รูปแบบการพัฒนาทุนมนุษย์ใน...

รปแบบการพฒนาทนมนษยในวสาหกจขนาดยอม : กลมสปาและนวดแผนไทยในเมองพทยา A COLLABORATIVE HUMAN CAPITAL DEVELOPMENT MODEL FOR

SMALL SPA AND THAI MASSAGE BUSINESS IN PATTAYA

ดร.สมศร ศรไหวประพนธ อาจารยพเศษสาขาการพฒนาทรพยากรมนษย คณะการจดการและการทองเทยว มหาวทยาลยบรพา

ดร.วฒชาต สนทรสมย รองศาสตราจารยประจาสาขาวชาการตลาด คณะการจดการและการทองเทยว มหาวทยาลยบรพา

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพแบบมสวนรวม โดยมวตถประสงค 3 ประการ ดงน 1) วเคราะหศกยภาพและความตองการในการพฒนาทนมนษย 2) ศกษารปแบบและกลไกการพฒนาทสอดคลองกบความตองการ และ 3) พฒนานโยบายและแนวทางการสงเสรมการพฒนาทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมกลม สปาและการนวดแผนไทยในเมองพทยา ผลการวจยพบวาปญหาเรอรงทวสาหกจสปาและการนวดแผนไทยในพนทประสบมาเปนเวลานานและควรเรงแกไข ไดแก 1) การขาดแคลนบคลากรทมคณภาพ 2) การพฒนาทกษะฝมออาชพใหเปนไปตามมาตรฐานของหนวยงานภาครฐทเกยวของ 3) การพฒนาทกษะการใหบรการ 4) การพฒนาการสอสารภาษาตางประเทศ 5) จรรยาบรรณวชาชพของผประกอบการและบคลากร 6) ภาพลกษณของธรกจและอาชพผใหบรการ ดงนนจงไดเสนอมาตรการแกไข 5 ขน คอ ขนแรก การพฒนาระบบการวางแผนพฒนาทนมนษยเชงกลยทธสาหรบกลมสปาและการนวดแผนไทย ขนทสอง การบรณาการกลไกการพฒนาทนมนษยและทรพยากรในเมองพทยาและพนทใกลเคยง ขนทสาม การพฒนาทนมนษยอยางสมดล ขนทส การสงเสรมภาพลกษณธรกจทดงาม ขนทหา การสงเสรมความรวมมอระหวางภาคการทองเทยวในเมองพทยาเพอพฒนามาตรฐาน

ธรกจสปาและการนวดแผนไทยใหไดรบการยอมรบเทยบเทาสากล

คาสาคญ: ทนมนษย วสาหกจขนาดยอม สปา การนวดแผนไทย พทยา

ABSTRACT

This participatory qualitative research aims 1) to assess the potential and needs for human capital development (HCD) of the small Spa & Thai Massage businesses in Pattaya, 2) to explore the pertinent HCD strategies and mechanism, and 3) to suggest the corresponding strategic policies and business plans for this selected group. The findings reveal six prolonged problems, confronting the small Spa & Thai Massage businesses in Pattaya. First, the looming shortage of qualified human resources; second, the professional development to comply with the service business regulations and the health & sanitary regulations; third, the improvement of customer relations skills; fourth, the improvement of foreign language communication; fifth, the upholding of business ethics and professional conducts; and sixth, the negative image for the overall Spa and Thai Massage businesses in Pattaya. This research, therefore, proposes five measures to address these problems. First, to establish a Strategic HCD initiative to set the stage for and to coordinate HCD at all levels in Pattaya. Second, to integrate all learning resources and facilities that located in the inner-city and around the connected areas to take the full benefit of the integration. Third, to ensure a well-balanced HCD, with concern for all stakeholders’ needs. Forth, to promote a positive public image for the overall Spa & Thai Massage business in the area. Fifth, to foster the collaboration among the Pattaya tourism clusters to enhance the professionalism and standards of the Spa & Thai Massage business to a high-level international recognition.

Keywords: human capital, small enterprise, spa, Thai massage, Pattaya

78 | บทคว�มวจย

ว�รส�รก�รจดก�รสมย หม ท 14 บบท 1 ดอนมกร�คม ม น�ยน 2559

บทนา

การวจ ยนเปนโครงการหนงในแผนการวจ ยเรอง “การพฒนาบทบาทของเครอขายการทองเทยว PTCC เพอพฒนาทนมนษยในวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยาเพอการแขงข นในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” ซงไดรบทนสนบสนนจากสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วฒชาต

สนทรสมย และคณะ, 2557) เพอตอบสนองนโยบายยทธศาสตรการวจยแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2555-2559) ในการแกปญหาสาคญเรงดวนของประเทศอยางสมดลและยงยน ภายใตกรอบการวจยในประเดนยทธศาสตรการวจยเพอเตรยมความพรอมของทนมนษย (Human Capital) ของอตสาหกรรมการทองเทยวตอผลกระทบจากการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)

สบเนองจากรายงานวจย 2 ชนทมอทธพลตอทศทางการพฒนาศกยภาพธรกจสปาและนวดแผนไทย คอ มงสรรพ ขาวสอาดและคณะ (2551) และ ราณ อสชยกล (2554) ทงนรายงาน “การสรปแผนงานวจยการพฒนาเชงบรณาการของการทองเทยวทย งยนในอนภมภาคลมแมนาโขงป 2551 : ตลาดใหมและความทาทาย” ของมงสรรพ ขาวสะอาดและคณะใหขอคดทนาสนใจ ไววา ประเทศไทยควรพฒนากลมธรกจสปาและนวดไทยใหเปนการสงเสรมสขภาพทวไปอยางองครวม (Health, Wellness) อยางจรงจง ในขณะเดยวกน รายงานการศกษาของราณ อสชยกล (2554) เรอง “การพฒนาศกยภาพ สปาไทยเพอการแขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” ระบวา ธรกจ สปาของไทยในป 2551 ไดขยายตวอยางรวดเรวในยานธรกจและแหลงทองเทยวเปนจานวนมากถง 6,049 แหง อนเปนผลจากกระแสความสนใจของคนไทยและนกทองเทยวทมตอสขภาพทเพมสงขน แตกลบเปนทนาเสยดายวา ในหลายปทผานมานน ธรกจสปาไทยถงจะเตบโตมากกจรง ทวามาตรฐานคณภาพแตกตางกนมากและสวนใหญคอนไปทางดอยคณภาพหรอต ากวามาตรฐาน โดยพบวามสถานประกอบการสปาทไดร บการรบรองมาตรฐานจากกระทรวงสาธารณสขเพยงรอยละ 10 จากจานวนสถานประกอบการ 6 พนกวาราย ทเปดใหบรการเทานน จากผลการศกษาขางตนทง 2 เรอง สะทอนใหเหนถงทศทางทสาคญในการพฒนาศกยภาพธรกจสปาและนวดไทย 2 ประการ คอ สขภาพแบบองครวมและคณภาพการใหบรการ

เมองพทยาเปนสถานททองเทยวทมสภาพการแขงขนคอนขางสง ความอยรอดของธรกจจงเปนเปาหมาย

หลกของธรกจทกประเภท โดยเฉพาะวสาหกจขนาดยอมทมศกยภาพทางการเงนและบคลากรนอย วฒชาต สนทรสมยและคณะ (2553) ชใหเหนถงจดออนและจดแขงของวสาหกจการทองเทยวขนาดยอมในเขตเมองพทยาหลายประการดวยกน จดออนทสาคญคอการทวสาหกจเหลานสวนใหญใหความสาคญตอการบรหารจดการและกลยทธการแขงขนเพอความอยรอดทเหนผลเรวในระยะสนมากเกนไป (เชน การลดราคาคาบรการ หรอ การซอตวบคลากรจากคแขง) ทวาไมสามารถทจะชวยใหเจรญเตบโตไดอยางยงยน ซงทายทสด

วสาหกจขนาดยอมทขาดเงนทนหมนเวยนและไมสามารถปรบตวตามสถานการณได ตองลมเลกกจการไป ดงนนวฒชาต สนทรสมยและคณะ (2003) จงเสนอใหจดตงเครอขายวสาหกจขนเพอชวยเหลอซงกนและกนแทนทจะแขงขนกนเอง อยางไรกตาม งานวจยในอดต (อาท ปวารณา อจฉรยบตร, 2549; ปาลรตน การดและคณะ, 2547; สพชชา แนวจาปา, 2555; สรพล ศรวทยาและคณะ, 2546) รวมถงวฒชาต สนทรสมยและคณะ (2003) ยงมไดศกษาระบบและกลไกในการพฒนาทนมนษยสาหรบเครอขายวสาหกจการทองเทยวขนาดยอมในเมองพทยา ทงน เครอขายวสาหกจเปนกลไกสาคญทจะกระตนใหเกดการฝกอบรมแบบ In-service Training และ Industry-wide Training ไดอยางตอเนอง

คณะผวจยเลงเหนความสาคญในการศกษาวจยเรองน โดยคาดหวงวาผลการวจยจะเปนประโยชนตอ (1) การกาหนดนโยบายและแนวทางในการพฒนาระบบและกลไกการพฒนาทนมนษยท สอดคลองกบความตองการและบรบทของวสาหกจขนาดยอมกลมน (2) การกาหนดรปแบบและกลไกการพฒนาทนมนษยแบบองครวมทสามารถถายโอนความรไปสการพฒนาทนมนษยในวสาหกจการทองเทยวอนๆ ในเมองพทยาและในภมภาคอนๆ

วตถประสงคการวจยการวจยมวตถประสงคเพอ 1) วเคราะหศกยภาพ

และความตองการในการพฒนาทนมนษย 2) ศกษารปแบบและกลไกการพฒนาทนมนษยทสอดคลองกบความตองการ 3) พฒนานโยบายและแนวทางการสงเสรมการพฒนาทนมนษยของกลมสปาและการนวดแผนไทยในเครอขายวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยา (PTCC) โดยมกรอบแนวคดการวจยเบองตน ดงแสดงในภาพท 1

ภาพท 1 การพฒนาทนมนษยทสมดลสาหรบวสาหกจการทองเทยว (สมศร ศรไหวประพนธ และ คณะ, 2557)

กลไกทสาคญในการพฒนาทนมนษยในวสาหกจขนาดยอม ประกอบดวย เครอขายการพฒนาทนมนษย4 กลมคอ (1) การพฒนาสถาบนการศกษาและฝกอบรม(2) การพฒนาเครอขายวสาหกจทเกยวของ (3) การพฒนาผประกอบการและ (4) การพฒนาบคลากร

ทงน การพฒนาทนมนษยในวสาหกจหนงๆ ไมสามารถบรรลผลสม ทธไดเพยงลาพง หากตองพงพาอาศยระบบหรอกลไกพฒนาอนๆ ดวย กลาวคอ ความสามารถขององคกรหนง ๆ ในการพฒนาบคลากรขนอยความสามารถของสถาบนการศกษาและการฝกอบรมทจะออกแบบหลกสตรทเหมาะสมในการเพาะบมครผสอน วทยากรใหมความรความสามารถ เพอเปนเสาหลกในการศกษาอบรมผเรยนและบคลากรของสถานประกอบการใหมคณภาพ ในขณะเดยวกน สถาบนการศกษาอบรมกพงพาความเขมแขงของวสาหกจและเครอขายวสาหกจทเกยวของ ในฐานะทเปนผสรางสรรคองคความรและนวตกรรมใหมๆ ทตอบสนองความตองการของลกคาและสงคม จงนบวาเปนกลไกการแลกเปลยนเรยนรทสาคญระหวางสถาบนการศกษาและองคกรหรอวสาหกจ ซงความเขมแขงของวสาหกจเปนผลสบเนองจากระบบการพฒนาทนมนษยภายในองคกรทเกอหนนการพฒนาผประกอบการและบคลากร

กลไกทกลาวมานมบทบาทสาคญในการพฒนาแบบองครวมสาหรบวสาหกจการทองเทยวขนาดยอม เพอเปนรากฐานทม นคงของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในเขตเมองพทยา

ว า นนการวจยการวจ ยนใชรปแบบการวจ ยเชงคณภาพแบบม

สวนรวม (Participatory Qualitative esea h) เพอใหเขาใจบรบทของวสาหกจและความตองการของผเขารวมการวจยไดอยางถกตองและตงอยบนรากฐานของความเปนเหตเปนผลทางวชาการ สามารถขยายผลงานวจยไปสการแกปญหาทเปนประโยชนตอวสาหกจการทองเทยวขนาดยอมและสงคมโดยรอบไดจรง โดยวธด าเ นนงานการวจ ยมรายละเอยดดงน

