ผลของการบรบาลทางเภสชกรรมตอปญหาการใชยาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

ทตกกมารเวชกรรมโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17

โดย

นางจณต ปลาทอง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเภสชกรรมคลนก แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

เภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2559

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ผลของการบรบาลทางเภสชกรรมตอปญหาการใชยาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ทตกกมารเวชกรรมโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17

โดย

นางจณต ปลาทอง

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเภสชกรรมคลนก แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต

เภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2559 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

EFFECT OF PHARMACEUTICAL CARE ON DRUG RELATED PROBLEMS BY WARD BASED CLINICAL PHARMACIST IN PEDIATRIC WARD

AT SOMDEJPRASANGKHARACH XVII HOSPITAL

By

MRS. Janot PLATHONG

A Thesis Submitted in partial Fulfillment of Requirements for Master of Pharmacy (CLINICAL PHARMACY)

Pharmacy Silpakorn University

Academic Year 2016 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

หวขอ ผลของการบรบาลทางเภสชกรรมตอปญหาการใชยาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยทตกกมารเวชกรรมโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17

โดย จณต ปลาทอง สาขาวชา เภสชกรรมคลนก แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต อาจารยทปรกษาหลก ผชวยศาสตราจารย ดร. นนทลกษณ สถาพรนานนท

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรเภสชศาสตรมหาบณฑต

คณบดบณฑตวทยาลย

(รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

พจารณาเหนชอบโดย

ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. นลน พลทรพย )

อาจารยทปรกษาหลก

(ผชวยศาสตราจารย ดร. นนทลกษณ สถาพรนานนท )

อาจารยทปรกษารวม

(รองศาสตราจารย ดร. มนส พงศชยเดชา )

ผทรงคณวฒภายนอก

(ดร. ณฏฐดา อารเปยม )

ง

บทค ด ย อ ภาษาไทย

55351203 : เภสชกรรมคลนก แผน ก แบบ ก 2 ระดบปรญญามหาบณฑต ค าส าคญ : การบรบาลทางเภสชกรรม, เภสชกรประจ าหอผปวย, ปญหาจากการใชยา, ผปวยเดก

นาง จณต ปลาทอง: ผลของการบรบาลทางเภสชกรรมตอปญหาการใชยาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยทตกกมารเวชกรรมโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ผชวยศาสตราจารย ดร. นนทลกษณ สถาพรนานนท

ผปวยเดกมความเสยงในการเกดปญหาการใชยาไดเทากบผใหญ แตปญหาทเกดจากการใชยา

ในเดกมโอกาสท าใหเกดอนตรายมากกวาผใหญถง 3 เทา การบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดกจะรวมทกกจกรรมในการระบ แกไข และปองกนปญหาจากการใชยาทเกดขนแลว หรออาจจะเกดขน ในการศกษานเนนทผลของการบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดกโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยทโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17

การศกษานม วตถประสงคเพอ เปรยบเทยบความถและชนดของปญหาการใชยาในกลมผปวยเดกทม และไมมการบรบาลทางเภสชกรรม รวมทงประเมนการยอมรบของแพทยตอการทเภสชกรเสนอการแกไขปญหาจากการใชยา และประเมนความพงพอใจตองานบรบาลทางเภสชกรรมของบคลากรทางการแพทยและผดแลผปวย การวจยนเปนการวจยกงทดลอง กลมตวอยางเปนผปวยเดกอาย 0-5 ป ทเขารบการรกษาประเภทผปวยใน หอผปวยกมารเวชกรรม โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 ในระหวางวนท 1 พฤศจกายน 2558 -30 เมษายน2559 เรมใหการบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดกโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยตงแตเดอน กมภาพนธ 2559 เปรยบเทยบขอมลปญหาการใชยาในชวง 3 เดอนทไมม และมการบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดกโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ผลการวจย พบวามจ านวนผปวยทเขารวมการศกษา 435 และ 393 คน ในกลมทไม ม และมการบรบาลทางเภสชกรรมโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ตามล าดบ ปญหาการใชยาทพบตอ 1000 วนนอน คดเปน 76.45 ในกลมไมม การบรบาลทางเภสชกรรม และ 59.49 ในกลมทม การบรบาลทางเภสชกรรม พบปญหาเกยวกบขนาดยามากทสดในทงสองกลม และปญหาการใชยานนสวนใหญจดอยในประเภททถงผปวยแลวแตไมเปนอนตราย (รอยละ 76.11 และ 41.20 ในกลมทไมมและมการบรบาลทางเภสชกรรม ตามล าดบ) การแกปญหาจากการใชยาโดยเภสชคลนกประจ าหอผปวยนน สวนใหญแพทยจะยอมรบ (รอยละ 83.12) ผปกครอง/ผดแลผปวยมความพงพอใจในงานบรบาลทางเภสชกรรมทเกดขน และบคลากรทางการแพทยเหนดวยวาเภสชกรประจ าหอผปวยมสวนชวยเพมคณภาพการดแลรกษาผปวยในดานการใชยา สามารถสรปไดวาปญหาการใ ชยาสามารถปองกนและลดลงไดโดยการบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเ ดกโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

จ

บทค ด ย อ ภาษาอ งก ฤษ

55351203 : Major (CLINICAL PHARMACY) Keyword : PHARMACEUTICAL CARE, WARD-BASED CLINICAL PHARMACIST, DRUG RELATED PROBLEMS, PEDIATRIC

MRS. Janot PLATHONG: Effect of pharmaceutical care on drug related problemsby ward based clinical pharmacist in pediatric ward at

Somdejprasangkharach XVII Hospital Thesis advisor : Assistant Professor Nunthaluxna Sthapornnanon, Ph.D.

Pediatric patients represent a population as adults patients to have the risk for drug-

related problems (DRPs) but the pediatrics’ DRPs are three times more likely to develop serious consequences than those of adults. Pediatric pharmaceutical care (PPC) includes all of the activities carried out by clinical pharmacists to identify, resolve and prevent actual or potential DRPs. This study focused on the effect of PPC by ward-based clinical pharmacist in pediatric ward at Somdejprasangkharach XVII Hospital.

The objective of this study was to compare the frequency and categories of (DRPs) in pediatric patients with and without PPC. It was also to assess how physicians accepted interventions to solve DRPs. Moreover, it was to evaluate how PPC satisfied healthcare personnel and care givers . A quasi-experimental research was performed. Patients aged between 0-5 years old who were admitted to pediatric ward at Somdejprasangkharach XVII Hospital during 1 November 2015–30 April 2016 were the samplers. PPC by ward based clinical pharmacist was established on February 2016. DRPs of 3 month-periods without PPC (No-PPC) and with PPC by ward based clinical pharmacist were compared. There were 435 and 393 patients in No-PPC and PPC group respectively. It was found that the DRPs per 1000 patient days was76.45 in No-PPC and 59.49 in PPC group. Dosing problems were the most frequently presented in both groups. The majority of DRPs was ranked as reached the patient, but these DRPs did not cause any harm (76.11%and 41.20%; No-PPC and PPC respectively). The majority of clinical pharmacist’s interventions to solve DRPs were accepted by physicians (83.12%). Care givers were satisfied with PPC activities they received and healthcare personnel agree that ward based pharmacist can assist them to increase quality of care. In summary, DRPs could be prevented and reduced by PPC by ward based clinical pharmacist.

ฉ

ก ต ต ก ร ร มประ กา ศ

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบพระคณ นายแพทยศราวฒ ตงศรสกล ผอ านวยการโรงพยาบาลโรงพยาบาลสมเดจ

พระสงฆราชองคท 17 ทอนญาตใหเขาท าการศกษาในโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 ขอขอบพระคณคณทศากร มณเนตร หวหนาหอผปวยกมารเวชกรรม พยาบาลประจ าหอผปวยกมารเวชกรรมและนองๆเภสชกรทกทานทใหความรวมมอและชวยเหลอในการเกบขอมล

โดยเฉพาะผวจยขอขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.นนทลกษณ สถาพรนานนท และรองศาสตราจารย ดร.มนส พงศชยเดชา ทกรณาเปนทปรกษาและใหค าแนะน าตลอดการวจยอยางใกลชด ท าใหวทยานพนธนส าเรจลงดวยด

สดทายนขอขอบคณบดา มารดา และสมาชกในครอบครว ทคอยเปนก าลงใจตลอดจนการท าวทยานพนธนส าเรจลลวง

จณต ปลาทอง

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย .................................................................................................................................................. ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ............................................................................................................................................ จ

กตตกรรมประกาศ................................................................................................................................................... ฉ

สารบญ....................................................................................................................................................................... ช

สารบญตาราง .......................................................................................................................................................... ญ

สารบญรป ................................................................................................................................................................. ฎ

บทท 1 บทน า ......................................................................................................................................................... 1

ความเปนมา ความส าคญของปญหา ............................................................................................................. 1

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ............................................................................................................................... 5

วตถประสงคหลก ............................................................................................................................................... 5

วตถประสงคจ าเพาะ ......................................................................................................................................... 5

วตถประสงครอง ................................................................................................................................................. 5

สมมตฐานของการศกษา .................................................................................................................................. 5

ขอบเขตของการศกษา ...................................................................................................................................... 5

ค านยามในการวจย............................................................................................................................................ 6

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม .................................................................................................................................. 8

การบรบาลทางเภสชกรรม ............................................................................................................................... 8

การแบงชวงอายของผปวยเดก ........................................................................................................................ 9

การบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดก ......................................................................................................10

งานวจยเกยวกบการบรบาลทางเภสชกรรมในเดกในตางประเทศ ........................................................11

งานวจยเกยวกบการบรบาลทางเภสชกรรมในเดกในประเทศไทย ........................................................14

ซ

ความพงพอใจ ...................................................................................................................................................17

บทท 3 วธด าเนนการวจย ....................................................................................................................................20

สถานททท าวจย ...............................................................................................................................................20

ประชากรทศกษา .............................................................................................................................................20

การด าเนนการวจย ..........................................................................................................................................20

การเกบรวบรวมขอมล ....................................................................................................................................27

การวเคราะหผลงานวจย.................................................................................................................................30

บทท 4 ผลการวจย ...............................................................................................................................................32

สวนท 1 ลกษณะทวไปของประชากรในระบบปกตกบระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม ...........32

สวนท 2 เปรยบเทยบอตราการเกดปญหาจากการใชยาในระบบปกตกบระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม.................................................................................................................................................36

2.1 อตราการเกดปญหาจากการใชยา ................................................................................................36

2.2 ระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยา ................................................................................42

2.3 ผลของการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย .....................................43

สวนท 3 ความพงพอใจตองานบรบาลเภสชกรรมของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย .....................45

3.1 ความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม ................................45

3.2 ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม ............49

บทท 5 อภปรายและสรปผลการวจย ...............................................................................................................53

รายการอางอง ........................................................................................................................................................59

ภาคผนวก................................................................................................................................................................64

ภาคผนวก ก เอกสารรบรองโดยคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย .......................................65

ภาคผนวก ข หนงสอขออนมตท าวจยใน รพ.สมเดจพระสงฆราชองคท 17 .......................................66

ภาคผนวก ค หนงสอแสดงความยนยอมเขารวมงานวจย .......................................................................67

ภาคผนวก ง แบบบนทกขอมลทวไปของผปวย .........................................................................................68

ฌ

ภาคผนวก จ แบบบนทกการใชยาของผปวย .............................................................................................69

ภาคผนวก ฉ แบบบนทกการจดการปญหาจากการใชยา (Drug related problems: DRPs) ......70

ภาคผนวก ช แนวทางการพจารณาปญหาจากการใชยา .........................................................................71

ภาคผนวก ซ แนวทางพจารณาระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยา .......................................74

ภาคผนวก ฌ แนวทางการพจารณาระดบการยอมรบของบคลากรทางการแพทย ...........................75

ภาคผนวก ญ แบบสอบถามความพงพอใจของผ ดแลผปวยท มตอเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย 76

ภาคผนวก ฎ แบบสอบถามความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยทมตอเภสชกรคลนกประจ า

หอผปวย ....................................................................................................................................................81

ภาคผนวก ฏ รายละเอยดการจดการปญหาจากการใชยา (Drug related problems: DRPs) ....84

ประวตผเขยน ...................................................................................................................................................... 114

ญ

สารบญตาราง หนา

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของประชากร ..........................................................................................................33

ตารางท 2 โรคทพบขณะรบการรกษาในโรงพยาบาล ...................................................................................35

ตารางท 3 อตราการเกดปญหาจากการใชยาในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม37

ตารางท 4 ประเภทปญหาจากการใชยา...........................................................................................................38

ตารางท 5 แสดงกลมยาทพบปญหาการใชยาในขนาดสงเกนไป (Dosage too high) ..........................39

ตารางท 6 แสดงกลมยาทพบปญหาการการใชยาในขนาดนอยเกนไป (Dosage too low)...............40

ตารางท 7 แสดงระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยา .....................................................................43

ตารางท 8 ผลของการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย .....................................45

ตารางท 9 ขอมลทวไปของผดแลผปวย ............................................................................................................46

ตารางท 10 เปรยบเทยบระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรงของผดแลผปวยตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม .............................................................48

ตารางท 11 ขอมลทวไปของบคลากรทางการแพทย .....................................................................................50

ตารางท 12 เปรยบเทยบระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรงของบคลากรทางการแพทยตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม (n=15) .......................51

ตารางท 13 ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยโดยรวมตอการไดรบบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย .....................................................................................................................................................52

ฎ

สารบญร ป หนา

รปท 1 ขนตอนการด าเนนงานในระบบปกต ...................................................................................................23

รปท 2 ขนตอนในการด าเนนงานในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม .................................................26

1

บทท 1 บทน า

ความเปนมา ความส าคญของปญหา

การบรบาลทางเภสชกรรม เปนปรชญาของการปฏบตงานทางวชาชพเภสชกรรม ท เปลยน

จากการเนนการบรการเกยวกบผลตภณฑมาเปนการใหการบรการตอผปวย เพอใหผปวยไดยาท ม

คณภาพ ปลอดภย กระบวนการของการบรบาลทางเภสชกรรมจ าเปนตองปฏบตรวมกบบคลากร

วชาชพอน ไดแก แพทย พยาบาลและบคลากรทเกยวของทมความรบผดชอบตอสขภาพ ไมวาจะเปน

การวางแผนการรกษา การปฏบตจรง ตลอดจนการตรวจตราและตดตามการใชยาของผปวยเพอให

ไดคณภาพการรกษาตามทตองการ[1] ในกระบวนการรกษาตามปกตอาจเกดปญหาจากการใชยา

(Drug Related Problems : DRPs) ซงเปนเหตการณทไมตองการใหเกดขนกบผปวย โดยเปนผล

เนองจากการรกษาดวยยาและเป นเหตการณทเกดขนจร งหรอมโอกาสเกดขนซ งจะรบกวน

ผลการรกษาทตองการ[2 , 3] ปญหาจากการใชยาเกยวของกบความคลาดเคลอนทางยา (Medication

Errors :ME) และการเกดอาการไมพงประสงคจากยา(Adverse Drug Reactions : ADRs)[ 4 ] สาเหต

ของการเกดปญหาจากการใชยาเกดจากการใชยาโดยขาดความรและขอมลเกยวกบยาในเชงเภสช

จลนศาสตร เภสชพลศาสตร และประสทธภาพของยา การละเลยในการตดตามเฝาระวงอาการไมพง

ประสงคจากการใชยา การขาดขอมลของผปวย[5] ซงท าใหผปวยเจบปวยมากขน รวมถง เสยชวตได

และเสยคาใชจายเพมมากขน จงเปนหนาทหลกของเภสชกรทปฏบตหนาทงานบรบาลทางเภสชกรรม

ทจะตองแกไขและปองกนปญหาจากการใชยาตางๆ ซงเภสชกรควรมทกษะ 3 อยางคอ 1. การคนหา

ปญหาจากการใชยาของผปวยทงทเกดขนแลว ( identification actual DRPs) หรอคาดวาจะเกดขน

(identification potential DRPs) 2. แกไขปญหาทเกดจากการใชยา ( resolving actual DRPs) 3.

ปองกนปญหาทเกดขนจากการใชยา (preventing potential DRPs)[1, 2] เพอใหไดผลการรกษาทท า

ใหผปวยมคณภาพชวตทดขน คอ หายจากโรคหรออาการทเปนอย ก าจดหรอลดอาการของผปวย

ชะลอหรอยบยงกระบวนการด าเนนของโรค และปองกนโรคหรออาการทอาจเกดขน

การพฒนางานบรบาลทางเภสชกรรม มกจะเปนกลมทคาดวาจะเกดปญหาจากการใชยา เชน

ผสงอาย ผปวยโรคเรอรง ผปวยทไดรบยาทมความเสยงสง ผปวยเดก [ 6] เปนตน ในผปวยเดกเปน

2

กลมทนาจะเกดปญหาจากการใชยาไดบอยเนองจากมคาพารามเตอรทางเภสชจลนศาสตรท

เปลยนแปลงตามอายและพฒนาการในแตละวย[7] ขาดขอมลการใชยา การตดตามการใชยาและผล

การศกษาทางคลนกทแสดงถงประสทธภาพและความปลอดภยของยาทใชในเดกยงมไมมากนก [ 8 ] ซง

อาจเกยวของทางจรยธรรมและผลประโยชนทางเศรษฐศาสตร ท าใหขาดแรงจงใจในการศกษาและ

การพฒนายาทใช ปญหารปแบบยาและขนาดยาทมจ าหนายในทองตลาดทไมเหมาะสมตอการใชใน

ผปวยเดก[9, 10] จงเปนหนาทของเภสชกรในการแสดงบทบาทในการใหบรบาลทางเภสชกรรมในเดก

เพอปองกนปญหาจากการใชยาเหลาน

คาพารามเตอรทางเภสชจลนศาสตรในผปวยเดกของแตละกลมอายมความแตกตางกน [7, 11]

การท างานของอวยวะตางๆของทารกจะไมสมบรณเทาผใหญ ทารกคลอดกอนก าหนด ทารกคลอด

ครบก าหนด ทารกอาย 1-2 เดอน และเดกอายตางๆกน จะมความแตกตางกนทางสรรวทยาและ

เภสชจนลนพลศาสตรในขบวนการตางๆ ตงแตการดดซม การกระจายยา การเปลยนสภาพและการ

ขบออกของยา

การดดซม (absorption)[11, 12] เนองจาก gastric emptying time จะนานขนในเดกแรก

เกดและทารกเกดกอนก าหนด จงมผลชะลอการดดซมยา หากใหยาโดยการรบประทาน ปรมาณยา

และอตราเรวในการดดซมยาเขาสกระแสเลอดขนอยกบความเปนกรด-ดาง ในกระเพาะอาหาร การ

เคลอนไหวของกระเพาะอาหารและล าไส พนทผวล าไส การท างานของน ายอยจากล าไสเลก

แบคทเรยในล าไส การผลตน าด และการไหลเวยนของเลอดทมายงกระเพาะอาหาร สวนการบรหาร

ยาโดยฉดเขาชนกลามเนอในเดกทคลอดครบก าหนดมกไมมปญหาดานการดดซมยา แตในเดกคลอด

กอนก าหนดนนการดดซมยามกไมแนนอนเนองจากมชนกลามเนอนอย ชนไขมนใตผวหนงนอยและ

การไหลเวยนเลอดไมเพยงพอ นอกจากนภาวะทขาดออกซเจนหรอถกอากาศเยนจะลดการดดซมยา

การใชยาทามกไมมปญหาเรองการดดซมเนองจากเดกมผวทบาง ชมชน และมอตราสวนของพนทผว

ตอน าหนกตวมาก ท าใหสามารถดดซมยาผานผวหนงไดด การใชยาเหนบทวารหนกในเดกกไมม

ปญหาการดดซมเชนกน

การกระจาย (distribution)[11, 12] องคประกอบของน าในรางกายของเดกในแตละอายมผล

ตอปรมาตรการกระจาย (Volume of distribution) และพบวาในเดกทารกจะม protein binding

3

ลดลง ท าใหมการเพมการออกฤทธของยาบางชนด เชน phenytoin, ampicillin, phenobarbital

และ salicylate เปนตน นอกจากนพบวาเดกทารกมปรมาตรการกระจายยาในสวนทเปนไขมนของยา

ทละลายน าไดในไขมนไดนอยกวาผใหญ เนองจากเดกทารกมปรมาณเนอเยอไขมน (adipose tissue)

นอยกวาในผใหญ ดงนนการใชยาในกลมทละลายไดดในไขมนจงใหในขนาดยาตอครงนอยกวาใน

ผใหญ สวนยาทละลายในน าไดด ขนาดยาตอครงในเดกทารกจะสงกวาขนาดยาในผใหญ

การเมตาบอลสม (metabolism)[11, 12] เดกมความไมสมบรณตามวยของเอนไซมชนดตางๆ

โดยเดกแรกเกดจะม metabolic pathway บางสวนลดลง ท าใหการขจดยาลดลง เชน

chloramphenicol ท าใหเกดภาวะ gray baby syndrome เดกอาย 2-4 ป การท างานของเอนไซม

ตบสงเปน 2-6 เทาของผใหญ ซงจะมผลตอยาบางชนด เชน theophylline จงตองใหในขนาดทสงขน

การขบออก (elimination)[11, 12] พบวาขนกบปจจยหลายดาน เชน glomerular filtration

rate (GFR), tubular secretion, tubular reabsorption โดย GFR ในเดกแรกเกดจะต ากวาใน

ผใหญ จากนนจะเพมเปน 2 เทา ในเดกทมอาย 14 วน และจะเทากบ 70 ml/min/m2 เมออาย 1 ป

สวน tubular secretion จะลดลงตอนแรกเกด (20-30% ของในผใหญ) และ tubular

reabsorption จะลดลงในตอนแรกเกด นอกจากนยงขนกบ pH ของปสสาวะ โดยในเดกทารกจะม

pH ในปสสาวะต า

นอกจากนภาวะโรคบางอยางท าใหการขจดยาบางชนดเพมขน เชน cystic fibrosis ท าให

การขจดยา aminoglycosides, pencillins, theophylline เพมขน อาจจ าเปนตองเพมขนาดยาท

ใชการรกษาหรอ โรคบางอยางอาจตองการยาตวเดยวกนแตระดบยาไมเทากน เชน theophylline

ใน apnea of prematurity ภาวะ hypoxia ในผปวยเดกทมน าหนกตวแรกเกดนอย (very low

birth weight) สงผลใหก าจดยา amikacin ไดลดนอยลง อาการไมพงประสงคจากการใชยา เชน

phenobarbital ท าใหเกด hyperactivity ในเดก ขณะท methylphenidate ท าใหเดกซมลง

การขาดรปแบบยาทเหมาะสม รปแบบยาทเหมาะสมส าหรบเดก[9, 10] โดยเฉพาะเดกเลกทม

อายนอยกวา 5 ป มกไมสามารถกลนยาเมดและยาแคปซลได แมในเดกโตกตามอาจไมมความแรงใน

ขนาดทตองการใหเลอกใช ท าใหตองเตรยมยาใชเฉพาะส าหรบผปวยเดกเฉพาะราย ซงการเตรยมยา

4

ในรปแบบนตองมความรดานความคงตวของยา การเขากนไดของยาและสวนประกอบในสตรต ารบท

เตรยมขน นอกจากนยาทเตรยมขนตองมรสชาตทดเพอเพมความรวมมอในการใชยา

การขาดขอมลยาในเดก เนองจากมการน ายาทยงไมไดขนทะเบยน (unlicensed) หรอการ

สงใชยานอกเหนอไปจากขอบงใชทก าหนดไว (off-label) มาใชในเดกเปนจ านวนมาก ยาเหลาน มไมม

ขอมลการศกษาดานขนาดการใชยาทเหมาะสมส าหรบเดกและอาการไมพงประสงคทพบบอยหรอเปน

อนตรายรายแรงแกเดก การศกษาของ t’ Jong และคณะ [ 8 ] ศกษายอนหลงถงอบตการณและ

รปแบบการสงใชยาทยงไมไดขนทะเบยน (unlicensed) หรอการสงใชยานอกเหนอไปจากขอบงใชท

ก าหนดไว (off-label) พบการสงใชยาดงกลาวในเดกอาย 0-12 ป รอยละ 10.5

การเกดอาการไมพงประสงคจากการใชยาในเดก ความแตกตางจากผใหญดานความยากใน

การระบวาเกดอาการไมพงประสงคขน เนองจากขอจ ากดในการสอสารของเดก

การเกดความคลาดเคลอนทางยา ผปวยเดกมโอกาสเกดปญหาการใชยาไดเทากบผใหญ แตม

โอกาสท าใหเกดอนตรายมากกวาผใหญถง 3 เทา [13] ปญหาการใชยาในเดกทพบบอย คอ ปญหาเรอง

ขนาดการใชยา พบไดถงรอยละ 28 มการศกษาของ Kozer และคณะ[14] ศกษาในผปวยเดกพบ

ปญหาจากการสงใชยาไมถกขนาดท าใหผปวยเสยชวต 6 ราย ปญหาเรองขนาดการใชยาในเดกนนพบ

ในขนตอนการสงใชยาบอยทสด การศกษาของ Rowe และคณะ[15] ศกษาความคลาดเคลอนทางยา

ในการค านวณขนาดยาของแพทยทก าลงเรยนสาขากมารเวชศาสตร พบวาแพทย 28 คน จาก 64

คน ค านวณขนาดยาผด ในจ านวนนม 7 คน ทค านวณขนาดยาเกนถง 10 เทา ปญหาการใชยา

เหลานมหลายวธการทสามารถปองกนได ส าหรบเภสชกรเองมสวนปองกนปญหาจากการใชยาและ

ความคลาดเคลอนทางยา พบวาการมเภสชกรประจ าหอผปวยสามารถปองกนปญหาจากการใชยา

และความคลาดเคลอนทางยาไดรอยละ 94 [13 , 16]

การศกษาเกยวกบการบรบาลทางเภสชกรรมในเดกในประเทศไทยสวนใหญเปนการศกษาใน

โรงพยาบาลศนยและโรงเรยนแพทยถงชนด จ านวนของปญหาการใชยาและบทบาทของเภสชกรใน

การจดตงงานบรบาลเภสชกรรมในหอผปวยเดก[17-20] ยงไมมการศกษาเปรยบเทยบผลการบรบาลทาง

เภสชกรรมของการมและไมมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยตอปญหาการใชยาจงมแนวคดศกษา

เปรยบเทยบผลการบรบาลทางเภสชกรรมดงกลาวในผปวยเดกเพอลดและปองกนปญหาการใชยาท

5

เกดขน ในโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 จ.สพรรณบร ขนาด 265 เตยง ซงเปน

โรงพยาบาลตนสงกดของผวจย

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.ท าใหทราบถงชนดและอตราการเกดปญหาจากการใชยาทตกกมารเวชกรรม

2.เพมบทบาทของเภสชกรในการบรบาลทางเภสชกรรมในเดก ในการดแลผปวยเกยวกบการ

รกษาดวยยาโดยตรง

3. เปนการท างานรวมกนกบบคลากรทางการแพทยอนๆ เพอใหการท างานมคณภาพมากขน

ความมงหมายและวตถประสงคของการศกษา

วตถประสงคหลก

เพอศกษาผลของการบรบาลทางเภสชกรรมโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม

ตอปญหาจากการใชยาทเกดขน

วตถประสงคจ าเพาะ

1. เพอศกษาเปรยบเทยบลกษณะและจ านวนของปญหาจากการใชยาในระบบปกตกบระบบ

ทมการบรบาลทางเภสชกรรม 2. เพอศกษาผลการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

วตถประสงครอง

1. เพอศกษาถงความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยและผดแลผปวยในระบบทมการ

บรบาลทางเภสชกรรม

สมมตฐานของการศกษา

ปญหาจากการใชยาในระบบปกตกบระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมมความแตกตางกน

ขอบเขตของการศกษา

ผปวยอาย 0-5 ป ทรบเขาการรกษาพยาบาลประเภทผปวยใน หอผปวยกมารเวชกรรม

โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 เกบขอมลระหวางวนท 1 พฤศจกายน 2558 ถง 30

เมษายน 2559

6

ค านยามในการวจย

การบร บาลทางเภสชกรรม (Pharmaceutical care) หมายถง การตดตามการใชยาของ

ผปวยโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ตงแตรบผปวยใหม ตรวจเยยมผปวยรวมกบแพทย คนหา

แกไข และปองกนปญหาจากการใชยา สบคนขอมลทางยา ใหค าแนะน าดานยาแกบคลากรทาง

การแพทยและผปวย / ผดแลผปวย ทงขณะรกษาตวอยโรงพยาบาลและกอนกลบบาน

ปญหาจากการ ใช ยา (Drug related problems: DRPs) หมายถงเหตการณทไมตองการให

เกดขนกบผปวย โดยเปนผลเนองจากการรกษาดวยยาและเปนเหตการณทงทเกดขนจรงหรอมโอกาส

เกดขนซงจะรบกวนผลการรกษาทตองการ[1, 2] โดยปญหาจากการใชยาจะรวมถงความคลาดเคลอน

ทางยาดวย[4] เปนปญหาจากการใชยาทเกดขนในทกขนตอนของกระบวนการใชยา ในงานวจยนแบง

ออกเปน 10 ประเภท[2 1 , 2 2 ] คอ 1. ใชยารกษาโดยไมจ าเปน (Unnecessary drug therapy) 2.

ตองการยาเพมในการรกษา (Needs additional drug therapy) 3. ไดรบการรกษาดวยยาทไม

เหมาะสม ( Ineffective drug) 4.ขนาดใชยานอยเกนไป (Dosage too low) 5.เกดอาการไมพง

ประสงคจากการใชยา (Adverse drug reaction) 6.ขนาดยาสงเกนไป (Dosage too high) 7.

