พุทธวจน 3 ก้าวย่างอย่างพุทธะ · 2015-08-10 ·...
144
พุทธวจน อานนท ! ธรรมก็ดี วินัยก็ดี ที่เราแสดงแลว บัญญัติแลว แกพวกเธอทั้งหลาย ธรรมวินัยนั้น จักเปนศาสดาของพวกเธอทั้งหลาย โดยกาลลวงไปแหงเรา มหา. ที. ๑๐/๑๕๙/๑๒๘. กาวยาง อยางพุทธะ ฉบับ ๓
Transcript of พุทธวจน 3 ก้าวย่างอย่างพุทธะ · 2015-08-10 ·...
พทธวจน
สอธรรมะน จดทำเพอประโยชนทางการศกษาสสาธารณชนเปนธรรมทานลขสทธในตนฉบบนไดรบการสงวนไว ไมสงวนสทธในการ จดทำจากตนฉบบเพอเผยแผในทกกรณ ในการจดทำหรอ เผยแผ โปรดใชความละเอยดรอบคอบ เพอรกษาความถกตอง ของขอมล ขอคำปรกษาดานขอมลในการจดทำเพอความสะดวกและประหยด ตดตอไดท คณศรชา โทร. ๐๘๑-๕๑๓-๑๖๑๑ หรอ คณอารวรรณ โทร. ๐๘๕-๐๕๘-๖๘๘๘
เมอ “เธอ” ไมม !
พาหยะ ! เมอใด เธอเหนรปแลว สกวาเหน,
ไดฟงเสยงแลว สกวาฟง,
ไดกลน, ลมรส, สมผสทางผวกาย,
กสกวา ดม ลม สมผส,
ไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจง แลว ;
เมอนน “เธอ” จกไมม.
เมอใด “เธอ” ไมม ;
เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกน, ไมปรากฏในโลกอน,
ไมปรากฏในระหวางโลกทงสอง :
นนแหละ คอทสดแหงทกข ละ.
อ.ข. ๒๕/๘๓/๔๙.
พทธวจน
กาวยาง อยางพ
ทธะ
อานนท ! ธรรมกด วนยกดทเราแสดงแลว บญญตแลว แกพวกเธอทงหลาย
ธรรมวนยนน จกเปนศาสดาของพวกเธอทงหลายโดยกาลลวงไปแหงเรา
มหา. ท. ๑๐/๑๕๙/๑๒๘.
กาวยาง อยางพทธะ
ฉบบ
๓
อานนท ! พวกเธอทงหลาย
จงมตนเปนประทป มตนเปนสรณะ
อยาเอาสงอนเปนสรณะเลย;
จงมธรรมเปนประทป มธรรมเปนสรณะ
อยามสงอนเปนสรณะเลย.
มหา. ท. ๑๐/๑๕๙/๑๒๘.
!
!"#$%&'!()*)!+!!
!,--.!"%/$0#01#!2345!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
"!"#$%&'()*+',-./001$&.!213456.47$/789.:&0(71(;<0)+'=>?=3#!!
พทธวจน
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
พทธวจน ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
สอธรรมะน จดทาเพอประโยชนทางการศกษาสสาธารณชน เปนธรรมทาน
ลขสทธในตนฉบบนไดรบการสงวนไว ไมสงวนสทธในการจดทาจากตนฉบบเพอเผยแผในทกกรณ ในการจดทาหรอเผยแผ โปรดใชความละเอยดรอบคอบ
เพอรกษาความถกตองของขอมล ขอคาปรกษาดานขอมลในการจดทาเพอความสะดวกและประหยด
ตดตอไดท คณศรชา โทร.๐๘๑-๕๑๓-๑๖๑๑ หรอ คณอารวรรณ โทร.๐๘๕-๐๕๘-๖๘๘๘
พมพครงท ๑ - ๔ มนาคม - กนยายน ๒๕๕๒ จานวน ๔๒,๕๐๐ เลม
พมพครงท ๕ กรกฏาคม ๒๕๕๓ จานวน ๑๐,๐๐๐ เลม
ศลปกรรม วชช เสรมสวสดศร ทปรกษาศลปกรรม จานงค ศรนวล, ธนา วาสกศร
จดทาโดย มลนธพทธโฆษณ (เวบไซต www.buddhakos.org)
ดาเนนการพมพโดย บรษท คว พรนท แมเนจเมนท จากด โทรศพท ๐-๒๘๐๐-๒๒๙๒ โทรสาร ๐-๒๘๐๐-๓๖๔๙
คาอนโมทนา
ขออนโมทนา ในกศลเจตนาครงน เปนอยางยง ทไดสรางเหตปจจยอนเปนไปเพอความเจรญ และความมอายยนยาวแหงพทธวจน ดวยการสบสายถายทอดคาสอนทออกจากพระโอษฐของพระองคเอง ในสวนของเรองกรรม กบความเขาใจทถกตอง สมดงพทธประสงค ทตองการใหมผนาคาสอนของพระองคไปศกษาประพฤตปฏบต เพงพสจนขออรรถขอธรรม เพอใหเหนแจงเปนปจจตตง และขยนในการถายทอดบอกสอนกนรนตอรน สบ ๆ กนไป
ดวยเหตทไดกระทามาแลวน ขอจงเปนพลวปจจยใหผมสวนรวมในการทาหนงสอและผทไดอานศกษา พงไดดวงตาเหนธรรม สาเรจผลยงพระนพพาน สมดงความปรารถนาทไดสรางมาอยางดแลวดวยเทอญ.
