนผลแผนยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทยเปน

ศนยกลางสขภาพของเอเซย (พ.ศ. 2547-2551), กรมสนบสนนบรการสขภาพ, 2550

ปจจบนธรกจสปาในไทยไดมการเปลยนแปลงจากเดม กลาวคอ เปนธรกจใน

รปแบบ Day Spa มากขน เนองจากเปนธรกจทใชเงนลงทนไมสงและสามารถคนทนไดในระยะเวลา

อนสน คอ ประมาณไมเกน 1 ป และมการลดจานวนหองใหบรการจากเดมเฉลย 11 หองเหลอ

ประมาณ 8.3 หอง

2) คนไทยครงหนงเปนเจาของธรกจสปาขณะทม 1 ใน 3 ของคนไทยรวม

ลงทนกบตางชาตเปนเจาของธรกจสปา

คนไทยเกนครงเลกนอย (รอยละ 56) เปนเจาของธรกจสปาในไทย ขณะทรอยละ

33 ของสปาในไทยมคนไทยรวมลงทนกบตางชาตเปนเจาของธรกจสปา โดยรอยละ 83 ของเดย

สปามคนไทยเปนเจาของ ขณะทรอยละ 46 ของสปาในแหลงทพกมคนไทยรวมลงทนกบคน

ตางชาตเปนเจาของ หากพจารณาโครงสรางทางธรกจของสปา พบวา ม 1 ใน 3 ของสปาเปน

บรษทเอกชน มสดสวนใกลเคยงกบคนทเปนเจาของแตเพยงผเดยว (รอยละ 31) ดงตารางท 2

390

151110

585

17387

0

100

200

300

400

500

600

700

ไทย อนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร ฟลปปนส เวยดนาม

ประเทศ

จานวน (แหง)

5

ตารางท 2 โครงสรางทางธรกจของสปา พ.ศ. 2550

ประเภท ขอมลของประเทศไทย เดยสปา สปาในแหลงทพก

เจาของสปา

คนไทยเปนเจาของ 56% 83% 42%

คนตางประเทศเปนเจาของ 3% 0% 4%

ทงคนไทยและคนตางประเทศ 33% 8% 46%

อน ๆ /ไมทราบ 8% 8% 8%

โครงสรางทางธรกจของสปา

เปนเจาของแตเพยงผเดยว 31% 33% 29%

เปนหนสวนกน 8% 0% 13%

เปนบรษทเอกชน 33% 33% 33%

เปนของรฐบาล 8% 8% 8%

อน ๆ /ไมทราบ 19% 25% 17%

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002-2010, Intelligent Spas.

3) ผใหบรการในธรกจสปามอตราเพมแบบกาวกระโดดเชนเดยวกบธรกจสปา

ผใหบรการในธรกจสปามแนวโนมเพมขนอยางรวดเรว จาก 3,430 คน ใน พ.ศ.

2545 เปน 5,260 คน ใน พ.ศ. 2547 และ 11,240 คน ใน พ.ศ. 2550 หรอคดเปนอตราเพมรอยละ

53.0 และ 113.7 ตามลาดบ ซงเปนการเพมแบบกาวกระโดด โดยหากคดอตราเพมระหวาง พ.ศ.

2545 – 2550 จะพบวา เตบโตถง 228% ทเดยว (ตารางท 3)

หากพจารณาผใหบรการเฉลยตอสปา พบวา มแนวโนมเพมขนตลอดเชนกน

จาก 14.9 คนตอสปาใน พ.ศ. 2545 เปน 19.2 คนตอสปาใน พ.ศ. 2550 หรอเพมขนถงรอยละ 29

เมอเปรยบเทยบกบ พ.ศ. 2545 แตมขอสงเกตวา ผใหบรการเฉลยตอสปามแนวโนมลดลงเลกนอย

ใน พ.ศ. 2547 (ตารางท 3)

นอกจากน จากผลสารวจเกยวกบอตราคาจางงานในกลมผใหบรการสปา พบวา

จะมอตราเงนเดอนอยระหวาง 6,000–24,000 บาท และผดาเนนสปาเพอสขภาพจะมอตราเงนเดอน

อยระหวาง 10,000 – 96,000 บาท (อางองจากรายงานการประเมนผลแผนยทธศาสตรการพฒนาให

ประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพของเอเชย (พ.ศ. 2547 – 2551), กรมสนบสนนบรการสขภาพ,

2550)

6

12.64.9 2.7

15.7

55.4

5.7 2.9

0

10

20

30

40

50

60

หองทรต

เมนต

จดตอ

นรบ

ทาผม/ทาเล

บ/แตงหนา

สวนสน

บสนนอ�น

ๆ

รานคา

ปลก

หองพกผ

อน

พ�นท�อ�นๆ

ตารางท 3 จานวนผใหบรการและผใหบรการเฉลยตอสปาในธรกจสปา พ.ศ. 2545 – 2550

พ.ศ. จานวนพนกงาน (คน) อตราเพม (%) พนกงานเฉลยตอสปา อตราเพม(%)

2545 3,430 - 14.9 -

2546 - - 18.3 +22.8

2547 5,260 +53.0 16.4 -10.4

2548 - - 18.2 +11.0

2549 - - 18.4 +1.1

2550 11,240 +113.7 19.2 +4.3

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002-2010, Intelligent Spas.

5.1.2 โครงสรางพนฐานสปา

1) ขนาดพนทของสปาและหองทรตเมนตภายในสปามแนวโนมลดลง

จากรายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002-

2010 พบวา ขนาดพนทภายในโดยเฉลยของสปาเทากบ 486 ตารางเมตร ซงลดลงรอยละ 17 เมอ

เปรยบเทยบกบขนาดเฉลยใน พ.ศ. 2547 โดยการแบงพนทภายในสปาครงหนง (รอยละ 55.4)

จดเปนหองทรตเมนต (ภาพท 3) และโดยเฉลยสปามหองทรตเมนต 8.3 หอง ลดลงรอยละ 11

เมอเทยบกบ พ.ศ. 2547

ภาพท 3 การแบงพนทภายในสปา พ.ศ. 2550

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002-2010, Intelligent Spas.