ปฏกรยาระหวางยา (Drug interaction) 8. การไมใชยาตามสง (Non-adherence or non-

compliance) และ 9. ไดรบการรกษาดวยยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน

(off-label drug) 10. ความคลาดเคลอนทางยา (Medication error) ซงจะพจารณาในขนตอนการ

สงใชยา การคดลอกค าสงใชยา การจายยาและการบรหารยา โดยไมซ าซอนกบปญหาการใชยาในขอ

1-9 (ภาคผนวก ช)

ระบบปกต หมายถง ระบบทยงไมมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ไมมการตรวจเยยมผปวย

รวมกบทมสหสาขาวชาชพ มการเกบขอมลปญหาจากการใชยาทเกดขนในขนตอนตางๆของ

กระบวนการสงใชยา การคดลอกค าสงใชยา การจายยาและการบรหารยา ซงตรวจพบโดยแตละ

วชาชพทรบผดชอบตามแตละสวนของกระบวนการใชยาเปนผบนทกและแกไขปญหาจาการใชยานน

โดยใชแบบเกบขอมลตามภาคผนวก ฉ

ระบบทมการบร บาลทางเภสชกรรม หมายถง ระบบทมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ม

การตรวจเยยมผปวยรวมกบทมสหสาขาวชาชพ เภสชกรคลนกปฏบตงานบรบาลทางเภส ชกรรมคอ

7

คนหา แกไข และปองกนปญหาจากการใชยาทเกดขนในขนตอนการสงใชยา การคดลอกค าสงใชยา

การจายยา และการบรหารยา โดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยจะเปนผบนทกและแกไขปญหาจาก

การใชยานนๆ โดยใชแบบเกบขอมลตามภาคผนวก ฉ

ความพงพอใจของผร บบร การ ในการศกษานวดความพงพอใจของบคลากรทางการแพทย

ตกกมารเวชกรรมและผดแลผปวย ในระบบทการบรบาลทางเภสชกรรม โดยวดระดบความคาดหวง

เปรยบเทยบกบระดบการไดรบบรการจรงตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมาร

เวชกรรม หากระดบการไดรบบรการจรงตอคณภาพบรการทเกดขนมมากกวาระดบความคาดหวงจะ

ถอวามความพงพอใจ (ภาคผนวก ญ,ฎ)

8

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรม

การบรบาลทางเภสชกรรม

งานเภสชกรรมคลนกเรมขนในประเทศสหรฐอเมรกาในชวงกลาง ค.ศ. 1960 ถง 1970 และ

ไดปรบปรงมาเปนการบรบาลทางเภสชกรรม ในป ค.ศ. 1988 ไดมการก าหนดหลกการและแนวคด

ของการบรบาลทางเภสชกรรมโดย Hepler วาจ าเปนตองมความสมพนธระหวางผปวยและเภสชกร

ในการปฏบตงานเสมอ แตทงนตองขนอยกบความตองการของผปวยเปนหลก จนกระทง ค.ศ.1990

Helper และ Strand ไดใหความหมายของค าวา บรบาลเภสชกรรมวาเปนเวชปฏบตของเภสชกรท มง

ใหเกดประโยชนตอผปวยเปนอนดบแรก เปนเรองของการใหการรกษาดวยยาท ต งเปาหมายใหเกด

การมสขภาพและคณภาพชวตทดของผปวย[23]

จากค านยามดงกลาวจะเหนบทบาททเดนชดของเภสชกร ซงกระบวนการทางเภสชกรรมทจะน าไปสการบรบาลทางเภสชกรรมอยางมประสทธภาพนน เภสชกรควรมหนาทหลกโดยสรปดงน [2]

1. จดท าประวตการใชยาในอดตและปจจบน 2. คนหาปญหาจากการใชยาและจดประเภทปญหาจากการใชยา ซงมหลายประเภทอาจเลอกใชของใครกได[2 , 21, 24]

3. จดการจายยาทมประสทธภาพและปลอดภย 4. ตดตามผลการใชยาใหมประสทธภาพ ปลอดภยและตรงตามความตองการ

5. คดกรองการแพยา ปฏกรยาระหวางยา -ยา ยา -อาหาร และยา -ผลการตรวจทางหองปฏบตการ 6. ตรวจและรายงานการแพยาและปฏกรยาทไมพงประสงค

7. แนะน าการรกษาอนทดแทนถาการรกษาเดมไมไดผล 8. บรการตอบขอมลทางยาแกแพทย พยาบาลและผปวย

9. สอนบคลากรทางสขภาพและผปวยเรองการใชยา 10. ชวยเหลอแนะน าการเลอกชนดยาและรปแบบทเหมาะสมโดยน าหลกการทางเภสชกรรมมาใชในการเลอกยาในการรกษา

11. ประเมนการใชยาเพอใหมการใชยาทเหมาะสมและไดผลการรกษาตามตองการ การทเภสชกรจะใหการบรบาลทางเภสชกรรมแกผปวยนน เภสชกรตองมความรบผดชอบ

ตอผปวยโดยตรงในการวนจฉยทางเภสชกรรม มความสามารถในการแกไขและปองกนปญหาท

9

เกยวกบยาไดอยางมประสทธภาพ เพอใหเกดผลประโยชนสงสดจากการใชยาของผปวย ซ ง

ประกอบดวยองคประกอบ 2 ขอ[25]คอ

1. องคความรทางเภสชศาสตร (pharmaceutical knowledge) ททนสมย ประกอบดวยความรทางเภสชกรรมคลนกเบองตน เชน เภสชวทยา พยาธสรรวทยา เภสชจลนศาสตร เภสชพลศาสตร เปนตน และความรทางเภสชกรรมคลนก เชน โอสถกรรมศาสตร โอสถกรรมานบาล เปน

ตน 2. ทกษะในการบรบาลทางเภสชกรรม หรอทกษะในการดแลผปวยในดานยา ( skill in

providing pharmaceutical care) เปนกระบวนการน าองคความรทางเภสชศาสตรมาประยกตเพอแกปญหาของผปวยแตละราย ประกอบดวย 2 สวน คอ การใหบรบาลทางเภสชกรรมอยางเปนระบบ และทกษะเฉพาะในการใหการบรบาลทางเภสชกรรม เชน การสมภาษณผปวย การใหบรการและการ

บรบาลผปวยทไดรบสารอาหารทางหลอดเลอดด า การตดตามวดระดบยาในเลอด การประเมนการใชยา การตดตามอาการไมพงประสงคจากยา เปนตน

การแบงชวงอายของผปวยเดก

การบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดกจ าเปนตองทราบถงหลกการของเภสชบ าบดในผปวย

เดกและค าศพททใชบอยในกมารเวชศาสตร โดยทวไปผปวยเดกจะหมายถง ผปวยท มอายนอยกวา

18 ป เนองจากการพฒนาการของเดกในแตละชวงอาย มความแตกตางกน ซงมผลตอเภสช

จลนศาสตรของยา นอกจากนโรคทพบในผปวยเดกกมความแตกตางกนตามอายอกดวย จงแบงกลม

เดกออกตามชวงอาย[26] ดงนคอ

1. ทารกคลอดกอนก าหนด (premature) คอ ทารกแรกเกดทคลอดกอนอายครรภ 37

สปดาห 2. ทารกแรกเกด (neonate หรอ newborn) คอ เดกทมอายระหวาง 1 วน ถง 1 เดอน 3. ทารก (infant หรอ baby) คอ เดกทมอายระหวาง 1 เดอน ถง 24 เดอน

4. เดกเลก (young child) คอ เดกทมอายระหวาง 2 ปถง 5 ป 5. เดกโต (older child) คอ เดกทมอายระหวาง 6 ปถง 12 ป

6. เดกวยรน (adolescent) คอ เดกทมอายระหวาง 13 ปถง 18 ป

10

นอกจากนยงมนยามของแตละอายของทารกแรกเกด[26, 27] เพอน าไปใชในการค านวณขนาด

ยาบางชนด ตลอดจนเพอใหการตดตามและรายงานผลลพธดานสขภาพของทารกแรกเกดมความ

นาเชอถอ อายทหลากหลายของทารกแรกเกดไดแก

1. Gestational age หรอ Menstrual age (นบเปนสปดาห) เปนอายทนบจากวนแรกทเรม

มประจ าเดอนครงสดทายของมารดาจนถงวนททารกเกด ใชในการคาดคะเนก าหนดวนคลอด 2. Postnatal age หรอ Chronological age เปนอายทนบหลงจากวนททารกเกด จ านวน

นบเปนวน สปดาห เดอนหรอป postnatal age เปนอายทารกทพจารณาล าดบท 2 ในการก าหนด

ระยะหางของการใหยา (dosing interval) 3. Postmenstrual age (PMA) เปนอายทนบตงแตวนแรกทเรมมประจ าเดอนครงสดทาย

ของมารดาจนถงวนทารกเกด บวกกบจ านวนวนหลงจากทารกเกด ซงกคอ gestational age บวกกบ postnatal age อายนใชกบทารกเกดกอนก าหนด ตวอยางเชน ทารกเกดกอนก าหนดม gestational age 33 สปดาห 3 วน ปจจบนทารกมอายได 10 สปดาห 5 วน ดงนน ทารกจะม postmenstrual

age 44สปดาห 1 วน postmenstrual age เปนอายทารกทพจารณาล าดบแรกทใชก าหนด ระยะหางของการใหยา (dosing interval)

การบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดก

American Society of Hospital Pharmacists (ASHP)[28] ไดก าหนดใหเภสชกรทท างาน

ดานการบรบาลทางเภสชกรรมเกยวกบผปวยเดกตองมการพฒนาความรทเนนในการค านวณขนาดยา

การเลอกรปแบบยาใหเหมาะสมกบอายและสภาวะของผปวยเดก มความรเรองการเตรยมยาเฉพาะ

ราย ความรดานเภสชจลนศาสตรและเภสชพลศาสตรท เปลยนแปลงในเดกแตละชวงอาย และ

สภาวะโรครวมทมผลตอยาทใชในการรกษา การใหความรแกผปวยหรอผดแลผปวยเกยวกบการใชยา

โดยเฉพาะการใชยาเทคนคพเศษควรแสดงใหผปวยหรอผดแลผปวยเหนถงวธการใชทถกตอง

ผปวยเดกเปน “therapeutic orphans”[29] เนองจากขอมลการใชยาและการตดตามการใช

ในผปวยเดกยงมไมมากนก การขาดผลการศกษาทางคลนกทแสดงถงประสทธภาพและความ

ปลอดภยของยาทใชในผปวยเดก ซงเกยวของกบจรยธรรมในการท าวจยในผปวยเดกและผลประโยชน

ทางเศรษฐศาสตร ท าใหขาดแรงจงใจในการศกษาทางคลนกและการพฒนายาทใชในผปวยเดก ท าให

มปญหารปแบบและขนาดยาทมจ าหนายในทองตลาดทไมเหมาะสมตอการใชในผปวยเดก

11

ยาทมจ าหนายในทองตลาดและมการสงใชในผปวยเดกนน มประมาณ 1 ใน 4 เทานนทไดรบ

การรบรองจากองคการอาหารและยาของสหรฐอเมรกาวามขอบงใชเฉพาะผปวยเดก สะทอนใหเหน

ปญหาการขาดขอมลยา ความปลอดภยในการใชยาในเดก การสงใชยาในรปแบบทไมเหมาะสม

เนองจากไมมจ าหนายในทองตลาด ท าใหตองน ายาทใชในผใหญมาเจอจางหรอเตรยมสตรต ารบใหม

ซงอาจมปญหาเรองความคงตวของยา [10] และปญหาการขาดขอมลยาในเดกท าใหมการใชยาทไมได

ขนทะเบยน (unlicensed) หรอการสงใชยานอกเหนอไปจากขอบงใชทก าหนดไว ( off – label)

การศกษาของ Conroy และคณะ[30] ท าการศกษาปรมาณการใชยาในหอผปวยทารกแรกเกดวกฤต

(NICU) พบวา ผปวยประมาณรอยละ 90 ทเขารบการรกษาไดรบยาทไมไดขนทะเบยน (unlicensed)

หรอ สงใชยานอกเหนอไปจากขอบงใชทก าหนดไว (off – label) ซงพบในผปวย NICU มากกวา

ผปวยเดกกลมอนๆ การศกษาของ t’ Jong และคณะ[8] ศกษายอนหลงถงอบตการณและรปแบบการ

สงใชยาทยงไมไดขนทะเบยน (unlicensed) หรอการสงใชยานอกเหนอไปจากขอบงใชทก าหนดไว

(off-label) พบการสงใชยาในเดกอาย 0-12 ป รอยละ 10.5 เปนการสงใชยายงไมไดขนทะเบยน

(unlicensed) หรอการสงใชยานอกเหนอไปจากขอบงใชทก าหนดไว (off-label)ซงความเสยงตอการ

เกดอาการไมพงประสงคทเพมขน สมพนธกบจ านวนขนานยายงไมไดขนทะเบยน (unlicensed) หรอ

การสงใชยานอกเหนอไปจากขอบงใชทก าหนดไว (off-label)

งานวจยเกยวกบการบรบาลทางเภสชกรรมในเดกในตางประเทศ

รปแบบของการบรบาลทางเภสชกรรมในเดก เภสชกรมบทบาทและหนาทแตกตางกนในแต

ละการศกษา จากการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ ( systematic review) ของ Sanghera

และคณะ[31] พบวา การบรบาลทางเภสชกรรมในเดกตงแตป 1972 ของ Munzenberger และคณะ

(อางถงในการศกษาของ Sanghera และคณะ [ 3 1] ) ศกษาบทบาทของเภสชกรในหอผปวยเดก ใน

โรงพยาบาลขนาด 573 เตยง มจ านวนเตยงผปวยเดก 30 เตยง ประเทศสหรฐอเมรกา ศกษาเปน

ระยะเวลา 6 สปดาห พบปญหาจากการใชยาทงหมด 43 ครง ซงเปนปญหาจากการตดตามการใช ยา

ของผปวย 31 ครง และพบปญหาการใชยากอนมานอนโรงพยาบาล 12 ครง ในจ านวนนไดรบยาทม

ประวตการแพยาซงไมไดบนทกประวตไวกอนหนาน 7 ครง Mutchie และคณะ และ Dice และคณะ

(ป 1980 และ 1981 ตามล าดบ) (อางถงในการศกษาของ Sanghera และคณะ [ 3 1] )ไดท าการศกษา

เปรยบเทยบการใชสตรอาหารทางหลอดเลอดด าปกตกบ เภสชกรชวยตงสตรอาหารทางหลอดเลอด

12

ด า พบวา เภสชกรชวยตงสตรอาหารทางหลอดเลอดด าท าใหผปวยเดกมน าหนกขนมากกวาสตร

อาหารทางหลอดเลอดด าปกต (น าหนกเพม 17 กรมตอวน และ 4 กรมตอวน ตามล าดบ) และพบวา

การทมเภสชกรจะชวยประหยดคาอาหารทางหลอดเลอดด าดวย

การศกษา Folli และคณะ[32] ประเมนผลของการใหการบรบาลทางเภสชกรรมตอการ

ปองกนอนตรายจากการใชยา โดยศกษาในโรงพยาบาลเดกขนาดใหญ 2 โรงพยาบาล ซงฝายเภสช

กรรมจายยาในรปแบบของหนงหนวยขนาดใช ตลอด 24 ชวโมง และใหบรการเภสชกรรมคลนก โดย

เภสชกรตรวจสอบความคลาดเคลอนทางยากอนจายยาทกรายการ ศกษาเปนเวลา 6 เดอน เภสชกร

คนพบและปองกนความคลาดเคลอนทางยาโรงพยาบาลแรกได 281 ครง คดเปน 4.9 ครงตอค าสงใช

ยา 1000 รายการ โรงพยาบาลท 2 พบความคลาดเคลอนทางยา 198 ครง คดเปน 4.5 ครง ตอค าสง

ใชยา 1000 รายการ Blum และคณะ (อางถงในการศกษาของ Sanghera N และคณะ 31)ศกษาผล

ของการใหค าแนะน าของเภสชกรในการปองกนความคลาดเคลอนทางยาในโรงพยาบาลเดก 2 แหง

โดยเภสชกรเหนค าสงใชยาจากแพทยโดยตรง ศกษาเปนเวลา 3 เดอน พบความคลาดเคลอนในการสง

ใชยาในโรงพยาบาลแรก 1,277 ครงตอ 48,034 ใบสงยา พบความคลาดเคลอนในโรงพยาบ าลทสอง

1,012 ครงตอใบสงยา 75,333 ใบสงยา เภสชกรตองแกไขปญหาในใบสงยารอยละ 90.4 ความคลาด

เคลอนสวนใหญเปนความคลาดเคลอนในดานขนาดการสงใชยาไมถกตองและไมเหมาะสม

การศกษาของ Kaushal และคณะ[13] แสดงใหเหนถงอตราการเกดเหตการณไมพงประสงค

จากการใชยาทอาจท าใหเกดอนตรายแกผปวย (potential ADEs) ทพบไดบอยในผปวยทารกแรกเกด

โดยเฉพาะอยางยงในหอผปวย NICU และพบวามความแตกตางมากกวาผใหญถง 3 เทา โดยพบวา

ขนตอนทเกดความผดพลาดมากทสด คอ ความคลาดเคลอนในการสงใชยา (รอยละ 74) ซงเภสชกร

ประจ าหอผปวยสามารถปองกนการเกดเหตการณไมพงประสงคจากการใชยาทอาจท าใหเกดอนตราย

แกผปวยได รอยละ 94

การศกษาของ Simpson และคณะ[33] ศกษาลกษณะการเกดความคลาดเคลอนทางยาทพบ

ในหอผปวยวกฤตส าหรบเดกแรกเกด โดยพจารณาความคลาดเคลอนทางยาในเวลา 1 ป หลงจากนน

น าระบบการจดการความเสยงและการใหความรมาใช โดยเภสชกรพจารณาความคลาดเคลอนทางยา

รายการค าสงใชยาและสารน าทางหลอดเลอดในแตละหอผ ปวยวกฤตส าหรบเดกแรกเกด ผล

13

การศกษาพบความคลาดเคลอนทางยา 105 รายงานใน 1 ป โดยเปนรายงานทรายแรง 4 รายงาน

อาจท าใหเกดอนตรายรายแรง 45 รายงาน และมอนตรายเลกนอย 56 รายงาน ในรายงานความ

คลาดเคลอนทางยาทรายแรง 4 รายงานนน เปนการใหยาเกดขนาด 10 เทา 2 รายงาน หลงจากน า

ระบบจดการความเสยงมาใชรวมกบใหความรมาใชเปนเวลา 3 เดอน พบวาความคลาดเคลอนทางยา

ลดลงจาก 24.1 ตอระยะเวลานอนโรงพยาบาล 1000 วน เปน 5.1 ตอระยะเวลานอนโรงพยาบาล

1000 วน (p<0.001)

การศกษาของ Kaushal และคณะ[34] ศกษาการลดความคลาดเคลอนทางยาในเดกโดย

เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย พบวา เภสชกรคลนกประจ าหอผปวยสามารถปองกนความ

คลาดเคลอนทางยาทมอนตรายรายแรงได จาก 29 ครง ตอ 1000 วนนอน เปน 6 ครง ตอ 1000 วน

นอน (p<0.01)

จากการศกษาตางๆ ในเดกเพอลดความคลาดเคลอนทางยา Fortescue และคณะ [ 3 5 ] ได

เสนอกลยทธในการลดความคลาดเคลอนทางยาในผปวยเดก ได 3 ขอ คอ การพฒนาการสอสารท ด

ระหวางแพทย เภสชกร และพยาบาล การมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย และการน าคอมพวเตอร

มาใชในระบบการสงใชยาของแพทย (Computerized physician order entry: CPOE) โดยทง 3

กลยทธนนสามารถลดความคลาดเคลอนทางยาได รอยละ 86 81 และ 76 ตามล าดบ

การศกษาของ Ferna´ndez-Llamazares และคณะ[36] ศกษาบทบาทเภสชกรคลนกเฉพาะ

ทางเดกในการคนหาปญหาและการปองกนความคลาดเคลอนจากใบสงยา (prescribing error)

ศกษาเปนระยะเวลา 4 เดอน ระบบการสงยามทงใชระบบ CPOE และการเขยนใบสงยา บทบาท

เภสชกรคลนกเฉพาะทางเดกประกอบดวย การตรวจสอบความถกตองการสงใชยา ตรวจสอบขนาด

ยาตามน าหนกและสวนสงตามเภสชจลนศาสตรของเดกแตละราย ความเหมาะสมของขอบงใช ขอ

หามใช ปฏกรยาระหวางยา ผลการศกษาพบ ปญหาจากการใชยาทงหมด 667 ครง เปน

ความคลาดเคลอนจากการเขยนใบสงยารอยละ 41.2 และ CPOE รอยละ 58.8 ปญหาการใชยาท

พบบอย คอ ความผดพลาดของขนาดยา รอยละ 49.3 รปแบบยาไมถกตอง รอยละ 15.1 ยาผด

ชนด รอยละ 11 เภสชกรใหขอเสนอแนะทงหมด 590 ครง เปนขอเสนอแนะเกยวกบการปรบขนาด

ยามากทสด การยอมรบค าแนะน า รอยละ 95.4

14

การศกษาของ Prot-Labartheและคณะ[37] เพอศกษาจ านวนและชนดของปญหาทเกดจาก

ยาและการแกไขปญหาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยเดกและใชระบบคอมพวเตอรในการสงใชยา

(CPOE) ศกษาเปนระยะเวลา 6 เดอน พบปญหาจากการใชยาทงหมด 996 ครง ม intervention

878 ครง มการยอมรบตามค าแนะน า 860 ครง (รอยละ 98 ) วธการ intervention มทงสอบถาม

โดยตรงจากแพทยผสงยา โทรศพท เขยนบนทกไวในแฟมประวตผปวย และสงจดหมายหรอแฟกซ

ปญหาจากการใชยาทพบคอ เทคนคการบรหารยาไมเหมาะสม 293 ปญหา (รอยละ 29), มขอบงใช

แตไมไดรบการรกษา 254 ปญหา (รอยละ 26), ไดรบยาในขนาดทสงเกนไป 106 ปญหา (รอยละ

11) และไดรบยาในขนาดทต าเกนไป 92 ปญหา (รอยละ 9) ชนดของ intervention ทพบมาก

ทสดคอ แนะน าเรองการบรหารยาทเหมาะสม 310 ครง (รอยละ 31) การปรบขนาดยา 200 ครง

(รอยละ 20) เพมยาตวใหมในการรกษา 186 ครง (รอยละ 19) และ ตดตามการรกษา 164 ครง (รอย

ละ 16)

งานวจยเกยวกบการบรบาลทางเภสชกรรมในเดกในประเทศไทย

ส าหรบประเทศไทยมการศกษาดานการบรบาลทางเภสชกรรมในเดกทเปนโรคเรอรง เชนใน

การศกษาของทศนา เตมคลง[38] ศกษาความรวมมอของกลมผปวยนอกทเปนโรคหอบหดในแงการใช

ยาตามสง และการมาตามนด ณ คลนกภมแพของสถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน พบวาความ

รวมมอในการใชหอบหด 1 ชนด ทงกอนและหลงใหค าปรกษาพบวามคาเฉลยเปนรอยละ 70.66 และ

97.8 ตามล าดบ ความรวมมอในการใชยาหอบหดมากกวา 1 ชนดทงกอนและหลงใหค าปรกษาม

คาเฉลยเทากบ รอยละ 69.19 และ 89.47 ตามล าดบ สรปไดวาความรวมมอของผปวยโรคหอบหด

เพมขนอยางมนยส าคญหลงจากไดรบค าปรกษาจากเภสชกรเชนเดยวกบการศกษาของวาทน เพชร

อดมสนสข[39] พบวาจ านวนผปวยหอบหดทพบปญหาจากการใชยาโดยรวมมจ านวนลดลงในกลมท

ไดรบค าแนะน าดานยากอนจ าหนายออกจากโรงพยาบาล เมอเปรยบเทยบกบกลมควบคม และ

จ านวนครงของการมาทหองฉกเฉน เมอเปรยบเทยบกอนและหลงไดรบค าแนะน าลดลงอยางม

นยส าคญทางสถต

การศกษาของ สกญญา อวหงสานนท[40] ศกษาบทบาทของเภสชกรในการบรบาลทางเภสช

กรรมแกผปวยเดกทคลนกโรคตดเชอเอชไอว สถาบนสขภาพเดกมหาราชน ทไดรบยาตานไวรส

จ านวน 40 ราย ใหการบรบาลทางเภสชกรรมโดย ทบทวนประวตการรกษา ประเมนการใชยาตามสง

15

ตรวจสอบความถกตองของการใชยา ใหค าปรกษา ตดตามผลการรกษาและอาการไมพงประสงคจาก

การใชยา มการตดตามผปวยตดตอกน 3 ครง พบปญหาจากการใชยาทงหมด 204 ครง จ านวนผปวย

ทพบปญหาจากยาในการนดครงท 1,2,3 คดเปนรอยละ 83.8, 80.5 และ 77.8 ตามล าดบ เภสชกร

แนะน าการแกไขปญหา 133 รายการ คดเปนรอยละ 65 โดยไดปรกษาแพทย 65 รายการ แพทยให

การยอมรบรอยละ 75.4

การจดตงหนวยผลตสารอาหารทใหทางหลอดเลอดด าแกผปวยทารกแรกเกดในการศกษา

ของอมรรตน แพงไธสง[41] ทแสดงใหเหนบทบาทของเภสชกรในการคนหา แกไขหรอปองกนปญหาท

เกยวของกบการใหสารอาหารทางหลอดเลอดด า ชวยก าหนดปรมาณสารอาหาร ท าการประเมนและ

ตดตามผปวย โดยท างานรวมกบสหสาขาวชาชพ

การศกษาเพอคนหาชนดและจ านวนของปญหาการใชยา มการศกษาของ อารย ปาน

รงค[17] ศกษาในโรงเรยนแพทย เพอคนหาชนดและจ านวนของปญหาการใชยาท ในหอผปวยเดก 3

แหง มอายเฉลย 1 ป 3 เดอน ศกษาเปนเวลา 5 เดอน มจ านวนผปวย 536 ราย ผลการศกษา รอย

ละ 65.3 ของผปวย พบวามปญหาการใชยาทงหมด 602 รายการ ประกอบดวยการสงใชยาเกนขนาด

(รอยละ 49.7) การใชยาต ากวาขนาดทแนะน า (รอยละ 20.8) การใชยาทอาจเกดปฏกรยาระหวางยา

(รอยละ 16.6) อาการเจบปวยทไมไดรบการรกษา (รอยละ 6.6) มอาการไมพงประสงคท เกดจากการ

ใชยา (รอยละ 3.8) การเลอกใชยาไมเหมาะสม (รอยละ 1.3) การใชยาโดยปราศจากขอบงใช (รอยละ

1.0) และผปวยไมไดรบยาตามสง (รอยละ 0.2) อบตการณของการเกดอาการไมพงประสงคจากการ

ใชยาพบรอยละ 3.7 ซงสวนใหญเปนอาการไมพงประสงคจากยาทเกดในโรงพยาบาล ผลจากการเกด

อาการไมพงประสงคจากยา ท าใหผปวยตองใชเวลารกษาตวในโรงพยาบาลนานขน คดเปนคารกษาท

เพมขน 33,949 บาท ผลจากการศกษาพบวา รอยละ 63 ของคาใชจายดงกลาว สามารถปองกนไมให

เกดขนได

การศกษาของโสภตา กรตอไร[18] ศกษาในโรงพยาบาลศนยขนาด 1,039 เตยง ถงบทบาท

ของเภสชกรคลนกในการบรบาลทางเภสชกรรมรวมกบทมสหสาขาวชาชพในหอผปวยเดกเลกใน อาย

เฉลย 1 ป 1 เดอน ศกษาเปนระยะเวลา 3 เดอน พบวาเภสชกรใหการบรบาลทางเภสชกรรมแกผปวย

เดก 119 ราย สามารถคนหาปญหาจากการใชยาได 173 ปญหา ในผปวย 67 ราย คดเปนรอยละ

16

56.3 ของผปวยทไดรบการบรบาลทางเภสชกรรม ปญหาจากการใชยาทพบโดยเฉลยเทากบ 2.58

ปญหาตอผปวย 1 ราย ปญหาจากการใชยาทพบไดบอย คอ การไดรบขนาดยาทสงเกนไป 29 ปญหา

(รอยละ 16.76) การเกดปฏกรยาระหวางยา 27 ปญหา (รอยละ 15.61) และการไดรบขนาดยาทต า

เกนไป 25 ปญหา (รอยละ 14.45) เภสชกรไดใหขอเสนอแนะ 205 ครง จ านวนขอเสนอแนะท

เกยวกบปญหาจากการใชยา 134 ครง เปนการใหขอเสนอแนะในการปรบเปลยนขนาดยามากทสด

อตราการยอมรบขอเสนอแนะ พบวา เหนดวยทงหมดรอยละ 85.82 เหนดวยบางสวนรอยละ 2.99

และไมเหนดวยรอยละ 11.19

การศกษาของทศพร ไกรเทพ[19] ศกษาในโรงเรยนแพทย เพอพฒนาและจดตงงานบรบาล

ทางเภสชกรรมในหอผปวยเดกวกฤต ศกษาเปนระยะเวลา 6 เดอนโดยเภสชกรคลนกท าการระบ

แกไข ปองกนปญหาและความคลาดเคลอนในการใชยา พรอมทงบรการขอมลยาในขณะทบทวน

ค าสงใชยาและดแลผปวยขางเตยงรวมกบทม พบปญหาและความคลาดเคลอนจากการใชยา 102

ครง (1.8 ครงตอ 100 วนทใชยา) และ 103 ครง (1.8 ครงตอ 100 วนทใชยา) ในผปวยจ านวน 46

และ 47 ราย ตามล าดบ ประเภทของปญหาจากการใชยาทพบมากทสด คอ ไดรบขนาดยาสงเกนไป

พบรอยละ 41.2 ความคลาดเคลอนทางยาพบการใชยาในขนาดไมถกตองมากทสดรอยละ 54.3

สามารถปองกนปญหาจากการใชยาและความคลาดเคลอนในการใชยาไดรอยละ 75.5 และ 77.7

การยอมรบในค าแนะน ารอยละ 96.1 และ 97.1 ตามล าดบ เภสชกรไดตอบค าถามดานยารวม 394

ค าถาม สวนใหญเปนค าถามเกยวกบขนาดและรปแบบยาทกคนในทมงานเหนควรใหมเภสชกรท างาน

รวมในทม ซงมผลตอการเพมคณภาพการดแลผปวย

การศกษาของ ธรรมกา เพญศรโชต[20] และคณะ ศกษาในโรงพยาบาลศนยขนาด 600 เตยง

ถงจ านวนและประเภทของปญหาจากการใชยาเฉพาะปญหาทถกคนพบและไดรบการแกไขโดย

กระบวนการบรบาลทางเภสชกรรม ในผปวยเดก 0-2 ป ทเขารบการรกษาตวในหอผปวยกมารเวช

กรรม ศกษาเปนระยะเวลา 1 ป ผลการศกษา พบวามผปวยไดรบการบรบาลทางเภสชกรรม 1,494

ราย พบปญหาจากการใชยาและไดรบการแกไขทงหมด 750 ปญหา ปญหาจากการใชยาทพบมาก

ทสด คอใหการรกษาดวยยาทไมมขอบงชรอยละ 24.0 เกดอาการไมพงประสงคจากการใชยารอยละ

14.7 เลอกใชยาไมเหมาะสมรอยละ 12.3 ไมไดรบยาทมขอบงชรอยละ 12.0 และตองการการรกษา

ดวยยาเพมเตมรอยละ 11.7

17

ความพงพอใจความพงพอใจจะเกดขนหรอไม ขนอยกบคณภาพการใหบรการหากในมมมอง

ของผรบบรการประเมนคณภาพการใหบรการวาด ผรบบรการจะพงพอใจตองานนน

SERVQUALเปนเครองมอส าหรบวดคณภาพบรการ ซงพฒนาโดย Parasuraman และคณะ[42] ซงใหความหมายของคณภาพบรการไววา คณภาพการบรการนนเปนความแตกตางของความ

