หลักสูตรที่ 3 -...

โครงการบรณาการอตสาหกรรมการทองเทยวอนดามนสการเปนศนยกลางหลกสตรการฝกอบรม

การทองเทยวระดบโลกบนฐานความเขมแขงของชมชนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง บคลากรดานการทองเทยว

สานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน

47

หลกสตรท 3

วเคราะหแนวโนมอยางไร เพอรปจจยบรหารการ

ทองเทยว

กลมเปาหมาย : บคลากรภาครฐทมบทบาทดานการวางแผนและ

บรหารจดการการทองเทยว

1. ทมาของหลกสตร

หลกสตรนเปนหลกสตรสาหรบผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน

นกวเคราะหแผนและนโยบายการพฒนาการทองเทยว ผทมสวนเกยวของ

กบการบรหารจดการแหลงทองเทยว เพอเชอมโยงแนวความคดระหวาง

แนวโนมการทองเทยวและพฤตกรรมผบรโภคของตลาดทองเทยวใน

ปจจบนกบแนวทางการพฒนาการทองเทยว รปแบบการพฒนาและการ

บรหารจดการแหลงทองเทยว

โดยใหบคลากรภาครฐมความเขาใจถงลกษณะทางจตวทยา

พฤตกรรมการเดนทางทองเทยว ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจซอของ

นกทองเทยว เพอสามารถนาไปใชกบการวางแผนพฒนาแหลงทองเทยว

และการ เลอกเครองมอ รปแบบการพฒนาทเหมาะสม ใหสอดคลองกบ

แนวโนมของการทองเทยวในปจจบนได

2. วตถประสงค

เมอจบการฝกอบรมในครงนแลว ผเรยนจะสามารถ

ระบปจจยจงใจ (motivations factors) และพฤตกรรมการ

เดนทางทองเทยว รวมทงอทธพลตอ

การตดสนใจเลอกจดหมายปลายทางของ นกทองเทยวแตละกลม ไดอยาง

ถกตอง

สามารถเชอมโยงความตองการของนกทองเทยว เพอนามา

ปรบปรงประสทธภาพของกระบวนการในพฒนาการทองเทยว




48

สรางความมสวนรวมของทงภายในแผนกของตนเองและทมงาน

ตางแผนก เพอนาไปสการปรบปรงคณภาพบรหารจดการแหลงทองเทยว

ใหสามารถตอบสนองควา มตองการและเพมระดบของความพงพอใจของ

นกทองเทยวใหอยในระดบสง

3. เนอหาหลกในหลกสตร

เรยนร motivations for travel เพอทราบวานกทองเทยวแตละ

กลมมลกษณะทางสงคม ลกษณะทางจตวทยา พฤตกรรมการเดนทาง

ทองเทยวแตกตางกนอยางไร

ปจจยทมอ ทธพลตอการตดสนใจเลอกจดหมายปลายทางของ

นกทองเทยว

นกทองเทยวอยากไดประสบการณอะไรจากการเยยมชมแหลง

ทองเทยว (Benefit based) เชน นกทองเทยวเชงวฒนธรรม นกทองเทยว

เชงนเวศ นกผจญภย คฮนนมน (Honeymooners) และนกทองเทยว

ประเภทสะพายเป (Backpacker)

4. วธการฝกอบรม

หลกสตรนใชหลกการเรยนรของผใหญ (Adult Learning

Approach) และหลก Experiential Learning

ทมงใหผเรยน เกดการเรยนรจากประสบการณตรง อกทงยงสามารถนา

ความรและความเขาใจจากการเรยนรไปประยกตใชในงานของตน ไดจรง

วธการฝกอบรม ประกอบดวย

การนาเสนอผลการระดมสมองทงเดยวและกลม (Individual/

Group Presentation)

สถานการณจาลอง (Simulation)

การแบงกลมอภปราย (Group Discussions)

แบบฝกหดการวเคราะหและเรยนรจากสถานการณจรง




49

5. ระยะเวลาการฝกอบรม

ระยะเวลาการฝกอบรม จานวน 1 วน ประกอบดวย

ชวงเชา

การแนะนาโปรแกรมการฝกอบรมและจดประสงค

ปจจยจงใจ (motivations factors) และพฤตกรรมการเดนทาง

ทองเทยว รวมทงอทธพลตอการตดสนใจเลอกจดหมายปลายทางของ

นกทองเทยวแตละกลม

ตวอยาง : World Class Organization ในการยกระดบคณภาพ

การบรหารจดการการใหบรการ

DMAIC Model (โมเดลการยกระดบคณภาพการบรหารจดการ

ดานการบรการ)

สถานการณจาลองการดาเนนธรกจ – รอบท 1

Define : การกาหนดกรอบของประเดนปญหาการใหบรการท

ควรปรบปรง

การคนหาและแปลความตองการของลกคา

ชวงบาย

Define : การกาหนดกรอบของประเดนปญหาการใหบรการ /การ

ทางานทควรปรบปรง (ตอ)

การสรางความเขาใจปมปญหาการใหบรการเกดขนดวยการ

เขยน “As-Is Service Process Map”




50

6. เนอหาหลกสตร

6.1 ความหมายและแนวคดทสาคญ

ความหมายของพฤตกรรมนกทองเทยว

คาวาพฤตกรรมนกทองเทยวตรงกบภาษาองกฤษวา Tourist

Behavior ซงถอเปนเรองสาคญในการบรหารการทองเทยวและธรกจการ

บรการ เพราะไมวาจะเปนธรกจใด อาท การโรงแรม การขนสง บรษททวร

ภตตาคาร ฯลฯ กยอมตองเขาไปสม ผส หรอมสวนรวมในการใหบรการ

นกทองเทยว ดงนน จงมความจาเปนทตองศกษาพฤตกรรมของ

นกทองเทยว ทงดานภมหลง (Background) ทศนคต (Attitude) ของ

นกทองเทยวเพอนามาวางแผนพฒนาและปรบปรงทางการทองเทยวให

เหมาะสมและเปนทพอใจของนกทองเทยว

เมอเราทราบพฤตกรรมและความตองการของนกทองเทยวแลวก

สามาร ถนามาวางแผนการตลาด

เพอพฒนาแล ะสงเสรมการทองเทยวของประเทศ ใหเปนไปอยางม

ประสทธภาพและบรรลวตถประสงคตามเปาหมายทวางไว

พฤตกรรมของนกทองเทยว (Tourist Behavior) หมายถง การ

แสดงออกของแตละบคคลทเกยวของโดยตรงกบการใชสนคาและบรการ

ในอตสาหกรรมทองเทยว รวมทงกระบวนการในการตดสนใจทมผลตอ

การแสดงออก ดงนน สรปในเรองของกระบวนการพฤตกรรม (Process

of Behavior) หลกๆ คอ

พฤตกรรมเกดขนไดตองมสาเหตทาใหเกด

พฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสงจงใจหรอแรงกระตน

พฤตกรรมทเกดขนยอมมงไปสเปาหมาย ในการตอบสนอง

แรงจงใจเหลานน

พฤตกรรมนกทองเทยว เปนการกระทาทกอยางของนกทองเทยวไม

วาการกระทานนนกทองเทยวจะรตวหรอไมรตวกตาม และบคคลอนจะ

สงเกตการณกระทานนไดหรอไมกตาม กเพอมงตอบสนองสงใดสงหนงใน

สภาพการณใดสภาพการณหนง โดยพฤตกรรมภายนอกของนกทองเทยว




51

(Tourist’s Overt Behaviour) เปนพฤตกรรมทผอนสงเกตไดโดยอาศย

ประสาทสมผส สวนพฤตกรรมภายในของนกทองเทยว (Tourist’s Covert

Behaviour)

เปนการทางานของอวยวะตางๆ ภายในรางกาย รวมทงความรสกนกคด

และอารมณทถกควบคมอยภายในจะมความสมพนธกน โดยพฤตกรรม

ภายในจะเปนตวกาหนดพฤตกรรมภายนอกเปนสวนใหญ

องคประกอบของพฤตกรรมนกทองเทยวนนมองคประกอบสาคญ 7

ประการ คอ

1. เปาหมาย หมายถง พฤตกรรมนกทองเทยวทกๆ

พฤตกรรม จะตองมเปาหมายในการ กระทา เชน นกทองเทยวกลมอนรกษ

ตองการเกยรตยศโดยการแสดงใหผอนเหนวาตนเดนทางทองเทยวโดยท

สภาพแวดลอมในสถานทตนเดนทางยงคงสภาพความสมบรณของระบบ

นเวศดงเดม

2. ความพรอม หมายถง ความมวฒภาวะและความสามารถในการ

ทากจกรรม เพอตอบสนองตอความตองการ เชน นกทองเทยวกลมทรก

ความผจญภย นยมไตเขา ปนหนาผา ตองมความพรอมทงสภาพรางกาย

และจตใจแลวสามารถจะทากจกรรมทตนชอบได

3. สถานการณ หมายถง เหตการณหรอโอกาสทเอออานวยใหเลอก

กระทากจกรรม เพอตอบสนองความตองการ เชน การทองเทยวตามหม

เกาะ ควรกระทาในยามคลนลมสงบ ไมควรทาในขณะทมพายฝนฟา

คะนอง

4. การแปลความหมาย หมายถง วธการคดแบบตางๆ เพอตอบสนอง

ตอความตองการทพอใจมากทสดในสถานการณหนง ๆ เชน เวลาสบสอง

นาฬกา เปนเวลาทนกทองเทยวควรหยดพกรบประทานอาหารกลางวน

5. การตอบสนอง คอ การตดสนใจกระทากจกรรมตามทตนได

ตดสนใจเลอกสรรแลว เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ เชน นกทองเทยว