พนทภายในสปา

รอยละ

7

5.1.3 บรการสปา

1) บรการสปาในไทยเนนบรการไฮโดรเธราปทหลากหลาย โดยเกอบทกแหง

ใหบรการทรตเมนตผวกาย บรการนวดและบรการความงาม และเกอบ 1 ใน 5 ของสปาทงหมดม

การใหบรการเฉพาะทาง ขณะทเกอบครงของสปามบรการเปนโปรแกรม หลกสตรและการให

คาปรกษา

ธรกจสปาในไทยใหบรการไฮโดรเธราปทหลากหลาย โดยเกอบทกแหง (รอยละ

97) ใหบรการทรตเมนตผวกายและบรการนวดมากทสด รองลงมาเปนบรการอาหาร เครองดมและ

ความงาม ในสดสวนใกลเคยงกน คอ รอยละ 94 และรอยละ 92 ตามลาดบ (ตารางท 4)

ตารางท 4 การจดบรการภายในสปาของธรกจสปาในประเทศไทย พ.ศ. 2550

ประเภทการจดบรการภายในสปาของธรกจสปา ไทย

(รอยละ)

เดยสปา

(รอยละ)

สปาในแหลงทพก

(รอยละ)

- ทรตเมนตไฮโดรเธราป 83 75 88

- ทรตเมนตผวกาย 97 100 96

- บรการนวด 97 100 96

- บรการความงาม 92 NA NA

- บรการเฉพาะทาง 17 NA NA

- บรการโปรแกรม หลกสตรและการใหคาปรกษา 42 NA NA

- บรการอาหารและเครองดม 94 100 92

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002-2010, Intelligent Spas.

นอกจากน พบวา เกอบ 1 ใน 5 ของธรกจสปาไทย (รอยละ 17) ใหบรการ

เฉพาะทาง โดยใหบรการฉดคอลลาเจนและโบทอกซมากทสด (รอยละ 83) รองลงมาเปน

ใหบรการปรกษาทางการแพทย การผาตดเสรมความงาม บรการเลเซอร ในสดสวนทเทากน (รอย

ละ 67) (ตารางท 5)

8

ตารางท 5 ธรกจสปาไทยทจดบรการเฉพาะทาง จาแนกตามประเภท พ.ศ. 2550

ประเภทบรการเฉพาะทาง รอยละ

- บรการปรกษาทางการแพทย 67

- บรการผาตดเสรมความงาม 67

- บรการโบทอกซ 83

- บรการฉดคอลลาเจน 83

- บรการใชเลเซอรทาใหกลบเปนหนมสาว 67

- บรการกาจดขนดวยเลเซอร 67

รวมทกประเภท 17

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002 – 2010, Intelligent Spas.

ขณะทเกอบครงของธรกจสปาไทย (รอยละ 42) ใหบรการโปรแกรม หลกสตร

และคาปรกษา โดยจดโปรแกรม/หลกสตรโยคะมากทสด (รอยละ 60) รองลงมาเปนจดโปรแกรม

ลดนาหนกและการทาสมาธในสดสวนทเทากน (รอยละ 47) (ตารางท 6)

ตารางท 6 ธรกจสปาไทยทเปดใหบรการโปรแกรมหลกสตรและการใหคาปรกษา จาแนกตาม

ประเภท พ.ศ. 2550

ประเภทบรการโปรแกรม หลกสตรและคาปรกษา รอยละ

- โยคะ 60

- ไพเลตส 27

- ชนเรยนแอโรบกส 27

- ยกนาหนกดวยมอ / เครองยกนาหนก 33

- ได ช 33

- การทาสมาธ 47

- กจกรรมสนทนาการ 20

- การฝกรางกายสวนตว 33

- การฝกสอนการใชชวต 27

- ชนเรยนโภชนาการ/ทาอาหาร 40

- โปรแกรมลดนาหนก 47

รวมทกประเภท 42

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002 – 2010, Intelligent Spas.

9

3.653.6

3.3

3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

3.6

3.7

2545 2547 2550

2) ผใชบรการในธรกจสปามแนวโนมเพมขน

ผใชบรการในธรกจสปามแนวโนมเพมขนจาก 3.3 ลานคน ใน พ.ศ. 2545 เปน

3.65 ลานคน ใน พ.ศ. 2550 (ภาพท 4) คดเปนอตราเพมระหวาง พ.ศ. 2545 – 2550 เพยงรอยละ

10.6 อยางไรกดหากใชขอมลของสมาคมสปาไทยใน พ.ศ. 2548 พบวา ผใชบรการในธรกจสปาม

ถง 4.61 ลานคน (สมาคมสปาไทย, 2548)

ภาพท 4 จานวนผใชบรการสปาประเทศไทย พ.ศ. 2544 – 2550

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002 – 2010, Intelligent Spas.

นอกจากน จากรายงานของ บรษท Intelligent Spas พบวา ใน พ.ศ. 2550 ผ

ใหบรการสปาเฉลยตอวนเปน 17.1 คนตอสปา ใชบรการเฉลยตอปตอพนกงาน 325 ครง และใช

บรการเฉลยตอปตอหองทรตเมนต 747 ครง

5.1.4 รายไดของธรกจสปามแนวโนมเพมขน

ปจจบนธรกจสปาเตบโตอยางรวดเรวจนสามารถดงรายไดจากนกทองเทยว

ตางชาตไดและกอใหเกดการจางงานตามมา โดยมผประมาณการรายไดของธรกจสปาในชวง พ.ศ.