1. กลมผใหขอมลหลกทเปนเปาหมาย (Target Key

Informants) ไดแก ผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) 4 กลมหลก คอ ก) ผประกอบการและ ข) บคลากร (พนกงาน)วสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทยทเปนเครอขายวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยา จงหวดชลบร(PTCC) ค) เครอขายวสาหกจการทองเทยวอนทเกยวของ ง)หนวยงานรฐ ผเชยวชาญและสมาคมวชาชพทเกยวของ การทศกษาความคดเหนของกลมประชากรเปาหมายทหลากหลายเหลาน จะเปนประโยชนใหเขาใจสภาพการณของดาเนนธรกจสปาและการนวดแผนไทยในมมมองทตางๆ กน ซงจะนาไปสการแกไขปญหาทแยบคายมากขน

สาหรบงานวจ ยน วสาหกจขนาดยอม หมายถงกจการบรการทมจานวนการจางงานไมเกน 50 คน สวนเครอขายวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยา จงหวดชลบร (PTCC) หมายถง กลมธรกจการทองเทยวและสถาบนทเกยวของทดาเนนการอยในพนทเมองพทยา ซงรวมตวกน

คร ายPTCC

โรงแรมทพก

อาหารและเครองดม

สปาและนวดแผน

ไทย

คมนาคมขนสง

ตวแทนนาเทยว

รานขายของทระลกการพฒนาทน

มนษยสาหรบภาคธรกจและอตสาหกรรม

การพฒนาสถาบน

การศกษาอบรม

การพฒนาผประกอบการ

การพฒนาบคลากร

การพฒนาเครอขาย

ชมรมผประกอบการ

บทคว�มวจย | 79


ภาพท 1 การพฒนาทนมนษยทสมดลสาหรบวสาหกจการทองเทยว (สมศร ศรไหวประพนธ และ คณะ, 2557)

กลไกทสาคญในการพฒนาทนมนษยในวสาหกจขนาดยอม ประกอบดวย เครอขายการพฒนาทนมนษย 4 กลมคอ (1) การพฒนาสถาบนการศกษาและฝกอบรม (2) การพฒนาเครอขายวสาหกจทเกยวของ (3) การพฒนาผประกอบการและ (4) การพฒนาบคลากร

ทงน การพฒนาทนมนษยในวสาหกจหนงๆ ไมสามารถบรรลผลสมฤทธไดเพยงลาพง หากตองพงพาอาศยระบบหรอกลไกพฒนาอนๆ ดวย กลาวคอ ความสามารถขององคกรหนง ๆ ในการพฒนาบคลากรขนอยความสามารถของสถาบนการศกษาและการฝกอบรมทจะออกแบบหลกสตรทเหมาะสมในการเพาะบมครผสอน วทยากรใหมความรความสามารถ เพอเปนเสาหลกในการศกษาอบรมผเรยนและบคลากรของสถานประกอบการใหมคณภาพ ในขณะเดยวกน สถาบนการศกษาอบรมกพงพาความเขมแขงของวสาหกจและเครอขายวสาหกจทเกยวของ ในฐานะทเปนผสรางสรรคองคความรและนวตกรรมใหมๆ ทตอบสนองความตองการของลกคาและสงคม จงนบวาเปนกลไกการแลกเปลยนเรยนรทสาคญระหวางสถาบนการศกษาและองคกรหรอวสาหกจ ซงความเขมแขงของวสาหกจเปนผลสบเนองจากระบบการพฒนาทนมนษยภายในองคกรทเกอหนนการพฒนาผประกอบการและบคลากร

กลไกทกลาวมานมบทบาทสาคญในการพฒนาแบบองครวมสาหรบวสาหกจการทองเทยวขนาดยอม เพอเปนรากฐานทม นคงของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยนในเขตเมองพทยา

วธดาเนนการวจย

การวจ ยนใชรปแบบการวจ ยเชงคณภาพแบบมสวนรวม (Participatory Qualitative Research) เพอใหเขาใจบรบทของวสาหกจและความตองการของผเขารวมการวจยไดอยางถกตองและตงอยบนรากฐานของความเปนเหตเปนผลทางวชาการ สามารถขยายผลงานวจยไปสการแกปญหาทเปนประโยชนตอวสาหกจการทองเทยวขนาดยอมและสงคมโดยรอบไดจรง โดยวธด าเ นนงานการวจ ยมรายละเอยดดงน

1. กลมผใหขอมลหลกทเปนเปาหมาย (Target Key

Informants) ไดแก ผมสวนไดสวนเสย (Stakeholders) 4 กลมหลก คอ ก) ผประกอบการและ ข) บคลากร (พนกงาน) วสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทยทเปนเครอขายวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยา จงหวดชลบร (PTCC) ค) เครอขายวสาหกจการทองเทยวอนทเกยวของ ง) หนวยงานรฐ ผเชยวชาญและสมาคมวชาชพทเกยวของ การทศกษาความคดเหนของกลมประชากรเปาหมายทหลากหลายเหลาน จะเปนประโยชนใหเขาใจสภาพการณของดาเนนธรกจ

สปาและการนวดแผนไทยในมมมองทตางๆ กน ซงจะนาไปสการแกไขปญหาทแยบคายมากขน

สาหรบงานวจ ยน วสาหกจขนาดยอม หมายถง กจการบรการทมจานวนการจางงานไมเกน 50 คน สวนเครอขายวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยา จงหวดชลบร (PTCC) หมายถง กลมธรกจการทองเทยวและสถาบนทเกยวของทดาเนนการอยในพนทเมองพทยา ซงรวมตวกน

เครอขาย PTCC

โรงแรม ทพก

อาหารและเครองดม

สปาและนวดแผน

ไทย

คมนาคมขนสง

ตวแทน นาเทยว

รานขายของทระลก การพฒนาทน

มนษยสาหรบภาคธรกจและอตสาหกรรม

การพฒนาสถาบน

การศกษาอบรม

การพฒนาผประกอบการ

การพฒนาบคลากร

การพฒนาเครอขาย

ชมรมผประกอบการ



อย างไม เ ปนทางการเพ อส งเสรมและสนบสนนการพฒนาการทองเทยวทย งยนในเขตเมองพทยา

2. วธการเกบขอมลประกอบดวยการทบทวนเอกสารทเกยวของ การสมภาษณเชงลกรายบคคล (One-

on-one Interview) การสมภาษณเฉพาะกลม (Focus

Group Interview) การศกษาดงานและการประชมเชงปฏบตการเพอระดมความคด

3. การวเคราะหขอมลใชวธการผสมผสานทงในเชงป รมาณ (ค า ร อยละ ) และ เ ชง คณภาพด วยว ธ conceptual analysis

4. การดาเนนการวจยแบงเปน 3 ชวงดงนข นตอนทหนง การศกษาบรบท สภาพปญหา

เบองตนและความตองการในการพฒนาทนมนษย โดยดาเนนการดงน

(1) ศกษาขอมลเบองตนเกยวกบสภาพธรกจการทองเทยวและธรกจสปาและการนวดแผนไทย โดยทบทวนเอกสารทเกยวของและสมภาษณผทรงคณวฒและผแทนสมาคมวชาชพทเกยวของ

(2) เขารวมสงเกตการณกจกรรมสงเสรมการทองเทยวตางๆ ในเมองพทยา เพอใหเขาใจสภาพธรกจการทองเทยวโดยทวไปในเมองพทยา และเพอสานความสมพนธอนดระหวางกลมผใหขอมลและคณะผวจ ย

เพอใหการดาเนนการวจยเปนไปอยางราบรน

(3) ศกษาและวเคราะหสถานการณของเครอขายวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทยในเมองพทยา โดยทบทวนเอกสาร และเกบขอมลภาคสนามเพอสารวจความคดเหน ความตองการและปญหาอปสรรคในการพฒนาทนมนษยของวสาหกจในพนท เพอพฒนากลไกและระบบในการพฒนาทนมนษยทเหมาะสมกบบรบทของวสาหกจขนาดยอมในเมองพทยาตอไป

ขนตอนทสอง การคนหาและพฒนากลไกในการพฒนาทนมนษย โดยดาเนนการดงน

(1) สมภาษณเชงลกรายบคคลกบ ผประกอบการและบคลากรของวสาหกจขนาดยอมในพนท เพอใหเขาใจสภาพการพฒนาบคลากรและความตองการในการพฒนาบคลากรและผประกอบการไดถกตอง

(2) สมภาษณเชงลกรายบคคลกบ ผทรงคณวฒ ผแทนจากสมาคมวชาชพ ผแทนหนวยงานองคกรปกครองสวนทองถน เพอเจาะลกประเดนปญหาตางๆ ในการพฒนาบคลากรและผประกอบการวสาหกจขนาดยอมในพนท

(3) ศกษาดงานสปาและการนวดแผนไทยในจงหวดภเกต โดยผแทนเครอขายวสาหกจ PTCC และผทรงคณวฒจากสมาคมวชาชพเขารวมแลกเปลยนเรยนรกบผประกอบการในเมองภเกต

(4) ประชมระดมความคดกลมยอย ภายหลงการศกษาดงาน เพอวเคราะหปจจยแหงความสาเรจของธรกจสปาและการนวดแผนไทยในเมองภเกต เพอทบทวนเปรยบเทยบกบสภาพการณของวสาหกจขนาดยอมในเมองพทยา และเพอเสนอแนวทางและกลไกการพฒนาทนมนษยทเหมาะสม

(5 ) ศกษาด ง านสปาบนเกาะบาหล โดยผทรงคณวฒจากสมาคมวชาชพเขารวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรกบผแทนของสมาคมวชาชพและผบรหารสถานประกอบการสปาในเมองบาหล

(6) ประชมระดมความคดผประกอบการวสาหกจขนาดยอมในพนท ผทรงคณวฒและ ผแทนหนวยงานองคกรปกครองสวนทองถน เพอทบทวนประเดนปญหาของการดาเนนธรกจสปาและการนวดแผนไทยในพนท รวมถงการพฒนาบคลากรและสรปแนวทางและกลไกตางๆ ทจะเปนประโยชนตอวสาหกจขนาดยอมโดยตรงและตอธรกจ

สปาและการนวดแผนไทยในเมองพทยา

ตารางท 1 การคดเลอกผใหขอมลวธการเกบขอมล ผใหขอมลเปาหมาย (Target Key Informants) วธการคดเลอก จานวน

การสมภาษณเชงลกรายบคคล

1. กลมผประกอบการ 35

1.1. ผประกอบการทเปนสมาชก PTCC คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง (purposeful

selection) โดยคดเลอกจากรายชอสมาชกของเครอขายวสาหกจการทองเทยว PTCC

5

1.2. ผประกอบการในพนทท ไมไดเปนสมาชก PTCC คดเลอกแบบตามสะดวก (convenience /

voluntary selection) ดวยความสมครใจ โดยแบงเขตการสมภาษณเปน 2 เขต คอ เขตพทยาใต และ เขตจอมเทยน

15

วธการเกบขอมล ผใหขอมลเปาหมาย (Target Key Informants) วธการคดเลอก จานวน1. . บคลากรในสถานประกอบการในพนทท ไมไดเปน

สมาชก PTCCคดเลอกแบบตามสะดวก ดวยความสมครใจ โดยแบงเขตการสมภาษณเปน 2 เขต คอ เขตพทยาใต และ เขตจอมเทยน

15

2. กลมผแทนสมาชกชมรม สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผนไทยทงในและนอกเขตเมองพทยา

คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง โดยคดเลอกจากรายชอชมรมและสมาคมวชาชพทเกยวของในเมองพทยา

6

. หนวยงานทเกยวของ ทงภาคร และเอกชน 4.1. สถาบนการศกษา ศนยพฒนา มอแรงงาน /ศนย

กอาชพ.2. เทศบาลเมองพทยา. . การทองเทยวแหงประเทศไทย สาขาพทยา)

- คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง โดยคดเลอกจากรายชอสมาชก PTCC และ รายชอในานขอมลเมองพทยา

- คดเลอกแบบสโนวบอล แบบลกโ แบบเครอขายขอมล โดยการแนะนาจากผทรงคณวฒ และจากผประกอบการทเปนสมาชก PTCC

การสมภาษณเฉพาะกลม

1. ผประกอบการทเปนสมาชก PTCC2. ผแทนสมาชกชมรม สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผน

ไทยทงในและนอกเขตเมองพทยา. ผแทนสถาบนการศกษา ศนยพฒนา มอแรงงาน ศนย ก

อาชพ

- คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง- คดเลอกแบบสโนวบอล แบบลกโ แบบ