ขออนโมทนา พระคกฤทธ โสตถผโล
คานา
หนงสอ “พทธวจน ฉบบ กาวยางอยางพทธะ” ไดจดทาขน ดวยปรารภเหตทวา หลายคนยงเหนคาสอนของพระผมพระภาคเจาวา เปนสงทยาก หรอเปนสงทไกลตวเกนไป ทาใหมนอยคนนกทจะหนมาใสใจศกษาคาสอนของพระผมพระภาคเจาอยางจรงจง ทงๆทพระองคไดตรสไวแลววา คาสอนทพระองคตรสสอนทงหมดนน บรสทธ บรบรณแลวสนเชง อกทงคาสอนนน ยงเปนสงทเรยกวา “อกาลโก” คอใชไดไปตลอด ไมมคาวาเกาหรอลาสมย และใชไดกบบคคลทกคน อนจะเหนไดจากในสมยพทธกาล ทพทธบรษท ๔ ทงหลายนน มคนจากหลายชาตและวรรณะ นอกจากนพระองคยงไดตรสอกวา บคคลททานตรสสอนนน มตงแต พรหม เทวดา ภกษ ภกษณ อบาสก อบาสกา ไปจนถงปถชนคนธรรมดาทวไป และทกคนนน เมอนาคาสอนของพระองคไปปฏบตแลว กสามารถแกทกขหรอดบทกขใหกบตนเองไดทงสน
คณะงานธรรมวดนาปาพง มถนายน ๒๕๕๓
วธตรวจสอบวา เปนคาของพระผมพระภาคเจาหรอไม
ภกษ ท.! ถาภกษในธรรมวนยน จะพงกลาวอยางนวา ขาพเจาฟงมาแลว ไดรบมาแลวเฉพาะพระพกตร พระผมพระภาค วา นเปนธรรม นเปนวนยน เปนคาสอนของพระศาสดา, ดงน, พวกเธออยาเพงรบรอง, อยาเพงคดคาน. เธอกาหนดเนอความนนใหด แลวนาไปสอบสวนในสตร นาไปเทยบเคยงในวนย, ถาลงกนไมได เทยบเคยงกนไมได พงแนใจวานนไมใชคาของพระผมพระภาคแนนอน ภกษรปนนจามาผด, พวกเธอพงทงคาเหลานนเสย; ถาลงกนได เทยบเคยงกนได พงแนใจวา นนเปนคาของพระผมพระภาคเจาแนแลว
ภกษรปนนจามาอยางดแลว, พวกเธอพงรบเอาไว...
ตรสทอานนทเจดย, โภคนคร : มหาปรนพพานสตร, มหา. ท. ๑๐/๑๔๔/๑๑๒.
