โครงงานท 28/2562 (วศบ.อตสาหการ)

การประเมนและการลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวดหนาม

: บรษทพบลยคอนกรต จ ากด

นาย ศวนาถ ปวรรณา รหสนกศกษา 590610341

นาย ศภเกยรต ไทยกรณ รหสนกศกษา 590610342

โครงงานนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ปการศกษา 2562

โครงงานท 28/2562 (วศบ.อตสาหการ)

การประเมนและการลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวดหนาม

: บรษทพบลยคอนกรต จ ากด

นาย ศวนาถ ปวรรณา รหสนกศกษา 590610341

นาย ศภเกยรต ไทยกรณ รหสนกศกษา 590610342

โครงงานนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ปการศกษา 2562

ข

หวขอโครงงาน การประเมนและการลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวด

หนาม : บรษทพบลยคอนกรต จ ากด

โดย นายศวนาถ ปวรรณา รหสนกศกษา 590610341

นายศภเกยรต ไทยกรณ รหสนกศกษา 590610342

ภาควชา วศวกรรมอสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

อาจารยทปรกษา รศ.ดร.นวท เจรญใจ

ปการศกษา 2562

ภาควชาวศวกรรมอสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม อนมตใหนบ

โครงงานน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต

กรรมการสอบโครงงาน

...................................................... ประธานกรรมการ

(รศ.ดร.นวท เจรญใจ)

...................................................... กรรมการ

(รศ.ดร.คมกฤต เลกสกล)

...................................................... กรรมการ

(ผศ.ดร.กรกฎ ใยบวเทศ ทพยาวงศ)

ค

กตตกรรมประกาศ

โครงงาน “การประเมนและการลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวดหนาม” :

บรษทพบลยคอนกรต จ ากด ส าเรจลลวงไดดวยความกรณาอยางยงจาก รศ.ดร.นวท เจรญใจ ผซงเปน

อาจารยทปรกษาโครงงานวจย ทกรณาใหค าปรกษา ใหความร และค าแนะน าตลอดเวลาในการท า

โครงงานวจยน

ขอขอบคณ รศ.ดร.คมกฤต เลกสกล ผศ.ดร.อรรถพล สมทคปต และ ผศ.ดร.กรกฎ ใยบวเทศ

ทพยาวงศ อาจารยภาควชาวศวกรรมอตสาหการทใหค าปรกษาและค าแนะน าในการท าโครงงานวจย

รวมไปถงบคลากรในภาควชาทกทานทชวยใหโครงงานวจยนส าเรจ

ขอขอบคณ บรษทพบลยคอนกรต จ ากด ทใหการสนบสนนสถานทในการท าโตรงงานวจย

ตลอดระยะเวลาในการท าโตรงงานวจยนจนส าเรจไปดวยด

ขอขอบคณเจาหนาท พนกงานจากบรษทพบลยคอนกรต จ ากด ทไดใหความชวยเหลอดาน

ขอมลอนเปนประโยชนตอโครงงานวจยน

ขอขอบคณเพอนๆ ทคอยใหความชวยเหลอ และหวงใย

ขอขอบคณผปกครอง ทใหการสนบสนนในการศกษาและคอยแสดงความหวงใยตลอด

ระยะเวลาการท าโครงงานวจยน

ขอบขอบคณสตวเลยง (แมว) ทคอยใหก าลงใจอยขางๆ ตลอดระยะเวลาในการท าโครงงาน

ขอขอบคณนกแสดงทงไทยและตางชาต ทเปนแรงผลกดนสวนบคคลใหโครงงานวจยนส าเรจ

สดทายน ขอขอบคณผทมสวนรวมชวยเหลอใหโครงงานนส าเรจลลวง แตไมอาจไดกลาวนาม

มาทงหมด ณ ทนดวย และหวงอยางยงวาโครงงานวจยเลมนจะสามารถเปนประโยชนส าหรบผทสนใจ

ศกษา หากมสวนใดบกพรองหรอผดพลาดประการใด ผจดท าขออภยอยางสง และขอนอมรบ

ขอเสนอแนะค าตชมอนเปนประโยชนทกประการ

ศวนาถ ปวรรณา

ศภเกยรต ไทยกรณ

ง

หวขอโครงงาน การประเมนและการลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวด

หนาม : บรษทพบลยคอนกรต จ ากด

โดย นายศวนาถ ปวรรณา รหสนกศกษา 590610341

นายศภเกยรต ไทยกรณ รหสนกศกษา 590610342

ภาควชา วศวกรรมอสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

อาจารยทปรกษา รศ.ดร.นวท เจรญใจ

ปการศกษา 2562

บทคดยอ

โครงงานวจยนมจดประสงคเพอประเมนระดบความเสยงและลดความเสยงทางการยศาสตร

ของงานยกยายทเกดขนภายในกระบวนการผลตเสารวลวดหนาม จากการใชแบบสอบถามอาการ

บาดเจบจากการท างานและสมภาษณพนกงาน พบวา 50 เปอรเซนตของพนกงาน 8 คนมระดบความ

รนแรงของอวยวะทมอาการบาดเจบและปวดเมอยทบรเวณหลงสวนลางอยในระดบ 9 ซงถอวาเปน

ระดบทรนแรงมาก จ าเปนตองไดรบการแกไข จากนนจงประเมนทาทางการท างานดวยแบบประเมน

REBA การใชสมการการยกของ NIOSH เพอหาคาน าหนกทแนะน าในการยก (RWL) และคาดชนการ

ยก (LI) และค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 พบวา ทาทางการท างานของ

พนกงานสวนใหญเปนงานทมการท างานแบบกมยกและนงกม โดยใหผลการประเมนทเกนคาทก าหนด

บงบอกวาการท างานอยในสภาพทไมเหมาะสม ควรมการปรบปรงแกไขการท างานทนท ดงนนจง

ปรบเปลยนวธการท างานจากการยกแบบ 1 คน เปนยกแบบ 2 คน และปรบปรงทาทางจากการนง

กม สลบไปยนท าในบางครงเมอรสกเมอยลา รวมทงออกแบบอปกรณชวยดงเสาออกจากแบบโดยใช

เครน เพอลดความเสยงทเกดขนจากการท างาน การประเมนงานทมความเสยงสงหลงการปรบปรง

เปรยบเทยบกบกอนการปรบปรง พบวา 25 เปอรเซนตของพนกงานมระดบความรนแรงของอวยวะท

มอาการบาดเจบและปวดเมอยทบรเวณหลงสวนลาง อยในระดบ 7 ซงลดลงคอนขางมาก และผลการ

ประเมนทาทางการท างานสวนใหญมคาลดลงอยในชวงทยอมรบได ท าใหสามารถลดการท างานของ

กลามเนอหลง และลดความเสยงจากการบาดเจบหรอการปวดเมอยกลามเนอสะสมในระยะยาวได

จ

Project Title Ergonomics Risk Reduction in Concrete Fencing Post Production

: Piboon Concrete Co., Ltd.

Name Mr.Siwanat Pawanna code 590610341

Mr.Suphakiat Thaikorn code 590610342

Department Industrial Engineering, Faculty of Engineering, Chiang Mai

University

Project Advisor Assistant Professor Nivit Charoenchai, D.Eng.

Academic 2019

ABSTRACT

The research objectives were to evaluate and reduce the ergonomics risks in

lifting tasks in in Concrete Fencing Post Production. Questionnaire of working injury

and interviews were used with 8 workers to ask for their work-related injuries. It was

found that 50 percent of them had severe injuries and pain towards their lower back.

Therefore, this problem needed to be solved urgently. Work postures of workers

were assessed by REBA assessment tool, calculation of L5/S1-intervertebral loads and

NIOSH lifting equation. Result from the assessment indicated that workers were in

high risk and their work need to be improved immediately. Consequently, work

methods were changed to reduce using employed two-person lifting method and

take a rest when feel tired, as well as equipment for pull out Concrete Fencing Post

from mold were designed to use by connect with crane. After improvement, 25

percent of workers experienced decreasing of low back pain. Further, work postures

assessment values were decreased to the acceptable score. As a result, back muscle

risk from chronic injuries and pain can were reduced as well.

ฉ

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ ค

บทคดยอภาษาไทย ง

บทคดยอภาษาองกฤษ จ

สารบญตาราง ฌ

สารบญภาพ ฎ

บทท 1 บทน า

1.1 ความส าคญ และทมาของปญหาทท าโครงงาน 1

1.2 วตถประสงค 3

1.3 ขอบเขตการศกษา 3

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

1.5 เนอหาโครงงานวจย 3

บทท 2 หลกการและทฤษฎทเกยวของ

2.1 ความหมายของการยศาสตร 5

2.2 การยกยายวสดดวยแรงกาย 6

2.3 ความเสยงทางการยศาสตร 7

2.4 วธการประเมนภาระทางการยศาสตร (Ergonomics Load Assessment) 8

2.5 ผลงานวจยทเกยวของ 13

บทท 3 ขอมลโรงงาน

3.1 ประวตโรงงาน 15

3.2 กระบวนการผลตเสารวลวดหนาม 17

บทท 4 วธการด าเนนงานโครงงานวจย

4.1 ขนตอนละวธการด าเนนงาน 19

4.2 แผนผงขนตอนวธการด าเนนโครงงานวจย 21

4.3 ขนตอนการประเมนทาทางการท างานโดยใชแบบประเมน REBA 21

ช

สารบญ (ตอ)

หนา

4.4 การวเคราะหสมการการยกของ NIOSH 24

4.5 การศกษาทาทางการท างานโดยการค านวณ Biomechanics Load 25

บทท 5 ผลการด าเนนงาน

5.1 ขอมลทางดานคณลกษณะทางกายภาพของพนกงาน 26

5.2 ผลการประเมนทางการยศาสตรกอนปรบปรง 30

5.3 การวเคราะหเพอหาวธการปรบปรงงานทเหมาะสมและการปรบปรงงาน

ทมความเสยงสง 42

5.4 ผลการประเมนทางการยศาสตรหลงปรบปรง 46

5.5 การอภปรายผล 51

บทท 6 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

6.1 สรปผลการวจย 52

6.2 ขอเสนอแนะจากการศกษาวจย 55

บรรณานกรม 56

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก แบบประเมน REBA และตารางแสดงคาแฟคเตอรตวคณระดบตางๆ

ประกอบการประเมนงานยกของดวยมอของการประเมน NIOSH 57

ภาคผนวก ข ระยะของจดศนยกลางมวลของสวนของรางกาย มวลของสวนของ

รางกายเปนเปอรเซนตของมวลของรางกาย และขนาดสดสวนรางกาย

ทส าคญของผใชแรงงานไทย 62

ภาคผนวก ค แบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการท างานของคนงานกอนและ

หลงการปรบปรง 67

ภาคผนวก ง ผลการประเมนทาทางดวยเทคนค REBA สมการการยกของ NIOSH

และการค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics) กอนการ

ปรบปรง 74

ซ

สารบญ (ตอ)

หนา

ภาคผนวก จ ผลการประเมนทาทางดวยเทคนค REBA สมการการยกของ NIOSH

และการค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics) กอนการ

ปรบปรง 78

ประวตผเขยน 82

ฌ

สารบญตาราง

ตาราง หนา

4.1 การแบงงานยอยทใชในการประเมนความเสยงทางการยศาสตร 20

4.2 การหาคาคะแนนความเสยงรวมและการสรปผลคะแนน 24

5.1 ขอมลทวไป 27

5.2 ขอมลอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน 28

5.3 ทาทางการท างานของพนกงาน (กอนปรบปรง) 31

5.4 ขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงาน (กอนปรบปรง) 33

5.5 ตวอยางการค านวณสมการการยกของ NIOSH ในงานยอยท 1 ของพนกงานคนท 1

ตอนเรมดง (กอนปรบปรง) 35

5.6 ตวอยางการค านวณสมการการยกของ NIOSH ในงานยอยท 1 ของพนกงานคนท 1

ตอนหลงดง (กอนปรบปรง) 36

5.7 ตวอยางการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 ในงานยอยท 4

พนกงานคนท 1 (กอนปรบปรง) 38

5.8 สรปความเสยงทพบและสวนของรางกายทมคะแนนความเสยงสงทสดของแตละวธ

การประเมนในแตละงานยอย 41

5.9 ขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงาน (หลงปรบปรง) 47

5.10 ขอมลความพงพอใจในการท างานหลงจากการปรบปรงงาน 47

6.1 สรปผลการประเมนและการปรบปรงงานทมความเสยงสง 54

ก-1 แสดงตวแปรทใชในสมการการยกของ NIOSH 58

ก-2 คาแฟคเตอรตวคณปรบระดบความสง 59

ก-3 คาแฟคเตอรตวคณปรบระดบแนวตง 59

ก-4 คาแฟคเตอรตวคณปรบระยะ 60

ก-5 คาแฟคเตอรตวคณความเอยง 60

ก-6 คาแฟคเตอรตวคณความถในการยก 61

ญ

สารบญตาราง (ตอ)

ตาราง หนา

ก-7 คาแฟคเตอรตวคณความถนดในการจบยด 61

ข-1 ระยะของจดศนยกลางมวลของสวนของรางกาย 63

ข-2 มวลของสวนของรางกายเปนเปอรเซนตของมวลของรางกาย 64

ข-3 ขนาดสดสวนรางกายทส าคญของผใชแรงงานไทย 65

ง-1 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยเทคนค REBA (กอนปรบปรง) 75

ง-2 ขอมลแตละตวแปรในสมการการยกของ NIOSH (กอนปรบปรง) 75

ง-3 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยสมการการยกของ NIOSH (กอนปรบปรง) 76

ง-4 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคา

แรงกดทหมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 (กอนปรบปรง) 77

จ-1 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยเทคนค REBA (หลงปรบปรง) 79

จ-2 ขอมลแตละตวแปรในสมการการยกของ NIOSH (หลงปรบปรง) 79

จ-3 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยสมการการยกของ NIOSH (หลงปรบปรง) 80

จ-4 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคา

แรงกดทหมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 (หลงปรบปรง) 81

ฎ

สารบญภาพ

ภาพ หนา

1.1 แสดงทาทางการท างานของคนงานในกระบวนผลตเสารวลวดหนาม 2

2.1 แสดงตวแปรทมผลตอขดจ ากดของน าหนกในการยก H, D, V และ F 11

3.1 ทตง บรษท พบลยคอนกรต จ ากด 16

3.2 ภาพถายมมสงของโรงงาน 16

3.3 ภาพถายภายในสายการผลต 17

4.1 แผนผงขนตอนวธการด าเนนงานโครงงานวจย 21

5.1 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยแบบประเมน REBA (กอนปรบปรง) 34

5.2 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยสมการการยกของ NIOSH เพอหาคาดชน

การยก (LI) (กอนปรบปรง) 37

5.3 ผลการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 (กอนปรบปรง) 41

5.4 ทาทางการท างานใสหว ขณะยนปฏบต 43

5.5 ทาทางการตดลวด ขณะยนปฏบต 43

5.6 ภาพฉายของอปกรณดงเสาแตละดาน 44

5.7 ภาพตนแบบโดยรวมของทดงเสา 45

5.8 ทาทางการยกเสาเพอแพค โดยใชคน 2 คน 45

5.9 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยแบบประเมน REBA กอนและหลงปรบปรง 48

5.10 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยสมการการยกของ NIOSH กอนและหลง

ปรบปรง 49

5.11 ผลการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 กอนและหลง

ปรบปรง 50

ก-1 แผนประเมนทาทางโดยวธ REBA 58

บทท 1

บทน า

1.1 ความส าคญ และทมาของปญหาทท าโครงงาน

การท างานอตสาหกรรมในปจจบนยงคงมการใชแรงงานคนในการปฏบตงานและยงมการ

ปฏบตงานทไมถกตอง สามารถท าใหเกดอาการบาดเจบได เราจะสามารถพบเหนอาการเมอยลา ปวด

ขอ ปวดหลง ซงอาการเหลานเปนอาการทสบเนองมาจากการท างานผดหลกการยศาสตรทงสน ใน

ประเทศไทย มการศกษาสถานการณและผลกระทบของอาการเจบปวยดวยโรคโครงสรางกระดกและ

กลามเนอเนองจากการท างานของแรงงานทท างานในสถานประกอบการประเภทกจการคลงสนคา

(ศนยกระจายสนคา) ธรกจคาปลก ในเขตพนทจงหวดพระนครศรอยธยา ปทมธาน และนนทบร กลม

ตวอยาง คอ กลมแรงงานทมอาการเจบปวยเกยวกบโรคโครงสรางกระดกและกลามเนอจากการ

ท างาน และกลมทไดรบการวนจฉยวาเปน โรคโครงสรางกระดกและกลามเนอจากการท างาน จ านวน

30 คน ผลการสมภาษณ พบวา สวนใหญมอาการปวดหลง ขาและเขา โดยรอยละ 80 มอาการ

ดงกลาวตงแตเรมท างาน 0-3 ป กลมตวอยางสวนใหญระบวา เกดจากการท างาน สาเหตหลกมาจาก

1) การท างานในลกษณะทาทางซ าๆ เปนเวลานาน เชนการยกสนคาขนลงแมน าหนกจะไมเกนตามท

กฎหมายก าหนดแตความถในการยกมากเกนไป 2) ท างานดวยความรบเรงเนองจากจ านวนสนคาท

ตองรวบรวมมากกวา 700 ชนตอวน 3) ไมมอปกรณทนแรง อปกรณไมเหมาะสมกบการท างาน เชน

การใชรถลากทไมเหมาะสม ลากสนคา ทมน าหนกมากกวา 500-1,000 กโลกรม 4) อนๆ เชน การยก

ของทมน าหนกมากกวา 50 กโลกรม การเคลอนยายผดทาทาง เชน การเรยงสนคาใหไดความสง 1.90

เมตรเทากบความสงของตคอนเทนเนอรท าใหพนกงานตองเออม การเดนท างานเปนระยะทาง 8-10

กโลเมตรตอวน เปนตน

2

บรษท พบลยคอนกรต จ ากด ประกอบกจการผลตและจ าหนาย ผลตภณฑคอนกรตส าเรจรป

ดงตอไปน เสาไฟฟาและอปกรณประกอบ แผนพนส าเรจรปแบบกลวง แผนพนส าเรจรปแบบตน

เสาเขม คานสะพาน ทอคอนกรต รวส าเรจรป และ ชนสวนโครงสรางส าเรจรปมความมงมนในการ

ด าเนนงานดวยความรบผดชอบตอผลกระทบในดานตางๆ ทเกดขนจากการประกอบกจการของ

องคกร โดยยดหลกการด าเนนธรกจทโปรงใส ตรวจสอบได มจรยธรรม เคารพตอหลกสทธมนษยชน

และผลประโยชนของผมสวนไดเสยมงมนในการผลตสนคาทมคณภาพ ปลอดภยตอผบรโภค ค านงถง

ผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม โดยปฏบตตามกฎหมายและขอก าหนดอนๆ หรอแนวปฏบตสากล

ทเกยวของรวมทงมงมนพฒนา ปรบปรง เพอสรางรากฐานของความรบผดชอบตอสงคมอยางตอเนอง

และยงยน

ภาพ 1.1 แสดงทาทางการท างานของคนงานในกระบวนผลตเสารวลวดหนาม

งานยกยายในการผลตเสารวลวดหนามของบรษท พบลยคอนกรต จ ากด มกระบวนการ

ท างานสวนใหญเปนงานทตองใชก าลงคนในการยกยายวสดสงของและเปนการยกดวยมอ ดงแสดงใน

ภาพ 1.1 และทาทางการท างานในแตละขนตอนการผลตลวนเปนทาทางการท างานแบบซ าๆ รวมทง

พนกงานสวนใหญมอาการปวดเมอยตามหลงและทตางๆ ดงนนผจดท าจงมความสนใจในเรองของการ

เคลอนไหวของรางกายขณะยกหรอการเคลอนยายสงของ เพอประเมนความเสยงทางการยศาสตรและ

วเคราะหหางานทอาจท าใหบาดเจบจากการยกหรอเคลอนยายสงของโดยประเมนจากการยกของหนก

ในกระบวนการผลตรวมทงปรบปรงงานทมความเสยงทางการยศาสตรเ พอลดความเสยงใน

กระบวนการตางๆ ทอาจกอใหเกดการบาดเจบของกระดกหรอกลามเนอของพนกงานได

3

1.2 วตถประสงค

1.2.1 เพอประเมนระดบความเสยงทางการยศาสตรของงานยกยายท เกดขนภายใน

กระบวนการผลตเสารวลวดหนามของบรษท พบลยคอนกรต จ ากด

1.2.2 เพอลดความเสยงในการบาดเจบและปรบปรงงานยกยายใหถกตามหลกการยศาสตร

1.3 ขอบเขตการศกษา

1.3.1 กระบวนการผลตจนถงแพคของเขาสตอกของแผนกเสารวลวดหนามใน บรษท พบลย

คอนกรต จ ากด 263/1 หมท 10 ต.แมแฝก อ.สนทราย จ.เชยงใหม 50290 โทร.053-849435

1.3.2 ศกษาและประเมนความเสยงของงานยกยายในกระบวนการผลตเสารวลวดหนาม โดย

ใชขอมลทางการยศาสตรมาชวยในการประเมนและหาทางปรบปรงเพอลดความเสยงในงายยกยาย

1.3.3 บงชปญหาและเสนอแนวทางปรบปรงของงานยกยายในกระบวนการนนๆ เพอลดความ

เสยง

1.3.4 ประเมนความเสยงโดยใชเครองมอ REBA NIOSH และ Biomechanics Load

1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.4.1 ทราบถงระดบความเสยงทางการยศาสตรของงานยกยายในการผลตเสารวลวดหนาม