เครอขายขอมล

10-12

การศกษาดงาน 1. ผประกอบการทเปนสมาชก PTCC2. ผแทนสมาชกชมรม สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผน

ไทยทงในและนอกเขตเมองพทยา

คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง และดวยความสมครใจ

10

การประชมระดมความคด

1. ผประกอบการและบคลากรใน กลมสปาและการนวดแผนไทยทเปนสมาชกและไมไดเปนสมาชก PTCC

2. ตวแทนหรอสมาชกชมรม สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผนไทย

. ตวแทนหนวยงานในเมองพทยาทเกยวของ

คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง และดวยความสมครใจ

25-30

ขนตอนทสาม การกาหนดกลไกและระบบในการพฒนาทนมนษย โดยดาเนนการดงน

(1) สรปประเดนปญหาและขอเสนอแนะจากการสมภาษณและการประชมระดมความคด

(2) สรปบทเรยนจากการศกษาดงาน(3) ประมวลผลการวเคราะหขอมล(4) สรปและจดทารางรายงานผลการวจย(5) รายงานผลเสนอคณะกรรมการผทรงคณวฒ(6) จดทารายงานผลการวจยฉบบสมบรณ

าร าจากการวเคราะหขอมลสามารถสรปและนาเสนอ

ผลการวจยดงตอไปน1. ศกยภาพและความตองการในการพฒนา ทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทย

ขอสรปจากการสมภาษณเชงลกรายบคคล การสมภาษณเฉพาะกลมและการประชมระดมความคด พบวาวสาหกจการทองเทยวขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทย รวมถงภาคทเกยวของในเมองพทยาตางมความกงวลตอศกยภาพในการพฒนาทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมในธรกจกลมสปาและการนวดแผนไทยในพนทเมองพทยา ดงจะเหนไดจากปญหาทรมเรามาเปนเวลานาน คอ การขาดแคลนบคลากรการบรการทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ งเปนผลพวงจากปจจย 3 ประการ คอ 1) การขาดการวางแผนการพฒนาทนมนษยในสาขาวชาชพสปาและการนวดแผนไทยอยางเปนระบบแบบแผน 2) ภาพลกษณของธรกจและ 3)การควบคมมาตร านสถานประกอบการ

ปจจยประการแรก ปญหาการขาดการวางแผนการพฒนาทนมนษยในสาขาวชาชพสปาและการนวดแผนไทย



วธการเกบขอมล ผใหขอมลเปาหมาย (Target Key Informants) วธการคดเลอก จานวน

1.3. บคลากรในสถานประกอบการในพนทท ไมไดเปนสมาชก PTCC

คดเลอกแบบตามสะดวก ดวยความสมครใจ โดยแบงเขตการสมภาษณเปน 2 เขต คอ เขตพทยาใต และ เขตจอมเทยน

15

2. กลมผแทนสมาชกชมรม / สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผนไทยทงในและนอกเขตเมองพทยา

คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง โดยคดเลอกจากรายชอชมรมและสมาคมวชาชพทเกยวของในเมองพทยา

6

3. หนวยงานทเกยวของ ทงภาครฐและเอกชน 4

3.1. สถาบนการศกษา / ศนยพฒนาฝมอแรงงาน /ศนยฝกอาชพ

3.2. เทศบาลเมองพทยา 3.3. การทองเทยวแหงประเทศไทย (สาขาพทยา)

- คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง โดยคดเลอกจากรายชอสมาชก PTCC และ รายชอในฐานขอมลเมองพทยา

- คดเลอกแบบสโนวบอล / แบบลกโซ / แบบเครอขายขอมล โดยการแนะนาจากผทรงคณวฒ และจากผประกอบการทเปนสมาชก PTCC

การสมภาษณเฉพาะกลม

1. ผประกอบการทเปนสมาชก PTCC

2. ผแทนสมาชกชมรม / สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผนไทยทงในและนอกเขตเมองพทยา

3. ผแทนสถาบนการศกษา / ศนยพฒนาฝมอแรงงาน /ศนยฝกอาชพ

- คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง - คดเลอกแบบสโนวบอล / แบบลกโซ / แบบ

เครอขายขอมล

10-12

การศกษาดงาน 1. ผประกอบการทเปนสมาชก PTCC

2. ผแทนสมาชกชมรม / สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผนไทยทงในและนอกเขตเมองพทยา

คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง และดวยความ

สมครใจ

10

การประชมระดมความคด

1. ผประกอบการและบคลากรใน กลมสปาและการนวดแผนไทยทเปนสมาชกและไมไดเปนสมาชก PTCC

2. ตวแทนหรอสมาชกชมรม / สมาคมวชาชพสปาและการนวดแผนไทย

3. ตวแทนหนวยงานในเมองพทยาทเกยวของ

คดเลอกแบบเฉพาะเจาะจง และดวยความ

สมครใจ

25-30

ขนตอนทสาม การกาหนดกลไกและระบบในการพฒนาทนมนษย โดยดาเนนการดงน

(1) สรปประเดนปญหาและขอเสนอแนะจากการสมภาษณและการประชมระดมความคด

(2) สรปบทเรยนจากการศกษาดงาน

(3) ประมวลผลการวเคราะหขอมล

(4) สรปและจดทารางรายงานผลการวจย

(5) รายงานผลเสนอคณะกรรมการผทรงคณวฒ

(6) จดทารายงานผลการวจยฉบบสมบรณ

ผลการศกษา

จากการวเคราะหขอมลสามารถสรปและนาเสนอผลการวจยดงตอไปน

1. ศกยภาพและความตองการในการพฒนา ทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทย

ขอสรปจากการสมภาษณเชงลกรายบคคล การสมภาษณเฉพาะกลมและการประชมระดมความคด พบวาวสาหกจการทองเทยวขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทย รวมถงภาคทเกยวของในเมองพทยาตางมความกงวลตอศกยภาพในการพฒนาทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมในธรกจกลมสปาและการนวดแผนไทยในพนทเมองพทยา ดงจะเหนไดจากปญหาทรมเรามาเปนเวลานาน คอ การขาดแคลนบคลากรการบรการทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ ซงเปนผลพวงจากปจจย 3 ประการ คอ 1) การขาดการวางแผนการพฒนาทนมนษยในสาขาวชาชพสปาและการนวดแผนไทยอยางเปนระบบแบบแผน 2) ภาพลกษณของธรกจและ 3) การควบคมมาตรฐานสถานประกอบการ

ปจจยประการแรก ปญหาการขาดการวางแผนการพฒนาทนมนษยในสาขาวชาชพสปาและการนวดแผนไทย



อยางเปนระบบแบบแผน ธรกจการทองเทยวและความนยมในบรการสปาและการนวดแผนไทยในพนทเมองพทยาขยายตวอยางตอเนองทกปน นสงผลตอสภาวะการขาดแคลนบคลากรในสาขาวชาชพสปาและการนวดแผนไทยในปจจบนและอาจจะตอเนองไปในอนาคต ทงนการขยายตวของบรการสปาและการนวดแผนไทยในเมองพทยาไดรบอทธพลจากการเตบโตทเพมขนทกปของธรกจสปาประเภทตางๆ อาท การบรการ สปาและการนวดแผนไทยในโรงแรมและรสอรท การบรการเดยสปาระดบหรทรองรบนกทองเทยวกลมครอบครวและคฮนนมน การบรการสปาและการนวดแผนไทยขนาดใหญทรองรบนกทองเทยวแบบเหมาทงกลมทวรคราวละ 100-200 คน รวมถงบรการสปาและนวดแผนไทยขนาดเลกทเกดขนตามถนนเรยบชายหาดและตามชมชนในเขตเมองพทยา ในขณะเดยวกนผประกอบการสปาและการนวดแผนไทยรายยอยเปนจานวนมากทมขอจากดทางการเงน ไดปดกจการ เปลยนไปทาธรกจอน หรอพยายามหาหนสวนเพอมาพยงฐานะ หรอเพอพงพาความรและเพมเครอขายธรกจ

การขยายต วของ ธ รก จส งผลให เกดภาว ะ “สมองไหล” (Brain drain) หรอการเคลอนยายแรงงานระหวางสถานประกอบการประเภทเดยวกน และระหวางภมภาคหนงไปสภมภาคอน (Inter-firm & Inter-regional Job Movement) บคลากรสปาและการนวดแผนไทยทมคณภาพจะเคลอนยายไปสททคาตอบแทนและสวสดการสงกวาในพนทเมองพทยา หรอในจงหวดอนๆ หรอในตางประเทศทธรกจสปาเตบโตอยางรวดเรว เชน จน เกาหลใต กลมประเทศตะวนออกกลางและยโรป ความกาวหนาและรายไดทสงจงเปนแรงจงใจทสาคญของการเปลยนงานของบคลากร

ในปจจบน ยงไมมหนวยงานใดทรบผดชอบศกษาวเคราะห “ความตองการบคลากร สปาและนวดแผนไทย”

ในเมองพทยาและในประเทศไทยโดยตรง การพยากรณของหนวยงานภาครฐและเอกชนเปนการพยากรณความตองการบคลการการทองเทยวในภาพรวมมากกวาทจะเจาะเฉพาะรายสาขา การผลตบคลากรในสายอาชพนจงเปนไปตามสภาพการแขงข นของธรกจ สงผลตอการลงทนจดต งสถาบนการศกษา การออกแบบหลกสตรและการจดการเรยนการสอนของสถาบนการศกษาในสาขาน

ปจจยประการทสอง คอ ภาพลกษณของธรกจสปาและการนวดแผนไทย นอกจากภาวะ “สมองไหล” ตามทกลาวมาแลวนน ภาวะการขาดแคลนบคลากรรนใหมทจะเขาสตลาดแรงงานในสาขาอาชพน (External Labor Market) สวน

หนงเปนผลมาจากภาพลกษณของธรกจและอาชพ การบรการสปาและการนวดแผนไทยในสงคมไทย ถกมองไปวาเปนธรกจสเทา สาเหตของปญหานเกดจากจรรยาบรรณในการดาเนนธรกจของสถานประกอบการ จรรยาบรรณวชาชพของบคลากร และความเครงครดกวดขนของหนวยงานภาครฐทกากบดแลในเรองน จงนบวาเปนปญหาสงคมททกฝายควรรวมมอเรงแกไข ดวยการอบรมกลอมเกลาทางสงคมใหคานงถงศกดศรความเปนมนษย จรยธรรมและคณธรรมในการประกอบอาชพ การรกษากฎหมายอยางเครงครดและกวดขนใหปฏบตตามกฎหมายและระเบยบและจรยธรรมอนดงามของสงคมไทย การแกไขปญหานควรรวมไปถงการสงเสรมการมงานทา การกระจายรายไดและสวสดการสงคมทมคณภาพเพอลดทอนปญหาการบรการแฝงนในระดบหนง ปญหาภาพลกษณนสงผลกระทบโดยตรงตออปทานของตลาดแรงงานภายนอก เพราะแรงงานรนใหมอาจไมมนใจในอาชพน หรอเขนอายทจะประกอบอาชพน

ปจจยประการท 3 คณภาพการบรการและการควบคมมาตรฐานสถานประกอบการสปาและการนวดแผนไทยในปจจบน ทสบเนองจากการขาดแคลนบคลากรทมคณภาพ เพราะกลไกการพฒนาบคลากรในพนทไมสามารถรองรบความตองการทเพมขนอยางตอเนองได การพฒนาบคลากรตองอาศยเวลาในการเพาะบม จงตองเตรยมการไวลวงหนา อยางเชน การฝกอบรมพนกงานนวดไทย 1 คน อาจจะตองใชเวลาในการอบรม ตงแต 60 ชวโมง 150 ชวโมง หรอ 330 ชวโมง ในขณะทการนวดแบบสวดชอาจใชเวลาเรยนเพยง 60 ชวโมง และถาหากจะเรยนทง 2 แบบจะตองเวลานานถง 390 ชวโมงหรอมากกวา และหากเรยนแบบไมตอเนอง อาจจะกนเวลานานกวา 3 เดอนไดทงนยงไมนบเวลาทตองฝกฝนในการทางานจรงกวาจะเปนพนกงานนวดทชานาญ