สารบญ
คาอนโมทนา คานา วธตรวจสอบวา เปนคาของพระผมพระภาคเจาหรอไม
หนา (๑) (๓) (๔)
๑. มนษยเปนอนมาก ไดยดถอเอาทพงผดๆ ๒. สตวเกดกลบมาเปนมนษยมนอย เพราะไมรอรยสจ ๓. การรอรยสจเปนของไมเหลอวสย พระอรยบคคล จงมปรมาณมาก ๔. ใหพงตน พงธรรม ๕. ผไมหลงเอาสงอนมาเปนแกน ๖. จะเกดในตระกลสงหรอตา กสามารถทานพพานใหแจงได ๗. รายชอแหงธรรมเปนทตงแหงการขดเกลา ๘. ความทกขของเทวดาและมนษยตามธรรมชาต ๙. เปนทกขเพราะตดอยในอายตนะ ๑๐. ความรสก ทถงกบทาใหออกผนวช ๑๑. การทาความเพยรแขงกบอนาคตภย
๑ ๓ ๕ ๘ ๑๑ ๑๓ ๑๘ ๒๔ ๒๕ ๒๖ ๓๑
๑๒. บทอธษฐานจตเพอทาความเพยร ๑๓. ลาดบการปฏบตเพอรตามซงสจธรรม ๑๔. หลกเกณฑการเลอกสถานทและบคคล
ทควรเสพและไมควรเสพ ๑๕. ความเพลนเปนแดนเกดแหงทกข ๑๖. อาการเกดแหงความทกขโดยสงเขป ๑๗. ความดบทกขม เพราะความดบแหงนนท ๑๘. ลกษณะแหงจตทหลดพนดวยการละนนท (อกนยหนง)
๑๙. วธทสะดวกสบายเพอการดบของกเลส ๒๐. ทงเสยนนแหละกลบจะเปนประโยชน ๒๑. อาการเกดดบแหงเวทนา ๒๒. ลกษณะหนทางแหงความหมดจด ๒๓. ขยายความแหงอรยมรรคมองคแปด ๒๔. สมาธทกขนตอนใชเปนบาทฐานในการเขาวมตไดทงหมด
๒๕. อรยสจสโดยสงเขป (ทรงแสดงดวยความยดในขนธ ๕)
๒๖. อรยสจ-ปฏจจสมปบาท ๒๗. ความเปนโสดาบนประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรด
หนา ๓๗ ๓๙ ๔๑
๔๔ ๔๕ ๔๖ ๔๗ ๔๘ ๕๓ ๕๖ ๕๘ ๖๐ ๖๕ ๗๑ ๗๕ ๗๙
๒๘. คณสมบตของพระโสดาบน ๒๙. ปาฏหารย สาม ๓๐. ผอยใกลนพพาน ๓๑. ลกษณะแหงอนทรยภาวนาชนเลศ
๓๒. สนกเลสกแลวกน ไมตองรวาสนไปเทาไร ๓๓. ตถาคตเปนเพยงผบอกจะถงทหมายตองเดนเอาเอง ๓๔. เหตใหไมปรนพพานในปจจบน ๓๕. หมด “อาหาร” กนพพาน ๓๖. กฎอทปปจยตา หรอ หวใจปฏจจสมปบาท ๓๗. ปฎจจสมปบาท คอ ธรรมอนเปนธรรมชาต อาศยกนแลวเกดขน ๓๘. ปญญา สต กบนามรปดบ เพราะวญญาณดบ ๓๙. นพพานเพราะไมยดถอธรรมทไดบรรล ๔๐. การปรนพพาน ๔๑. ผหลดพนได เพราะไมยดมนถอมน ๔๒. ธรรมเปนสวนแหงวชชา ๔๓. คาชชวนวงวอน
หนา ๘๒ ๙๑ ๙๘ ๑๐๓ ๑๐๕ ๑๐๖ ๑๐๙ ๑๑๑ ๑๑๔ ๑๑๕
๑๑๘ ๑๑๙ ๑๒๐ ๑๒๑ ๑๒๒ ๑๒๓
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
1
๑มนษยเปนอนมาก
ไดยดถอเอาทพงผด ๆ
พทธวจน
๒
มนษยทงหลายเปนอนมาก ถกความกลวคกคามเอาแลว ยอมยดถอเอาภเขาบาง ปาไมทศกดสทธบาง สวนศกดสทธบาง รกขเจดยบาง วาเปนทพงของตน ๆ : นนไมใชทพงอนทาความเกษมใหไดเลย, นนไมใชทพงอนสงสด; ผใดถอเอาสงนน ๆเปนทพงแลว ยอมไมหลดพนไปจากทกขทงปวงได.
สวนผใด ทถงพระพทธ พระธรรม พระสงฆ เปนทพงแลว เหนอรยสจทงส ดวยปญญาอนถกตอง คอ เหนทกข, เหนเหตเปนเครองใหเกดขนของทกข, เหนความกาวลวงเสยไดซงทกข, และเหนมรรคประกอบดวย องคแปดอนประเสรฐ ซงเปนเครองใหถงความเขาไปสงบรางบแหงทกข : นนแหละคอ ทพงอนเกษม, นนคอ ทพงอนสงสด; ผใดถอเอาทพงนนแลว ยอมหลดพนไปจากทกขทงปวง ไดแท.