คาดหวงและการรบรในการไดรบบรการจรง โดยความคาดหวงของผรบบรการคอความตองการของ

ผรบบรการทรสกวาควรจะไดรบจากผใหบรการ สวนการรบรในการใหบรการคอการประเมนหรอ

ตดสนผใหบรการจากการรบรของผรบบรการ หากการรบรในการบรการมมากกวาความคาดหวง

แสดงวาองคกรนนมคณภาพการบรการดเยยม สามารถท าใหผรบบรการเกดความพงพอใจ ตอบสนอง

ความตองการของลกคาได ซงในการประเมนคณภาพบรการมเกณฑในการวดคณภาพบรการ 5 ดาน[43] ดงน

1.ความเชอถอไววางใจได (reliability) หมายถง ความสามารถในการใหบรการใหตรงกบ

สญญาทใหไวกบผรบบรการ บรการทใหทกครงจะตองมความถกตอง เหมาะสม และไดผลออกมา

เชนเดมในทกจดของบรการ ความสม าเสมอนจะท าใหผรบบร การรสกวาบรการทไดรบนนมความ

นาเชอถอ สามารถใหความไววางใจได

2.การใหความมนใจตอผรบบรการ (assurance) หมายถง ความสามารถในการสรางความ

เชอมนใหเกดขนกบผรบบรการ ผใหบรการจะตองแสดงถงทกษะความร ความสามารถในการ

ใหบรการและตอบสนองความตองการของผรบบรการดวยความสภาพ นมนวล มกรยามารยาททด ใช

การตดตอสอสารทมประสทธภาพและใหความมนใจวาผรบบรการจะไดรบบรการทดทสด

3.ความเปนรปธรรมของบรการ (tangibility) หมายถง ลกษณะทางกายภาพทปรากฏใหเหน

ถงสงอ านวยความสะดวกตางๆ อนไดแก สถานท บคลากร อปกรณ เครองมอ เอกสารทใชในการ

ตดตอสอสารและสญลกษณ รวมทงสภาพแวดลอมทท าใหผรบบรการรสกวาไดรบการดแล หวงใย

และความตงใจจากผใหบรการ บรการทถกน าเสนอออกมาเปนรปธรรมจะท าใหผรบบรการรบรถงการ

ใหบรการไดชดเจนขน

4.ความเขาใจและเหนอกเหนใจผรบบรการ (empathy) หมายถง ความสามารถในการดแล

เอาใจใสผรบบรการตามความตองการทแตกตางของผรบบรการแตละคน

18

5.การตอบสนองตอผรบบรการ (responsiveness) หมายถง ความพรอมและความเตมใจท

จะใหบรการ โดยสามารถตอบสนองความตองการของผรบบรการไดอยางทนทวงท ผรบบรการ

สามารถเขารบบรการไดงาย และไดรบความสะดวกจากการใชบรการ รวมทงจะตองกระจายการ

ใหบรการไปอยางทวถง รวดเรว

เครองมอวดคณภาพบรกา ร SERVQUAL ไดมผน ามาใชในการวดคณภาพบรการของ

โร งพยา บา ลโดยวดกา รร บร และควา มคาดหว งของ ผร บบรการ ตวอยา งผลงานวจ ยของ

สมหมายประภา มลวลย[44] ศกษาถงความพงพอใจของผปวยนอกตอคณภาพบรการงานพยาบาล

ระบบหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลศรราช โดยวดความแตกตางของความคาดหวงและการรบร

ผลการวจยพบวา ผลการวจยแผนกผปวยนอกในมมมองของผรบบรการมระดบความคาดหวงตอ

คณภาพบรการต ากวาระดบการรบร 8 ดาน ไดแก ดานความสะดวกในการใชบรการ ดานอธยาศย

ไมตร ดานความเปนรปธรรมของการบรการ ดานการใหความร แนะน าและปรกษา ดานความ

นาเชอถอไววางใจได ดานความพรอมทจะใหการรกษาพยาบาล ดานจรยธรรมของเจาหนาท และ

ดานราคาคาบรการ

การวดคณภาพบรการโรงพยาบาลรฐบาลในกรงเทพมหานครดวยแบบจ าลอง SERVQUAL

ของกนกพร ลลาเทพนทร และคณะ [45] ท าการศกษาโรงพยาบาลมหาวทยาลยขนาด 900 เตยง โดย

ประเมนระดบคณภาพบรการจากความแตกตางของความคาดหวงและการรบรถงคณภาพของการ

บรการของผรบบรการทง 5 ดาน ไดแก ดานความเปนรปธรรมของการบรการ ดานความนาเชอถอ

ไววางใจ ดานการตอบสนองในการใหบรการ ดานการสรางความมนใจในบรการ และดานความเหน

อกเหนใจผลการวจยพบวาโดยภาพรวมผรบบรการมระดบคาเฉลยของความคาดหวงในการบรการ

มากกวาการรบรจากบรการทไดรบความคาดหวง แสดงวาผรบบรการไมพงพอใจกบบรการทไดรบ

หรอการใหบรการของโรงพยาบาลรฐบาลแหงนไมมคณภาพทดหากพจารณาในแตละดานพบวา ใน

ปจจยดานความเปนรปธรรมของการบรการ พบวาระดบคาเฉลยของการรบรในการบรการมากก วา

ระดบความคาดหวง แสดงวาผรบบรการเหนวามคณภาพในการบรการในดานความเปนรปธรรมของ

การบรการโดยมระดบคณภาพการบรการอยในระดบปานกลาง แตในอก 4 ดาน คอ ดานความ

นาเชอถอไววางใจ ดานการตอบสนองในการใหบรการ ดานการสรางความมนใจในบรการและดาน

19

ความเหนอกเหนใจ กลบมคาเฉลยในการรบรนอยกวาความคาดหวง แสดงใหเหนวาผรบบรการเหน

วามไมมคณภาพในการบรการทดในดานดงกลาว

20

บทท 3 วธ ด าเนนการ วจ ย

ร ปแบบการวจย

การวจยนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi experimental research) โดยท าการเกบขอมล

กอนและหลงจากการมการบรบาลทางเภสชกรรมทตกกมารเวชกรรม

สถานททท าว จย

หอผปวยกมารเวชกรรม โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 จ.สพรรณบร

ประชากรทศกษา

ผปวยเดกทกคนอาย 0 - 5 ป ทรบเขาการรกษาประเภทผปวยใน หอผปวยกมารเวชกรรม

ระหวางวนท 1 พฤศจกายน 2558 ถง 30 เมษายน 2559

เกณฑในการคดเลอกผปวยเขารวมในการศกษา

1.ผปวยเดกทกราย อาย 0-5 ป ทเขารบการรกษาประเภทผปวยใน หอผปวยกมารเวชกรรม

2.ผปวย/ผดแลผปวย สามารถสอสารดวยภาษาไทยได 3.ผดแลผปวยทยนยอมใหผปวยเขารวมการศกษา

เกณฑในการคดเลอกผปวยออกจากการศกษา

1.เขารบการรกษาในหอผปวยกมารเวชกรรมเปนเวลานอยกวา 24 ชวโมง

2.ผปวยทรบยายจากหอผปวยอน

การด าเนนการวจย

1. ชแจงและอบรม เกยวกบวธการคนหา แกไข และบนทกขอมลปญหาจากการใชยาใหกบ

เภสชกรประจ าหองจายยาและพยาบาลประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม เพอใหการบนทกขอมล

เปนไปในทางเดยวกน

2. การเกบขอมล

2.1 ปญหาจากการใชยา

21

2.1.1 ระบบปกตด าเนนการเกบขอมลในระบบปกต ตงแต 1 พฤศจกายน

2558 ถง 31 มกราคม 2559 รวบรวมขอมลทเกดขน 3 ครงหางกนชวงเวลาละ 1 เดอน การเกบ

ขอมลปญหาจากการใชยาในขนตอนนเปนการรายงานตามแตละวชาชพทรบผดชอบตามแตละสวน

ของกระบวนการใชยา มขนตอนการด าเนนงานดงน (รปท 1)

- แพทยสงยาใหกบผปวยรายใหมทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล การสงใชยา

เปนระบบการเขยนใบสงยาพรอมส าเนา

- พยาบาล รบค าสงจากแพทย มหนาทตรวจสอบความถกตองของใบสงยา

ไดแก ชอสกลผปวย อาย เพศ น าหนก ชนดของยาทสง ขนาดการใชยา ประวตการแพยา เมอพบ

ปญหาจากการใชยา ประสานงานกบแพทยเพอท าการแกไขและบนทกผล (ภาคผนวก ฉ)

- เภสชกรประจ าหองจายยา รบส าเนาค าสงจากหอผปวย มหนาทตรวจสอบ

ความถกตองและวเคราะหใบสงยา ไดแก ชอสกลผปวย อาย เพศ น าหนก ชนดของยาทสง ขนาดยา

ความถทใหยา ทมความสมพนธกบขอบงช ประวตการแพยาปฏกรยาตอกนยากบยา ยากบอาหาร

บนทกรายการยาปจจบนทแพทยสงใชลงในแบบบนทกขอมลทวไปและแบบบนทกการใชยา

(ภาคผนวก ง และ จ ) เมอพบปญหาจากการสงใชยา สอบถามพยาบาลหรอแพทยโดยตรงเพอท า

การแกไข และบนทกผล (ภาคผนวก ฉ)

- พยาบาล ตรวจสอบยาจากหองยาทผานการตรวจสอบจากเภสชกรประจ า

หองจายยาแลว โดยเปรยบเทยบกบรายการยาในใบสงยาเมอพบปญหาเกยวกบยาแจงเภสชกรประจ า

หองจายยา แกไขและบนทกผล (ภาคผนวก ฉ)

- พยาบาล ท าการเปรยบเทยบการคดลอกรายการยาในเอกสารตอไปน เทยบ

กบค าสงใชยาของแพทยทปรากฏในแฟมขอมลของผปวยไดแก แบบบนทกการใชยา (ภาคผนวก ค)

ใบบนทกการใหยาของพยาบาล (Medication Administration records, MAR) และ kardex เมอ

พบปญหาทางยาใหแกไขและบนทกผล (ภาคผนวก ฉ)

- การเตรยมยาและการบรหารยาใหกบผปวย พยาบาลผ เตรยมยา (คนท 1)

อานฉลากยาใหตรงกบค าสงใชยากอนเตรยมยาทกครง ยาฉดทเตรยมแลวตดฉลากชอยาและชอผปวย

22

ทหลอดยาเตรยมทกครง ตรวจสอบความถกตองโดยพยาบาลคนท 2 พยาบาลผบรหารยา (คน

เดยวกบทเตรยมยา) อานชอผปวยทเตยงใหตรงกบชอทฉลากยา แลวบรหารยาตามค าสงใชยาของ

แพทยเมอพบปญหาจากการใชยาใหตดตอประสานงานผ เกยวของเพอท าการแกไขและบนทกผล

(ภาคผนวก ฉ)

2.1.2 ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม ด าเนนการเกบขอมลตงแต 1

กมภาพนธ 2559 ถง 30 เมษายน 2559รวบรวมขอมลทเกดขน 3 ครงหางกนชวงเวลาละ 1 เดอน ม

การด าเนนงานในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมดงน (รปท 2)

- แพทยสงยาใหกบผปวยรายใหมทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล โดยการสง

ใชยาเปนระบบการเขยนใบสงยาพรอมส าเนา

- เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ทบทวนและบนทกประวตทวไป ประวตการ

ใชยา กอนและขณะอยโรงพยาบาล (ไดจากเวชระเบยนผปวยใน และการสมภาษณ) (ภาคผนวก ง)

ประสานรายการยาทแพทยสงใชในปจจบนกบรายการยาทสงใชในอดต จดท าเปนรายบคคล

- เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ตรวจเยยมผปวยพรอมกบแพทยและทมสห

สาขาวชาชพประจ าวน ใหค าแนะน าเกยวกบยาแกแพทยและทมสหสาขาวชาชพ วางแผน แกไข

ปองกนปญหาจากการใชยาและความคลาดเคลอนทางยาพรอมวเคราะหและตรวจสอบความถกตอง

ของใบสงยา ไดแก ชอสกลผปวย อาย เพศ น าหนก ชนดของยาทสง ขนาดยา ความถทใหยา ท ม

ความสมพนธกบขอบงช ประวตการแพยาปฏกรยาตอกนยากบยา ยากบอาหาร บนทกรายการยา

ปจจบนทแพทยสงใชลงในแบบบนทกขอมลทวไปและแบบบนทกการใชยา (ภาคผนวก ง และ จ )

23

พยาบาลตรวจสอบยาทไดรบจากหองยา

ผปวยใหม

ใชยาไปหองยา

ยาจายตามค าสง

แพทย

แพทยสงใชยา

สงส าเนาค าสง

ผปวยตอบสนองตอการรกษา

จ าหนายผปวยกลบบาน

พบ DRPs

เภสชกรหองจายยาวเคราะหใบสงยา

พยาบาลบรหารยา

พยาบาลพจารณาค าสงใชยา

ประสานงานผเกยวของ

เพอแกไขปญหา

จากการใชยา

สงกลบไปหอผปวย

บนทกขอมล

(ภาคผนวก ฉ)

ร ปท 1 ขนตอนการด าเนนงานในระบบปกต

24

- เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ตดตามการใชยาและการตอบสนองตอการใช

ยาของผปวย สงเกตการเปลยนแปลงของอาการและอาการแสดง ผลการตรวจทางหองปฏบตการและ

ผลตรวจอนๆ ท เกยวของกบการใชยาหรอบนทกของแพทยเพอประเมนปญหาจากการใชยา

(ภาคผนวก ฉ) ตดตอประสานงานกบแพทยเพอแกไข

- เภสชกรประจ าหองจายยา รบส าเนาค าสงจากหอผปวย มหนาทตรวจสอบ

ความถกตองและวเคราะหใบสงยา ไดแก ชอสกลผปวย อาย เพศ น าหนก ชนดของยาทสง ขนาดยา

ความถทใหยา ทมความสมพนธกบขอบงช ประวตการแพยาปฏกรยาตอกนยากบยา ยากบอาหาร

เมอพบปญหาจากการใชยา สอบถามเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยเพอท าการแกไข และบนทก

ปญหาจากการใชยา (ภาคผนวก ฉ)

- พยาบาล ตรวจสอบยาจากหองยาทผานการตรวจสอบจากเภสชกรประจ า

หองจายยาแลว โดยเปรยบเทยบกบรายการยาในใบสงยาเมอพบปญหาจาการใชยาแจงเภสชกรคลนก

ประจ าหอผปวย เพอท าการแกไขและบนทกผล (ภาคผนวก ฉ)

- เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ตดตามและสงเกตการคดลอกค าสงใชยา การ

เตรยมยา และการบรหารยาใหกบผปวย พรอมกบใหความรในเรองการเตรยมยา สารละลายทเขากน

ไดกบยา ความคงตว และการเกบรกษา พยาบาลผเตรยมยา (คนท 1) อานฉลากยาใหตรงกบค าสงใช

ยากอนเตรยมยาทกครง ยาฉดทเตรยมแลวตดฉลากชอยาและชอผปวยทหลอดยาเตรยมทกครง

ตรวจสอบความถกตองโดยพยาบาลคนท 2พยาบาลผบรหารยา (คนเดยวกบทเตรยมยา) อานชอ

ผปวยทเตยงใหตรงกบชอทฉลากยา แลวบรหารยาตามค าสงใชยาของแพทย เมอพบปญหาจากการใช

ยา เภสชกรคลนกประจ าหอผปวยเปนผแกไขและบนทกผล(ภาคผนวก ฉ)

- เภสชกรคลนกประจ าหอผปวยใหค าแนะน าปรกษาดานยาและการปฏบตตว

แกผปวย /ผดแลผปวย ขณะนอนรกษาตวในโรงพยาบาลและกอนกลบบานใหกบผปวยแตละราย

เมอพบปญหาจากการใชยาจะท าการแกไขและบนทกผล (ภาคผนวก ฉ)

การปฏบตงานของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ปฏบตงานบรบาลทาง

เภสชกรรมเวลา 8.00-12.00 น. ยกเวนวนหยดราชการ

25

2.2 เกบขอมลความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยและผดแลผปวย ในระบบท

มการบรบาลทางเภสชกรรม

3. เครองมอในการเกบขอมล ประกอบไปดวย 3.1 หนงสอแสดงความยนยอมเขารวมงานวจย (ภาคผนวก ค) 3.2 แบบบนทกเพอใชในการตดตามการใชยาของผปวย

3.1.1 แบบบนทกขอมลทวไปของผปวย (ภาคผนวก ง) 3.1.2 แบบบนทกกา รใช ยาของผป วย ( patient medication profile)

(ภาคผนวก จ) 3.3 แบบบนทกเพอใชในการด าเนนงานบรบาลทางเภสชกรรม

3.2.1 แบบบนทกปญหาจากการใชยา (DRPs) (ภาคผนวก ฉ)

เครองมอการเกบขอมลในขอ 3.2 และ 3.3 ไดทดสอบเครองมอโดยปฏบตตาม

ขนตอนการเกบขอมลกบผปวยตกกมารเวชกรรม จ านวน 10 คน เพอทดสอบและปรบปรงขนตอน

การด าเนนการ และปรบปรงแบบบนทกตางๆ

3.4 แบบสอบถามความพงพอใจ 3.4.1 แบบสอบถามความพงพอใจของผดแลผปวยทมตอเภสชกรคลนกประจ า

หอผปวย (ภาคผนวก ญ)

3.4.2 แบบสอบถามความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยท มตอเภสชกร

คลนกประจ าหอผปวย (ภาคผนวก ฎ)

การทดสอบแบบสอบถามความพงพอใจของผดแลผปวยและบคลากรทางการ

แพทยในระบบทมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย(ขอ 3.4.1 และ 3.4.2) โดยวดระดบความคาดหวง

เปรยบเทยบกบการไดรบบรการจรงตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวช

กรรม ไดพฒนาเครองมอมาจากงานวจยของวรวรรณ บญประเทอง [ 4 6] และโสภตา กรตอไร [18]

ตามล าดบ เพอใหเหมาะสมกบบรบทโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 ตรวจสอบความ

เทยงตรงของเนอหา (content validity) โดยผทรงคณวฒ และน าแบบสอบถามไปทดสอบกบ

บคลากรทางการแพทยและผดแลผปวยทไมใชหอผปวยทจะท าวจย จ านวน 30 คน และปรบปรง

แกไขแบบสอบถามตามขอเสนอแนะ

26

พยาบาลบรหารยา

ยาจายตามค าสง

ใหค าแนะน าดานยาและการปฏบตตวกอนกลบบาน

-ตรวจเยยมผปวยพรอมกบแพทยประจ าวน -ทบทวนค าสงใชยา ตดตามการใชยาของผปวย -วางแผน แกไข ปองกนปญหาจากการใชยาและความคลาดเคลอนทางยาทพบ -ใหค าแนะน าดานยาแกแพทย พยาบาล

พยาบาลตรวจสอบยาทไดรบจากหองยา

สงส าเนาค าสง

แพทยสงใชยา

พยาบาลพจารณาค าสงใชยา

เภสชกรหองจายยา

วเคราะหใบสงยา

ผปวยตอบสนองตอการรกษา

จ าหนายผปวยกลบบาน

ใชยาไปหองยา

สงกลบไปหอผปวย

พบ DRPs

ประสานงานผเกยวของ

เพอแกไขปญหาจากการใชยา

บนทกขอมล

(ภาคผนวก ฉ)

ผปวยใหม

ใหค าแนะน าและตดตามการบรหารยา

ตดตามการจายยา

ตดตามการใชยาและใหค าแนะน าดานยาแกผดแลผปวย

ร ปท 2 ขนตอนในการด าเนนงานในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

ทบทวนและจดท าประวตการใชยาในอดตและปจจบนของผปวยเปนรายคน (ขอมลจากเวชระเบยนและการสมภาษณ)

การด าเนนงานบรบาลทางเภสชกรรมของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

ประสานงานกบเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย เมอพบปญหาจากการใชยา

27

การ เกบรวบรวมขอมล

เกบรวมรวบขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ ไดจากเวชระเบยนผปวยในและการสมภาษณผ ดแล

ผปวย ตงแตแรกรบใหม มรายละเอยดดงน

1.ขอมลทวไป

1.1 ขอมลทวไปของผปวยไดแก ชอ-สกล เลขทผปวยทวไป เลขทผปวยใน เพศ อาย น าหนก สวนสง วนทเขารกษาตวในโรงพยาบาล วนทจ าหนายออกจากโรงพยาบาล จ านวนวนนอนในโรงพยาบาล แพทยผสงใชยา โรคทวนจฉยและขอมลเกยวกบโรคและยาทไดรบ ไดแก อาการ

ส าคญ ประวตความเจบปวยในปจจบน โรคประจ าตว ประวตเจบปวยในอดต ประวตความเจบปวยของบคคลในครอบครว ประวตการคลอด ประวตการแพยาหรออาหาร ประวตการใชยา ผลการ

ตรวจรางกาย ผลการตรวจทางหองปฏบตการ จ านวนขนานและรายการยาทผปวยไดรบขณะรกษาตวอยในโรงพยาบาล

1.2 ขอมลผดแลผปวย ไดแก อาย อาชพ การศกษา รายได

2.ลกษณะและจ านวนครงของการเกดปญหาจากการใชยาแบงประเภทโดยดดแปลงมาจาก

Cipolle และคณะ21เปน 10 ประเภท (ภาคผนวก ช) ดงน 2.1 ใชยารกษาโดยไมจ าเปน (Unnecessary drug therapy)

2.2 ตองการยาเพมเตมในการรกษา (Needs additional drug therapy) 2.3 ไดรบการรกษาดวยยาทไมเหมาะสม (Ineffective drug) 2.4 ขนาดใชยานอยเกนไป (Dosage too low)

2.5 เกดอาการไมพงประสงคจากการใชยา (Adverse drug reaction) 2.6 ขนาดยาสงเกนไป (Dosage too high)

2.7 การเกดปฏกรยาระหวางยา (Drug interaction) 2.8 การไมใชยาตามสง (Non-adherence or noncompliance) 2.9 ไดรบการรกษาดวยยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน (off-

label drug) 2.10 ความคลาดเคลอนทางยา (Medication error)

การนบปญหาจากการใชยาในกระบวนการสงใชยาอาจเกดความคลาดเคลอนหรอปญหาจาก

การใชยาหลายครง ใหนบครงแรกทเกดปญหาจากการใชยา เชน แพทยสงยา ceftriaxone หองยา

จายยาผด เปน ampicillin บรหารยา ampicillin ใหกบผปวย กรณนนบเปนปญหาในขอ 2.10

ความคลาดเคลอนในการจายยา (dispensing error) คอจายยาผดชนด

28

ในการวจยนการประเมนปญหาการใชยาจะอางองตาม NEOFAX 2011[47] ,

MICROMEDEX[48]และ Drug information handbook 23th edition[49]

3. ระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยาจดกลมตามอบตการณทสงผลตอผ ปวย[50](ภาคผนวก ซ) ดงน

3.1 category A เปน เห ตกา รณ ซง มโอกา สทจ ะกอใหเก ดปญหาหร อควา มคลาดเคลอนตอผปวย

3.2 category B เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยา แตไมถงผปวย 3.3 category C เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย แตไมท าใหผปวย

ไดรบอนตราย 3.4 category D เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย ตองการเฝาระวง

เพอใหมนใจวาไมเกดอนตรายแกผปวย และ/หรอตองมการบ าบดรกษา

3.5 category E เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย สงผลใหเกดอนตรายชวคราว และตองมการบ าบดรกษา

3.6 category F เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย สงผลใหเกด

อนตรายชวคราวและตองนอนโรงพยาบาล หรออยโรงพยาบาลนานขน 3.7 category G เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย สงผลใหเกด

อนตรายถาวรแกผปวย 3.8 category H เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย ท าใหตองท าการ

ชวยชวต

3.9 category I เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย ซงอาจจะเปนสาเหตของการเสยชวต

4.ระดบการยอมรบของบคลากรทางการแพทยตอขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอ

ผปวย เมอพบปญหาการจายยา แบงเปน 3 ระดบ[19](ภาคผนวก ฌ)คอ

4.1 ยอมรบ (accepted) หมายถง บคลากรทางการแพทย ผดแลผปวย ยอมรบและ

ปฏบตตามขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยในการปรบเปลยนเพอแกไขปญหาจากการ

ใชยา

29

4.2 ยอมรบบางสวน (partially accepted) หมายถง บคลากรทางการแพทย ผดแล

ผปวย ยอมรบขอขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย แตไมปฏบตตามขอเสนอแนะใน

การปรบเปลยนเพอแกไขปญหาจากการใชยา

4.3 ไมยอมรบ (not accepted) หมายถง บคลากรทางการแพทย ผดแลผปวย ไม

ยอมรบหรอไมปฏบตตามขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย เพอแกไขปญหาจากการใช

ยา

5.ความพงพอใจของผดแลผปวยและบคลากรทางการแพทยทตกกมารเวชกรรมในระบบทม

การบรบาลทางเภสชกรรมโดยวดระดบความคาดหวงและระดบการไดรบบรการจรง

5.1 การวดความพงพอใจของผ ดแลผปวยท มตอเภสชกรคลนกปร ะจ าหอผปวย

(ภาคผนวก ญ) โดยวดความพงพอใจ 2 ครง ครงแรกวดวนแรกทผปวยเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

เปนการวดความคาดหวงตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ครงท 2 วดหลงจากท

ผปวย/ผดแลผปวยไดรบบรการจากเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยแลว เปนการวดระดบของบรการท

ผปวย/ผดแลผปวยไดรบบรการจรงจากเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

5.2 การวดความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยทมตอเภสชกรคลนกประจ าหอ

ผปวย (ภาคผนวก ฎ)โดยใหบคลากรทางการแพทยตอบแบบสอบถามหลงจากทมการบรบาลทาง

เภสชกรรมโดย เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย (หลงจากทเกบขอมลครบแลว)แบงเปน 3 ตอน

ตอนท 1 ประกอบดวยขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ประกอบดวยค าถาม 9 ขอ และ

ตอนท 3 ประกอบดวยค าถาม 3 ขอ

การใหคะแนนของการวดระดบความคาดหวงและการไดรบบรการจรง โดยใหคะแนน

แบงเปน 5 ระดบ ซงมความหมายของคะแนนแตละระดบดงน

1 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอ

ผปวยนอยทสด 2 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอ

ผปวยนอย 3 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยปานกลาง

30

4 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมาก

5 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมากทสด

0 หมายถง ไมมการคาดหวง หรอ ไมไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

การวเคราะหผลงานวจย

เปนการวเคราะหขอมลในภาพรวม ขอมลสวนตวของผปวยจะถกเกบเปนความลบ มแต

ผวจยเทานนทจะสามารถเขาถงขอมลไดและเปนแนวทางของโรงพยาบาลในการเปดบทบาทของ

เภสชกรและพฒนางานประจ าสงานวจย (routine to research,R2R)

การวเคราะหขอมล มดงน

1. เครองมอในการวเคราะหขอมล การวจยนใช SPSS version 11.0 ในการบนทกและวเคราะหขอมล 2. การวเคราะหขอมล

2.1 ขอมลทวไปของผปวย - ใชสถตเชงพรรณนา แสดงในรปจ านวนและรอยละ

- เปรยบเทยบขอมลทวไปในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม โดยใชสถต Chi-square

2.2 เปรยบเทยบอตราการเกดปญหาจากการใชยาในระบบปกตและระบบทมการ

บรบาลทางเภสชกรรม โดยใชสตร ดงน

อตราการเกดปญหาจากการใชยาตอ 1000 วนนอน=จ านวนรายการยาทพบปญหาใน 1 เดอน

จ านวนวนนอนทงหมดใน1เดอน

อตราการเกดปญหาจากการใชยาตอ 1000 ขนานยา=จ านวนรายการยาทพบปญหาใน 1 เดอน

จ านวนขนานยาทงหมดใน1เดอน

2.3 การยอมรบของบคลากรทางการแพทย ผดแลผปวยตอค าแนะน าในการแกไขปญหาการใชยาของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยแสดงผลในรปจ านวนและรอยละ

31

2.4 การวเคราะหความพงพอใจในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม แปลผลโดยใชคะแนนความพงพอใจ รอยละ และเปรยบเทยบระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรง

ของบคลากรทางการแพทยและผดแลผปวยตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรมโดยใชสถต Wilcoxon’s sign rank test

32

บทท 4 ผลการ วจ ย

ผลการวจยการบรบาลทางเภสชกรรมตอปญหาการใชยาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยท

ตกกมารเวชกรรมโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 ระหวางวนท 1 พฤศจกายน 2558 ถง 30

เมษายน 2559 ไดผลการวจยดงตอไปน

สวนท 1 ลกษณะทวไปของประชากรในระบบปกตกบระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

สวนท 2 เปรยบเทยบอตราการเกดปญหาจากการใชยาในระบบปกตกบระบบทมการบรบาลทาง

เภสชกรรม

2.1 อตราการเกดปญหาจากการใชยา

2.2 ระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยา 2.3 ผลของการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

สวนท 3 ความพงพอใจตองานบรบาลเภสชกรรมของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

3.1 ความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 3.2 ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

ผลการวเคราะหขอมล

สวนท 1 ลกษณะทวไปของประชากรในระบบปกตกบระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

ในการด าเนนงานการบรบาลทางเภสชกรรมตอปญหาการใชยาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอ

ผปวยทตกกมารเวชกรรมระหวางวนท 1 พฤศจกายน 2558 ถง 30 เมษายน 2559โดยวธด าเนนการ

วจยเปนแบบกงทดลอง (quasi experimental research) แบงเปนระบบปกต (1 พฤศจกายน 2558

– 31 มกราคม 2559) และระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

กมารเวชกรรม (1 กมภาพนธ -30 เมษายน 2559) มผปวยเดกอาย 0-5 ปเขารวมในงานวจยทงหมด

828 ราย เปนผปวยในระบบปกต 435 ราย เพศชาย 259 ราย (รอยละ 59.54) เพศหญง 176 ราย

33

(รอยละ 40.46) และผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 393 ราย เปนเพศชาย 229 ราย

(รอยละ 58.27) เพศหญง 164 ราย (รอยละ 41.73) ซงทง 2 ระบบ เพศชายและเพศหญงไมม

ความแตกตางกน (p= 0.711) (ตารางท 1)

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของประชากร

รายการ

ระบบปกต ระบบทม การบร บาลทางเภสช กรรม p-

value* พ.ย 58 (%)

ธ.ค 58 (%)

ม.ค 59 (%) รวม

ก.พ 59 (%)

ม.ค 59 (%)

เม.ย 59 (%) รวม

n=155 n=132 n=148 n=129 n=151 n=113

เพศ

ชาย 96

(61.94) 77

(58.33) 86

(58.11) 259

(59.54) 70

(54.26) 90

(59.60) 69

(61.06 ) 229

(58.27) 0.711

หญง 59

(38.06)

55

(41.67)

62

(41.89)

176

(40.46)

59

(45.74)

61

(40.40)

44

(38.94)

164

(41.73)

อาย

0-3 ป 117

(75.48) 103

(78.03) 123

(83.11) 343

(78.85) 97

(75.19) 111

(73.51) 90

(79.65) 298

(75.83) 0.299

>3-5 ป 38

(24.52) 29

(21.97) 25

(16.69) 92

(21.15) 32

(24.81) 40

(26.49) 23

(20.35) 95

(24.17)

ระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล

< 3 วน 58

(37.42) 48

(36.36) 57

(38.51) 163

(37.47) 45

(34.88) 62

(41.06) 53

(46.90) 160

(40.71)

0.242 3-5 วน

81

(52.26)

71

(53.79)

78

(52.70)

230

(52.87)

63

(48.84)

78

(51.66)

45

(39.82)

186

(47.33)

>5วน 16

(10.32) 13

(9.85) 13

(8.78) 42

(9.66) 21

(16.28) 11

(7.28) 15

(13.27) 47

(11.96) จ านวนวนนอน (วน)

453 515 510 1,478 515 553 428 1,496 0.453

จ านวนรายการ

ยา (รายการ) 1,746 1,404 1,669 4,819 1,332 1,574 1,203 4,109 0.570

*แสดงความแตกตางระหวางระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม โดยใช สถตChi-square

ขอมลทวไปในดานอาย แบงเปน 2 ชวง คอ 0-3 ป เปนชวงกอนวยเรยน และ มากกวา 3-5

ป เปนชวงวยเรยน พบวาในระบบปกต มผปวยอาย 0-3 ป 343 ราย (รอยละ 78.85) อายมากกวา 3-

5 ป 92 ราย (รอยละ 21.15) สวนระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม อาย 0-3 ป 298 ราย (รอยละ