2545 อยระหวาง 2,700 – 3,655 ลานบาท และเพมเปน 8,300 – 11,010 ลานบาท (ตารางท 7)

แตมขอสงเกตวา ตวเลขของรายไดทแตกตางกนมากเปนผลจากการประมาณการรายไดทตางกน

กลาวคอ บ. ศนยวจยกสกรไทย ประมาณการรายไดสปาโดยคานวณจากรายไดสปาเฉพาะโรงแรม

ระดบ 4-5 ดาว เทานน และอตราการคนทน จงทาใหตวเลขรายไดสงขณะทสมาพนธสปาแหง

ประเทศไทยรวมกบกระทรวงสาธารณสข คานวณรายไดจากการใชสตรสดสวนสถานประกอบการ

ทเขาสระบบการรบรองตอสถานประกอบการทยงไมเขาสระบบการรบรองคณดวยรายไดเฉลยตอ

พ.ศ.

รอยละ

10

1 แหง และ บรษท Intelligent Spas รวบรวมรายไดจากการสารวจ/สอบถามสถานประกอบการ

สปาแตละแหงทสมตวอยาง จงทาใหการประมาณการรายไดทงสองแหลงตากวาแหลงแรก

ตารางท 7 ประมาณการรายไดของธรกจสปา พ.ศ. 2545 –2550

พ.ศ.

ประมาณการรายไดของธรกจสปา

ศนยวจยกสกรไทย

(ลานบาท)

บ. Intelligent Spas

(ลานบาท)

สมาพนธสปา

แหงประเทศไทย

(ลานบาท)

2545 - 2,700 3,655

2546 10,000 - -

2547 12,000 - 6,267

2548 - - 11,418

2549 14,000 - 12,543

2550 - 8,300 11,010

ทมา: - บ. ศนยวจยกสกรไทย จากด

- รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002 – 2010, Intelligent Spas.

- สมาพนธสปาแหงประเทศไทยและกรมสนบสนนบรการสขภาพ

นอกจากน ยงพบวา รายไดเฉลยตอปของแตละสปามแนวโนมเพมขนจาก 11.7

ลานบาท ใน พ.ศ. 2545 เปน 14.1 ลานบาท ใน พ.ศ. 2550 และใน พ.ศ. 2550 พบวา รายไดตอวน

เฉลยของสปาประมาณ 38,752 บาท และรายไดเฉลยตอการใชบรการ 1 ครง เปน 2,268 บาท

(ตารางท 8)

11

ตารางท 8 รายไดเฉลยตอปของแตละสปา รายไดตอวนเฉลยตอสปาและรายไดเฉลยตอการใช

บรการหนงครง พ.ศ. 2545 และ พ.ศ. 2548–2550

พ.ศ. รายไดเฉลยตอปของแตละสปา

(ลานบาท)

รายไดตอวนเฉลยสปา

(บาท)

รายไดเฉลยตอการใชบรการ

1 ครง (บาท)

2545 11.7 - -

2548 10.7 - -

2549 13.5 - -

2550 14.1 38,752 2,268

ทมา: รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย ป 2002 – 2010, Intelligent Spas.

สรปไดวา ธรกจสปาไทยมแนวโนมเตบโตแบบกาวกระโดดจาก 130 แหง ใน

พ.ศ. 2545 เปน 585 แหง ใน พ.ศ. 2550 และมมากทสดในกลมประเทศอาเซยน โดยใหบรการ

ไฮโดรเธราปทหลากหลาย ทงทรตเมนตผวกาย บรการนวดและบรการความงาม รวมทงธรกจสปา

เกอบ 1 ใน 5 มการใหบรการเฉพาะทาง โดยเฉพาะการฉดคอลลาเจนและโบทอกซเปนบรการท

ใหมากทสด

ปจจบนธรกจสปาไทยสามารถสรางรายไดใหแกประเทศมากจาก 2,700 – 3,655

ลานบาท ใน พ.ศ. 2545 เพมขน เปน 8,300-11,010 ลานบาท ใน พ.ศ. 2550

5.2 สถานการณและแนวโนมธรกจสปาเพอสขภาพ

5.2.1 การสนบสนนจากภาครฐตอธรกจสปาเพอสขภาพ

1) นโยบายรฐบาล : ไทยกบเปาหมายศนยกลางสขภาพของเอเชยสงผลตอการ

เตบโตของธรกจสปาทกประเภท

ตามทรฐบาลไดมแนวคดทจะเชอมโยงการทองเทยวเชงสขภาพและการ

รกษาพยาบาลเขาดวยกน โดยการผลกดนใหไทยเปนศนยกลางสขภาพของเอเชย (Center of

Excellent Health Care of Asia) ซงคณะรฐมนตรไดอนมตแผนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทย

เปนศนยกลางสขภาพของเอเชย เมอวนท 29 มถนายน 2547 มกาหนดระยะเวลาดาเนนการ 5 ป

(พ.ศ. 2547-2551) ใชงบประมาณรวม 564 ลานบาท โดยมงเนนการพฒนาใน 3 ดาน คอ บรการ

รกษาพยาบาล การพฒนาผลตภณฑสขภาพสมนไพรไทยและบรการสงเสรมสขภาพ ซง

12

ประกอบดวย บรการสปา บรการนวดไทยและบรการทองเทยว เพอเปนการเพมศกยภาพการ

แขงขนดานการใหบรการและผลตภณฑสขภาพ นอกเหนอจากศกยภาพดานการทองเทยวไทย

สงผลใหธรกจสปาไดรบความนยมและมการเตบโตอยางรวดเรวจนกลายเปนจดขายสาคญของการ

ใหบรการดานสงเสรมสขภาพของประเทศ แลวยงสงผลใหธรกจเกยวเนองกบสปา อาท

ผลตภณฑเกษตรและสมนไพรไทยเตบโตตามไปดวย ซงประมาณการวาธรกจสปาสามารถสราง

รายไดจาก 2,700 – 3,655 ลานบาท ใน พ.ศ. 2545 เปน 8,300 – 11,010 ลานบาท ใน พ.ศ. 2550