กลไกการศกษาอบรมและพฒนาบคลากร สปาและการนวดแผนไทยโดยภาครฐและภาคเอกชนในพนทเมองพทยาสามารถแกปญหาบคลากรระดบพนกงานและปญหามาตรฐานการบรการใหกบภาคธรกจไดในระดบหนง คณสมบตทธรกจสปาและนวดแผนไทยในปจจบนมไดจากดอยเพยงทกษะในการนวดหรอบรการ สปาเพยงอยางเดยว ยงรวมถงทกษะอนๆ ทเกยวของ เชน ทกษะการสอสาร และทกษะเรองลกคาสมพนธ นกทองเทยวตางชาตในสมยนรกและสนใจทจะเรยนรวฒนธรรมของชาตอน เสนหอยางหนงของสปาไทยและการนวดแผนไทยคอ วฒนธรรมสปาและการนวดทมประวตนาสนใจนาเรยนร ซงสามารถสรางคณคาเพม

ใหกบบรการสปาไทยและการนวดแผนไทยได โดยทาใหนกทองเทยวไดตระหนกถงคณคาของบรการ บคลากรสปาและการนวดแผนไทยอาจทาหนาท เ ปน Thai Spa

Ambassador หรอ Thai Massage Ambassador ไดเปนอยางดหากไดรบการพฒนาอยางจรงจง

การพฒนาบคลากรของธรกจการทองเทยวแตละกลมจาเปนตองมเปาหมายและทศทางและการวางแผนทชดเจน ไมเชนนนจะไมทราบวาตองการจะพฒนาบคลากรของตนใหมความสามารถดานในบาง และจะพฒนาอยางไรจงจะประสบความสาเรจตามทหวงไว สงเหลานตองอาศยการวางแผนการพฒนาทนมนษยทเปนระบบและตอเนอง เพออนาคตของธรกจการทองเทยวในเมองพทยา เพอเตรยมพรอมสาหรบการแขงขนในประชาคมอาเซยนและในตลาดโลกพรอมกนดวย

นอกจากน ผประกอบการวสาหกจขนาดยอมควรเพมพนศกยภาพในการประกอบธรกจอยางเปนระบบผลการวจยพบวา ผประกอบการวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและนวดแผนไทยนยมใชวธการเรยนรอยางไมเปนทางการเชน เรยนวธการบรหารรานจากญาตทเปดราน สปาอยแลว เรยนทกษะการนวดจากพนกงานนวดในรานบาง เรยนรการดแลลกคาจากพนกงานในรานทมประสบการณมากกวาถงแมวากฎหมายไดบงคบใหสถานประกอบการสปาตองมผดาเนนการสปาและใบรบรองมาตรฐานการบรการกตาม แตสถานประกอบการอกเปนจานวนมากทยงไมไดขนทะเบยนกบกระทรวงสาธารณสข ทาใหขาดทกษะการบรหาร ทจาเปนสาหรบเจาของกจการ ผลทตามมาคอคณภาพของการใหบรการทลดลง การบรการแฝงและสงครามราคา ซงไมเปนผลดตอธรกจการทองเทยวในภาพรวมในเมองพทยา

ในสภาพการณแบบนและดวยธรรมชาตของอตสาหกรรมทองเทยวทผนผวนตาม ดกาลทาใหการจางงานไมแนนอน สรางความยงยากในการบรหารและการพฒนาบคลากร ซงเกนกาลงความสามารถของวสาหกจขนาดยอมทจะแกไขปญหาโดยลาพงได ทตองรบภาระคาใชจายและความอตสาหะในการฝกอบรมพนกงาน แตทายทสดกอาจสญเสยบคลากรใหกบกจการอนไป จงกลายเปนปญหาลกโซทเรอรงมานาน ฉะนนวสาหกจขนาดยอมควรไดรบการสนบสนนจากทกภาคสวนในเมองพทยาโดยสรางระบบการพฒนาทนมนษยการทองเทยวทเปนระบบและตอเนองทนาไปสการแกไขทมลเหตของปญหา

กลาวโดยสรปคอ เพอสรางเสรมศกยภาพในการพฒนาทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมกลมน ปญหาทควรเรง

แกไข ไดแก 1) การขาดแคลนบคลากรทมคณภาพ 2) การพฒนาทกษะฝมออาชพตามมาตรฐานของหนวยงานภาครฐทเกยวของ 3) การพฒนาทกษะการใหบรการ ) การพฒนาการสอสารภาษาตางประเทศ 5) จรรยาบรรณของผประกอบการและบคลากร 6) ภาพลกษณของธรกจและอาชพผใหบรการ2 รปแบบและกลไกการพฒนาทนมนษยทสอดคลองกบความตองการ เพอเสรมสรางศกยภาพของผประกอบการและบคลากร

ขอสรปในเรองนสวนใหญไดรบจากการวเคราะหผลการสมสมภาษณผประกอบการและบคลากรของวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและนวดแผนไทยในยานชมชนและแหลงทองเทยวในเมองพทยา เชน ยานนาเกลอ walking

street และจอมเทยน ดงมรายละเอยดดงน2 1 ผลการศกษาขอมลทวไปของผประกอบการ

ทใหขอมล (key in ormant) พบวา ประมาณกงหนงของผประกอบการกลมนมประสบการณในธรกจประเภทน 1-2 ปสวนทเหลอ กพอมประสบการณบาง ประมาณ 2-5 ป และนานทสดคอ มากกวา 10 ปขนไป สาหรบระดบการศกษาขนตาสดคอ มธยมศกษาตอนตน - สงสด ปรญญาตร ขนาดการลงทนประมาณ 50,000 จนถง มากกวา 1 ลานบาท สวนใหญมกไมเปดเผยขอมล) จานวนผใชบรการตอวน 5-100 คน หรอโดยเฉลยจะอยในชวง 20-30 คนตอวน ผใชบรการกลมใหญทสดคอ นกทองเทยวชาวตางชาต ประมาณรอยละ 50-100 (บางรานรบลกคาตางชาตลวนๆ) รองลงมาไดแก นกทองเทยวชาวไทยประมาณรอยละ 10-30 และผใชบรการทองถน ประมาณรอยละ20-30 และจานวนพนกงานมนอยทสด 5 คน สงสด 20 คน

2 2 การพฒนาผประกอบการ (Entrepreneurial

evelo ment)ทนมนษยในวสาหกจขนาดยอมจาแนกอยางงายๆ

ออกเปน 2 กลมหลก คอ ผประกอบการและบคลากร/พนกงานผลการวเคราะหรปแบบการพฒนาตนเอง (Self-develo ment)ของผประกอบการ (ตารางท 2) สามารถสรปองคประกอบการพฒนาได 4 ประการ ดงน ) แรงจงใจ เหตผล) ในการพฒนาตนเอง ) ทกษะ ความรทตองการ ) แหลงการเรยนร และ )คาใชจาย ซงในบรรดาองคประกอบเหลาน องคประกอบท 1เปนปจจยสาคญทมอทธพลตอองคประกอบอนๆ ทงน จากการสมภาษณพบว าเหตผลในการพฒนาตนเองของผประกอบการเกดจากแรงจงใจทงภายในและภายนอก โดยทขอบงคบทางกฎหมายเปนแรงจงใจจากภายนอกทเดนชด สวนแรงจงในภายในทส าคญ คอ ความมงมนท จะประสบความสาเรจในอาชพ



ใหกบบรการสปาไทยและการนวดแผนไทยได โดยทาใหนกทองเทยวไดตระหนกถงคณคาของบรการ บคลากรสปาและการนวดแผนไทยอาจทาหนาท เ ปน Thai Spa

Ambassador หรอ Thai Massage Ambassador ไดเปนอยางดหากไดรบการพฒนาอยางจรงจง

การพฒนาบคลากรของธรกจการทองเทยวแตละกลมจาเปนตองมเปาหมายและทศทางและการวางแผนทชดเจน ไมเชนนนจะไมทราบวาตองการจะพฒนาบคลากรของตนใหมความสามารถดานในบาง และจะพฒนาอยางไรจงจะประสบความสาเรจตามทหวงไว สงเหลานตองอาศยการวางแผนการพฒนาทนมนษยทเปนระบบและตอเนอง เพออนาคตของธรกจการทองเทยวในเมองพทยา เพอเตรยมพรอมสาหรบการแขงขนในประชาคมอาเซยนและในตลาดโลกพรอมกนดวย

นอกจากน ผประกอบการวสาหกจขนาดยอมควรเพมพนศกยภาพในการประกอบธรกจอยางเปนระบบ

ผลการวจยพบวา ผประกอบการวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและนวดแผนไทยนยมใชวธการเรยนรอยางไมเปนทางการ เชน เรยนวธการบรหารรานจากญาตทเปดราน สปาอยแลว เรยนทกษะการนวดจากพนกงานนวดในรานบาง เรยนรการดแลลกคาจากพนกงานในรานทมประสบการณมากกวา ถงแมวากฎหมายไดบงคบใหสถานประกอบการสปาตองมผดาเนนการสปาและใบรบรองมาตรฐานการบรการกตาม แตสถานประกอบการอกเปนจานวนมากทยงไมไดขนทะเบยนกบกระทรวงสาธารณสข ทาใหขาดทกษะการบรหาร ทจาเปนสาหรบเจาของกจการ ผลทตามมาคอคณภาพของการใหบรการทลดลง การบรการแฝงและสงครามราคา ซงไมเปนผลดตอธรกจการทองเทยวในภาพรวมในเมองพทยา

ในสภาพการณแบบนและดวยธรรมชาตของอตสาหกรรมทองเทยวทผนผวนตามฤดกาลทาใหการจางงานไมแนนอน สรางความยงยากในการบรหารและการพฒนาบคลากร ซงเกนกาลงความสามารถของวสาหกจขนาดยอมทจะแกไขปญหาโดยลาพงได ทตองรบภาระคาใชจายและความอตสาหะในการฝกอบรมพนกงาน แตทายทสดกอาจสญเสยบคลากรใหกบกจการอนไป จงกลายเปนปญหาลกโซทเรอรงมานาน ฉะนนวสาหกจขนาดยอมควรไดรบการสนบสนนจากทกภาคสวนในเมองพทยา โดยสรางระบบการพฒนาทนมนษยการทองเทยวทเปนระบบและตอเนองทนาไปสการแกไขทมลเหตของปญหา

กลาวโดยสรปคอ เพอสรางเสรมศกยภาพในการพฒนาทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมกลมน ปญหาทควรเรง

แกไข ไดแก 1) การขาดแคลนบคลากรทมคณภาพ 2) การพฒนาทกษะฝมออาชพตามมาตรฐานของหนวยงานภาครฐทเกยวของ 3) การพฒนาทกษะการใหบรการ 4) การพฒนาการสอสารภาษาตางประเทศ 5) จรรยาบรรณของผประกอบการและบคลากร 6) ภาพลกษณของธรกจและอาชพผใหบรการ 2. รปแบบและกลไกการพฒนาทนมนษยทสอดคลองกบความตองการ เพอเสรมสรางศกยภาพของผประกอบการและบคลากร

ขอสรปในเรองนสวนใหญไดรบจากการวเคราะหผลการสมสมภาษณผประกอบการและบคลากรของวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและนวดแผนไทยในยานชมชนและแหลงทองเทยวในเมองพทยา เชน ยานนาเกลอ walking

street และจอมเทยน ดงมรายละเอยดดงน

2.1 ผลการศกษาขอมลทวไปของผประกอบการ ทใหขอมล (key informant) พบวา ประมาณกงหนงของผประกอบการกลมนมประสบการณในธรกจประเภทน 1-2 ป สวนทเหลอ กพอมประสบการณบาง ประมาณ 2-5 ป และนานทสดคอ มากกวา 10 ปขนไป สาหรบระดบการศกษาขนตาสด คอ มธยมศกษาตอนตน - สงสด ปรญญาตร ขนาดการลงทนประมาณ 50,000 จนถง มากกวา 1 ลานบาท (สวนใหญมกไมเปดเผยขอมล) จานวนผใชบรการตอวน 5-100 คน หรอโดยเฉลยจะอยในชวง 20-30 คนตอวน ผใชบรการกลมใหญทสด คอ นกทองเทยวชาวตางชาต ประมาณรอยละ 50-100 (บางรานรบลกคาตางชาตลวนๆ) รองลงมาไดแก นกทองเทยวชาวไทย

ประมาณรอยละ 10-30 และผใชบรการทองถน ประมาณรอยละ 20-30 และจานวนพนกงานมนอยทสด 5 คน สงสด 20 คน