1.4.2 สามารถลดความเสยงทางการยศาสตร ทเกดจากการยกยายและอาจกอใหเกดการ

บาดเจบตอระบบกระดกและกลามเนอและอาจเปนปญหาทท าใหโรงงานสญเสยเวลาการท างาน

1.5 เนอหาโครงงานวจย

1.5.1 บทท 1 จะกลาวถงความส าคญและทมาของปญหา วตถประสงคของโครงงานวจย ขอบเขตการศกษาและประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.2 บทท 2 จะกลาวถงงานวจยทเกยวของและทฤษฎทน ามาใชในงานวจยนโดยมทฤษฎดงน การยกยายวสดดวยแรงกาย ความเสยงทางการยศาสตร วธการประเมนภาระทางการยศาสตร

1.5.3 บทท 3 จะกลาวถงขอมลโรงงานกบกระบวนการผลตเสารวลวดหนามอยางละเอยด 1.5.4 บทท 4 จะกลาวถงระเบยบวธการวจย วาในการท าวจยครงนจะมวธการด าเนนการวจย

อยางไรเพอใหไดผลลพธ ตามวตถประสงคของโครงงานวจย

4

1.5.5 บทท 5 จะกลาวถงผลการด าเนนงานวจยโดยในบทนจะมขอมลทไดด าเนนการเกบมาและมขนตอนการประเมนเพอหาแนวทางแกไขปญหาและปรบปรงเพอใหบรรลวตถประสงคโครงงานวจย

1.5.6 บทท 6 บทสรปของโครงงานวจยวาผลการด าเนนงานทงหมดทไดท าไปในโครงงานวจยนไดสรปผลเปนอยางไร ไดมการแกไขอยางไร และสอดคลองกบวตถประสงคหรอไม

บทท 2

หลกการและทฤษฎทเกยวของ

ทฤษฎทใชจะประกอบไปดวย การยกยายวสดดวยแรงกาย เปนการกลาวถงการใชแรงจาก

รางกายยกวสดขนหรอลง การเคลอนยายวสดจากจดเรมตนไปยงปลายทางดวยมอทงสองขางโดยม

การกระท าทไมเหมาะสม จงท าใหเกดความเสยงทางการยศาสตรเปนผลน ามาสวธการประเมนภาระ

ทางการยศาสตร ซงประกอบไปดวย การประเมนดวยวธ REBA การวดโดยการประเมนความเสยงโดย

ใชสมการ NIOSH หลงจากนนจะท าการวดโดยการใชการค านวณภาระทางชวกลศาสตร

(Biomechanics)

2.1 ความหมายของการยศาสตร

การยศาสตร เปนค าทถกบญญตขนโดยราชบณฑตยสถานของไทยในภาษาไทย มาจากการ

สนธของค าสองค า ค าแรกคอ “การ” มความหมายวา งาน และ “กาย” มความหมายวา คน สวนค า

สดทาย คอ “ศาสตร” มความหมายวา ความร ตรงกบค าวา เออรโกโนมกส (Ergonomics) ใน

ภาษาองกฤษ ซงมาจากค าภาษากรก 2 ค ามาสนธกน คอ Ergon หมายถง งาน (Work) และ Nomos

หมายถง กฎ (Law) เมอรวมแลวจงเปน Ergonomics หรอ กฎของการท างาน (Law of Work) ดงนน

การยศาสตร จงสอความหมายถง องคความรทเกยวของกบการปฏบตงานของมนษย

สมาคมการยศาสตรนานาชาต (International Ergonomics Association, IEA) ไดใหค า

จ ากดความของการยศาสตรไวดงน “การยศาสตร คอ ศาสตรแขนงหนงทศกษาความสมพนธระหวาง

คน และ สวนตางๆ ของระบบ และความเชยวชาญในการประยกตใชทฤษฎ หลกการ ขอมล และ

วธการ ในการออกแบบเพอท าใหมนษยมความเปนอยทดทสด และระบบไดท างานอยางม

ประสทธภาพสงสด”

6

การยศาสตรเปนเรองของการประยกตใชหลกการทางดานชววทยา จตวทยา กายวภาค

ศาสตร และสรรวทยา เพอขจดสงทอาจเปนสาเหตท าใหพนกงานเกดความไมสะดวกสบาย ปวดเมอย

หรอมสขภาพอนามยทไมด เนองจากการท างานในสภาพแวดลอมนน ๆ การยศาสตรจงสามารถ

น าไปใชในการปองกนมใหมการออกแบบงานทไมเหมาะสมทอาจเกดมขนในสถานทท างาน โดยใหม

การน าการยศาสตรไปประยกตใชในการออกแบบงาน เครองมอ หรอหนวยทท างาน ดงตวอยาง

พนกงานทตองใชเครองมอในการท างาน ความเสยงในการเกดอนตรายตอระบบกลามเนอ -กระดกจะ

สามารถลดลงได ถาพนกงานใชเครองมอทไดมการออกแบบอยางถกตองเหมาะสมตามหลกการย

ศาสตรตงแตเรมแรก

สรปไดวาการยศาสตรเปนการศกษาเกยวกบสภาพการท างาน คนท างานและสงแวดลอมใน

การท างานเพอใหท างานอยางมประสทธภาพ ปองกนการบาดเจบในงาน และลดการบาดเจบจากการ

ท างาน ชวยเพมความปลอดภยในงานทท าไมมากกนอย

2.2 การยกยายวสดดวยแรงกาย

การยกยายวสดดวยแรงกาย (Manual Material Handling) คอ การใชแรงจากรางกายยก

วสดขนหรอลง การเคลอนยายวสดจากจดเรมตนไปยงปลายทางดวยมอทงสองขาง ซงการใชแรงจาก

รางกายยกวสดทมน าหนกมาก (Forceful Exertion) รวมทงการใชทาทางในการยกทไมเหมาะสม

(Awkward Posture) การท างานดวยทาทางซ าๆ ตอเนองเปนเวลานาน (Repetitive motion) การ

กดทบของวตถ (Contact Stress) และการท างานในทาเดมเปนเวลานาน (Static Posture) จะสงผล

ใหผปฏบตงานเกดการบาดเจบของระบบกระดกและกลามเนอจากการท า งานไดการปองกนการ

บาดเจบของระบบกระดกและกลามเนอจากการยกยายวสดดวยแรงกายสามารถท าไดดงน

1.การประเมนวสดสงของทจะท าการยก ผปฏบตงานควรมการประเมนวสดสงของกอนท า

การยก ดงน

- น าหนกของวสดสงของทจะท าการยก ตามกฎกระทรวง ก าหนดอตราน าหนกท

นายจางใหลกจางท างานได พ.ศ. 2547 ไดก าหนดน าหนกในการยก แบก หาม ทน ลาก หรอหนก

ส าหรบส าหรบลกจางซงเปนผหญง คอ 25 กโลกรม ส าหรบลกจางซงเปนผชาย คอ 55 กโลกรม

- ความสมดลของวสดสงของ ความยากงายในการจบถอวสดสงของ

- ระยะหางของวสดในแนวนอนและแนวดง

7

2. การตรวจสภาพบรเวณทจะยกโดยรอบ เชน ตรวจสอบระยะทางทตองยก ความถและ

ระยะเวลาในการยกตองไมมสงกดขวางทาง มเนอทวางมากพอในการยกเคลอนยาย พนจะตองไมลน

และแสงสวางเพยงพอเปนตน

3. การวางแผนการยกอยางถกวธ เชน ถาไมสามารถยกคนเดยวได ตองหาคนชวยยก ไมควร

พยายามยกเคลอนยายวสดสงของทหนกมากโดยล าพง หรออาจใชเครองทนแรงทเหมาะสม เพอลด

การใชก าลงแรงงานคนมการจดวางต าแหนงวสดสงของทจะยก ไมสงเกนกวาระดบไหล ควรใชถงมอ

เพอปองกนการถลอก ขดขด และการถกบาดจากของมคม และสวมใสรองเทานรภยเพอปองกนการ

ลนไถล และปองกนการบาดเจบจากวสดสงของหลนทบ

2.3 ความเสยงทางการยศาสตร

ความเสยงทางการยศาสตร การท างานในโรงงานอตสาหกรรม มหลายปจจยทสงผลใหเกด

ความเสยงทางการยศาสตร เชนปญหาการเจบปวยและบาดเจบของระบบกระดกและกลามเนอ ซง

เปนอกปญหาทท าใหสถานประกอบกจการสญเสยเวลาการท างาน ผลผลตเสยหายไมเปนไปตาม

เปาหมาย รวมถงสญเสยบคลากรทมความร ทกษะ และความสามารถขององคการ เพราะไมสามารถ

ปฏบตงานไดอยางเตมประสทธภาพ อนเนองมาจากปญหาทางการยศาสตรทมาจากการออกแบบพนท

การท างาน สถานงาน รวมถงทาทางการท างานของผปฏบตงานไมถกตองเหมาะสม และน าไปสการ

บาดเจบและเจบปวย

ทาทางในการท างาน เปนการจดรปแบบของรางกายระหวางสวนศรษะ ล าตว และรยางค

ตางๆ ใหอยในต าแหนงทเหมาะสม ซงตามหลกการยศาสตรการยกหวไหล การเหยยดศอกมากเกนไป

การบดขอมอ การหยบจบอปกรณชนเลกๆ อาจน าไปสการบาดเจบและโรคทเกยวกบระบบโครงราง

และกลามเนอได (สทธ ศรบรพา, 2544)

การประเมนความเสยง (Risk Assessment) หมายถง การจ าแนกและพจารณาจดล าดบ

ความส าคญของความเสยงทมอย โดยการประเมนจากโอกาสทจะเกด (Likelihood) และผลกระทบ

(Impact)

- โอกาสทจะเกด (Likelihood) เปนการพจารณาความเปนไปไดทจะเกดเหตการณความเสยง

ในชวงเวลาหนง หรอจะเรยกวา ความถหรอโอกาสทจะเกดเหตการณความเสยงกได

- ผลกระทบ (Impact) ระดบความรนแรงของผลเสยหายทเกดขน จากความเสยงและ ม

ผลกระทบตอองคกรซงอาจเปนไปไดทงในดานบวกและดานลบ โดยแบงผลกระทบไดหลายประเภท

8

ขนตอนในการประเมนความเสยงทางการยศาสตร เรมตนจากการคดเลอกกลมประชากรทจะ

ทาการศกษา จากนนท าการศกษากระบวนการท างาน รวมถงเกบขอมลทางการยศาสตรของการ

ท างานของผปฏบตงาน โดยการเกบขอมลจะบนทกภาพเคลอนไหวของทาทางการทางาน จากนนนา

ภาพทไดมาวเคราะหทาทางการท างานเพอหาระดบความเสยงจากการท างาน โดยพจารณาผลการ

ประเมนวาอยในระดบความเสยงทสามารถยอมรบไดหรอไม แลวจงทาการปรบปรงการท างานใหดขน

2.4 วธการประเมนภาระทางการยศาสตร (ergonomics load assessment)

2.4.1 วดโดยการประเมนความเสยงโดยวธ REBA

วธการประเมนทวทงรางกาย (Rapid Entire Body Assessment, REBA) เปนการประเมน

ทาทางการท างานทเปนการประเมน ตงแตสวนของ คอ ล าตว ขา แขน และมอ เปนเทคนคทคดคน

โดย ซ ฮกเนท (Sue Hignett) ซงเปนนกการยศาสตรของโรงพยาบาลแหงเมอง Nottingham

ประเทศสหราชอาณาจกร และ Lyn McAtamney ผอ านวยการของบรษททใหบรการทางดานการย

ศาสตรและอาชวอนามย (Occupational health and ergonomic services Ltd.) ในประเทศ

สหราชอาณาจกรเชนกน การประเมนดวยวธ REBA จะเหมาะส าหรบการประเมนสวนตางๆของ

รางกายส าหรบงานทมลกษณะเปลยนทาทางอยางรวดเรวหรองานทไมอยกบท งานทไมนงหรอยน

ปฏบตงานในทาทางเดมๆ ซ าๆ ตลอดเวลา รวมถงงานทมทาทางการท างานทไมสามารถคาดเดาได

เชนงานบรการ เปนตน วธ REBA ไดถกน ามาใชในการประเมนทาทางการท างานของพนกงานใน

ภาคอตสาหกรรมดวย เชน โรงงานเลอยไม (Jones & Kumar, 2010) เปนตน การประเมนทาทางการ

ท างานดวยวธ REBA ควรมการด าเนนการตามล าดบดงน

1. การเตรยมการ

ในขนตอนนผประเมนควรตองชแจงผปฏบตงานทจะไดรบการประเมนเพอสอสาร

วตถประสงคของการประเมนใหผปฏบตงานไดรบทราบ เพอใหผปฏบตงานท างานอยางเปนปกต ไม

เกดการเกรง หรอท างานเปนทาทางทแตกตางไปจากการปฏบตงานประจ า หลงจากนนผประเมนควร

ตองสมภาษณลกษณะงานและขนตอนการท างานของผปฏบตงานรวมทงสงเกตการณท างาน ทาทาง

การเคลอนทของผปฏบตงาน หลายๆ รอบของการท างานเพอใหเขาใจล าดบและขนตอนการท างาน

รอบเวลาทใชต าแหนง และทาทางผปฏบตงาน รวมถงอปกรณตางๆ ทใชงานประกอบการปฏบตงาน

ทงนเพอใหสามารถประเมนไดอยางถกตองมากยงขน

9

2. การเลอกงานทจะประเมน

การประเมนดวยวธ REBA สามารถประเมนไดอยางรวดเรวจงท าใหสามารถประเมน

ไดหลายต าแหนงและหลายงานในรอบของการท างาน การประเมนดวย REBA สามารถประเมนเพยง

รางกายดานซาย หรอดานขวาเพยงดานเดยวกได หรอในกรณทจ าเปนอาจจะประเมนทง 2 ดานกได

การเลอกทาทางทจะประเมนอาจพจารณาดงน

(1) เปนทาทางหรองานทยากทสด (จากการสมภาษณผปฏบตงานและจากการสงเกต

ของผประเมน) (2) เปนทาทางทใชเวลานานทสด และ (3) เปนทาทางทตองมการใชแรงมากทสด

3. การประเมนดวยแบบประเมน REBA

การประเมนดวย REBA ไดมการจดท าเปนรปแบบ แบบประเมนเพอใหงายตอผ

ประเมนในการประเมนในพนทปฏบตงาน มการประเมนเปน 2 กลมหลกคอ กลม A ประกอบดวยการ

ประเมนคอ ล าตว และขา และกลม B ประกอบดวยการประเมนสวนแขนและขอมอ โดยการประเมน

แบงเปน 15 ขน

2.4.2 วดโดยการประเมนความเสยงโดยใชสมการ NIOSH

NIOSH (The National Institute for Occupational Safety and Health) เปนหนวยงาน

ทางสขศาสตรอตสาหกรรมในสหรฐอเมรกา ทท าหนาทหลกเกยวกบการศกษาวจยทางดานอาชวอนา

มยและความปลอดภยและจดท าขอเสนอแนะตางๆ ในการปฏบตงานเพอปองกนการบาดเจบ

เนองจากการท างาน (Work-related Injury and Illness) NIOSH ยงท าการตรวจสอบอนตราย

ทางดานตางๆ ทอาจเกดขนไดจากการท างาน ใหค าแนะน าในการออกขอก าหนดกฎหมายทเกยวของ

เสนอแนะมาตรการใชสารพษและระดบของสารเคมทปลอดภยตอผปฏบตงาน ซงเรยกวา คาปรมาณ

ขดจ ากดของสารทแนะน า (Recommended Exposure Limits, RELs) นอกจากหนาทดงกลาว

ขางตน NIOSH ยงเสนอวธการในการวเคราะหและประเมน ปจจยเสยงดานการยศาสตรในสถานท

ท างานทมลกษณะการท างานทตองมการยกขนยายวตถดายแรงคน ซงวธการดงกลาวรจกกนในนามวา

สมการการยกของ NIOSH (NIOSH Lifting Equation)

NIOSH ไดเสนอสมการการยกครงแรกเมอป ค.ศ. 1981 ตอมา NIOSH ไดมการวจยเพมเตม

เพอปรบปรงสมการดงกลาวใหมความเหมาะสมมากยงขน และในป ค.ศ. 1991 จงไดเสนอสมการการ

ยกทมการปรบปรงใหม (Revised NIOSH Lifting Equation) ซงสมการนกไดมการน ามาใชงานอยาง

แพรหลายจนถงปจจบนน

สมการการยกของ NIOSH ใชในการประเมนสภาพการยกและเคลอนยายสงของดวยแรงกาย

ของผปฏบตงาน โดยพจารณาความสามารถในการใชแรงกลามเนอของมนษยรวมถงความส าคญของ

10

ปจจยทเกยวของและสมพนธกบงานยกนนๆ การประเมนโดยใชสมการยกของ NIOSH จะใชประเมน

ไดภายใตเงอนไขและขอจ ากด ดงตอไปน

1. เปนการยกเคลอนยายดวยมอทง 2 ขาง ไมฉดกระชาก ยกทางดานหนาของล าตว

มอทง 2 ขางอยในระดบเดยวกน วสดทจะยกมขนาดไมกวางมากเกนไป และมการกระจายน าหนกไป

ยงมอทง 2 ขางเทาๆ กน

2. สมการนไมสามารถน าไปใชไดกบการยกดวยมอขางเดยว ยกในขณะนงคกเขาหรอ

ยกในบรเวณจ ากด ยกวสดสงของทไมมนคง การใชรถเขน การขดตก หรอการยกขน - ยกลง ดวย

ความเรวสงกวา 30 นว/วนาท

3. สภาพแวดลอมในการท างาน ควรมอณหภมระหวาง 19 ถง 27 องศาเซลเซยส

ความชนสมพทธระหวาง 35 ถง 50 เปอรเซนต (หากอยนอกเหนอชวงดงกลาว อาจเพมความเสยงตอ

การบาดเจบได)

4. พนรองเทา และพนผวงาน ควรอยในสภาพทสามารถยนไดอยางมนคงปลอดภย

2.4.2.1) คาขดจ ากดน าหนกทแนะนาใหยกไดขณะทางาน (Recommended

Weight Limit : RWL) เปนคาน าหนกทเหมาะสมทจะยกหรอขนยายไดโดยไมเกนขดจ ากดในการรบ

น าหนกของกลามเนอหลง โดยคา RWL ทไดเปรยบเสมอนคาน าหนกทมความใกลเคยงกบสภาวะของ

ผปฏบตงานทมสขภาพดโดยทวไป ซงสามารถยกขนยายไดอยางปลอดภยในชวงเวลาการท า งานปกต

คอ ไมเกน 8 ชวโมงตอวน คา RWL ไดมาจากการค านวณโดยใชสมการดงน

RWL= LC x HM x VM x DM x AM x FM x CM (2.1)

เมอ LC คอ คาคงทของนาหนกทสามารถยกไดปลอดภย (เทากบ 23 กก.)