นอกจากน หนวยงานภาครฐทเกยวของ เชน กระทรวงพานชย ไดสงเสรมให

ประเทศไทยเปนศนยกลางสปาแหงเอเชย “Spa Capital of Asia” ซงถอเปนเปาหมายสาคญทาง

เศรษฐกจของประเทศอกสวนหนงในการสรางรายไดทเปนเงนตราตางประเทศ โดยการทา

การตลาดเชงรกในตางประเทศ เพอสงเสรมใหชาวตางประเทศเขามาใชบรการสปาไทยเพมขน

โดยกจกรรมหนงทจดขนเพอเผยแพรและประชาสมพนธธรกจสปาไทยคอ การจดงาน Thailand

Health & Beauty Show เปนประจาทกป

2) การสงเสรมและสนบสนนธรกจสปาเพอสขภาพของกระทรวงสาธารณสข

แตเดมสงคมไทยจะมกจการอาบ อบ นวด (แบบสถานเรงรมย) ตอมากมอาบ

อบ นวดแผนโบราณเพมขน รวมทงกจการอาบนา อบไอนา อบสมนไพร นวดแผนไทย นวดหนา

เพอการเสรมสวย ซงมลกษณะทคลายคลงกบกจการสปาเพอสขภาพ และตอมากระแสการดแล

สขภาพแบบองครวมในแนวธรรมชาตบาบดไดแพรหลายในสงคมไทย จงมผคนหนมาทาธรกจสปา

เพอสขภาพมากขน โดยการประยกตเอาเรองการอาบนา อบสมนไพร อบไอนา การนวดและ

กจกรรมอน ๆ เพอการสงเสรมสขภาพ มาประกอบกนในการใหบรการหรอบางแหงกนาเอารปแบบ

การบรการสปาจากตางประเทศมาใหบรการ

ดงนน เพอสนองนโยบายรฐบาลทสงเสรมใหไทยเปนศนยกลางการดแลสขภาพ

ของเอเชย จงไดกาหนดใหการประกอบกจการสปาเพอสขภาพเปนหนงในเปาหมายการเพมรายได

ใหแกประเทศโดยตงแต พ.ศ. 2546 เปนตนมาจนถงปจจบน กระทรวงสาธารณสขไดสงเสรมและ

สนบสนนธรกจสปาเพอสขภาพโดยควบคม กากบ ดแลมาตรฐานของธรกจสปาใน 5 ดาน คอ

ผประกอบการ สถานท บคลากร (ผใหบรการ) การบรการและความปลอดภย พรอมทงใหการ

รบรองมาตรฐานสถานประกอบการสปาเพอสขภาพ ผดาเนนการสปาเพอสขภาพและหลกสตรของ

สถาบนการศกษาทผลตพนกงานผใหบรการสปาเพอสขภาพ สงผลใหธรกจสปาตองปฏบตตาม

มาตรฐานทกาหนด โดยสถานประกอบการสปาเพอสขภาพหากไดรบใบรบรองมาตรฐานจากกรม

สนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสขแลว ไมตองอยภายใตการดแลของ

กระทรวงมหาดไทยอก และเมอวนท 13 กนยายน 2547 ไดมการใชสญญลกษณ “ไทยสปา”

13

ภายใตการสนบสนนของกรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข เพอผลกดนการกาว

สระดบโลกของสปาไทยและแสดงถงสญญลกษณมาตรฐานของความเปนสปาไทย พรอมนไดจดทา

มาตรฐานสปาเพอสขภาพในระดบสากล (Grading) แบบ Platinum, Gold และ Silver เพอใช

สาหรบการรบรองมาตรฐานสถานประกอบการเพอสขภาพในระดบ High end โดยสถานประกอบการ

เพอสขภาพทจะเขาสระบบการรบรองจะตองผานการรบรองมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสขใน

เบองตนกอนจงคอยมาสกระบวนการรบรองในระดบสงขนไปคอ ระดบสากลตอไป

นอกจากน กระทรวงสาธารณสขไดพฒนากฎหมายเพอใหเอออานวยตอการ

ดาเนนธรกจสปาเพอสขภาพ โดยปรบปรงแกไขประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง กาหนด

สถานทเพอสขภาพ หรอเพอเสรมสวยมาตรฐานของสถานทการบรการ ผใหบรการ หลกเกณฑและ

วธการตรวจสอบเพอการรบรองซงมผลบงคบใชเมอวนท 15 พฤศจกายน 2551 ในประเดนเนนการ

คมมาตรฐานของกจการสปาเพอสขภาพ กจการนวดเพอสขภาพ และกจการนวดเพอเสรมสวย

โดยกาหนดใหกจการดงกลาวตองไดรบใบรบรองมาตรฐานสถานประกอบการและตองตออาย

ใบรบรองทก 2 ป รวมทงสถานประกอบการตองไมอยในอาคารเดยวกนหรอใชชอทสามารถ

เชอมตอกบสถานบรการอาบ อบ นวด สวนการระบชอของกจการแตละประเภทตองตรงกบการ

ใหบรการนนๆ เชน นวดเพอสขภาพ นวดเพอเสรมสวย เปนตน และตองตดปายชอรานและ

ใบรบรองใหเหนชดเจน โดยตองไมใชคาโออวดททาใหผใชบรการเขาใจวาเปนการรกษาบาบด

โรคใหหายขาด และขยายเวลาการใหบรการจากเดมเวลา 08.00 – 22.00 น. เปลยนเปนเวลา 08.00 –

24.00 น. (สาหรบสปาเพอสขภาพและนวดเพอสขภาพเทานน)