2.2 การพฒนาผประกอบการ (Entrepreneurial

Development) ทนมนษยในวสาหกจขนาดยอมจาแนกอยางงายๆ

ออกเปน 2 กลมหลก คอ ผประกอบการและบคลากร/พนกงาน

ผลการวเคราะหรปแบบการพฒนาตนเอง (Self-development) ของผประกอบการ (ตารางท 2) สามารถสรปองคประกอบการพฒนาได 4 ประการ ดงน 1) แรงจงใจ (เหตผล) ในการพฒนาตนเอง 2) ทกษะ/ความรทตองการ 3) แหลงการเรยนร และ 4) คาใชจาย ซงในบรรดาองคประกอบเหลาน องคประกอบท 1 เปนปจจยสาคญทมอทธพลตอองคประกอบอนๆ ทงน จากการสมภาษณพบว าเหตผลในการพฒนาตนเองของผประกอบการเกดจากแรงจงใจทงภายในและภายนอก โดยทขอบงคบทางกฎหมายเปนแรงจงใจจากภายนอกทเดนชด สวนแรงจงในภายในทส าคญ คอ ความมงมนท จะประสบความสาเรจในอาชพ



องคประกอบ ลกษณะทสาคญn แรงจงใจในการพฒนา

ตนเอง (1) แรงจงใจภายใน

ความมงม นทจะประสบความ

สาเรจในอาชพ

(2) แรงจงใจภายนอก

ขอบงคบทางกฎหมายในการ

จดตงสถานประกอบการสปา o ทกษะทตองการพฒนา (1) ทกษะวชาชพเฉพาะทาง เชน การ

นวดแผนไทยผดาเนนการ

สถานประกอบการสปา

(2) ทกษะการบรหารจดการทวไป

p แหลง / วธการเรยนร (1) เปนทางการ ศนยฝกอาชพของรฐและเอกชน

(2) ไมเปนทางการ / ตามอธยาศย การฝกปฏบตงานจรง

q คาใชจาย (1) ไมเสยคาใชจาย / เสยบางสวน (2) เสยคาใชจาย

การเปรยบเทยบรปแบบการพฒนาตนเองของผประกอบการ ระหวางชวงกอนและหลงการจดตงธรกจ

(ตารางท 3) พบวา ทกษะวชาชพ (สปาหรอการนวด) และทกษะการบรหาร เปนสงทจาเปนสาหรบผประกอบการ ทงกอนหรอหลงการจดตงธรกจ แตวธการเรยนรทเลอกใชจะตางกนตามเหตผลในการเรยนร โดยเลอกใชการเรยนรแบบเปนทางการ ในกรณความรทจาเปนตอการจดตงธรกจตามขอบงคบทางกฎหมายซงตองมหลกฐานรบรองการศกษา และจะเลอกการเรยนรแบบไมเปนทางการในกรณความรทไมเปนเงอนไขสาคญในการจดตงธรกจ

อยางไรกตาม บทบาทการเรยนรแบบเปนทางการลดลงในชวงหลงจดตงธรกจ แมวาจะเปนการเรยนความรเฉพาะทางกตาม แตถาไมจาเปนตามกฎหมายเพอใหไดใบรบรองวชาชพอยางพนกงานนวดหรอผดาเนนการสปา (ยกเวนผประกอบการทตองการทาหนาทผดาเนนการสปาหรอ

ผใหบรการดวย) ความรนนจงอาจเปนเพยงเรองท “นาสนใจใครร” (Just Nice to Know) และการเรยนรทเปนทางการทเสยคาใชจายอาจไมเปนทนยมสาหรบผประกอบการทมทนสารองนอย ยกเวนเสยแตวา หวขอการเรยนรนน ๆ จะเปนประโยชนตอความอยรอดและความกาวหนาของกจการ (เชน ในภาวะขาดแคลนบคลากร)

อน ง อทธพลของ “ความมงมนท จะประสบความสาเรจในอาชพ” นนมความสาคญตอการพฒนาตนเองของผประกอบการในชวงหลงการจดตง โดยผประกอบการอธบายแรงจงใจในการเรยนรของตนไววา เพอใหมหลกการทถกตองในการดาเนนธรกจ เพอพฒนาธรกจของตนใหกาวหนา เพอเพมพนความสามารถของตน เพอทจะไดพงพาตนเองไดมากขนหรอลดการพงพาพนกงานลง เพอทจะเปนแนวทางทจะพฒนาพนกงานไดตอไป เพอใหบรการลกคาไดดขน และทายทสด เพอประเมนการทางานของพนกงานไดดวยตนเอง

ตารางท 3 การเปรยบเทยบรปแบบการพฒนาตนเองของผประกอบการ กอนและหลงจดตงธรกจ(1) ทกษะ/ความรทตองการ (2) แหลงการเรยนร (3) คาใชจาย

ชวงกอนจดตง (1) ทกษะวชาชพเฉพาะทาง เชน

การนวดแผนไทย การดาเนนการสถานประกอบการสปา

เรยนรแบบเปนทางการ

- ศนยฝกอาชพ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ- ศนยพฒนาฝมอแรงงาน กรมพฒนาฝมอแรงงาน

ไมม หรอ เสยบางสวน

- ศนยการพฒนาการแพทยแผนไทยและสปา สมาคมการแพทยแผนไทย กระทรวงสาธารณสข

- โรงเรยนแพทยแผนโบราณวดพระเชตพนฯ (วดโพธ)- โรงเรยนสอนนวดเอกชนในพนท

เสยคาใชจาย

เรยนรแบบไมเปนทางการ

- เรยนจากพนกงานนวดไมมคาใชจาย

- เรยนจากครทจางมาสอนทราน เสยคาใชจาย

(2) ทกษะการบรหาร เรยนรแบบไมเปนทางการ

- เรยนรจากการฝกงานกบญาต- เรยนรจากไปใชบรการของรานอน

ไมมคาใชจาย

ตารางท 2 รปแบบการพฒนาตนเองของผประกอบการวสาหกจขนาดยอม (1) ทกษะ/ความรทตองการ (2) แหลงการเรยนร (3) คาใชจายชวงหลงจดตง(1) ทกษะวชาชพเฉพาะทาง เรยนรแบบไมเปนทางการ

- จากพนกงานนวดในรานไมมคาใชจาย

(2) ทกษะการบรหารและการบรการ เชนการจดคว การดแลพนกงาน การบรการลกคา และกฎหมาย

เรยนรแบบเปนทางการ- ศนยฝกอาชพ- โรงเรยนเอกชน

ไมมคาใชจายและมคาใชจาย

( ) หยดพกการพฒนาตนเอง *********** ************

2 3 การพฒนาบคลากร (Employee o )การพฒนาบคลากรในวสาหกจขนาดยอมสามารถ

จาแนกเปน 2 ประเภทคอ การพฒนาบคลากรทนายจางจดใหและทบคลากรรเรมเอง

2 3 1 การพฒนาบคลากรโดยนายจางผลการวเคราะหชองวางความร knowledge gap ใน

ตารางท 4 พบชองวาง ใน 3 หวขอ คอ 1) ทกษะการสอสารภาษาตางประเทศ 2) ทกษะการใหบรการ และ 3) ทกษะฝมออยางไรกตาม ผประกอบการรบรถงชองวางในทกษะการสอสารภาษาตางประเทศ แตเหตทไมไดจดใหกบบคลากรของตนนนเปนเพราะสาเหตหลายประการ คอ ความจาเปนเรงดวนนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบเรองมาตรฐานวชาชพหรอทกษะวชาชพ เพราะโดยสวนใหญแลว พนกงานนวดหรอพนกงานสปาจะเลยงไปใชการสอสารดวยภาษากายหรอภาษาทาทางแทนได นอกจากนน ในอดตสวนใหญลกคาทมาใชบรการมหลายเชอชาตทไมสามารถสอสารดวยภาษาองก ษ ยากแกการจดการอบรมใหครบทกภาษา อกทงจานวนบคลากรของวสาหกจขนาดยอมไมเออตอการจดอบรมใหบคลากร ซงจะไมคมกบคาใชจาย ในปจจบนลกคาเรมสอสารภาษาองก ษไดมากขน ทงนการตดตอสอสารระหวางลกคาและพนกงาน

สวนใหญจะเกยวกบเรองรายละเอยดของการบรการและคาบรการ ทางรานคาจงนยมจดทาแผนปายชแจงรายละเอยดเปนภาษาตางประเทศ เพอความสะดวกและความชดเจนในการสอสาร ซงเสยคาใชจายนอยกวาการอบรมภาษาตางประเทศ

สวนตารางท 5 สรปรปแบบการพฒนาบคลากรทนายจางจดให โดยทวธการอบรมมกจะนยมแบบไมเปนทางการ เชน การสอนงานและการแลกเปลยนความรระหวางพนกงาน ซงสอดคลองกบวธการอบรมทผประกอบการนยมใชมากทสด คอ 1) การเรยนรจากการทางานจรง 2) การเรยนกบครแบบฝกปฏบต 3) การเรยนจากเพอนรวมงาน อยางไรกตามพนกงานจะไดรบประโยชนเตมทจากวธการอบรมเหลานกตอเมอผถายทอดเปนผทมความรและเชยวชาญอยางแทจรงในขณะท วธการเรยนรทางไกล และ การเรยนในหองเรยนไดรบความนยมนอยทสดและถกมองวามประสทธภาพนอยทสดดวย โดยสรปแลว การพฒนาบคลากรโดยนายจางในวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและนวดแผนไทยจะเนนวธการทไมเปนทางการและมกจะเปนการแกไขปญหาเฉพาะหนา ทสาคญคอ “ไมไดวางแผนลวงหนา” เนองจากธรรมชาตของธรกจและขนาดวสาหกจขนาดเลกทมโครงสรางไมซบซอน

ตารางท 4 การวเคราะหชองวางความร knowledge gap

ปญหาในการปฏบตงาน ทกษะทตองการพฒนาพนกงาน หวขออบรมในรอบ 1 ป- การสอสารภาษาตางประเทศ- การใหบรการ- การขาดแคลนบคลากร- ความสมพนธระหวางพนกงาน- คณภาพพนกงาน- การสอสารภาษาตางประเทศ- การใหบรการ- การขาดแคลนบคลากร- ความสมพนธระหวางพนกงาน- คณภาพพนกงาน

- การนวดแบบใหมๆ- ภาษาตางประเทศ- มารยาทในการใหบรการ- การนวดแบบใหมๆ- ภาษาตางประเทศ- มารยาทในการใหบรการ

- การบรการ- การฝกทกษะฝมอ- การแตงกาย- บคลกภาพ- การบรการ- การฝกทกษะฝมอ- การแตงกาย- บคลกภาพ



(1) ทกษะ/ความรทตองการ (2) แหลงการเรยนร (3) คาใชจาย

ชวงหลงจดตง (1) ทกษะวชาชพเฉพาะทาง เรยนรแบบไมเปนทางการ

- จากพนกงานนวดในราน

ไมมคาใชจาย

(2) ทกษะการบรหารและการบรการ เชน การจดคว การดแลพนกงาน การบรการลกคา และกฎหมาย

เรยนรแบบเปนทางการ

- ศนยฝกอาชพ

- โรงเรยนเอกชน

ไมมคาใชจายและมคาใชจาย

(3) หยดพกการพฒนาตนเอง *********** ************

2.3 การพฒนาบคลากร (Employee Development) การพฒนาบคลากรในวสาหกจขนาดยอมสามารถ

จาแนกเปน 2 ประเภทคอ การพฒนาบคลากรทนายจางจดใหและทบคลากรรเรมเอง

2.3.1 การพฒนาบคลากรโดยนายจาง ผลการวเคราะหชองวางความร knowledge gap ใน

ตารางท 4 พบชองวาง ใน 3 หวขอ คอ 1) ทกษะการสอสารภาษาตางประเทศ 2) ทกษะการใหบรการ และ 3) ทกษะฝมอ อยางไรกตาม ผประกอบการรบรถงชองวางในทกษะการสอสารภาษาตางประเทศ แตเหตทไมไดจดใหกบบคลากรของตนนนเปนเพราะสาเหตหลายประการ คอ ความจาเปนเรงดวนนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบเรองมาตรฐานวชาชพหรอทกษะวชาชพ เพราะโดยสวนใหญแลว พนกงานนวดหรอพนกงาน สปาจะเลยงไปใชการสอสารดวยภาษากายหรอภาษาทาทางแทนได นอกจากนน ในอดตสวนใหญลกคาทมาใชบรการมหลายเชอชาตทไมสามารถสอสารดวยภาษาองกฤษ ยากแกการจดการอบรมใหครบทกภาษา อกทงจานวนบคลากรของวสาหกจขนาดยอมไมเออตอการจดอบรมใหบคลากร ซงจะไมคมกบคาใชจาย ในปจจบนลกคาเรมสอสารภาษาองกฤษไดมากขน ทงนการตดตอสอสารระหวางลกคาและพนกงาน