HM คอ คาแฟคเตอรตวคณปรบระดบความสง 25 / H เมอ H > 25

VM คอ คาแฟคเตอรตวคณปรบระดบแนวตง เทากบ 1- (0.003 |V-75|)

DM คอ คาแฟคเตอรตวคณปรบระยะ เทากบ 0.82+(4.5/D) เมอ D > 25

AM คอ คาแฟคเตอรตวคณ ความเอยง (1-0.0032A) เมอ A คอ มมของการไม

สมมาตร หรอ เอยวตว มหนวยเปน องศา

FM คอ คาแฟคเตอรตวคณความถ ในการยก

CM คอ คาแฟคเตอรตวคณความถนดในการจบยด (Coupling)

2.4.2.2) คาดชนการยก (Lifting Index :LI) เปนคาบงชถงอตราความเสยงของ

คนงานตอการบาดเจบจากการยกยาย สามารถค านวณไดจากอตราสวนระหวางนาหนกทจะยกตอคา

11

RWL คาทค านวณไดจากสมการจะใชเปนแนวทางในการประเมนความเสยงไมใชระบถงอนตราย

ดงนนเมอท าการค านวณคาตางๆ ในสมการการยกของ NIOSH แลวจะสามารถวเคราะหความเสยงได

ดงสมการ

LI = น าหนก / RWL (2.2)

ซงคา LI มเกณฑในการพจารณาดงตอไปน

กรณทคา LI นอยกวา 1 แสดงวา สถานการณงานยกยายทปฏบตอยนมความปลอดภยในการ

ยกยาย ไมจ าเปนตองมมาตรการแกไขปรบปรงงานยกยายนแตอยางใด

กรณทคา LI ตกอยระหวาง 1 กบ 3 แสดงวา สถานการณงานยกยายทก าลงปฏบตอยไมม

ความปลอดภยในการยกยาย แตสามารถกระท าตอไปได แตวาจ าเปนตองมมาตรการทางดาน

วศวกรรมเขามาก ากบแกไขปรบปรงหรอควบคมงานยกยายน

กรณทคา LI มากกวา 3 แสดงวา สถานการณงานยกยายทปฏบตอยมอนตรายจากงานการยก

ยายมาก ตองสงหามมใหมการท างานยกยายดงกลาวโดยเดดขาดและโดยทนท

ภาพ 2.1 แสดงตวแปรทมผลตอขดจ ากดของน าหนกในการยก H, D, V และ F

ทมา : NIOSH, 1994

2.4.3 วดโดยการใชการค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics)

ชวกลศาสตรหรอกลศาสตรชวภาพ (Biomechanics) เปนวชาทใชกฎของฟสกส โดยเฉพาะ

อยางยงกฎของนวตนเกยวกบการเคลอนไหว และแนวคดรวบยอดทางดานกลศาสตรมาอธบายถงการ

เคลอนไหวทเกดขนทสวนตางๆ ของรางกาย และแรงทกระท าตอสวนตางๆ เหลานน โดยมองมนษยใน

แงทเปนระบบเครองจกรกลประเภทหนง ซงจะพจารณาวาเมอมนษยเคลอนไหวหรอหยดนงอยกบท

นน รางกายของมนษยซงมขอตอตางๆ ทเชอมกนอยเปนระบบ ชวงเชอมขอตอนนมการเคลอนไหวได

อยางไร มแรงภายในใดบางทกระท าตอระบบชวงเชอมขอตอนขณะทรางกายเคลอนไหวท างานใน

ทาทางตางๆ (สทธ ศรบรพา 2540)

12

นรศ เจรญพร (2550) พจารณาการเคลอนไหวของมนษยสามารถแบงออกไดเปน 2 แบบ คอ

แบบอยนง (Static Model) คอการศกษาเรองแรงกระท าตอรางกายมนษยทอยนงไมมการเคลอนไหว

เชน การนงท างานหรอการยนทถกหลกทางการยศาสตร เปนตน และแบบเคลอนท (Dynamic

Model) คอการศกษาแรงกระท าตอรางกายมนษยขณะทเคลอนไหวหรอรางกายอยในสภาวะทไม

สมดล เชน การค านวณแรงทใชในการตอกตะป การเดน การยกของ การควบคมคนบงคบ เปนตน

ผลกระทบจากการยกวตถจะสงผลมากทสดตอกระดกสนหลงสวนเอว (lumbar) จงไดมการ

เลอกขอตอ L5/S1 เปนจดในการค านวณหาความเคนทเกดขนกบกระดกสนหลง จากขอมลการศกษา

ดงกลาว NIOSH ไดแนะน าวาหากคาแรงกดบนหมอนรองกระดกสวน L5/S1 ทท านายไดมคาสงกวา

3,400 นวตน เพยงพอทจะท าใหเกดอนตรายและมศกยภาพสงทจะกอใหเกดอนตรายตอการแตกหก

ของกระดกสนหลงของผปฏบตงานได และหากคาแรงกดทกระท าตอหมอนรองกระดกมคามากกวา

6,400 นวตน งานดงกลาวสามารถท าใหผปฏบตงานจ านวนมากอยในภาวะทอนตรายตอการบาดเจบ

ของหมอนรองกระดกสนหลง

2.4.4 วธการรายงานดวยตวผใหขอมลเอง (Self-Report Method)

การเกบขอมลโดยวธการรายงานดวยตวผใหขอมลเองโดยทวไปเปนการใหผปฏบตตอบ

แบบสอบถามดวยตวเอง ซงแบบสอบถามควรตองมการออกแบบอยางเหมาะสม โดยตองใหผตอบ

เขาใจวตถประสงคในการสอบถามและเขาใจขอค าถามทมในแบบสอบถามเหลนนน เพอใหไดขอมลท

มความถกตองมากทสด แบบสอบถามดงกลาวควรมการวเคราะหความถกตองของเนอหาและความ

เชอถอไดของแบบสอบถามกอนทจะน าไปเกบขอมล ในกรณทสามารถท าไดควรมการชแจง

วตถประสงคและรายละเอยดของขอค าถามตอผตอบแบบสอบถามดวยวาจาเพอใหแนใจวาผตอบม

ความเขาใจในขอค าถามอยางถกตอง อยางไรกตามในกรณทไมสามารถท าไดกควรตองมค าอธบาย

วตถประสงคและรายละเอยดตางๆ อยางครบถวน วธการรายงานดวยตวผใหขอมลเอง โดยทวไป

มกจะใชกบขอมลทไมมความซบซอน และตองการขอมลจ านวนมากเพอการวเคราะห ซงขอมล

เหลานนมกเปนขอมลพนฐานการเกบขอมลดวยวธนถอวามความนาเชอถอนอยทสดเมอเทยบกบวธ

อนๆ

การสรางแบบสอบถามทด ผออกแบบสอบถามตองทราบวาตองการขอมลอะไร เพอจะน ามาใช

ประโยชนอะไร โดยทวไปมกจะตองสรปกรอบแนวคดของการศกษา หรอการวจยนนกอนวามตวแปร

หรอปจจยอะไรบางทตองการศกษา เพอใหสามารถออกแบบสอบถามใหครอบคลมเนอหาทตองการ

ศกษาไดครบถวนในการเขยนขอค าถามในแบบสอบถาม ควรเขยนดวยขอความทเขาใจไดงาย ใช

ประโยคทสน และมความชดเจน หลกเลยงค าถามน า หรอค าถามทซบซอนเกนไป ซงอาจจะท าใหเกด

13

ความสบสนได จ านวนขอค าถามกไมควรมากเกนไปเพราะท าใหผตอบเกดความเบอหนายได แตขอ

ค าถามกไมควรใหนอยเกนไปจนไมสามารถน ามาใชสรปผลการศกษาได ดงนนจงควรพจารณาให

เหมาะสม นอกจากนนยงควรพจารณาถงการจดพมพแบบสอบถามดวย เชน ขนาดตวอกษรทใช

รปแบบตาราง ขนาดของชองหรอทวางส าหรบการกรอกขอมล เปนตน แบบสอบถามทดควรมการ

อธบายวตถประสงคเพอใหผตอบเขาใจ และยนดทจะใหขอมลทเปนจรงมากทสด

โดยทางผจดท าไดออกแบบแบบสอบถามอาการบาดเจบทมความเหมาะสมกบพนกงานทจะ

ท าการตอบแบบสอบถามน โดยจะประกอบไปดวยขอมลทวไป ไปจนถงอาการบาดเจบทจะมบรเวณท

บาดเจบใหในรปเพอใหสามารถตอบไดอยางชดเจนและเพอไมใหเกดความสบสน

2.5 ผลงานวจยทเกยวของ

ในอดตไดมโครงงานวจยของ นางสาวชนกาพร ใหมตน (2557) เรอง การประเมนและการลด

ความเสยงในงานยก-ยายในการผลตโถสขภณฑแบบนงยอง โดยมวตถประสงคในการวจยเพอประเมน

ความเสยงทางการยศาสตรในงานยกยายในโรงงานผลตโถสขภณฑแบบนงยอง และเพอลดความเสยง

ในการบาดเจบจากการทางงานของพนกงานตามหลกการยศาสตร โดยมการประเมนทงหมด 3

ประเภทคอ 1) การประเมนอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน ดวยแบบสอบถาม

อาการบาดเจบทเกดจากการท างาน 2) การประเมนทาทางการท างาน โดยการใชแบบประเมน REBA,

การหาแรงกดทหมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 และการใชสมการการยกของ NIOSH ค านวณหาคา

น าหนกทแนะน าในการยก (RWL) และคาดชนการยก (LI) และ 3) การประเมนดวยการใชเครองมอวด

อตราการเตนหวใจและเครองวดการเปลยนแปลงทางไฟฟาของกลามเนอ (EMG)

ผลจากการประเมนพบวางานยกสวนใหญในกระบวนการผลตโถสขภณฑแบบนงยอง มความ

เสยงทางดานการยศาตรตองไดรบการแกไขหรอปรบปรงและเมอน าคะแนนความเสยงของสวนของ

รางกายทมคะแนนความเสยงสงของแตละวธการประเมนมาเปรยบเทยบกน พบวา ในแตละงานทม

ความเสยงสงจะมคะแนนความเสยงสงบรเวณลาตวหรอหลง, มอ, ขอมอ, ขา, เทา และแขนสวนบนซง

สอดคลองกบขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงานทไดจาก

แบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการทางาน จงน าไปสการปรบปรงงานยกทมความเสยงสง เพอ

ลดความเสยงทเกดขนโดยไดท าการปรบปรง 6 หวขอดงน 1) ปรบระดบความสงของแทนวางแบบ

พมพ 2) ปรบเปลยนวธการยก จากยก 1 คน เปนการยกแบบ 2 คน 3) เปลยนต าแหนงการวางแบบ

พมพตวผในงานยอยท 1 ใหวางบนแทนวางแบบพมพดานขางแบบพมพตวเมย 4) ออกแบบรถเขนน า

ดนเพอชวยในการเคลอนยายถงน าดน (ถงใหญ) เขาไปใหแตละแถวของแทนวางแบบพมพได 5) ปรบ

14

ระดบความสงของชนวางโถสขภณฑ (ใหญ) และออกแบบชนวางโถสขภณฑ (เลก) และ 6) การ

ออกแบบโตะวางโถสขภณฑ (หลงเผา) หลงจากการปรบปรงงานยกทมความเสยงสง ท าใหผลการ

ประเมนในแตละวธมความเสยงทางดานการยศาสตรลดลง และพนกงานสวนใหญมความพงพอใจตอ

การท างานดวยวธการใหม อยางไรกตาม ส าหรบงานยกในกระบวนการผลตบางงานยงไมสามารถลด

ระดบความเสยงใหอยในระดบทปลอดภยได เนองจากมขอจ ากดในดานงบประมาณทใชในการ

ปรบปรง

ผลงานวจยดงกลาวไดมการประเมนความเสยงและปรบปรงจนไดผลลพธทดขน จงไดน าแนว

ทางการประเมนมาประยกตใชเขากบการผลตเสารวลวดหนาม เนองจากเปนการยกยายวสดดวย

แรงกายเชนเดยวกน

บทท 3

ขอมลโรงงาน

3.1 ประวตโรงงาน

บรษท พบลยคอนกรต จ ากด ตงอยท 292/1 ถนนเชยงใหม- ล าปาง ต าบลปาตน อ าเภอ

เมอง จงหวดเชยงใหม , 50300 จดทะเบยนเปนนตบคคล เมอวนท 21 กรกฎาคม 2535 ดวยทนจด

ทะเบยน 125 ลานบาท (ช าระเตม)ประกอบกจการผลตจ าหนายผลตภณฑคอนกรตส าเรจรปโดยม

โรงงานททนสมยบนพนทกวา 40 ไร ในเขตอ าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม สามารถผลตสนคาและ

ใหบรการทครอบคลมเขตพนทภาคเหนอตอนบน กอตงขนเพอประกอบกจการผลตและจ าหนาย

ผลตภณฑคอนกรตส าเรจรป ตามาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.) ทหลากหลายทงสนคาและบรการอยาง

ครบวงจร จดเปนโรงงานทใหญทสดในภาคเหนอ และยงเลงเหนถงการจดการดานระบบคณภาพเพอ

สรางความมนใจใหกบ ลกคา จงไดรบการรบรองระบบบรหารคณภาพ ISO 9001: 2008 โดยตลอด

ระยะเวลาการด าเนนกจการทผานมาของบรษทฯ ไดมการคดคนและพฒนาผลตภณฑคอนกรต

ส าเรจรปออกมาสตลาดอยเสมอ จนกระทงไดรบการรบรองอนสทธบตร ระบบโครงสรางส าเรจรป

จากกรมทรพยสนทางปญญา และเปนทยอมรบของหนวยงานราชการและภาคเอกชน โดยแผนทและ

ภาพถายของโรงงาน ดงแสดงในภาพ 3.1 - 3.3

16

ภาพ 3.1 ทตง บรษท พบลยคอนกรต จ ากด

ภาพ 3.2 ภาพถายมมสงของโรงงาน

17

ภาพ 3.3 ภาพถายภายในสายการผลต

3.2 กระบวนการผลตเสารวลวดหนาม

กระบวนการผลตเสารวลวดหนามแบบออกเปน 2 แผนกใหญๆ ไดแก แผนกเทเสา และ

แผนกตดยก ซงแตละแผนกจะมงานยอยอย 8 และ 4 งานยอยตามล าดบ ดงน

3.2.1แผนกเทเสา แบงงานยอยได 8 งานยอยไดแก

1) ท าความสะอาดแมแบบ

2) พนน ายาเคลอบแบบ

3) เขาแบบ และ ดงลวด

4) ดงลวดสปรง

5) ใสหวแลวพนน ายาอกครง

6) เทปน และรอปนหมาน

7) ดงหวออก

8) แตงหนาปนใหเรยบ

3.2.2 แผนกตดยก แบงงานยอยได 4 งานยอยไดแก

1) ตดลวด

2) เคาะแบบโดยใชเครองเขยาแบบ

18

3) ยกเสาออกจากแบบแลวแพคเสา

4) ยกเขาคลงเกบสนคาโดยใชเครน

ซงกระบวนการผลตเสารวรวดหนามทไดท าการแบงแผนกการท างาน และแบงงานยอย

ออกมาเปนสวนๆน จะน าไปท าการประเมนความเสยงทางการยศาสตรในแตละงานยอยตามหลกการ

ประเมนตอไป

บทท 4

วธการด าเนนงานโครงงานวจย

จากการศกษาวจยเพอประเมนและลดความเสยงทางการยศาสตรในในการผลตเสารวลวด

หนาม เรมจากการศกษาขอมลเกยวกบโรงงานและกระบวนการผลตเสารวลวดหนามทกขนตอน

รวมทงสอบถามถงขอจ ากดตางๆ ในกระบวนการผลต ทมผลตอการท างานของพนกงานและคณภาพ

ของผลตภณฑ แลวเกบรวบรวมขอมลทจ าเปนตอการท าโครงงาน รวมทงก าหนดขนตอนตางๆ วธการ

เกบขอมล การประเมน และการวเคราะหขอมลมรายละเอยด ดงแสดงในภาพ 4.1

4.1 ขนตอนและวธการด าเนนงาน

4.1.1 ศกษาทฤษฎของงานยกยายสงของดวยแรงกายคนตามหลกการยศาสตร และน าความร

ทไดมาก าหนดแนวคด และหลกการในการท าวจย

4.1.2 เกบขอมลทวไป เชน น าหนกและสดสวนของพนกงาน เวลาในการท างานในแตละวน

ของพนกงาน และขอมลทางดานสขภาพของพนกงาน โดยจะใชแบบสอบถามอาการบาดเจบของ

พนกงานวามอาการเจบปวดเมอยลาหรอไม สามารถดผลการเกบขอมลทวไปไดจาก ตาราง 5.1 และ

สามารถดผลแบบสอบถามอาการบาดเจบของพนกงานไดจากหวขอ 5.2.1

4.1.3 ศกษากระบวนการผลตและการท างานของพนกงานในแตละแผนกและแตละขนตอนท

มการการผลตเสารวลวดหนาม ซงมทงหมด 2 แผนก 12 งานยอย โดยไดเลอกศกษาและประเมน

ทงหมด 5 งานยอยทเลอกศกษา ดงแสดงในตาราง 4.1 หลงจากนนจงท าการถายภาพและบนทก

VDO ทาทางการท างานของพนกงานในมมตางๆ และแตละสวนของรางกายอยางละเอยด

20

ตาราง 4.1 การแบงงานยอยทใชในการประเมนความเสยงทางการยศาสตร

งานยอย การด าเนนการ 1 ดงลวดพรอมเขาแบบ การดงลวดใชแรงประมาณ 700N ใหเขาไปในแบบ 2 ใสหวลองแบบ 3 งานตดลวด 4 ดงเสาออกจากแบบ หนก 30 กโลกรม 5 ยกเสาเพอแพคเสาเขาสตอก หนก 30 กโลกรม

4.1.4 ประเมนความเสยงจากการท างานของพนกงานกอนการปรบปรง ประกอบดวย

1) การประเมนทาทางการท างานโดยใชแบบประเมน REBA สามารถดผลการ

ประเมนไดจากขอ 5.2.2

2) การประเมนทาทางการท างานโดยใชสมการการยกของ NIOSH เพอหาคาน าหนก

ทแนะน าในการยก (RWL) และคาดชนการยก (LI) สามารถดผลการประเมนไดจากหวขอ 5.2.3

3) การศกษาทาทางการท างานโดยการค านวณ Biomechanics Load สามารถดผล

การประเมนไดจากหวขอ 5.2.4

4.1.5 น าผลการประเมนจากขอ 4.2.4 มาวเคราะหหาความเสยงจากการท างานในแตละวธ

เทยบกบขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท า งานของพนกงานทไดจาก

แบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการท างาน สามารถดผลการประเมนไดจาก ตาราง 5.8

4.1.6 ด าเนนการปรบปรงปรบปรงความเสยงตามหลกการยศาสตร พรอมอธบายใหพนกงาน

เขาใจถงวธการท างานใหม และใหพนกงานไดทดลองใช เปนเวลา 1 เดอน สามารถดผลไดจากบทท

5.3

4.1.7 ประเมนความเสยงจากการท างานหลงจากปรบปรง ดวยวธการทเหนสมควร และ

วเคราะหผลการประเมน เพอเปรยบเทยบผลการด าเนนงานกอน -หลงปรบปรงเพอดวาสามารถลด

ความเสยงไดมากนอยเพยงใด สามารถดผลการประเมนไดจากบทท 5.4 เปนตนไป

4.1.8 สรปผลการด าเนนงาน

4.1.9 จดท ารปเลมโครงงาน

21

4.2 แผนผงขนตอนวธการด าเนนโครงงานวจย

ภาพ 4.1 แผนผงขนตอนวธการด าเนนงานโครงงานวจย

4.3 ขนตอนการประเมนทาทางการท างานโดยใชแบบประเมน REBA

เราจะน าภาพ วดโอการท างานของพนกงานในแตละงานยอยมา เพอเลอกทาทางการท างาน

ของพนกงานในแตละงานยอยทมความเสยงทสดดอนตรายทสด มาท าการประเมน ซงมขนตอนการ

ประเมน ดงน

4.3.1 พจารณาทาทางการทางานทเลอกมา กลม A ประกอบดวย

1) การประเมนต าแหนงของศรษะและคอ

- ถามมกมอยระหวาง 0 – 20 องศา ใหคะแนน 1

22

- ถามมกมมากกวา 20 องศา ใหคะแนน 2

- ถามการเงยศรษะ (คอเอนไปดานหลง) มากกวา 20 องศา ใหคะแนน 2

- ถามการหมน (twist) ศรษะ ใหคะแนนเพม +1

- ถามการเอยงศรษะไปดานขาง ใหคะแนนเพม +1

2) การประเมนต าแหนงของลาตว (Trunk)