34

75.83) อายมากกวา 3-5 ป 95 ราย (รอยละ 24.17) ระบบปกตและระบบทมการบรบาลทาง

เภสชกรรม มทง 2 ชวงอายไมมความแตกตางกน (p=0.299)(ตารางท 1)

ระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล แบงเปน 3 ชวง คอนอนโรงพยาบาลนอยกวา 3 วน 3 -5 วน

และ มากกวา 5 วน พบวาทงในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม ไมแตกตางกน

(p=0.242) (ตาราง 1)

จ านวนวนนอนในระบบปกตจากผปวย 435 ราย มจ านวนวนนอน 1,478 วน โดยเฉลย

ระยะเวลานอนโรงพยาบาล 3.40 วน ตอ 1 ราย ระยะเวลานอนโรงพยาบาลนานทสด 19 วนนอน

นอยทสด 1 วนนอนสวนระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมจากผปวย 393 ราย มจ านวนวนนอน

1,496 วน โดยเฉลยระยะเวลานอนโรงพยาบาล 3.80 วน ตอ 1 ราย เชนกน นอนโรงพยาบาลนาน

ทสด 11 วนนอน นอยทสด 1 วนนอนจ านวนวนนอนทงในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทาง

เภสชกรรม ไมแตกตางกน (p=0.453) (ตารางท 1)

จ านวนรายการยาในระบบปกตทงหมด 4,819 รายการ เฉลยประมาณ 11 รายการตอราย

รายการยาสงสดทพบ 62 รายการ ต าสด 0 รายการ ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม มจ านวน

รายการยาทงหมด 4,109 รายการ เฉลยคนละประมาณ 10 รายการ รายการยาสงสดทพบ 42

รายการ ต าสด 0 รายการจ านวนรายการยาในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมไม

แตกตางกน (p=0.570) (ตารางท 1)

ลกษณะทวไปของกลมโรคทพบในเดก 0-5 ป (ตารางท 2) ในระบบปกตกบระบบทมการ

บรบาลทางเภสชกรรม ไมแตกตางกน (p=0.137) กลมโรคทพบจดกลมได 6 กลมโรค โดยเรยงล าดบ

จากกลมโรคทพบมากทสดไปนอยทสด ในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

ตามล าดบ ไดแก โรคระบบทางเดนหายใจ (รอยละ 61.61 และ 51.91 ตามล าดบ) โรคระบบ

ทางเดนอาหาร(รอยละ 21.15 และ 26.46 ตามล าดบ) โรคทางระบบประสาทและสมอง (รอยละ

4.83 และ 5.85 ตามล าดบ) โรคตดเชอ (รอยละ 5.05 และ 7.63 ตามล าดบ) โรคทางผวหนง(รอยละ

4.37 และ 3.82)โรคตดเชอทางเดนปสสาวะ(รอยละ 0.46 และ0.51 ตามล าดบ) และโรคอนๆ (รอย

ละ 2.53 และ 3.82 ตามล าดบ) ซงเปนโรคทนอกเหนอจาก 6 กลมโรคทกลาวมา ไดแก งกด ตะขาบ

35

กด แตนตอย ไสตงอกเสบ รบประทานน ามนกาด น าหนกตวลดลงผดปกต ภาวะตวเหลองในทารก

แรกเกด และภาวะล าไสอดตนในเดก

ตารางท 2 โรคทพบขณะรบการรกษาในโรงพยาบาล

โรค

ระบบปกต ระบบทม การบร บาลทางเภสช กรรม

p-

value* พ.ย 58 (%)

ธ .ค 58 (%)

ม.ค 59 (%)

รวม (%)

ก.พ 59 (%)

ม.ค 59 (%)

เม.ย 59 (%)

รวม (%)

n=155 n=132 n=148 n=435 n=129 n=151 n=113 n=393 1.Respiratory system

- Asthma 16(10.32) 10 (7.58) 14 (9.46) 40 (9.20) 5 (3.88) 3 (1.99) 6 (5.31) 14 (3.56)

0.137

- Croup 3(1.94) 6 (4.55) 6 (4.05) 15 (3.45) 1 (0.78) 6 (3.97) 1 (0.88) 8 (2.04)

- URI 18(11.61) 20(15.15) 23(15.54) 61 (14.02) 18(13.95) 12(7.95) 22(19.47) 52(13.23)

- LRI 60 (38.71 ) 48(36.36) 44(29.73) 152 (34.94) 51(39.53) 58(38.41) 21(18.58) 130(33.08)

2.Gastrointestinal system

- Acute gastroenteritis 29 (18.70) 20 (15.15) 36 (24.30) 85 (19.54) 33 (25.58) 29 (19.21) 18 (15.93) 80 (20.36)

- Acute gastritis 2 (1.29) 2 (1.52) 3 (2.03) 7 (1.61) 2 (1.55) 9 (5.96) 11 (9.73) 22 (5.60)

- NEC 0 0 0 0 0 0 1 (0.88) 1 (0.25)

- Gut obstruction 0 0 0 0 0 0 1 (0.88) 1 (0.25)

3.CNS

- Epilepsy 2 (1.29) 4 (3.03) 1 (0.68) 7 (1.61) 0 2 (1.32) 2 (1.77) 4 (1.02)

- Febrile Convulsion 4 (2.58) 6 (4.55) 4 (2.07) 14 (3.22) 1 (0.78) 5 (3.31) 13 (11.50) 19 (4.83)

4.Infectious disease

- Acute Febrile illness 3 (1.94) 3 (2.27) 2 (1.35) 8 (1.84) 4 (3.10) 9 (5.96) 8 (7.08) 21 (5.34)

- Neonatal sepsis 1 (0.65) 3 (2.27) 4 (2.70) 8 (1.84) 2 (1.55) 4 (2.65) 0 6 (1.53)

- Dengue fever 4 (2.58) 1 (0.76) 1 (0.68) 6 (1.38) 2 (1.55) 1 (0.66) 0 3 (0.76)

5.Skin

- Viral exanthem 0 2 (1.52) 1 (0.68) 3 (0.69) 0 1 (0.66) 0 1 (0.25)

- Hand foot mouth

disease

1 (0.65) 0 0 1 (0.23) 2 (1.55) 0 0 2 (0.51)

- Gigivostomatitis 5 (3.23) 1 (0.76) 5 (3.38) 11 (2.53) 4 (3.10) 4 (2.65) 1(0.88) 9 (2.29)

- Scarlet fever 0 0 0 0 1 (0.78) 0 0 1 (0.25)

- Urticaria 1 (0.65) 0 0 1 (0.23) 0 0 1(0.88) 1 (0.25)

-Cellulitis 0 2 (1.52) 1 (0.68) 3 (0.69) 0 1 (0.66) 0 1 (0.25)

6.Urinaty tract infection 0 0 2 (1.35) 2 (0.46) 0 2 (1.32) 0 2 (0.51)

7.Other 6 (3.87) 4 (4.55) 1 (1.35) 11 (2.53) 3 (2.33) 5 (3.31) 7 (6.19) 15 (3.82)

*Chi-square

CNS = Central nervous system, LRI=Lower respiratory tract infection, NEC=Necrotizing enterocolitis, URI=Upper respiratory tract infection

36

กลมโรคทางระบบทางเดนหายใจพบมากทสด ซงสวนใหญเปนโรคตดเชอระบบทางเดน

หายใจสวนลาง (Lower Respiratory Infectio,LRI) ซงไดแกโรคหลอดลมอกเสบชนดเฉยบพลน

(acute bronchitis) หลอดลมฝอยอกเสบเฉยบพลน (acute bronchiolitis) และปอดอกเสบ

(pneumonia) โดยพบโรคปอดอกเสบ (pneumonia) มากทสด ในทง 2 กลม เปนในระบบปกต 102

ราย (รอยละ 23.45,102/435) ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 84 ราย(รอยละ 21.37, 84/393)

โรคทางระบบทางเดนหายใจสวนบน(Upper Respiratory Infectio,URI) พบมากเปนล าดบถดมาใน

กลมโ รคทา งระ บบทา งเดนหาย ใจ ซงไดแก โ รคเย อจมกและ ล าคออกเสบเฉยบพลน (acute

nasopharyngitis) หรอไขหวด (common cold) ไซนสอกเสบเฉยบพลน (acute sinusitis) ล าคอ

อกเสบเฉยบพลน (acute pharyngitis) ทอนซลอกเสบเฉยบพลน (acute tonsillitis) โดยพบล าคอ

อกเสบเฉยบพลน (acute pharyngitis) มากทสดทงระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสช

กรรม (รอยละ 6.67 และ 5.09 ตามล าดบ) โรคหอบหด (asthma) เปนโรคระบบทางเดนหายใจทพบ

มากในเดกอาย 0-5 ป พบในระบบปกต 40 ราย (รอยละ 9.20 , 40/435) ในระบบทมการบรบาลทาง

เภสชกรรม 14 ราย (รอยละ 3.56, 14/393) กลมอาการ croup เปนกลมอาการทพบไดในเดกอาย

นอยกวา 6 ป ซงพบในระบบปกต 15 ราย (รอยละ 3.45, 15/435)ในระบบทมการบรบาลทางเภสช

กรรม 8 ราย (รอยละ 2.04, 8/393)

กลมโรคทพบมากในล าดบถดมาไดแก โรคทางระบบทางเดนอาหาร โดยพบ โรค

กระเพาะอาหารและล าไสอบเสบเฉยบพลน (acute gastroenteritis) โรคกระเพาะอาหารอกเสบ

เฉยบพลน (acute gastritis) กลมโรคทางระบบประสาททพบมากไดแก อาการชกจากภาวะไขสง

(febrile convulsion) และโรคลมชก (epilepsy)

สวนท 2 เปร ยบเทยบอตราการเกดปญหาจากการใชยาในระบบปกตกบระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

2.1 อตราการเกดปญหาจากการใชยา

ปญหาการใชยาทพบทงหมด 202 ครง เปนปญหาจากการใชยาในระบบปกต 113 ครง

ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมพบปญหาจากการใชยา 89 ครง คดเปนอตราการเกดปญหาจาก

การใชยาตอ 1000 วนนอน เปน 76.45 และ 59.49 ในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสช

กรรม ตามล าดบ

37

อตราการเกดปญหาจากการใชยาตอ 1000 รายการยา ในระบบปกตพบปญหาจากการใชยา

23.45 ปญหาตอ 1000 รายการยา และในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมเปน 21.66 ปญหา

ตอ 1000 รายการยา (ตารางท 3)

โดยแนวโนมของการเกดปญหาจากการใชยาในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมโดย

เภสชกรคลนกประจ าหอผปวยนนจะลดลงอยางเหนไดชดเมอเวลาผานไป ท 3 เดอนเมอสนสดการ

เกบขอมลจ านวนปญหาจากการใชยาตอ 1000 วนนอน ลดลงเหลอ 39.72 เมอเทยบกบเดอนแรกท

มกจกรรม การบรบาลทางเภสชกรรมทพบปญหาจากการใชยาตอ 1000 วนนอนคอ 66.02

(เชนเดยวกบอตราการเกดปญหาจากการใชยา ตอ 1000 รายการยา ทมการลดจากเดอนแรกทมการ

บรบาลทางเภสชกรรมคอ 25.53 เปน 14.13 ในเดอนท 3)

ตารางท 3 อตราการเกดปญหาจากการใชยาในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

รายละเอยด ระบบปกต ระบบทมการบรบาลทางเภสช กรรม

พ.ย 58 n=155

ธ.ค 58 n=132

ม.ค 59 n=148

รวม ก.พ 59 n=129

ม.ค 59 n=151

เม.ย 59 n=113

รวม

จ านวนปญหาจากการใชยา 40 35 38 113 34 38 17 89

จ านวนปญหาตอคน 0.26 0.27 0.26 0.26 0.26 0.25 0.15 0.23

จ านวนวนนอน 453 515 510 1,478 515 553 428 1,496

จ านวนขนานยา 1,746 1,404 1,669 4,819 1,332 1,574 1,203 4,109

อตราการเกดปญหาจากการใชยา (ตอ 1000 วนนอน)

88.30 67.96 74.51 76.45 66.02 68.72 39.72 59.49

อตราการเกดปญหาจากการใชยา

(ตอ 1000 รายการยา) 22.91 24.93 22.77 23.45 25.53 24.14 14.13 21.66

ประเภทของปญหาจากการใชยา (ตารางท 4)พบปญหาเกยวกบขนาดยามากทสด ทง

ระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม สวนใหญพบปญหาจากการใชยาในขนาดทมาก

เกนไป ในระบบปกต 48 ครง (รอยละ 42.48 , 48/113) และ 32 ครง (รอยละ 35.96, 32/89) ใน

ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม ปญหารองลงมาพบการใชยาในขนาดทต าเกนไป 45 ครง (รอย

ละ 39.82, 45/113) ในระบบปกต และ 24 ครง (รอยละ 35.96, 24/89) ในระบบทมการบรบาล

ทางเภสชกรรม

38

ตารางท 4 ประเภทปญหาจากการใชยา

ปญหาจากการใชยา ระบบปกต ระบบทม การบร บาลทางเภสช กรรม

พ.ย 58

(%)

ธ.ค 58

(%)

ม.ค 59

(%)

รวม

(%)

ก.พ 59

(%)

มค 59

(%)

เม.ย 59

(%)

รวม

(%)

1. Dosage too high 15

(37.50)

16

(45.71)

17

(44.74)

48

(42.48)

12

(35.29)

13

(34.21)

7

(41.18)

32

(35.96)

2. Dosage too low 18 (45.00)

12 (34.29)

15 (39.47)

45 (39.82)

11 (32.35)

10 (26.32)

3 (17.65)

24 (26.97)

3. Off-label 5 (12.50)

1 (2.86)

3 (7.89)

9 (7.96)

5 (14.71)

6 (15.79)

0 11

(12.36)

4. Medication error

0 1

(2.86)

2

(5.26)

3

(2.65)

3

(8.82)

3

(7.89)

3

(17.65)

9

(10.11)

5.Unnecessary drug therapy

2 (5.00)

5 (14.29)

0 7

(6.19) 0

5 (13.16)

0 5

(5.62)

6. Adverse drug reaction

0 0 1

(2.63) 1

(0.88) 2

(5.88) 1

(2.63) 1

(5.88) 4

(4.49)

7 Non-adherence 0 0 0 0 1

(2.94) 0

2

(11.76)

3

(3.37)

8.Needs additional drug therapy

0 0 0 0 0 0 1

(5.88) 1

(1.12)

รวม 40 (100.00)

35 (100.00)

38 (100.00)

113 (100.00)

34 (100.00)

38 (100.00)

17 (100.00)

89 (100.00)

รายละเอยดของปญหาจากการ ใช ยา (ภาคผนวก ฏ )

1. ปญหาจากการใชยาขนาดยาสงเกนไป (Dosage too high) พบปญหาการใชยา

ขนาดสงเกนไป (ตารางท 5)ในระบบปกต 48 ครง (รอยละ 42.48, 48/113) ระบบทมการบรบาลทาง

เภสชกรรมพบ 32 ครง (รอยละ35.96, 32/89) กลมยาทพบปญหาการใชยาในขนาดสงเกนไป ไดแก

กลมยาปฏชวนะ (antibiotics) กลมยาลดไข (antipyretics) กลมยาละลายเสมหะ (mucolytics)

กลมยาตานการอกเสบ (anti-inflammatory) กลมยาขบลม (antiflatulences) กลมยาขบเสมหะ

(expectorants) กลมยาแกแพ (antihistamine) และกลมยาระบาย (laxatives) ยาทพบปญหาสวน

ใหญเปนยาปฏชวนะ เชนเดยวกบทพบปญหาจากการใชยาในขนาดนอยเกนไป ไดแก acyclovir,

39

amikacin, ampicillin, cefdinir, cefixime, cefotaxime, ceftriaxone, erythromycin,

norfloxacin และ oseltamivir แตพบวาปญหาการสงใชขนาดสงเกนไปมากทสด ไดแก Ibuprofen

เปนการสงใชยาทความถในการใหยาสนเกนไป ซงปกตควรใหเปนทก 6-8 ชวโมง แตพบปญหาการสง

ยาเปน ทก 4 ชวโมง

ตารางท 5 แสดงกลมยาทพบปญหาการใชยาในขนาดสงเกนไป (Dosage too high)

กลมยาท พบปญหาการใช ยาขนาดสงเก นไป

ระบบปกต ระบบทมการบร บาลเภสชกรรม

พ.ย 58 (%)

ธ .ค 58 (%)

ม.ค 59 (%)

รวม (%)

ก.พ 59 (%)

มค 59 (%)

เม.ย 59 (%)

รวม (%)

Antibiotics 5 (33.33)

3 (18.75)

6 (35.29)

14 (29.17)

9 (75.00)

5 (38.46)

2 (28.57)

16 (50.00)

Antipyretics 1 (6.67)

7 (43.75)

6 (35.29)

14 (29.17)

2 (6.67)

6 (46.15)

2 (28.57)

10 (31.25)

Mucolytics 5 (33.33)

1 (6.25)

1 (5.88)

7 (14.58) 0 0 0 0

Anti-inflammatory 1 (6.67)

3 (18.75)

1 (5.88)

5 (10.42)

1 (8.33)

2 (15.38)

0 3 (9.38)

Antiflatulences 1 (6.67)

1 (6.25)

2 (11.76)

4 (8.33) 0 0

2 (28.57)

2 (6.25)

Expectorants 2 (13.33)

0 1 (5.88)

3 (6.25) 0 0 0 0

Antihistamine 0 1

(6.25) 0 1

(2.08) 0 0 0 0

Laxatives 0 0 0 0 0 0 1

(14.29) 1

(3.13)

รวม 15 (100)

16 (100)

17 (100)

48 (100)

12 (100)

13 (100)

7 (100)

32 (100)

2. ใชยาในขนาดนอยเกนไป (Dosage too low) พบปญหาการใชยาในขนาดนอยเกน

ไป(ตารางท 6) ในระบบปกต 45 ครง (รอยละ39.82,45/113) ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

24 ครง (รอยละ 26.97,24/89) กลมยาทพบปญหาการใชยาในขนาดนอยเกนไป ไดแก กลมยา

ปฏชวนะ (antibiotics) กลมยาลดไข (antipyretics) กลมยาละลายเสมหะ (mucolytics)ยาแก

อาเจยน (antiemetics) และกลมยากนชก(anticonvulsants) ปญหาการใชยาทพบสวนใหญเปนยา

ปฏชวนะ ไดแก amikacin, amoxicillin, ampicillin, amoxicillin+clavulanic acid, cefdinir,

40

cefotaxime, ceftriaxone, clarithromycin, levofloxacin, norfloxacin และ osel tamivi r

เพราะโรคสวนใหญทพบเปนโรคตดเชอทางเดนหายใจ จงมการใชยาปฏชวนะมาก ยาทพบทมาก

ไดแก ceftriaxone และ cefotaxime ยาอนท พบการส งใชยาในขนาดท นอยเกน ไป ไดแ ก

bromhexine, diazepam, domperidone, paracetamol และ phenobarbital

ตารางท 6 แสดงกลมยาทพบปญหาการการใชยาในขนาดนอยเกนไป (Dosage too low)

กลมยาทพบปญหา

ใช ยาขนาดนอย

เกนไป

ระบบปกต ระบบทมการบร บาลเภสชกรรม

พ.ย 58 (%)

ธ .ค 58 (%)

ม.ค 59 (%)

รวม (%)

ก.พ 59 (%)

มค 59 (%)

เม.ย 59 (%)

รวม (%)

Antibiotics 15 (83.33)

12 100)

12 (80.00)

39 (86.67)

9 (81.82)

10 (100)

1 (33.33)

20 (83.33)

Antipyretics 2 (11.11)

0 2 (13.33) 4 (8.89)

1 (9.09) 0 1

(33.33) 2

(8.33) Mucolytics 1

(5.56) 0 0 1

(2.22) 0 0 0 0

Antiemetics 0 0 1 (6.67)

1 (2.22) 0 0 0 0

Anticonvulsants 0 0 0 0 1 (9.09) 0 1

(33.33) 2

(8.33) รวม 18

(100.00) 12

(100.00)

15 (100.00)

45 (100.00)

11 (100.00)

10 (100.00)

3 (100.00)

24 (100.00

)

3. ปญหาจากการใชยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน ( off-label

drug) พบปญหาจากการใชยาทงหมด 20 ครง เปนปญหาในระบบปกต 9 ครง (รอยละ 7.96 ,

9/113) ในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 11 ครง (รอยละ 12.36 , 11/89) ยาทพบไดแก

cefdinir, cefixime และ montelukast พบวาอายของผปวยทใชยาอยนอกเหนอไปจากกลมอายท

ไดรบการขนทะเบยน คอ อายนอยกวา 6 เดอน montelukast เปนรายการยาทพบมากทสด 18

ครง พบในระบบปกต 9 ครงและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 9 ครงเชนเดยวกน

4. ปญหาความคลาดเคลอนทางยา (Medication error) พบปญหาจากการใชยาทงหมด

12 ครง เกดปญหาในระบบปกต 6 ครง (รอยละ 2.65, 6/113) ในระบบทมการบรบาลทางเภสช

กรรม 9 ครง (รอยละ 10.11, 9/89) สวนใหญเปนปญหาเกยวกบการจายยาผดชนด ฉลากยาผด

การบรหารยาผดพลาด

41

5. ตองการยาเพมในการรกษา (Needs additional drug therapy) พบในระบบทม

การบรบาลทางเภสชกรรม 1 ปญหาคอ ผปวยไมไดรบยาตามขอบงช รายละเอยดเปนเดกชาย อา ย 5

เดอน หนก 7.8 กก. ขณะ admit มฝาขาวทลน ปาก ไดยา nystatin suspension 1 ml x4 pc อย

1 วน แลวจ าหนายผปวยกลบบาน ยากลบบานไมไดสงยา nystatin suspension แตยงมอาการอย

6.เกดอาการไมพงประสงคจากการใชยา (Adverse drug reaction) พบในยาปฏชวนะ

ทงหมด ยาทพบไดแก amoxicillin, ampicillin, amoxicillin+clavulanate, ceftotaxime โดยใน

ระบบปกตพบอาการไมพงประสงคจากยา 1 ครง เกดจากยา ampicillin มอาการผนคนซงเปน

type B ADR สวนในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม พบอาการไมพงประสงคจากยา 4 ครง เปน

อาการไมพงประสงคทเปน type A ADR 1 ครง type B ADR 2 ครง และสงยาทผปวยมประวตแพ

1 ครง อาการไมพงประสงคท เปน type A ADR เกดจากยา amoxicillin+clavulanic acid ท าให

เกดอาการทองเสย หยดยาแลวอาการดขน อาการไมพงประสงคท เปน type B ADR 2 ครง ซงเกด

จากยา ampicillin ทง 2 ครง ครงแรกพบวาไดรบยา ampicillin ท าใหเกดผนคนทวตว ครงท 2

ไดรบยา ampicillin เชนกนแลวท าใหเกดผนมากขนกวาเดม เภสชกรประจ าหอผปวยจงซกประวต

เพมเตมพบวา กอนหนานไดรบยา amoxicillin และ cefaclor ทง 2 ครงมอาการผนคนหลงไดรบยา

ซงประเมนไดวายาทง 3 รายการ (amoxicillin, ampicillin และ cefaclor) มต าแหนง 7-position

side chain (R1) ทเหมอนกนซงท าใหเกดการแพขามได อาการไมพงประสงคจากยาครงท 4 ทพบใน

ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม มค าสงใชยา cefotaxime ซงผปวยมประวตการแพยา เภสชกร

สามารถพบเหตการณกอนจงท าใหไมเกดอาการแพยา

7.ปญหาจากการไมใชยาตามสง (Nonadherence or noncompliance) พบปญหาใน

ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมเทานน จ านวน 3 ครง ซงเปนบทบาทของเภสชกรประจ าหอ

ผปวยทมสวนชวยใหผดแลผปวยเขาใจการใชยาไดถกตองมากขน ซงยาทพบเปนยาพนเพอบรรเทา

อาการเหนอยหอบ ไดแก berodual nebule, seretide MDI และ salbutamol MDI พบวาผ ดแล

ผปวยไมเขาใจวธการใชยา (มประวตการสงใชยามากอนและผานการสอนของเภสชกรแลว)แตพบวา

ใชไมถกตอง

42

8.ใชยารกษาโดยไมจ าเปน (Unnecessary drug therapy) เปนปญหาการไดรบยา

รกษาทซ าซอน พบทงระบบปกต และระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมไดแก การสงใชยาละลาย

เสมหะ ท มกล ไกการออกฤทธ 2 ชน ดท เห มอน กน คอ กา ร ใชย า bromhexine รวมกบ

acetylcysteine การใชยา bromhexine รวมกบ carbocysteine และการใชยา carbocysteine

รวมกบ acetylcysteine

2.2 ร ะดบความรนแรงของปญหาจากการใชยา

พบระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยา (ตารางท 7) พบระดบ category B, C และ

D ซงมความคลาดเคลอนแตไมเปนอนตราย ความรนแรง category B พบ 58 ครง พบในระบบปกต

27 ครง (รอยละ 23.89, 27/113) ในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 31 ครง (รอยละ 34.83 ,

31/89) ระดบ category C 142 ครง ในระบบปกต 86 ครง (รอยละ 76.11 , 86/113) ในระบบทม

การบรบาลทางเภสชกรรม 56 ครง (รอยละ 41.20, 56/89) ความรนแรงระดบ category D 2 ครง

(รอยละ 0.02, 2/89) ซงพบเฉพาะระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมเทานน โดยปญหาทพบเปน

ปญหาความคลาดเคลอนทางยา ซงเปนความผดพลาดทพบบนหอผปวยในเรองของการบรหารยาใน

ขนาดสงเกนไปและขนาดยานอยเกนไป โดยผปวย 1 ราย อาย 2 ป 10 เดอน น าหนก 15 กก. ควรได

ยา phenobarbital 45 mg ทก12 ชวโมงฉลากยาผดและบรหารยาผด เปน 4.5 mg ทก12 ชวโมง

ผปวยอก 1 ราย อาย 3 ป 10 เดอน น าหนก 8 กก. มประวตเปนโรคลมชก (epilepsy) ทมรบทยา

รบประทานประจ าคอ phenobarbital 30 mg 1/2 เมด หลงอาหารเชา-เยน ผดแลผปวยไดจดยา

Phenobarbital ซงเปนยาเดมใหผปวยเพมเองโดยไมทราบวาแพทยไดสง phenobarbital elixir 20

mg หลงอาหารเชา-เยน ใหแลว

ความรนแรงของปญหาจากการใชยา สวนใหญพบระดบความรนแรงใน category C ซง

ถงตวผปวยแตไมเกดอนตราย โดยพบวาความรนแรงใน category C พบนอยลงหลงจาก มการ

บรบาลทางเภสชกรรม ในขณะทความรนแรงใน category B พบเพมขน

43

ตารางท 7 แสดงระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยา

ระด บค วามร นแรงของปญหาจากการใช ยา

ระบบปกต ระบบทมการบร บาลทางเภสชกรรม

พ.ย 58 (%)

ธ .ค 58 (%)

ม.ค 59 (%)

รวม (%)

ก.พ 59 (%)

ม.ค 59 (%)

เม.ย 59 (%)

รวม (%)

Category B 2

(5.0) 8

(22.90) 17

(44.70) 27

(23.89) 5

(14.7) 16

(42.10) 10

(58.80) 31

(34.83)

Category C 38

(95.0)

27

(77.10)

21

(55.30)

86

(76.11)

28

(82.40)

21

(55.30)

7

(41.20)

56

(41.20)

Category D 0 0 0 0 1

(2.90) 1

(2.60) 0

2 (0.02)

รวม

40

(100.00)

35

(100.00)

38

(100.00)

113

(100.00)

34

(100.00)

38

(100.00)

17

(100.00)

89

(100.00)

2.3 ผลของการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

ปญหาจากการใชยาทงหมด 202 ครง มปญหาทไมไดแกไขดวยการใหค าแนะน าแก

แพทย ทงหมด 15 ปญหา ปญหาดงกลาวเปนปญหาความคลาดเคลอนหรอปญหาความไมรวมมอใน

การใชยาจากผดแลผปวยส าหรบปญหาทเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยไดใหค าแนะน าแกแพทย 187

ครง (รอยละ 92.57,187/202) ไดรบการยอมรบทงหมด 114 ครง เปนค าแนะน าในระบบปกต 70

ครง(รอยละ 63.64, 70/110) ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 44 ครง(รอยละ 57.14 , 44/77)

ไดรบการยอมรบบางสวน 40 ครง เปนระบบปกต 20 ครง(รอยละ 18.18 , 20/110) ระบบทมการ

บรบาลทางเภสชกรรม 20 ครง(รอยละ 25.97, 20/77) ไมไดรบการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกร

คลนก 32 ครง เปนระบบปกต 20 ครง(รอยละ 18.18 , 20/110) ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

12 ครง(รอยละ 15.58, 12/77) (ตารางท 8)

ในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม การยอมรบค าแนะน าบางสวนพบในปญหาการ

ใชยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน ( off-label drug) 11 ครง พบในยา

montelukast ทมการสงใชนอกเหนอในกลมอายทไดรบการขนทะเบยน คอ อายนอยกวา 6 เดอน

แตแพทยใหเหตผลวาไมมยากลมอนใหใช จงยอมรบค าแนะน าของเภสชกรบางสวน ซงเปนหนาทของ

44

เภสชกรควรมการตดตามการ ใชยาตอไปการศกษาของ Silva และคณะ ศกษาการสงใชยา ท

นอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน (Off-label) ในโรคภมแพ (allergic disease)ในเดก

พบวายาในระบบทางเดนหายใจ (respiratory drug) เชน antileukotriene เปนกลมยาท มการสงใช

มากทสด อยางไรกตามแพทยไดสงใชยาโดยค านงถงประโยชนและโทษของผปวยทไดรบ เภสชกร

คลนกประจ าหอผปวยไดมการตดตามและเฝาระวงอาการไมพงประสงคจากการใชยาทอาจเกดขน

การไมยอมรบในค าแนะน าของเภสชกร ยงพบในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 12

ครง ปญหาสวนใหญเปนปญหาการใชยารกษาโดยไมจ าเปน(unnecessary drug therapy) คอ การ

สงใชยาซ า ซอน ไดแก สงใชยา bromhexine รวมกบ acetylcysteine การใชยา bromhexine

รวมกบ carbocysteine และการใชยา carbocysteine รวมกบ acetylcysteine ซงไมท าใหเกด

อนตรายรายแรงกบผปวย รวมกบผปวยมอาการไอมาก แพทยจงยนยนใหรวมกน ปญหาอนๆ ทพบ

ไดแก การสงยาในขนาดนอยเกนไป เชน เดกหญง อาย 4 ป 4 เดอน หนก 14.9 กก. ได ceftriaxone

600 mg IV OD (ขนาดยาปกตในเดก 50-100 mg/kg/day ทก 12-24 ชวโมง) แตเนองจากอาการ

ทางคลนกดขนแพทยจงไมเปลยนแปลงค าสงใชยา การสงใชยาในขนาดมากเกนไป แตเปนยาทไม

เปนอนตราย เชน เดกหญง อาย 1 ป 4 เดอน หนก 8.6 กก. ได simethicone drop (40 mg /0.3

ml ) 0.6 ml รบประทาน วนละ 4 ครง หลงอาหาร (ขนาดยาเดก นอยกวา 2 ป เทากบ0.3ml/dose

วนละ 3-4 ครง)

กจกรรมอนๆ ทเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยไดด าเนนการในขณะทใหการบรบาลทางเภสช