สวนใหญจะเกยวกบเรองรายละเอยดของการบรการและคาบรการ ทางรานคาจงนยมจดทาแผนปายชแจงรายละเอยดเปนภาษาตางประเทศ เพอความสะดวกและความชดเจนในการสอสาร ซงเสยคาใชจายนอยกวาการอบรมภาษาตางประเทศ

สวนตารางท 5 สรปรปแบบการพฒนาบคลากรทนายจางจดให โดยทวธการอบรมมกจะนยมแบบไมเปนทางการ เชน การสอนงานและการแลกเปลยนความรระหวางพนกงาน ซงสอดคลองกบวธการอบรมทผประกอบการนยมใชมากทสด คอ 1) การเรยนรจากการทางานจรง 2) การเรยนกบครแบบฝกปฏบต 3) การเรยนจากเพอนรวมงาน อยางไรกตาม พนกงานจะไดรบประโยชนเตมทจากวธการอบรมเหลานกตอเมอผถายทอดเปนผทมความรและเชยวชาญอยางแทจรง ในขณะท วธการเรยนรทางไกล และ การเรยนในหองเรยน ไดรบความนยมนอยทสดและถกมองวามประสทธภาพนอยทสดดวย โดยสรปแลว การพฒนาบคลากรโดยนายจางในวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและนวดแผนไทยจะเนนวธการทไมเปนทางการและมกจะเปนการแกไขปญหาเฉพาะหนา ทสาคญคอ “ไมไดวางแผนลวงหนา” เนองจากธรรมชาตของธรกจและขนาดวสาหกจขนาดเลกทมโครงสรางไมซบซอน

ตารางท 4 การวเคราะหชองวางความร knowledge gap

ปญหาในการปฏบตงาน ทกษะทตองการพฒนาพนกงาน หวขออบรมในรอบ 1 ป

- การสอสารภาษาตางประเทศ

- การใหบรการ - การขาดแคลนบคลากร

- ความสมพนธระหวางพนกงาน

- คณภาพพนกงาน

- การสอสารภาษาตางประเทศ

- การใหบรการ - การขาดแคลนบคลากร

- ความสมพนธระหวางพนกงาน

- คณภาพพนกงาน

- การนวดแบบใหมๆ

- ภาษาตางประเทศ

- มารยาทในการใหบรการ - การนวดแบบใหมๆ

- ภาษาตางประเทศ

- มารยาทในการใหบรการ

- การบรการ - การฝกทกษะฝมอ

- การแตงกาย

- บคลกภาพ

- การบรการ - การฝกทกษะฝมอ

- การแตงกาย

- บคลกภาพ



ตารางท 5 รปแบบการพฒนาบคลากรทนายจางดาเนนการ

รปแบบการพฒนาบคลากรทนายจางดาเนนการ

(1) ปญหาในการปฏบตงาน (2) จดมงหมาย

- การสอสารภาษาตางประเทศ- การใหบรการ- การขาดแคลนบคลากร- ความสมพนธระหวางพนกงาน- คณภาพพนกงาน

- อบรมพนกงานใหมใหรจกกฎระเบยบ- เพมคณภาพในการทางานและบรการ- ประเมนผลการทางานและบรการ- ใหพนกงานไดรบใบประกอบวชาชพ

(3) ความถในการจดฝกอบรม 1-5 ครง ตอ ป / การอบรมอยางสมาเสมอ โดยพจารณาจากปญหา

(4) งบประมาณ 15,000 - 30,000 บาท ตอป

(5) จานวนชวโมงทจดตอครง 1-3 ชวโมงตอครง(6) หวขอในการอบรม การบรการ การฝกทกษะฝมอ การแตงกาย บคลกภาพ

(7) วธการจดการอบรม - ภายในสถานท อยางไมเปนทางการ / ประชมพนกงาน

2.3.2 การพฒนาโดยบคลากรเปนผรเรม1) ผลการศกษาขอมลทวไปพบวาบคลากรของ

วสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทยในพนท มระดบการศกษาตงแตประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนปลาย อายสวนใหญอยระหวาง 30-50 ป นอยทสด คอ มากกวา 20 ป และมากทสด คอ มากกวา 60 ป สถานภาพการทางานเปนพนกงานทวไป โดยสดสวนของพนกงานประจาและพนกงานชวคราวในกลมนมจานวน เทาๆ กน และอายงานในสถานททางานปจจบนโดยใหญแลวอยท 1-2 ป และมพนกงานเพยงสวนนอยทมประสบการทางานในอาชพมากกวา 5 ปขนไป สวนใหญจะทางานอาชพอนมากอน เชน พนกงานโรงงาน ชางซอมรถยนต เกษตรกร แมบาน และรบจางทวไป ซงทกคนกศกษาวชาชพสปาหรอนวดแผนไทยจากแหลงการศกษานอกระบบตางๆ เชน การศกษาตามอธยาศย หรอ เรยนดวยตนเอง รบการถายทอดจากเครอญาต รวมถงโรงเรยนเอกชนนอกระบบ สถาบนการศกษานอกระบบ และศนยสงเสรมการอาชพของหนวยงานภาครฐตางๆ

2) รปแบบการพฒนาโดยบคลากรเปนผรเรมแรงจงใจในการทางานหรอการเลอกอาชพเปนพลง

ผลกดนทสาคญในการพฒนาตนเองของบคลากร จากการสม

สมภาษณ สรปไดวา รายได ความภมใจในอาชพ และความกาวหนาในอาชพและชวต เปนแรงจงใจหลกในการเลอกอาชพนของบคลากร โดยเฉพาะความหวงทจะไปทางานตางประเทศและการไดเปนเจาของธรกจเองนน เปนเปาหมายทผลกดนใหฝกฝนทกษะฝมอ รวมถงการยายสถานททางานเพอรายไดและความกาวหนาทดกวา และทนาสนใจคอ ความภมใจในอาชพทชวยบรรเทาอาการเจบปวยของลกคากนบวาเปนแรงผลกดนทสาคญดวยเชนกน

จาก ตารางท 6 แสดงสวนหวขอการฝกอบรมทบคลากรสนใจซงตรงกบหวขอทนายจางจดให คอ 1) ทกษะภาษาตางประเทศ 2) ทกษะฝมอการนวดใหไดมาตรฐานและการนวด สาหรบหวขอทไมคอยไดรบความสนใจจากบคลากร คอ 1) การพฒนาบคลกภาพ 2) การจดการปญหาลกคาในเรองตางๆ (เชน การลวนลาม การเรยกรองในเรองเลกนอย การจดการอารมณของบคลากร) 3) ทกษะการพฒนาความสมพนธอนดระหวางพนกงานและหวหนางาน และ 4) การอบรมวชาชพอนๆ เพอเสรมรายได (ในชวงทนกเทยวลดลง low season) ทงทขอมลจากการสมภาษณชใหเหนวา 4 หวขอหลงนเปนเรองทจะเสรมประสทธภาพในการทางานไดเปนอยางด เนองจากเปนปญหาทบคลากรมกจะพบอยเสมอๆ

ตารางท 6 หวขอการฝกอบรมของบคลากร คณสมบตทนายจางตองการ คณสมบตทลกคาตองการ หวขอทบคลากรตองการทจะพฒนา ทกษะภาษาตางประเทศ ทกษะการใหบรการ ทกษะภาษาตางประเทศ

ประสบการทางาน ทกษะการนวด ทกษะการนวดแบบใหมๆ

บคลกภาพ บคลกภาพ -------

เมอพจารณาการเลอกแหลงและวธการเรยนร พบวา กอนเขามาสสายอาชพน (Pre-employment Training) บคลากรมกจะนยมเรยนจาก 2 แหลงเรยนร คอ ศนยการศกษานอก

ระบบ (หรอดวยการเรยนรทเปนระบบ) โดยเฉพาะศนยการเรยนรของภาครฐและเอกชน เชน ศนยฝกอาชพ ศนยศลปาชพ และศนยพฒนาฝมอแรงงาน และแหลงการเรยนรตาม

อธยาศยตางๆ เชน การเรยนรจากเครอญาตและเพอนฝง แตภายหลงการเขาสสายอาชพแลว (In-service Training) บคลากรจะยดแหลงการเรยนรตามอธยาศยมากกวา ทาใหอาจ

ไมไดรบการอบรมอยางเปนระบบ สาหรบเกณ ในการเลอกสถานทเรยน คอ คาใชจาย ความสะดวกในการเดนทาง และชอเสยงหรอความนาเชอถอของแหลงการเรยนรน นๆ

ตารางท 7 เกณ การเลอกแหลงและวธการเรยนแหลงเรยนร เกณ ในการตดสนใจ

การเรยนรอยางเปนระบบในสถานการศกษาอบรมหนวยงานภาครฐ (ทเปนสวสดการรฐ) ไดแกศนยฝกอาชพ ศนยศลปาชพ ศนยพฒนาฝมอแรงงาน

- ใกลทพกอาศย/ททางาน- ไดใบรบรอง- ไดรบการแนะนาจากญาต/เพอน

สถานศกษาอบรมเอกชนโรงเรยนแพทยแผนโบราณวดพระเชตพน (วดโพธ)

- มชอเสยงไดรบการยอมรบ- ชอบหลกการนวดของโรงเรยน- ใกลทพก

การเรยนรอยางไมเปนทางการ / ตามอธยาศย- เรยนดวยตวเอง- ไดรบการถายทอดจากเครอญาต- เจาของรานสอน- เรยนกบครทรบสอนตามบาน

- ไมเสยคาใชจาย- มคนออกทนให- มคนแนะนา

เปนทนาเสยดายวา บทบาทการพงพาตนเองในการพฒนาตนเองทคอนขางสงในชวง ามาสสายอาชพนกลบลดลงมากในชวง า งการเขาสสายอาชพแลว ทงนเปนเพราะบคลากรเกรงวาจะเสยเวลาทางาน หรอทาใหรายไดลดลง อกทงย งคาดหวงวาจะไดรบการฝกอบรมจากสถานประกอบการ หรอหวงวาจะอาศยการสอนงาน การแลกเปลยนความรในหมพนกงานดวยกนเองมากกวา เพอลดเวลาในการเขาอบรมและคาใชจายในการอบรม นอกจากน บคลากรยง

เหนวาการเรยนจากคมอและการเรยนแบบ “ครพกลกจา” (เชน การใชบรการรานคาอน) มประสทธภาพนอยทสด และการเรยนกบครผสอนในเชงท ษฎและเชงปฏบตมประสทธภาพมากทสด โดยเฉพาะการเรยนจากการปฏบตงานจรง โดยเรยนจากเพอนรวมงานและหวหนางานเปนวธทนยมกนมาก ซงในสถานการณแบบน หากขาดการสนบสนนจากนายจางและการสงเสรมจากภาครฐอยางจรงจง กอาจจะทาใหโอกาสในการพฒนาของบคลากรในชวงหลงนลดนอยลงไป

ตารางท 8 รปแบบการพฒนาตนเองของบคลากร in-service training

องคประกอบ ลกษณะทสาคญn แรงจงใจในการพฒนาตนเอง ( ) แรงจงใจภายใน

รายได และ ความมนคงในงาน(2) แรงจงใจภายนอก

มาตรฐานวชาชพo หวขอ / ทกษะทตองการพฒนา

(เรยงตามลาดบความตองการ)( ) ทกษะวชาชพเฉพาะทาง

ทกษะการนวดมาตรฐานและแบบใหมๆ

(2) ทกษะการบรการ และทวไป(1) ทกษะภาษาตางประเทศ(3) ทกษะการใหบรการ(4) บคลกภาพ(5) ทกษะมนษยสมพนธ(6) การอบรมเสรมรายได

p แหลง วธการเรยนร ( ) เปนทางการ / การเรยนรทเปนระบบและมระเบยบแบบแผน

(2) ไมเปนทางการ ตามอธยาศย

q คาใชจาย ( ) ประหยดคาใชจาย (2) ประหยดเวลาในการเรยนและการเดนทาง(3) ไมทาใหสญเสยรายได



อธยาศยตางๆ เชน การเรยนรจากเครอญาตและเพอนฝง แตภายหลงการเขาสสายอาชพแลว (In-service Training) บคลากรจะยดแหลงการเรยนรตามอธยาศยมากกวา ทาใหอาจ

ไมไดรบการอบรมอยางเปนระบบ สาหรบเกณฑในการเลอกสถานทเรยน คอ คาใชจาย ความสะดวกในการเดนทาง และชอเสยงหรอความนาเชอถอของแหลงการเรยนรน นๆ