- ล าตวตงตรงทมมเอยงไมเกน -20 องศา ใหคะแนนเปน 1

- ล าตวโนมไปดานหนาระหวาง 1 – 20 องศา ใหคะแนน 2

- ล าตวโนมไปดานหนาระหวาง 20 – 60 องศา ใหคะแนน 3

- ล าตวโนมไปดานหนามากกวา 60 องศา ใหคะแนน 4

- ล าตวมการหมน ใหคะแนนเพม +1

- ล าตวมการเอยงไปดานขาง ใหคะแนนเพม +1

3) การประเมนต าแหนงของขาและเทา (Legs)

- ขาอยในลกษณะสมดลซายขวา ตงตรง ใหคะแนน 1

- ไมสมดลงอเพยงเลกนอย ใหคะแนน 2

- มมงอระหวาง 30 – 60 องศา ใหคะแนนเพม +1

- มมงอมากกวา 60 องศา ใหคะแนนเพม +2

4) สรปผลคะแนนการประเมนของคอ ล าตว และขาทงสองขาง น าคาทไดมาอานคา

ในตาราง A ในแบบประเมน

5) การประเมนภาระงานทท า

- ถาภาระงานนอยกวา 4 กโลกรม ใหคะแนน 0

- ถาภาระงานอยระหวาง 4 – 10 กโลกรม ใหคะแนน 1

- ถาภาระงานมากกวา 10 กโลกรม ใหคะแนน 2

- ถาเคลอนทซ าบอยๆ หรอมการใชแรงท างานอยางรวดเรว ใหคะแนนเพม +1

6) น าคะแนนจากขอ 4) รวมกบคะแนนในขอ 5) ไดเปนคะแนนของกลม A

4.3.2 พจารณาทาทางการท างานทเลอกมา กลม B ประกอบดวย

1) การประเมนต าแหนงแขนสวนบน (Upper Arm)

- แขนอยในต าแหนงไปขางหนาหรอมาขางหลงไมเกน 20 องศา ใหคะแนน 1

- แขนอยดานหลง เกน 20 องศา ใหคะแนน 2

- แขนอยดานหนาอยระหวาง 20-45 องศา ใหคะแนน 2

23

- แขนอยดานหนาอยระหวาง 45-90 องศา ใหคะแนน 3

- แขนมมมเกน 90 องศา เมอเทยบกบล าตว ใหคะแนน 4

- ถามการยกของไหล ใหบวกคะแนนเพม +1

- ถามการกางแขน ใหบวกคะแนนเพม +1

- ถาแขนมทรองรบหรอวางพาดอย ใหลบคะแนน -1

2) การประเมนต าแหนงแขนสวนลาง (Lower Arm หรอ Forearm)

- แขนสวนลางอยในชวงประมาณ 60 – 100 องศา วดจากแนวดง ใหคะแนน 1

- แขนสวนลางมมมนอยกวา 60 องศา หรอมมมมากกวา 100 องศา ใหคะแนน 2

3) การประเมนต าแหนงมอและขอมอ (Hand และ Wrist)

- ขอมออยในแนวเดยวกบแขนสวนลางหรองอขนลงไมเกน 15 องศา ใหคะแนน 1

- ขอมองอขนลงมากกวา 15 องศา ใหคะแนน 2

- ถามการท างานทเกดการเบยงขอมอออก (Deviation) ใหบวกคะแนนเพม +1

- ถามการหมนขอมอ ใหบวกคะแนนเพม +1

4) สรปผลคะแนนการประเมนของแขนสวนบน แขนสวนลาง และมอ น าคาทไดมา

อานคาในตาราง B ในแบบประเมน

5) การประเมนทจบชนงาน

- มทจบชนงานทด เหมาะสม สามารถท าใหเกดแรงในการท างาน ใหคะแนน 0

- มทจบชนงานอยในระดบพอใช ใหคะแนน 1

- มทจบชนงานอยในระดบไมด ใหคะแนน 2

- ไมมทจบ ท าใหเกดทาทางทไมเหมาะสม ใหคะแนน 3

6) น าคะแนนจากขอ 4) รวมกบคะแนนในขอ 5) ไดเปนคะแนนของกลม B

4.3.3 การประเมนการเคลอนไหวและกจกรรมของงาน

- ถารางกายสวนใดสวนหนงอยกบทนานกวา 1 นาท ใหคะแนน 1

- ถามการเคลอนไหวสวนใดสวนหนงซ าๆ มากกวา 4 ครงตอนาท ใหคะแนน 1

- ถามการเปลยนแปลงต าแหนงทาทางของรางกายมากและเรว ใหคะแนน 1

4.3.4 น าคะแนนคะแนนของกลม A และ B ไปอานคาจากตาราง C

4.3.5 น าคะแนนจากตาราง C มารวมกบคะแนนทไดจากการประเมนการเคลอนไหว และ

กจกรรมของงาน จากขอ 4.3.4 ท าใหไดคาคะแนนความเสยงรวมจากแบบประเมน REBA

24

4.3.6 น าคาคะแนนความเสยงรวมจากแบบประเมน REBA มาพจารณาหาระดบความเสยง

ของทาทางการท างานของพนกงานในแตละงานยอย โดยการแปลผลคาคะแนนความเสยงรวมแสดงดง

ตาราง 4.2

ตาราง 4.2 การหาคาคะแนนความเสยงรวมและการสรปผลคะแนน

คะแนน การแปลผล

1 ความเสยงนอยมาก

2-3 ความเสยงนอย ยงตองมการปรบปรง

4-7 ความเสยงปานกลาง ควรวเคราะหเพมเตมและควรไดรบการปรบปรง

8-10 ความเสยงสง ควรวเคราะหเพมเตมและควรรบปรบปรง

≥11 ความเสยงสงมาก ควรปรบปรงทนท

4.4 การวเคราะหสมการการยกของ NIOSH

4.4.1 ตรวจสอบลกษณะงานและสภาพของการท างานของแตละงานยอยวาอยภายใตเงอนไข

ของการใชสมการการยกของ NIOSH หรอไม

4.4.2 ท าการวดคาตวแปรตางๆ ทเกยวของในทาทางการท างานตอนเรมยกและตอนวางใน

แตละงานยอย ซงตวแปรตางๆ ทตองวดมดงน

L (Load Weight) คอ น าหนกของวสดทยก มหนวยเปนกโลกรม

H (Horizontal Location) ระยะหางจากจดกงกลางระหวางขอเทาดานในทง 2 ขาง

ถงมอ มหนวยเปนเซนตเมตร

V (Vertical Location) ระยะหางจากพนถงมอขณะยก มหนวยเปนเซนตเมตร

D (Vertical Travel Distance) คา Absolute Value ของความแตกตางระหวาง

ความสงของการยกวสดทจดเรมตน และจดหมายปลายทาง มหนวยเปนเซนตเมตร

A (Asymmetry Angle) มมทวดไดจากการทวสดถกยกเบยงเบนออกจากแนวตรง

ดานหนา (mid-sagittal plane) ของรางกายผยก มหนวยเปนองศา

F (Lifting Frequency) จ านวนครงในการยกโดยเฉลยตอนาท

W (Work Duration) ระยะเวลาในการยก

C (Coupling Classification) การจ าแนกคณภาพในการยด จบ วสด

25

4.4.3 ค านวณหาคาขดจ ากดของน าหนกทแนะน า (RWL) ในทาทางการท างานตอนเรมยก

และตอนวางในแตละงานยอย โดยการหาคาตวแปรหรอคาแฟคเตอรตวคณตางๆ ในสมการการยกของ

NIOSH

4.4.4 ค านวณหาคาดชนการยก (LI) ในทาทางการท างานตอนเรมยกและตอนวางในแตละ

งานยอย

4.5 การศกษาทาทางการท างานโดยการค านวณ Biomechanics Load

จะศกษาในงานทมความเสยงมากทสด ซงเปนการวเคราะหหาแรงและความเคนทกระท าตอ

สวนตางๆ ของรางกายอนเนองมาจากการทรางกายตองรบภาระจากภายนอก และทาทรงตวในการ

ท างาน (Working Posture) กจกรรมการท างานอาจมองจากภาพ 2 มต เมอใดทมการวเคราะหดาน

ชวกลศาสตรจากภาพ 2 มต จะตองทราบขอมล ดงน 1) แรงภายนอกทกระท าตอสวนตางๆ ของ

รางกาย และทศทางของแรง 2) ทาทรงตวของรางกาย และ 3) มวลและศนยกลางมวลของสวนตางๆ

ของรางกายบคคลนน และ การค านวณแรงและโมเมนตบดจ าเปนตองอยในสมมตฐานวาระบบแรงอย

ในสมดลสถต (Static Equilibrium) คอ ผลรวมของแรงในแนวนอนแกน X ผลรวมของแรงในแนวตง

แกน Y และ ผลรวมของโมเมนตรอบจดหมนใดๆ = 0

ซงวธการประเมนภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics) มขนตอน ดงน

4.5.1 น าภาพถายทาทางการท างาน ในมมดานขาง (2 มต) ของพนกงานทมความเสยงสง

ทสด มาวาดรางแบบทาทางการทา งานของพนกงาน

4.5.2 น าภาพรางทไดมาเขยนแรง และวดมมสวนของรางกายทใชในการค านวณ เปนแบบ

เดยวกบทใชในวชากลศาสตร ซงตองเขยนขนมาแสดงทงขนาด และทศทางของแรงทกระท าตอ

โครงสราง

4.5.3 ค านวณแรงและโมเมนตทเกดขนในแตละสวนของรางกาย

บทท 5

ผลการด าเนนงาน

ผจดท าไดใชวธการประเมนความเสยงทางการยศาสตรจากการท างานทงหมด 4 ประเภท

สวนแรกเปนการประเมนอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน ดวยแบบสอบถาม

อาการบาดเจบทเกดจากการท างาน สวนทสองเปนการประเมนทาทางการท างาน โดยการใชแบบ

ประเมน REBA สวนทสามเปนการใชสมการการยกของ NIOSH ค านวณหาคาน าหนกทแนะน าในการ

ยก (RWL) และคาดชนการยก (LI) และสวนสดทายคอ ค านวณภาระทางชวกลศาสตร

(Biomechanics) ทหมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 โดยผจดท าไดเลอกศกษาและประเมนในแผนกท

เกยวของกบงานยกยายเทานน การประเมนดวยวธดงกลาวขางตนจะใชประเมนทงกอนและหลงการ

ปรบปรง เพอเปรยบเทยบดวาสามารถลดความเสยงทางการยศาสตรไดมากนอยเพยงใด ซงผลการ

ประเมนแบงเปน 5 สวน คอ

5.1 ขอมลทางดานคณลกษณะทางกายภาพของพนกงาน

5.2 ผลการประเมนทางการยศาสตรกอนปรบปรง

5.3 การวเคราะหเพอหาวธการปรบปรงงานทเหมาะสมและการปรบปรงงานทมความเสยงสง

5.4 ผลการประเมนทางการยศาสตรหลงปรบปรง

5.5 การอภปรายผล

5.1 ขอมลทางดานคณลกษณะทางกายภาพของพนกงาน

5.1.1 เกบขอมลทวไป

จากการส ารวจและการสมภาษณพนกงานส าหรบขอมลทวไป ของพนกงาน 8 คน ทท างานใน 5 งานยอยทเลอกศกษา สรปไดวา พนกงานทงหมดมอายเฉลย 31±4.29 ป น าหนกและสวนสงเฉลยเทากบ 60±8.77 กโลกรม และ 159±13 เซนตเมตร ตามลาดบ และมประสบการณในการท างานเฉลย เทากบ 6±2 ป ใชเวลาในการท างานตอวนและตอสปดาห เฉลย 7±0.53 ชวโมง และ 6 วนตอ

27

สปดาห ตามล าดบ และพนกงานสวนใหญไมมโรคประจ าตวและไมไดท างานอดเรกในวนหยดหรอหลงเลกงาน ขอมลแสดงในตาราง 5.1 ตาราง 5.1 ขอมลทวไป

หวขอ ชวง ความถ (คน)

เปอรเซนต เฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

1.อาย (ป)

20-30 ป 4 50 31 4.29 31-40 ป 4 50 41-50 ป 0 0

2. น าหนก (กก.)

40-50 กก. 1 12.5 60 8.77 51-60 กก. 3 37.5 61-70 กก. 4 50

3. ความสง (ซม.)

140-150 ซม. 3 37.5 160 10.61 151-160 ซม. 0 0 161-180 ซม. 5 72.5

4. ประสบการณในการท างาน (ป)

นอยกวา 1 ป 0 0 1-5 ป 4 50 6-10 ป 4 50

5. เวลาในการท างานตอวน (ชวโมง)

1-4 ชวโมง 0 0 7 0.53 5-8 ชวโมง 8 100 9-12 ชวโมง 0 0

6. ท างานตอสปดาห (วน)

1-5 วน 0 0 6 0 5-7 วน 8 100

7. ทานมโรคประจ าตวดงตอไปน หรอไม

มโรคประจ าตว 0 0 - - ไมเปนโรคใดๆ

เลย 8 100

8. ทานท างานอดเรก(ในวนหยดหรอหลงเลกงาน) หรอไม

ไมท า 8 100 - - ท า 0 0

28

5.1.2 ขอมลอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน

จากการส ารวจและการสมภาษณพนกงานเพอรวบรวมขอมลอาการผดปกตหรอการบาดเจบ

ทเกดขนในการท างาน สรปไดวา ในรอบ 6 เดอนทผานมาพนกงานทกคนเคยมอาการปวดกลามเนอ

หรอเมอยลา โดยท 12.5 เปอรเซนต เคยประสบอบตเหตจนท าใหเกดการบาดเจบของกลามเนอ และ

87.5 เปอรเซนต ไมเคยประสบอบตเหตเกยวกบกลามเนอหรอปวยดวยโรคเกยวกบกลามเนอหรอ

กระดกมากอน โดยบรเวณทพนกงานมอาการปวดเมอยกลามเนอเปนประจ า คอ หลง คดเปน 75

เปอรเซนต รองลงมา คอ เขา คดเปน 62.5 เปอรเซนต ไหล คดเปน 37.5 เปอรเซนต และคอ คดเปน

12.5 เปอรเซนต และชวงเวลาทพนกงานทกคนมอาการปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลามากทสด คอ

ชวงหลงเลกงาน ซงความถในการปวดเมอยกลามเนอและเมอยลาเกดขนสงสด คอ ทกวน และสปดาห

ละ 1 ครง เทากบ 75 เปอรเซนต และ 25 เปอรเซนต ตามลาดบ โดยอาการปวดเมอยดงกลาวจะปวด

สงสดนาน 1-3 วน จงทเลา คดเปน 62.5 เปอรเซนต รองลงมาคอมากกวา 1 -3 วน จงทเลา และไม

เกน 1 วน คดเปน 25 เปอรเซนต และ 12.5 เปอรเซนต ตามลาดบ ทงนพนกงานมวธการรกษาอาการ

ปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลาทเกดขนโดยการซอยามารบประทานเองและใชยาทา นวดสงสด คด

เปน 75 เปอรเซนต และจากการสอบถามพนกงานเกยวกบปจจยสนบสนนทท าใหเกดการปวด

กลามเนอหรอปวดเมอยอนๆ พบวา พนกงานสวนใหญไมคอยออกก าลงสงถง 87.5 เปอรเซนต และม

พนกงาน 75 เปอรเซนต ไมสบบหร สบบหรทกวนและนานๆ ครง คดเปน 12.5 เปอรเซนตเทากน

โดยพนกงานสวนมาก 75 เปอรเซนต ของจ านวนพนกงานจะดมเครองดมแอลกอฮอลนานๆ ดมครง

และ 25 เปอรเซนต ไมดมแอลกอฮอล โดยจะดมแอลกอฮอลในชวงหลงเลกงาน 75 เปอรเซนต ขอมล

แสดงในตาราง 5.2

ตาราง 5.2 ขอมลอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน

หวขอ ความถ (คน) เปอรเซนตรวม 1. ในรอบ 6 เดอนทผานมา ทานเคยมอาการปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลาหรอไม ไมเคย 0 0 เคย 8 100 2. ทานเคยประสบอบตเหตจนท าใหเกดการบาดเจบของกลามเนอหรอกระดกหรอไม ไมเคย 7 87.5 เคย 1 12.5 3. สวนของรางกายทมอาการปวดเมอยกลามเนอเปนประจา (ตอบไดมากกวา 1) หลง 6 75

29

ตาราง 5.2 ขอมลอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน (ตอ)

หวขอ ความถ (คน) เปอรเซนตรวม เขา 5 62.5 ไหล 3 37.5 คอ 1 12.5 4. ชวงเวลาไหนทมความรสกปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลามากทสด กอนท างาน 0 0 ระหวางท างานชวงเชา (8.00-12.00 น.) 0 0 ระหวางท างานชวงบาย (13.00-17.00 น.) 0 0 หลงเลกงาน 8 100 5. ในรอบ 6 เดอนทผานมาความถ (โดยประมาณ) ในการปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลา ไมเคยปวดเมอยกลามเนอ 0 0 ทกวน 6 75 สปดาหละ 1 ครง 2 25 2 สปดาหตอ 1 ครง 0 0 3 สปดาหตอ 1 ครง 0 0 เดอนละ 1 ครง 0 0 มากกวา 1 เดอนตอ 1 ครง 0 0 6. เมอมอาการปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลา แตละครงจะปวดเมอยเปนเวลานานเทาใด ไมเกน 1 วน 1 12.5 1-3 วน จงทเลา 5 62.5 มากกวา 1-3 วน จงทเลา 2 25 7. ท าอยางไรเมอมอาการปวดกลามเนอหรอเมอยลา (ตอบไดมากกวา 1) ไมท าอะไรเลย 2 25 ซอยามารบประทาน 6 75 ปรกษาแพทย 0 0 หยดงาน 0 0 ใชยาทา นวด 6 75 วธอนๆ 0 0 8. มการออกก าลงกายประเภทใดบาง ไมออกกาลงกาย 7 87.5 เลนฟตบอล 1 12.5

30

ตาราง 5.2 ขอมลอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน (ตอ)

หวขอ ความถ (คน) เปอรเซนตรวม วงเหยาะ 0 0 ออกก าลงกายทวไป 0 0 กฬาอนๆ 0 0 9. ความถในการออกกาลงกาย (ตอบเฉพาะผออกกาลงกาย) สม าเสมอ (ทกวน) 0 0 เปนบางครง (สปดาหละ 1 ครง) 1 12.5 นานๆ ครง (เดอนละ 1 ครง) 0 0 10. ความถในการสบบหร ไมสบบหร 6 75 สบทกวน 1 12.5 นานๆ สบครง 1 12.5 11. ความถในการดมแอลกอฮอล (เชน เหลา ไวน กระแช สาโท เปนตน) ไมดมแอลกอฮอล 2 25 ดมทกวน 0 0 นานๆ ดมครง 6 75 12. ดมแอลกอฮอลกอนและหลงเลกงานหรอไม (ตอบเฉพาะผทดมแอลกอฮอล) ไมดม 2 25 ดมกอนมาทางานเปนประจ า 0 0 ดมหลงเลกงานเปนประจ า 0 0 ดมกอนมาทางานในบางครง 0 0 ดมหลงเลกงานในบางครง 6 75

5.2 การประเมนทางการยศาสตรกอนการปรบปรง

ส าหรบการประเมนทาทางการท างานของพนกงาน ไดมการเลอกทาทางการท างานของ

พนกงานทผศกษาสนใจมา 5 งานยอยๆ ละ 1-3 คน แสดงดงตาราง 5.3 และจะท าการประเมนทาทาง

การท างานของพนกงานอยางละเอยด มดงน

31

ตาราง 5.3 ทาทางการท างานของพนกงาน (กอนปรบปรง)

คนท งานยอย

1 2 3

1

2

-

-

3

- -

32

ตาราง 5.3 ทาทางการท างานของพนกงาน (กอนปรบปรง) (ตอ)

คนท งานยอย

1 2 3

4

- -

- -

5

- -

- -

33

5.2.1 ขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงาน

จากการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการท างาน พบวาพนกงานมระดบ

ความรนแรงของอวยวะทมอาการบาดเจบและปวดเมอยอยในระดบ 9 ซงถอวาเปนระดบทมความ

รนแรงมาก คอ บรเวณหลงสวนลางมมากทสด คอ 50 เปอรเซนต รองลงมาคอบรเวณหลงสวนกลาง

เทากบ 25 เปอรเซนต และเทากบ 12.5 เปอรเซนต ของบรเวณเขาดานซาย,ขวา สะโพก และแขน

สวนบนซาย-ขวา ชใหเหนอยางชดเจนวากระบวนการผลตเสารวลวดหนามในมผลตอการบาดเจบ

และปวดเมอยกลามเนอของพนกงาน ดงตาราง 5.4

จากการส ารวจระดบความรนแรงของอวยวะทมอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอของ

พนกงาน พบวามความสมพนธกบขอมลทางดานการมประสบการณท างานของพนกงาน เนองจาก

พนกงานทมประสบการณท างานเปนระยะเวลานาน จะมอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนออยใน

ระดบกลางๆ (ชวงระดบความปวดเมอยกลามเนอระหวาง 3 ถง 5) เปนเพราะวาพนกงานทม

ประสบการณในการท างานเปนระยะเวลานานหลายป และมความเคยชนกบการท างานทเปนงานยก

ในกระบวนการผลต

ตาราง 5.4 ขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงาน

(กอนการปรบปรง)

คน/ล

าดบ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

1 2 2 2 0 0 0 0 2 2 1 1 3 3 4 5 9 0 0 0 5 5 0 0 0 0 2 5 3 3 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0 2 5 5 0 0 9 4 0 0 0 0 3 0 6 0 5 3 0 0 1 1 5 0 0 0 1 9 9 5 1 1 4 0 0 0 0 0 4 5 0 3 9 9 0 0 3 0 0 3 3 3 3 5 0 5 2 0 7 0 0 0 0 0 5 0 2 2 0 2 0 0 0 1 0 0 3 0 0 0 9 0 0 0 5 7 0 0 2 0 6 0 0 3 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9 0 0 0 0 9 0 2 0 0 7 6 0 0 0 0 0 5 0 3 0 0 0 0 5 7 2 0 0 2 0 5 2 0 0 0 8 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 0 9 2 9 0 2 0 5 0 0 0 2

จ านว

นระด

บ 9

1 1

2 4 1

1 1

รวม

12.5

12.5

12.5 50

12.5

12.5

12.5

34

5.2.2 ผลการประเมนทาทางการท างานโดยใชแบบประเมน REBA

การประเมนทาทางการท างานโดยใชแบบประเมน REBA จะประเมนตามแบบฟอรมในภาคผนวก ก

ภาพ ก-1 และผลการประเมนทาทางการท างานกอนการปรบปรง จะไดดง ภาคผนวก ง ตาราง ง-1

ภาพ 5.1 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยแบบประเมน REBA (กอนปรบปรง)

จากภาพ 5.1 เปนผลการประเมนทาทางการท างานของพนกงานกอนการปรบปรงของการ

ประเมนดวยแบบประเมน REBA จะเหนไดวาในทาทางงานท 4 และ 5 มคะแนนความเสยงทมคา

มากกวา 10 ทง 2 ทาทาง ซงถอวามปญหาหรอความเสยงทางการยศาสตรควรรบปรบปรงโดยเรวและ

โดยทนท และในงานยอยท 2 และ 3 มคะแนนความเสยงมากกวา 8 ในบางทาทางแตไมเกน 10 จงถอ

วางานดงกลาวตองไดรบการปรบปรงการท างานดวยและวเคราะหเพมเตม

5.2.3 ผลการประเมนโดยใชสมการการยกของ NIOSH

คาน าหนกทแนะน าในการยก (RWL) และคาดชนการยก (LI) ซงเปนคาบงชถงอตราความ

เสยงของพนกงานตอการบาดเจบจากการยกยาย โดยคาแฟคเตอรตางๆ ทใชในสมการการยกของ

NIOSH สามารถอานคาไดจากภาคผนวก ก ตาราง ก1-ก7 และคาดชนการยก (LI) มเกณฑในการ

พจารณาแตละระดบความเสยงตามแตละกรณของคาดชนการยก (LI) ทค านวณไดดงแสดงในบทท 2

โดยเลอกประเมนทงหมด 5 งานยอย ณ จดเรมยก (Origin) และจดวาง (Destination)

0

2

4

6

8

10

12

14

ทาทางท 1 ทาทางท 2 ทาทางท 3 ทาทางท 4 ทาทางท 5

ระดบ

ความ

เสยง

คนท 1

คนท 2

คนท 3

35

ตาราง 5.5 ตวอยางการค านวณสมการการยกของ NIOSH ในงานยอยท 1 ของพนกงานคนท 1

ตอนเรมดง (กอนปรบปรง)

ตวแปร การค านวณ คาทได

Load weight (L) = 7.5 กโลกรม Horizontal (HO) = 25 เซนตเมตร Vertical (VO) = 147 เซนตเมตร Asymmetry Angle (AO) = 0 องศา Distance (D)= |VD- VO|= |147-142| = 5 เซนตเมตร Lifting Frequency (F) = 10 ครง/นาท Lifting Duration = 22 นาท Coupling = ปานกลาง LCO = Load constant (Origin) = 23 กโลกรม HMO = Horizontal Multiplier (Origin) = 1.00 (ตาราง ก2) VMO = Vertical Multiplier (Origin) = 0.78 (ตาราง ก3) DM = Distance Multiplier (Origin) = 1.00 (ตาราง ก4) AMO = Asymmetric Multiplier (Origin) = 1.00 (ตาราง ก5) FMO = Frequency Multiplier (Origin) = 0.45 (ตาราง ก6) CM = Coupling Multiplier = 1.00 (ตาราง ก7)

RWLO =Recommended Weight Limit (Origin)

= LCO x HMO x VMO x DM x AMO x FMO x CMO

= 8.11

LIO = Lifting Index (Origin) = L/RWLO = 7.5/8.11 = 0.92

จากตาราง 5.5 เปนตวอยางการประเมนทาทางการค านวณสมการการยกของ NIOSH ในงาน

ยอยท 1 ของพนกงานคนท 1 ตอนเรมดง ผลการค านวณจะเหนไดวาคาดชนการยกตอนเรมดง (LIO)

ของพนกงานคนท 1 ในงานยอยท 1 มคา 0.92 แสดงวาสถานการณงานยกยายทก าลงปฏบตอยม

ความปลอดภย ไมจ าเปนตองมมาตรการแกไขปรบปรงงานยกยายนแตอยางใด

36

ตาราง 5.6 ตวอยางการค านวณสมการการยกของ NIOSH ในงานยอยท 1 ของพนกงานคนท 1

ตอนหลงดง (กอนปรบปรง)

ตวแปร การค านวณ คาทได

Load weight (L) = 7.5 กโลกรม Horizontal (HD) = 25 เซนตเมตร Vertical (VD) = 142 เซนตเมตร Asymmetry Angle (AD) = 15 องศา Distance (D)= |VD- VO|= |147-142| = 5 เซนตเมตร Lifting Frequency (F) = 10 ครง/นาท Lifting Duration = 22 นาท Coupling = ปานกลาง LCD = Load constant (Destination) = 23 กโลกรม HMD = Horizontal Multiplier (Destination) = 1.00 (ตาราง ก2) VMD = Vertical Multiplier (Destination) = 0.80 (ตาราง ก3) DM = Distance Multiplier (Destination) = 1.00 (ตาราง ก4) AMD = Asymmetric Multiplier (Destination)

= 0.95 (ตาราง ก5)

FMD = Frequency Multiplier (Destination) = 0.45 (ตาราง ก6) CM = Coupling Multiplier = 1.00 (ตาราง ก7)

RWLD = Recommended Weight Limit (Destination)

= LCD x HMO x VMD x DM x AMD x FMO x CMO

= 7.87

LIO = Lifting Index (Destination) = L/RWLD = 7.5/7.87 = 0.95

จากตาราง 5.6 เปนตวอยางการประเมนทาทางการค านวณสมการการยกของ NIOSH ในงาน

ยอยท 1 ของพนกงานคนท 1 ตอนหลงดง ผลการค านวณจะเหนไดวาคาดชนการยกตอนหลงดง (LID)

ของพนกงานคนท 1 ในงานยอยท 1 มคา 0.95 แสดงวาสถานการณงานยกยายทก าลงปฏบตอยม

ความความปลอดภย ไมจ าเปนตองมมาตรการแกไขปรบปรงงานยกยายนแตอยางใดเหมอนตอนเรมดง

ขอมลของแตละตวแปรในสมการการยกของ NIOSH (กอนปรบปรง) แสดงในภาคผนวก ง

ตาราง ง-2 และผลการประเมนทาทางการทางานดวยสมการการยกของ NIOSH (กอนปรบปรง) เพอ

หาคานาหนกทแนะนาในการยก (RWL) และคาดชนการยก (LI) แสดงในภาคผนวก ง ตาราง ง-3

37

ภาพ 5.2 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยสมการการยกของ NIOSH เพอหาคาดชนการยก

(LI) (กอนปรบปรง)

จากภาพ 5.2 แสดงผลการประเมนทาทางการทางานดวยสมการการยกของ NIOSH กอนการ

ปรบปรง ผลการจากค านวณหาคาดชนการยก (LI) ณ จดเรมยก (LIO) และจดวาง (LID) พบวา ในงาน

ยอยท 1 มคา LI นอยกวา 1 ทงตอนเรมดงและตอนหลงดง แสดงวา สถานการณงานยกยายทปฏบต

อยนมความปลอดภยไมจ าเปนตองมมาตรการแกไขปรบปรงงานนแตอยางใด

ส าหรบงานยอยท 4 และ 5 ในตอนเรมยกและตอนวาง มคาดชนการยก (LI) มากกวา 3

แสดงวาสถานการณงานยกยายทปฏบตอยมอนตรายมาก ตองสงหามมใหมการท างานดงกลาวโดย

เดดขาดและโดยทนท และในสวนของงานยอยท 2 และ 3 ไมสามารถค านวณแบบ NIOSH ไดจงจะใช

การค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics) แทนในสวนน

5.2.4 ผลการประเมนโดยใชค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics)

การประเมนทาทางการท างานโดยใชการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทหมอน

รองกระดกบรเวณ L5/S1 ส าหรบกอนการปรบปรง โดยตวอยางวธการค านวณเพอหาคาแรงกดท

หมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 แสดงในตาราง 5.8 ซงไดใชระยะของจดศนยกลางมวลของสวนของ

รางกาย มวลของสวนของรางกายเปนเปอรเซนตของมวลของรางกาย และขนาดสดสวนรางกายท

ส าคญของผใชแรงงานไทยของกตต อนทรานนท (2548) ดงแสดงในภาคผนวก ข ตาราง ข-1 ข-2

และ ข-3 ตามล าดบ ผลการค านวณคาแรงทกระท าตอสวนตางๆ ของรางกายและคาแรงกดทหมอน

รองกระดกบรเวณ L5/S1 แสดงในภาคผนวก ง ตาราง ง-4

0

1

2

3

4

5

งานยอย 1 งานยอย 2 งานยอย 3 งานยอย 4 งานยอย 5

LIO

LIDค า

ดชนก

ารยก

(LI)

38

ตาราง 5.7 ตวอยางการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 ในงานยอยท

4 พนกงานคนท 1 (กอนปรบปรง)

Free Body Diagram ตวแปร คาทได (หนวย)

พนกงานเปนผชาย ก าลงยกเสารวลวดหนามหนก 30 กโลกรม ความยาวเสารวลวดหนาม (Lo) 2.5 เมตร

มมของมอวดกบแนวราบ ( 1) 50 องศา

มมของแขนสวนลางวดกบแนวราบ ( 2) 75 องศา

มมของแขนสวนบนวดกบแนวราบ ( 3) 82 องศา

มมของล าตววดกบแนวราบ ( 4) 30 องศา

น าหนกตว (มวล) 70 กโลกรม วตถ W = 30 x 9.8 294 นวตน

F = (294 x 0.5 x 2.5)/2.5 147 นวตน

มอ Wo = 147/2 73.5 นวตน mH = (70 x 0.65)/100 0.45 กโลกรม WH = 0.455 x 9.8 4.459 นวตน

1 50 องศา

SL1 0.176 เมตร

λ1 = (0.176 x 42.82)/100 0.08 เมตร

FXH 0 นวตน FYH = Wo+WH =73.5+4.459 77.96 นวตน

MH = (Wo+WH) x λ1 x cos 1 = 77.96 x 0.08 x cos60°

3.12 นวตน-เมตร

39

ตาราง 5.7 ตวอยางการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 ในงานยอยท

4 พนกงานคนท 1 (กอนปรบปรง) (ตอ)

Free Body Diagram ตวแปร คาทได (หนวย)

แขนสวนลาง mL = (70 x 1.67)/100 1.17 กโลกรม WL = 1.17 x 9.8 11.47 นวตน

2 75 องศา

SL2 = 0.448-0.176 0.272 เมตร

λ2 = (0.272 x 42.22)/100 0.11 เมตร

FXL = -FXH 0 นวตน FYL = FYH+WL = 77.96+11.47 89.43 นวตน

ML = MH+(WL x λ2 x cos 2) + (FYH x SL2 x

cos 2) + (FXH x SL2 x sin 2) = 3.12 + (11.47 x 0.11 x cos75°) + (77.96 x 0.272 x cos75°) + (0 x 0.272 x sin75°)

8.97 N-เมตร

แขนสวนบน mu = (70 x 3.37)/100 2.36 กโลกรม Wu = 2.36 x 9.8 23.13 นวตน

3 82 องศา

SL3 0.343 เมตร

λ3 = (0.343 x 45.83)/100 0.16 เมตร

FXU = -FXL 0 นวตน FYU = FYL+WU = 89.43+23.13 112.6 นวตน

MU = ML+(WU x λ3 x cos 3)+(FYL x SL3 x

cos 3) + (FXU x SL3 x sin 3) = 8.97+ (23.13 x 0.16 x cos82°) + (89.43 x 0.343 x cos82°) + (0 x 0.343 x sin82°)

13.75 นวตน-เมตร

ล าตว mT = 70 x (48.72 x 7.88)/100 39.6 กโลกรม WT = 39.62 x 9.8 388.3 นวตน

4 30 องศา

SL4 0.333 เมตร

λ4 0.2 เมตร

FXT = -FXU 0 นวตน FYT = FYU+WT = 112.56+388.28 500.8 นวตน

40

ตาราง 5.7 ตวอยางการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 ในงานยอยท

4 พนกงานคนท 1 (กอนปรบปรง) (ตอ)

Free Body Diagram ตวแปร คาทได (หนวย)

MT = MU+(WT x λ4 x cos 4)+(FYU x SL4 x

cos 4) + (FXT x SL4 x sin 2) = 13.75 + (388.28 x 0.16 x cos30°) + (112.56 x 0.343 x cos30°) + (0 x 0.343 x sin30°)

101 นวตน

F = MT/d = 101/0.04 2525 นวตน FV = WO + WH + WL + WU + WT 500.789 นวตน FVC=FVsin30° = 500.789 x sin30° 250.39 นวตน FVS=FVcos30° = 500.789 x cos30° 433.7 นวตน

FC=2525+250.39 2775.39 นวตน

FS=FVS 433.7 นวตน

จากตาราง 5.7 เปนตวอยางการแสดงวธการค านวณในงานยอยท 4 พนกงานคนท 1 ผลการ

ค านวณจะเหนไดวาแรงกดทหมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 ในงานยอยท 4 น มคา 2775.39 นวตน

ซงมคานอยกวา 3,400 นวตนอยเลกนอย จงสรปวามความเสยงทางการยศาสตร เพราะ NIOSH ได

แนะน าวาหากคาแรงกดบนหมอนรองกระดกสวน L5/S1 มคาสงกวา 3,400 นวตน จะท าใหเกด

อนตรายกบผปฏบตงานได

จากภาพ 5.3 เปนผลการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาแรงกดทหมอนรองกระดกบรเวณ

L5/S1 กอนปรบปรงโดยสรปพบวา งานยอยท 4 มคาแรงกดบรเวณหมอนรองกระดก L5/S1

ประมาณ 3,400 นวตน ซงถอวามความเสยงทางการยศาสตรตองไดรบการปรบปรง และในงานยอยท

5 มคาแรงกดบรเวณหมอนรองกระดก L5/S1 มากกวา 3,400 นวตน จงถอวางานดงกลาวตองไดรบ

การปรบปรงการท างานดวยเชนกน

41

ภาพ 5.3 ผลการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 (กอนปรบปรง)

ตาราง 5.8 สรปความเสยงทพบและสวนของรางกายทมคะแนนความเสยงสงทสดของแตละ

วธการประเมนในแตละงานยอย

งานยอย

สวนของรางกายทมคะแนนความเสยงสงทสดของแตละวธการประเมน

แบบประเมนREBA สมการการยกของ NIOSH ค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1

1 มความเสยงแตไมสงมากบรเวณ

ล าตวหรอแขนสวนบน ไมมความเสยง ไมมความเสยงบรเวณล าตว

2 มความเสยงสงบรเวณล าตวหรอหลง

ขา มอและขอมอ ไมสามารถค านวณได ไมมความเสยงบรเวณล าตว

3 มความเสยงสงบรเวณล าตวหรอหลง

ขา มอและขอมอ ไมสามารถค านวณได ไมมความเสยงบรเวณล าตว

4 มความเสยงสงมากบรเวณล าตวหรอ

หลง ขาและเทา แขนสวนบน

มความเสยงสง มความเสยงบรเวณล าตว

5 มความเสยงสงมากบรเวณล าตวหรอ

หลง ขาและเทา แขนสวนบน

มความเสยงสง มความเสยงสงบรเวณล าตว

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

1 2 3 4 5

คาแร

งกดบ

นหมอ

นรอง

กระด

กสวน

L5/S

1(นวต

น)

งานยอย

คนท1

คนท2

คนท3

42

จากตาราง 5.8 เมอน าคะแนนความเสยงของสวนของรางกายทมคะแนนความเสยงสงของแต

ละวธการประเมนมาเปรยบเทยบกน พบวา ในแตละงานยอยทมความเสยงทางการยศาสตรจะม

คะแนนความเสยงสงบรเวณล าตวหรอหลง, มอ, ขอมอ, ขา และแขนสวนบน ซงสอดคลองกบขอมล

อาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการทางานของพนกงานทไดจากแบบสอบถามอาการ

บาดเจบทเกดจากการท างาน ดงนนงานยอยทมความเสยงทางการยศาสตรควรตองไดรบการปรบปรง

เพอลดความเสยงทเกดขน โดยในการปรบปรงจะตองมการค านงถงกระบวนการผลตและขอจากดใน

การผลตทพนกงานสามารถท างานไดอยางสะดวกและไมท าใหเสารวลวดหนามเสยหาย และไมรบกวน

การท างานของพนกงานมากจนเกนเหต

5.3 การวเคราะหเพอหาวธการปรบปรงงานทเหมาะสมและการปรบปรงงานทมความเสยงสง

จากการประเมนทางการยศาสตรกอนการปรบปรง พบวางานยกในกระบวนการผลตเสารว

ลวดหนาม ซงผศกษาไดสนใจงานยอย 5 งานยอยทมความเสยง โดยการวเคราะหเพอหาวธการ

ปรบปรงงานและการปรบปรงงานยอยทมความเสยงทางการยศาตร ไดท าการแบงวเคราะหและ

ปรบปรงแตละงานยอยตามสถานงานและลกษณะการท างาน ดงน

5.3.1 การวเคราะหและการปรบปรงงานยอยท 1

จากผลการประเมนทาทางการท างานของพนกงานจากแบบประเมน REBA และการประเมน

อนๆ พบวางาน ยอยท 1 มคะแนนความเสยงแตไมสงมากในทาทางทพนกงานปฏบต ดงนนสามารถ

ท าตอไปได แตเนนใหความรกบพนกงานและใหพนกงานไดปรบเปลยนทาทางเลกนอย รวมถงเนนใช

ล าตวมากกวาใชแขนเพอลดอาการเจบปวดหรอเมอยลาของแขนตามหลกการยศาสตร

5.3.2 การวเคราะหและการปรบปรงงานยอยท 2

จากผลการประเมนความเสยงดวยแบบประเมน REBA และค านวณภาระทางชวกลศาสตรหา

คาแรงกดทบรเวณ L5/S1 มคะแนนความเสยงสง เนองจากทาทางทพนกงานปฏบตนงกมเปน

เวลานาน และท าซ า หลายครง อกทงยงตองปฏบตอยางระมดระวง จงไดหาแนวทางการปรบปรงเพอ

ลดความเสยงดงน

การปรบเปลยนวธการท างาน ปรบเปลยนวธการท างานจากการนงกมสลบมายนปฏบต

สลบกนไป เพอลดการเมอยลาของกลามเนอของพนกงาน ดงภาพ 5.4

43

ภาพ 5.4 ทาทางการท างานใสหว ขณะยนปฏบต

ขอด – ลดการนงกมทท าใหเกดอาการเมอยลาของกลามเนอ ท าใหพนกงานท างานไดม

ประสทธภาพมากขน

ขอเสย – ไมม

5.3.3 การวเคราะหและการปรบปรงงานยอยท 3

จากผลการประเมนความเสยงดวยแบบประเมน REBA และค านวณภาระทางชวกลศาสตรหา

คาแรงกดทบรเวณ L5/S1 มคะแนนความเสยงสง เนองจากทาทางทพนกงานปฏบตนงกมเปน

เวลานาน และท าซ า หลายครง อกทงยงตองปฏบตอยางระมดระวง และทาทางเหมอนกบงานยอยท 2

จงไดหาแนวทางการปรบปรงเพอลดความเสยงดงน

การปรบเปลยนวธการท างาน ปรบเปลยนวธการท างานจากการนงกมสลบมายนปฏบต

สลบกนไป เพอลดการเมอยลาของกลามเนอของพนกงาน ดงภาพ 5.5

ภาพ 5.5 ทาทางการตดลวด ขณะยนปฏบต

ขอด – ลดการนงกมทท าใหเกดอาการเมอยลาของกลามเนอ ท าใหพนกงานท างานไดม

ประสทธภาพมากขน

ขอเสย – ไมม

44

5.3.4 การวเคราะหและการปรบปรงงานยอยท 4

งานยอยท 4 เปนงานดงเสาออกจากแบบ มผลการประเมนความเสยงดวยแบบประเมน

REBA, การค านวณดวยสมการการยกของ NIOSH และค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดท

บรเวณ L5/S1 มคะแนนความเสยงสงทงหมด เนองจากเสารวลวดหนามมน าหนกคอนขางสง และ

ท าซ าหลายครง มการกมลงไปดงเสาบอยครง แสดงวาตองรบแกไขโดยทนท จงไดหาแนวทางการ

ปรบปรงเพอลดความเสยงดงตอไปน

ออกแบบอปกรณดงเสาโดยใชเครนชวยในการดงเสา การดงเสาออกจากแบบท าใหพนกงาน

ตองกมตวลงมาเพอดงเสาออกจากแบบ และยงตองระวงไมใหเสาเสยหายหรอเกดอนตรายตอ

พนกงาน เพอหลกเลยงการอนตรายตางๆ จงไดออกแบบอปกรณดงเสาโดยใชเครนชวย ซงตวดงแบบ

จะมความยาว 120 เซนตเมตร กวางรวม 17.4 เซนตเมตร จงสามารถตดงานยอย 4 ทงไปได ดงภาพ

5.6 และรปทรงโดยรวมดงภาพ 5.7

ภาพ 5.6 ภาพฉายของอปกรณดงเสาแตละดาน

45

ภาพ 5.7 ภาพตนแบบโดยรวมของทดงเสา

ขอด – ลดภาระของพนกงานในตอนดงเสาออกจากแบบ และตดงานยอยท 4 ออกไปได

ขอเสย - ตองใชเครนในการดงดงนนตองใหผทควบคมเครนเปนผบงคบในการดงในงานยอยน

แทนแรงงานคน

5.3.5 การวเคราะหและการปรบปรงงานยอยท 5

งานยกเสาเพอแพค มผลการประเมนความเสยงดวยแบบประเมน REBA, การค านวณดวย

สมการการยกของ NIOSH และค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 มคะแนน

ความเสยงสงทงหมด เนองจากเปนงานยกทเสารวลวดหนามมน าหนกคอนขางสงและมการกมลงไปยก

เสาซ าหลายครง มความอนตรายสงในการท างาน และมความเสยงตอกลามเนอเกดข นไดสง จงไดหา

แนวหาแกไขเพอปรบปรงเพอลดความเสยง ดงน

การเปลยนวธการท างานใหม เพอหลกเลยงความเสยงทจะเกดขน จงไดปรบเปลยนวธการ

ท างานจากการยก 1 คน เปลยนเปนการยกแบบ 2 คนชวยกนยก เพอเปนการลดภาระงาน (Load) ท

พนกงานตองรบน าหนกของเสารวลวดหนาม ดงภาพ 5.8

ภาพ 5.8 ทาทางการยกเสาเพอแพค โดยใชคน 2 คน

46

ขอด – ลดภาระน าหนกจากการยกลงไปได

– ท าใหลดหรอชวยปองกนการเกดอาการปวดหลงในระยะยาว

– ลดความเสยงตอการท างาน

ขอเสย – พนกงานใชเวลาในการท างานเทาเดม

5.4 ผลการประเมนทางการยศาสตรหลงปรบปรง

จากการปรบปรงงานทมความเสยงสง เปนผลท าใหสามารถแกไขและตดกระบวนการท างาน

ในงานยอยท 4 ออกไปได พรอมทงมการอธบายใหพนกงานเขาใจถงความรความปลอดภย วธการ

ท างานใหม และใหพนกงานไดทดลองใชวธการปรบปรงวธใหม รวมทงใชอปกรณทไดออกแบบขนใน

การผลตจรงเพอใหพนกงานเกดความเคยชน เปนเวลา 1 เดอน แลวจงท าการเกบขอมลหลงการ

ปรบปรง

ดงนนในการประเมนความเสยงหลงการปรบปรงจะมงานยอยทตองประเมนทงหมด 4 งาน

ยอย คอ งานยอยท 1, 2, 3 และ 5 ซงการประเมนหลงการปรบปรงเปนการประเมนเพอเปรยบเทยบ

ผลการประเมนกอนและหลงปรบปรงเพอดวาสามารถลดความเสยงทางการยศาสตรไดมากนอย

เพยงใด ผลการประเมนความเสยงหลงการปรบปรง มดงน

5.4.1 ผลจากแบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการท างานหลงปรบปรง

จากการส ารวจและสมภาษณอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของ

พนกงานหลงจากท าการปรบปรงงานยกทมความเสยงทางการยศาสตรในระยะเวลา 1 เดอนทผานมา

พบวาพนกงานมระดบความรนแรงของอวยวะทมอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอลดลงอยาง

เหนไดชดเจน โดย 25 เปอรเซนตของจ านวนพนกงานทงหมดมอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอ

บรเวณหลงสวนลางและสวนกลางอยในระดบ 7 ซงลดลงจากระดบอาการบาดเจบและปวดเมอย

กลามเนอกอนการปรบปรงคอนขางมาก และคอ 12.5 เปอรเซนตของจ านวนพนกงานทงหมดมอาการ

บาดเจบและปวดเมอยกลามเนอบรเวณแขนสวนบนดานขวาและซายอยในระดบ 7 เชนเดยวกน ดง

ตาราง 5.9

จากการส ารวจขอมลในดานความพงพอใจในการท างานหลงจากการปรบปรงงานยกทมความ

เสยงสง พบวา 62.5 เปอรเซนตของจ านวนพนกงานทงหมดมความพงพอใจมากตอความปลอดภยใน

การท างาน, 87.5 เปอรเซนตพงพอใจตอทาทางในการท างาน, 37.5 เปอรเซนตพงพอใจปานกลางตอ

ความสะดวกในการใชงานเครนแทนคน เนองจากยงยากและพนกงานไมมความถนดในงานสวนใหมน ,

47

พงพอใจปานกลางกบการไมมผลกระทบตองานทไดรบมอบหมายอยท 37.5 เปอรเซนต และสวน

สดทาย 75 เปอรเซนตของพนกงานทงหมดพงพอใจตอการปรบปรงในครงน ดงตาราง 5.10

ตาราง 5.9 ขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงาน

(หลงการปรบปรง)

คน/ล

าดบ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

1 2 2 2 0 0 0 0 2 2 1 1 3 3 4 5 4 0 0 0 5 5 0 0 0 0 2 2 1 3 0 2 0 0 0 0 0 1 0 0 0 7 5 5 0 0 9 4 1 0 0 0 3 0 6 0 7 7 0 0 1 1 5 0 0 2 5 4 2 5 1 0 4 0 0 0 1 0 4 4 0 3 5 5 2 0 3 0 0 2 2 0 4 5 0 5 2 4 4 0 0 0 1 0 5 1 2 2 0 0 0 0 0 1 0 2 0 0 0 0 7 0 0 0 5 0 0 0 2 0 6 0 0 1 5 0 2 0 0 0 0 0 0 1 0 0 7 1 0 0 0 4 0 2 0 1 7 6 0 1 0 0 0 5 0 3 0 0 0 1 5 7 2 0 0 2 0 5 2 0 0 0 8 3 0 1 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 0 0 2 4 0 2 0 5 0 0 0 2

จ านว

นระด

บ 7

1 1

2 2

รวม

12.5

12.5 25

25

ตาราง 5.10 ขอมลความพงพอใจในการท างานหลงจากการปรบปรงงาน

รายการประเมน จ านวนพนกงานในแตละระดบความพงพอใจ (เปอรเซนต)

1 2 3 4 5

1. ความปลอดภยในการท างาน - - - 3(37.5) 5(62.5)

2. ทาทางในการท างาน - - - 7(87.5) 1(12.5)

3. ความสะดวกในการใชงานเครนแทนคน - 3(37.5) 3(37.5) 2(25) -

4. ไมมผลกระทบตองานทไดรบมอบหมาย - - 3(37.5) 3(37.5) 2(25)

5. ความพงพอใจโดยรวมในการปรบปรง - - - 6(75) 2(25)

48

5.4.2 ผลการประเมนทาทางการท างานโดยใชแบบประเมน REBA

การประเมนทาทางการท างานโดยใชแบบประเมน REBA ไดเลอกประเมนทงหมด 4 งานยอย

คอ งานยอยท 1, 2, 3 และ 5 เนองจากงานยอยท 4 มการใชเครนปรบปรงจงไมมการประเมนในงาน

ยอยนแลวและงานยอยท 5 มคนท างานเพม 1 คนจงประเมนในงานยอยท 5 เพม 1 คน ผลการ

ประเมนของสวนตางๆ ของรางกายทง 4 งานยอย ภาคผนวก ง ตาราง ง-1

จากภาพ 5.9 แสดงการเปรยบเทยบผลการประเมนทาทางการท างานดวยแบบประเมน

REBA กอนและหลงปรบปรง จะเหนไดวาหลงการปรบปรงคะแนนความเสยงจากแบบประเมน REBA

มคาลดลงอยางชดเจนโดยลดลงเฉลย 36.67 เปอรเซนตในทกงานยอย ทงนคะแนนความเสยงหลงจาก

การปรบปรงจากแบบประเมน REBA สวนใหญมคะแนนความเสยงอยในระดบปานกลาง ซง

หมายความวาทาทางการท างานในงานยอยดงกลาว ควรไดรบการวเคราะหและปรบปรงเพมเตมตอ

ยอดในงานวจยตอไป

ภาพ 5.9 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยแบบประเมน REBA กอนและหลงปรบปรง

5.4.3 ผลการประเมนโดยใชสมการการยกของ NIOSH

การประเมนทาทางการท างาน โดยใชสมการการยกของ NIOSH เพอหาคาน าหนกทแนะน า

ในการยก (RWL) และคาดชนการยก (LI) ส าหรบหลงการปรบปรง ไดประเมน 1 งานยอยทคองาน

ยอยท 5 เนองจากงานยอยท 1 มคาทเหมาะสมอยแลว งานยอยท 2 และ 3 ประเมนไมได และงาน

ยอยท 4 ถกตดออกไปเนองจากใชเครนชวยในการยกแทนคนงาน ซงขอมลของแตละตวแปรในสมการ

การยกของ NIOSH (หลงปรบปรง) แสดงในภาคผนวก จ ตาราง จ-2 และผลค านวณดวยการใชสมการ

0

2

4

6

8

10

12

14

1 2 3 4 5 1 2 3 5

คะแน

นควา

มเสย

ง

งานยอย

คนท 1

คนท 2

คนท 3

กอนปรบปรง หลงปรบปรง

49

การยกของ NIOSH (หลงปรบปรง) เพอหาคาน าหนกทแนะน าในการยก (RWL) และคาดชนการยก

(LI) แสดงในภาคผนวก จ ตาราง จ-3

จากภาพ 5.10 แสดงการเปรยบเทยบผลการประเมนทาทางการท างานดวยสมการการยกของ

NIOSH กอนและหลงปรบปรง จะเหนไดวาหลงการปรบปรงคาดชนการยก (LI) ณ จดเรมยก (LIO)

และจดวาง (LID) ในงานยอยท 5 มคาลดลงอยางชดเจน โดยลดลงเฉลย 54.97 เปอรเซนต ซงเหลออย

ระหวาง 1-3 แสดงวางานยกยายทก าลงปฏบตอยยงไมมความปลอดภย แตสามารถกระท าตอไปได

โดยจ าเปนตองมมาตรการทางดานวศวกรรมเขามาวเคราะห และแกไขปรบปรงเพมเตมตอไป

ภาพ 5.10 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยสมการการยกของ NIOSH กอนและหลง

ปรบปรง

5.4.4 ผลการประเมนโดยใชค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics)

การประเมนทาทางการท างานโดยใชการหาคาแรงกดทหมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1

ส าหรบหลงการปรบปรง ทงหมด 5 งานยอย แตเนองจากงานยอยท 4 ไดออกแบบอปกรณโดยใช

เครนยกแทนคน จงตดงานยอย 4 ออกไป ผลการค านวณคาแรงทกระทาตอสวนตางๆ ของรางกาย

และคาแรงกดทหมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 แสดงในภาคผนวก จ ตาราง จ-4

จากภาพ 5.11 แสดงการเปรยบเทยบผลการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดท

หมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 กอนและหลงปรบปรง จะเหนไดวาหลงการปรบปรงคาแรงกดท

หมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 มคาลดลงอยางชดเจน โดยลดลงเฉลย 59.81 เปอรเซนต ในทกงาน

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

1 4 5 1 5

คาดช

นการ

ยก(L

I)

งานยอย

Lio

Lid

กอนปรบปรง หลงปรบปรง

50

ยอย โดยเฉพาะในงานยอยท 5 สามารถลดคาแรงกดบรเวณหมอนรองกระดก L5/S1 ในงานดงกลาว

ลงไดจนมคานอยกวา 3,400 นวตน ซงถอวาไมมความเสยงทางการยศาสตร

ภาพ 5.11 ผลการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดทบรเวณ L5/S1 กอนและหลง

ปรบปรง

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

คาแร

งกดบ

นหมอ

นรอง

กระด

กสวน

L5/S

1(นวต

น)

งานยอย

คนท1

คนท2

คนท3

กอนปรบปรง หลงปรบปรง

51

5.5 การอภปรายผล

การประเมนความเสยงทางการยศาสตรจากการท างานของพนกงาน สาหรบงานยกยายใน

การผลตเสารวลวดหนาม โดยใชวธการประเมนทงหมด 4 ประเภท คอ 1) การประเมนอาการผดปกต

หรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน ดวยแบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการท างาน 2) การ

ประเมนทาทางการท างาน โดยการใชแบบประเมน REBA 3) การใชสมการการยกของ NIOSH

ค านวณหาคานาหนกทแนะนาในการยก (RWL) และคาดชนการยก (LI) และ 4) การประเมนโดยใช

ค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics)

ผลจากการประเมนพบวา งานยกสวนใหญในกระบวนการผลตเสารวลวดหนาม มความเสยง

ทางดานการยศาตรตองไดรบการแกไขหรอปรบปรง และเมอน าคะแนนความเสยงของสวนของ

รางกายทมคะแนนความเสยงสงของแตละวธการประเมนมาเปรยบเทยบกน พบวา ในแตละงานทม

ความเสยงสงจะมคะแนนความเสยงสงบรเวณล าตวหรอหลง มอ ขอมอ ขา และแขนสวนบน ซง

สอดคลองกบขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงานทไดจาก

แบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการทางาน จงน าไปสการปรบปรงงานยกทมความเสยงสง เพอ

ลดความเสยงทเกดขน โดยไดท าการปรบปรงดงน

1) ใหความรเกยวกบความปลอดภยในการท างานใหกบพนกงาน

2) ปรบเปลยนวธการท างาน

3) ปรบเปลยนวธการยก จากยก 1 คน เปนการยกแบบ 2 คน

4) ออกแบบอปกรณดงเสา โดยใชเครนแทนคนงานในกระบวนการ

หลงจากการปรบปรงงานยกทมความเสยงสง ท าใหผลการประเมนในแตละวธมความเสยง

ทางดานการยศาสตรลดลง และพนกงานสวนใหญมความพงพอใจตอการท างานดวยวธการใหม

อยางไรกตาม ส าหรบงานยกในกระบวนการผลตบางงานยงไมสามารถลดระดบความเสยงใหอยใน

ระดบทปลอดภยทสดไดยงตองปรบปรงแกไขตอไป เนองจากมขอจากดในดานเวลาและอนๆทใชใน

การปรบปรง

บทท 6

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

ผวจยไดท าการศกษาเพอประเมนและลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวด

หนาม โดยใชหลกทางการยศาสตรเขามาปรบปรงแกไขงานยกทมความเสยงสง ผวจยไดใชวธการ

ประเมนความเสยงทางการยศาสตรจากการท างานทงหมด 4 ประเภท คอ 1) การประเมนการบาดเจบ

ทเกดขนในการท างาน ดวยแบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการท างาน 2) การประเมนทาทาง

การท างาน โดยการใชแบบประเมน REBA 3) การใชสมการการยกของ NIOSH เพอหาคาน าหนกท

แนะน าในการยก (RWL) และ คาดชนการยก (LI) และ 4) การประเมนโดยใชค านวณภาระทางชวกล

ศาสตร (Biomechanics) ซงผลการประเมนแตละวธจะวเคราะหเทยบกบผลทไดจากแบบสอบถาม

อาการบาดเจบทเกดจากการท างาน และวธการประเมนดงกลาวจะใชประเมนทงกอนหลงการ

ปรบปรง แลวน าผลการประเมนมาเปรยบเทยบกน เพอดวาสามารถลดความเสยงไดมากนอยเพยงใด

6.1 สรปผลการวจย

ผวจยไดเลอกประเมนความเสยงจากการท างานของพนกทงหมด 8 คน ประกอบดวยผชาย 5

คน ผหญง 3 คน และเลอกประเมนทงหมด 5 งานยอย ดงน ดงลวดพรอมเขาแบบ, ใสหวลองแบบ,

งานตดลวด ดงเสาออกจากแบบ และยกเสาเพอแพคเสาเขาสตอก ดงแสดงในตาราง 4.1 จากการ

ส ารวจและสมภาษณอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงาน พบวา

พนกงานสวนมากมอาการปวดเมอยกลามเนอ และพนกงานมระดบความรนแรงของอวยวะทมอาการ

บาดเจบและปวดเมอยอยในระดบ 9 ซงถอไดวาเปนระดบทมความรนแรงมาก โดยต าแหนงบรเวณ

หลงสวนลางมมากทสด จงจ าเปนทจะตองปรบปรงการท างานของพนกงานเพอลดปญหาการเจบปวด

ดงกลาว

การประเมนทาทางการท างานของพนกงาน พบวาทาทางการท างานในงานยกยายทงหมด 5

งานยอยสวนใหญมคะแนนความเสยงสงถงสงมาก เมอน าคะแนนความเสยงของสวนของรางกายทม

53

คะแนนความเสยงสงของแตละวธการประเมนมาเปรยบเทยบกน พบวาในแตละงานยอยทมความเสยง

ทางการยศาสตรจะมคะแนนความเสยงสงบรเวณล าตวหรอหลง, มอ และแขนสวนบน ซงสอดคลอง

กบขอมลอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการท างานของพนกงานทไดจากแบบสอบถาม