กรรม ไดแก การใหค าแนะน าแกผดแลผปวยกอนจ าหนายออกจากโรงพยาบาล ผดแลผปวยจะไดรบค าแนะน าดานการใชยากอนจ าหนายออกจากโรงพยาบาลในเรองชอยาและสรรพคณของยา อาการขางเคยงทอาจจะเกดขน โดยเฉพาะในผปวยทไดรบยากนชกครงแรก เพอใหผ ดแลผปวยสามารถ

บรหารยาไดอยางถกตอง และแนะน าการใชยาพน (evohaler) ส าหรบผปวยทใชครงแรก นอกจากนเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยยงพบวา การใชอปกรณในการตวงยาของผ ดแลผปวย สวนใหญใชไมถกตอง เชนการใชชอนกลางทใชรบประทานอาหารตวงยาใหผปวย การดดยาจากกระบอกฉดยา

(syringe) ในปรมาณไมถกตอง รวมกบผดแลผปวยไมทราบวา 1 ชอนชา เทากบกซซ ผดแลผปวยบางทานทราบวา 1 ชอนชา เทากบ 2 ซซ 3 ซซ และ 4 ซซ ท าใหไดยานอยกวาทแพทยสง เภสชกร

คลนกประจ าหอผปวยไดแนะน าและปฏบตใหเหนถงวธการตวงยาทถกตองดวยกระบอกฉดยา (syringe) ทกครง

45

ตารางท 8 ผลของการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

ประเภทการยอมร บในค าแนะน า

ระบบปกต ระบบทมการบร บาลทางเภสชกรรม

พ.ย 58 (%)

ธ .ค 58 (%)

ม.ค 59 (%)

รวม (%)

ก.พ 59 (%)

ม.ค 59 (%)

เม.ย 59 (%)

รวม (%)

Accepted 24 (60.00)

19 (54.29)

27 (71.05)

70 (61.95)

14 (41.18)

19 (50.00)

12 (70.59)

44 (50.56)

Partial accepted 8 (20.00)

7 (20.00)

5 (13.16)

20 (17.70)

9 (26.47)

11 (28.95)

0 20 (22.47)

Non accepted 8

(20.00)

8

(22.86)

4

(10.53)

20

(17.70)

6

(17.65)

5

(13.16)

1

(5.88)

12

(13.48) จ านวนปญหาจากการใชยาทไมไดใหค าแนะน า

0 1 (2.86)

2 (5.26)

3 (2.65)

5 (14.71)

3 (7.89)

4 (23.53)

12 (13.48)

รวม 40 (100.00)

35 (100.00)

38 (100.00)

113 (100.00)

34 (100.00)

38 (100.00)

17 (100.00)

89 (100.00)

สวนท 3 ความพงพอใจตองานบรบาลเภสชกรรมของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

3.1 ความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

3.2 ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

3.1 ความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

แบบประเมนความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมเปน

แบบประเมนทผวจยจดท าขน โดยดดแปลงมาจากงานวจยของวรวรรณ บญประเทอง [46]

ประกอบดวย 12 ค าถามและผานการทดสอบความเชอมน (reliability test) ของแบบสอบถาม โดย

วธวดความสอดคลองภายใน (internal consistency) ไดคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค

(Cronbach’s alpha coefficient) เทากบ 0.97

46

ตารางท 9 ขอมลทวไปของผดแลผปวย

ขอมลทวไป จ านวน รอยละ

เพศ (n=67)

ชาย 10 14.9 หญง 57 85.1

อาย (ป)(n=67)

<= 20 19 28.4 21-30 20 29.9 31-40 22 32.8

41-50 6 9.0

สถานภาพ (n=67) โสด 8 11.9

สมรส 54 80.6 หมาย 2 3.0 แยกกนอย 3 4.5

การศกษา (n=67) ไมไดศกษา 3 4.5 ประถมศกษา 18 26.9

มธยมศกษาตอนตน 20 29.9 มธยมศกษาตอนปลาย 15 22.4 อนปรญญาหรอเทยบเทา 9 13.4

ปรญญาตร 2 3.0

47

ตารางท 9 ขอมลทวไปของผดแลผปวย (ตอ)

ขอมลทวไป จ านวน รอยละ

อาชพ (n=67)

ไมไดท างาน 13 19.4 นกเรยน 4 6.0

เกษตรกร 9 13.4 ธรกจสวนตว 17 25.4 รบจาง 18 26.9

รฐวสาหกจ 1 1.5 รบราชการ 2 3.0

อนๆ 3 4.5

รายไดตอเดอน (n=54) <=5,000 18 26.9 5,001-10,000 16 23.9

10,001-15,000 11 16.4 15,001-20,000 6 9.0

>20,000 3 4.5

ผวจยไดประเมนความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมใน

เดอนท 3 ซงมผตอบแบบสอบถาม 67 ราย จากจ านวนผปวย 113 ราย คดเปนรอยละ59.29 เปน

เพศชาย 10 ราย (รอยละ 14.9) เพศหญง 57 ราย (รอยละ 85.10) ผ ดแลผปวยสวนใหญอายนอย

กวา 40 ป (รอยละ 91.1) อาชพสวนใหญท าอาชพรบจาง (รอยละ26.9 ) การศกษาสวนใหญจบ

การศกษาระดบมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย (รอยละ 29.9 และรอยละ 22.4

ตามล าดบ) มรายไดตอเดอนต ากวา 5,000 บาท (รอยละ 26.9)

ผลความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมถาพบวา ระดบ

คะแนนการไดรบบรการจรงมากกวาระดบคะแนนความคาดหวงถอวาผดแลผปวยมความพงพอใจใน

คณภาพการใหบรการของเภสชกรประจ าหอผปวย ซงในการประเมนผลความพงพอใจพบวา ในทกขอ

ค าถาม คะแนนการไดรบการบรการจรงมคาเฉลยสงกวาคะแนนความคาดหวงทกขอ

48

ตารางท 10 เปรยบเทยบระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรงของผดแลผปวยตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม

รายการ

ระดบความ

คาดหวง

ระดบการไดร บ

บร การจร ง

p-

value**

Median (IQR)* Median (IQR)* 1.เภสชกรมการแตงกาย บคลกลกษณะเหมาะสม มความนาเชอถอ

4 (1) 5 (1) 0.021

2.เภสชกรทใหบรการบนหอผปวยมทาททเปนมตรและมความเปนกนเอง

5 (1) 5 (1) 0.139

3.เภสชกรสามารถสอสารกบผใชบรการดวยภาษาทเขาใจงาย

4 (1) 5 (1) 0.149

4.เภสชกรตงใจและใสใจในรายละเอยดของบรการทมอบให

4 (1) 5 (1) 0.069

5.เภสชกรทใหค าปรกษาเรองยาแกทานมความร ความช านาญ สามารถอธบายเหตผลในการใชยา วธการใชยา อาการขางเคยงจากการใชยา ขอควรระวง และอนๆ ใหทานเขาใจไดเปนอยางด

4.5 (1) 5 (1) 0.005

6.เมอทานไดรบค าแนะน าเกยวกบการใชยาจากเภสชกรบนหอผปวยแลว ท าใหทานมความรความเขาใจเรองการใชยามากขนและสามารถใชยาไดถกตอง เหมาะสมมากขน

4 (1) 4 (1) 0.532

7.เมอทานมปญหาทเกดจากการใชยาทานคดวาเภสชกรสามารถใหความชวยเหลอ ใหค าแนะน าแกทานได

4 (1) 5 (1) 0.175

8.ทานมความพงพอใจในการใหค าแนะน าปรกษาเรองยาของเภสชกรทประจ าบนหอผปวย

4 (1) 5 (1) 0.005

9.เภสชกรใหบรการทมคณภาพอยางสม าเสมอ 5 (1) 5 (1) 0.201 10.เภสชกรมความสามารถทจะเขาใจความตองการของทาน

4 (1) 4 (1) 0.003

11.เภสชกรมความสนใจและจรงใจในการแกปญหาใหทาน 4 (1) 5 (1) 0.071 12.เภสชกรใชเวลาในการใหค าปรกษาเรองยาแกทานอยางเหมาะสม

4 (1) 5 (1) 0.017

*median = มธยฐาน ,IQR (interquarltile Range) = คาพสยควอไทล **Wilcoxon Signed Ranks test

49

คะแนนเฉลยระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรงของผ ดแลผปวยตอ

คณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรมทกขออยในระดบปานกลางถงมาก

และคะแนนเฉลยของระดบการไดรบบรการจรงมากกวาคะแนนเฉลยของระดบความคาดหวงแสดงวา

ผดแลผปวยมความพงพอใจตอคณภาพการบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม

ขอท มระดบความคาดหวงและระดบการไดรบบรการจรงมความแตกตางอยาง ม

นยส าคญทางสถต (p<0.05) ไดแก เภสชกรมการแตงกาย บคลกลกษณะเหมาะสม มความนาเชอถอ

(ขอ 1) มความพงพอใจทเภสชกรทใหค าปรกษาเรองยาแกผดแลผปวยเปนผ มความร ความช านาญ

สามารถอธบายเหตผลในการใชยา วธการใชยา อาการขางเคยงจากการใชยา ขอควรระวง และอนๆ

ใหทานเขาใจไดเปนอยางด (ขอ 5) ผดแลผปวยมความพงพอใจในคณภาพการใหบรการของเภสชกรท

ประจ าบนหอผปวย (ขอ 8) เภสชกรมความสามารถทจะเขาใจความตองการของผดแลผปวย (ขอ 10)

และเภสชกรใชเวลาในการใหค าปรกษาเรองยาแกผดแลผปวยอยางเหมาะสม(ขอ 12)

3.2 ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

แบบประเมนความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยในระบบทมการบรบาลทางเภสช

กรรมเปนแบบประเมนทผวจยจดท าขนซงดดแปลงมาจากงานวจยของโสภตา กรตอไร [18] ประกอบ

12 ค าถามและผานการทดสอบความเชอมน (reliability test) ของแบบสอบถาม โดยวธวดความ

สอดคลองภายใน (internal consistency) ไดคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s

alpha coefficient) เทากบ 0.95

แบบประเมนความพงพอใจแบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 ประกอบดวยค าถาม 9 ขอ

เปนการเปรยบเทยบระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรงของบคลากรทางการแพทยตอ

คณภา พบร การ ของเภสชกรคลนกประจ าหอผปว ยกมารเวชกร รม(ตาร างท 12) ตอนท 2

ประกอบดวยค าถาม 3 ขอ แสดงความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยโดยรวมตอการไดรบ

บรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย(ตารางท 13)

ลกษณะทวไปของบคลากรทางการแพทยทตอบแบบสอบถามพบวา เปนแพทย 4 ทาน

(คดเปนรอยละ 100) อายการท างาน 4-6 ป จ านวน 3ทาน (รอยละ 75.00) อายการท างานมากกวา

10 ป จ านวน 1 ทาน (รอยละ 25.00) พยาบาลทงหมด 14 ทาน ตอบแบบสอบถาม 11 ทาน (คดเปน

50

รอยละ 78.57) มอายการท างาน 1-3 ป 3 ทาน (รอยละ 21.43) อายการท างาน 4-6 ป 1 ทาน (รอย

ละ 7.14) อายการท างาน 7-9 ป 2 ทาน (รอยละ 14.29) และอายการท างานมากกวา 10 ป 5 ทาน

(รอยละ 35.71)

ตารางท 11 ขอมลทวไปของบคลากรทางการแพทย

ขอมลทวไป แพทย (n=4) พยาบาล (n=14)

เพศ

ชาย 1 (50.00) - หญง 3 (50.00) 11 (78.57)

อายการท างาน (ป)

1-3 - 3(21.43) 4-6 3 (75.00) 1 (7.14) 7-9 - 2 (14.29)

≥10 1(25.00) 5 (35.71)

พบวา บคลากรทางการแพทยตอบแบบสอบถามครบทกขอจ านวน 15 คน คดเปนรอย

ละ 100 ถาพบวา ระดบคะแนนการไดรบบรการจรงมากกวาหรอเทากบระดบคะแนนความคาดหวง

ถอวาบคลากรทางการแพทยมความพงพอใจในคณภาพการใหบรการของเภสชกรประจ าหอผปวย

(ตารางท 12)

ผลการประเมนความพงพอใจพบวา คะแนนความคาดหวงกบการไดรบบรการจรง ทก

ขอไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) แตเมอพจารณาคะแนนความความคาดหวงกบคะแนน

การไดรบบรการจรง พบวา มคะแนนอยในระดบพงพอใจมาก (คามธยฐาน เทากบ 4) ซงแสดงวา

บคลากรทางการแพทยมความพงพอใจตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวช

กรรม ในสวนของการแสดงความคดเหน กมารแพทย 1 ทานมความคดเหนวาเภสชกรไมจ าเปนตอง

เขารวมกบคณะแพทยในการตรวจรกษาประจ าวน แตใหปรกษาไดเมอมปญหาจากการใชยา พยาบาล

มความคดเหนวาเภสชกรอาจไมจ าเปนตองเขารวมทมกบแพทยเชนกน เนองจากระยะเวลาตรวจของ

แพทยไมแนนอน นอกจากนน พยาบาลยงเหนดวยทเภสชกรมการตดตามดแลผปวยเกยวกบการเกด

51

อาการไมพงประสงคจากการใชยา และใหค าแนะน าปรกษาเรองการใชยา การปฏบตตวใหแกผปวย

กอนกลบบานทหอผปวย

ตารางท 12 เปรยบเทยบระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรงของบคลากรทาง

การแพทยตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม(n=15)

รายละเอ ยด ระดบความคาดหวง

ระดบไดรบบร การจรง

p-value**

Median (IQR)* Median (IQR)*

ทานเหนดวยกบการด าเนนงานของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยในระดบใด

1. ซกประวตการใชยาของผปวยเพอประสานรายการยา (medication reconciliation)

4 (1) 4 (1) 1.000

2. เภสชกรคลนกเขารวมกบคณะแพทยในการตรวจรกษาประจ าวน

4 (1) 4 (1) 0.783

3. จดท าบนทกการใชยาของผปวย เพอตดตามปญหาทเกยวของกบการใชยาขณะรกษาในโรงพยาบาลและกอนกลบบาน

4 (0) 4 (1) 1.000

4. มการตดตามปญหาหรอความคลาดเคลอนในกระบวนการใชยาของผปวย

4 (1) 4 (1) 0.705

5. มการตดตามดแลผปวยเกยวกบการเกดอาการไมพงประสงคจากการใชยา

4 (1) 4 (1) 0.414

6. มการตดตามดแลผปวยเกยวกบการเกดปฏกรยาระหวางยา

4 (1) 4 (1) 0.317

7. ใหค าแนะน าปรกษาเรองการใชยาแกผปวยขณะรกษาในโรงพยาบาล

4 (1) 4 (1) 0.655

8. ใหค าแนะน าปรกษาเรองการใชยา และการปฏบตตวใหแกผปวยกอนกลบบาน

4 (1) 5 (1) 0.180

9. ใหบรการตอบค าถามและใหขอมลเกยวกบยาแกบคลากรทางการแพทยอนๆ

4 (1) 4 (1) 1.000

*median = มธยฐาน ,IQR (interquarltile Range) = คาพสยควอไทล

**Wilcoxon Signed Ranks test

52

ตารางท 13 ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยโดยรวมตอการไดรบบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

รายละเอยด คะแนนความพงพอใจ

mean± SD* median (IQR)* min-max*

1.ทานพงพอใจตอการด าเนนงานของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

4.27±0.46 4 (1) 4-5

2.ทานเหนวาเภสชกรประจ าหอผปวยมสวนชวยเพม

คณภาพการดแลรกษาผปวยในดานการใชยา 4.33±0.49 4 (1) 4-5

3.ทานมความพงพอใจกบการมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

4.27±0.46 4 (1) 4-5

*mean=คาเฉลย , SD= สวนเบยงเบนมาตรฐาน, median = มธยฐาน IQR (interquartile range)=คาพสยควอไทล, min-max= คาต าสด-คาสงสด

จะเหนวา ความพงพอใจโดยรวมของบคลากรทางการแพทย (ตารางท 13) มคะแนน

ความพงพอใจเฉลยอยในระดบพงพอใจมากตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

คะแนนต าสดท 4 คะแนน แสดงวาบคลากรทางการแพทยมความพงพอใจมาก ตอการไดรบบรการ

ของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

53

บทท 5 อภ ปรายและสร ปผลการ วจ ย

ในงานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลของการบรบาลทางเภสชกรรมโดยเภสชกรคลนก

ประจ าหอผปวยกมารเวชกรรมตอปญหาจากการใชยาทเกดขน รปแบบการวจยเปนการวจยกง

ทดลอง (Quasi experimental research) ประชากรทศกษาเปนผปวยเดกเขารบการรกษาประเภท

ผปวยใน หอผปวยกมารเวชกรรม อาย 0-5 ป โดยท าการเกบขอมลกอนและหลงจากการมการบรบาล

ทางเภสชกรรมทตกกมารเวชกรรม เกบขอมลชวงละ 3 เดอน(ระบบปกตและระบบทมการบรบาลทาง

เภสชกรรม) ซงจะเหนความเปลยนแปลงทผานไปในแตละเดอนของทงระบบปกตและระบบทมการ

บรบาลทางเภสชกรรมนอกจากนไดสอบถามความพงพอใจของผ ดแลผปวยและบคลากรทางการ

แพทย (แพทย พยาบาล) ตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม โดยวด

ระดบความคาดหวงกบระดบการไดรบบรการจรง

กอนการด าเนนการเกบขอมล ไดชแจงและอบรม เกยวกบวธการคนหา แกไข และบนทก

ขอมลปญหาจากการใชยาใหกบเภสชกรประจ าหองจา ยยาและพยาบาลประจ าหอผปวยกมาร

เวชกรรม เพอใหการบนทกขอมลเปนไปในทางเดยวกนส าหรบในระบบปกตเภสชกรประจ าหอผปวย

(ผวจย) จะประจ าอยหองจายยา ผลการวจยพบวามผเขารวมในงานวจยทงหมด 828 ราย เปนผปวย

ในระบบปกต 435 ราย และผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม 393 ราย ซงทง 2 ระบบ

เพศชายและเพศหญงไมมความแตกตางกน (p= 0.711)ลกษณะทวไปอายของผปวยพบวาสวนใหญ

อยในชวงอาย 0-3 ป ทง 2 ชวงอายไมมความแตกตางกน (p=0.299)ระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล

ทง 3 ชวง คอ นอยกวา 3 วน ชวง 3-5 วน และ มากกวา 5 วน ในระบบปกตและระบบทมการ

บรบาลทางเภสชกรมไมมความแตกตางกน (p= 0.242) จ านวนวนนอนและจ านวนรายการยา ใน

ระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรมไมมความแตกตางกน (p= 0.453 และ 0.570

ตามล าดบ) โรคทพบสวนใหญเปนโรคทางเดนหายใจ ( respiratory system) และกระเพาะอาหาร

และล าไสอกเสบเฉยบพลน (acute gastroenteritis) ทงในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทาง

เภสชกรมไมแตกตางกน(p=0.137)

54

ปญหาการใชยาทพบทงหมด 202 ครง เปนปญหาจากการใชยาในระบบปกตพบ 113 ครง

ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมพบปญหาจากการใชยา 89 ครง คดเปนอตราการเกดปญหาจาก

การใชยาตอ 1000 วนนอน เปน 76.45 และ 59.49 ตามล าดบ พบวาอตราการเกดปญหาจากการใช

ยาลดลงซงสอดคลองกบงานวจยของ Kaushal และคณะ[34] ศกษาการลดความคลาดเคลอนทางยาใน

เดกโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย พบวา สามารถลดความคลาดเคลอนทางยาจาก 29 ครง ตอ

1000 วนนอน เปน 6 ครง ตอ 1000 วนนอน (p<0.01) ซงความคลาดเคลอนทางยาเปนหนงใน

ปญหาจากการใชยา

ปญหาจากการใชยาในเดกทพบทงระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรมสวน

ใหญเปนปญหาในดานขนาดการใชยา เปนการสงใชยาขนาดมากเกนไป รอยละ 42.86, 35.96

ตามล าดบ พบในกลมยาปฏชวนะ (antibiotics)และกลมยาลดไข(antipyretics)มากทสด และการสง

ใชยาในขนาดนอยเกนไป พบรอยละ 39.82, 26.97 ตามล าดบ พบในกลมยาปฏชวนะ (antibiotics)

มากทสด สอดคลองกบงานวจยของ Ferna´ndez-Llamazares และคณะ[36] ศกษาบทบาทเภสชกร

คลนกเฉพาะทางเดกในการคนหาปญหาและการปองกนปญหาจากใบสงยา (prescribing error) โดย

ศกษาในผปวยเดกอาย 0-18 ป ระยะเวลาศกษา 4 เดอน ผลการศกษาพบปญหาจากการใชยา

ทงหมด 667 ครง ปญหาการใชยาทพบบอย คอ ความผดพลาดของขนาดยา รอยละ 49.3 พบใน

ยากลมยาปฏชวนะ (antibiotics)มากทสด การศกษาของ Prot-Labarthe และคณะ [ 3 7] ศกษา

จ านวนและชนดของปญหาทเกดจากยาและการแกไขปญหาโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยเดก

ระยะเวลา 6 เดอน พบปญหาจากการใชยาทงหมด 996 ครง ปญหาจากการใชยาทพบคอ เทคนค

การบรหารยาไมเหมาะสม 293 ปญหา (รอยละ 29), มขอบงใชแตไมไดรบการรกษา 254 ปญหา

(รอยละ 26), ไดรบยาในขนาดทสงเกนไป 106 ปญหา (รอยละ 11) และไดรบยาในขนาดทต าเกนไป

92 ปญหา (รอยละ 9) ทง 2 การศกษาเปนการศกษาบทบาทของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยเดก

ซงมความแตกตางในดานความช านาญของแพทยเฉพาะทางเดก ระยะเวลาทเภสชกรท างานบนหอ

ผปวยหอผ ปวยทใช ในการศกษา การสงใชยา (ระบบ เขยนดวยลายมอและสงยา ทางระบบ

คอมพวเตอร) งานวจยของทศพร ไกรเทพ[19] ซงศกษาในโรงเรยนแพทย เพอพฒนาและจดตงงาน

บรบาลทางเภสชกรรมในหอผปวยเดกวกฤต ศกษาเปนระยะเวลา 6 เดอนพบปญหาจากการใชยา

55

102 ครง (1.8 ครงตอ 100 วนทใชยา) ประเภทของปญหาจากการใชยาทพบมากทสด คอ ไดรบ

ขนาดยาสงเกนไปพบรอยละ 41.2

ปญหาการใชยาทพบมากเปนล าดบถดมาคอปญหาการใชยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชท

ไดรบการขนทะเบยน (Off-label) พบรายงานทงหมด 20 ครง พบวาอายของผปวยทใชยาอย

นอกเหนอไปจากกลมอายทไดรบการขนทะเบยน คอ อายนอยกวา 6 เดอน ยาทพบปญหาไดแก

cefdinir, cefix ime และ montelukast ซงมความรนแรงระดบ C แพทยทราบดวาไมมขอมล

หลกฐานความปลอดภยในเดกทอายนอยกวา 6 เดอน แตแพทยใหเหตผลวาไมมยากลมอนใหใช จง

ยอมรบค าแนะน าของเภสชกรบางสวน มการศกษาของ Silva และคณะ[51] ศกษาการสงใชยาท

นอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน (Off-label) ในโรคภมแพ (allergic disease)ในเดก

พบวายาในโรคระบบทางเดนหายใจ (respiratory drug) เชน antileukotriene เปนกลมยาท มการ

สงใชมาก อยางไรกตามแพทยไดสงใชยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน ( Off-

label)โดยค านงถงประโยชนและโทษของผปวยทไดรบ เภสชกรคลนกประจ าหอผปวยไดมการตดตาม

และเฝาระวงอาการไมพงประสงคจากการใชยาทอาจเกดขน โดยการใชยา montelukast ใน

โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 มขนาดยา 10 มลลกรม ใหแบงรบประทานครงละ ½ เมด

วนละ 1 ครง ซงรปแบบเมดยาไมมขดแบงครง อาจท าใหแบงยาผดพลาดได

เมอมการบรบาลทางเภสชกรรมโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย ปญหาจากการใชยา

ลดลงและเหนชดขนเมอเวลาผานไปแลวประมาณ 3 เดอน ซงในบางปญหานนการใหบรบาลทาง

เภสชกรรมโดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย สามารถคนพบปญหาและแกไขปญหาไดทนท โดย

ปญหาจากการใชยาในระบบปกตไมสามารถท าไดไดแก ความคลาดเคลอนทางยา อาการไมพง

ประสงคจากการใชยา (type A ADR) และการไมใชยาตามสง (non-compliance)โดยความคลาด

เคลอนทางยาทพบเปนความคลาดเคลอนทมความผดพลาดของผดแลผปวยในการบรหารยาใหผปวย

ซงไดรบ phenobarbital เปนประจ าโดยไมทราบวาแพทยไดสงยาใหแลว และผ ดแลผปวยให

รบประทานซ าเนองจากมยาเดมอย อาการไมพงประสงคจากการใชยา (type A ADR) เปนอาการไม

พงประสงคทเกดอาการถายทองมากจากยา amoxicillin+clavulanic ซงพบโดยเภสชกรเองบนหอ

ผปวยจากการไปสอบถามผดแลผปวย สวนการไมใชยาตามสงของ พบการใชยาพนเพอรกษาอาการ

หอบไมถกตอง (ทงทไดผานการสอนของเภสชกรมาแลว)

56

กลมยาทพบปญหาจากการใชยาสวนใหญเปนกลมยา antibiotics อาจเนองมาจากโรคทพบ

ในผปวยเปนโรคตดเชอเกยวกบทางเดนหายใจเปนสวนใหญท าใหมการใชยาในกลมนมากกวากลม

อนๆ

ความรนแรงของปญหาจากการใชยา พบตงแตระดบ B,C และ D โดยพบวาความรนแรงใน

ระดบ C พบนอยลงหลงจากมการบรบาลทางเภสชกรรม (รอยละ 76.11 ในระบบปกต และรอยละ

41.20 ในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม) ในขณะทความรนแรงใน category B พบเพมขน

(รอยละ 23.89 ในระบบปกต และรอยละ 34.83 ในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม) แสดงวา

เภสชกรประจ าหอผปวยสามารถพบความคลาดเคลอนไดกอนถงตวผปวยสวนความรนแรงระดบ D ท

พบเกดจากความคลาดเคลอนในการบรหารยา

ผลของการยอมรบในค าแนะน าของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยไดใหค าแนะน าแกแพทย

187 ครง (รอยละ 92.57,187/202) ไดรบการยอมรบทงหมด 114 ครง เนองจากปญหาจากการใช

ยานนมความรนแรงท าใหมผลตอการรกษา เชน การใชยาในขนาดทมากเกนไปหรอนอยเกนไป แพทย

จงยอมรบในค าแนะน า ค าแนะน าทแพทยไมใหการยอมรบ ทงหมด 32 ครง อาจเนองมากจากปญหา

จากยานนไมมความรนแรงหรอตวยานนมขนาดของการรกษาในชวงกวาง เชน การใชยา mucolytic

ซ าซอน แพทยจงไมใหการยอมรบในค าแนะน า สวนค าแนะน าทยอมรบบางสวน ทงหมด 40 ครง

พบในยา montelukast เปนสวนใหญ เนองจากมยาตวเดยวทมในโรงพยาบาลในการปองกนหอบหด

และควรใชในเดกอายมากกวา 6 เดอน ซงคงตองตดตามอาการไมพงประสงคในเดกอายนอยกวา 6

เดอนตอไป

จากการใหค าแนะน าการใชยากอนกลบบานเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยไดพบวาการตวง

ยาของผดแลผปวยโดยใชกระบอกฉดยา (syringe) ยงไมถกตองรอยละ 20 ซงอาจจะเปนสวนนอยแต

ถาเกดกบยาทมชวงของการรกษาทแคบ เชน digoxin elixir อาจจะท าใหผปวยไดรบยาไมถกตองและ

เกดอนตรายตามมาไดซงเภสชกรตองแนะน าการปรบปรมาตรดวยกระบอกฉดยา (syringe) ทถกตอง

ใหผดแลผปวยรบทราบดวย

ความพงพอใจของผดแลผปวยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม พบวาคะแนนเฉลยของ

ระดบความคาดหวงและระดบการไดรบบรการจรงไมแตกตางกน (p>0.05) แตเมอพจารณาคะแนน

57

ในแตละขอค าถามพบวาผ ดแลผปวยมความพงพอใจมากตอคณภาพบรการในการใหค าแนะน า

ปรกษาเรองยาของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยผดแลผปวยเหนดวยวาเภสชกรทใหค าปรกษาเรอง

ยาแกผดแลผปวยมความร ความช านาญ สามารถอธบายเหตผลในการใชยา วธการใชยา อาการ

ขางเคยงจากการใชยา ขอควรระวง และอนๆ ใหเขาใจไดเปนอยางด ซงสอดคลองกบงานวจย

ของวรวรรณ บญประเทอง[46] ไดวจยเรองการพฒนารปแบบการบรบาลทางเภสชกรรมบนหอผปวย

อายรกรรมหญง โรงพยาบาลจฬาลงกรณ ในงานวจยไดส ารวจความพงพอใจของผปวยอายรกรรม

หญงซงไดรบบรบาลทางเภสชกรรมโดยเภสชกร มคะแนนตงแต 1 ถง 5 คะแนน เรยงล าดบความ

พอใจจากนอยทสด ถง พอใจมากทสด พบวา ผปวยมความพงพอใจตอการใหค าแนะน าปรกษาเรอง

ยาโดยเภสชกรบนหอผปวย และมความตองการใหมเภสชกรมาประจ าอยบนหอผปวย ผปวยม

ความรความเขาใจในการใชยามากขนและสามารถใชยาไดอยางถกตอง เหมาะสมมากขนเมอไดรบ

ค าแนะน าเกยวกบการใชยาจากเภสชกรบนหอผปวย

ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม พบวา

คะแนนเฉลยของระดบความคาดหวงและระดบการไดรบบรการจรงทกขอทไดรบการประเมนไม

แตกตางกน (p>0.05)แตมคะแนนความพงพอใจอยในระดบพงพอใจมาก ซงโดยรวมบคลากรทาง

การแพทยมความพงพอใจกบการมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย และมสวนชวยเพมคณภาพการ

ดแลรกษาผปวยในดานการใชยา

สร ปผลการวจย

เภสชกรประจ าหอผปวยมบทบาทในการลดอตราการเกดปญหาจากการใชยาและลดระดบ

ความรนแรงของปญหาจากการใชยาได ปญหาการใชยาในเดกทพบโดยสวนใหญเปนปญหาในเรอง

ของขนาดการใชยา และปญหาจากการใชยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน (off-

label) ทงนผปกครอง/ผ ดแลผปวยมความพงพอใจในงานบรบาลทางเภสชกรรมทเกดขน และ

บคลากรทางการแพทยบนหอผปวยเหนดวยวาเภสชกรประจ าหอผปวยมสวนชวยเพมคณภาพการ

ดแลรกษาผปวยในดานการใชยา

58

ขอจ ากดในการวจย

ปญหาการใชยาทเกดขนในระบบปกตและระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม อาจจะไม

สามารถเปรยบเทยบกนไดอยางแทจรงเนองจากเกด carry over effect คอ ปญหาทแกไขไปแลวใน

ระบบปกต อาจจะไมเกดขนอกในระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

ขอเสนอแนะในการบร บาลทางเภสชกรรมเฉพาะผปวยเดก

เภสชกรควรเตรยมความพรอมเรองความรดานยาส าหรบเดกเพราะในเดกแตละอาย มการใช

ยาทแตกตางกน

ขอเสนอแนะส าหร บการวจยตอไป

การศกษาตอไปควรท าการศกษาผลทไดรบจากการด าเนนงานบรบาลทางเภสชกรรมทเกด

ขนกบผปวย ไดแก ผลกระทบทางดานเศรษฐศาสตร การตดตามผปวยทออกจากโรงพยาบาลในการ

นดพบแพทยครงตอไปทแผนกผปวยนอก ผลระยะยาวทเกดขนของการมการบรบาลทางเภสชกรรม

โดยเภสชกรคลนกบนหอผปวย

ร า ย ก า ร อ า งอ ง

รายการอ างอ ง

1. เฉลมศร ภมมางกร, ปรชญาของการบรบาลทางเภสชกรรมปฏบต (Philosophy of

pharmaceutical care practice), ใน โอสถกรรมศาสตร, เฉลมศร ภมมางกร และ กฤตตกา ตญญะแสนสข, บรรณาธการ. 2543, บรษท นวไทยมตรการพมพ (1996) จ ากด: กรงเทพฯ. หนา 1-19.