ธ. ข. ๒๕/๔๐/๒๔.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๓
บทท ๒
สตวเกดกลบมาเปนมนษยมนอย เพราะไมรอรยสจ
ภกษ ท. ! เธอทงหลายจะสาคญความขอนวาอยางไร : ฝนนดหนงทเราชอนขนดวยปลายเลบน กบมหาปฐพน ขางไหนจะมากกวากน ?
“ขาแตพระองคผ เจรญ ! มหาปฐพนนแหละเปนดนทมากกวา. ฝนนดหนงเทาททรงชอนขนดวยปลายพระนขาน เปนของมประมาณนอย. ฝนนน เมอนาเขาไปเทยบกบมหาปฐพ ยอมไมถงซงการคานวณได เปรยบเทยบได ไมเขาถงแมซงกะละภาค (สวนเสยว)”
ภกษ ท. ! อปมาน ฉนใด อปไมยกฉนนน : สตวทเกดกลบมาสหมมนษย มนอย; สตวทเกดกลบมาเปนอยางอนจากหมมนษย มมากกวาโดยแท. ขอนนเพราะเหตไรเลา ? ภกษ ท. ! ขอนน เพราะความทสตวเหลานนไมเหนอรยสจทงส.
พทธวจน
๔
อรยสจส อยางไรเลา ? สอยาง คอ :- อรยสจคอทกข อรยสจคอเหตใหเกดขนแหงทกข อรยสจคอความดบไมเหลอแหงทกข อรยสจคอทางดาเนนใหถงความดบไมเหลอ แหงทกข.
ภกษ ท. ! เพราะเหตนน ในเรองน เธอพง
ประกอบโยคกรรม๑ อนเปนเครองกระทาใหรวา “ทกข เปนอยางน, เหตเกดขนแหงทกข เปนอยางน, ความดบไมเหลอแหงทกข เปนอยางน, ทางดาเนนใหถงความดบไมเหลอแหงทกข เปนอยางน” ดงน.
มหาวาร. ส. ๑๙/๕๗๘/๑๗๕๗.
_____________________________
๑. โยคกรรม คอ การกระทาอยางเปนระบบ
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๕
บทท ๓ การรอรยสจเปนของไมเหลอวสย พระอรยบคคล จงมปรมาณมาก
วจฉะ ! ภกษผสาวกของเรา บรรลเจโตวมตต ปญญาวมตต อนไมมอาสวะ เพราะความสนไปแหง อาสวะทงหลาย ไดกระทาใหแจงแลว ดวยปญญาอนยงเอง ในทฏฐธรรมน มอยไมใชรอยเดยว ไมใชสองรอย ไมใชสามรอย ไมใชสรอย ไมใชหารอย มอยมากกวามาก โดยแท.
วจฉะ ! ภกษณผสาวกาของเรา บรรลเจโตวมตต ปญญาวมตต อนไมมอาสวะ เพราะความสนไปแหง อาสวะทงหลาย ไดกระทาใหแจงแลว ดวยปญญาอนยงเอง ในทฏฐธรรมน มอยไมใชรอยเดยว ไมใชสองรอย ไมใชสามรอย ไมใชสรอย ไมใชหารอย มอยมากกวามาก โดยแท.
พทธวจน
๖
วจฉะ ! อบาสก ผสาวกของเรา พวกเปนคฤหสถนงขาว อยประพฤตกบผประพฤตพรหมจรรย, เปน โอปปาตกสตว (พระอนาคาม) มปกตปรนพพาน ในภพทไปเกดนน ไมเวยนกลบจากภพนนเปนธรรมดา, เพราะความสนไปแหงสญโญชนมสวนในเบองตาหาอยาง ก มอยไมใชรอยเดยว ฯลฯ ไมใชหารอย มอยมากกวามาก โดยแท.
วจฉะ ! อบาสก ผสาวกของเรา พวกเปนคฤหสถนงขาว ยงบรโภคกาม เปนผ ทาตามคาสอน เปนผ สนองโอวาท มความสงสยอนขามไดแลว ไมตองกลาวดวยความสงสยวา นอะไร ๆ เปนผปราศจากความครนคราม ไมใชผตองเชอตามคาของผอน อยประพฤตพรหมจรรยในศาสนาของพระศาสดา ก มอยไมใชรอยเดยว ฯลฯ ไมใชหารอย มอยมากกวามาก โดยแท.