การดาเนนการดงกลาวทผานมาจะชวยสงเสรมและยกระดบคณภาพมาตรฐาน

ธรกจสปาเพอสขภาพใหดยงขนเปนลาดบ

5.2.2 ธรกจสปาเพอสขภาพ

1) ธรกจสปาเพอสขภาพในประเทศไทยมแนวโนมเพมขน

กระทรวงสาธารณสขไดประมาณการธรกจสปาเพอสขภาพในประเทศไทยม

แนวโนมเพมขนจาก 548 แหง ใน พ.ศ. 2547 เปน 1,210 แหง ใน พ.ศ. 2551 (ภาพท 5)

14

716

1,000

548

1,164 1,210

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

2547 2548 2549 2550 2551

ภาพท 5 ธรกจสปาเพอสขภาพในประเทศไทย พ.ศ. 2547 – 2551

ทมา: กรมสนบสนนบรการสขภาพและสมาพนธสปาแหงประเทศไทย

หมายเหต : จานวนธรกจสปาเพอสขภาพคานวณจากสดสวนสถานประกอบการทเขาสระบบการ

รบรองตอสถานประกอบการทยงไมเขาสระบบการรบรองในอตราสวน 20 : 80

แตอยางไรกดธรกจสปาเพอสขภาพในประเทสไทยจะตองมนอยกวาธรกจสปา

ในประเทศไทย แตจากการสารวจของ บรษท Intelligent Spas พบวา ธรกจสปาในประเทศไทยม

ตากวาธรกจสปาเพอสขภาพในไทย ทงน เนองจาก บรษท Intelligent Spas สารวจขอมลโดย

วธการสมตวอยางสปา จงทาใหขอมลทสารวจไดตากวาความเปนจรง สวนขอมลจานวนธรกจสปา

เพอสขภาพในไทยกเปนเพยงตวเลขประมาณการจากสดสวนสถานประกอบการทเขาสระบบการ

รบรองตอสถานประกอบการทยงไมเขาสระบบการรบรอง ดงนน หนวยงานทเกยวของควร

ดาเนนการสารวจและพฒนาระบบฐานขอมลธรกจสปาทงหมดในประเทศไทย และธรกจสปา

เพอสขภาพทงหมดในไทยอยางเรงดวน เพอใชประโยชนในการวางแผนพฒนาและสงเสรม

ตลอดจนเรงรดใหธรกจสปาเขามาสกระบวนการพฒนาเพอรบรองคณภาพมาตรฐานใหกาวไกลไปส

ระดบสากลตอไป

2) ธรกจสปาเพอสขภาพไดรบการรบรองจากกระทรวงสาธารณสขมแนวโนม

เพมขนถง 2.3 เทาใน พ.ศ. 2551

จากการดาเนนงานสงเสรมและสนบสนนธรกจสปาเพอสขภาพของกระทรวง

สาธารณสข สงผลใหธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองจากกระทรวงสาธารณสขมแนวโนม

เพมขนจาก 137 แหง ใน พ.ศ. 2547 เปน 321 แหง ใน พ.ศ. 2551 หรอคดเปนเพมขนถง 2.3 เทา

พ.ศ.

จานวน (แหง)

15

137 179250 291 321

716

1,000

548

1,1641,210

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

2547 2548 2549 2550 2551

ธรกจสปาเพ�อสขภาพท�งหมด

ธรกจสปาเพ�อสขภาพท�ไดรบการรบรองมาตรฐาน

(ภาพท 6) และคดเปนรอยละ 25 หรอ 1 ใน 4 ของธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐาน

จากกระทรวงสาธารณสข (ตารางท 9)

ภาพท 6 ธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐานจากกระทรวงสาธารณสข

ปงบประมาณ 2547 – 2551

ทมา: กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

ตารางท 9 รอยละของธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐาน ปงบประมาณ 2547-

2551

พ.ศ. ธรกจสปาเพอสขภาพทงหมด

(แหง)

ธรกจสปาเพอสขภาพท

ไดรบการรบรองมาตรฐาน

(แหง)

ไดรบรองมาตรฐาน

(รอยละ)

2547 548 137 25.0

2548 716 179 25.0

2549 1,000 250 25.0

2550 1,164 291 25.0

2551 1,210 321 26.5

ทมา: กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

พ.ศ.

จานวน (แหง)

16

6785

148169

244

94109

70

122

77

0

50

100

150

200

250

300

2547 2548 2549 2550 2551

กรงเทพฯ ภมภาค

3) ธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐานในภมภาคมแนวโนม

เพมขน ขณะทธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐานในกรงเทพมหานครมแนวโนม

ลดลง

ธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐานในสวนภมภาคมแนวโนม

เพมขนจาก 67 แหง ใน พ.ศ. 2547 เปน 244 แหง ใน พ.ศ. 2551 หรอเพมขนถง 3.6 เทา ขณะท

ธรกจสปาเพอสขภาพในกรงเทพฯ มแนวโนมเพมขนมากในชวง พ.ศ. 2547-2550 คอ เพมจาก 70

แหง ใน พ.ศ. 2547 เปน 122 แหง ใน พ.ศ. 2550 แลวกลบลดลง เหลอเพยง 77 แหง ใน พ.ศ. 2551

(ภาพท 7)

ภาพท 7 ธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐาน จาแนกตามกรงเทพฯ และภมภาค

ปงบประมาณ 2547-2551

ทมา: กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

4) ธรกจสปาเพอสขภาพในภาคใตไดรบการรบรองมาตรฐานมากทสด ขณะท

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอธรกจสปาเพอสขภาพไดรบการรบรองมาตรฐานนอยทสด

หากพจารณาธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐาน จาแนกภาค ใน

พ.ศ. 2551 พบวา ภาคใตเปนภาคทมธรกจสปาเพอสขภาพไดรบการรบรองมากทสด คอ 102 แหง

(รอยละ 31.8) ทงน สวนหนงเนองจากเปนภาคทมผลงทนทาธรกจสปาเพอสขภาพมากทสด

รองลงมาเปนกรงเทพมหานคร และภาคกลาง ในสดสวนทใกลเคยงกน คอ 77 แหง และ 69 แหง

พ.ศ.