2. Hepler, C. and Strand M.L., Opportunities and responsibilities in pharmaceutical care. Am J of Hosp Pharm, 1990. 47: p. 533-543.

3. Strand, M.L., et al., Drug – related problems, their structure and function. DICP

Annals pharmacother, 1990. 24: p. 1093-1097. 4. van den Bemt, P.M., et al., Drug-Related Problems in Hospitalised Patients. Drug

Safety, 2000. 22(4): p. 321-333. 5. Levine, S., et al., Guidelines for preventing medication errors in pediatrics. J

Pediatr Pharmacol Ther, 2001. 6: p. 426-42.

6. ยพาพร ปรชากล และ ราตร สงแสง, การบรการทางเภสชกรรมในเดก. ศรนครนทรเวชสาร, 2549. 21(4): หนา 359-365.

7. Ginsberg, G., et al., Evaluation of Child/Adult Pharmacokinetic Differences from a Database Derived from the Therapeutic Drug Literature. Toxicological Sciences, 2002. 66(2): p. 185-200.

8. t Jong, G.W., et al., A Survey of the Use of Off-Label and Unlicensed Drugs in a Dutch Children's Hospital. Pediatrics, 2001. 108(5): p. 1089-1093.

9. Nahata, M., Lack of pediatric drug formulations. Pediatrics, 1999. 104(3): p. 607-609.

10. นวภรณ วมลสาระวงศ, ยาเตรยมพเศษเฉพาะรปแบบยาน าส าหรบเดก. กมารเวชสาร, 2555.

19(3): หนา 193-1999. 11. Crom, W.R., Pharmacokinetics in the child. Environmental Health Perspectives,

1994. 102(Suppl 11): p. 111-117. 12. Anderson, G.D., Chlidren versus adults: pharmacokinetic and adverse-effect

differences. Epilepsia, 2002. 43(3): p. 53-59.

13. Kaushal R, et al., Medication errors and adverse drug events in pediatric

60

inpatients. JAMA, 2001. 285: p. 2114-2120. 14. Kozer E, et al., Large Errors in the Dosing of Medications for Children. New

England Journal of Medicine, 2002. 346(15): p. 1175-1176. 15. Rowe, C, Koren T, and Koren G, Errors by paediatric residents in calculating drug

doses. Archives of Disease in Childhood, 1998. 79(1): p. 56-58. 16. Ross L, et al., Medication errors in a paediatric teaching hospital in the UK: five

years operational experience. Archives of Disease in Childhood, 2000. 83(6): p.

492-497. 17. อารย ปานรงค, อบตการและผลกระทบตอคารกษาของอาการไมพงประสงคจากการใชยา ท

สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน. 2542, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก มหาวทยาลยมหดล: กรงเทพฯ.

18. โสภตา กรตอไร, การบรบาลทางเภสชกรรมในทมสหสาขาวชาชพในหอผปวยเดกทโรงพยาบาล

มหาราชนครราชสมา. 2546, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก จฬาลงกรณมหาวทยาลย: กรงเทพฯ.

19. ทศพร ไกรเทพ, บทบาทของเภสชกรในการใหบรการเภสชกรรมคลนก ในหอผปวยเดกวกฤต ณ สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน. 2546, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก มหาวทยาลยมหดล: กรงเทพฯ.

20. ธรรมกา เพญศรโชต, จตตมา เอกตระกลชย, และ ภานวทย ศรเสนา, ผลการบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดกทเขารบการรกษาตวในโรงพยาบาล. วารสารสาธารณสขและการพฒนา, 2551. 6(1): หนา 52-60.

21. Cipolle RJ, Strand LM, and Morley PC, Pharmaceutical care practice:the patient centered approach to meidication management, ed. 3rd. 2012, New York:

McGraw-Hill. 22. ธดา นงสานนท, สวฒนา จฬาวฒนทล, และ ปรชา มนทกานตกล, การปองกนความ

คลาดเคลอนทางยาเพอความปลอดภยของผปวย. พมพครงท 2 . 2549, กรงเทพฯ: บรษท

ประชาชน จ ากด. 23. ววรรธน อครวเชยร, เภสชกรรมคลนกและบรบาลเภสชกรรม ใน เภสชกรรมคลนก Clinical

Pharmacy, ววรรธน อครวเชยร, บรรณธการ. 2541, ขอนแกนการพมพ: ขอนแกน. หนา 1-19.

24. รจเรศ หาญรนทร, การจดประเภทปญหาเกยวกบยา. วารสารเภสชกรรมไทย, 2552. 1(1):

หนา 84-96.

61

25. ปรชา มนทกานตกล, การใหบรบาลทางเภสชกรรมอยางเปนระบบ, ใน โอสถกรรมศาสตร, เฉลมศร ภมมางกร และ กฤตตกา ตญญะแสนสข, บรรณาธการ. 2543, นวไทยมตรการพมพ:

กรงเทพ. หนา 35-36. 26. ชวนชม ธนานธศกด และ ปวณา สนธสมบต, เภสชกรรมกมารเวชศาสตร, ใน คมอการบรบาล

ทางเภสชกรรมเบองตน, ปวณา สนธสมบต, และคณะ, บรรณาธการ. 2543, รตนสวรรณ: พษณโลก. หนา 157-180.

27. American academy of pediatrics, Age terminology during the perinatal period.

Pediatrics, 2004. 114(5): p. 1362-1364. 28. American Society of Hospital Pharmacists, ASHP Guidelines for Providing

Pediatric Pharmaceutical Services in Organized Health Care Systems. Am J Hosp Pharm, 1994. 51: p. 1690–1692.

29. Holdsworth, M.T., et al., Incidence and impact of adverse drug events in

pediatric inpatients. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 2003. 157(1): p. 60-65.

30. Conroy, S., et al., Survey of unlicensed and off label drug use in paediatric wards in European countries. BMJ : British Medical Journal, 2000. 320(7227): p. 79-82.

31. Sanghera, N., et al., Interventions of hospital pharmacists in improving drug therpy in children: a systematic literature review. Drug safety, 2006. 29(11): p. 1031-1047.

32. Folli, H.L., et al., Medication Error Prevention by Clinical Pharmacists in Two Children's Hospitals. Pediatrics, 1987. 79(5): p. 718-722.

33. Simpson, J., et al., Reducing medication errors in the neonatal intensive care unit. Archives of Disease in Childhood Fetal and Neonatal, 2004. 89(6): p. F480-F482.

34. Kaushal, R., et al., Unit-based clinical pharmacists’ prevention of serious medication errors in pediatric inpatients. American Journal of Health-System

Pharmacy, 2008. 65(13): p. 1254-1260. 35. Fortescue, E.B., et al., Prioritizing Strategies for Preventing Medication Errors and

Adverse Drug Events in Pediatric Inpatients. Pediatrics, 2003. 111(4): p. 722-729.

36. Fernández-Llamazares, C.M., et al., Profile of prescribing errors detected by

62

clinical pharmacists in paediatric hospitals in Spain. International Journal of Clinical Pharmacy, 2013. 35(4): p. 638-646.

37. Prot-Labarthe, S., et al., Pediatric drug-related problems: a multicenter study in four French-speaking countries. International Journal of Clinical Pharmacy, 2013.

35(2): p. 251-259. 38. ทศนา เตมคลง, ความรวมมอของผปวยโรคหอบหด ณ สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน.

2542, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก

มหาวทยาลยมหดล: กรงเทพฯ. 39. วาทน เพชรอดมสนสข, การใหค าปรกษาแกผปวยโรคหอบหดกอนกลบบาน สถาบนสขภาพ

เดกแหงชาตมหาราชน. 2546, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก มหาวทยาลยมหดล: กรงเทพฯ.

40. สกญญา อวหงสานนท, การบรบาลทางเภสชกรรมในผปวยเดก ณ คลนกโรคตดเชอไวรส เอช

ไอว สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน. 2543, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก มหาวทยาลยมหดล: กรงเทพฯ.

41. อมรรตน แพงไธสง, บทบาททางคลนกของเภสชกรในการใหบรการสารอาหารทางหลอดเลอดด าในหอผปวยหนกทารกแรกเกดทโรงพยาบาลมหาราชนครราชสมา. 2546, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก มหาวทยาลยมหดล: กรงเทพฯ.

42. Parasuraman, A., Zeithaml Valarie A., and Berry Leonard L., A conceptual model of service quality and Its implications for future research. Journal of Marketing, 1985. 49(4): p. 41-50.

43. Parasuraman A, Zeithaml VA, and Berry LL, SERVQUAL: A multiple-item scale for measuring consumer perceptions of service quality. Journal of retailing, 1988.

64(1): p. 12-40. 44. สมหมายประภา มลวลย, ความพงพอใจของผปวยนอกตอคณภาพบรการของงานการพยาบาล

ระบบหวใจและหลอดเลอดโรงพยาบาลศรราช. 2551, การคนควาอสระปรญญาวทยาศาสตร

มหาบณฑต สาขาวทยาการสงคมและการจดการระบบสขภาพ มหาวทยาลยศลปากร: นครปฐม.

45. กนกพร ลลาเทพนทร, พชญา มาลอศร, และ ปรารถนา ปณณกตเกษม, การประเมนระดบคณภาพการบรการของโรงพยาบาลรฐบาลในกรงเทพ ฯ ดวยแบบจ าลอง SERVQUAL. วารสารวจยและพฒนา มจธ., 2554. 34(4): หนา 443-56.

46. วรวรรณ บญประเทอง, การพฒนารปแบบการบรบาลทางเภสชกรรมบนหอผปวยอายรกรรม

63

โรงพยาบาลจฬาลงกรณ. 2544, วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาเภสชกรรมคลนก จฬาลงกรณมหาวทยาลย: กรงเทพฯ.

47. Young, T.E. and Mangum B, Neofax 2011. 2011, Newjercy: Thomson Reuters. 48. Hutchison TA and Shahan DR. DRUGDEX ® System MICROMEDEX. 2011;

Available from: https://www.micromedexsolutions.com/. 49. Lucy CF, et al., Drug information handbook with international trade name

index. Vol. 23th. 2015, Ohio: Lexicomp.

50. National Coordinating Councill for Medication Error reporting and Prevention. 2001 [cited 2014 23 Oct,2014]; Available from:

http://www.nccmerp.org/sites/default/files/taxonomy2001-07-31.pdf. 51. Silva, D., Ansotegui I., and Morais-Almeida M., Off-label prescribing for allergic

diseases in children. World Allergy Organization Journal, 2014. 7(1): p. 4.

ภาคผนวก

65

ภาคผนวก ก

เอกสารร บรองโดยคณะกรรมการจร ยธรรมการวจ ยในมนษย

66

ภาคผนวก ข

หนงส อขออนมต ท าวจ ยใน รพ.สมเดจพระสงฆราชองค ท 17

67

ภาคผนวก ค

หนงส อแสดงความยนยอมเขาร วมงานวจ ย

โ ครงการวจยเร อง ผลของการบรบาลทางเภสชกรรมโดยเภสชกรคลนกประจ าหอ ผปวยทตกกมารเวชกรรม โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17

ชอผวจย เภสชกรหญงจณต ปลาทอง สถานทวจย หอผปวยกมารเวชกรรม โรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17

โครงการวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลของการใหการดแลผปวยเดกในหอผปวยกมารเวชกรรม โดยเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยเกยวกบปญหาการใชยาทเกดขนรวมกบทมแพทยและพยาบาล ซงจะมการตดตามและแนะน าการใชยาของผปวยตงแตแรกรบจนกระทงจ าหนาย ประโยชนทคาดวาจะไดรบคอเพมคณภาพในการดแลรกษาผปวยดานยา และมการใชยาอยางถกตอง

ผวจย ขอใหค ารบรองวาจะเกบขอมลเกยวกบอาสาสมครผเขารวมโครงการว จยเปนความลบและจะเปด เผยเฉพาะในรปทเปนการสรปการวจย โดยไมระบตวบคคลผเปนเจาของขอมล และหากเกดอนตรายหรอความเสยหายอนเปนผลจากการวจยตอขาพเจาผวจยจะจดการรกษาพยาบาลใหจนกลบคนสภาพเดม และจะเปนผออกคาใชจายทงหมดในการรกษาพยาบาลรวมทงชดใชคาเสยหายอนถาหากมหากอาสาสมครผเขารวมโครงการว จยไม เขารวมในโครงการว จยนจะไมมผลกระทบใดๆ ทงในปจจบนและอนาคต จะไดรบการตรวจเพอการวนจฉยและรกษาโรคตามวธการทเปนมาตรฐาน

ขาพเจา(นาย/นาง/นางสาว)............................................................................. ...................................................... ...เปนผปกครองของดช./ดญ…………………………………..……อยบานเลขท...........หมท......ซอย......ถนน...................................แขวง/ต าบล…..................................... เขต/อ าเภอ........................จงหวด.............................รหสไปรษณย.................................

บตรประชาชน/ขาราชการเลขท................................................

ขาพเจาเขารวมโครงการนโดยความสมครใจ และมสทธทจะบอกเลกการเขารวมโครงการวจยนเมอใดกได ขาพเจาสามารถตดตอกบผวจยเภสชกรหญงจณต ปลาทอง ไดทโรงพยาบาลสมเดจพระสงฆราชองคท 17 กลม

งานเภสชกรรม งานผปวยใน อ.สองพนอง จ. สพรรณบรโทรศพท 035-531077 ตอ 4420 โทรศพทมอถอ 086-3778532 ขาพเจาไดอานขอความขางตนแลวและมความเขาใจดทกประการ จงไดลงนามในใบยนยอมนดวยความเตมใจ

ลงนาม..........................................................ผปกครอง (…………………………………………………….)

ลงนาม...........................................................ผวจย (…………………………………………………….) ลงนาม...........................................................พยาน (…………………………………………………….) ลงนาม...........................................................พยาน (…………………………………………………...)

68

ภาคผนวก ง

แบบบนทกขอมลทวไปของผปวย

แบบบนทกขอมลท วไปผปวย หอผปวยกมารเวชกรรม No...…… ชอ HN AN Admission date

เพศ ชาย หญง สทธ การรกษา Discharge date

Wt………kg. Ht……………cm. วนทเกด.........................อาย............ Hosp stay……………..day ขอมลผดแลผปวย การศกษา................................. อาชพ……………อาย..........ป รายไดตอเดอน………………

แพทย Dx

CC Vital sign /lab

Date

HPI Temp

BP

Pulse

FH/SH RR

I&O

PMH Date

Hct

Hb

Plt

Allergy Known Unknown WBC

Specified……………………………………………………. N

Reaction……………………………………………………. L

full term pre-term week E

Normal labor caesarian M

Atyp L

PE RBC

Gen: BUN

VS: T BP RR p Scr

HEENT: Na

Heart: K

Lung: Cl

Abd: CO2

Ext: Anion gap

Neuro:

CXR:

69

ภาคผนวก จ

แบบบนทกการใช ยาของผปวย

แบบบนทกการใหยา ชอ-สกล .....................................HN………………………….AN……………………………Bed……………………… อาย ..........ป........เดอน..........วน Wt………kg. Ht……………cm.

Order for continue

Order for one day

70

ภาคผนวก ฉ

แบบบนทกการจดการปญหาจากการ ใช ยา (Drug related problems: DRPs)

ชอ-นามสกล…………………………………อาย ......ป....เดอน.....วน....... Wt………kg. Ht……………cm. HN………………AN…………………………Bed………….

วนท ปญหาจากการรกษาดวยยา รายละเอยดปญหา severity วนทแกไข ผลการแกไข การยอมรบ ยอมรบ

ยอมรบบางสวน

ไมยอมรบ

ยอมรบ

ยอมรบบางสวน

ไมยอมรบ

ยอมรบ

ยอมรบบางสวน

ไมยอมรบ

ยอมรบ

ยอมรบบางสวน

ไมยอมรบ

DRPs : 1.ใชยารกษาโดยไมจ าเปน (Unnecessary drug therapy) 2.ตองการยาเพม (Needs additional drug therapy) 3.ไดรบการรกษาดวยยาทไมเหมาะสม (Ineffective drug) 4.ขนาดใชยานอยเกนไป (Dosage too low) 5.เกดอาการไมพงประสงคจากการใชยา (Adverse drug reaction) 6.ขนาดยาสงเกนไป (Dosage too high)

7.ปฏกรยาระหวางยา 8.การไมใชยาตามสง (Nonadherence or noncompliance)

9.ไดรบการรกษาดวยยาทนอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน (off-label drug) 10.ความคลาดเคลอนทางยา (Medication error) Severity: A มโอกาสเกดปญหาจากการใชยา ,B เกดปญหาแตไมถงตวผปวย ,C เกดปญหาถงตวผปวย แตไมอนตราย, D เกดปญหาถงตวผปวย ตองเฝาระวงหรอบ าบดรกษา, Eเกดปญหาถงตวผปวย มผลชวคราวตองบ าบดรกษา F เกดปญหาถงตวผปวย มผลชวคราวนอนรพ.นานขน, G เกดปญหาถงตวผปวย เกดอนตรายถาวร ,Hเกดปญหาถงตวผปวย ตองชวยชวต , I เกดปญหาถงตวผปวย ท าใหเสยชวต

71

70

ภาคผนวก ช

แนวทางการพจารณาปญหาจากการใช ยา

ปญหาจากการใชยา (Drug related problems: DRPs) หมายถงเหตการณทไมตองการให

เกดขนกบผปวย โดยเปนผลเนองจากการรกษาดวยยาและเปนเหตการณทงทเกดขนจรงหรอมโอกาส

เกดขนซงจะรบกวนผลการรกษาทตองการโดยปญหาจากการใชยาในการศกษาน ดดแปลงมากจาก

การจดประเภทปญหาการจากใชยาของ Cipolle และคณะ21 เปนปญหาจากการใชยาทเกดขนในทก

ขนตอนของกระบวนการใชยา ในงานวจยนแบงออกเปน 10 ประเภท ดงน

1. ใชยารกษาโดยไมจ าเปน (Unnecessary drug therapy) เนองจาก - การรกษาซ าซอน (duplicate therapy) เปนการไดรบยา 2 รายการหรอมากกวา

โดยมขอบงใช หรอมฤทธทางเภสชวทยาคลายคลงกนหรอเหมอนกนในขนตอนการสงใชยา การจายยา และการบรหารยา

- ไมมขอบงชในการรกษา (no medication indication) ไดรบยาซงไมมอาการของโรค เชน ไมมไข แตยงไดรบยา paracetamol 2.ตองการยาเพมในการรกษา (Needs additional drug therapy) เนองจาก

- เพอปองกนอาการหรอโรค(preventive therapy) ตองการยาเพมเพอปองกนโรค หรออาการอนทอาจแทรกซอนขนมาในภายหลง

- ตองการยาเพมเพอรกษาโรคเดมทไมไดยา(untreated condition) หรอมอาการ แลวไมไดยาส าหรบรกษาอาการนน เชน ธาลสซเมย จ าเปนตองได folic acid แตแพทยไมไดสงใช

- ตองการยาเพมเพอเสรมฤทธกบยาเดมทใชอย (Synergistic therapy) ตาม

แนวทางการรกษาทเปนมาตรฐานของโรคนนๆ เชน HIV infection ตองใชยาตานไวรส 3 ตวในการรกษา แตแพทยสงยาเพยง 1 ตว

3. ไดรบการรกษาดวยยาทไมเหมาะสม (Ineffective drug) เนองจาก - มยาอนๆ ซงมประสทธภาพดกวา (more effective drug available)

- เกดการดอยาท าใหใชยาไมไดผล (condition refractory to drug)

- รปแบบของยาไมเหมาะสม (dosage form inappropriate) - มขอหามการใชยา (contraindication present) เชน ผปวยเปนเรม แลวไดรบ

steroid - ไดรบยาทไมตรงกบโรคทเปน (Drug not indicated for condition)

4. ขนาดใชยานอยเกนไป (Dosage too low) เนองจาก

72

70

- ขนาดยาต าเกนไป (ineffective dose) - ความถในการใหยาไมเหมาะสม (frequency inappropriate)

- ระยะเวลาในการใหยาไมเหมาะสม (duration inappropriate) 5. เกดอาการไมพงประสงคจากการใชยา (Adverse drug reaction) เนองจาก

- เกดผลทไมพงปรารถนา ซงไมขนกบขนาดยา (undesirable effect) เปนอาการไมพงประสงคทไมสามารถคาดเดาได แตเภสชกรควรมวธตดตาม ลดอาการไมพงประสงคได

- ยาไมปลอดภยส าหรบผปวยเนองจากผปวยมปจจยเสยง (unsafe drug for the

patient) เชน ผปวยมภาวะ G6PD ไดรบยากลม sulfonamides - ยาท าใหเกดการแพ (allergic reaction) ในกรณททราบวามประวตแพยาแลว

ผปวยยงไดรบยา - เพมหรอลดขนาดใชยาเรวเกนไป (dosage increase/decrease too fast)

6. ขนาดยาสงเกนไป (Dosage too high) เนองจาก

- ขนาดยาสงเกนไป (dose too high) - ความถในการใหยาสนเกนไป (frequency too short)

- ระยะเวลาในการรกษาดวยยานานเกนไป (duration too long) 7. เกดปฏกรยาระหวางยา (drug interaction) - การเกดปฏกรยาระหวางยาทอาจสงผลท าใหความเขมขนของยาต ากวาระดบท

ใหผลในการรกษา - การเกดปฏกรยาระหวางยาทอาจสงผลท าใหความเขมขนของยาสงกวาระดบทใหผลในการรกษาจนอาจเกดพษจากยา

- การเกดปฏกรยาระหวางยาทอาจสงผลท าใหเกดอาการไมพงประสงคจากการใชยา 8. การไมใชยาตามสง (Nonadherence or noncompliance) เนองจาก

- ผปวยหรอผดแลผปวยไมเขาใจในค าแนะน าการใชยา (dose not understand instructions)

- ผปวยปฏเสธการใชยา (patient prefers not to take)

- ผปวยหรอผดแลผปวยลมใหยา (patient forgets to take) - ผปวยไมสามารถกลนหรอบรหารยานนได ( cannot swallow / administer

drug) 9. ไดรบการรกษาดวยยาทนอกเหนอไปจากขอก าหนดทไดรบการขนทะเบยน ( off-label

drug) เนองจาก

- ขนาดยาทใช นอกเหนอไปจากขนาดยาทไดรบการขนทะเบยน

73

70

- ความถในการบรหารยา นอกเหนอไปจากความถทไดรบการขนทะเบยน - ขอบงใช นอกเหนอไปจากขอบงใชทไดรบการขนทะเบยน

- อายของผปวยทใชยา นอกเหนอไปจากกลมอายทไดรบการขนทะเบยน - วถในการใหยา นอกเหนอไปจากวถในการใหยาทไดรบการขนทะเบยน

10. ความคลาดเคลอนทางยา (Medication error) พจารณาในขนตอนการสงใชยา การคดลอกค าสงใชยา การจายยาและการบรหารยา โดยไมซ าซอนกบปญหาการใชยาในขอ 1.1 -1.9ดงน

10.1 ความคลาดเคลอนในการสงใชยา (prescribing error) ไดแก

- การสงใชยาผดคน - การสงใชยาผดชนด

- ความไมชดเจนของการสงใชยา ไดแก ชอยา ขนาด วธใช รปแบบยา 10.2 ความคลาดเคลอนในการคดลอกค าสงใชยา (transcribing error) ไดแก - การคดลอกผดชนด ผดขนาด ผดรปแบบ

- การไมไดคดลอกยาทแพทยสงใช 10.3 ความคลาดเคลอนในการจายยา (dispensing error) ไดแก

- จายยาผดคน - จายยาผดชนด - จายยาไมครบจ านวน / รายการ

- จายยาทฉลากยาผด / ฉลากยาสลบ 10.4 ความคลาดเคลอนในการบรหารยา (administration error) ไดแก - บรหารยาผดคน

- ผสมยาผด เชน ใชสารผสมทไมเขากน - บรหารยาผดวธ / ต าแหนง

- ลมบรหารยา

74

70

ภาคผนวก ซ

แนวทางพจารณาระดบความร นแรงของปญหาจากการใช ยา

ระดบความรนแรงของปญหาจากการใชยาและความคลาดเคลอนทางยาจดกลมตาม

อบตการณทสงผลตอผปวย แบงประเภทความรนแรงตาม National Coordinating Councill for

Medication Error reporting and Prevention (NCCMERP) ดงน

1. ไมมความคลาดเคลอน (No error) 1.1 category A เปนเหตการณซงมโอกาสทจะกอใหเกดปญหาหรอความคลาดเคลอนตอผปวย

2. มความคลาดเคลอนแตไมเปนอนตราย (Error , no harm) 2.1 category B เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยา แตไมถงผปวย

2.2 category C เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย แตไมท าใหผปวยไดรบอนตราย 2.3 category D เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย ตองการเฝา

ระวงเพอใหมนใจวาไมเกดอนตรายแกผปวย และ/หรอตองมการบ าบดรกษา 3.มความคลาดเคลอนและเปนอนตราย (Error ,harm)

3.1 category E เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย สงผลใหเกดอนตรายชวคราว และตองมการบ าบดรกษา 3.2 category F เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย สงผลใหเกด

อนตรายชวคราวและตองนอนโรงพยาบาล หรออยโรงพยาบาลนานขน 3.3 category G เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย สงผลใหเกด

อนตรายถาวรแกผปวย 3.4 category H เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย ท าใหตองท าการชวยชวต

4. มความคลาดเคลอนและเปนอนตรายจนเสยชวต (Error, death) 4.1 category I เกดปญหาหรอความคลาดเคลอนทางยากบผปวย ซงอาจจะเปน

สาเหตของการเสยชวต

75

70

ภาคผนวก ฌ

แนวทางการพจารณาระดบการยอมร บของบคลากรทางการแพทย

ระดบการยอมรบของบคลากรทางการแพทยตอขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอ

ผปวย เมอพบปญหาการจายยา แบงเปน 3 ระดบ คอ

1. ยอมรบ (accepted) หมายถง บคลากรทางการแพทย ผดแลผปวย ยอมรบและปฏบต

ตามขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยในการปรบเปลยนเพอแกไขปญหาจากการใชยา

2. ยอมรบบางสวน (partially accepted) หมายถง บคลากรทางการแพทย ผดแลผปวย

ยอมรบขอขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย แตไมปฏบตตามขอเสนอแนะในการ

ปรบเปลยนเพอแกไขปญหาจากการใชยา

3. ไมยอมรบ (not accepted) หมายถง บคลากรทางการแพทย ผดแลผปวย ไมยอมรบ

หรอไมปฏบตตามขอเสนอแนะของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย เพอแกไขปญหาจากการใชยา

76

70

ภาคผนวก ญ

แบบสอบถามความพงพอใจของผด แลผปวยทมต อเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

ตอนท 1 ข อมลทวไป

ค าช แจง โปรดท าเครองหมาย ลงใน หนาขอความทเปนความจรงเกยวกบตวทาน

1. เพศ 1.ชาย 2.หญง

2. อาย 1.≤20 ป 2. 21-30 ป 3. 31-40 ป

4.41-50 ป 5. 51-60 ป 6. > 60 ป

3. สถานภาพสมรส

1.โสด 2. สมรส 3. หมาย

4.หยา 5. แยกกนอย 4. ระดบการศกษา

1.ไมไดศกษา 2.ประถมศกษา 3. มธยมศกษาตอนตน

4. มธยมศกษาตอนปลาย 5.อนปรญญาหรอเทยบเทา

6.ปรญญาตรหรอเทยบเทา 7.สงกวาปรญญาตร

8. อนๆ ...............................

5. อาชพ

1.ไมไดท างาน 2.นกเรยน/นกศกษา 3.เกษตรกร

4.ธรกจสวนตว 5.รบจาง 6.รฐวสาหกจ

7. รบราชการ 8. อนๆ..................................