อาการบาดเจบทเกดจากการท างาน ดงนนงานยอยทมความเสยงทางการยศาสตรควรตองไดรบการ

ปรบปรง เพอลดความเสยงทเกดขน จงไดท าการศกษาหลกการท างานทถกตองตามหลกการยศาสตร

และการปรบปรงทาทางการท างานทเหมาะสมกบงานยกยาย ซงในการปรบปรงงานไดมการค านงถง

ขอจากดในการผลตทพนกงานสามารถท างานไดอยางสะดวกและไมท าใหเสารวลวดหนามและ

ผลตภณฑเสยหาย โดยไดแยกปรบปรงแตละงานยอย ดงน

งานยอยท 1 เนนใหความรกบพนกงานและใหพนกงานไดปรบเปลยนทาทางเลกนอย รวมถง

เนนใชล าตวมากกวาใชแขนเพอลดอาการเจบปวดหรอเมอยลาของแขนตามหลกการยศาสตร

งานยอยท 2 และ 3 ปรบเปลยนวธการท างานจากการนงกมสลบมายนปฏบตสลบกนไป เพอ

ลดการเมอยลาของกลามเนอของพนกงาน

งานยอยท 4 การดงเสาออกจากแบบท าใหพนกงานตองกมตวลงมาเพอดงเสาออกจากแบบ

และยงตองระวงไมใหเสาเสยหายหรอเกดอนตรายตอพนกงาน เพอหลกเลยงการอนตรายตางๆ จงได

ออกแบบอปกรณดงเสาโดยใชเครนชวย จงสามารถตดงานยอย 4

งานยอยท 5 ปรบเปลยนวธการท างานใหมจากการยก 1 คน เปลยนเปนการยกแบบ 2 คน

ชวยกนยก เพอเปนการลดภาระงาน (Load) ทพนกงานตองรบน าหนกของเสารวลวดหนาม

ผลการประเมนทาทางการท างานของพนกงานหลงการปรบปรงงานยอยทมความเสยงสง

เปรยบเทยบกบการทางานกอนการปรบปรง พบวา คะแนนความเสยงจากแบบประเมน REBA คา

ดชนการยก (LI) ณ จดเรมยก (LIO) และจดวาง (LID) ทค านวณไดจากสมการการยกของ NIOSH และ

การประเมนโดยใชค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics) ส าหรบทกงานยอยทมความเสยง

สงมคาลดลงอยางเหนไดชดเจน ดงนนหลงจากการปรบปรงงานยอยทมความเสยงสงท าใหสามารถลด

การท างานของกลามเนอหลงได และจากการสมภาษณอาการบาดเจบและปวดเมอยกลามเนอจากการ

ท างานของพนกงานหลงการปรบปรง พบวา พนกงานมระดบความรนแรงของอวยวะทมอาการ

บาดเจบและปวดเมอยลดลงอยางเหนไดชดเจน โดยบรเวณหลงสวนลางมอาการบาดเจบและปวด

เมอยกลามเนออยในระดบ 7 ซงลดลงคอนขางมาก และผลทไดเปนไปในทศทางเดยวกน อกทงการ

ส ารวจขอมลในดานความพงพอใจในการท างานหลงจากการปรบปรงงานยกทมความเสยง พบวา

พนกงานสวนใหญมความพงพอใจตอการท างานดวยวธการใหม อยางไรกตาม ส าหรบงานยกใน

54

กระบวนการผลตบางงานยงไมสามารถลดระดบความเสยงใหอยในระดบทปลอดภยได ทสดได

เนองจากมขอจ ากดในดานตางๆ ทใชในการปรบปรง

ตาราง 6.1 สรปผลการประเมนและการปรบปรงงานทมความเสยงสง

งานยอย

กอนปรบปรง การปรบปรง หลงปรบปรง

1

มความปลอดภยทสามารถรบไดทาทางการท างานมความเสยงสง บรเวณล าตว/หลง แขนสวนบน และมอ ท างานหนกทสด

ให ความร ก บพนกงานและใหพนกงานไดปรบเปลยนทาทางเล กนอย รวมถ ง การ ใ ชล าต วมากกวาใชแขนเพอลดอาการเจบปวดหรอเมอยลาของแขน

ปลอดภย ทาทางการท างานไมมความเสยง

2 ไมมความปลอดภย ทาทางการท างานมความเส ยงสง บร เ วณล าตว/หลง ขา มอและขอมอ

ปรบเปลยนวธการท างานจากการนงกมสลบมายนปฏบตสลบกนไป เพอลดการเมอยลาของกลามเนอของพนกงาน

ความเสยงปานกลางสามารถท าต อ ไป ได ควรว เ คร าะหเพ ม เต มและควรได รบการปรบปรง

3 ไมมความปลอดภย ทาทางการท างานมความเส ยงสง บร เ วณล าตว/หลง ขา มอและขอมอ

ปรบเปลยนวธการท างานจากการนงกมสลบมายนปฏบตสลบกนไป เพอลดการเมอยลาของกลามเนอของพนกงาน

ความเสยงปานกลางสามารถท าต อ ไป ได ควรว เ คร าะหเพ ม เต มและควรได รบการปรบปรง

4

ไมมความปลอดภย ทาทางการท างานมความเส ยงสง บร เ วณล าตว/หลง ขา และกลามเนอหลงสวนกลาง ท างานหนกทสด

ใชเครนชวยในการดงเสาออกจากแบบแทนแรงงานคน

ปลอดภย ทาทางการท างานไมมความเสยง

5

ไมมความปลอดภย ทาทางการท างานมความเส ยงสง บร เ วณล าตว/หลง ขาและเทา และแขนสวนบน และกลามเนอหลงสวนลาง ท างานหนกทสด

การปรบเปลยนวธการท างาน - ปรบเปลยนวธการท างานจากยก 1 คนเปนการยกแบบ 2 คน

ทาทางการท างานมความเสยงลดลง และการท า งานของกลามเนอหลงลดลง แตยงไมมความปลอดภย สามารถท าตอไปไดโดยวเคราะหและแกไขปรบปรงเพมเตม

55

6.2 ขอเสนอแนะจากการศกษาวจย

6.2.1 ขอเสนอแนะส าหรบการน าไปใช

1) การปรบปรงงานทงหมดทมความเสยงในการผลตเสารวลวดหนาม สามารถชวยลด

ความเสยงตอการบาดเจบและการปวดเมอยกลาเนอจากการท างานได และยงสามารถชวยลดความ

เสยงทอาจเกดการบาดเจบหรอการปวดเมอยกลามเนอสะสมในระยะยาวไดดวย

2) การออกแบบอปกรณชวยดงเสาโดยใชเครนยกและ เปนการออกแบบเพอลดภาระ

ของพนกงานในการดงเสาออกจากแบบเพอลดความเสยงทอาจเกดการบาดเจบหรอการปวดเมอย

กลามเนอในงานสวนนไดเลยแบบถาวร

6.2.2 ขอเสนอแนะส าหรบพนกงานหรอผปฏบตงาน

1) พนกงานควรมการหยดพกในระหวางการท างานเมอเรมมอาการปวดเมอยกลามเนอ

เพอใหรางกายไดหยดพกและเปลยนทาทางการท างานไปท างานอนแทนกอน

2) พนกงานควรมการพกผอนใหเพยงพอ เพอใหรางกายไดพกผอนและฟนฟสภาพ

เพอใหพรอมกบการท างานในวนตอไป

6.2.3 ขอเสนอแนะส าหรบผประกอบการ

ผประกอบการควรใหความส าคญทางดานสขภาพและการบาดเจบของพนกงานท

เกดขนจากการท างาน โดยการใหความรในดานวธการปฏบตงานทถกตอง ปลอดภย รวมถงการน า

เครองทนแรงมาใชแทนคนในบางงานทเปนงานหนก เพอลดความเสยงตอการบาดเจบทอาจเกดขน

6.2.4 ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยในครงตอไป

1) กลมตวอยางทใชในการเกบขอมลทาวจยอาจมจ านวนนอย เนองจากพนกงานของ

โรงงานมจ านวนนอย หากสามารถเกบขอมลจากกลมตวอยางทมจ านวนมากกวาน อาจจะชวยให

ขอมลมความถกตองแมนยามากยงขน

2) ควรหาแนวทางในการลดภาระงานของพนกงานเพมเตม โดยการประยกตใชเครองทน

แรง เชน เครองชวยยกประเภทอนๆ เพอใหพนกงานออกแรงในการท างานนอยทสด แตดวยขอจ ากด

ทางดานดานตางๆ ในการปรบปรง จงไมสามารถใชอปกรณดงกลาวได

3) ควรมการศกษาเพมเตมในเรองผลกระทบดานเวลาการท างาน เพอดผลกระทบใน

ดานเวลาดวยวธการท างานใหมเทยบกบเวลาการท างานกอนการปรบปรง

4) ควรมการประเมนแบบตางๆ เพมเตม เพอความแมนย ามากขน แตดวยการมขอจ ากด

ดานอปกรณ ดานเวลา และงบประมาณ จงไมสามารถประเมนเพมไดในงานวจยในครงน

56

บรรณานกรม

กตต อนทรานนท. (2548). การยศาสตร (Ergonomics). กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

กตต อนทรานนท. 2538. “การศกษาปญหาของการเคลอนยายวสดและวเคราะหสาเหตของการ

บาดเจบ: กรณในโรงงานบรษทจอหนสนแอนดจอหนสน (ประเทศไทย) จ ากด.”

โครงการวจยโดยเงนทนอดหนนการวจยภายนอก. คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

ชนกาพร ใหมตน การประเมนและการลดความเสยงในงานยก -ยาย ในการผลตโถสขภณฑแบบนง

ยอง: กรณศกษา บรษท ประยรเซรามค เชยงใหม มหาวทยาลยเชยงใหม เชยงใหม, 2557

อาทตยา จตจ านงค. (2560). Ergonomics Applications ส าหรบงานยกยายวสดดวยแรงกาย

ศาสตร. [ระบบออนไลน]. แหลงทมา

https://www.วารสารความปลอดภยและสขภาพ.com/คอลมนใหม%20รศ.สราวธ/

บทความ%20อ.อาทตยา%20(การยาศาสตร)/งานยกยาย_August_03/Ergonomics

%20Applications%20.pdf. (10 กนยายม 2562).

Thai-Ergonomic-Assessment. (2557). หลกการประเมนดานการยศาสตร. [ระบบออนไลน].

แหลงทมา http://thai-ergonomic-assessment.blogspot.com/2014/07/.

(17 กนยายม 2562).

ภาคผนวก ก

แบบประเมน REBA และตารางแสดงคาแฟคเตอรตวคณระดบตางๆ

ประกอบการประเมนงานยกของดวยมอของการประเมน NIOSH

58

ภาพ ก-1 แผนประเมนทาทางโดยวธ REBA

ตาราง ก-1 แสดงตวแปรทใชในสมการการยกของ NIOSH

ตวแปร ค าเตม ความหมาย (หนวย)

L Load Weight น าหนกจรงของวตถทยก (กก.)

H Horizontal Location ระยะในแนวระนาบจากกงกลางของผยกหรอกงกลางหลงถงกงกลางของวตถทถกยกหรอวดจากระยะในแนวระนาบบนพนจากจดกงกลางกระดกขอเทา(ตาตม) ดานใน ไปยงจดกงกลางขอนวมอทจบยก (ซม.)

V Vertical Location ระยะในแนวดงจากมอถงพน (ซม.)

D Vertical Travel Distance ระยะหางในแนวตงฉากจากจดทยกถงต าแหนงวตถ (ซม.)

A Asymmetry Angle มมของการเอยวตว (องศา)

F Lifting Frequency คาเฉลยของจ านวนครงของการยกใน 1 นาท (ครง/นาท)

W Work Duration ระยะเวลาท างาน (ชม.)

C Coupling Classification ลกษณะการจบยด (ด/พอใช/ไมด)

59

ตาราง ก-2 คาแฟคเตอรตวคณปรบระดบความสง

ระดบความสง (cm)

ตวคณปรบระดบความสง

ระดบความสง(cm)

ตวคณปรบระดบความสง

≤25 1 46 0.54 28 0.89 48 0.52 30 0.83 50 0.50 32 0.78 52 0.48 34 0.74 54 0.46 36 0.69 56 0.45 38 0.66 58 0.43 40 0.63 60 0.42 42 0.60 63 0.40 44 0.57 >63 0.00

ตาราง ก-3 คาแฟคเตอรตวคณปรบระดบแนวตง

ระดบแนวตง (cm)

ตวคณปรบระดบแนวตง

ระดบแนวตง (cm)

ตวคณปรบระดบแนวตง

0 0.78 100 0.96 10 0.81 110 0.90 20 0.84 120 0.87 30 0.87 130 0.84 40 0.90 140 0.81 50 0.93 150 0.78 60 0.96 160 0.75 70 0.99 170 0.72 80 0.99 175 0.70 90 0.96 >175 0.00

60

ตาราง ก-4 คาแฟคเตอรตวคณปรบระยะ

ระยะ (ซม.) ตวคณปรบระยะ ≤ 25 1.00 40 0.93 55 0.90 70 0.88 85 0.87 100 0.87 115 0.86 130 0.86 145 0.85 160 0.85 175 0.85 ≥175 0.00

ตาราง ก-5 คาแฟคเตอรตวคณความเอยง

ความเอยง (องศา) ตวคณความเอยง 0 1.00 15 0.95 30 0.90 45 0.86 60 0.81 75 0.76 90 0.71 105 0.66 120 0.62 135 0.57 >135 0.00

61

ตาราง ก-6 คาแฟคเตอรตวคณความถในการยก

ความถ (F) (ครง/นาท)

ระยะเวลาท างาน (Work Duration, W) W ≤ 1 ชม. 1 ชม. < W ≤ 2 ชม. 2 ชม. < W ≤ 8 ชม.

V < 75 ซม. V ≥ 75 ซม. V < 75 ซม. V ≥ 75 ซม. V < 75 ซม. V ≥ 75 ซม. ≤0.2 1.00 1.00 0.95 0.95 0.85 0.85 0.5 0.97 0.97 0.92 0.92 0.81 0.81 1 0.94 0.94 0.88 0.88 0.75 0.75 2 0.91 0.91 0.84 0.84 0.65 0.65 3 0.88 0.88 0.79 0.79 0.55 0.55 4 0.84 0.84 0.72 0.72 0.45 0.45 5 0.80 0.80 0.60 0.60 0.35 0.35 6 0.75 0.75 0.50 0.50 0.27 0.27 7 0.70 0.70 0.42 0.42 0.22 0.22 8 0.60 0.60 0.35 0.35 0.18 0.18 9 0.52 0.52 0.30 0.30 0.00 0.15 10 0.45 0.45 0.26 0.26 0.00 0.13 11 0.41 0.41 0.00 0.23 0.00 0.00 12 0.37 0.37 0.00 0.21 0.00 0.00 13 0.00 0.34 0.00 0.00 0.00 0.00 14 0.00 0.31 0.00 0.00 0.00 0.00 15 0.00 0.28 0.00 0.00 0.00 0.00 >15 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

ตาราง ก-7 คาแฟคเตอรตวคณความถนดในการจบยด

ลกษณะการจบยก ตวคณความถนดในการจบยด V < 75 ซม. V ≥ 75 ซม.

ระดบด 1.00 1.00 ระดบปานกลาง 0.95 1.00

ระดบไมด 0.90 0.90

ภาคผนวก ข

ระยะของจดศนยกลางมวลของสวนของรางกาย มวลของสวนของรางกายเปน

เปอรเซนตของมวลของรางกาย และขนาดสดสวนรางกายทส าคญของผใช

แรงงานไทย

63

ตาราง ข-1 ระยะของจดศนยกลางมวลของสวนของรางกาย

สวนของรางกาย

Braune and Fischer (บคคล) Dempster

(บคคล) กตต อนทรานนท

ผทดสอบชาย ผทดสอบหญง ต าแหนงจดศนยกลางมวลเทยบกบความยาวของสวนนนวดจาก

สวน ใน

สวนนอก

สวนใน

สวนนอก

สวนใน

สวนนอก

สวนใน สวนนอก

สวนใน

สวนนอก

แขนขวาสวนบน แขนซายสวนบน

47 53 45.9 54.1 43.6 56.4 45.83 45.62

54.17 54.38

46.62

53.38

แขนขวาสวนลาง แขนซายสวนลาง

42.1 57.9 - - 43 57 42.22 42.28

57.78 57.72

45.37

54.63

มอขวา มอซาย

- - - - 50.6 49.4 42.82 42.77

57.18 57.23

39.22

60.88

ขาขวาสวนบน ขาซายสวนบน

43.9 56.1 43.4 56.6 43.3 56.7 44.07 44.12

55.93 55.88

39.79

60.21

ขาขวาสวนลาง ขาซายสวนลาง

41.95 58.05 42.4 57.6 53.3 56.7 42.76 42.55

57.21 57.45

41.15

58.85

เทาขวา เทาซาย

43.4c 56.6c 41.7 58.3 d d 40.54a 61.55b 40.9a 60.57b

59.46a 38.45b 59.1a 39.43b

33.9 66.1

ล าตว 29.55 46.3 - - - - 47.83 52.17

48.85

51.15

ศรษะและคอ - - - - - - 42.91 58.09

49.33

50.67

(ทมา : กตต อนทรานนท, 2548) หมายเหต : สวนนอกคอวดจาก Distal Point ของสวนนน สวนใน คอ วดจาก Proximal Point ของสวนนน

(a) Percent of length from front to rear of foot II (b) Percent of length from ankle to rear of foot (c) Percent of length from front to rear of foot (d) 24.9% of foot link dimension to ankle axis (oblique); 43.8% of foot link dimension to heel (oblique); 59.4% of foot link dimension to toe II (oblique). Alternately, a ratio of 42.9 to 57.1 along the heel to toe distance establishes a point above which the center of gravity lies on a line between ankle axis and ball of foot.

64

ตาราง ข-2 มวลของสวนของรางกายเปนเปอรเซนตของมวลของรางกาย สวนของรางกาย

Braune & Fischer (1889)a

Braune & Fischer (1893)b

Dempster (1855)c

กตต อนทรานนท (2543)d เพศชาย เพศหญง

มวล (กก.)

รอยละ เมอ

เทยบกบ มวลของ

รางกาย

มวล (กก.)

รอยละ เมอ

เทยบกบ มวลของ

รางกาย

มวล (กก.)

รอยละ เมอเทยบกบ มวล

ของรางกาย

มวล (กก.)

รอยละ เมอ

เทยบกบ มวลของ

รางกาย

มวล (กก.)

รอยละ เมอ

เทยบกบ มวลของ

รางกาย แขนขวาสวนบน แขนซายสวนบน

2.127 3.3 1.51 2.93 1.61 1.53

2.77 2.63

1.87 1.8

3.37 3.24

1.49 2.63

แขนขวาสวนลาง แขนซายสวนลาง

1.34 2.1 1.3 2.54 0.95 0.91

1.64 1.57

0.92 0.88

1.67 1.58

0.73 1.29

มอขวา มอซาย

0.53 0.85 - - 0.39 0.38

0.67 0.66

0.36 0.39

0.65 0.61

0.29 0.51

ขาขวาสวนบน ขาซายสวนบน

6.79 10.75 5.78 11.23 5.76 5.81

9.86 9.95

5.75 5.65

10.23 10.06

7.59 13.41

ขาขวาสวนลาง ขาซายสวนลาง

3.03 4.8 2.32 4.53 2.71 2.732

4.69 4.68

2.83 2.728

5.06 4.88

2.37 4.19

เทาขวา เทาซาย

1.067 1.7 0.95 1.88 0.832 0.87

1.42 1.49

0.866 0.84

1.56 1.5

0.65 1.15

ล าตว ศรษะและคอ

29.55 46.3 - - - 4.61

- 7.9

27.18 4.096

48.72 7.88

24.92 5.44

44.03 9.61

มวลของรางกาย 63.85 100 51.25 100 58.36 100 55.75 100 50.85 100

(ทมา : กตต อนทรานนท, 2548) หมายเหต : (a) ท าการศกษาจากศพจ านวน 3 ศพ เมอป ค.ศ. 1889 อางจาก Roebuck et al. (1975) (b) ท าการศกษาจากศพจ านวน 2 ศพ เมอป ค.ศ. 1893 อางจาก Roebuck et al. (1975) (c) ท าการศกษาจากศพจ านวน 7 ศพ เมอป ค.ศ. 1955 อางจาก Winter (1979) (d) การศกษาครงนกบบคคลทมชวต เพศชายจ านวน 12 คน และเพศหญงจ านวน 10 คน

65

ตาราง ข-3 ขนาดสดสวนรางกายทส าคญของผใชแรงงานไทย

ล าดบท

รายการขนาดสดสวนทส าคญ ขนาดสดสวนรางกาย

เปอรเซนตไทล

5th 95th

1 น าหนกตว (Body Weight) กก. ชาย 53.7 (7.0) 42.22 65.18 หญง 53.1 (8.2) 39.65 66.55

2 ความสงยน (Stature) ซม. ชาย 160.7 (5.7) 151.35 170.05 หญง 151.2 (4.8) 143.33 157.07

3 ความสงกระดกคอ (Cervical Height) ซม. ชาย 136.5 (5.4) 127.64 145.36 หญง 128.2 (5.9) 118.52 137.88

4 ความสงหวไหล (Acromial Height) ซม. ชาย 132.4 (5.6) 123.22 141.58 หญง 124.7 (4.9) 116.66 132.74

5 ความยาวขาสวนบน (Thigh Length) ซม. ชาย 52.7 (2.8) 48.11 57.29 หญง 51.6 (2.8) 47.01 56.19

6 ความกวางจากศอก-ศอก (Elbow-Elbow Breadth) ซม.