ตารางท 7 เกณฑการเลอกแหลงและวธการเรยน แหลงเรยนร เกณฑในการตดสนใจ

การเรยนรอยางเปนระบบในสถานการศกษาอบรม

หนวยงานภาครฐ (ทเปนสวสดการรฐ) ไดแก ศนยฝกอาชพ ศนยศลปาชพ ศนยพฒนาฝมอแรงงาน

- ใกลทพกอาศย/ททางาน

- ไดใบรบรอง - ไดรบการแนะนาจากญาต/เพอน

สถานศกษาอบรมเอกชน

โรงเรยนแพทยแผนโบราณวดพระเชตพนฯ (วดโพธ) - มชอเสยงไดรบการยอมรบ

- ชอบหลกการนวดของโรงเรยน

- ใกลทพก

การเรยนรอยางไมเปนทางการ / ตามอธยาศย

- เรยนดวยตวเอง

- ไดรบการถายทอดจากเครอญาต

- เจาของรานสอน

- เรยนกบครทรบสอนตามบาน

- ไมเสยคาใชจาย

- มคนออกทนให

- มคนแนะนา

เปนทนาเสยดายวา บทบาทการพงพาตนเองในการพฒนาตนเองทคอนขางสงในชวง กอนเขามาสสายอาชพน

กลบลดลงมากในชวง ภายหลงการเขาสสายอาชพแลว ทงนเปนเพราะบคลากรเกรงวาจะเสยเวลาทางาน หรอทาใหรายไดลดลง อกทงย งคาดหวงวาจะไดรบการฝกอบรมจากสถานประกอบการ หรอหวงวาจะอาศยการสอนงาน การแลกเปลยนความรในหมพนกงานดวยกนเองมากกวา เพอลดเวลาในการเขาอบรมและคาใชจายในการอบรม นอกจากน บคลากรยง

เหนวาการเรยนจากคมอและการเรยนแบบ “ครพกลกจา” (เชน การใชบรการรานคาอน) มประสทธภาพนอยทสด และการเรยนกบครผสอนในเชงทฤษฎและเชงปฏบตมประสทธภาพมากทสด โดยเฉพาะการเรยนจากการปฏบตงานจรง โดยเรยนจากเพอนรวมงานและหวหนางานเปนวธทนยมกนมาก ซงในสถานการณแบบน หากขาดการสนบสนนจากนายจางและการสงเสรมจากภาครฐอยางจรงจง กอาจจะทาใหโอกาสในการพฒนาของบคลากรในชวงหลงนลดนอยลงไป

ตารางท 8 รปแบบการพฒนาตนเองของบคลากร in-service training

องคประกอบ ลกษณะทสาคญ

n แรงจงใจในการพฒนาตนเอง (1) แรงจงใจภายใน

รายได และ ความมนคงในงาน

(2) แรงจงใจภายนอก

มาตรฐานวชาชพ o หวขอ / ทกษะทตองการพฒนา (เรยงตามลาดบความตองการ)

(1) ทกษะวชาชพเฉพาะทาง ทกษะการนวดมาตรฐานและแบบ

ใหมๆ

(2) ทกษะการบรการ และทวไป

(1) ทกษะภาษาตางประเทศ

(3) ทกษะการใหบรการ (4) บคลกภาพ

(5) ทกษะมนษยสมพนธ

(6) การอบรมเสรมรายได

p แหลง / วธการเรยนร (1) เปนทางการ / การเรยนรทเปน

ระบบและมระเบยบแบบแผน

(2) ไมเปนทางการ / ตามอธยาศย

q คาใชจาย (1) ประหยดคาใชจาย (2) ประหยดเวลาในการเรยนและการเดนทาง

(3) ไมทาใหสญเสยรายได



3. นโยบายและแนวทางการสงเสรมการพฒนาทนมนษยของกลมสปาและการนวดแผนไทยในเครอขายวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยา (PTCC)

ในสวนนนาเสนอผลการวจ ยทสาคญ 2 เรองคอ 1) กลไกหลกและกลไกสนบสนนการพฒนาทนมนษยในปจจบน และ 2) นโยบายและแนวทางความรวมมอในการพฒนาทนมนษยสาหรบวสาหกจขนาดยอมกลมน

3.1 กลไกหลกและกลไกสนบสนนการพฒนาทนมนษย การพฒนาทนมนษยในสาขาอาชพสปาและการนวด

แผนไทย ในปจจบนมหลายหนวยงานทงภาครฐและเอกชนเขามาดาเนนการใหการศกษาและอบรมในดานน ดงแสดงใน ตารางท 9 ภาคเครอขายการศกษาอบรมเหลานมสวนสงเสรมการอาชพและการพฒนาวชาชพสปาและการนวดแผนไทยในพนทเมองพทยาใหมมาตรฐานเทยบเทาสากล โดยการออกใบประกาศนยบตรทไดร บการรบรองโดยกระทรวงตางๆ ทเกยวของ เชน กระทรวงสาธารณสข กระทรวงแรงงาน กระทรวงศกษาธการ เปนตน

นอกจากนแลว เมองพทยามหนวยงานทสงเสรมการพฒนาวสาหกจการทองเทยวขนาดยอมกลมตางๆ เชน สานก

สงเสรมการทองเทยวเมองพทยา ซงรบผดชอบการวางแผน พฒนาและสงเสรมการทองเทยว เพอดงดดนกทองเทยว สงเสรมและสนบสนนการใหบรการและจดกจกรรมการกฬา รวมทงจดกจกรรมประชม กจกรรมดานนนทนาการ และพฒนาแหลงทองเทยวใหม ๆ แหลงเรยนรทางศลปวฒนธรรม ตลอดจนศกษาวเคราะห วจ ยปญหาและแนวทางการดาเนนงานและการพฒนาการทองเทยว การกฬาและนนทนาการ รวมถงงานวเทศสมพนธและประสานความรวมมอกบตางประเทศในกจการการทองเทยวของเมองพทยา

เชนเดยวกนกบ สานกพฒนาสงคม เมองพทยา ซงรบผดชอบการสงเสรมและพฒนาคณภาพและความมนคงในชวตของประชาชน โดยม “ฝายสงเสรมอาชพและฝกอาชพ สวนงานพฒนาชมชน” รบผดชอบการพฒนาศกยภาพทรพยากรมนษย สงเสรมการจดตงกลมอาชพตางๆ ใหกบชมชน ซงรวมถงวชาชพสปาและนวดแผนไทยดวย เชน การอบรม “การนวดแผนโบราณ” (เปดรบเปนรอบ) ตามหลกสตรกระทรวงสาธารณสข ปจจบนมศนยอบรมอยท วดชยมงคล ชมชนลานโพธ และชมชนรอยหลง

ตารางท 9 สถาบนการศกษาและอบรมในพนท สถาบนการศกษาเอกชน

ในระบบและนอกระบบ

หนวยงานภาครฐ เครอขายผประกอบการทเกยวของ

1. วทยาลยดสตธาน2. สมาคมผบรหารสถานศกษา

เอกชนนอกระบบ3. โรงเรยนพฒนาการนวดแผนไทย

พทยา4. โรงเรยนฮาโมนวชาการนวด5. และอนๆ อกหลายสบแหง ตามท

โฆษณาทางอนเตอรเนต

1. สานกงานการศกษานอกระบบ ประจาจงหวด(เมองพทยา)

2. ศนยเพาะบมธรกจ มหาวทยาลยในพนทใกลเคยง3. ศนยฝกอาชพเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพฯ4. สถาบนฝกวชาชพการโรงแรมและการทองเทยว5. ศนยฝกอาชพกลมพฒนาสตร 6. สถาบนพฒนาฝมอแรงงานภาค 3 ชลบร7. สมาคมแพทยแผนไทย ศนยอบรมเรอนไมสปา

1. ชมรมสปาพทยา2. ชมรมผประกอบการนวดแผน

โบราณ3. ชมรมอนรกษสมนไพรไทยสาขา

พทยา

จากการศกษาขอมลขางตน พบวา วสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทยในเมองพทยา มกลไกตางๆ ทหลากหลายทเออตอการพฒนาทนมนษยสาขาวชาชพน แตประเดนทจาเปนตองพจารณาในรายละเอยดตอไปคอ ภาคหรอเครอขายใดจะเปนแกนหลกในเรองน ปจจบนน ยงไมไดมการศกษาความสมพนธของกลไกเหลานใหชดเจน เพอทจะคนหาแนวทางการดาเนนงานรวมกน

3.2 นโยบายและแนวทางความรวมมอในการพฒนาทนมนษย เครอขายวสาหกจการทองเทยวขนาดยอม กลม สปา

และการนวดแผนไทยและภาคทเกยวของในเมองพทยา

สามารถรวมมอพฒนาทนมนษย ดวยรปแบบ ระบบและกลไกใดทสอดคลองกบบรบทและความตองการของเครอขายวสาหกจฯ ซงเปนแนวทางทจาเปนอยางยงในการสะสางมลเหตของปญหาตางๆ ทไดกลาวมาแลวขางตน โดยประกอบดวยมาตรการ 5 ประการดงน

ขนแรก การพฒนาระบบการวางแผนพฒนาทนมนษยเชงกลยทธ (Strategic Human Capital Development

Planning) ในระดบกลมธรกจ (Industrial Level) เพอกาหนดทศทางและเปาหมายในการพฒนาทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทย โดยมคณะทางานรวมระหวางภาคเครอขายทเกยวของ อาท ผแทนเมองพทยา

ระบบสนบสนนการวางแผนการพฒนาทนมนษยทจาเปน

สมาคมผประกอบการธรกจการทองเทยว และสมาคม ชมรมสปาและการนวดแผนไทย และสมาคมมคคเทศก เปนตน

ระบบงานท ส าคญของกลไกการพฒนา นประกอบดวย ) การวางแผนยทธศาสตร 2) การวเคราะหความตองการพฒนาทนมนษย ) การวางแผนการพฒนาทนมนษย

) การออกแบบกลยทธการพฒนาทนมนษย ) การตดตามและประเมนผล ซงระบบงานเหลานจาเปนตองพงพาระบบสนบสนนอนๆ อาท หนวยงานสารสนเทศและหนวยงานวจย จงจะบรรลผลสาเรจได ซงภาพท 2 แสดงวงจรการทางานของระบบงานทง 5

า ท 2 ระบบการพฒนาทนมนษยเชงกลยทธสาหรบวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทย(สมศร ศรไหวประพนธ และ คณะ, 2 )

ขนท ง การบรณาการกลไกการพฒนาทนมนษยทหลากหลายในเมองพทยาและพนทใกลเคยง โดยเนนกลยทธทสอดคลองกบบรบทและความตองการของผประกอบการและบคลากรวสาหกจขนาดยอม เชน การจดตงเครอขายแหลงเรยนรประเภทตางๆ ในพนท เพอแลกเปลยนประสบการณทกษะฝมอและบคลากร/วทยากร รวมถงการสงเสรมการเรยนรและการฝกอบรมภายในสถานประกอบการ (workplace

learning) ใหมประสทธภาพประสทธผลยงขนขนท า การพฒนาทนมนษยทสมดลในท น

หมายถงความสมดลทงภายในและภายนอกวสาหกจ ความสมดลภายในนนควรใหความสาคญกบทนมนษย 2 กลม คอ ผประกอบการและบคลากรไปพรอมกน เมอผประกอบการวสาหกจมความรความเขาใจในการดาเนนธรกจเปนอยางดยอมเหนคณคาของการพฒนาบคลากร สวนการพฒนาทนมนษยภายนอกทสมดลควรครอบคลมถงการพฒนาสถาบนการศกษาและเครอขายวสาหกจทเกยวของเพอเปนแหลงทนมนษยทสาคญใหกบวสาหกจการทองเทยวโดยรวม

ขนท การสงเสรมภาพลกษณทดงามของธรกจสปาและนวดไทยใหแตกตางจากสถานบรการประเภทอน ดวย

วธการทลงทนนอย เชน การจดการและตกแตงสถานททเนนความเปนไทยหรอองธรรมชาต การคดเลอกและการอบรมบคลากรใหคาถงวฒนธรรมไทย มารยาทการแตงกาย การเขมงวดเรองจรยธรรมและจรรยาบรรณในวชาชพ รวมถงการเผยแพรความรเกยวกบสปาและการนวดแผนไทย เพอใหลกคา ผรบบรการ วสาหกจทองเทยวอนๆ และชมชนเขาใจธรกจสปาและนวดแผนไทยดยงขน

ขนท า การสงเสรมความรวมมอระหวางภาคการทองเทยวในเมองพทยาในทกภาคสวน คอ ภาครฐ ภาคการศกษาและภาคธรกจ เพอยกระดบมาตรฐานธรกจสปาและการนวดแผนไทยในพนทใหเทยบเทาสากล โดยรวมกนรณรงคเรองการควบคมคณภาพและมาตรฐานการบรการและสถานประกอบการ การสรางความภมใจในอาชพ จตสานกในการบรการและความรบผดชอบตอสงคม