6. รายไดโดยรวมประมาณเดอนละ

1.≤5,000 บาท 2. 5,000-10,000 บาท

3. 10,001-15,000 บาท 4.15,001-20,000 บาท

5. > 20,000 บาท

77

70

ตอนท 2 แบบสอบถามความคาดหวงของผดแลผปวยตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนกประจ า

หอผปวยกมารเวชกรรม

ค าช แจง โปรดอานแลวพจารณาขอความตอไปนวาทานคาดหวงตอบรการตอไปนมากนอยเพยงไร

โปรดวงกลม () ลอมรอบตวเลขทตรงกบความคาดหวงของทานมากทสด เพยงหนงหมายเลข

เทานน ค าตอบเหลานไมมถกหรอผด โดยแตละหมายเลขมความหมายตอไปน

0 หมายถง ไมคาดหวงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย 1 หมายถง มการคาดหวงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยนอยทสด

2 หมายถง มการคาดหวงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยนอย 3 หมายถง มการคาดหวงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยปานกลาง 4 หมายถง มการคาดหวงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมาก

5 หมายถง มการคาดหวงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมากทสด ค านยาม

บรการททานคาดหวง หมายถง บรการททานมความตองการ ในการคาดการณลวงหนา ถง

บรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยทมคณภาพวาควรจะม ควรจะเปน หรอควรจะเกดขนตาม

ความเหมาะสมตอสถานการณนน ๆ กอนมารบบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

เภสชกร หมายถง เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

78

70

รายการ

ไมคา

ดหวง

คาดห

วงนอ

ยทสด

คาดห

วงนอ

ย

คาดห

วงปา

นกลา

ง

คาดห

วงมา

ก

คาดห

วงมา

กทสด

1.เภสชกรมการแตงกาย บคลกลกษณะเหมาะสม มความนาเชอถอ 0 1 2 3 4 5 2.เภสชกรทใหบรการบนหอผปวยมทาททเปนมตรและมความเปนกนเอง

0 1 2 3 4 5

3.เภสชกรสามารถสอสารกบผใชบรการดวยภาษาทเขาใจงาย 0 1 2 3 4 5 4.เภสชกรตงใจและใสใจในรายละเอยดของบรการทมอบให 0 1 2 3 4 5

5.เภสชกรทใหค าปรกษาเรองยาแกทานมความร ความช านาญ สามารถอธบายเหตผลในการใชยา วธการใชยา อาการขางเคยงจากการใชยา ขอควรระวง และอนๆ ใหทานเขาใจไดเปนอยางด

0 1 2 3 4 5

6.เมอทานไดรบค าแนะน าเกยวกบการใชยาจากเภสชกรบนหอผปวยแลว ท าใหทานมความรความเขาใจเรองการใชยามากขนและสามารถใชยาไดถกตอง เหมาะสมมากขน

0 1 2 3 4 5

7.เมอทานมปญหาทเกดจากการใชยาทานคดวาเภสชกรสามารถใหความชวยเหลอ ใหค าแนะน าแกทานได

0 1 2 3 4 5

8.ทานมความพงพอใจในการใหค าแนะน าปรกษาเรองยาของเภสชกรทประจ าบนหอผปวย

0 1 2 3 4 5

9.เภสชกรใหบรการทมคณภาพอยางสม าเสมอ 0 1 2 3 4 5 10.เภสชกรมความสามารถทจะเขาใจความตองการของทาน 0 1 2 3 4 5 11.เภสชกรมความสนใจและจรงใจในการแกปญหาใหทาน 0 1 2 3 4 5 12.เภสชกรใชเวลาในการใหค าปรกษาเรองยาแกทานอยางเหมาะสม 0 1 2 3 4 5

ขอเสนอแนะ

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

ขอขอบพระคณ..…ผวจย

79

70

ตอนท 3 แบบสอบถามการไดรบบรการจรงของผดแลผปวยตอคณภาพบรการของเภสชกรคลนก

ประจ าหอผปวยกมารเวชกรรม

ค าช แจง โปรดอานแลวพจารณาขอความตอไปนวาทานไดรบบรการจรงตอบรการตอไปนมากนอย

เพยงไร โปรดวงกลม () ลอมรอบตวเลขทตรงกบการไดรบบรการจรงของทานมากทสด เพยงหนง

หมายเลขเทานน ค าตอบเหลานไมมถกหรอผด โดยแตละหมายเลขมความหมายตอไปน

0 หมายถง ไมไดรบบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย 1 หมายถง ไดรบบรการจรงของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยนอยทสด 2 หมายถง ไดรบบรการจรงของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยนอย

3 หมายถง ไดรบบรการจรงของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยปานกลาง 4 หมายถง ไดรบบรการจรงของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมาก

5 หมายถง ไดรบบรการจรงของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมากทสด

ค านยาม

บรการททานไดรบจรง หมายถง บรการททานไดเหน ไดสมผส ไดรสกจรงๆ หลงจากรบ

บรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

เภสชกร หมายถง เภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

80

70

รายการ

ไมได

รบบร

การจ

รง

ไดรบ

บรกา

รจรง

นอยท

สด

ไดรบ

บรกา

รจรง

นอย

ไดรบ

บรกา

รจรง

ปานก

ลางล

าง

ไดรบ

บรกา

รจรง

มาก

ไดรบ

บรกา

รจรง

มากท

สด

1.เภสชกรมการแตงกาย บคลกลกษณะเหมาะสม มความนาเชอถอ 0 1 2 3 4 5

2.เภสชกรทใหบรการบนหอผปวยมทาททเปนมตรและมความเปนกนเอง 0 1 2 3 4 5

3.เภสชกรสามารถสอสารกบผใชบรการดวยภาษาทเขาใจงาย 0 1 2 3 4 5

4.เภสชกรตงใจและใสใจในรายละเอยดของบรการทมอบให 0 1 2 3 4 5

5.เภสชกรทใหค าปรกษาเรองยาแกทานมความร ความช านาญ สามารถอธบายเหตผลในการใชยา วธการใชยา อาการขางเคยงจากการใชยา ขอควรระวง และอนๆ ใหทานเขาใจไดเปนอยางด

0 1 2 3 4 5

6.เมอทานไดรบค าแนะน าเกยวกบการใชยาจากเภสชกรบนหอผปวยแลว ท าใหทานมความรความเขาใจเรองการใชยามากขนและสามารถใชยาไดถกตอง เหมาะสมมากขน

0 1 2 3 4 5

7.เมอทานมปญหาทเกดจากการใชยาทานคดวาเภสชกรสามารถใหความชวยเหลอ ใหค าแนะน าแกทานได

0 1 2 3 4 5

8.ทานมความพงพอใจในการใหค าแนะน าปรกษาเรองยาของเภสชกรทประจ าบนหอผปวย 0 1 2 3 4 5

9.เภสชกรใหบรการทมคณภาพอยางสม าเสมอ 0 1 2 3 4 5

10.เภสชกรมความสามารถทจะเขาใจความตองการของทาน 0 1 2 3 4 5

11.เภสชกรมความสนใจและจรงใจในการแกปญหาใหทาน 0 1 2 3 4 5

12.เภสชกรใชเวลาในการใหค าปรกษาเรองยาแกทานอยางเหมาะสม 0 1 2 3 4 5

ขอเสนอแนะ

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

ขอขอบพระคณ......ผวจย

81

70

ภาคผนวก ฎ

แบบสอบถามความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยทมตอเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

ตอนท 1 ขอมลทวไป

ค าช แจง โปรดท าเครองหมาย ลงใน หนาขอความทเปนความจรงเกยวกบตวทาน

1. เพศ 1.ชาย 2.หญง

2. วชาชพ 1.แพทย 2.พยาบาล 3.เภสชกร

3. อายการท างาน

1. 1-3 ป 2. 4-6 ป 3. 7-9 ป 4. > 10 ป

ตอนท 2 ความคาดหวงและการไดรบบรการจรงตอบทบาทของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

กมาร เวชกรรม

ค าช แจง โปรดอานแลวพจารณาขอความตอไปนวาทานมระดบความคาดหวง หรอ ระดบไดรบ

บรการจรงตอบทบาทของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมากนอยเพยงไร โปรดวงกลม () ลอมรอบ

ตวเลขทตรงกบระดบความคาดหวง หรอ ระดบไดรบบรการจรงของทานมากทสด เพยงหนงหมายเลข

เทานน โดยแตละหมายเลขมความหมายตอไปน

0 หมายถง ไมคาดหวง หรอ ไมไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย 1 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

นอยทสด 2 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

นอย 3 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยปานกลาง

4 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมาก

5 หมายถง มการคาดหวง หรอ ไดรบบรการจรงตอบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยมากทสด

82

70

ค านยาม

บรการททานคาดหวง หมายถง บรการททานมความตองการ ในการคาดการณลวงหนาถง

บรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยวาควรจะม ควรจะเปน หรอควรจะเกดขนตามความ

เหมาะสมตอสถานการณนน ๆ กอนมารบบรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

บรการททานไดรบจรง หมายถง บรการททานไดเหน ไดสมผส ไดรสกจรงๆ หลงจากรบ

บรการของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย

รายละเอยด ระดบความคาดหวง ระดบไดรบบรการจรง 1.ทานเหนดวยกบการด าเนนงานของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวยในระดบใด

1.1 ซกประวตการใชยาของผปวยเพอประสานรายการ

ยา (medication reconciliation) 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.2 เภสชกรคลนกเขารวมกบคณะแพทยในการตรวจรกษาประจ าวน

0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.3 จดท าบนทกการใชยาของผปวย เพอตดตามปญหาทเกยวของกบการใชยาขณะรกษาในโรงพยาบาลและกอนกลบบาน

0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.4 มการตดตามปญหาหรอความคลาดเคลอนในกระบวนการใชยาของผปวย

0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.5 มการตดตามดแลผปวยเกยวกบการเกดอาการไมพงประสงคจากการใชยา

0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.6 มการตดตามดแลผปวยเกยวกบการเกดปฏกรยา

ระหวางยา 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.7 ใหค าแนะน าปรกษาเรองการใชยาแกผปวยขณะรกษาในโรงพยาบาล

0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.8 ใหค าแนะน าปรกษาเรองการใชยา และการปฏบตตว

ใหแกผปวยกอนกลบบาน 0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

1.9 ใหบรการตอบค าถามและใหขอมลเกยวกบยาแกบคลากรทางการแดพทยอนๆ

0 1 2 3 4 5 0 1 2 3 4 5

83

70

ตอนท 3 ความพงพอใจของบคลากรทางการแพทยโดยรวมตอการไดรบบรการของเภสชกรคลนก

ประจ าหอผปวย

รายละเอยด

ไมเล

ย

นอยท

สด

นอย

ปานก

ลาง

มาก

มากท

สด

2. ทานพงพอใจตอการด าเนนงานของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย 0 1 2 3 4 5 3.ทานเหนวาเภสชกรประจ าหอผปวยมสวนชวยเพมคณภาพการดแลรกษาผปวยในดานการใชยา

0 1 2 3 4 5

4.ทานมความพงพอใจกบการมเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย 0 1 2 3 4 5

ขอเสนอแนะปญหาหรออปสรรค ทพบระหวางด าเนนงาน

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

ขอขอบพระคณ.......ผวจย

84

70

ภาคผนวก ฏ

รายละเอ ยดการจ ดการปญหาจากการใช ยา (Drug related problems: DRPs)

ระบบปกต

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

1 Dosage too low

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 5.5 กก.

Amikacin 50 mg IV OD (usual dose 15-20 mg/kg/day q 8-12hr,max dose 1.5 g/day)

Amikacin 80 mg IV OD

C ยอมรบ

2 Dosage too low

เดกชาย อาย 4 ป น าหนก 22 กก.

Cefdinir cap. 100 mg x3 ac (usual dose 14 mg/kg/day q 12-24 hr)

Cefdinir cap. 150 mg x2 ac

C ยอมรบ

3 Dosage too high

เดกชาย อาย 1ป น าหนก 8 กก.

Ceftriaxone 900 mg IV OD (usual dose 50-100 mg/kg/day q 12-24hr)

Ceftriaxone 450 mg IV OD

B ยอมรบ

4 Dosage too high

เดกชาย อาย 2 ป 2 เดอน น าหนก 15 กก.

Paracetamol syrup 2 ชอนชาทก 4 ชม. (usual dose 10-15 mg/kg/dose)

Paracetamol syrup1.5 ชช. prn q 4 hr

C ยอมรบ

5 Dosage too low

เดกหญง อาย 6 เดอน น าหนก 8.8 กก.

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 1.5 ml x2 pc (usual dose < 9 months,3 mg/kg/dose)

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) 2.6 ml x2 pc

C ยอมรบ

6 Dosage too high

เดกหญง อาย 2 ป 2 เดอน น าหนก 8.5 กก.

Cefixime (100 mg/5 ml) 3 mlx3 (usual dose for > 6 monthsor older ,8 mg/kg/day in 1-2 divided doses)

Cefixime (100 mg/5 ml) 2 mlx2 ac

C ยอมรบบางสวน

7 Dosage too high

เดกชาย อาย 2 ป 7 เดอน น าหนก 14 กก.

Cefdinir 100 mg/capsule 1x3 ac (usual dose 14 mg/kg/day q 12-24 hr)

cefdinir 100 mg/capsule 1x2 ac

C ยอมรบ

8 Dosage too high

เดกหญงอาย 6 เดอน น าหนก 8 กก.

Amikacin 90 mg IV drip OD (usual dose 15-20 mg/kg/day q 8-12 hr, max dose 1.5 g/day)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

85

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

9 Dosage too low

เดกหญง อาย 6 เดอน น าหนก 8 กก.

Amoxicillin+clavulanate inj. 170 mg IV q 12 hr (dosage regimen > 3 months: 30 mg/kg/dose q 8 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

10 Dosage too low

เดกหญง อาย 6 เดอน น าหนก 8 กก.

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) 1.5 ml q 12 hr (usual dose < 9 months,3 mg/kg/dose orally twice daily for 5 days)

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) 2.4 ml bid

C ยอมรบ

11 Dosage too low

เดกหญง อาย 3 ป 3 เดอน น าหนก16.5 กก.

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) 3 ml q 12 hr (dosage regimen >1 ป & 15-23 kg : 45 mg q 12 hr)

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) 4.5 ml bid

C ยอมรบ

12 Dosage too low

เดกชาย อาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 9.5 กก.

Cefotaxime 200 mg q 6 hr (dosage regimen100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime250 mg q 6 hr

C ยอมรบ

13 Dosage too high

เดกชาย อาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 9.5 กก.

Simeticone drop 0.6 mlx3 pc

Simeticone drop 0.3 mlx3 pc

C ยอมรบ

14 Dosage too low

เดกหญง อาย 7 เดอน น าหนก 7 กก.

Paracetamol drop 0.5 ml oral prn q 4-6 hr

Paracetamol drop 0.7 ml oral prn q 4-6 hr

B ยอมรบ

15 Off label เดกหญง อาย 3 เดอน น าหนก 7.5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

16 Dosage too high

เดกหญง อาย 6 เดอน น าหนก 7.6 กก.

Bromhexine 3 ml tid pc(dosage 0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

Bromhexine 2 ml tid pc

C ยอมรบ

86

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

17 Dosage too high

เดกหญง อาย 8 เดอน น าหนก 8 กก.

Bromhexine 4 ml tid pc (dosage0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

Bromhexine 2 ml tid pc

C ยอมรบ

18 Dosage too high

เดกหญง อาย 10 เดอน น าหนก 7.5 กก.

Bromhexine 5 ml tid pc (dosage 0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

Bromhexine 2.5 ml tid pc

C ยอมรบ

19 Dosage too high

เดกชายอาย 3 ป 2 เดอน น าหนก 19 กก.

Oseltamivir 60 mg bid x 5 วน (dosage regimen >1 ป น าหนก 15-23 กก.ใหขนาด 45 mg ทก 12 ชม.)

Oseltamivir 45 mg bid

C ยอมรบ

20 Dosage too high

เดกชาย อาย 3 ป 2 เดอน

Montelukast 10 mg 1x1 hs (dosage regimen >6 mo -6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

ไมมขนาดยา 4 mg ใหใชขนาด 10 mg 1/2 x1 hs

C ยอมรบ

21 Dosage too low

เดกชายอาย 1 ป 7 เดอน น าหนก 11 กก.

Cefotaxime 200 mg IV q 6 (dosage regimen100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime 300 mg IV q 6 hr

C ยอมรบ

22 Dosage too high

เดกชาย อาย 10 เดอน น าหนก 10 กก.

Bromhexine 5 ml tid pc (dosage 0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

Bromhexine 3 ml tid C ยอมรบ

23 Dosage too low

เดกชาย อาย 2 ป 6 เดอน น าหนก 12 กก.

Ceftriaxone 500 mg IV OD (usual dose50-100 mg/kg/day q 12-24 hr)

Ceftriaxone 600 mg OD

C ยอมรบ

24 Off label เดกหญง อาย 3 เดอน น าหนก 6.8 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 tab hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

25 Dosage too low

เดกหญง อาย 4 ป 6 เดอน น าหนก 19 กก.

Cefotaxime 250 mg IV q 6 hr (dosage regimen100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime 500 mg IV q 6 hr

C ยอมรบ

87

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

26 Dosage too low

เดกชาย อาย 4 ป 6 เดอน น าหนก 14.5 กก.

Ceftriaxone 600 mg IV OD (usual dose50-100 mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

27 Dosage too low

เดกชาย อาย 3 ป 1 เดอน น าหนก 29 กก.สง 90 ซม. คดน าหนก lean body weight 19.9 กก.

Ampicillin 500 mg IV q 8 hr (usual dose100-200 mg/kg/day q 6 hr max. 2g/dose)

Ampicillin 500 mg IV q 6 ชม.

C ยอมรบ

28 Dosage too low

เดกชาย อาย 3 ป 8 เดอน น าหนก 15 กก.

Paracetamol syrup 1 ชช PO prn

Paracetamol syrup 1.5 ชช. PO prn

C ยอมรบ

29 Dosage too high

เดกหญง อาย 2 ปน าหนก 10.7 กก.

Bromhexine 5 ml PO tid (dosage 0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

Bromhexine syrup 2.5 ml tid

C ยอมรบ

30 Unnecessary drug therapy

เดกชาย อาย 2 ป2เดอน น าหนก 16 กก.

ไดรบยาซ าซอนคอ bromhexime+ acetylcystein

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

31 Off label เดกชาย อาย 3 เดอน น าหนก 7.3 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 tab hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

32 Off label เดกชาย อาย 1 เดอน น าหนก 4 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 tab hs (ขนาดยาในเดก 6 เดอน -6 ป = 4 mg PO once daily in evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

88

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

33 Off label เดกชาย อาย 4 เดอน น าหนก 5.5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 tab hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

34 Dosage too high

เดกชาย อาย 1 ป 11 เดอน น าหนก 14 กก.

Bromhexine 2 ml PO tid (dosage 0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

35 Unnecessary drug therapy

เดกชาย อาย 3 ป 11 เดอน น าหนก 15 กก.

ไดรบยาซ าซอน คอbromhexine + acetylcysteine

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

36 Dosage too high

เดกชาย 2 ป 8 เดอน น าหนก 17 กก.

Acyclovir 150 mg q 6 hr(dosage regimen:10 mg/kg/dose q 8 hr for 7 days)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

37 Dosage too low

เดกหญง อาย 1 เดอน น าหนก 3.4 กก. (GA 38 สปดาห+3 วน)

Ampicillin 25 mg IV q 8 ชม. (usual dose :PMA 37-44 weeks, postnatal age >7days , 25-50 mg/kg/dose q 8 hr)

Ampicillin 50 mg IV q 8 hr

C ยอมรบ

38 Dosage too low

เดกชาย อาย 2 ป 8 เดอน น าหนก 13 กก.

Ceftriaxone 500 mg IV drip (usual dose50-100 mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

39 Dosage too high

เดกชาย อาย 9 เดอน น าหนก 10 กก.

Guaifenesin 1 tsp. tid (dosage for 6 months-2 years:25-50 mg q 4 hr ,not to exceed 300 mg/day)

Guaifenesin 2 ml tid C ยอมรบ

40 Dosage too high

เดกหญง อาย 1 ป 4 เดอน น าหนก 8.5 กก.

Guaifenesin 1 tsp. tid (dosage for 6 months-2 years:25-50 mg q 4 hr ,not to exceed 300 mg/day)

Guaifenesin 2.5 ml qid

C ยอมรบบางสวน

89

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

41 Dosage too low

เดกหญง อาย 4 ป 3 เดอน น าหนก 19 กก.

Cefdinir 100 mg 1x2 ac (usual dose 6 months-12 years:14 mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

42 Off label เดกชาย อาย 1 เดอน น าหนก 5.3 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 tab hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

43 Unnecessary drug

เดกหญง อาย 3 ป 7 เดอน น าหนก 16 กก.

ไดรบยาซ าซอนคอcarbocystein, acetylcysteine

หยด carbocysteine C ยอมรบ

44 Unnecessary drug

เดกหญง อาย 6 เดอน น าหนก 8.3 กก.

ไดรบยาซ าซอนคอcarbocystein, acetylcysteine

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

45 Dosage too low

เดกหญง อาย 6 เดอน น าหนก 8.3 กก

Amoxicillin+clavulanate 100 mg IV q 12 hr(dosage regimen 30 mg/kg/dose q 8 hr))

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

46 Dosage too high

เดกชาย อาย 1 ป 8 เดอน น าหนก 10 กก.

Ibruprofen(100 mg/5ml) 5 ml PO q 4-6 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose q 6-8 hr)

Ibruprofen 5 ml PO q 6 hr

B ยอมรบ

47 Unnecessary drug

เดกชายอาย 1 ป 6เดอน น าหนก 10 กก.

ไดยาซ าซอน carbocystein+ bromhexine

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

48 Dosage too low

เดกหญง อาย 3 ป 4 เดอน น าหนก 18 กก.

Clarithromycin (125 mg/5ml) 4 ml x2 (usual dose: ≥6 months: 7.5 mg/kg/dose every 12 hr.)

Clarithromycin(125 mg/5ml) 5 ml x 2 pc

C ยอมรบบางสวน

49 Dosage too high

เดกชาย 1 ป 8 เดอน น าหนก 11 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 5 ml PO q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose q 6-8 hr)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml)q 6 hr

B ยอมรบ

90

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

50 Dosage too high

เดกชาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 14.6 กก.

CPM syrup (2 mg/5ml) 1.5 tsp x3 pc (usual dose : 0.35 mg/kg/day แบงให 3-4 ครง/วน)

CPM syrup (2 mg/5ml) 4 ml tid

C ยอมรบ

51 Dosage too high

เดกชาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 14.6 กก.

Bromhexine 1.5 tsp x3 pc (dosage 0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

Bromhexmine 2.5 ml x3 pc

C ยอมรบบางสวน

52 Dosage too high

เดกชาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 14.6 กก.

Cefixime syrup (100 mg/5ml) 5 ml x3 ac (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

Cefixime syrup (100 mg/5ml) 3 ml x 2 ac

C ยอมรบ

53 Dosage too low

เดกหญง 3 ป 2 เดอน น าหนก 14 กก.

Ampicillin 400 mg q 8 hr (usual dose : 100-200 mg/kg/day divided q 6 hr,maximum 2 g/dose)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

54 Dosage too high

เดกหญง 1 ป 4 เดอน น าหนก 8.7 กก.

Ibuprofen (100 mg/5 ml) 3 ml PO q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose q 6-8 hr)

Ibuprofen (100 mg/5 ml) 3 ml q 6 hr

B ยอมรบ

55 Unnecessary drug

เดกหญง 1 ป 4 เดอน น าหนก 8.7 กก

ไดยาซ าซอนcarbocysteine+bromhexine

ยนยนตามค าสงเดม C ไมยอมรบ

56 Medication error : dispensing error

เดก 2 ป น าหนก 12 กก.

Bromhexine 3 ml tid พมพฉลากผดเปน 3 ชอนชา x 3 pc

แจงหองยาแกไขแลว B -

57 Dosage too low

เดก 3 เดอน น าหนก 8.2 กก.

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 2 mlx2 pc x 5 days (usual dose < 9 months,3 mg/kg/dose orally twice daily for 5 days)

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 2.5 ml bid x 5 days

C ยอมรบ

91

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

58 Unnecessary drug

เดกชายอาย 2 ป น าหนก 14.4 กก.

ไดยาซ าซอนacetylcysteine + bromhexine

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

59 Dosage too low

เดกชายอาย 2 ป น าหนก 14.4 กก.

Cefotaxime 200 mg IV q 6 hr (dosage regimen100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime400 mg IV q 6 hr

C ยอมรบ

60 Dosage too high

เดก 5 เดอน น าหนก 8.2 กก.

Simeticone drop (40 mg/0.6 ml) 0.6 ml x3 pc (usual dose < 2 years: 20 mg orally qidprn)

Simeticone drop (40 mg/0.3ml) 0.3 mlx3

B ยอมรบ

61 Dosage too low

เดกชาย อาย 4 ป น าหนก 15.5 กก.

Ceftriaxone 600 mg OD (usual dose50-100 mg/kg/day q 12-24 hr)

Ceftriaxone 800 mg OD

C ยอมรบ

62 Dosage too high

เดกชาย อาย 1ป 7 เดอนน าหนก 9.3 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml PO q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr,maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml PO q 6 hr

B ยอมรบ

63 Dosage too high

เดกหญงอาย 2 ป 9 เดอนน าหนก 10 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml PO q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr,maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml q 6 hr

B ยอมรบ

64 Dosage too high

เดกหญง อาย 9 วน น าหนก 2.6 กก.

Cefixime (100 mg/5 ml) 3 ml x3 ac (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม แพทยรบทราบวาอายของผปวยอยนอกเหนอจากทขนทะเบยน ปรบขนาดยาเปน Cefixime (100 mg/5 ml) 0.5 mlx2 ac

B ยอมรบบางสวน

92

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

65 Dosage too high

เดกชาย อาย 6 เดอน น าหนก 8.6 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 tab hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

ยนยนค าสงเดม เนองจากไมมยาอนใชแทน และไมมขนาดยา 4 mg ใน บญชยาโรงพยาบาล

C ยอมรบบางสวน

66 Dosage too low

เดกหญง อาย 4 ป 3 เดอน น าหนก 18 กก .

Clarithromycin syrup (125 mg/5ml) 2.5 mlx2 pc (usual dose: ≥6 months: 7.5 mg/kg/dose every 12 hr.)

Clarithromycin syrup (125 mg/5ml) 5.4 mlx2 pc

C ยอมรบบางสวน

67 Dosage too low

เดกหญง อาย2 ป 11 เดอน น าหนก 17.5 กก.

Ceftriaxone 600 mg IV OD (usual dose: 50-100 mg/kg/day q 12-24 hr.)

Ceftriaxone 1 G IV OD

C ยอมรบ

68 Dosage too low

เดกชายอาย 6 เดอน น าหนก 10.5 กก.

Ampicillin 200 mg IV q 6 hr (usual dose : 100-200 mg/kg/day divided q 6 hr,maximum 2 g/dose)

Ampicillin 300 mg IV q 6 hr

C ยอมรบ

69 Dosage too high

เดกชาย อาย 6 เดอน น าหนก 10.5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 tab hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

ยนยนค าสงเดม เนองจากไมมยาอนใชแทน และไมมขนาดยา 4 mg ใน บญชยาโรงพยาบาล

C ยอมรบบางสวน

70 Dosage too low

เดกชาย อาย 1 ป 8 เดอน น าหนก 11 กก.

Cefotaxime 300 mg q 8 hr (usual dose: 100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

71 Dosage too high

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 8 กก.

Paracetamol syrup (120mg/5 ml)1.5 ชชprn q 4-6 hr(usual dose : 10-15 mg/mg/dose q 4-6 hr)

Paracetamol syrup (120mg/5 ml)1 ชชprn q 4- 6 hr

C ยอมรบ

72 Dosage too low

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 8 กก.

Cefotaxime 150 mg IV q 6 hr (usual dose: 100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime200 mg IV q 6 hr

C ยอมรบ

93

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

73 Dosage too high

เดกชาย อาย 4 ป 2 เดอน น าหนก 14 กก.

Oseltamivir syrup (10mg/ml) 4.5 ml x 2 pc x 5 day (usual dose < 9 months,3 mg/kg/dose orally twice daily for 5 days)

Oseltamivir syrup (10mg/ml) 3 ml bidx 5 days

C ยอมรบ

74 Dosage too high

เดกชาย อาย 6 เดอน น าหนก 8.2 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml PO prn q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr,maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml PO prn q 6 hr

C ยอมรบ

75 Dosage too high

เดกชาย อาย 6 เดอน น าหนก 8.2 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

ยนยนค าสงเดม เนองจากไมมยาอนใชแทน และไมมขนาดยา 4 mg ใน บญชยาโรงพยาบาล

C ยอมรบบางสวน

76 Dosage too low

เดกชาย อาย 2 เดอน น าหนก 8 กก.

Amikacin 75 mg IV OD (dosage regimen:15-20 mg/kg/day once daily)

Amikacin 120 mg IV OD

C ยอมรบ

77 Dosage too low

เดกชาย อาย 2 เดอน น าหนก 8 กก.

Oseltamivir suspension (10mg/5 ml) 2 ml x2 pc (dosage regimen:<9 เดอน 3 mg/kg/dose q 12 hr x 5 days)

Oseltamivir suspension (10mg/5 ml) 2.4 mlx 2 pc

B ยอมรบ

78 Dosage too high

เดกหญง อาย 2 ป 3 เดอน น าหนก 15 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/ 5 ml) 5 ml q 4 hrprn q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr,maximum 40 mg/kg/day))

Ibuprofen suspension (100 mg/ 5 ml) 5 ml ทก 6 ชม.

C ยอมรบ

94

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

79 Dosage too low

เดกชาย อาย 10 วน น าหนก 2.6 กก. (GA 38 weeks +1 day) PMA 39.5 weeks

Cefotaxime 130 mg IV q 12 hr (usual dose: 50 mg/kg/dose, PMA37-44 weeks & postnatal age > 7interval q 8 hr.)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

80 Dosage too high

เดกชาย อาย 10 วน น าหนก 2.6 กก. (GA 38 weeks +1 day) PMA 39.5 weeks

Amikacin 60 mg IV OD (usual dose: PMA ≥35 weeks 15 mg/kg/doseq 24 hr.)

Amikacin 40 mg IV OD

B ยอมรบ

81 Off label เดกหญง อาย 5 เดอน น าหนก 8.5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

82 Dosage too high

เดกชาย อาย 1 ป 11 เดอน น าหนก 15 กก.

Ibuprofen 5 ml q 4 hr prn (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr,maximum 40 mg/kg/day)

เปลยนเปนใหยาทก 6 ชม.

C ยอมรบ

83 Off label เดกหญงอาย 5 เดอน น าหนก 10.4 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

84 Dosage too low

เดกอาย 1 เดอน น าหนก 5.5 กก. (GA 37 weeks + 6 days) PMA 42.1 weeks

Ampicillin 120 mg IV q 8 hr. (usual dose :PMA 37-44 weeks,postnatal age >7days , 25-50 mg/kg/dose q 8 hr)

ยนยนตามค าสงเดม C ไมยอมรบ

95

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

85 Dosage too high

เดกชาย อาย 9 เดอน น าหนก 10.5 กก.

Bromhexine 1 tsp x 3 pc (dosage0.6-0.8 mg/kg/day in 2-3 divided doses)

Bromhexine 2.5 ml tid

C ยอมรบ

86 Dosage too high

เดกชายอาย 28 วนน าหนก 4.4 กก.(GA 38 weeks) PMA 42 weeks

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) 3 ml x 2 pc (usual dose:PMA> 40 weeks ,3 mg/kg/dose orally twice daily for 5 days)

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) 1.3 ml x 2 pc

B ยอมรบ

87 Dosage too low

เดก อาย 3 ป 1 เดอน น าหนก 12.8 กก.

Ampicillin 320 mg q 8 hr (usual dose : 100-200 mg/kg/day divided q 6 hr,maximum 2 g/dose)

Ampicillin 400 mg IV q 6 hr

C ยอมรบ

88 Dosage too high

เดกชาย อาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 9 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml prn q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr,maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml prn q6 hrs.

C ยอมรบ

89 Dosage too low

เดกชาย อาย 3 ป น าหนก 21 กก.

Paracetamol syrup (120 mg/5 ml)1.5 ชชprn q 4-6 hr (usual dose: 10-15 mg/kg/dose orally every 4-6 hours)

Paracetamol syrup (120 mg/5 ml) 2 tspprn q 4-6 hr

C ยอมรบ

90 Dosage too low

เดกหญง อาย 4 ป น าหนก 13 กก.

Cefotaxime 150 mg IV q 6 hr (usual dose: 100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime 350 mg q 6 hr

C ยอมรบ

91 Dosage too low

เดกหญง อาย 4 ป 3 เดอน น าหนก 17 กก.

Cefotaxime 200 mg IV q 6 hr (usual dose: 100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime 500 mg q 6 hr

B ยอมรบ

92 Dosage too low

เดกหญง อาย 4 ป 3 เดอนน าหนก 17 กก.

Ceftriaxone 600 mg IV OD (usual dose: 50-100 mg/kg/day q 12-24 hr.)

Ceftriaxone 1 G IV OD

B ยอมรบ

96

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

93 Dosage too high

เดกชาย อาย 4 ป 2 เดอน น าหนก 24 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml)10 ml q 4 hrprn (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr, maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml)10 ml prn q6 hours

C ยอมรบ

94 Dosage too low

เดกชาย อาย 1 ป 2 เดอน น าหนก 10 กก.

Ceftriaxone 400 mg IV OD (usual dose: 50-100 mg/kg/day q 12-24 hr.)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

95 Dosage too high

เดกชาย อาย 6 เดอน น าหนก 8.7 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

ยนยนค าสงเดม เนองจากไมมยาอนใชแทน และไมมขนาดยา 4 mg ใน บญชยาโรงพยาบาล

C ยอมรบบางสวน

96 Dosage too high

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 6.3 กก.

Guaifenesin syrup (100 mg/5 ml) 5 ml x3 pc (usual dosage for 6 months-2 years:25 - 50 mg q 4 hr ,not to exceed 300 mg/day)

Guaifenesin syrup (100 mg/5 ml) 2.5 ml x3 pc

C ยอมรบ

97 Dosage too high

เดกหญงอาย 2 ป 3 เดอน น าหนก 11 กก.

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 5 ml x3 pc (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 2.2 ml x2 ac

B ยอมรบ

98 Dosage too low

เดกอาย 2 เดอน น าหนก 2.4 กก.

Ampicillin 100 mg IV q 12 hr (usual dose: 100-200 mg/kg/day divided every 6 hours)

Ampicillin 100 mg IV q 6 hr

B ยอมรบ

99 Dosage too high

เดก อาย 7 เดอน น าหนก 9.2 กก.

Simeticone drop (40mg/0.6 ml) 2 ml x4 pc (usual dose < 2 years: 20 mg orally qidprn)

Simeticone drop (40mg/0.6 ml) 0.3 ml x 3 pc

B ยอมรบ

97

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

100 Dosage too low

เดกอาย 1 ป 7 เดอน น าหนก 12 กก.

Ceftriaxone 400 mg IV OD (usual dose: 50-100 mg/kg/day q 12-24 hours)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

101 Dosage too high

เดกชาย อาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 9.5 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml q 4 hrprn (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr, maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 mlq6 hours

B ยอมรบ

102 Medication error: dispensing error

เดกหญงอาย 2 ป 3 เดอน น าหนก 12 กก.

Fluticasone MDI 2 puff bid พมพชอยาผดเปน fluticasone nebulizer (จายยาถกตอง วธใชถกตอง)

แจงหองยาแกไขฉลากใหถกตอง

B -

103 Dosage too high

เดก อาย 1 ป 8 เดอน น าหนก 10 กก.

Simeticone drop (40mg/0.6 ml) 2 ml x4 pc (usual dose < 2 years: 20 mg orally qidprn)

Simeticone drop (40mg/0.6 ml) 0.3 ml x 3 pc

B ยอมรบ

104 Dosage too high

เดกชาย อาย 4 เดอน น าหนก 7 กก.

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml q 4-6 hrprn (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr, maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml q6 hours

B ยอมรบ

105 Dosage too high

เดกชาย อาย 1 ป 1 เดอน น าหนก 9.6 กก.

Cefdinir 100 mg 1x2 ac (usual dose 6 months-12 years:14 mg/kg/day q 12-24 hr)

แพทยรบทราบ แตเพอความสะดวกในการรบประทานยาจงใหขนาด 100 mg 1x2 ac

C ยอมรบบางสวน

98

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

106 Dosage too high

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 6.8 กก.

Norfloxaxin 100 mg bid (usual dose:15-20 mg/kg/day q 12 hrอางองจากคมอการใชยาในเดก 2549 ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย) practice guideline ของอเมรกาและยโรปไมแนะน าใหใช norfloxacinในผปวยทอายต ากวา 12 หรอ 18 ปแตในประเทศไทยมการใชในเดกมานานแลว

Norfloxaxin 50 mg bid

B ยอมรบ

107 Off label เดกชาย อาย 3 เดอน น าหนก 8.5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

108 Adr เดกชาย อาย 3 เดอน น าหนก 8.5 กก.

มอาการผนคนบรเวณหนาหลงจากไดยา ampicllin IV หยดยาแลวอาการดขน สงสยแพ ampicillin

หยดยา C ยอมรบ

109 Medication error :dispensing error

เดกชาย อาย 2 เดอน น าหนก 4.2 กก.

ฉลากยาเปน ampicillin 250 mg /vial แตจายขนาด 1 g/vial

แจงหองจายยารบทราบ ด าเนนการเปลยนยาให

B -

110 Dosage too low

เดกชายอาย 5 เดอน น าหนก 9 กก.

Cefotaxime 180 mg IV q 6 hr (usual dose: 100-200 mg/kg/day q 6-8 hr)

Cefotaxime 250 mg q 6 hr

C ยอมรบ

99

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

111 Dosage too high

เดกชายอาย 5 เดอน น าหนก 7.2 กก.

Norfloxacin 100 mg bid (usual dose:15-20 mg/kg/day twice daily อางองจากคมอการใชยาในเดก 2549 ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย) practice guideline ของอเมรกาและยโรปไมแนะน าใหใช norfloxacin ในผปวยทอายต ากวา 12 หรอ 18 ปแตในประเทศไทยมการใชในเดกมานานแลว

Norfloxacin 60 mg bid pc (ยา 1 เมด =100 mg + น า 5 ซซรบประทานครงละ 3 ml)

B ยอมรบ

112 Dosage too low

เดกชายอาย 5 เดอน น าหนก 7.2 กก.

Domperidone suspension (5 mg/5 ml) 1 ml tid ac (usual dose 0.2-0.5 mg/kg/dose orally 3-4 times/day)

Domperidone suspension (5 mg/5 ml) 2 ml orally tid ac

B ยอมรบ

113 Dosage too low

เดกหญง อาย 1 ป 3 เดอน น าหนก 10 กก.

Paracetamol syrup (120 mg/5 ml) ¾ tspprn q 4-6 hr (usual dose: 10-15 mg/kg/dose orally every 4-6 hours)

Paracetamol syrup (120 mg/5 ml) 1 tspprn q 4-6 hr

B ยอมรบ

100

70

ระบบทมการบรบาลทางเภสชกรรม

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

1 Dosage too low

เดกหญงอาย 4 ป 4 เดอน น าหนก 14.9 กก.

Ceftriaxone 600 mg IV OD (usual dose: 50-100 mg/kg/day q 12-24 hours)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

2 Dosage too low

เดกหญงอาย 2 ป 5 เดอน น าหนก 11.6 กก.

Ceftazidime 300 mg IV q 8 hr (usual dose >29 day: 100-150 mg/kg/day divided every 8 hours, maximum 2 g/dose)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

3 Dosage too low

เดกหญงอาย 5 เดอน น าหนก 7.2 กก.

Amoxicillin syrup (125 mg/5 ml) 2 ml x 3 pc (usual dose < 3 months &< 40 kg: 25-45 mg/kg/day orally divided every 12 hours or 20-40 mg/kg/day divided every 8 hours)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

4 Dosage too low

เดกหญงอาย 5 เดอน น าหนก 7.2 กก.

Paracetamol drop (100 mg/ ml) 0.6 ml prn (dose : 10-15mg/kg/dose orally every 4-6 hr as needed)

Paracetamol drop (100 mg/ ml) 0.8 ml q 4-6 hrprn

C ยอมรบ

5 Off label เดกชายอาย 3 เดอน น าหนก 5.8 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

6 Dosage too low

เดกชายอาย 2 ป 10 เดอน น าหนก 15 กก.

Phenobarbital 45 mg orally q 12 hrฉลากยาผด เปน 4.5 mg orally q 12 hrและบรหารยาตามฉลากยาทผด

บรหารยาผดไป 1 dose ตดตามอาการชกของผปวย พบวาผปวยไมมอาการชกแพทยรบทราบ

D -

101

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

7 Off label เดกหญงอาย 2 เดอน น าหนก 5.5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

8 Dosage too high

เดกชายอาย 9 เดอน น าหนก 10.5 กก.

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 1 tspx3 pc (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 2 ml bid

C ยอมรบ

9 Medication error: dispensing error

เดกชายอาย 4 ป 7 เดอน น าหนก 16 กก.

KCl inj. 20 mEq +D5N/2 1000 ml IV drip in 40 ml/hr

ฉลากยาผดเปน KCl inj. 200 mEq + D5N/2 1000 ml แจงหองยารบทราบและแกไขแลว

B -

10 Dosage too high

เดกชายอาย 2 ป 3 เดอน น าหนก 9 กก.

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 1 tspx3 pc (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 1.8 ml bid

C ยอมรบ

11 Dosage too high

เดกชายอาย 4 ป 1 เดอน น าหนก 18 กก.

Montelukast 10 mg 1 x1 hs dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

Montelukast 10 mg ½ x1 hsเนองจากไมมยาอนใชแทน และไมมขนาดยา 4 mg ใน บญชยาโรงพยาบาล

C ยอมรบบางสวน

12 Dosage too high

เดกชายอาย 4 ป 1 เดอน น าหนก 18 กก.

Cefdinir 100 mg 1x3 ac (usual dose 6 months-12 years:14 mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

13 Dosage too low

เดกชายอาย 3 ป 11 เดอน น าหนก 17.6 กก.

Ceftriaxone 600 mg IV OD (usual dose: 50-100mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม C ยอมรบ

102

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

14 Dosage too low

เดกชายอาย 3 ป 11 เดอน น าหนก 17.6 กก.

Norfloxacin 100 mg 1x 2 pc (dose 15-20 mg/kg/day twice daily อางองจากคมอการใชยาในเดก 2549 ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย)practice guideline ของอเมรกาและยโรปไมแนะน าใหใช norfloxacinในผปวยทอายต ากวา 12 หรอ 18 ปแตในประเทศไทยมการใชในเดกมานานแลว

Norfloxacin 150 mg x 2 pc (norfloxacinเมดละ 100 mg ใหรบประทานครงละ 1 เมดครง)

C ยอมรบ

15 Dosage too low

เดกชายอาย 1 ป 10 เดอน น าหนก 15 กก.

Ampicillin 375 mg IV q 8 hr (usual dose : 100 -200 mg/kg/day divided every 6 hours)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

16 Dosage too low

เดกชายอาย 3 ป 11 เดอน น าหนก 14 กก.

Ampicillin 500 mg IV q 8 hr (usual dose : 100 -200 mg/kg/day divided every 6 hours)

Ampicillin 500 mg q 6 hours

C ยอมรบบางสวน

17 Dosage too low

เดกชาย 10 เดอน น าหนก 10 กก.

Amoxicillin+clavulanate injection 240 mg q 12 hr (dosage regimen > 3 months: 30 mg/kg/dose q 8 hr)

Amoxicillin+clavulanate injection 300 mg q 8 hours

C ยอมรบ

18 ADR :side effect

เดกชาย 10 เดอน น าหนก 10 กก.

ถายเหลวมากจากยา Amoxicillin + clavulanate injection เมอหยดยาอาการถายเหลวดขน ออกบตรแจงอาการขางเคยงจากยาให เนองจากผดแลผปวยไมตองการใหผปวยไดรบยาอก

Type A ADR ลงบนทกในประวตของผปวย

C ยอมรบ

103

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

19 Dosage too high

เดกหญงอาย 20 วน น าหนก 3 กก. (GA 37 weeks + 5 days)

Paracetamol syrup (120 mg/5 ml) 2.5 ml PO prn q 4 hr (usual dose term infants:20-25 mg/kg orally ,then 12-15 mg/kg/dose every 6 hours as needed or around-the-clock)

Paracetamol syrup (120 mg/5 ml) 1.5 ml prn q 6 hr

C ยอมรบ

20 Non compliance

เดกชายอาย 1 ป 4 เดอน น าหนก 9.7 กก.

มประวตใชยาSeretide (25+50 mcg) MDI 2 puff bid ใชยาพนไมถกตอง ผดแลผปวยใหผปวยใชยาพนโดยไมใช spacer

เภสชกรอธบายเหตผลของการใช spacer ในเดกเลก

C -

21 Dosage too high

เดกชายอาย 3 ป 4 เดอน น าหนก 15 กก.

Norfloxacin 200 mg 1x2 pc (usual dose 15-20 mg/kg/day twice dailyอางองจากคมอการใชยาในเดก 2549 ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย)practice guideline ของอเมรกาและยโรปไมแนะน าใหใช norfloxacinในผปวยทอายต ากวา 12 หรอ 18 ปแตในประเทศไทยมการใชในเดกมานานแลว)

Norfloxacin 150 mg x 2 pc (ให norfloxacin 100 mg 1 เมดครง 150 mg)

B ยอมรบ

22 ADR เดกชายอาย 5 เดอน น าหนก 8 กก.

Amoxicllinจาก รพ.สต หลงจากกนแลวมผนหยด amoxicillin ได cefaclor จากคลนก หลงจากไดรบยามผนขนมากกวาเดม และมา admit ได ampicilinผนขนมากขน สงสยแพยาประวตเพมเตม เคยรบยา

หลงจากหยดยา อาการผนดขนชดเจน จากการประเมนของเภสชกรคลนกประจ าหอผปวย สงสยแพยาทง 3 ชนด เนองจากมต าแหนง 7-position side chain (R1) ทเหมอนกนซงท าใหเกดการแพขามได

C ยอมรบ

104

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

cloxacillin syrup รบประทานแลวไมมอาการแพ

23 Medication error:dispensing error

เดกชายอาย 1 ป 2 เดอน น าหนก 10 กก.

Gentamicin 50 mg IV OD ฉลากยาผดเปนวธการใชยา amikacinและจายยา amikacin injection

แจงหองยารบทราบ ด าเนนการเปลยนยา

B -

24 Off label เดกชาย อาย 1 เดอน น าหนก 2.5 กก.

Cefdinir (100 mg/capsule) 15 mg PO q 8 hours (usual dose 6 months-12 years:14 mg/kg/day q 12-24 hr)

แพทยรบทราบแตตองการใชตอ ปรบขนาดยาเปน Cefdinir (100 g/capsule) 17 mg PO q 12 hours(ยา 1 เมดผสมน า 10 ซซ รบประทานครงละ 1.7 ซซ

C ยอมรบบางสวน

25 Dosage too high

เดกหญงอาย 1 เดอน น าหนก 3.2 กก.

Erythromycin syrup (125 mg/5 ml) 2.5 ml x 4 pc (usual dose:30-50 mg/kg/day orally divided every 6-8 hours, ,maximum 4 g/day)

consult แลวยนยนค าสงเดม

C ยอมรบบางสวน

26 Dosage too high

เดกหญงอาย 3 ป น าหนก 16 กก.

Ibuprofen suspension(100 mg/5 ml) 1 tsp q4 hours for fever (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr, maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension(100 mg/5 ml)1 tsp q 6-8 hr

C ยอมรบ

27 Dosage too high

เดกหญงอาย 3 ป 11 เดอน น าหนก 15 กก.

Cefixime (100 mg/5 ml) 1 tspx3 ac (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

28 Off label เดกหญงอาย 4 เดอน น าหนก 6.5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

105

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

29 Off label เดกหญงอาย 4 เดอน น าหนก 3.2 กก.

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 2 ml PO q 8 hr (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

รบทราบแตขอใชตอเปลยนเปน Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 0.7 ml x2

C ยอมรบบางสวน

30 Dosage too high

เดกหญงอาย 1 ป 4 เดอน น าหนก 9.5 กก.

Cefdinir 50 mg PO q 8 hr (usual dose 6 months-12 years:14 mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

31 Dosage too low

เดกหญงอาย 4 ป 1 เดอน น าหนก 17 กก.

Amoxicillin +clavulanate 400 mg q 12 hr (usual dose > 3 months:30 mg/kg/dose q 8 hr )

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

32 Dosage too high

เดกชายอาย 2 เดอนน าหนก 6 กก.

Cefotaxime 350 mg q 6 hr (usual dose 100-200 mg/kg/day divided every 6-8 hours)

Cefotaxime250 mg q 6 hr

C ยอมรบ

33 Medication error: dispensing error

เดกชายอาย 1 ป 2 เดอนน าหนก 9 กก.

Pseudoephedrine syrup (30 mg/5 ml) 3 ml tidออกฉลากยาผดเปน 3 ชช. tid

แจงหองจายยาแกไขแลว B -

34 Dosage too high

เดกหญงอาย 4 เดอน น าหนก 7.3 กก.

Norfloxacin 100 mg x2 pc (dosage 15-20 mg/kg/day twice daily)

Norfloxacin 75 mg x 2 pc (norfloxacin 100 mg + น า 5 ซซรบประทานครงละ 3.8 ซซ)

B ยอมรบ

35 Dosage too high

เดกชาย 8 เดอน น าหนก 8.5 กก

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml PO prn q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr, maximum 40 mg/kg/day)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 3 ml q 6-8 hr

B ยอมรบ

106

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

36 Dosage too high

เดกชายอาย 6 เดอน น าหนก 8.2 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

37 Dosage too high

เดกชายอาย 3 ป 11 เดอน น าหนก 15 กก.

Cefixime syrup (100mg/5 ml) 4 ml x2 ac (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

Cefixime syrup (100mg/5 ml) 3 mlx2 ac

B ยอมรบ

38 Off label เดกหญงอาย 3 เดอน น าหนก 6.4 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

39 Off label เดกหญงอาย 1 เดอน น าหนก 7.1 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

40 Dosage too low

เดกชาย อาย 1 ป 10 เดอนน าหนก 14 กก.

Clarithromycin syrup(125 mg/5 ml) 3.5 ml x 2 (usual dose > 6 months 7.5 mg/kg/dose every 12 hr )

Clarithromycin syrup(125 mg/5 ml) 4.2 mlx2 pc

B ยอมรบ

41 Dosage too high

เดกชาย 4 ป 9 เดอน น าหนก 16 กก

Ibruprefen 1.5 tspprn q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr, maximum 40 mg/kg/day)

Ibruprefen 1.5 tspq 6 hours

B ยอมรบ

107

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

42 Dosage too high

เดกชาย 4 ป 11 เดอน น าหนก 16 กก

Ibruprofen 1 tspprn q 4 hr (usual dose : 5-10 mg/kg/dose orally every 6-8 hr, maximum 40 mg/kg/day)

Ibruprefen 1 tspprn q 6-8 hours

B ยอมรบ

43 Dosage too low

เดกหญง อาย 1 ป 7 เดอน น าหนก 10 กก.

Ceftriaxone 400 mg IV OD (usual dose 50-75 mg/kg/day every 12-24 hours

ยนยนค าสงเดม เนองจากอาการทางคลนกดขน

C ยอมรบบางสวน

44 Dosage too high

เดกชาย อาย 9 เดอน น าหนก 8.1 กก.

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 3 ml bid (usual dose for children ≥ 6 months & ≤ 45 kg : 8mg/kg/day ทก 12-24 hr)

Cefixime syrup (100 mg/5 ml) 1.6 ml bid

B ยอมรบ

45 Unnecessary เดกหญงอาย 1 ป 11 เดอน

bromhexine 1.5 ml tidรวมกบ acetylcysteine 100 mg tidเปนยาทออกฤทธเหมอนกน

ยนยนใหรวมกน C ไมยอมรบ

46 Dosage too high

เดกหญงอาย 6 เดอน น าหนก 8 กก.

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 3 mlx2 (usual dose <9 months: 3 mg/kg/dose every 12 hr for 5 days)

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 2 ml x 2 pc 5 days เพอการบรหารยาสะดวก

B ยอมรบบางสวน

47 Off label เดกหญงอาย 3 เดอน น าหนก 6.2 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

48 Unnecessary เดกชาย 3 ป 8 เดอน น าหนก 12.4 กก.

ไดรบ bromhexineรวมกบ acetylcysteine

ยนยนใหรวมกน C ไมยอมรบ

108

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

49 Unnecessary เดกชาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 10.6 กก.

ไดรบ bromhexineรวมกบ acetylcysteine

ยนยนใหรวมกน C ไมยอมรบ

50 Off label เดกหญงอาย 5 เดอนน าหนก 6 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

51 Medication error: Dispensing error

เดกชายอาย 27 วน น าหนก 3.2 กก.

ได 0.9%NaCl หยอดจมกท2 ขางๆละ 1 หยด prnไดยาผดเปน 5%NaHCO3 (ยาหยอดห) หยอดผดไป 1 dose

พยาบาลและหองยารบทราบสงเกตผปวยไมมอาการผดปกต เปลยนยาใหถกตอง

C -

52 Unnecessary เดกชายอาย 2 ป 9 เดอน น าหนก 15.5 กก .

ไดรบ bromhexineรวมกบ acetylcysteine

ยนยนใหรวมกน C ไมยอมรบ

53 Dosage too low

เดกชายอาย 3 ป 10 เดอน น าหนก 15 กก.

Ceftriaxone 600 mgIV OD (usual dose 50-100 mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม เนองจากอาการทางคลนกดขน

C ยอมรบบางสวน

54 Dosage too low

เดกชายอาย 3 ป 10 เดอน น าหนก 15.5 กก.

Ceftriaxone 600 mgIV OD (usual dose 50-100 mg/kg/day q 12-24 hr)

ยนยนค าสงเดม เนองจากอาการทางคลนกดขน

C ยอมรบบางสวน

55 Dosage too high

เดกชาย 1 ป 6 เดอน น าหนก 15.6 กก

Ibruprofen suspension (100 mg/5 ml) 1 tspprn q 4 hr (usual dose : 5-10 m/kg/dose every 6-8 hours)

Ibruprofen suspension (100 mg/5 ml) 1 tspprn q 6 hr

B ยอมรบ

56 Dosage too high

เดกหญงอาย 15 วน น าหนก 2.9 กก.

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 25 mg bid x5วน (usual dose <9 months: 3 mg/kg/dose every 12 hr for 5 days)

Oseltamivir syrup (10 mg/ml)9 mg bid x 5 วน

B ยอมรบ

109

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

57 Adr เดกชาย อาย 7 เดอน น าหนก 6.8 kg

รบประทานยา Amoxicillin syrup 1 วน มผนคนทวตว

หยดยา อาการดขน C ยอมรบ

58 Dosage too low

เดกชาย อาย 3 ป 6 เดอนน าหนก 14.4 กก.

Cefotaxime 325 mg IV q6 hr (usual dose 100-200 mg/kg/day every 6 hr)

Cefotaxime 360 mg q 6 hr

B ยอมรบ

59 Dosage too low

เดกชาย อาย 3 ป 7 เดอนน าหนก 16.5กก.

Ceftriaxone 250 mg IV OD (usual dose 50-100 mg/kg/day q 12-24 hr)

Ceftriaxone900 mg IV OD

B ยอมรบ

60 Off label เดกหญงอาย 2 เดอน น าหนก 5 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

61 Medication error:ฉลากยาผด

เดกชาย อาย 1 เดอน น าหนก 4 กก.

Oseltamivir syrup(10 mg/ml) syr 1.5 ml bid ฉลากยาออกผดเปน 15 ml bid

หองยารบทราบและแกไขแลว

B -

62 Medication error: ไดรบยาซ าซอน

เดกหญงอาย 3 ป 10 เดอน น าหนก 8 กก.

U/D epilepsy on phenobarbital 30 mg 1/2 tab x 2 (ยาจากรพ.ราชบร) ญาตจดใหผปวยกนเองขณะนอน รพ.และ แพทยสง phenobarb elixir 20 mg x2 (กนยาซ าจากทแพทยสง ตงแต 23 ม.ค-5 เม.ย) ไดยาไป 70 mg/day

ผปวยไมมอาการพษจากยา phenobarbital เภสชกรท า note ไวใน program Hos'xpเพอใหแสดงวาผปวยมยาเดมทใชตอเนอง (mainteinance dose <5 y:3-6 mkday 1-2 divided dose : 8 kgx6 =48 mg/day)

D -

63 Dosage too low

เดกชาย อาย 4 ป 4 เดอนน าหนก 16 กก.

Ceftriaxone 600 mg IV OD (usual dose 50-75 mkday q12-24 hr)

Ceftriaxone 800 mg OD C ยอมรบ

110

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

64 Off label เดกหญงอาย 4 เดอน น าหนก 7.8 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

65 Dosage too low

เดกหญง อาย 8 เดอน น าหนก 7.3 กก.

Ceftriaxone 200 mg IV OD (usual dose 50-75 mkdayq12-24 hr)

Ceftriaxone400 mg IV OD

B ยอมรบ

66 Dosage too high

เดกชาย 1 ป 5 เดอน น าหนก 8.4 กก

Ibruprofen suspension(100 mg/5 ml) 1 tspprn q 4 hr (usual dose : 5-10 m/kg/dose every 6-8 hours every 6-8 hr)

Ibruprofen suspension(100 mg/5 ml) 1 tspprn q 6 hr (usual dose

B ยอมรบ

67 Dosage too low

เดกชายอาย 8 เดอน น าหนก 10.9 กก.

Cefdinir 50 mg bid ac (dosage reg. 14 mg/kg/day 1-2 ครง/วน) ควรไดยาขนาด 75 mg bid

เปลยนเปน 75 mg bid B ยอมรบ

68 Dosage too high

เดกชายอาย 8 เดอน น าหนก 10.9 กก.

Montelukast 10 mg 1/2 x1 hs (dosage regimen >6 mo-6 y: 4 mg orally once daily dose in the evening)

แพทยรบทราบวาไมมขอมลดานประสทธภาพและความปลอดภยในเดกอายนอยกวา 6 เดอน แตไมมยาอนใชแทน

C ยอมรบบางสวน

69 Unnecessary เดกชาย อาย 2 ป 10 เดอน น าหนก 14 กก.

ไดรบยาซ าซอน bromhexine 2.5 ml x3 และ carbocysteine 2.5 ml x4 pc ทง 2 รายการออกฤทธเหมอนกน

ยนยนค าสงเดม C ไมยอมรบ

70 Dosage too high

เดกชาย อาย 3 เดอน น าหนก 2.5 กก.

Cefdinir 25 mg q 12 hr (dosage reg. > 6 เดอน:14 mg/kg/day 1-2 divided dose )

Cefdinir35 mg q 12 hrและตดตามอาารhemorragic colitis

C ยอมรบ

111

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

71 Dosage too low

เดกชาย อาย 3 เดอน น าหนก 2.5 กก.

Levofloxacin 15 mg q 12 hr (Usual dose > 6 เดอน- 5 ป : 16-20 mg/kg/day q 12 hr )

จ าเปนตองใชยาน เปลยนเปน 20 mg q 12 hr

C ยอมรบ

72 Dosage too high

เดกหญง2 เดอน น าหนก 6.2 กก

Ibruprofen suspension (100 m/5 ml) 3 ml prn q 4 -6 hr (usual dose : 5-10 m/kg/dose every 6-8 hours every 6-8 hr)

Ibruprofen suspension (100 m/5 ml) 3 ml prn

B ยอมรบ

73 Dosage too high

เดกหญง 3ป 2 เดอน น าหนก 16 กก

Ibruprofen suspension (100 m/5 ml) 5 ml prn q 4 -6 hr (usual dose : 5-10 m/kg/dose every 6-8 hours every 6-8 hr)

Ibruprofen suspension (100 m/5 ml) 5 ml prn q 6-8 hr

B ยอมรบ

74 ME :dispensing error ฉลากยาผด

เดกหญง 3ป 6 เดอน น าหนก 6.2 กก

Epinephrine 1 ml + NSS up to 3 ml NB จายยาถกตองแตฉลากยาผดเปน ephedrine 30 ml/ml inj.

หองยารบทราบและแกไขแลว

B -

75 Dosage too low

เดกชาย อาย 9 เดอน น าหนก 8.2 กก.

Hydrocortisone 40 mg IV q 6 hr ฉลากยาออกผดเปน 400 mg IV q 6 hr

หองยารบทราบและแกไขแลว

B -

76 Dosage too high

เดกชาย อาย 2 ป 11 เดอน น าหนก 14 กก.

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 4.5 ml x2 pc (usual dose >1 ป &< 15 kg ใหยา 30 mg 3 ml x2 pc

Oseltamivir syrup (10 mg/ml) 3 ml x2 pc

B ยอมรบ

77 Dosage to low เดกชาย อาย 1 ปน าหนก 11 กก.

Diazepam inj. 0.3 mg IV เวลาชก (usual dose : epilepsy0.2-0.3 mg/kg/dose)

Diazepam inj. 0.3 mg3 mg IV เวลาชก

B ยอมรบ

78 Dosage too high

เดกหญง อาย 1 ป 4 เดอน น าหนก 8.6 กก.

Simeticone drop (40 mg/0.6 ml) 0.6 ml PO qid (ขนาดยาเดก<2 y : 0.3ml/dose tid-qid)

ยนยนขนาดเดม C ไมยอมรบ

112

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

79 Dosage too high

เดกหญง 1ป 4 เดอน น าหนก 8.6 กก

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 4 ml prn q 4 hr (usual dose : 5-10 m/kg/dose every 6-8 hours every 6-8 hr)

Ibuprofen suspension (100 mg/5 ml) 4 ml prn q 6 -8 hours

B ยอมรบ

80 Non compliance (ญาตไมไดบรหารยาใหผปวย)

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 7.8 กก.

Ipratopium + fenoterol forte (4 nl) 2 ml NB q 6 hrไมไดบรหารยาใหผปวยเนองจากไมมอาการ และผปวยไมยนยอม

- C -

81 Need drug additon

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 7.8 กก.

มฝาขาวทลน ปากได nystatinsusp. 1 ml x4 pc วน D/C ไมไดยาแตยงมอาการอย

consult ใหเพม nystatinsusp. 1 mlx4 pc

B ยอมรบ

82 Medication error:ผสมยาน าเดกผด

เดกชาย อาย 5 เดอน น าหนก 7.8 กก.

Clarithromycin syrup(125 mg/5 ml) 3 ml bid ผสมยาเกนขดทก าหนดไปมาก

แจงพยาบาลรบทราบ และหองยาจายยาใหม 1 ขวด

C -

83 Non compliance

เดกหญง อาย 1 ป 1 เดอน น าหนก 7 กก.

Salbutamol MDI ญาตไมเขาใจวธการใชยากดยา10ครงสด 1 ครง

สอนเทคนคการใชยาพน C ยอมรบ

84 Dosage too low

เดกชายอาย 1 ป 7 เดอน น าหนก 10 กก.

paracetamol drop 0.1 mg PO prn q 4-6 hr (usual dose 10-15 mg/kg/dose)

paracetamol drop 1 ml PO prn q 4-6 hr

B ยอมรบ

85 Dosage too high

เดกชายอาย 1 ป 7 เดอน น าหนก 10 กก.

Lactulose 15 ml PO hs (ขนาดยาในเดก 6 เดอน- 3 ป : 5-10 ml/day)

Lactulose10 ml PO hs B ยอมรบ

86 Dosage too high

เดกหญง อาย 5 วน น าหนก 3.5 กก. (GA 37 wk)

Ampicillin 90 mg IV q 6 hr (usual dose postmenstrual age 37 – 44 week, 25-50 mg/kg/dose q 12 hr)

Ampicillin 150 mg IV q 12 hr

C ยอมรบ

87 Dosage too high

เดกชายอาย 1 ป น าหนก 10.3 กก.

Simeticone drop(40 mg /0.6ml) 0.6 ml PO tid (usual dose <2 ป : 0.3 ml/dose tid-qid)

Simeticone drop 0.3 ml tid

C ยอมรบ

113

70

ล าดบ DRPs รายละเอยดผปวย รายละเอยดปญหา ผลการแกไข Severity การยอมรบ

88 ADR เดกชายอาย 5 เดอน น าหนก 7.6 กก.

สงยา cefotaximeซงเปนยาทมประวตแพยา

เปลยนเปน ceftazidimeสามารถใชได ไมมอาการแพ

B ยอมรบ

89 Dosage too low

เดกชาย อาย 2 ป 6 เดอน น าหนก 11.6 กก.

Cefotaxime 200 mg IV q 6 hr (usual dose 100-200 mg/kg/day)

Cefotaxime 300 mg IV q 6 hr

C ยอมรบ

114

ปร ะ ว ต ผ เข ยน

ประวต ผเ ขยน

ชอ-สกล จณต ปลาทอง

วน เดอน ป เกด 9 สงหาคม 2519 สถานทเกด สพรรณบร วฒ การศกษา เภสชศาสตรบณฑต (ภ.บ.) มหาวทยาลยศลปากร

ทอยปจจบน 526 ม.3 ต.สระยายโสม อ.อทอง จ.สพรรณบร 72220