วจฉะ ! อบาสกา ผสาวกาของเรา พวกเปนหญงคฤหสถนงขาว อยประพฤตกบผประพฤตพรหมจรรย
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๗
เปน โอปปาตกสตว (พระอนาคาม) มปกตปรนพพานในภพทไปเกดนน ไมเวยนกลบจากภพนนเปนธรรมดา, เพราะความสนไปแหงสญโญชน มสวนในเบองตาหาอยาง ก มอยไมใชรอยเดยว ฯลฯ ไมใชหารอย มอยโดยมากกวามากเปนแท. วจฉะ ! อบาสกา ผสาวกาของเรา พวกเปนหญงคฤหสถนงขาว ยงบรโภคกาม เปนผ ทาตามคาสอน เปนผ สนองโอวาท มความสงสยอนขามไดแลว ไมตองกลาวดวยความสงสยวานอะไร ๆ เปนผปราศจากความครนคราม ไมตองเ ชอตามคาของผ อน อยประพฤตพรหมจรรยในศาสนาของพระศาสดา กมอยไมใชรอยเดยว ฯลฯ ไมใชหารอย มอยโดยมากกวามากเปนแท.
ม. ม. ๑๓/๒๕๑ - ๒๕๓/๒๕๕- ๒๕๖.
พทธวจน
๘
บทท ๔ ใหพงตน พงธรรม
อานนท ! เราไดกลาวเตอนไวกอนแลวมใชหรอวา “ความเปนตาง ๆ ความพลดพราก ความเปนอยางอน จากของรกของชอบใจทงสน ยอมม; อานนท ! ขอนน จกไดมาแตไหนเลา : สงใดเกดขนแลว เปนแลว อนปจจยปรงแลว มความชารดไปเปนธรรมดา, สงนนอยาชารดไปเลย ดงน; ขอนน ยอมเปนฐานะทมไมได”.
อานนท ! เปรยบเหมอนเมอตนไมใหญ มแกนเหลออย สวนใดเกาครากวาสวนอน สวนนนพงยอยยบไปกอน, ขอน ฉนใด; อานนท ! เมอภกษสงฆหมใหญมธรรมเปนแกนสารเหลออย, สารบตรปรนพพานไปแลว ฉนนนเหมอนกน. อานนท ! ขอนน จกไดมาแตไหนเลา :สงใดเกดขนแลว เปนแลว อนปจจยปรงแลว มความชารดไปเปนธรรมดา สงนนอยาชารดไปเลย ดงน; ขอนน ยอมเปนฐานะทมไมได.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๙
อานนท ! เพราะฉะนน ในเรองน พวกเธอทงหลาย จงมตนเปนประทป มตนเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะ; จงมธรรมเปนประทป มธรรมเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะ.
อานนท ! ภกษ มตนเปนประทป มตนเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะ, มธรรมเปนประทป มธรรมเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะนน เปนอยางไรเลา ? อานนท ! ภกษในธรรมวนยน พจารณาเหนกายในกายเนอง ๆ อย, พจารณาเหนเวทนาในเวทนาทงหลายเนอง ๆ อย, พจารณาเหนจตในจตเนอง ๆ อย, พจารณาเหนธรรมในธรรมทงหลายเนอง ๆ อย; มเพยรเผากเลส มความรสกตวทวพรอม มสต พงกาจดอภชฌาและโทมนสในโลกเสยได.
พทธวจน
๑๐
อานนท ! ภกษอยางนแล ชอวามตนเปนประทป มตนเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะ; มธรรมเปนประทป มธรรมเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะ เปนอย.
อานนท ! ในกาลบดนกด ในกาลลวงไปแหงเรากด ใครกตามจกตองมตนเปนประทป มตนเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะ; มธรรมเปนประทป มธรรมเปนสรณะ ไมเอาสงอนเปนสรณะ เปนอย.
อานนท ! ภกษพวกใด เปนผใครในสกขา, ภกษพวกนน จกเปนผอยในสถานะอนเลศทสด.
มหาวาร .ส. ๑๙/๒๑๖/๗๓๖.