จานวน (แหง)

17

6954

77

19

102

0

20

40

60

80

100

120

กทม. กลาง เหนอ ตะวนออกเฉยงเหนอ

ใต

1,654

1,442

944

1,564

1,165

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2547 2548 2548 2549 2550

คดเปนรอยละ 24.0 และรอยละ 21.5 ตามลาดบ สวนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนภาคทม

ธรกจสปาเพอสขภาพนอยทสด ไดรบการรบรอง 19 แหง (รอยละ 5.9) (ภาพท 8)

ภาพท 8 ธรกจสปาเพอสขภาพทไดรบการรบรองมาตรฐาน จาแนกภาค ปงบประมาณ 2551

ทมา: กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

5.2.3 บคลากรในธรกจสปาเพอสขภาพ

1) ผดาเนนการสปาเพอสขภาพ

กระทรวงสาธารณสขไดใหการรบรองมาตรฐานผดาเนนการสปาเพอสขภาพ

ซงตงแต พ.ศ. 2547- 2550 มผดาเนนการสปาทผานการประเมนความรความสามารถทงสน 6,769

คน (ภาพท 9)

ภาพท 9 ผดาเนนการสปาทผานการประเมนความรความสามารถ พ.ศ. 2547 -2550

ภาค

จานวน (แหง)

(รอยละ 24.0) (รอยละ 21.5)

(รอยละ 16.8)

(รอยละ 5.9)

(รอยละ 31.8)

พ.ศ.

จานวน (คน)

(รนท 1) (รนท 2) (รนท 3) (รนท 4) (รนท 5)

18

ทมา: กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

2) ผใหบรการสปาเพอสขภาพ

แมวาจะยงไมมการสารวจจานวนผใหบรการสปาเพอสขภาพทชดเจน แตจาก

การทบทวนจากเอกสารและรายงานตาง ๆ พบวา พนกงานผใหบรการมคอนขางจากดและไมเพยง

พอทจะรองรบการขยายตวของสถานบรการและถาผใหบรการคนใดมความรความสามารถและ

เชยวชาญกจะเกดปญหาการแยงตวกนดวยการเสนอผลตอบแทนทสงกวา ทาใหเปนอปสรรคในการทา

ธรกจสปา นอกจากน ผใหบรการบางสวนมความรดานภาษาไมดเทาใดนกจงยงไมสามารถสอสาร

กบลกคาตางชาตได ซงอาจสงผลใหการบรการไมเปนไปตามทลกคาตองการ

5.2.4 การรบรองหลกสตรสถาบนการศกษา / สถาบนทผลตผใหบรการสปา

ปจจบนผใหบรการทางดานสปาทมอยนนไมเพยงพอกบความตองการของ

ตลาดทงในประเทศและตางประเทศ จงมสถาบนการศกษา / สถาบนทผลตผใหบรการสปาจานวน

มาก ซงอาจจะผลตบคลากรดานสปาไมไดมาตรฐาน ดงนน กระทรวงสาธารณสขจงดาเนนการรบรอง

สถาบนการศกษา สถาบนอน ๆ ทมหลกสตรทผลตผใหบรการสปา ซงตงแต พ.ศ. 2547 – ปจจบน

กระทรวงสาธารณสขไดรบรองหลกสตรทผลตผใหบรการสปา รวมทงสน 372 หลกสตร โดยม

การรบรองหลกสตรเกยวกบการนวดไทยมากทสด รองลงมาเปนหลกสตรการนวดเทาและหลกสตร

นวดนามน (ตารางท 10) นอกจากน ไดจดทาหลกสตรกลางสาหรบการนวดไทย (80 ชวโมง)