ไดตดสนใจทจะเดนทางทองเทยวในชวงวนหยด เพอพกผอน ดงนน

นกทองเทยวจะตองวางแผนการเดนทาง และจดการดาเนนการลวงหนา




52

ในการกระทากจกรรมเพอใหบรรลเปาหมายทกาหนดไว ตงแตกจกรรม

การกาหนดสถานททองเทยว กจกรรมการเดนทาง กจกรรมการจองทพก

เพอตอบสนองความตองการของตนเอง

6. ผลลพธทตามมา คอ ผลจากการกระทาหนงๆ อาจไดผลตามท

คาดหมายไว หรออาจตรงกนขามกบความคาดหวงทตงใจไว เชน

นกทองเทยวไดมกาหนดการเดนทางไวเพอมาพกผอนวนหยดในประเทศ

ไทย

แตปรากฏวาในเวลานนเกดการชมนมทสนามบน และทาใหสนามบนตอง

ปดทาการ เครองบนไมสามารถลงจอดได มผลลพธทาใหนกทองเทยวไม

สามารถบรรลผลตามทคาดหมายไวได

7. ปฏกรยาตอความผดหวง คอ ความรสกทเกดขนเมอสงทกระทา

ลงไปไมบรรลเปาหมายตามทตองการ จงตองกลบมาแปลความหมาย

ไตรตรอง เพอเลอกหาวธใหมๆ มาตอบสนองความตองการ หรออาจจะเลก

ความตองการไปเพราะเ หนวาเปนสงทเกนความสามารถ เชน การกอ

วนาศกรรมในเมองมมไบ ประเทศอนเดยในเดอนพฤศจกายน ป 2008

นกทองเทยวทตงใจจะเดนทางไปเมองดงกลาว จะตองเกดความผดหวง

เพราะเกดความกงวลดานความปลอดภย และอาจลมเลกความตงใจในการ

เดนทาง หรออาจเปลยนเสนทางไปเมองอนทปลอดภยกวา

ความสาคญของการทราบพฤตกรรมนกทองเทยว

การศกษาภมหลงและพฤตกรรมนกทองเทยวมความสาคญตอการ

ทางานในอตสาหกรรมการบรการ

ทงดานการทองเทยวและการโรงแรม ซงเรยกไดวาเปนหวใจหลกของการ

ทางาน ดานน ทเปนเชนนเพราะบคคล

ทจะทางานเกยวกบนกทองเทยว ควรตองมความรเก ยวกบนกทองเทยว

เปนอยางด มความร เกยวกบวฒนธรรม ความเปนอย ลกษณ ะนสย

พฤตกรรมการแสดงออก ซงจะทาใหไดแนวทาง ในการคดถงเหตผลของ

การแสดงพฤตกรรมตางๆ ของนกทองเทยว การรจกและเขาใจพฤตกรรม

ทแปลกแยกและแตกตางกนของนกทองเทยวแตละชาต ชวยใหผททางาน

เกยวของสามารถปรบตวและรความ ตองการของนกทองเทยว ซงทาให

งายตอการปฏบตหนาทของผใหบรการ อนง ผททางานเกยวของกบ




53

นกทองเทยวตอ งคานงถ งวาหนาทของตนคอการใหบรการ การทจะ

บรการใหถกใจและถกตองตามความประส งคเพอใหเกดความประทบใจ

นน ผใหบรการตองมความรเกยวกบผรบ บรการดพอควร และพงระลกอย

เสมอวาผรบบรการคอบคคลสาคญทจะเปนผกาหนดความสาเรจในกจการ

ของตน เพราะผประ กอบธรกจบรการมมากมายใหเลอก ผรบบรการไม

จา เปนตองขนอยกบผใหบรการ แตผ ใหบรการตองพงผรบบรการ

เพราะฉะนน ผใหบรการควรยดหลกตอไปนเพอความสาเรจในการทางาน

ของตน

การศกษาพฤตกรรมนกทองเทยวทาใหทราบถง รปแบบการ

ตดสนใจของนกทองเทยววา

เขาซอสนคาบรการอะไร

ทาไมถงซอบรการนน ซอบรการเมอไร

ซอบรการทไหน

ซอบรการบอยแคไหน

เขาประเมนบรการเหลานนอยางไร

หากตองการเอาชนะใจของนกทองเทยวไดแลว หรอทาให

นกทองเทยวเกดความพงพอใจหลงจากการใชบรการ ผใหบรการจาเปนท

จะตองเรยนรทกสงทเกยวของกบนกทองเทยว เชน ศกษาความตองการ

ความคด

การทางาน การใชเวลาวางของนกทองเทยว เพอทาใหเกดความเขาใจทง

ปจจยสวนตว และปจจยกลมทมผลกระทบตอการตดสนใจเลอกใชบร การ

ของนกทองเทยว

6.2 แรงจงใจในการเดนทางทองเทยว

การจงใจหรอแรงจงใจ (Motivation) หมายถง ความตองการท

เกดขนจากการถกกระตนหรอยวยใหบคคลเคลอนไหวหรอแสดง

พฤตกรรมไปยงจดหมายปลายทางหรอเปาหมายทกาหนดไว โดยม

แรงจงใจเปนแรงผลกดนใหพ ฤตกรรมแสดงออกมา เชน แรงจงใจในการ

แสวงหาอาหาร แรงจงใจในการไปเดนทางพกผอน




54

ลกษณะของแรงจงใจ

แรงจงใจเกดเนองจากความตองการทยงไมไดรบการตอบสนอง

แรงจงใจเปนตวกระตนใหเกดการกระทาหรอแสดงพฤตกรรม

แรงจงใจเปนตวกาหนดพฤตกรรมตางๆ ทแสดงออกมา

แรงจงใจจะเปนตวลดความเครยดหรอความไมสมดล

แรงจงใจจะแตกตางกนในแตละบคคลและในเวลาทเปลยนแปลง

ทฤษฎแรงจงใจทางการทองเทยว (Travel Motivation)

แรงจงใจทางการทองเทยวมทง แรงผลก (Push Factors) คอ ความ

ตองการทเกดขนจากสภาวะภายในท ตองการอยากเดนทางทองเทยวและ

ในขณะเดยวกนสงทดงดดใหเลอกเดนทางไปยงจดหมายปลายทางใดนน

ขนกบแรงดง (Pull Factors) ซงทง 2 ปจจยน ถอวาเปนปจจยหลกททา

ใหคนเดนทางทองเทยว




55

แรงผลก (Push Factors)

ความตองการทางกายภาพ (physical need) เชน หากเราตอง

ทางานหนก รางกายกยอมตองการพกผอน การเดนทางทองเทยวจงเปน

ทางเลอกหนงในการพกผอน

หลกหนความจาเจ ความเครยด (Escape) เชน การเดนทางไป

ทางานและกลบบาน ทางานเหมอนเดมทกๆ วน การเจอสภาพรถตด ก

อยากหลกหนสงเดมๆ ไปในทแปลกๆ ใหมๆ

ตองการพบสงใหมๆ สถานทใหมๆ (Novelty)

ความภมใจทไดไปในสถานทใหมๆ (Esteem / Presting)

การเดนทางซงเกดจากความตองการทจะศกษาเรยนรเกยวกบ

วฒนธรรม ชนชาต การดารงชวตทแตกตางไปจากทอยเดม (To know

and to understand / Educational Vacation)

ความตองการเดนทางเพอใหโอกาสในการเขาสงคมและหา

โอกาสทจะตดตอสมพนธกบเพอนใหมๆ (Social interaction)

แรงผลกขางตนเปนเพยงสาเหตทจดชนวนความ ตองการในการ

เดนทางทองเทยว ตอจากน การตดสนใจใ นการเลอกเดนทางไปยงทใด

นน ขนอยก บลกษณะเฉพาะของแหลงทองเทยว ซงจะดงดดให

นกทองเทยวเดนทางไป ณ จดหมายปลายทางเหลานนเพอตอบสนอง

ความตองการทเกดขนปจจนเหลาน คอ

แรงดง (Pull Factors)

แรงดง คอ ปจจยทดงดดใหนกทองเทยวเขาไปในแหลงทองเทยว

นนๆ ดวยวธการใดวธการหนง เพอชวยใหนกทองเทยวตดสนใจไดงาย

ขนในการเลอกจดหมายปลายทาง เชน การประชาสมพนธการทองเทยว

การลดราคาโรงแรมชวงหนาฝน เทศกาล งานสาคญตางๆ ลวนแตเปน

เปนแรงดงสาคญททาใหนกทองเทยวเดนทาง

มลเหตจงใจใหคนทองเทยว

ซงประกอบทงแรงผลกดนและแรงดงดด ไดแก




56

ตองการหลกหนชวตประจาวนอนสบสนวนวายชวระยะเวลาหนง

การเอาอยางกน คนอนนามาเลาใหเกดความตองการอยาก


ตองการแสงอาทตย โดยเฉพาะประเทศทอยทางซกโลกเหนอ

แสวงหาความสขทางเพศรส

ฐานะทางเศรษฐกจด คนมรายไดสง ทาใหคนอยากทองเทยวมาก

ขน

ตองการความตนเตน ผจญภย

ตองการพกผอนหาความสนกสนานเพลดเพลน

เยยมชมสถานทตา งๆ เชน อนสาวรย สถานททางประวตศาสตร

ความแปลกประหลาดและความงามของธรรมชาต

แรงจงใจในการทองเทยวทสาคญ แล ะกระตนใหคนเดนทางทองเทยว

มากขน ไดแก

1. แรงจงใจดานกายภาพ และจตวทยา (Physical and

Psychological Motive) ไดแก ความตองการการพกผอนทงรางกายและ

จตใจ เพอหลกหนจากความจาเจ และความยงยากตางๆ ไปหามมสงบเพอ

รกษาสขภาพ อาบนาแร รกษาโรคตามคาแนะนาของแพทย เลนกฬา วาย

นา เลนสก เลนเรอใบ ตกปลา การเทยวชมธรรมชาต การซอของการ

ทองเทยวเพอแสวงหาความเพลดเพลน และไดพกผอนจตใจของตนเอง

ดวย เชน การไปทวร “สมาธ” (Meditation Tour) เปนตน

2. แรงจงใจทางดานวฒนธรรมและการศกษา (Culture/Personal

Education Motive) เปน แรงจงใจ

ในความอยากรอยากเหน อยากรจกคน สถานทและประเทศทไมเคยรจก

มากอน สนใจอยากรเกยวกบศลปะ วฒนธรรม ดนตร สถาปตยกรรม

นาฏศลป ศลปะพนบาน เทศกาล สถานทสาคญทางประวตศาสตร

ธรรมชาต และเพอการศกษาใหมความร ความเขาใจวาเชอชาตอนๆ ม

ความเปนอยอยางไรทาใหเกดกจกรรมการทองเทยวเชงอนรกษ (Eco-

Tourism) อยางแพรหลายในปจจบน

3. แรงจงใจทางดานสงคมและความสาคญระหวางบคคล

(Social/Interpersonal/Ethnic Motive) ไดแก การไปพบปะ เยยมญาต




57

หรอเพอน เยยมสถานทเกด ไปเปนเพอนผอน การไดพบหรอรจกกบมตร

ใหม

ซงอาจจะตางเชอชาต ศาสนากบตน เปนการแสวงหามตรภาพ

ประสบการณ และสงแวดลอมใหมๆ โดยหลกหนจากสงแวดลอมทคนเคย

เปนการชวคราว จากการสารวจทศนคตของนกทองเทยว ตางชาต พบวา

นกท องเทยว

ชนชอบอธยาศยไมตรของคนไทยมากทสดและตลาดนกทองเทยวสงอาย

ประทบใจลกษณะอปนสยของคนไทยมากทสดวาคนไทยมความเปนมตร

นารก มมารยาทและความเอออาทร จงนบวาความสมพนธระหวางบคคล

ถงแมจะตางเชอชาต ศาสนา วฒนธรรม กเปนแรงจงใจทสาคญททาให

เกดความตองการเดนทาง เพอไปทาความรจกได

4. แรงจงใจทางดานการทางานและธรกจ (Business/Work

Related Motive) ไดแก การไปเจรจาตดตอธรกจทงภาครฐและเอกชน

ตลอดจนการตดตามผลการเขารวมประชม สมมนา การเดนทางไปโดยม

ภาระงานเกยวของเปนบาง สวนดวยหรอกงทางานกงเทยว เชน เปน

ผสอขาวงานกฬาเอเชยนเกมส การตดตอธรกจเนองจากจะใชเทคโนโลย

ททนสมยแลว การไดพบปะพดจาดวยตนเองในสถานทของคเจรจาฝายใด

ฝายหนง

ยอมขยายผลความสาเรจของธรกจออกไป กจกรรมการทองเทยวกอนและ

หลงการประชม (Pre and Post Tour) เปนกจกรรมทขาดไมไดในการ

ประชมนานาชาตของโลก

5. แรงจงใจทางดานการบนเทงและสงเพลดเพลน

(Entertainment/Amusement/Pleasure/ Pastime Motive) ไดแก การ

ไปเทยวชมสวนสนก (theme parks) สถานทบนเทงตางๆ การไดดกฬา

และกจกรร มบนเทง ซงใหความเพลดเพลน เชน ขบวนพาเหรดรถ

บปผาชาต การแสดงแสง – เสยง การแขงรถ การไดไปเทยวยามวาง การ

แสวงหาสงเพลดเพลนของแตละบคคลทมลกษณะหลากหลาย การไดดชม

ธรรมชาต ชวตสตว ยงเปนกจกรรมการทองเทยวทนกทองเทยวชนชอบ

มาก การพฒน าอนรกษแหลงทองเทยวไวใหด จะเปนแรงจงใจให

นกทองเทยวทกตลาดหลกยงคงมาเทยวตอไป และถอไดวาเปนปจจยท

สาคญททาใหการทองเทยวยงยน




58

6. แรงจงใจในดานศาสนา (Religious Motive) ไดแก การมโอกาส

ไดไปรวมแสวงบญ ศกษาธรรมะ ฝกสมาธ เขารวมพธกรรมทางศาสนาท

ตนเคารพนบถอ การไดไปเคารพสถานทศกดสทธตางๆ การทาบญทาทาน

บรจาค ชวยใหเกดความสขทางใจแกนกทองเทยว และถอวาเปนการ

พกผอนทางจตใจดวย

7. แรงจงใจทางดานสถานภาพและเกยรตภม (Presetting and

Status Motive) การเดนทางไปบางคร งอาจสรางชอเสยง ยกฐานะ และ

เกยรตภมของตนใหสงขน เชน การเดนทางไปประชมสมมนา ตดตอธรกจ

หรอศกษาตอในตางประเทศ ฯลฯ การไดมโอกาสเดนทางไปทากจกรรม

ตางๆ เหลานจะทาใหเปนคนมเกยรตและมสถานะทางสงคมดขน

การเดนทาง ทองเทยวอาจมไดเก ดขนเพราะแรงจงใจอยางใดอยาง

หนงเพยงอยางเดยว แตอาจเกดจากแรงจงใจหลายอยางผสมผสานกนไป

เชน การไปศกษาหาความร และมโอกาสไดรบสขภาพในเวลาเดยวกน

ดงนน จงไมมแรงจงใจใดเปนแรงกระตนทเดนชดทสด

แนวโนมแรงจงใจของนกทองเทยว 10 ประการ โดย Pearce, Morrison

และ Rutledge (1998)

1. แรงจงใจทจะไดสมผสสงแวดลอม = ไดแก มรดกโลก

สงแวดลอมสนาเงน (ทะเล) และสงแวดลอมสเขยว (ปา เขา นาตก)

2. แรงจงใจทจะไดพบปะกบคนในทองถน = ความตองการพบปะ

คนในทองถนอยางใกลชดมมากขน โดยเฉพาะนกเดนทางวยหนมสาว นก

เดนทางประเภทสะพายเป (backpacker)

3. แรงจงใจทจะเขาใจวฒนธรรมทองถนและประเทศเจาบาน = การ

ไดเหน วฒนธรรมอนเปนทนาสนใจสาหรบนกเดนทางชาวเอเชย

โดยเฉพาะชาวจนและชาวเกาหล ซงเมอกอนไมมโอกาสไดสมผสกบ

วฒนธรรมตางชาต

4. แรงจงใจทจะเสรมสรางสมพนธภาพภายในครอบครว = การ

ทองเทยวบางรปแบบสามารถชวยสงเสรมความสมพนธภายในครอบครว




59

5. แรงจงใจทจะไดพกผอนในสภาพแวดลอมทนาสบาย = ชายทะเล

ทมหาดทรายกบแสงแดด

การทองเทยวเชงนเวศ การทองเทยวท างวฒนธรรม การดานาชมปะการง

หรอการเดนปาดนก เปนตน

6. แรงจงใจทจะไดทากจกรรมทนกทองเทยวสนใจและฝกทกษะ =

นกทองเทยวทมความสนใจเปนพเศษกาลงมมากขน เชน เดนทางไปเรยน

ภาษา ทาอาหาร ดานา ตกปลา ตกอลฟ เปนการทองเทยวทเพมพนทกษะ

7. แรงจงใจทจะมสขภาพด = การบาบดในศนยสปาตางๆ การเขา

คอรสลดนาหนก

8. แรงจงใจทจะไดรบการคมกนและความปลอดภย = โรคระบาด

ผราย การกอการราย นกทองเทยวจะเลยงไมไปเทยวประเทศทมปญหา

ความไมสงบทางการเมอง

9. แรงจงใจทจะไดรบการยอมร บนบถอและไดรบสถานภาพทาง

สงคม = ความสนใจในสภาพสงคมเปน องคประกอบหลงอยางหนงของ

แรงจงใจมนษย ประสบการณทางการทองเทยวสามารถสรางภาพพจน

ใหกบบคคลได

10. แรงจงใจทจะใหรางวลแกตวเอง = การกน การดม การซอ

ของ เพอฉลองความสาเรจหรอเพอชดเชยกบสงทขาดไปในโลกทมแตงาน

และขอจากดตางๆ

6.3 ประเภทของนกทองเทยว

การจดประเภทของนกทองเทยวสามารถจาแนกไดหลายลกษณะ

ดงน

1. ตามการจดการเดนทาง

Mass Tourists กลมนกทองเทยวทมจานวนมาก มการ

เดนทางทองเทยวในรายการเดยวกน พกโรงแร มในระดบเดยวกน

รบประทานอาหาร และทากจกรรมการทองเทยวอนๆ ในแบบเดยวกน

Eco - Tourists นกทองเทยวทเดนทางทองเทยวโดยม

จดประสงคทมง เรยนรและ รกษาสภาพแวดลอมของระบบ นเวศ และ

วฒนธรรม




60

2. ตามจานวนมากนอยของนกทองเทยว

เปนกลม (Group Tour หรอ Escort Tour)

เปนสวนบคคล (Independent Tour)

3. ตามวตถประสงคของการเดนทาง ความมงหมายในการเดนทาง

ของนกทองเทยว ไดแก

การทองเทยวเพอพกผอนหยอนใจในวนหยด (Holiday-

mass Popular individual)

การทองเทยวเพอวฒนธรรมและศาสนา (Cultural Religion)

เปนการเดนทางเพอเรยนรวฒนธรรมของสงคมตางๆ เชน การศกษาความ

เปนอย การชมศลปะ ดนตร ละคร การนมสการ สถานทเคารพ

สกการะทางศาสนา เปนตน

การทองเทยวเพอการศกษา (Educational) เปนการเดนทาง

เพอการทาวจยการศกษา

สอนหนงสอ ฝกอบรม หร อดงานตางประเทศ ซงจะตองพานกอยสถานท

นนๆ เปนเวลานาน

การทองเทยวเพอการกฬาและบนเทง (Sport and

Recreation) คอ การเดนทางไปชม หรอรวมแขงขนกฬา หรอนนทนาการ

ตางๆ

การทองเทยวเพอประวตศาสตร และความสนใจพเศษ

(Historical and special interests)

การทองเทยวเพองานอดเรก (Hobbies) หมายถง การ

ทองเทยวเพอทางานอดเรก เชนการวาดภาพ การเขยนนวนยาย เปนตน

การทองเทยวเพอเยยมญาตมตร (Visiting Friend and

Relative) การทองเทยวเพอธรกจ (Business Travel) เปนการเดนทาง

ของนกธรกจทจ ดเวลาบางสวนของการเดนทางหลงจะทาธรกจเสรจสน

แลว ใชเวลาในการทองเทยวกอนเดนทางกลบ

4. ตามวธการจายเงน

แบบเหมาจาย (Package Tour)

แบบเบดเสรจ (Inclusive Tour)




61

แบบเปนรางวล (Incentive Tour)

แบบเชาเหมาลา (Charter Tour)

5. ตามอาย

6. ตามเพศ

6.4 การกาหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยว

นกวชาการดานการทองเทยวไดกาหนดรปแบบของนกทองเทยว

(Typology : a systematic classification or study of types) เพอ

อธบายพฤตกรรมนกทองเทยว การพฒนารปแบบของนกทองเทยวสวน

ใหญไดมาจากขอมลทไดรบจาก การสมภาษณหรอการใชแบบสอบถาม

(Questionnaire) การกาหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวอาจทาได

หลายวธ ทงนขนอยกบวตถประสงคและวธการทใช

การกาหนดรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยว รปแบบพนฐานทสดคอ

การแบงนกทองเทยวออกเปน 2 กลม ตามลกษณะของพฤตกรรมของการ

เดนทาง คอ การแบงวาบคคลนนเปน 1) นกทองเทยว (Tourists) หรอ 2)

นกเดนทาง (Travellers) นกทองเทยวคอ บคคลซงซอรายการนาเทยว

เหมาจายจากบรษทนาเทยว ในขณะทนกเดนทางคอบคคลซงจดการการ

เดนทางดวยตนเอง เชน ซอตวเครองบนเอง จองทพกเอง กาหนดสถานท

ทองเทยวดวยตนเอง เปนตน

เพอรโอลท (Perreault) และดอรเดน (Dorden) (1979) ไดเสนอ

รปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวออกเปน 4 รปแบบ ไดแก

1. นกทองเทยวแบบประหยด (Budget Travellers) โดยทวไปแลว

นกทองเทยวประเภทนมรายไดปานกลาง แตแสวงหาการหยดพกผอนหรอ

ทองเทยวทใชคาใชจายตา

2. นกทองเทยวชอบผจญภย (Adventurous Travellers) เปน

นกทองเทยวทมการศกษาดและมรายไดปานกลางถงสง มความชนชอบใน

กจกรรมระหวางการหยดพกผอนหรอการทองเทยวแบบผจญภย




62

3. นกทองเทยวประเภทเดนทางระหวางวนหยด (Vacationers

Travellers) เปนนกทองเทยวกลมเลกๆ ซงมกใชเวลาในการคดเกยวกบ

การทองเทยวหรอการเดนทางในครงตอไปวาจะไปทไหน อยางไร

นกทองเทยวกลมนคอนขางมความกระตอรอรนแตมรายไดคอนขางนอย

4. นกทองเทยวแบบชอบเดนทางโดยใชระยะเวลาเดนทางยาวนาน

(Moderates Travellers)

เปนนกทองเทยวทมใจรกการทองเทยวเดนทางอยางมากแตไมสนใจการ

ทองเทยวในระหวางวนหยดสดสปดาหหรอการใชเวลากบการเลนกฬา แต

จะชอบการเดนทางทใชระยะเวลานานมากกวา

โคเฮน (Cohen) ไดเสนอรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยวไว ดงน

(1) นกทองเทยวแบบนนทนาการ (Recreational Tourists)

เปนนกทองเทยวซงเนนความสาคญในกจกรรมทเกยวของกบการ

นนทนาการหรอการพกผอนทางรางกาย

(2) นกทองเทยวแบบปลกตวหาความเพลด เพลน (The

Diversionary Tourists) เปนนกทองเทยวทพยายามทางแนวทางเพอลม

ความจาเจในชวตประจาวน

(3) นกทองเทยวมงหาประสบการณ (The Experiential

Tourists) เปนนกทองเทยวทเดนทางเพอแสวงหาประสบการณทแทจรง

นกทองเทยวประเภทนสนใจศกษาแ ละไดรบประสบการณทแทจรงของ

แหลงทองเทยวทไดไปสมผส ตวอยางเชน เมอเดนทางไปประเทศสเปน ก

ตองการสมผสวถชวตของผคนทองถนหรอวฒนธรรมตางๆ ทแทจรงเปน

ของสเปน

(4) นกทองเทยวแบบชอบทดลอง สงแปลกใหม ( The

Experimental Tourists) มลกษ ณะ

ทเหนเดนชดคอ ชอบตดตอพดคยกบคนทองถนเพอเรยนรและทาความ

เขาใจในชวตความเปนอย การปรบตว

ใหเขากบสงแวดลอมของคนทองถน




63

(5) นกทองเทยวทใชชวตแบบคนทองถน (The Existential

Tourists) นกทองเทยวประเภทนตองการฝงตวเองหรอ ใชชวตภายใต

วฒนธรรมและวถชวตเดยวกบคนทองถน นกทองเทยวประเภทนจะใช

เวลาอยในแหลงทองเทยวนนเปนเวลานาน ตวอยางเชน นกทองเทยวทมา

ใชเวลาอยในแหลงทองเทยวบางแหงในประเทศไทย เชน พทยาหรอ

เชยงใหม และพยายามใชชวตเชนเดยวกบคนท องถน ไมวาจะเปนการ

ปฏบตตว การรบประทานอาหาร การพยายามพดภาษาทองถน เปนตน

สานกงานเศรษฐกจศกษา (Westvlaams 1986, อางจาก

Swarbrook และ Horner 1999) ไดเสนอรปแบบพฤตกรรมนกทองเทยว

ไว ดงน

1. นกทองเทยวประเภทหลงใหลในทะเล (Active sea lovers)

2. นกทองเทยวประเภทชอบผกมตร (Contact-minded holiday

makers) มจตใจชอบตดตอพบปะกบผอน แสวงหามตรใหมโดนเฉพาะท

เปนคนทองถน

3. นกทองเทยวประเภทชอบชมธรรมชาต (Nature Viewers) ชอบ

ความงดงามของภมทศนของแหลงทองเทยว

4. นกทองเทยวประเภทแสวงหาการพกผอน (Rest-seekers) ใช

เวลาไปกบการนอนพกผอนหยอนใจมากกวาการทากจกรรมอนๆ

5. นกคนหา (Discovers) ชอบกจกรรมประเภทผจญภยและชอบ

แสวงหามตรใหม

6. นกทองเทยวแบบเดนทางพรอมครอบครว (Family-orientated)

เปนนกทองเทยวทหลงใหลในแสง แดดและทะเล และชอบเดนทาง

ทองเทยวแบบไปเปนครอบครว

7. นกทองเทยวแบบประเพณนยม (Traditionalists) ชอบเดนทาง

ทองเทยวทเนนความปลอดภยและไมเสยงภย

รปแบบการทองเทยวทจดแบงตามวตถประสงคของการเดนทาง เปน

การจดแบงอกรปแบบหนงทพจารณาจา กจดประสงคในการเดนทางของ




64

นกทองเทยวเปนสาคญ โดยสามารถแบงออกเปน 3 รปแบบใหญๆ คอ การ

ทองเทยวเพอความเพลดเพลนและการพกผอน การทองเทยวเพอ

วตถประสงคทางธรกจ และการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ

1. การทองเทยวเพอความเพลดเพลนและการพกผอน

การทองเทยวเพอความเพลดเพลนและการพกผอน เปนการ

ทองเทยวเพอตอบสนองความตองการทจะหลกหนสภาพชวตประจาวนท

จาเจ หรอตองการเปลยนสภาพแวดลอมเดมเพอใหรางกายและจตใจไดรบ

การพกผอน เชน หลกหนอากาศหนาวในประเทศของตน ความอยากร

อยากเหน ในสงทแปลกใหมไปจากเดม หรอบางครงตองการเพยงแค

เปลยนบรรยากาศ หรอเพอชมทวทศนท สวยงามแตกตาง การทองเทยว

ในลกษณะนเปนจดประสงคพนฐานหลกของนกทองเทยวสวนใหญทวโลก

ทงน วตถประสงคในการเดนทางของนกทองเทยวเพอค วาม

เพลดเพลน และการพกผอนจะแตกตางกนในรายละเอยด และเปนตวระบ

กจกรรมและแหลงทองเทยวทนกทองเทยวตองการ ดงตวอยางประกอบ

วตถประสงค ตวอยางแหลงทองเทยว

1. ตองการหลกหนจาก

ชวตประจาวน

สวนสาธารณะ

อทยานแหงชาต

นาตก

สปา

ชายทะเล เกาะแกง

2. ตองการหาประสบการณท

แปลกใหม

กจกรรมกลางแจง เชน ดานา ปน

เขา

ทศนศกษาหมบานชาวเขา

สวนสนกเฉพาะทาง (Theme

Park)

3. หลกหนอากาศหนาว ตากอากาศชายทะเล (sea sand

sun)

กจกรรมดานา




65

2. การทองเทยวเพอวตถประสงคทางธรกจ

ในประเทศท พฒนาแลวสวนใหญโดยเฉพาะในสหรฐอเมรกา

แคนาดา และสหราชอาณาจกร ประชากรมกจะเดนทางเพอธรกจเปน

วตถประสงคหลก จงเปรยบเสมอนวาธรกจกบการเดนทางตองอยคกน

เสมอ

แมวาการเดนทางเกยวของกบธรกจทมวตถประสงคเกยวของ

กบการทางา น แตกจดเปนการทองเทยวอกรปแบบหนง เนองจากการ

เดนทางในลกษณะนจะสรางรายไดใหกบจดหมายปลายทางทนกธรกจไป

เยอน และนกธรกจนนกไมไดมวตถประสงคทจะไปอย ณ สถานทนน

เพอทจะทางาน หารายไดอยางเดยว หากตองบรโภคสนคาและบรการ

ตางๆ ซงหมายถงการเขาพกในโรงแรม การใชบรการหองประชม ซอของ

ฝากของทระลกตางๆ การเดนทางทองเทยวเพอจดประสงคทางธรกจ แบง

ออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ

2.1 การเดนทางทองเทยวเพอธรกจโดยทวไป (Regular

business travel) หมายถง การเดนทางไปตดตอ ประสานงาน หรอเซน

สญญาเกยวกบธรกจ โดยอาจมระยะเวลาในการหยดพกผอน 2-3 วน

แทรกอยในการเดนทางนน เชน นกธรกจชาวองกฤษเดนทางมาเซน

สญญาหนสวนโรงแรมในประเทศไทย หรอตวแทนขายประกนเดนทางไป

เยยมลกคา

2.2 การทองเทยวเพอการประชมนานาชาต การทองเทยวเพอ

เปนรางวล และการทองเทยวเพอจดนทรรศการนานาชาต (Meeting,

Incentive, Conference/Convention/Congress and Exhibition :

MICE) การทองเทยวในรปแบบนกาลงไดรบความสนใจทงจากภาครฐ

และเอกชนทวโลก โดยมการสงเสรมใหเกดการพฒนาการทอง เทยวใน

รปแบบนอยางจรงจง เนองจากเหนความสาคญถงภาพลกษณดานการ

ทองเทยวทงในระยะสนและระยะยาว กลาวคอ ผทเดนทางมาในลกษณะ

ดงกลาวมกเปนนกทองเทยวทมศกยภาพสง และมความสามารถในการใช

จายมากกวานกทองเทยวทวไป นอกจากน แมวาผทมาเขารวมกจกรรม

ดงกลาวจะมวตถประสงคหลกในการเดนทางทเกยวของในเชงธรกจ แต

หากคนกลมนมความประทบใจและมประสบการณทดตอพนททไดไปเยอน




66

เปนครงแรก กอาจเดนทางกลบไปยงพนทนนอกครงในรปแบบการ

ทองเทยวเพอการหยดพกผอนในรป แบบอนๆ อกทงกลมคนเหลานเปนคน

ทมการศกษาระดบสงและมผนาดานความคด หากเลอกทจะมาแหลง

ทองเทยวใด กยอมจะสรางภาพลกษณทดใหแกแหลงทองเทยวนน

สงสาคญทนกธรกจแตละกลมตองการเหมอนกน คอ ความ

สะดวกรวดเรวในการเด นทางเนองจากบางครงอาจมเวลาจากดในการ

ตดตอธรกจ และอาจตองเดนทางหลายแหงในคราวเดยวกน รวมถงความ

ตองการสงอานวยความสะดวกในการตดตอธรกจ เชน ในโรงแรมมกจะม

หองตดตอธรกจ ( Business Center)

ซงมบรการตดตอสอสารทสาคญ ไมวาจะเปนโทรสาร โทรศพท ไปรษณย

อเลกทรอนกส เครองถายเอกสาร หรอแมกระทง ผชวยสวนตว ไวรองรบ

กลมลกคาดงกลาว

กลมนกธรกจเหลานเปนลกคาทเปนทตองการของ

ผประกอบการธรกจ เนองจากเปนกลมทมการศกษาสง จงจดเปนกลม

นกทองเทยวคณภาพทสาคญคอ มรายไดระดบสง และพรอมทจะจายเงน

จานวนมากเพอสงอานวยความสะดวกทกอยาง เพอใหธรกจทตดตอสาเรจ

การทองเทยวเพอความสนใจพเศษ (Special Interest

Tourism) เปนรปแบบของการทองเทยวทเกดจากการทนกทองเทยวบาง

กลม รสกวาการเดนทางเพยงเพอไปชมบานเมอง หรอชมธรรมชาตเปน

รปแบบทไมสามารถตอบสนองความตองการของนกทองเทยวซบซอนขน

ไดอกตอไป ทงน จากการสารวจพบวา กจกรรมการทองเทยวในตะวนตก

มความหลากหลายมากมายไปกวาชมบานเมองหรอการชมธรรมชาต เชน

กจกรรมดา นโบราณคด การเลนบอลลน การทองอวกาศ การดานา เปน

ตน ความตองการในการทองเทยวทหลากหลายและซบซอนขน เปน

เหตผลหนงทาใหเกดการทองเทยวเพอความสนใจพเศษขน

ความตองการในการเดนทางทองเทยวทหลากหลายและ

ซบซอนขน เกดจากการเปลยนแปลงสาคญๆ ดงตอไปน

1. การเปลยนแปลงทางทางโครงสรางประชากรและภม

หลงของนกทองเทยว ดงจะเหนไดวาในประเทศตะวนตกใหเกด

นกทองเทยวกลมใหมๆ ขนมากมาย อาท นกทองเทยวสงอาย

นกทองเทยวกลมคนโสด เปนตน




67

2. การเปลยนแปลงคานยมของประชากรโลก อนเปนผลจาก

การพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม กลาวคอ โลกในปจจบนไดเรมกาวเขา

สโลกแหงสงคมสารสนเทศ (Information Society) หรอสงคมในคลนลกท

สาม (The Third Wave) มากขน ซงสงผลใหประชาชนในแตละสงคม ม

ลกษณะความแตกตางในการบรโภคสงทแตกตางกนไปตามความชอบของ

แตละคน

การเปลยนแปลงความตองการของนกทองเทยวดงกลาว

ทาใหประเทศทเปนจดหมายปลายทางของการทองเทยวพยายามอยาง

เตมท ในการเขาถงตลาดการทองเทยวโลก เพอใหสามารถดงดด

นกทองเทยวได ทามกลางการแขงขนอยางหนวงหนก ผประกอบการ

ทองเทยวทวโลก จงไดพฒนาสนคาการทองเทยวของตนใหมเอกลกษณท

แตกตางจากสนคาการทองเทยวในประเทศอน ซงมาสการผลตสนคาใน

รปแบบ “สนคาทาพเศษ ” (Order made) ทนกทองเทยวหรอกจกรรม

ทองเทยวสอดคลองกบความตองการและความสนใจของแตละคน

3. การทองเทยวเพอความสนใจพเศษ

รปแบบของการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ ในปจจบนการ

จดการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ มรปแบบทแตกตางกนมากมาย แต

ไดรบการศกษาอยางเปนกจจะลกษณะนน มอยอยางนอย 6 รปแบบใหญ

ดวยกน โดยแตละรปแบบตอบสนองตอความสนใจพเศษของนกทองเทยว

ทแตกตางกน คอ

3.1 การทองเทยวเชงนเวศ

คาวา การทองเทยวเชงนเวศ (Eco–tourism) ไดกลายเปนคา

ทใชในวงการการทองเทยว

อยางกวางขวาง และหลากหลาย จนแทบจะไมมคาจากดความเปนไป

ในทางเดยวกนอยางชดเจน อกทงในแนวทางปฏบตทเกยวของกบการ

ทองเทยวดงกลาว กยงไมชดเจนอกดวย ดงเชนท ลนเบอรก เค (Linberg

K.) ไดวเคราะหวามการใช คาในระดบทแตกตางกน ตงแตการทองเทยว

เพอศกษาธรร มชาตของผเชยวชาญเฉพาะสาขา (Hard–core nature




68

tourism) การทองเทยวเพอไปชมธรรมชาตดวยความตองการเขาใจถง

ระบบนเวศ (Dedicated nature tourism) การทองเทยวเพอไปชนชม

ธรรมชาต (Mainstream nature tourism) และ

การทองเทยวทใชธรรมชาตแบบผวเผน (Casual nature tourism)

ประเทศไทยในระยะแรกไดมการใชคาทกลาวถงการ

ทองเทยวในรปแบบนแตกตางกนออกไป ไมวาจะเปนการทองเทย วเชง

อนรกษ การทองเทยว สเขยว การทองเทยวเพอธรรมชาต การทองเทยว

เชงชวภาพ ในทสดการทองเทย วแหงประเทศไทย ไดประชมหนวยงานท

เกยวของ และบญญตศพทคาวา “การทองเทยว

เชงนเวศ” ขน โดยพยายามใหครอบคลมลกษณะกจกรรมและความหมาย

ของคาตางๆ ทเกยวของใหมากทสด

ดงมคานยามตอไปน การทองเทยวเชง นเวศ คอ การทองเทยวอยางมการ

รบผดชอบในแหลงธรรมชาตทมเอกลกษณเฉพาะถน และแหลงวฒนธรรม

ทเกยวเนองกบระบบนเวศ โดยมกระบวนการเรยนรรวมกนของผท

เกยวของ ภายใตการจดการดานสงแวดลอมและการทองเทยวอยางมสวน

รวมของทองถน เพอมงเนนใหเกดจตสานกตอการรกษาระบบนเว ศอยาง

ยงยน

ในปจจบน กระแสความตนตวตอการทองเทยวเชงนเวศได

แพรหลายไปยงประเทศกาลงพฒนา ทอาศยการทองเทยวเปนเครองมอใน

การพฒนาประเทศ ดวยความเชอวา หากดาเนนการทองเทยวเชงนเวศให

เหมาะสม กจะ สามารถอนรกษธรรมชาตได พรอม ๆ กบกา รพฒนา

เศรษฐกจ และสามารถสรางงานใหคนในทองถน ดงตวอยางของประเทศ

เคนยาในแอฟรกา ซงไดสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศมานาน โดยการ

ทองเทยวในรปแบบน ใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจตอเคนยาสงกวาการ

ใชทดนตามปกตในการเกษตรหรอลาสตวถง

162 เทา เชน การ ลาสงโตตวผหนงตวจะทารายไดประมาณ 8,500

ดอลลาร แตถาคมครองไว และสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศ สงโตตว

เดยวกนนนจะชวยทารายไดเขาประเทศไดถง 515,000 ดอลลาร และชวย

ใหคนทองถนมอาชพอกอยางนอย 2,000 คน




69

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเชงนเวศ

รปแบบทจดในตางประเทศ รปแบบทจดในประเทศไทย

1. การทองเทยวเพอชมปลาวาฬ

บรเวณชายหาดในญปน

สหรฐอเมรกา นวซแลนด

2. การทองเทยวชมนก ในญปน

3. การเทยวชมฟารมปศสตวใน

ออสเตรเลย และนวซแลนด

4. การทองเทยวในอทยานแหงชาต

5. การทองเทยวแบบซาฟารใน

แอฟรกา

6. การทองเทยวปาฝนเขตรอนใน

เกาะบอรเนยว

1. การชมหรอเขารวมการปลกปา

โกงกาง

2. การชมทงดอกบวตอง ดอยแมอ

คอ จงหวดแมฮองสอน

3. การชมทงทานตะวน จ.ลพบร

4. การเดนทางในปาฝนเขตรอน

บรเวณอทยานแหงชาต เชน

เขาใหญ ภกระดง ภเรอ

5. การชมสวนเกษตร (agro–

tourism)

6. การชมนกทอทยานแหงชาตเขา

ใหญ หรอนาหนาว

3.2 การทองเทยวเชงสขภาพและกฬา

โดยทวไปแลวการทองเทยวเชงสขภาพและกฬา เปนการ

ทองเทยวทมจดหมายเพอบาบดโ รค บารงรกษากายหรอสขภา พจต

(Health tourism) ซงรวมถงการออกกาลงกายหรอกา รเลนกฬาเพอรกษา

สขภาพดวย (Sport tourism) นอกจากน ยงรวมหมายถงการทองเทยวเชง

ผจญภย ( Adventure tourism) ซงเปนหนง

ในกจกรรมยอยของการเลนกฬาเอาไวดวย

ดงนน การทองเทยวเชงสขภาพและ กฬาจงเกยวของกบ

กจกรรม 3 รปแบบใหญ ซงมความเกยวของกน คอ

1. การทองเทยวเชงสขภาพ (Health Tourism) เปนการ

ทองเทยวควบคไปกบการดแลสขภาพของนกทองเทยว โดยสามารถแบบ

ตามลกษณะสขภาพของนกทองเทยวออกเปน 3 ระดบ คอ




70

การทองเทยวเพ อรกษาโรคของนกทองเทยว การ

ทองเทยวในลกษณะนกาลงไดรบความนยมเปนอยางสงในประเทศไทย

เนองจากคารกษาพยาบาลภายในประเทศไทยทถกกวาตางประเทศ และ

ประเทศไทยมแพทยทเชยวชาญและฝมอ

การทองเทยวเพอฟนฟสขภาพของนกทองเทยว หรอ

การอยในระยะ พกฟนโดยนกทองเทยวตองการอากาศทบรสทธ อยใน

สงแวดลอมทสดใส อาหารเพอสขภาพ และการออกกาลงกายอยางเบาๆ

เพอฟนฟสขภาพ สถานบรการในลกษณะน เชน ชวาศรม สถานพกตาก

อากาศชายทะเล เปนตน

การทองเทยวเพอรกษาสขภาพนกทองเทยวทดอยแลว

ใหดยงขน การทองเทยวในลกษณะนกาลงไดรบความนยมเปนอยางสงทว

โลก เนองจากนกทองเทยวสวนใหญ เรมใหความสาคญกบการรกษา

สขภาพของตวเองภายใตสภาวะแวดลอมทยาแยในปจจบน โดยการหนมา

ออกกาลงกายทถกวธ การนงสมาธ การฝกโยคะ ไทเกก การพกผอนในท

อากาศบรสทธใกลชดธรรมชาตมากขน

การอาบนาแร การนวดแผนโบราณ การรบประทาน

สมนไพร และการรบประทานอาหารเพอสขภาพ ซงประเทศไทยมสถาน

ใหบรการและสนคาทเปนทรจกไปทวโลก เชน การนวดแผนโบราณทวด

โพธ สถานบรการสขภาพชวาศรม การนงสมาธทสวนโมกขลาราม เปนตน

2. การทองเทยวเชงกฬา (Sport Tourism) สามารถแบง

รปแบบออกเปน 2 ลกษณะตามวตถประสงคในการเลนกฬา

การเลนกฬาเพอสขภาพ คอ นกทองเทยวทไปทองเทยว

พรอมกบวตถประสงคทจะ

ไปออกกาลงกายดวยการเลนกฬา เชน เลนกอลฟ ดานา พายเรอ

การเลนกฬาเพอการแขงขน คอ นกกฬาไปแขงขนกฬา

ระหวางจงหวดหรอระหวางประเทศ หรอระดบโลก โดยถงแมจะม

วตถประสงคหลกเพอการแขงขน แตนกทองเทยวกจะไดรบสขภาพ

ทแขงแรงในทางออม และยงไดทองเทยวซงสงผลทาใหสขภาพจตดดวย




71

3. การทองเทยวเชงผจญภย (Adventure tourism)

เปนอกรปแบบยอยอกอยางหนงของการทองเทยวเชงกฬา

แตนอกจากจะเนนผลตอสขภาพกายแลวยงมงเนนไปทความตนเตนขณะ

ทากจกรรมนนๆ เชน การปนเขา ไตหนาผา การลองแกง เปนตน

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเชงสขภาพและกฬา


1. การอาบนาแร

2. การนงสมาธ

3. การเขารวมโปรแกรมลดนาหนก

4. การไปดานา

5. การไปเลนสก

6. การปนเขาทมชอเสยง เชน

หมาลย เอลป

7. การกระโดดจากทสง (บนจจมพ)

1. การใชสมนไพรรกษาโรค และ

บารงรางกาย

2. การรบประทานอาหารไรพษ เชน

ทชวาศรม

จงหวดประจวบครขนธ

3. การนวดแผนโบราณทวดโพธ

4. การนงสมาธ

5. มหกรรมการแขงขนไตรกฬา จ .

ภเกต

6. มหกรรมวาวโลก ทกรงเทพฯ

7. การชกมวยไทยและห ดมวยไทย

พนฐาน

4. การทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม

เปนรปแบบการทองเทยวเพอความสนใจพเศษทเตบโต

อยางรวดเรว และมบทบาทในอตสาหกรรมการทองเทยวโดยรวม

คอนขางมาก เนองจากนกทองเทยวมกสนใจและตองการเขาใจวฒนธรรม

ของประเทศอนทแ ตกตางไปจากตน โดยผานการชมหรอสมผส

ศลปวฒนธรรมแขนงตางๆ ซงหมายรวมถง ศลปะทกแขนงทง

สถาปตยกรรม ประตมากรรม จตรกรรม หตถกรรม นาฏศลป ดรยางคศลป

ตลอ ดจนมรดกทางประวตศาสตร ซงหมายถง โบราณสถาน และ




72

โบราณวตถ ซงความสนใจตอสงเหลานเปนพนฐานความสนใจดงเดมของ

นกทองเทยวอยแลว

การทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม มความคลายคลงกบ

การทองเทยวเพอสมผสชาตพนธ และวฒนธรรมพนถน ซงเปนรปแบบของ

การทองเทยว เพอความสนใจพเศษอ กรปแบบหนงทจะไดกลาวถงตอไป

อยางไรกด การทองเทยวทงสองรปแบบนมขอแตกตางกนตรงท การ

ทองเทยวเชงศลปวฒนธรรมใหความสาคญตอการสมผสวฒนธรรม ซงม

สภาพเปนวตถหรอการแสดง ในขณะทการทองเทยวเพอ เรยนรชาตพนธ

และวฒนธรรมพนถน ใหความสาคญกบการสมผสวฒนธรรม โดยผานวถ

ชวตมนษยซงเปนผสรางวฒนธรรม

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเชงศลปะวฒนธรรม


1. การชมปราสาทในชนบท

องกฤษ

2. การชมสงมหศ จรรยของ

โลก เชน หอเอนเมอง

ปซา ประเทศอตาล นครวด

ประเทศกมพชา

ปรามด ประเ ทศอยปต กาแพง

เมองจน ฯลฯ

3. การชมพระราชวงทม

ชอเสยง เชน พระรา ช วง

แวรชายส ประเทศฝรงเศส

พระราชวงบกกงแฮม ประเทศ

องกฤษ ฯลฯ

4. การชมพพธภณฑ

5. การชมหอศลป

6. การชมละครเวทโอเปรา

1. การชมพระบรมมหาราชวงและ

วดพระแกว

2. การชมวดตางๆ

3. การชมการปลกเรอนไทย ไมม

ตะป

4. การชมการทาหตถกรรมไทย

เชน การรอย พวงมาลย การทา

ตกตาชาววง การทา

เครองประดบทองคา

5. การชมหนขผงการละเลนไทย

6. การชมสถานทสาคญทาง

ประวตศาสตร เชน สโขทย

อยธยา กาญจนบร ฯลฯ




73

5. การทองเทยวเพอ ศกษาชาตพนธและสมผสวฒนธรรมพน

ถน (Ethnic Tourism)

เปนรปแบบหนงของการทองเทยวเพอความสนใจพเศษ

ความสนใจเบองตนททาใหนกทองเทยวเขารวมการเดนทางดงกลาวน คอ

การใฝห าโอกาสทจะไดสมผสกบกลมคนท มชาตพนธ และภมหลงทาง

วฒนธรรมทแตกตางไปจากตวของนกทองเทยวโดยตรง ดวยความคดทวา

ถงแมพพธภณฑและงานทางศลปะวฒนธรรม อาจจะสามารถสะทอนชวต

ความเปนอยของคนตางชาตพนธนนไดในระดบหนงกตาม การสมผสสง

เหลานยอมไมอาจเทยบไดกบการสมผสโดยตรงกบคนตางชาตพนธนน

จากการไดใชชวตรวมกนหรอพบปะพดคยกนในระยะเวลาหนงได

การทองเทยวเพอเรยนรความแตกตางทางชาตพนธและ

วฒนธรรมพนถน นนเปน

“การทองเทยวเพอการแสวงหา สมผสกบคนทมชาตพนธและภมหลงทาง

วฒนธรรมทแตกตางไปจากตวนกทอง เทยว ไมใชการสมผสสงประดษฐ

ทางวฒนธรรม” ซงม 2 รปแบบ คอ

1. การท นกทองเทยวไปพานกอาศยอยกบกลมชาต

พนธหนงๆ เปนเวลานาน และใชชวตเหมอนคนพนเมองนน




74

2. รปแบบทมการจดการ โดยนกทองเ ทยวไปทศนศกษา

เยยมชมกลมชาตพนธหนงๆ ในชวงเวลาสนๆ โดยพยายามเรยนรเขาใจ

วฒนธรรมชนเผานน และอาจจะไมไดลองใชชวตในรปแบบเดยวกบ

ชนพนเมองเสยทงหมด เชน การเทยวชมและรวมกจก รรมทางวฒนธรรม

ของชาวอะบอรจน ( Aborigine)

ในออสเตรเลย การเทยวชมและทศนศกษาหมบานชาวเผาไอน (Ainu) ใน

ญปน การไปชมหมบานกะเหรยงคอยาว เปนตน

ในปจจบนการทองเทยว เพอสมผสชาตพนธและ

วฒนธรรมพนถน ไดรบความนยมขนเรอยๆ และกลายเปนจดขายทสาคญ

ของการทองเทยวในหลายๆ ประเทศ โดนเฉพาะอฟรกาและเอเชย รวมถง

ประเทศไทยเอง การเทยวปาและสมผสวฒนธรรมชาวไทยภเขา กเปนการ

ทองเทยวอกรปแบบหนงทได รบความนยมมาก นอกจากน ประเทศไทยยง

มแหลงทองเทยวทองถนอกมากมาย ทมศกยภาพสงในการจดการ


ในลกษณะน หากมการดาเนนการอยางเหมาะสม การทองเทยวในรปแบบ

นอาจเปนแหลงรายไดทสามารถกระจายไปสภมภาคตาง ๆ ในประเทศ

ไทยได ในทางตรงกนขางหากไมมมาตรการรองรบการจดการทองเทยว

ใหเหมาะสมแลว การทองเทยวในรปแบบนอาจสงผลกระทบอยางรนแรง

ทาใหสงคมหรอชมชนทองถนเสยสมดลได

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเพอสมผสชาตพนธและวฒนธรรมพนถน


1. การรวมพานกและทศนศกษา

หมบาน ของชน

เผาพนเมองในแอฟรกา หรอ

ชาวเผาไอน

ในเกาะฮอกไกโด ประเทศญปน

2. การใช ชวตในทงหญา บนท

ราบสงของมองโกล

3. การเทยวชม และรวมกจกรรม

1. การชมวถชวต หรอการ

รวมพานกกบชาวไทยภเขากลม

ตางๆ

2. การใชชวตกบชาวบาน

เชน ชาวบานหมบาน

ครวง จ .นครศรธรรมราช ชาว

เกาะยาว จ.ภเกต

3. การชมการทานาขาวและ




75

ทางวฒนธรรมของชาวเมารใน

นวซแลนด

วถชาวนาไทย

4. การชมการเกบมะพราว

และวถชวตชาวบาน

ทเกาะสมย

6. การทองเทยวเพอการศกษา (Education tourism)

หมายถง การเดนทางทมการเรยนรเกดขน ซงม

ความหมายเฉพาะเจาะจงวาเ ปนการเรยนร โดยม การจดการ (organized

learning) เชน มการวางแผนลวงหนา มขนตอนทชดเจน มครผสอน

ทชานาญ และมวธการฝกหดตามแบบแผน เปนตน นอกจากน การเรยนร

มกไดจากประสบการณจรงไมใชการเรยนรจากตารา

การทองเทยวในรปแบบนมกจะประกอบไปดวยขนตอน

ตางๆ ทครอบคลมถงการวางแผนการเดนทาง การวางแผนการศกษาใน

รปแบบของหลกสตร การเรยนรในสถานททองเทยวและการประเมนผล

ลกษณะดงกลาวทาใหการทองเทยวเพอการศกษามลกษณะเฉพาะ

แตกตางจากการทองเทยวเพอความสนใจพเศษอนๆ ซงมลกษณะของการ

ไดเรยนรจากกจกรรมการทองเทยวเชนเดยวกน ลกษณะแตกตางอกอยาง

หนงกคอ

การทองเทยวเพอการศกษาตองมการเรยนรทเปนกจ จะลกษณะจาก

ครผสอน โดยสวนใหญครผสอนในการทองเทยวเพอการศกษาน มกเปน

ครหรออาจารยอยแลว เชน อาจารยมหาวทยาลย อาจารยสอนภาษา หรอ

สอนศลปหตถกรรม เปนตน ซงครผสอนจะทาหนาทแตกตางจาก

มคคเทศก และมการแบงหนาทกนอยางชดเจน กลาวคอ มคคเทศกจะทา

หนาทในการนาทาง คมกนอนตราย ใหความบนเทง และจดการกจกรรม

ของนกทองเทยว สวนครผสอนจะทาหนาทเปนพเลยง หรอทปรกษาของ

นกทองเทยว

ตวอยางรปแบบการทองเทยวเพอการศกษา





76

1. การเรยนทาอาหารฝรงเศส

2. การเรยนรพธชงชา ในญปน

3. การเรยนภาษาองกฤษท

ออสเตรเลย องกฤษ

สหรฐอเมรกา แคนาดา

นวซแลนด

4. การเรยนดานาทเกาะกวม

5. การเรยนรการเลนฟตบอลท

เยอรมน

1. การเรยนทาอาหารไทย ขนม

ไทย

2. การเรยนนาฏศลปไทย

3. การเรยนภาษาไทย

4. การเรยนทาเครองปนดนเผา

ปนตกตาชาววง รอย

พวงมาลย แกะสลกผลไม

5. การเรยนปนหนตกตาชาววง

6. การเรยนดานาทเกาะเตา

7. เรยนนวด

8. เรยนมวยไทย

9. เรยนสมนไพร

ไมวาจะเปนก ารทองเทยวลกษณะใด หากเราทราบ

แรงจงใจในรปแบบตางๆ ในการกระตนใหนกทองเทยวอยากเดนทาง และ

สามารถตอบสนอง ความตองการนนๆ ไดอยางตรงจด จะเปนผ ลให

นกทองเทยวประเมนผลประสบการณทตนไดรบในการเดนทาง ไปในเชง

บวก ถาในชวงทนกทองเทยวพานกอยสถานทนนไดร บความพอใจและ

ประทบใจในสงตางๆ กจะรสกพอใจตอการเดนทาง แตถาไมพอใจใน

สภาพแวดลอม ผคนหรอการบรการจากสถานทนน กจะมสวนทาใ หการ

เดนทางครงนนไมเปนทถกใจและอาจทาใหผเดนทางนนนาประสบการณ

ทวานมาพจารณาประกอบในการเดนทางครงตอไปหรออาจนา

ประสบการณดงกลาวบอกตอ ซงมผลตอแรงจงใจในการเดนทางของ

นกทองเทยวรายอน ๆ และทายทสดกจะสงผลกระทบตอภาพรวมของการ

ทองเทยวของประเทศในภาพรวมอกดวย




77

6.5 ตวอยางโมเดลการยกระดบคณภาพบรการในธรกจ


ในการเรยนรภายใน หลกสตร น มการนารปแบบของสถานการณ

จาลองของโมเดล DMAIC มาใชเพอยกคณภาพการบรการในดานตางๆ

ทใชในเชงธรกจ รวมทงเรอ งของการทองเทยวให ดยงขน ทงนจากการ

ถายทอด

ในรปแบบนจะทาใหผเรยนเหนภาพตวอยางของการบรหารง านของ

องคกรตวอยางองคกรหนง จากคณภาพทยงไมดพอ มการวดประสทธภาพ

อยางชดเจน และมการปรบปรงใหเหนไดอยางชดเจน จากการใชวธการ

วเคราะหและแกไขกระบวนการตา งๆ เพอปรบปรงและเปลยนแปลง

คณภาพในการใหบรการ รวมไปถงการปรบวธการทไดเรยนรไปแลวกบ

สถานการณของผเร ยนแตละคนดวย โดยจะมการแบงกลมยอยเพอ

ประยกตใชกบปญ หาจรง

ทผเรยนกาลงประสบอย การเรยนรดวยรปแบบท interactive เชนน จะทา

ใหผเรยนมสวนรวมของในทกเรองของการเรยน พรอมกบรสกถงผลงาน

ของตนเองทเพงทาสาเรจไปในแตละชวงของการ จาลองสถานการณจรง

ซงจะกอใหการเรยนรกบผเรยนไดอยางแทจรง

การปรบปรงกระบวนการทางานดวยวธการวเคราะหอยางเปนระบบดวย

โมเดล DMAIC




78

รายละเอยดของ DMAIC Model นนมระยะทงหมด 5 ชวงดวยกน

กลาวคอ

ชวงท 1 Define : การกาหนดกรอบของประเดนปญหาการ

ใหบรการทควรปรบปรง

ชวงท 2 Measure : การระบตววด และวธการวดเพอ

ประเมนประสทธภาพการใหบรการ

ชวงท 3 Analyze : การวเคราะหกระบวนการในการพฒนาการ

ทองเทยว/ใหบรการ

ชวงท 4 Improve : การลงมอยกระดบความสามารถในการ

ใหบรการ

ชวงท 5 Control : การควบคมคณภาพการใหบรการ / บรหาร

แหลงทองเทยวใหเปนเลศอยางตอเนอง




79

ทาไมตอง DMAIC Model

• ปรบปรงสนคาและบรการใหด เรว ถกยงขน

• เพมความพงพอใจสงขน

• เพมยอดขาย

• เพมประสทธภาพขององคกร

• ตนทนตาลง (ไมผดซาซาก)

• ทางานไดเรวยงขน

• ใหอานาจการตดสนใจแกทมงาน /ผทางานโดยตรงไดอยาง

วางใจ (empower employees)

ตวอยางขององคกรระดบโลก (World-class Organization) ทนาโมเดล

DMAIC ไปใชแลวไดผล

ชอองคกร

จานวนเงนทไดจากการประหยดได

จากการใชโมเดล DMAIC ตอปโดย

เฉลย

บ. เจเนอรล อเลคทรค $ 2 พนลาน +

บ. เจพ มอรแกน เชส $ 1.5 พนลาน + (ตงแตป 1998)

บ. จอหนสน แอนด จอหน

สน $ 500 ลาน

บ. ฮนนเวล $ 600 ลาน

เครอโรงแรมสตารวด (Starwood Hotels & Resorts Worldwide)

• ป 2006 ไดร เรมทาการปฏวตเมนดานอาหาร ทถกใจลกคา

(Menu Engineering) และสามารถทารายไดเพมเตมไดถง 20 ลาน

เหรยญดอลลาร




80

• ในป 2006 มโปรแกรมตางๆ ทถกพ ฒนาจากหลกการ DMAIC

และสรางผลกาไร 100 ลานดอลลารใหกบสตารวด

• สตารวดกลายเปนโรงแรมในเครอ (Chain Hotel) นองใหมททา

ผลกาไรดวยทสงกวาโรงแรมคแขง อยางฮลตน (Hilton Hotels Corp)

และแมรออท (Marriot Internaiton Inc.) รวมกนถง 15%




81

วธการของ DMAIC Model

ชวงท 1 Define : การกาหนดกรอบของประเดนปญหาการใหบรการท

ควรปรบปรง

Phase 1: Define -

1. – Pareto Chart

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr

Sheraton

Westin

W

5. Voice of Customer

4.

Process Mapping

2.

Problem Statement

1

3. Scope

1. ตรวจสอบแนวโนมของปญหาทพบเจอจากขอมลทมอยดวย

Pareto Chart

หลกการของกฎ 80/20 หรอปาเรโต ชารตนน ถกคนพบโดยนก

เศรษฐศาสตรชาวอตาเลยน ทชอวา วลเฟรโด ปาเรโต (Vilfredo Pareto)

กฏ 80/20 เปนหลกการทเชอมโยงทเกยวของกบคาตอวาทไดรบตางๆ

วา 80% ของคาตอวานนมาจากตนเหตจากปญหาซาซอนทเกดขนเพยง

แค 20 % เทาน น และตอมา ดร . โจเซฟ

จราน (Joseph Joran) กนามาพฒนาตอเพอประยกตใชกบการจดการ

ดานธรกจใหมประสทธภาพยงขน ซงในเรองของการลดปญหาซาซากท

เกดแลวเกดอกนน โดยการนาคาแตวาแตละเรองม าจดลาดบตามจานวน




82

จากมากไปหานอย และคานวณเปอรเซนต ใหสงเกตวาคาตอวาใดบางท

รวมกน (จากมากสดลงมา) แลวไดคาเทากบ 80% ใหมงแกไขเฉพาะเรอง

นนๆ โดยไมตองไปสนใจเรองอนมากนก หากแกไขปญหาจากเรองเหลาน

ได กจะทาใหคาตอวาของลกคาลดลงถง 80% ทนท

ตวอยางของกราฟปาเรโต ชารต มดงน

1 – 31 2544

-

2. กาหนดประเดนของปญหาใหชดเจน (Problem/Opportunity

Statement)

ในการกาหนดประเดนปญหานนจาเปนจะตองมตวเลขของขอมล

ชวงระยะเวลาทเราเกบขอมล




83

ในการโดยละเอยด รวมท งทมาทไปของการวเคราะหปญหา เพอทเรา

สามารถจะกาหนดจดทเปนปญหาทเราตองการจะแกไขไดอยางถกตอง

3. กาหนดขอบขายของปญหาทจะแกไข (Scope)

จดประสงคในการกาหนดขอบเขตของปญหา คอ การระบจดท

เราควรมงความสนใจในการแกไขปญหาวาเป นสวนของกระบวนการใด

ในงานของเรา ทงนไมจาเปนต องมงไปทปรบปรงทกกระบวนการ ในการ

หาขอบเขตปญห านน แนะนาใหใช Model IPO (มาจาก Input,

Process, Output) ทงน อาจเรมจากการกาหนดกระบวนการตงแตตนจน

จบของกระบวนการทางานทเก ยวของกบปญหาของเรากอนกได แลวจง

กาหนด Input และ Output เพอใหเขาใจงายขน จงไดแนบตวอยางงายๆ

ในเรองการทาอาหารมาใหดกนดวย ดงน

IPO

Inputs ProcessInputs Process

Inputs Process Outputs

XYZ -

การกาหนด IPO นนเปนพนฐานในการกาหนดกระบวนการ As-

Is Process Map และการกาหนดตววดในชวงตอไปอกดวย




84

4. การคนหาเสยงของลกคา (VOC : Voice of Customers) การ

คนหาเสยงของลกคาเปนสงสาคญทจ ะขาดไมไดในการวเคราะหปจจย

ตางๆ ในดานการใหบรการของเรา ซงประกอบไปดวย การวจยลกคา เพอ

ความเขาใจอยางถองแท (Guest Research Methods) ซงมทงทางตรง

และทางออม คอ

ทางตรง เชน Surveys, Focus Groups, สมภาษณ, โทรศพท

, พดคยโดยตรงกบลกคา

ทางออม เชน การวเคราะหคแขง /ตลาด การวดพฤตกรรม

(Behavior measures) คาตอวาของลกคา การสงเกตการณ

ณ จดทางาน

เมอไดข อมลทเปนเสยงของลกคามาแลว ขนตอนตอไปคอการ

แปลเสยงของลกคาใหเปนความตองการของลกคาทวดไดอยางเปน

รปธรรม (Customer Requirements) ดงตวอยาง ดงน




85

Customer Comment

คาพดของลกคา

Image or Issue

ประเดน

Requirement

ความตองการ

“นผมเสยเวลาไปมาก

เลยนะกบการท

พยายามจะตดตอคณ

เนย...เบอรโทรคณไมม

ระบอยในใบเสรจเลย

เชอเลย!”

ความสะดวกในการ

ตดตอธรกจ

บรษ ทจะตองมเบอร

โทรศพทและเบอร

แฟกซในใบเสรจทกใบ

“บรษทคณลง

โปรโมชนทองเทยว แต

โทรมาทไร เจาหนาท

ตอบไมเหมอนกนเลย

ไมรจะเชอใครด”

ความคงเสนคงวาของ

การใหขอมล

เจาหนาททใหขอมล

จะตองมขอมลเรอง

โปรโมชนของบรษทท

ทนตอเวลาและตรง กน

ทกคน

5. การเขยน “As-Is Service Process Map”

“As-Is Service Process Map” คอ การเขยนแผนผงของ

กระบวนการในการทางานในปจจบน แผนผงนจะมทงแผนแบบคราว

(High level) และแบบละเอยดมาก (Low level) ทงน ยงละเอยดเทาไร ก

จะยงทาใหค นในทมมควา มเขาใจตรงกนมากขน ในการเขยนหากเราม

เวลาจากขนตอนหนงไปอกขนตอนหนง กจะยงทาใหเกดความเขาใจใน

ขนตอนทเกดปญหาไดลกยงขนในขนตอนนควรเชญผทเกยวของโดยตรง

มาชวยกนระดมความคดเหน

ชวงท 2 Measure : การระบตววด และวธการวดเพอประเมนประสทธภาพ

การใหบรการ

ทาไมตองวด?

“Key Measure” จะชวยทาใหเราสามารถประเมนระดบของผลการ

ดาเนนงานของเราได จากขอมลทเรารวบรวมได

การวดจะทาใหเรามโอกาสในการเขาใจ




86

- ปญหา

- กระบวนการ

- ลกคา

- องคกร

ในการปรบปรงประสทธภาพในการดาเนนงานของเรา เราใช “Key

Measures” เพอ

- ระบบรเวณทเปนปญหาสาคญเพอปรบปรงแกไข

- ทาความเขาใจกบปญหา ซงจะนาไปสตนตอ /สาเหตของ

ปญหา

- ระบวามจดใดบางทเรายงไมสามารถดาเนนงานไดตามสงท

ลกคาตองการ

Phase 2: Measure (

I P OInput Output

1. Key Measures)

Process

• CTQ &

2. Stratification)

Who?

What?

When?

Where?

3.

(operational definitions) O

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1st Qtr 2nd Qtr 3rd Qtr 4th Qtr

Sheraton

Westin

W

4. Checksheets

2

1. การระบตวชวดประสทธภาพการใหบรการ (Key Measures)

ในการสรางตวชวดนน เราสามารถตอยอดจากโมเดล IPO ทเรา

เขยนขน มาในชวงท 1 ดงทกลาวมาแลว หลงจากนนจงจะนามาระบ

ตวชวดซงจะใชวดประสทธภาพในการทางานตอไป ตวชวดนควรจะวดทง




87

ประสทธภาพของกระบวนการและประสทธผลของ ผลลพธ ของงานททา

ทงหมด เชน

ประเภทของตวชวด (Type of Measure)

การวดประสทธภาพ (Efficiency)

ตนทนทงหมด

ระยะเวลาทงหมด

ทรพยากรทใชไป

จานวนของงานทซาซอน

จานวนความเสยหายทเกดจากความผดพลาดข องเสย

(Waste)

การวดประสทธผล (Effectiveness)

ความตรงตอเวลาในการจดสง

เปนไปตาม รปแบบทกาหนด (Specification) หรอ

มาตรฐาน

ความพงพอใจ

ประสบการณทไดจากการใหบรการ

ความถกตอง

Key Measures & IPO

เราใช IPO เพอใชในการระบหาตวชวดสาหรบ Input, Process and Output

ตวอยาง : กระบวนการสงสนคาใหแกลกคา

คาตอวาของลกคา : สงสนคาลาชา

IPO Input Process Output

จานวนใบสงซอ

สนคา รบใบสงซอ การตรงตอเวลา

รบสนคา ความพงพอใจของ

ลกคา

จดสนคา

สงสนคา




88

Key

Measures

จานวนใบซอ

สนคา/เดอน

จานวนวนตงแตรบใบเสรจ

ซอสนคา-จดสนคา

จานวนวนตงแตจดสนคา-สง

สนคา

% สนคาคงเหลอทพรอม

จดสง

% สนคาทสงตรงเวลา/

เดอน

% ความพงพอใจของ

ลกคา/เดอน

2. การแบงกลมขอมล (Data Stratification)

Data Stratification คอ เทคนคในการแบงกลมขอมลออกจาก

กนเพอใหเกดความชดเจนในการนาขอมลไปวเคราะห เพอใหเราเหน

แนวโนม/รปแบบ (Pattern) ของขอมลทเกบได

ใชเมอ

กอนเกบขอมล

ขอมลทจะเกบมากจากหลายแหลง หลายปจจยแวดลอม

(Conditions) เชน กะ (Shift) วน (Days of the week) กลม

Suppliers กลมลกคาหรอกลมตวอยางทจะเกยวของกบสงท

เราจะวด

การวเคราะหขอมลอาจจะจาเปนตองไดแหลงทมาหรอ ปจจย

แวดลอม ( Conditions)

ทหลากหลาย

3. เขยนคาจากดความของตววด ใหชดเจน (Operation

Definition)

“Operation Definition” – คาจากดความของตว ชวด (Key

Measures) ซงตองมความชดเจน ระบรายละเอยดของสงทเราตองการ

วด เพอกนความผดพลาดของขอมลทจะตองเกบ




89

ตวอยาง : กระบวนการสงสนคาใหแกลกคา

%สนคาทสงตรงเวลา /เดอน = จานวนของสนคาประเภท XX

ทสงตรงเวลาตอเดอน x 100

จานวนของสนคาประเภท

XX ทลกคาสงตอเดอน

4. ใบตรวจสอบ (Check Sheet)

ใบตรวจสอบ (Check Sheet) คอ ใบรายการทเราใชอางอ ง

สาหรบการตรวจสอบ เปรยบเทยบระบบงานทเราไดกระทาจรงกบ

ระบบงานทกาหนดไววาเปนอยางไร ใบตรวจสอบน สามารถใชสาหรบ

การเกบขอมล ซงจะชวยใหไดขอมลทถกตองอกดวย

ความสาคญของใบตรวจสอบ

การควบคมรายละเอยด

ใชเปนหลกฐานอางองหรอเปนเกณฑในกา รพจารณา

ประสทธภาพการทางานของเราอกดวย

ตรวจสอบความกาวหนาของงานทเราทา

: Check Sheet

Problem Check Sheet

No.

3 10 3 10 3 10 3 10 3 10 3 10 3 10

Grocery X Cashier Head




90




91

ชวงท 3 Analyze : การวเคราะหกระบวนการในการพฒนาการทองเทยว/

ใหบรการ

Phase 3: Analyze

2. Deployment Mapping

1. Value-Added Analysis

3. Cause & Effect

3

1. การวเคราะหมลคาเพมของกระบ วนการ (Process Value-

added Analysis)

ในการวเคราะหมลคาเพมของกระบวนการนน เราสามารถทาได

จากการนาแผนผง As-Is Process Map ทเคยเขยนขนในชวงทหนง

แลวทาการวเคราะหตามมลคาของแตละขนตอนตามคาจากดความ

ดงตอไปน

ประเภทของการวเคราะหมลคาของงาน

Value Adding (ขนตอนทมมลคาเพม ) ขนตอนทจาเปนใน

การสงมอบสนคาหรอบรการใหไดตามทลกคาตองการ ซง

ประกอบดวยเกณฑหลก 3 ขอ

1. ชวยเสรมใหงานหรอบรการเกดผลสาเรจ

2. เปนสงทลกคาตองการ (และยนดจาย)

3. เปนสงทตองทาใหถกตงแตครงแรก




92

Value Enabling (ขนตอนทเสรมสรางมลคาเพม ) ขนตอนซง

มสวนเสรมทาใหเกดประสทธภาพ หรอประสทธผลในกระบวนการ

Non-Value Adding (ขนตอนทไมมมลคาเพม) ขนตอนซงไม

อยในทง Value-add หรอ Enabling

ตวอยางกจกรรมทไม มมลคาเพม (Non-Value Adding

Activities)

- ความผดพลาดจากภายใน (Internal failure)

- ความผดพลาดจากภายนอก (External failure)

- ผดซาซาก (Rework)

- งานซาซอน (Repetition)

- การควบคมหรอการตรวจสอบ (Control or inspection)

- การตดสนใจ (Decisions)

- ความลาชา (Delay)

- การเตรยมการ หรอการจด (Preparation or set-up)

- การโยกยาย (Move)

2. การปรบเปลยนแผนผงกระบวนการทางาน (Deployment

Mapping)

หลงจากวเคราะหกระบวนการประเมนมลคางานในแตละขนตอน

จาก As-Is Process Map แลว ใหคดและตงคาถามตอวา

คณสามารถตดขนตอนใดไดหรอไม?

คณสามารถทาใหขนตอนงายขนไดหรอไม?

คณสามารถรวมขนตอนเขาดวยกนไดหรอไม?

3. การวเคราะหเพอคนหาสาเหต (Cause & Effect Analysis)

นอกจากนน เราควรวเคราะหเพมเตม




93

ถงตนเหตของปญหาทเก ดขนอกดวย รวมทงคนหาดวยวาจดใดทเปน

ปญหาคอขวด (Bottleneck problem ) และเปน เพราะสาเหตใด มเทคนค

หนงทเปนทนยมใชกนมาก คอ Cause & Effect Diagram

หรอกราฟกางปลาในการแกไขปญหา ซงมรายละเอยดดงตอไปน

ขนตอนการเขยนกราฟกางปลา

ใหผมสวนเกยวของในกระบวนการมสวนรวมในการชวย

วเคราะห

เขยนกราฟกางปลา โดยเขยนปญหาไวทหวปลาดานขวามอ

และเขยนกางหลก 4 – 5 กาง และเขยน สาเหตหลกทปลายกางนน

ระดมสมองถงสาเหตยอยๆ ใหละเอยดมากทส ดจากผมสวน

เกยวของทกระดบ ในขนตอนนผทเปนหวหนางานหรอผนาประชมจะตอง

เปดใจกวางโดยหามปดกนความคดเหนจากผเขาประชม ทงนหากความ

คดเหนไมชดเจนพอ ใหผออกความคดเหนอธบายเพมเตม และตองแนใจ

วาแตละความคดเหนของสาเหตทระบมาจะเกยวของกบปญหาทตองกา ร

จะแกไขอยางแทจรง

หลงจากทไดความคดเหนแลว ใชเทคนคมลตโหวตตง

(Multivoting) ใหอนญาตทกคนในทมมโอกาสในการโหวตถงสาเหตทม

ผลตอปญหานมากทสด หลงจากนนจงนบ คะแนน หากคะแนนทมมาก

ทสดกถอวาเปนสาเหตหลกทตองแกไขอนดบ 1 และรองมาเรอยๆ ไมเกน

3 สาเหต

ตวอยางกราฟกางปลา




94

50

Fishbone or Ishikawa Diagram

:1______________________

2______________________

3______________________

People/

Product/

System/ Policy/ Process/

4

Supplier

Occ.

ชวงท 4 Improve : การลงมอยกระดบความสามารถในการใหบรการ

Phase 4: Improve

1. &

2. Should-Be Process

Mapping3.

– RACI Chart

4. Pilot +

5. Final +




95

1. ระดมสมองและหาทางเลอกรวมกน

เมอไดสาเหตหลกรวมทงวเคราะหกร ะบวนการทางานมาแลว

หลงจากนน ทมงานจงตองชวยกนวางแผนถงวธการทจะแกไขสาเหตของ

ปญหาทชวยกนคดอยางมมตเอกฉนท (Gain Consensus) และขอสวน

รวมจากทมงานทเกยวของทกระดบ

2. เขยน Should-be Process Map เพอใหทกคนมแผนผงของ

กระบวนการทชดเจ น และหนาท ททกคนตองรวมกนรบผดชอบ ทงน

รวมทงผทางาน ผตดตามผล ผอนมต ผตรวจสอบทงหมดวาใครตองทา

อะไร

ในกระบวนการนบาง ทมงานระดบใดต ดสนใจไดในระดบมากนอย

เพยงใด จงตองเขยนกระบวนการในการทางานเพอสงมอบการบรการให

ลกคา (ทงภายนอกและภายใน ) อยางมประสทธภาพ และใหทกคนเหน

ดวยและรบทราบ จงจะเกดความรวมมอในการปรบปรงกระบวนการใหมน

อยางดและดวยความเตมใจ

3. การเขยนแผนการทางาน (Action Plan ) ในการเขยน Action

Plan จะตองมสวนประกอบตอไปน

a. แผนก

b. เปาหมายทชดเจนวาตองการแกไขปญหาเรองใด

c. แผนการแตละอยาง ซงชดเจน ซงตองประกอบไปดวย

วนทเรมและวนทเสรจสนของแผนนน

ตววดความสาเรจของแผนการนนคออะไร

ใครเปนผรบผดชอบ ซงควรรวมถงในเรองเหลาน ซง

สามารถจางายๆ จาก RACI Chart น ทงน RACI มาจากตวแรกของคา

เหลานคอ

1. Responsible by รบผดชอบโดยใคร

2. Accountable by กากบดแลโดยใคร

3. Consulted by ใหคาปรกษาโดยใคร

4. Informed to ตองแจงใคร




96

4. การทดลองทา (Pilot) คอ การนากระบวนการใหมไปลองปฏบตด

วาสงทเราคดนนเปนไปไดจรง และได ผลลพ ธทดขนมากน อยเพยงใด

กอนทจะมเปลยนแปลงอยางถาวร เพราะห ลายครงสงทเราคดวาดแลว

อาจมบางสวนทอาจปรบใหด ยงขนไดอก ทงนในการปรบเปลยน

กระบวนการใดๆ จาเปนตองนาความคดเหนของ

ผปฏบตจรงเขามาประกอบการตดสนใจในกระบวนการปรบเปลยนดวย

เพอประ สทธภาพของงา นและผทลงมอปฏบตในงานจรง ทสาคญใน

ขนตอนนเราจะตองมการวดโดยการนา ตวชวด (Key Measures) ทเรา

เคยเข ยนขนในชวงทสองมาประกอบดวย เพอเปรยบเทยบระหวางกอน

และหลงการปรบเปลยนกระบวนการวาดขนหรอไม เพยงใด




97

ชวงท 5 Control : การควบคมคณภาพการใหบรการ / บรหารแหลง

ทองเทยวใหเปนเลศอยางตอเนอง

สงทสาคญทจะทาใหแผนงานท วางรวมกนเปนจรงได จะตองมการ

ตดตามผลรวมอยดวยเสมอ ทงนรวมไป ถงการตองออกแบบระบบการ

ตดตามผล การวด การรายงานผล ใหทกคนทเกยวขอ งรบทราบทวถง

อยางชดเจน

นอกจากนน การใหรางวลแกความสาเรจกบทมงานททางานตาม

แผนการทวางไวก เปนเรองสาคญดวยเชนเดยวกน เพอสราง ขวญและ

กาลงใจทดใหแกทมงาน รวมไปถงการปรบเปลยนคาบรรยายลกษณะงาน

(Job Description) หรอกระบวนกา รในการทางานตามความจาเปนอก

ดวย เพอรกษางานทดขนแลวใหยงยนตอไป

หลักสูตรที่ 3 -...

Documents

Transcript of หลักสูตรที่ 3 -...