สงจาเปนสาหรบธรกจการทองเทยว คอ การรวมพลงผประกอบการ เพอกาหนดนโยบายและกลยทธการทางานแบบเครอขายทเชอมโยงกนอยางเปนระบบและตอเนอง จงหวงวาการพฒนาทนมนษยเชงกลยทธนอาจเปนจดเรมตนของการเสรมสรางพลงภาคเครอขายไดอกโสตหนง

ความรวมมอระหวางภาคเครอขายการทองเทยวในเมอง

พทยาทเกยวของกบธรกจสปาและการ

นวดแผนไทย

การกาหนดทศทางการพฒนาของธรกจการทองเทยวในภาพรวมและธรกจ สปา

และนวดแผนไทย( trategi ire ti n evel ent)

การวเคราะหความตองการทนมนษยของธรกจ

( r r e nal sis)

การกาหนดแผนการพฒนาทนมนษยสาหรบธรกจสปาและการ

นวดแผนไทย( C Plan)

การกาหนดกลยทธเพอตอบสนองแผนการพฒนาทนมนษย

( C trateg evel ent)

การประเมนและปรบปรงแผนยทธศาสตรการพฒนาทนมนษย(Evaluation & Revision of the

C Plan)



ระบบสนบสนนการวางแผนการพฒนาทนมนษยทจาเปน

สมาคมผประกอบการธรกจการทองเทยว และสมาคม/ชมรม

สปาและการนวดแผนไทย และสมาคมมคคเทศก เปนตน ระบบงานท ส าคญของกลไกการพฒนา น

ประกอบดวย 1) การวางแผนยทธศาสตร 2) การวเคราะหความตองการพฒนาทนมนษย 3) การวางแผนการพฒนาทนมนษย

4) การออกแบบกลยทธการพฒนาทนมนษย 5) การตดตามและประเมนผล ซงระบบงานเหลานจาเปนตองพงพาระบบสนบสนนอนๆ อาท หนวยงานสารสนเทศและหนวยงานวจย จงจะบรรลผลสาเรจได ซงภาพท 2 แสดงวงจรการทางานของระบบงานทง 5

ภาพท 2 ระบบการพฒนาทนมนษยเชงกลยทธสาหรบวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและการนวดแผนไทย

(สมศร ศรไหวประพนธ และ คณะ, 2557)

ขนทสอง การบรณาการกลไกการพฒนาทนมนษยทหลากหลายในเมองพทยาและพนทใกลเคยง โดยเนนกลยทธทสอดคลองกบบรบทและความตองการของผประกอบการและบคลากรวสาหกจขนาดยอม เชน การจดตงเครอขายแหลงเรยนรประเภทตางๆ ในพนท เพอแลกเปลยนประสบการณ ทกษะฝมอและบคลากร/วทยากร รวมถงการสงเสรมการเรยนรและการฝกอบรมภายในสถานประกอบการ (workplace

learning) ใหมประสทธภาพประสทธผลยงขน

ขนทสาม การพฒนาทนมนษยทสมดลในท นหมายถงความสมดลทงภายในและภายนอกวสาหกจ ความสมดลภายในนนควรใหความสาคญกบทนมนษย 2 กลม คอ ผประกอบการและบคลากรไปพรอมกน เมอผประกอบการวสาหกจมความรความเขาใจในการดาเนนธรกจเปนอยางดยอมเหนคณคาของการพฒนาบคลากร สวนการพฒนาทนมนษยภายนอกทสมดลควรครอบคลมถงการพฒนาสถาบนการศกษาและเครอขายวสาหกจทเกยวของเพอเปนแหลงทนมนษยทสาคญใหกบวสาหกจการทองเทยวโดยรวม

ขนทส การสงเสรมภาพลกษณทดงามของธรกจ

สปาและนวดไทยใหแตกตางจากสถานบรการประเภทอน ดวย

วธการทลงทนนอย เชน การจดการและตกแตงสถานททเนนความเปนไทยหรอองธรรมชาต การคดเลอกและการอบรมบคลากรใหคาถงวฒนธรรมไทย มารยาทการแตงกาย การเขมงวดเรองจรยธรรมและจรรยาบรรณในวชาชพ รวมถงการเผยแพรความรเกยวกบสปาและการนวดแผนไทย เพอใหลกคา ผรบบรการ วสาหกจทองเทยวอนๆ และชมชนเขาใจธรกจสปาและนวดแผนไทยดยงขน

ขนทหา การสงเสรมความรวมมอระหวางภาคการทองเทยวในเมองพทยาในทกภาคสวน คอ ภาครฐ ภาคการศกษาและภาคธรกจ เพอยกระดบมาตรฐานธรกจสปาและการนวดแผนไทยในพนทใหเทยบเทาสากล โดยรวมกนรณรงคเรองการควบคมคณภาพและมาตรฐานการบรการและสถานประกอบการ การสรางความภมใจในอาชพ จตสานกในการบรการและความรบผดชอบตอสงคม

สงจาเปนสาหรบธรกจการทองเทยว คอ การรวมพลงผประกอบการ เพอกาหนดนโยบายและกลยทธการทางานแบบเครอขายทเชอมโยงกนอยางเปนระบบและตอเนอง จงหวงวาการพฒนาทนมนษยเชงกลยทธนอาจเปนจดเรมตนของการเสรมสรางพลงภาคเครอขายไดอกโสตหนง

ความรวมมอระหวางภาคเครอขายการทองเทยวในเมอง

พทยาทเกยวของกบธรกจสปาและการ

นวดแผนไทย

การกาหนดทศทางการพฒนาของธรกจการทองเทยวในภาพรวมและธรกจ สปา

และนวดแผนไทย (Strategic Direction Development)

การวเคราะหความตองการทนมนษยของธรกจ

(Workforce Analysis)

การกาหนดแผนการพฒนาทนมนษยสาหรบธรกจสปาและการ

นวดแผนไทย (HCD Plan)

การกาหนดกลยทธเพอตอบสนองแผนการพฒนาทนมนษย

(HCD Strategy Development)

การประเมนและปรบปรงแผนยทธศาสตรการพฒนาทนมนษย (Evaluation & Revision of the

HCD Plan)



บรรณานกรม

ปวารณา อจฉรยบตร, จ. ป. (2549). โครงการการศกษารปแบบบรหารจดการธรกจสปาในจงหวดภเกต

พงงาและกระบ. กรงเทพฯ: สานกประสานงานการพฒนาและจดการการทองเทยวเชงพนทอยางยงยน และสานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ปาลรตน การด และคณะ. (2547). การพฒนาศกยภาพการทองเทยวเชงสขภาพ (The Potential

Development of Health Tourism). กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยรามคาแหง. มงสรรพ ขาวสอาด และคณะ. (19 กรกฎาคม 2554). สรป

แผนงานวจยการพฒนาเชงบรณาการของการทองเทยวทย งยนในอนภมภาคลมแมนาโขงป 2551 : ตลาดใหมและความทาทาย. กลยทธการบรหารจดการเชงรกการทองเทยวไทยดวยงานวจย วช. เพอแขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) (3-8). พทยา จงหวดชลบร: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

ราณ อสชยกล. (19 กรกฎาคม 2554). การพฒนาศกยภาพสปาไทยเพอการแขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. กลยทธการบรหารจดการเชงรกการทองเทยวไทยดวยงานวจย วช. เพอแขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)

(29-33). พทยา จงหวดชลบร: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

วฒชาต สนทรสมย และคณะ. (2557). การพฒนาบทบาทของเครอขายการทองเทยว PTCC เพอพฒนาทนมนษยในวสาหกจการทองเทยวในเมองพทยาเพอการแขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน.

กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตและสานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

วฒชาต สนทรสมย และคณะ. (19 กรกฎาคม 2554). การพฒนาเครอขายวสาหกจดานการทองเทยวของผประกอบการวสาหกจขนาดยอมในเขตเมองพทยา จงหวดชลบร. กลยทธการบรหารจดการเชงรกการทองเทยวไทยดวยงานวจย วช. เพอแขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) (9-

25). พทยา จงหวดชลบร: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

สมศร ศรไหวประพนธ และคณะ. (2557). การพฒนาทนมนษยของวสาหกจขนาดยอมกลมสปาและนวดแผนไทย ภายใตเครอขายวสาหกจการทองเทยว

PTCC ในเมองพทยา จงหวดชลบร เพอการแขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน.

กรงเทพฯ: สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตและสานกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สพชชา แนวจาปา. (2555). การบรหารจดการรานของธรกจSMEs ดานสปาเพอสขภาพ ในเขตเมองพทยา จงหวดชลบร. ชลบร: มหาวทยาลยบรพา.

สรพล ศรวทยา และคณะ. (2546). โครงการศกษาแนวทางการพฒนาบรการการทองเทยวเชงสงเสรมสขภาพในทพกแรม. กรงเทพฯ: การทองเทยวแหงประเทศไทย.

Evaluation Office, UNDP. (December 1999). Entrepreneurship Development. Essentials : Synthesis of Lessons Learned, No.2, 1.

International Labour Organization (ILO). (N.D.). Economic Security for a Better World : Fact Sheet No.13. International Labour Organization (ILO).

Son, H. (2010). Human Capital Development. ADB Economics Working Paper Series(No.225).

การรบรการ นบ นน าก นา าน าก กร มาม นการ า ก าก าน าน าม ก น าน ามร ก กร

นก านบร นา นกร ม าน รTHE INFLUENCE OF PERCEIVED SUPERVISOR SUPPORT AND ORGANIZATION

SUPPORT TO TURNOVER INTENTION OF STAFF IN TOUR COMPANY IN BANGKOK: THE MEDIATING EFFECT OF AFFECTIVE COMMITMENT

ก า านกศกษาปร าเอก ปรช าดษฎบณ ต สาขาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร

ร น า ก ณผชวยศาสตราจารยประจา คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยศลปากร

บ

การวจยนมวต ประสงคเพอศกษาอทธพลของการรบรการสนบสนนจากหวหนางานและจากองคกรทมผลตอความตงใจลาออกจากงานผานความผกพนดานความรสกตอองคกรของพนกงานในบรษทนาเทยว งานวจยนใชระเบยบวธวจ ยเชงปรมาณ โดยใชแบบสอบ ามกบกลมตวอยางคอพนกงานขายและพนกงานรบจองในบรษทนาเทยวในกรงเทพมหานคร จานวน 12 คน แลววเคราะหขอมลโดยใชคาสหสมพนธเพยรสน การวเคราะหการ ด อยอยางงาย และการวเคราะหการ ด อยพหคณ ผลการวจยพบวาการรบรการสนบสนนจากหวหนางานและจากองคกรมความสมพนธเชงบวกกบความผกพนดานความรสกตอองคกร แตมความสมพนธทางลบกบความตงใจในการลาออกจากงาน สาหรบการทดสอบความเปนตวแปรกลางพบวาความผกพนดานความรสกตอองคกรเปนตวแปรกลางในความสมพนธระหวางการรบรการสนบสนนจากหวหนางานและจากองคกรทมอทธพลอยางสงกบความตงใจลาออกจากงานของพนกงาน ทงนไดมการอภปรายผลและประโยชนของการศกษาวจย รวมทงเสนอแนะการวจยในอนาคต

า า : การรบรการสนบสนนจากหวหนางาน การรบรการสนบสนนจากองคกร ความผกพนดานความรสกตอองคกรความตงใจในการลาออกจากงาน

ABSTRACT

The research propose was to study the influence of perceived supervisor support (PSS) and perceived organization support (POS) to turnover intention through the mediating effect of affectivecommitment of staff in tour company in Bangkok. This study was designed based on quantitativemethods. A questionnaire was used to collect the data from 120 employees in tour companies as aresearch sampling. Pearson’s correlation, simple regression and multiple regression were employed toanalyze the collected data. The results indicated that perceived supervisor support and perceivedorganization support had a positive influence on the affective commitment but negative influence on theturnover intention. The results also shown that the affective commitment had a mediating effect on therelationship between perceived supervisor support, perceived organization support and turnover intention.Finally, the implication of the finding and suggestions for future research are presented.

Keywords: Perceived Supervisor Support, Perceived Organization Support, Affective Commitment,Turnover Intention

รูปแบบการพัฒนาทุนมนุษย์ใน...

Documents

Transcript of รูปแบบการพัฒนาทุนมนุษย์ใน...