สาหรบใชในการพจารณาหลกสตรของสถาบนการศกษาทจะเสนอขอรบรองหลกสตร

จากการดาเนนการดงกลาว สงผลใหสถาบนการศกษา / สถาบนทผลตผ

ใหบรการ สปา มหลกสตรทมคณภาพสามารถถายทอดและผลตบคลากรทางดานสปาทมทงความร

ความสามารถ จรยธรรมของวชาชพ และมมาตรฐานททวโลกยอมรบอยางเอกลกษณไทย

ตารางท 10 หลกสตรของสถาบนการศกษาทผานการรบรองจากกระทรวงสาธารณสข จาแนก

ตามประเภท พ.ศ. 2547-2551

ประเภทหลกสตร จานน (หลกสตร) รอยละ

สปาเพอสขภาพ 17 4.6

นวดไทย 248 66.7

นวดเทา 61 16.4

นวดนามน 28 7.5

เกยวกบความงาม 18 4.8

19

รวม 372 100

ทมา: กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

สรปไดวา การสนบสนนจากรฐบาลและหนวยงานภาครฐสงผลตอการเตบโตของ

ธรกจสปาเพอสขภาพ จนปจจบนมธรกจสปาเพอสขภาพไดรบการรบรองมาตรฐานเพมขนจาก

137 แหง ใน พ.ศ. 2547 เปน 321 แหง ใน พ.ศ. 2551

6. บทสรปและขอเสนอเชงนโยบาย

6.1 บทสรป

ธรกจสปาไทยมแนวโนมเตบโตแบบกาวกระโดด จาก 230 แหง ใน พ.ศ. 2545 เปน

585 แหง ใน พ.ศ. 2550 โดยคนไทยครงหนงเปนเจาของธรกจสปา ขณะทม 1 ใน 3 ของคนไทย

รวมลงทนกบตางชาตเปนเจาของธรกจสปา โดยใหบรการไฮโดรเธราปทหลากหลาย ทงทรตเมนต

ผวกาย บรการนวดและบรการความงามและพบวามผใชบรการในธรกจสปามแนวโนมเพมขนจาก

3.3 ลานคน ใน พ.ศ. 2545 เปน 3.65 ลานคน ใน พ.ศ. 2550 และธรกจสปาสามารถสรางรายได

ใหแกประเทศเพมขนจาก 2,700-3,655 ลานบาท ใน พ.ศ. 2545 เปน 8,300 – 11,010 ลานบาท ใน

พ.ศ. 2550

นอกจากน จากการทรฐบาลไดมแนวคดทจะเชอมโยงการทองเทยวเชงสขภาพและ

การรกษาพยาบาลเขาดวยกน โดยการผลกดนใหไทยเปนศนยกลางสขภาพของเอเซย (Center of

Excellent Health Care of Asia) จงไดกาหนดบรการสปาเปนหนงในเปาหมายการเพมรายไดใหกบ

ประเทศ ทาใหตงแต พ.ศ. 2546 จนถงปจจบน กระทรวงสาธารณสขไดดาเนนการสงเสรมและ

สนบสนนธรกจสปาเพอสขภาพ โดยควบคม กากบ ดแลมาตรฐานของธรกจสปา การพฒนา

กฎหมายทเอออานวยตอการสงเสรมธรกจสปาเพอสขภาพ การรบรองมาตรฐานธรกจสปาเพอสขภาพ

ผดาเนนการสปาเพอสขภาพและหลกสตรของสถาบนการศกษาทผลตพนกงานผใหบรการสปาเพอ

สขภาพมาตลอด โดยมการประมาณการธรกจสปาเพอสขภาพในประเทสไทยวามแนวโนมเพมขน

จาก 548 แหง ใน พ.ศ. 2547 เปน 1,210 แหง ใน พ.ศ. 2551 ในขณะทธรกจสปาเพอสขภาพท

ไดรบการรบรองมาตรฐานจากกระทรวงสาธารณสขมแนวโนมเพมขนเชนกนจาก 137 แหง ใน

พ.ศ. 2547 เปน 321 แหง ใน พ.ศ. 2551 ซงคดเปนเพยงรอยละ 25 หรอ 1 ใน 4 ของธรกจสปาเพอ

สขภาพเทานนทไดรบการรบรองมาตรฐานจากกระทรวงสาธารณสข

อนง มขอสงเกตทสาคญ คอ จานวนธรกจสปาทบรษท Intelligent Spas สารวจ ตากวา

ธรกจสปาเพอสขภาพทกรมสนบสนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข และสมาพนธสปาแหง

ประเทศไทยประมาณการ ซงจรง ๆ แลวจานวนธรกจสปาทงหมดตองมมากกวาธรกจสปาเพอสขภาพ

20

ดงนน การทยงไมมหนวยงานใดจดทาระบบฐานขอมลธรกจสปาและสปาเพอสขภาพทสมบรณ

จะสงผลตอการพฒนางานสงเสรมธรกจสปาเพอสขภาพใหกาวไกลไปสระดบสากล

อยางไรกดจากปจจยเสยงภายนอกและภายในประเทศไมวาจะเปนภาวะเศรษฐกจโลก

ชะลอตวลงมาก ราคานามน ความเสยงดานการเมองในประเทศ ความไมสงบภายในประเทศทง

ในจงหวดชายแดนภาคใตและปญหาการชมนมเพอเรยกรองทางการเมองจนนาไปสเหตการณปด

ลอมสนามบนสวรรณภมและดอนเมอง ซงสงผลกระทบอยางรนแรงตอภาพลกษณความเชอมน

และความปลอดภยจากนานาประเทศ โดยในระยะสนทาใหนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขามาใน

ไทยลดลงประมาณ 1.7 ลานคน และสญเสยรายไดดานการทองเทยวประมาณ 1 แสนลานบาท

(บรษทศนยวจยกสกรไทย, 2551) และในระยะยาวจะเปนความเสยหายในอนาคตทอาจจะเกดขน

ในชวงตอจากนไปอยางนอย 1 ป ขางหนา จากความไมมนใจของนกทองเทยวตางประเทศ ทาให

ยกเลกการเดนทางมาไทย ซงจะเปนมลคาหลายแสนลานบาทอนจะสงผลตอธรกจการทองเทยว

โรงแรม และมผลตอธรกจสปาและสปาเพอสขภาพทกาลงเตบโตอาจตองชะลอตวลงมาก และจะ

กระทบตอเปาหมายของไทยในการเปนศนยกลางสขภาพของเอเซยทตองลาชาออกไป ดงนน

หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนทเกยวของควรรวมมอกนปรบยทธศาสตรเพอกระตนนกทองเทยว