ชาย 41.3 (3.3) 35.89 46.71 หญง 39.5 (4.1) 32.78 46.22

7 ความยาวแขนลางถงปลายนว (Lower-Arm Length) ซม.

ชาย 44.8 (2.6) 40.54 49.06 หญง 41.3 (2.1) 37.86 44.74

8 ความกวางของเทา (Foot Breadth) ซม. ชาย 9.9 (0.9) 8.42 11.38 หญง 8.7 (0.8) 7.39 10.01

9 ความยาวของเทา (Foot Length) ซม. ชาย 24.2 (1.6) 21.58 26.82 หญง 22.2 (2.1) 18.76 25.64

10 ความสงยนปลายนว-เออม (Functional Reach) ซม. ชาย 71.7 (5.7) 62.35 81.05 หญง 67.9 (5.4) 59.04 76.76

11 ความสงยนปลายนว-เหยยด (Functional Reach -Extended) ซม.

ชาย 81.4 (4.7) 73.69 89.11 หญง 75.7 (5.0) 67.5 83.9

12 ความกวางมอ (Hand Breadth) ซม. ชาย 8.1 (0.2) 7.77 8.43 หญง 7.4 (0.5) 6.58 8.22

13 ความยาวมอ (Hand Length) ซม. ชาย 17.6 (1.0) 15.96 19.24 หญง 16.9 (3.3) 11.49 22.31

14 ความสงก ามอเหยยด (Overhead Reach Height) ซม. ชาย 194.5 (7.6) 182.04 206.96 หญง 183.1 (6.1) 173.1 193.1

15 ระยะรอบแขนลาง (Forearm Circumference) ซม. ชาย 25.9 (2.1) 22.46 29.34 หญง 24.2 (2.4) 20.26 28.14

16 ระยะรอบแขนบน (Biceps Circumference) ซม. ชาย 27.1 (3.5) 21.36 32.84 หญง 25.4 (3.5) 19.66 31.14

66

ตาราง ข-3 ขนาดสดสวนรางกายทส าคญของผใชแรงงานไทย (ตอ)

ล าดบท

รายการขนาดสดสวนทส าคญ ขนาดสดสวนรางกาย

เปอรเซนตไทล

5th 95th

17 ระยะรอบนอง (Calf Circumference) ซม. ชาย 33.7 (4.5) 26.32 41.08 หญง 33.6 (3.0) 28.68 38.52

18 ระยะรอบขาออนบน (Upper Thigh Circumference) ซม.

ชาย 47.1 (4.5) 39.72 54.48 หญง 50.7 (6.4) 40.2 61.2

19 ระยะไหล-ศอก (Shoulder-Elbow Height) ซม. ชาย 34.3 (1.7) 31.51 37.09 หญง 31.9 (1.6) 29.28 34.52

20 ความสงนงจากกน-ศรษะ (Sitting Height) ซม. ชาย 83.3 (3.4) 77.72 88.88 หญง 78.8 (3.2) 73.55 84.05

21 ความยาวแขนบน (Upper-Arm Length) ซม. ชาย 34.3 (1.7) 31.51 37.09 หญง 31.9 (1.6) 29.28 34.52

22 ความสงเอว-ยน (Standing Waist Height) ซม. ชาย 99.1 (5.4) 90.24 107.96 หญง 92.7 (4.9) 84.66 100.74

23 ความสงขอพบเขา-นง (Popliteal Height-Sitting) ซม. ชาย 40.1 (2.2) 36.49 43.71 หญง 37.9 (2.0) 34.62 41.18

24 ความยาวล าตวจากเอวถงหวไหล (Torso Length) ซม. ชาย 33.3 (5.5) 24.28 42.32 หญง 32.0 (4.9) 23.96 40.04

ภาคผนวก ค

แบบสอบถามอาการบาดเจบทเกดจากการท างานของคนงาน

กอนและหลงการปรบปรง

68

แบบสอบถามเพอการวจย กอนปรบปรง

เรอง การประเมนและการลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวดหนาม

สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

1.1 ชอ – นามสกล..............................................................................................อาย

.................ป

1.2 เพศ ( ) ชาย ( ) หญง ท างานแผนก.......................................................................

1.3 น าหนก..................กโลกรม สวนสง..................เซนตเมตร

1.4 ประสบการณในการท างาน...............ป

1.5 ท างานเฉลยวนละ..............................ชวโมง (รวมงานลวงเวลา)

1.6 ท างานเฉลยสปดาหละ.......................วน

1.7 ทานมโรคประจ าตวดงตอไปน หรอไม

( ) ไมมโรค

( ) โรคพษสราเรอรง ( ) โรคเบาหวาน ( ) โรคอวน ( ) โรคเกาท

( ) โรคความดนโลหตสง ( ) โรคไต ( ) โรคมะเรง ระบอวยวะ…………...

( ) โรคขอเสอมหรออกเสบ ( ) โรควณโรคของกระดก

( ) โรคกระดกหรอโครงสรางผดรป ( ) ไมเปนโรคใด ๆ เลย

( ) โรคอน ๆ ระบ…………………………………………………………………………….

1.8 ทานท างานอดเรก (ในวนหยดหรอหลงเลกงาน) ดงตอไปนหรอไม

( ) ไมท า ( ) เยบปกเสอผา ( ) ขนของหรอยกของหนก ( ) อมเดก

( ) ท างานทตองออกแรงมาก ระบ………………………………………………………

( ) ขบรถเปนระยะเวลานาน ๆ ( ) อน ๆ ระบ………………………..

สวนท 2 แบบสอบถามอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน

2.1 ในรอบ 6 เดอนทผานมา ทานเคยมอาการปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลาหรอไม

( ) ไมเคย ( ) เคย ระบอวยวะทมอาการปวด……………………….........................

2.2 ทานเคยประสบอบตเหตจนท าใหเกดการบาดเจบของกลามเนอหรอกระดกหรอไม

( ) ไมเคย ( ) เคย ระบอวยวะทบาดเจบ………………………................................

2.3 สวนของรางกายทมอาการปวดเมอยกลามเนอเปนประจ า คอ

................................................

69

2.4 ชวงเวลาไหนทมความรสกปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลามากทสด

( ) กอนท างาน ( ) ระหวางท างานชวงเชา(8.00-12.00 น.)

( ) ระหวางท างานชวงบาย(13.00-17.00 น.) ( ) หลงเลกงาน

2.5 ในรอบ 6 เดอนทผานมาความถ (โดยประมาณ) ในการปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลา

( ) ไมเคยปวดเมอยกลามเนอ ( ) ทกวน ( ) สปดาหละ 1 ครง ( ) 2 สปดาหตอ 1

ครง

( ) 3 สปดาหตอ 1 ครง ( ) เดอนละ 1 ครง ( ) มากกวา 1 เดอนตอ 1 ครง

2.6 เมอมอาการปวดเมอยกลามเนอหรอเมอยลา แตละครงจะปวดเมอยเปนเวลานานเทาใด

( ) ไมเกน 1 วน ( ) 1-3 วน จงทเลา ( ) มากกวา 1-3 วน จงทเลา

( ) ระยะเวลาทนอกเหนอจากน

ระบ………………….........................................................

2.7 ท าอยางไรเมอมอาการปวดกลามเนอหรอเมอยลา

( ) ไมท าอะไรเลย ( ) หยดงาน

( ) ซอยามารบประทาน ( ) ใชยาทา นวด

( ) ปรกษาแพทย ( ) วธอนๆ (ระบ)..................................................................

2.8 มการออกกาลงกายประเภทใดบาง

( ) ไมออกกาลงกาย ( ) วงเหยาะ

( ) เลนฟตบอล ( ) ออกกาลงกายทวไป

( ) กฬาอนๆ (ระบ) ……………………………………………………………………….

2.9 ความถในการออกกาลงกาย (ตอบเฉพาะผออกกาลงกาย)

( ) สม าเสมอ (ทกวน) ( ) เปนบางครง (สปดาหละ 1 ครง)

( ) นานๆ ครง (เดอนละ 1 ครง) ( ) อนๆ (ระบ) …………………………….

2.10 ความถในการสบบหร

( ) ไมสบบหร ( ) สบทกวน

( ) นานๆ สบครง (ระบระยะเวลา....................................)

2.11 ความถในการดมแอลกอฮอล (เชน เหลา ไวน กระแช สาโท เปนตน) ( ) ไมดมแอลกอฮอล ( ) ดมทกวน ( ) นานๆ ดมครง (ระบระยะเวลา......................)

70

2.12 ดมแอลกอฮอลกอนและหลงเลกงานหรอไม (ตอบเฉพาะผทดมแอลกอฮอล) ( ) ไมดม ( ) ดมกอนมาทางานในบางครง ( ) ดมกอนมาทางานเปนประจา ( ) ดมหลงเลกงานในบางครง ( ) ดมหลงเลกงานเปนประจา

2. 13 ถาเคยมอาการปวดกลามเนอหรอเมอยลาในรอบ 6 เดอนทผานมา ใหวงกลมอวยวะทม

การปวดเมอยหรอเมอยลาในภาพดานลางและขดเสนแสดงความรนแรงของความปวดเมอยหรอ

เมอยลาในตาราง โดยเกณฑการประเมนคอ เลข 0 หมายถง ไมปวดเลย ไปจนถงเลข 10 ซงหมายถง

ปวดอยางรนแรงมากทสด

หมายเลข สวนของรางกาย ระดบความปวดเมอยกลามเนอ

1 คอ

2 ไหลดานซาย

3 ไหลดานขวา

4 แขนสวนบนซาย

5 แขนสวนบนขวา

6 ศอกดานซาย

7 ศอกดานขวา

8 แขนสวนลางดานซาย

9 แขนสวนลางดานขวา

71

10 ขอมอดานซาย

11 ขอมอดานขวา

12 มอดานซาย

13 มอดานขวา

14 หลงสวนบน

15 หลงสวนกลาง

16 หลงสวนลาง

17 สะโพก

18 ตนขาดานซาย

19 ตนขาดานขวา

20 เขาดานซาย

21 เขาดานขวา

22 ขาสวนลางดานซาย

23 ขาสวนลางดานขวา

24 เทา/ขอเทาดานซาย

25 เทา/ขอเทาดานขวา

72

แบบสอบถามเพอการวจย หลงปรบปรง เรอง การประเมนและการลดความเสยงทางการยศาสตรในการผลตเสารวลวดหนาม

สวนท 1 แบบสอบถามอาการผดปกตหรอการบาดเจบทเกดขนในการท างาน 1. ถาเคยมอาการปวดกลามเนอหรอเมอยลาในรอบ 1 เดอนทผานมา ใหวงกลมอวยวะทม

การปวดเมอยหรอเมอยลาในภาพดานลางและขดเสนแสดงความรนแรงของความปวดเมอยหร อ

เมอยลาในตาราง โดยเกณฑการประเมนคอ เลข 0 หมายถง ไมปวดเลย ไปจนถงเลข 10 ซงหมายถง

ปวดอยางรนแรงมากทสด

หมายเลข สวนของรางกาย ระดบความปวดเมอยกลามเนอ

1 คอ

2 ไหลดานซาย

3 ไหลดานขวา

4 แขนสวนบนซาย

5 แขนสวนบนขวา

6 ศอกดานซาย

7 ศอกดานขวา

8 แขนสวนลางดานซาย

9 แขนสวนลางดานขวา

10 ขอมอดานซาย

73

11 ขอมอดานขวา

12 มอดานซาย

13 มอดานขวา

14 หลงสวนบน

15 หลงสวนกลาง

16 หลงสวนลาง

17 สะโพก

18 ตนขาดานซาย

19 ตนขาดานขวา

20 เขาดานซาย

21 เขาดานขวา

22 ขาสวนลางดานซาย

23 ขาสวนลางดานขวา

24 เทา/ขอเทาดานซาย

25 เทา/ขอเทาดานขวา

สวนท 2 แบบสอบถามความพงพอใจในการท างาน

รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

1 2 3 4 5 1. ความปลอดภยในการท างาน 2. ทาทางในการท างาน 3. ความสะดวกในการใชงานเครนแทนคน 4. ไมมผลกระทบตองานทไดรบมอบหมาย 5. ความพงพอใจโดยรวมในการปรบปรง เกณฑการประเมน 1 = ไมพงพอใจเลย 2 = ไมพงพอใจ 3 = พงพอใจปานกลาง 4 = พงพอใจ

5 = พงพอใจมาก

ภาคผนวก ง

ผลการประเมนทาทางดวยเทคนค REBA สมการการยกของ NIOSH และการ

ค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics) กอนการปรบปรง

75

ตาราง ง-1 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยเทคนค REBA (กอนปรบปรง)

ทาทา

งท

คนท

สวนค

อ (N

eck)

สวนล

าตว

(Tru

ck)

สวนข

า (Le

gs)

Tabl

e A

แรง/

ภาระ

งาน

(For

ce/L

oad)

Scor

e A

แขนส

วนบน

(Upp

er A

rm)

แขนส

วนลา

ง (Lo

wer A

rm)

ขอมอ

(Wris

t)

Tabl

e B

การจ

บยดว

ตถ (C

oupl

ing)

Scor

e B

Scor

e C

คาคว

ามสา

มารถ

(Act

ivity

)

Scor

e RE

BA เฉ

ลย

1 1 1 3 2 4 2 6 2 1 3 3 0 3 6 2

6.6 2 1 2 1 2 2 4 2 1 3 3 0 3 4 2

3 1 3 1 2 2 4 2 1 3 3 0 3 4 2

2 1 3 4 1 3 1 4 3 1 3 5 0 5 5 2 10.5

2 3 3 3 7 1 8 3 1 3 5 0 5 10 2

3 1 3 4 3 8 0 8 1 1 2 2 0 2 8 2 10

4 1 2 5 2 7 2 9 2 1 2 2 2 4 10 2 12

5 1 2 5 2 7 2 9 3 1 1 3 2 5 10 2 12

ตาราง ง-2 ขอมลแตละตวแปรในสมการการยกของ NIOSH (กอนปรบปรง)

ทาทา

งท

คนท

น าหน

ก (k

g.)

ต าแหนงของมอ (cm)

ต าแห

นงแน

วตง (

cm)

มมของการอยวตว (degrees)

ความ

ถ (li

lt/m

in)

ระยะ

เวลา

(min

)

ความ

ถนดใ

นการ

จบ

จดเรม

ยก

(Orig

in)

จดวา

ง(D

estin

atio

n)

จดเรม

ยก

(Orig

in)

จดวา

ง(D

estin

atio

n)

L HO VO HD VD D AO AD F C

1 1 7 25 147 25 142 5 0 15 10 22 2 2 7 25 137 25 130 8 0 10 11 24 2 3 7 25 132 25 130 2.5 0 30 10 25 2

2 1 ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## 2 ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## ##

3 1 ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## 4 1 30 25 0 25 25 25 0 0 10 30 3 5 1 30 25 0 25 25 25 0 0 10 40 3

76

77

ตาราง ง-4 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดท

หมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 (กอนปรบปรง) ทา

ทาง

คนท

แรงกระท า (N) แรง

เฉอนท L5/S1 (FS)

แรงกดท L5/S1 (FC)

เฉลย(นวตน)

มอ (FYW)

แขนสวนลาง

(FYe)

แขนสวนบน (FYS)

ล าตว (FYT)

FS FC

1 1 51.15 56.59 67.67 361.38 31.77 462.48 32.58 400.08 2 51.45 57.64 70.27 398.13 41.91 412.41

3 51.9 59.23 74.18 453.25 24.07 325.36

2

1 32.53 37.97 49.05 324.14 11.56 1,363.18 9.97 1357.76 2 35.44 44.37 63.43 459.66 8.38 1,352.33

3 1 33.28 40.61 55.56 416.01 65.37 1,117.09 65.37 1,117.09 4 1 77.96 89.43 112.56 500.84 433.7 2775.39 433.7 2775.39 5 1 155.72 165.54 185.36 703.52 531.12 5,153.01 531.12 5,153

ภาคผนวก จ

ผลการประเมนทาทางดวยเทคนค REBA สมการการยกของ NIOSH และการ

ค านวณภาระทางชวกลศาสตร (Biomechanics) หลงการปรบปรง

79

ตาราง จ-1 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยเทคนค REBA (หลงปรบปรง)

ทาทา

งท

คนท

สวนค

อ (N

eck)

สวนล

าตว

(Tru

ck)

สวนข

า (L

egs)

Tabl

e A

แรง/

ภาระ

งาน

(For

ce/L

oad)

Scor

e A

แขนส

วนบน

(Upp

er A

rm)

แขนส

วนลา

ง (Lo

wer A

rm)

ขอมอ

(Wris

t)

Tabl

e B

การจ

บยดว

ตถ (C

oupl

ing)

Scor

e B

Scor

e C

คาคว

ามสา

มารถ

(Act

ivity

)

Scor

e RE

BA เฉ

ลย

1

1 1 2 2 3 2 5 2 1 1 1 0 1 4 2

5.6 2 1 2 1 2 2 4 2 1 3 3 0 3 4 2

3 1 3 1 2 2 4 2 1 1 1 0 3 3 2

2 1 1 2 1 2 1 3 2 1 2 2 0 2 3 2

5.5 2 2 3 1 4 1 5 1 1 2 2 0 2 4 2

3 1 2 2 2 4 1 5 1 1 2 2 0 2 4 2 6

5 1 3 2 1 4 1 5 3 1 1 3 1 4 5 2

7 2 2 2 2 4 1 5 3 1 1 3 1 4 5 2

ตาราง จ-2 ขอมลแตละตวแปรในสมการการยกของ NIOSH (หลงปรบปรง)

ทาทา

งท

คนท

Wei

ght (

kg.)

ต าแหนงของมอ (cm)

ต าแห

นงแน

วตง (

cm)

มมของการอยวตว (degrees)

ความ

ถ (li

lt/m

in)

ระยะ

เวลา

(min

)

ความ

ถนดใ

นการ

จบ

จดเรม

ยก

(Orig

in)

จดวา

ง(D

estin

atio

n)

จดเรม

ยก

(Orig

in)

จดวา

ง(D

estin

atio

n)

L HO VO HD VD D AO AD F C

1 1 7 25 147 25 142 5 0 15 10 22 2

2 7 25 137 25 130 8 0 10 11 24 2 3 7 25 132 25 130 2.5 0 30 10 25 2

2 1 ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## 2 ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## ##

3 1 ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## 4 1 ## ## ## ## ## ## ## ## ## ## ##

5 1 15 25 0 25 25 25 0 0 10 40 3 2 15 25 0 25 25 25 0 0 10 40 3

80

81

ตาราง จ-4 ผลการประเมนทาทางการท างานดวยการค านวณภาระทางชวกลศาสตรหาคาแรงกดท

หมอนรองกระดกบรเวณ L5/S1 (หลงปรบปรง) ทา

ทาง

คนท

แรงกระท า (N) แรงเฉอนท L5/S1

(FS)

แรงกดท L5/S1 (FC)

เฉลย(นวตน)

มอ (FYW)

แขนสวนลาง

(FYe)

แขนสวนบน (FYS)

ล าตว (FYT)

FS FC

1 1 51.15 56.59 67.67 361.38 31.77 462.48 32.58 400.08 2 51.45 57.64 70.27 398.13 41.91 412.41 3 51.9 59.23 74.18 453.25 24.07 325.36

2 1(ยน) 33.53 39.44 50.52 327.08 21.54 557.76 16.56 606.31 2(ยน) 35.44 44.37 63.43 459.66 11.58 654.85

3 1(ยน) 34 39.44 50.52 327.08 11.67 417.37 11.67 417.37 4 1 ## ## ## ## ## ## ## ## 5 1 83 88.44 99.52 425.08 360.55 2,607.90 283.42 2459.04

82

ประวตผเขยน

ชอ สกล นายศวนาถ ปวรรณา

วนเดอนปเกด 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2539

ภมล าเนา หมบานจ าผกกด บานเลขท 60 หม 5

ต.แมออ อ.พาน จ.เชยงราย 57120

ประวตการศกษา

มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนพานพเศษพทยา

ปจจบน ก าลงศกษาปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม

ชอ สกล นายศภเกยรต ไทยกรณ

วนเดอนปเกด 22 เมษายน พ.ศ. 2544

ภมล าเนา บานเลขท 30 หม 5 ต.แมโปง

อ.ดอยสะเกด จ.เชยงใหม 50220

ประวตการศกษา

มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนดาราวทยาลย จ. เชยงใหม

ปจจบน ก าลงศกษาปรญญาวศวกรรมศาสตรบณฑต

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม