นิตยสาร National Geographic ปีที่ 14 ฉบับที่ 160...
10
ฉบับที่ พฤศจิกายน ซอมบี้ในโลกธรรมชาติ ชาวเชอร์ปา เนื้อสัตว์ การบริหารจัดการนํ้า ฟรานซ์โจเซฟแลนด์ ลิงบาร์บารี นิตยสารคุณภาพ ในเครืออมรินทร์ W W W. N G T H A I. C O M พ ฤ ศ จิ ก า ย น 2557 120 บ า ท การบริหารจัดการน้ำา: บทเรียนราคาแสนแพงกับการ เดิมพันครั้งใหญ่ของคนไทย น้ำาตาอาบมหาภูผา: โศกนาฏกรรมครั้งเลวร้ายที่สุด ณ ยอดเขาเมานต์เอเวอเรสต์ ทางเลือก ของ คนกินเนื้อ อาหาร ที่สุดของเรื่องราวขนลุกขนพอง ในโลกธรรมชาติ ซอมบี้ตัวจริง เผยโฉม ตัวอย่าง
Transcript of นิตยสาร National Geographic ปีที่ 14 ฉบับที่ 160...
NA
TIO
NA
L G
EO
GR
APH
ICฉบบท 160 พฤศจกายน 2557
ซอมบในโลกธรรมชาต ชาวเช
อรปา เน
อสตว การบรหารจดการนา ฟรานซโจเซ
ฟแลนด ลงบารบาร
นตยสารคณภาพ
ในเครอ
อมรน
ทร
W W W. N G T H A I. C O M พ ฤ ศ จ ก า ย น 2 5 5 7 1 2 0 บ า ท
การบรหารจดการนำา: บทเรยนราคาแสนแพงกบการ เดมพนครงใหญของคนไทย
นำาตาอาบมหาภผา: โศกนาฏกรรมครงเลวรายทสด ณ ยอดเขาเมานตเอเวอเรสต
ทางเลอก ของ
คนกนเนอ
อาหาร
ทสดของเรองราวขนลกขนพองในโลกธรรมชาต
ซอมบตวจรง
เผยโฉม
ตวอยาง
UK-EGAT-NG 11-57 new21.pdf 1 10/21/14 4:41 PM LT14411BO175X254 10/10/57 NATIONAL
ตวอยาง
พฤศจกายน 2557
คอลมนประจำา โครงการประกวดสารคดภาพแหงป
8 จากบรรณาธการ
10 จดหมาย
14 มมมองเปลยนโลก
16 สำ�รวจโลก
สงแวดลอม
โครงสรางกลนหมอกควน
วทยาศาสตร
ขาเทยมเรงระบำา
อารยธรรม
กอบกโบราณวตถ
ของอะแลสกา
อนาคตของอาหาร
มากนขาวฟางกนเถอะ
20 ภ�ษ�ภ�พ
ภาพเดนของคณ
146 สตวกมหวใจ
151 ภาพนตองขยาย
152 ฉบบหนา
ภ�พปก แมลงเตาทองททำาตวเหมอนองครกษปกปองดกแดแตนเบยน คอหนงตวอยางของภาพยนตรสยองขวญทธรรมชาตเปนผกำากบ ภาพถายโดย อานนท วรมา
หลงจากเจาของผลงานทผาน เขารอบ 10 ทมสดทายในโครงการประกวดสารคดภาพ “10 ภาพ เลาเรอง” Season 4 ทนตยสาร เนชนแนล จโอกราฟฟก ฉบบภาษาไทย จดขน ไดนำาเสนอผลงานตอคณะกรรมการซงประกอบดวย สองชางภาพสารคดมออาชพไดแก ยทธนา
สำานกงานนตยสารบรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำากด (มหาชน)เลขท 378ถนนชยพฤกษ แขวงตลงชนเขตตลงชน กรงเทพฯ 10170
กองบรรณาธการโทรศพท 0-2422-9999 ตอ 4700โทรสาร 0-2422-9999 ตอ 4715E-mail: [email protected]
แยกสและพมพทฝายโรงพมพบรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำากด (มหาชน) เลขท 376ถนนชยพฤกษ (บรมราชชนน)เขตตลงชนกรงเทพฯ 10170โทรศพท 0-2422-9000โทรสาร 0-2433-2742,0-2434-1385
จดจำาหนายทวประเทศโดยบรษทอมรนทรบคเซนเตอร จำากด เลขท 108หมท 2ถนนบางกรวย-จงถนอมตำาบลมหาสวสดอำาเภอบางกรวยจงหวดนนทบร 11130โทรศพท 0-2423-9999โทรสาร 0-2449-9222,0-2449-9500 - 6
ฝายโฆษณาโทรศพท 0-2422-9999 ตอ 4750
ฝายสมาชกโทรศพท 0-2423-9999 กด 2โทรสาร 0-2449-9222, 0-2449-9500 - 6 E-mail: [email protected]
ภาพและขอเขยนเปนของเนชนแนล จโอกราฟฟกขอสงวนลขสทธตามกฎหมาย
ตดตอเร�
อจฉรยวญญ และวนย ดษฐจร พรอมดวย โกวทย ผดงเรองกจ บรรณาธการบรหาร และเอกรตน ปญญะธารา ชางภาพประจำากองบรรณาธการ ไดรวมกนถายภาพเปน ทระลก ณ คอนเวนชนฮอลล บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำากด (มหาชน) เมอวนท 3 ตลาคม ทผานมา
นทรรศการพลาดไมได! ชมภาพถายผลงานสารคดภาพแหงปจากเวทประกวด “10 ภาพเลาเรอง” Season 4
ไดทงานบานและสวนแฟร 2014 ระหวางวนท 1-9 พฤศจกายน 2557 ณ อาคาร ชาเลนเจอร อมแพค เมองทองธาน ตวอยาง
“FOR THE INCREASE ANDDIFFUSION OF GEOGRAPHICKNOWLEDGE”
8
ซซาน โกลดเบรกบรรณาธการนตยสารเนชนแนล จโอกราฟฟก
NATIONAL GEOGRAPHIC SOCIETY“เพอเพมพนและเผยแพรความรดานภมศาสตร”
สมาคมเนชนแนล จโอกราฟฟก จดทะเบยน ณกรงวอชงตน ด.ซ. ในฐานะองคกรดานวทยาศาสตรและการศกษา ทดำาเนนการโดยไมแสวงหาผลกำาไรนบตงแตป 1888 เปนตนมา สมาคมไดใหการสนบสนนโครงการสำารวจและวจยกวา 9,000 โครงการเพอทวความรเกยวกบโลก ทะเล และทองฟา
ภาพถายธงมนตรบนเทอกเขาหมาลยโดยแอรอน ฮวย ภาพนเปนหนงในภาพถายเกอบ 4,000 ภาพทขายไปเพอระดมทนชวยเหลอครอบครวชาวเชอรปา
Inspiring people to care about the planeteditor in chief Susan Goldbergcreative director Bill Marr executive editors Dennis R. Dimick (Environment),Keith Jenkins (Digital), Jamie Shreeve (Science) directors of photography Sarah Leenmanaging editor David Brindley
international editions editorial director: Amy Kolczak deputy editorial director: Darren Smithphotographic liaison: Laura L. Ford production: Sharon Jacobs
editors arabic Alsaad Omar Almenhaly • azerbaijan SeymurTeymurov • brazil Angelica Santa Cruz • bulgaria KrassimirDrumev • china Bin Wang • croatia Hrvoje Prcic • czechiaTomáš Turecek • estonia Erkki Peetsalu farsi Babak NikkhahBahrami • france Jean-Pierre Vrignaud • georgia Levan Butkhuzi• germany Florian Gless • greece Christos Zerefos • hungaryTamás Vitray • india Niloufer Venkatraman • indonesia Didi Kaspi Kasim • israel Daphne Raz • italy Marco Cattaneo • japan Shigeo Otsuka • korea Sun-ok Nam • latin america Fernanda GonzálezVilchis • latvia Linda Liepina • l ithuania Frederikas Jansonas• mongolia Delgerjargal Anbat • netherlands/belgium AartAarsbergen • nordic countries Karen Gunn • poland Martyna Wojciechowska • portugal Gonçalo Pereira • romania CristianLascu • russia Alexander Grek • serbia Igor Rill • slovenia Marija Javornik • spain Josep Cabello • taiwan Yungshih Lee • thailandKowit Phadungruangkij • turkey Nesibe Bat • ukraine Olga Valchyshen
ˇ
หลงโศกนาฏกรรมผานพนเชาวนท 18 เมษายน เชอรปากลมหนงพรอมนกปนเขาชาวเนปาลอน ๆ เรมออกเดนทางขามโตนนาแขงคมบ ซงเตมไปดวยแทงนาแขงงอนแงนและเหวนาแขง นคอชวงอนตรายทสดระหวางเบสแคมปกบยอดเขาเมานต
เอเวอเรสต สามรอยเมตรเหนอศรษะพวกเขา บางสวนของ ธารนาแขงทประมาณการวาม นาหนกมากถง 13,600 ตน สงเสยงครนครน ขยบเขยอนและถลมลงมา มผเสยชวตทนท 16 คน อกหลายสบคนไดรบบาดเจบ ในมหนตภยครงรายแรงทสด ในประวตศาสตรการปนยอดเขาสงทสดในโลก ในสารคดเรอง “นาตาอาบมหาภผา” ชป บราวน นกเขยน และแอรอน ฮวย ชางภาพ ตระเวนเดนทางไปตามหมบานเชอรปารอบ ๆ
เอเวอเรสตเพอถายทอดเรองราวโศกนาฏกรรมครงน และประเมนผลกระทบออกมาเปนตวเลขของเดก ๆ ท ไรพอรวม 28 คน ฤดกาลปนเขาทถกยกเลก และอาจรวมถงความเปลยนแปลงในหลกปฏบตตาง ๆ ของการปนเขาเอเวอเรสต บราวนบอกวา “คณมแรงงานท ดเหมอนคนใจงามในโลกอดมคต แตขณะเดยวกนกเปนแรงงานทถกเอารดเอาเปรยบ ความเสยหายใหญหลวงจากอบตเหตครงนทาใหเราไมอาจมองขามความผดพลาดของระบบไดอกตอไป” ฮวยจดกจกรรมระดมทนเพอชวยเหลอชาวเชอรปาดวยการขายภาพถายในแถบหมาลยของชางภาพ 13 คน และระดมเงนไดถง 450,000 ดอลลารสหรฐ สารคดเรองนอาจเปนเรองราวทเราไมเคยคดอยากจะบอกเลา แตเปนเรองทสะทอนใหเหนโศกนาฏกรรมทยงกระทบใจผคนอยกระทงตอนน
จากบรรณาธการ
chairman and ceo Gary E. Knellinspire • illuminsyr • teachscience and explcpation Terry D. Garciamedia: Declan Mooreeducation: Melina Gerosa Bellowsexecutive management legal and international publishing: Terry Adamson chief of staff: Tara Bunch communications: Betty Hudson content: Chris Johnsng studios: Brooke Runnettetalent and diversity: Thomas A. SablÓoperations: Tracie A. Winbigler
international publishingsenior vice president: Yulia Petrossian Boylevice president of strategic development : Ross Goldberg vice president of international publishingand business development: Rachel LoveCynthia Combs, Ariel Deiaco-Lohr, Kelly Hoover,Diana Jaksic, Jennifer Jones, Jennifer Liu, Rachelle Perezcommunications
vice president: Beth Foster
board of trustees chairman: John FaheyDawn L. Arnall, Wanda M. Austin, Michael R.Bonsignore, Jean N. Case Alexandra Grosvenor Eller,Roger A. Enrico, Gilbert M. Grosvenor, William R. Harvey,Gary E. Knell, Maria E. Lagomasino, Nigel Morris,George MuñoZ, Reg Murphy, Patrick F. Noonan, Peter H.Raven, Edward P. Roski, Jr., B. Francis Saul ll, Ted Waitt,Tracy R. Wolstencroftresearch and exploration committeechairman: Peter H. Ravenvice chairman: John M. FrancisPaul A. Baker, Kamaljit S. Bawa, Colin A. Chapman, Keith Clarke, J. Emmett Duffy, Carol P. Harden, Kirk Johnson, Jonathan B. Losos, John O’Loughlin, Naomi E. Pierce, Jeremy A. Sabloff, Monica L. Smith, Thomas B. Smith, Wirt H. Willsexplorers-in-residence Robert Ballard, Lee R. Berger, James Cameron, Sylvia Earle, J. Michael Fay, Beverly Joubert, Dereck Joubert, Louise Leakey, Meave Leakey, Enric Sala, Spencer Wells
นำ�ต�อ�บมห�ภผ�
17.5 cm. x 25.4 cm.UK-Thai airway NG-11-57.pdf 10/14/14 12:03:31 AM
ตวอยาง
10 NATIONAL GEOGRAPHIC • พ ฤ ศ จ ก า ย น 2557
ขอบคณทปรกษาประจำาฉบบ: คณปารชาต กตนนทน (ภาษาศาสตร) อ.อรณ เฉตตย (ภาษาฮนด) อ.อดสรณ มนตวเศษ (วทยาศาสตรทางทะเล) ดร.สขสวสด พลพนจ (กฏวทยา) คณสชาดา วงศภาคำา (พฤกษศาสตร) คณธญญา จนอาจ (สตววทยา) นพ.อรรคพฐ โกสยตระกล (แพทยศาสตร) รศ.สรรคใจ กลนดาว (ธรณวทยา) คณฉนทเชษฐ กตตโสภณ (กฬาปนหนาผา)คณะผแปล: อครมน วรรณประไพ (นำาตาอาบมหาภผา) ศรรวรศา เมฆไพบลย (คนกนเนอและฟรานซ โจเซฟแลนด) ปณต ไกรโรจนานนท (ซอมบในโลกธรรมชาต) บณฑรกา แสงอรณ (ลงบารบาร)
จงเกดขนเพอดงดดความสนใจของผเสพสอ คยเวรด (keyword) หรอคำาสำาคญ ในยคนจงไมพนคำาอยาง กระแส, หวอหวา, โฉบเฉยว และโดงดง อธบายงาย ๆ คอ ไมวาจะทำาอะไรในยคน ทำาแลวตองมคน พดถง ตองมคน แชร ตองมคน ไลค เปนความจรงทคนในวงการตองเรยนรและปรบตว ผมไมแนใจวาเราจะยงสามารถกมหนากมตาทำาอะไรเงยบ ๆ เหมอนทเคยทำา เพราะเชอมนวา เนอหา หรอ สาระ ทเรานำาเสนอนนเปนของดทใคร ๆ ยอมอยากร อยากเสพ คงเปนดวยเหตนกระมงทยคนจงเปนยคของการตองทำาอะไรหลาย ๆ อยาง พรอมกน ใชประโยชนจากทกชองทางหรอเครองมอทม ผมอดคดไมไดวา ทเราตองยอมทมเท (บางอารมณหลายคนอาจรสกอยากใชคำาวา “เสย”) เวลา ทำาอะไรกนขนาดนกเพยงเพอชวงชง เวลา ไมใชหรอ กอนจากกน ผมขออนญาตฝากสองกจกรรมใหญของเราครบ งานแรก คอ การประกาศผลการประกวดสารคดภาพ “10 ภาพเลาเรอง” Season 4 ทคณผอานจะไดชมภาพในเลมหนา และพบกบนทรรศการของเราไดทงาน บานและสวนแฟร 2014 ณ อาคารชาเลนเจอร เมองทองธาน ระหวางวนท 30 ตลาคม – 9 พฤศจกายน 2557 อกงานหนงทคนหนมสาวผมไฟฝนของ นกสำารวจในตวไมควรพลาดคอ “เวรกชอปแนะแนวทางการขอรบทนเพอเปน นกสำารวจรนใหมของเนชนแนล จโอกราฟฟก” และกจกรรม “คำาคนแหงการสำารวจ การวจยภาคสนาม และการคนพบ” (บน) งานหลงน เราจะมโอกาสไดกระทบไหลและฟงเรองราวสนก ๆ จากนกสำารวจคนดงของเนชนแนล จโอกราฟฟก อานรายละเอยดเพมเตมไดท www.ngthai.com/yeg-workshop
ลนรบ Dentiste Exclusive Oral Care Set
จาก Smooth-E มลคา 1,500 บาท
จำานวน 2 รางวล เพยงอาน เนชนแนล
จโอกราฟฟก ฉบบเดอนพฤศจกายน 2557
แลวตอบคำาถามตอไปน
➊ ฟารมโคขนชวยประหยดทดนและ ลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดอยางไร
➋ ความลบของการทแตนเบยนมรกตมอำานาจเหนอเหยอของมนคออะไร
➌ ความพเศษของลงบารบารคออะไร➍ จำานวนผเสยชวตชาวเชอรปาทงหมดในโศกนาฏกรรมครงรายแรงทสดของเมานต
เอเวอเรสตมกคน และชาวเชอรปา
มขอเรยกรองใดบางตอรฐบาล
➎ ทานมความคดเหนตอสารคดเรองการเมองเรองนา อยางไรบาง
➏ ทานชอบและไมชอบเรองใดในฉบบนมากทสด เพราะเหตใด
กตกา: ตอบคำาถามใหครบทกขอพรอมระบชอ ทอย และหมายเลข
โทรศพท สงไปรษณยบตรหรอ
จดหมายมายง กองบรรณาธการ
นตยสารเนชนแนล จโอกราฟฟก
ฉบบภาษาไทย บรษทอมรนทร
พรนตงแอนดพบลชชง จำากด
(มหาชน) เลขท 378
ถนนชยพฤกษ แขวงตลงชน
เขตตลงชน กรงเทพฯ 10170
วงเลบมมซอง “ชงโชค NGM”
หมดเขตรวมสนกภายในวนท 30
พฤศจกายน 2557
รายชอผโชคดประจำาเดอนกนยายน 2557
(ชดพรเมยม Bridgestone
มลคา 850 บาท)
1. คณโศรยา สงขรตน จงหวดนนทบร
2. คณพนธศกด ปองพมาย จงหวด
พษณโลก
อานด ๆ มรางวล
Events & Promotions
ใครสกคนในวงการหนงสอบอกไววา “คแขง” ตวจรงของเราในยคน ไมใชหนงสอหรอนตยสารแบบเดยวกบเราบนแผง และไมใชทง สอรปแบบอน ๆ ทมมานานแลว และสอ (รวมถงเครองมอสอสาร) ใหม ๆ ทเพงเกดขน ตงแต โทรทศน วทย เวบไซต เรอยไป จนถงโทรศพทมอถอ และสอสงคมออนไลนอกสารพด คแขงตวจรง (ตลอดกาล) ของเราคอ “เวลา” ตางหาก เพราะจะวา ไปแลว สงทคนทำาหนงสอและสอตาง ๆ กำาลงทำาอยตอนนคอ ชวงชงเวลาทเชอวามอยนอยนดของผบรโภค วธการสารพด
จดหมาย
’
ตวอยาง
12 NATIONAL GEOGRAPHIC • พ ฤ ศ จ ก า ย น 2557
เขยนถงเรา
จดหมายจาหนาซองถงนตยสารเนชนแนล จโอกราฟฟก ฉบบภาษาไทย บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำากด (มหาชน) 378ถนนชยพฤกษ เขตตลงชน กรงเทพฯ 10170อเมล [email protected]โทรสาร 0-2422-9999 ตอ 4715 โปรดระบชอ ทอย และหมายเลขโทรศพททตดตอไดในวนทำางาน นตยสารขอสงวนสทธในการแกไขและตดทอนขอความของทานเพอความเหมาะสม
หวหนากองบรรณาธการ ลลตา ผลผลากองบรรณาธการ ฤทธยา เตชะเสน, ภทราพร จงแจม, ราชศกด นลศรซบเอดเตอร มนทรา วงศชะอมประสานงานตางประเทศ หทยภทร นวปราโมทยเลขานการและพสจนอกษร ภมรนทร วณชยเจรญนำาบรรณาธการฝายศลป ธวลรตน ลมวฒนพนธชยฝายศลปกรรม ทพาพร อภธรรมสนทร,เรองเพชร เวชวทยชางภาพ เอกรตน ปญญะธารา
ทปรกษาฝายโฆษณา อไรวรรณ สนทรหงษผอำานวยการฝายโฆษณา วลรตน ศกดขจรยศผจดการฝายธรกจโฆษณา พรศร เทศชตธรรมกลฝายโฆษณา ธญวรรณ สตไทย, อญชษฐา สวยดครเอทฟโฆษณา คณาพร ผาสขประสานงานโฆษณา บปผชาต จนขนทด
ผจดการสวนบญชโฆษณา วนนา จนทมาแผนกบญชโฆษณา อญชล หลงนำาสงข,วยะดา จนทร
ประสานงานการผลต ไตรรตน ทรงเผา
ผอำานวยการฝายการตลาดและสอสารแบรนด
นำาทพย เงนแยมการตลาดและสอสารแบรนดศภมต นำาประดษฐ, เบญจพร นาทกาญจนลาภ,นรสา สบสาม
คณะทปรกษาไพฑรย พงศะบตร, จรายพน จนทรประสงค,นพนธ ทรายเพชร, ประมวล โกมารทต, ดร.บรรพต ณ ปอมเพชร
บรษทอมรนทรพรนตงแอนดพบลชชงจำากด (มหาชน) 378 ถนนชยพฤกษเขตตลงชน กรงเทพฯ 10170โทรศพท 0-2422-9999โทรสาร 0-2434-3555, 0-2434-3777E-mail: [email protected]: http://www.amarin.co.th
ผกอตงชเกยรต อทกะพนธ
ประธานกรรมการบรหารเมตตา อทกะพนธ
รองประธานกรรมการบรหารสภาวด โกมารทต
กรรมการผจดการใหญระรน อทกะพนธ ปญจรงโรจน
กรรมการผจดการสายธรกจโรงพมพชวพฒน ณ ถลาง
สภาวด โกมารทต บรรณาธการทปรกษาและบรรณาธการผพมพผโฆษณานวลจนทร ศภนมตร กรรมการผจดการสายงานนตยสารโกวทย ผดงเรองกจบรรณาธการบรหาร
จดหมาย
สสนแหงวฒนธรรมอาหารและเรองอนๆ ความหลากหลายในวฒนธรรมอาหารการกนของมนษยเปนเรอง ทละเอยดออนและนาสนใจมาก ทงในเชงพนททแตกตาง ความเชอ ระบบสงคม และวฒนธรรม ทบงบอกถงตวตนความเปนมนษย เพราะคนเราไมไดกนอาหารเพยงเพอมชวตรอดในแตละมออยางเดยว แตสงแวดลอมรอบตวมนษยนน ทงรปธรรม (พนทการหาอาหาร และรปรางของชนกลมตาง ๆ ของโลก) กายภาพ (ระบบสงคม) และนามธรรม (ความเชอและแนวคด) ลวนเปนตวกำาหนดมตตาง ๆ (เวลากน ความสดใหม กระบวนการเสาะหา และการผลต เปนตน) ของอาหารทมนษยกนนนเอง พดอกนยหนงคอ “อาหารและมนษยตางกำาหนดซงกนและกน” “พลกประวตจกรพรรดเนโร” จกรพรรดเนโรเปนทงศลปน นกโฆษณาชวนเชอ นกลาอาณานคม
ผกลาหาญ ฯลฯ เหนอกวานน พระองคยงเปนผพยายาม “ทบทำาลายเสนแบงของโลกความคดกบโลกกายภาพใหขาดสะบน” เพอ “สรางโลกในอดมคตทประชาราษฎรมความสขเทากน” แตทำาไมสำาเรจ ซำารายยงถกใสรายเปนทรราชจนตองหนไปปลดชวตตนเอง และยงถกยำายชอเสยงโดยผจงเกลยดจงชง โดยสวนตวผมชนชอบเนโรมาก กวาในฐานะศลปน หากเขาไม ยงเกยวกบการปกครองกคงเปนศลปนเอกของยคนนไปแลว (ตดทเปนกษตรยจงทำาการเยยงนนไมได) และหากเขาไมระเรงกบอำานาจ และรจกปดปอง ปองกน “จดออน” ของตวเองสกนด ปานนโลกคงจารกเขาในฐานะจกรพรรดผนาสรรเสรญทสดไปนานแลว แต ผนำาทกคนยอมม “จดดางดำา” ใน
“ผลงาน” ของตวเองทงนนมใชหรอ... หากเรามองนกปกครองเชน จกรพรรดเนโรในสายตาของมนษยผถกปกครองและนงรบชะตากรรมอยฝายเดยว เราจะไมรอะไรเลย จากสายตาอนคบแคบของพวกเราเอง นาเสยดายทมนษยคดและมอง ไมเหมอนกน และนาเสยดายเปนทสดทโลกใน “อดมคตรวม” ของมนษย มกไมเคยสรางไดสำาเรจสกทเพราะอดมคตของมนษยนน ไมเหมอนกน แมสกคนคเดยว
พนธศกด ปองพมายพษณโลก
ขออภยในความผดพลาด
ในสารคดเรอง ”สสนแหงวฒนธรรมอาหาร„ ฉบบเดอนกนยายน ขอความในหนา 40 ยอหนาทสองทระบวา ”...ปลาจากทะเลสาบสงขลา (ปากลอ)...„ นนเปนชอทเขยนผด ชอท ถกตองคอ ปากรอ มาจากชอตำาบลปากรอ ของอำาเภอสงหนคร จงหวดสงขลา กองบรรณาธการขออภยในความผดพลาดและขอขอบคณคณวสตร แสงด ทกรณาทวงตงมาครบ
ตวอยาง
นล เดอกราสส ไทสน นกดาราศาสตรฟสกสและนกเขยน เปนผอ�านวยการทองฟาจ�าลองเฮยเดนซงเปนสวนหนงของพพธภณฑธรรมชาตวทยาอเมรกน และเปนพธกรรายการ คอสมอส ของ เนชนแนล จโอกราฟฟก
มมมองเปลยนโลก
nationalgeographic.com/3Q
เหตทผมอยากใหคณคนหา
“คนสตเฟอง” ในตวเอง
รเบกกา เฮล
วทยาศาสตรจะชวยชวตเราไดไหม
ผมไมรวาวทยาศาสตรจะชวยชวตเราไดไหม ทผมรแน ๆ คอ การขาดวทยาศาสตรจะฆาเรา ถาคณมองดพฒนาการในทางทดขน ของคณภาพชวตทวโลก จะเหนไดวานนเปนผลพวงของความกาวหนา ทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย
ท�าไมการท�าใหคนในวยผใหญหนมาสนใจวทยาศาสตร
จงเปนเรองส�าคญ
ผใหญสวนมากทผมพบยงมเชอไฟแหงความสงสยใครรอยในตว บางคนอาจเกอบดบมอดไปแลว และอาจตองโหมกระพอขนมาใหม แตบางคน ยงสองสวางเหมอนไฟน�าทางเลยทเดยว แคเพมเชอไฟเขาไปกจะจดตด พรบ เราอยในยคสมยทการจดไฟใหความเปนคนสตเฟองตนขนมาอกครง เปนเรองทเปนไปได เชนเดยวกบการเผยใหเหนความเปนคนสตเฟอง ในตวทคณไมรมากอนวามอย คนสตเฟองในตวคณท�าใหคณสนใจใครร ในโลกธรรมชาต และเมอคณเหนปญหาหนง ๆ คณจะถามวา ฉนสงสยวาเราจะแกไขปญหานนอยางไร แทนทจะคดวา ฉนสงสยวาเราจะวงหนปญหาไดเรวแคไหน
คณมค�าแนะน�าอะไรจะบอกคนทจะมาเปนพธกรรายการ
คอสมอส ในอก 30 ปขางหนา
การท�านายวา เราจะแกไขปญหาอะไรไปไดบาง และปญหาใหม ๆ ทอารยธรรมโลกตองเผชญในอก 30 ปขางหนาเปนเรองยากนะครบ ถาเราสอบถามผคนเมอหนงรอยปกอนวา อะไรคอภยคกคามตออารยธรรมท พวกเขากลวทสด พวกเขาอาจบอกวาความหวโหยและการมประชากร มากเกนไป ความอดอยากเปนปญหาใหญในตอนนน เพราะพวกเขารวา เรอกสวนไรนาผลตพชผลไดเทาไร และเหนอตราการเจรญเตบโตของประชากร สงทคนยคนนไมรคอ เราจะคนพบวธการท�าการเกษตรทดขน ถาถามค�าถามเดยวกนกบผคนในวนน พวกเขาจะบอกวากงวลกบ ความเปลยนแปลงสภาพภมอากาศหรอไวรส นาสนใจใชไหมละครบ ความเสยงของคนในยคนเปนเรองทคนเมอรอยปกอนคาดไมถงหรอกครบ
ตวอยาง
สำ�รวจโลก
เคซส โลเปซ
สงแวดลอม
โครงสราง
กลนหมอกควนองคการอนามยโลกรายงานวา มลพษทางอากาศเปนสาเหตของการเสยชวตของผคนหนงในแปดคนเมอป 2012 ปจจบน สถาปนกและนกวทยาศาสตรก�าลงสรางเครองฟอกอากาศ ทมขนาดใหญเทากบตกทงหลง เมอปทแลว โรงพยาบาลมานเอล เคอากอนซาเลซ (ในภาพ) เผยโฉมดานหนาอาคาร “กนหมอกควน” ทปดทบดวยไทเทเนยม ไดออกไซด (TiO2) ซงเปนตวเรง ใหสารมลพษแตกตวกลายเปน องคประกอบทเปนพษภยนอยลง
แมจะยงไมแนชดวา ไทเท-เนยมไดออกไซดจะสรางความเปลยนแปลงครงใหญในการลดมลพษทางอากาศของโลกได กจรง แตกมขอเสนอทจะน�า TiO2
มาใชในพนททมมลภาวะ สงหลายแหงของกรงลอนดอน และในปหนา นครมลานจะเปด ใชปาลาซโซอตาเลย ทมดานนอกอาคารท�าจาก “ปนซเมนตฟอกอากาศ” วลเลยม ซก จากสถาบนวทยาศาสตรสขภาพ สงแวดลอมแหงชาตของสหรฐฯ บอกวา “เทคโนโลยใหม ๆ
ในการท�าความสะอาดมลพษ ทางอากาศในสเกลหรอระดบท ใหญขน นบวามศกยภาพสงครบ” — มารก เจ. มลเลอร
ตวอยาง
กราฟก: ซาแมนทา เวลเคอร ทมา: ฮวจ แฮร, MIT
วทย�ศ�สตร
ส�ำรวจโลก
หลงเสยขาซายตงแตใตเขาลงไปในเหตลอบวางระเบดงานวงแขงมาราธอนบอสตน เมอเดอนเมษายน ป 2013 เอเดรยนน ฮาสเลต-เดวส นกเตนบอลรมอาชพ กกลบ มาเตนรมบาไดอกครง เธอไดเครองชวยเปนขาไบออนกสตนแบบทฮวจ แฮร ผสญเสยขาทงสองขาง ออกแบบรวมกบทมงานทสถาบนเทคโนโลยแมสซาชเซตส หรอเอมไอท เพอใชส�าหรบการเตนร�าโดยเฉพาะ ขอดของขาหนยนตทเหนอกวาขาเทยมแบบเกาทฮาสเลต-เดวสเคยใชในการเตนร�าคอ ขาหนยนตมขอเทาตดมอเตอรทพบงอได พรอมเซนเซอรสบกวาตวทตอบสนองตอการเปลยนแปลงความเรว ทอรกหรอแรงบด และการจดวางต�าแหนงโดยการ เกรงหรอคลายขอเทา แฮรหวงวางานวจยของเขาจะน�าไปสการสรางขาเทยมไบออ-นกสทเฉลยวฉลาดจนสามารถ “กาวยางไปพรอมกบโลกทเปลยนแปลงอยางตอเนอง” ฮาสเลต-เดวส ผใชงาน บอกวา การฝกเตนร�าดวยขาเทยมนท�าใหเธอมองชวตในแงบวก “ฉนรสกวาตวเองเปนผชนะกอนจะเดนลงจากเวทเสยอกคะ” — ไฮด ชลตซ
ขาเทยม
เรงระบ�า
หลกการท�างาน
ขาไบออนกสรบขอมลจากรางกาย และพน จากนน คอมพวเตอรจะค�านวณ การตอบสนองเชงกลทถกตอง
แบตเตอร
ตดตงเปนสวนหนงของโครงสราง ขาเทยมเพอไมใหรบกวน การเตนร�า
เทคโนโลยบลทท
ชวยใหสามารถปรบแตงขาเทยม ไดโดยใชแอปพลเคชนของแทบเลต ระบบแอนดรอยด
ขอเทาตดมอเตอร
กระตนการท�างานของกลามเนอขอเทา ระหวางเตนร�า ซงใชการเคลอนไหวท ละเอยดและเฉพาะเจาะจง
คอมพวเตอร
มอเตอร
สปรง
สายพาน
มอเตอร สกร
แรงกระท�าจากรางกาย
แรงกระท�าจากพน
ตวอยาง
ส�ำรวจโลก
อ�รยธรรม
หางจากแองคอรจไปราว 650 กโลเมตร นกโบราณคดก�าลงท�างานแขงกบเวลาเพออนรกษสงทหลงเหลออยของหมบานรมชายฝง ซงเคยเปนทพกพงของชาว เอสกโมเผายปกในชวงป 1300 ถง 1650 แหลงขดคนทเคยปกคลมไปดวยน�าแขง และปจจบนรจกกนในชอ นนลเลก (Nunalleq) ก�าลงละลายและถกทะเลเบรง กลนกน อนเปนผลจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ การขดคนอยางเรงดวนทเปดฉากขนเมอป 2009 ท�าใหพบโบราณวตถราว 20,000 ชนซงเคยฝงอยใตชนดนเยอกแขงคงตว โบราณวตถในหนานมอาท หนากากทใชประกอบพธกรรม ตกตาไมแกะสลก ปลายฉมวกแกะจากเขากวางคารบ หวลกศรหนชนวน และวงแหวนสองวงท�าจากงาวอลรส — เอ. อาร. วลเลยมส
กอบก
โบราณวตถ
ของอะแลสกา
เคยราน ดอดส โดยไดรบอนญาตจากหมบานควนฮากก, อะแลสกา และ UNIVERSITY OF ABERDEEN, สกอตแลนด
ตวอยาง