ทงไทยและตางชาตใหเขามาเทยวในไทยมากขน เพอธรกจสปาเพอสขภาพจะไดเตบโตอยางมนคง

ตอไป

6.2 ขอเสนอและเชงนโยบาย

6.2.1 ควรมการสารวจขอมลการประกอบการของธรกจสปา และสปาเพอสขภาพใน

ประเดนโครงสรางทางธรกจ จานวนสปา ผใชบรการสปา โครงสรางพนฐานสปา บรการสปา

บคลากรในธรกจสปาและรายไดของสปา รวมทงพฒนาระบบฐานขอมลดงกลาว เพอใชประโยชน

ในการวางแผนและสงเสรมพฒนาธรกจสปาเพอสขภาพใหไปสระดบสากลและระดบโลก

6.2.2 ควรเรงรดใหสถานประกอบการธรกจสปาเพอสขภาพเขามาสกระบวนการ

รบรองมาตรฐานของกระทรวงสาธารณสขใหครอบคลมทวถงมากขน เนองจากในปจจบนมเพยง

1 ใน 4 ของสถานประกอบการธรกจสปาเพอสขภาพเทานนทไดรบการรบรองมาตรฐานจาก

กระทรวง สาธารณสข อนจะเปนการคมครองใหประชาชนมความปลอดภยและมนใจในการใช

บรการมากขน

6.2.3 พฒนาคณภาพมาตรฐานสปาเพอสขภาพดวยเอกลกษณทางดานวฒนธรรมไทย

รวมทงภมปญญาทองถนของไทย เพอใหเปนทยอมรบในระดบสากล

21

6.2.4 ควรใหหนวยงานทเกยวของเรงประเมนผลสาเรจ / ผลกระทบของการดาเนนงาน

ตามนโยบายรฐบาลทสงเสรมใหไทยเปนศนยกลางการดแลสขภาพของเอเซย เพอจะไดเปน

ขอเสนอในการปรบและพฒนานโยบายดงกลาวใหมประสทธภาพ

6.2.5 ควรเรงผลตและพฒนาบคลากรผใหบรการสปาแบบมออาชพเพอรองรบความ

ตองการของตลาดทงในประเทศและตางประเทศ

¢ é Í Á Ù Å ¸ Øà ¡ Ô ¨ Ê » Ò ã ¹ » Ã Ð à · È ä ·Â º Ò §Ê è Ç ¹ ã ¹ Ã Ò Â §Ò ¹ © º Ñ º ¹ Õ é

à » ç ¹ Å Ô ¢ Ê Ô · ¸ Ô ì ¢ Í § I n t e l l i ge n t Sp a s P t e L t d .

Ë é Ò Á Í é Ò §Í Ô §à ¼Â á ¾Ã è Ë Ã × Í · Ó« é Ó Ê è Ç ¹ Ë ¹ Ö è §Ê è Ç ¹ ã ´ ¢ Í §à Í ¡

Ê Ò Ã © º Ñ º ¹ Õ é Ë Ã × Í Ê è §¤ Ñ ´ Å Í ¡ á ¡ é ä ¢ Ë Ã × Í ã ª é à ¾

22

เอกสารอางอง

กรมสนบสนนบรการสขภาพ. (2549). เอกสารความรผดาเนนการสปาเพอสขภาพ. สานกงาน

สงเสรมธรกจบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ.

กรมสนบสนนบรการสขภาพ. (2551). การประเมนผลแผนยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทย

เปนศนยกลางสขภาพของเอเซย (พ.ศ. 2547 – 2551). สานกงานสงเสรมธรกจบรการ

สขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ. (อดสาเนา).

กรมสนบสนนบรการสขภาพ. (2551). รายชอสถานประกอบการทไดรบการรบรองในสวนภมภาค

ประจาป 2551. สานกงานสงเสรมธรกจบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ.

(อดสาเนา).

กรมสนบสนนบรการสขภาพ. (2551). รายชอสถานประกอบการทไดรบการรบรองมาตรฐาน ป

2551 ในเขตกรงเทพมหานคร. สานกงานสงเสรมธรกจบรการสขภาพ กรมสนบสนน

บรการสขภาพ. (อดสาเนา).

กระทรวงสาธารณสข. (2547). แผนยทธศาสตรการพฒนาใหประเทศไทยเปนศนยกลางสขภาพ

ของเอเซย. สานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข.

กระทรวงสาธารณสข. (2551). ประกาศกระทรวงสาธารณสข เรอง กาหนดสถานทเพอสขภาพหรอ

เพอเสรมสวย มาตรฐานของสถานท การบรการ ผใหบรการ หลกเกณฑและวธการ

ตรวจสอบเพอการรบรองใหเปนไปตามมาตรฐานสาหรบสถานทเพอสขภาพหรอเพอ

เสรมสวยตาม พ.ร.บ. สถานบรการ พ.ศ. 2509.

นภารตน ศรละพนธ. (2549). ความรทวไปเกยวกบสปาเพอสขภาพ. สานกงานสงเสรมธรกจ

บรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ.

ฝายวจยธนาคารกรงศรอยธยา. (2546). สปา… ธรกจแหงยคทนาจบตา. ธนาคารกรงศรอยธยา

จากด (มหาชน). (อดสาเนา).

23

ฝายวจยธนาคารกรงศรอยธยา. (2547). ไทยกบเปาหมายศนยกลางสขภาพแหงเอเซย. ธนาคารกรงศร

อยธยา จากด (มหาชน). (อดสาเนา).

ศนยวจยกสกรไทย. (2546). ธรกจสปา … มาแรง : เตบโตคโรงแรมหร … มลคาตลาดกวา 1 หมนลาน

ในมองเศรษฐกจปท 9 ฉบบท 1370 วนท 21 พฤศจกายน 2546. บรษท ศนยวจยกสกร

ไทย จากด ธนาคารกสกรไทย.

ศนยวจยกสกรไทย. (2547). 55 ธรกจปวอก : เรงปรบตว … รบเศรษฐกจสดใสในกระแสทรรศนปท 9

ฉบบท 1526 วนท 31 ธนวาคม 2546. บรษท ศนยวจยกสกรไทย จากด ธนาคารกสกร

ไทย.

ศนยวจยกสกรไทย. (2549). 50 ธรกจปจอ : ปทาทายความสามารถผบรหารธรกจในกระแสทรรศนป

ท 12 ฉบบท 1838 วนท 25 มกราคม 2549. บรษท ศนยวจยกสกรไทย จากด ธนาคาร

กสกรไทย.

ศนยวจยกสกรไทย. (2551). ทองเทยวป’52 : เรงฟนความเชอมน…ฝาวกฤตเศรษฐกจ ในกระแส

ทรรศนปท 14 ฉบบท 2121 วนท 4 ธนวาคม 2551. บรษท ศนยวจยกสกรไทย จากด

ธนาคารกสกรไทย.

Intelligent Spas. (2008). รายงานการเปรยบเทยบความสามารถของสปาในประเทศไทย 2002-2010.

Intelligent Spas. Pte Ltd., สงคโปร.