_____________________________
ตรสแกทานพระอานนท ผเศราสลดในขาวการปรนพพานของทานพระสารบตร ซงจนทสามเณรนามาบอกเลา ทพระอารามเชตวนใกลนครสาวตถ.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๑
บทท ๕ ผไมหลงเอาสงอนมาเปนแกน
ภกษ ท ! พรหมจรรยน มใชมลาภสกการะและเสยงเยนยอเปนอานสงส, พรหมจรรยน มใชมความถงพรอมดวยศลเปนอานสงส, พรหมจรรยน มใชมความถงพรอมดวยสมาธเปนอานสงส, พรหมจรรยน มใชมความถงพรอมดวยญาณทสสนะเปนอานสงส.
ภกษ ท ! กเจโตวมตต๑ ทไมกาเรบอนใดมอย,
พรหมจรรยนม สงนน นนแหละเปนประโยชนทมงหมาย เปนแกนสาร เปนผลสดทายของพรหมจรรยแล.
_____________________________
๑. เจโตวมตต คอ หตตผลโดยมนาหนกของการทาสมาธมากกวาการ กระทาดานอน ๆ แบบของการหลดพนยงมอยางอนอกเชน สทธาวมตต, ปญญาวมต เปนตน
พทธวจน
๑๒
ภกษ ท. ! เปรยบเหมอนบรษผตองการดวยแกนไม เสาะหาแกนไม เทยวคนหาแกนไม จนถงตนไมใหญมแกนแลว ตดเอาแกนถอไปดวยมนใจวา ‘นเปนแกนแท’ ดงน. บรษมตาด เหนคนนนเขาแลว กกลาววา “ผเจรญคนน ชางรจกแกน, รจกกระพ, รจกเปลอกสด, รจกสะเกดแหงตามผวเปลอก, รจกใบออนทปลายกง. จรงดงวา ผเจรญคนน ตองการแกนไม เสาะหาแกนไม เทยวคนหาแกนไม จนถงตนไมใหญมแกนแลว กตดเอาแกนแทถอไปดวยมนใจวา ‘น เปนแกนแท’ ดงน. สงทเขาจะตองทาดวยแกนไม จกสาเรจประโยชนเปนแท” ดงน.
ม. ม. ๑๒/๓๗๐/๓๕๑.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๓
บทท ๖ จะเกดในตระกลสงหรอตา
กสามารถทานพพานใหแจงได
อานนท ! ในกรณแหง อภชาต ๖ น คอ คนบางคนมชาตดา กอใหเกดธรรมดา ๑, บางคนมชาตดา กอใหเกดธรรมขาว ๑, บางคนมชาตดา กอใหเกดนพพาน (ความสนราคะโทสะโมหะ) อนเปนธรรมไมดาไมขาว ๑, บางคนมชาตขาว กอใหเกดธรรมดา ๑, บางคนมชาตขาว กอใหเกดธรรมขาว ๑, บางคนมชาตขาว กอใหเกดนพพานอนเปนธรรมไมดาไมขาว ๑.
อานนท ! คนมชาตดา กอใหเกดธรรมดา เปนอยางไรเลา ? อานนท ! คนบางคนในกรณน เกดในตระกลตา คอ ตระกลจณฑาล ตระกลพราน ตระกลจกสาน ตระกลทารถ หรอตระกลเทหยากเยอ ซงเปนคน ยากจน มขาวและนานอย เปนอยฝดเคอง มอาหารและเครองนงหมหาไดโดยยาก เขาเปนผมผวพรรณทราม ไมนาด เตยคอม
พทธวจน
๑๔
ขโรค ตาบอด งอย กระจอก มตวตะแคงขาง ไมคอยจะมขาว นา เครองนงหม ยานพาหนะ ดอกไม ของหอม เครองลบไล ทนอน ทอย และประทปโคมไฟ แตเขากยง ประพฤตกายทจรต วจทจรต มโนทจรต ครนประพฤตทจรตแลว เบองหนาแตการตายเพราะการทาลาย แหงกาย ยอมเขาถงอบายทคตวนบาตนรก อยางนแล อานนท ! เรยกวา คนมชาตดา กอใหเกดธรรมดา.
อานนท ! คนมชาตดา กอใหเกดธรรมขาว เปนอยางไรเลา ? อานนท ! คนบางคนในกรณน เกดในตระกลตา คอ ตระกลจณฑาล ตระกลพราน ... ฯลฯ ... มอาหารและเครองนงหมหาไดโดยยาก มผวพรรณทราม ไมนาด ...ฯลฯ ... ไมคอยจะมขาว นา ...ฯลฯ ... ประทป โคมไฟ แตเขา ประพฤตกายสจรต วจสจรต มโนสจรต ครนประพฤตสจรตแลว เบองหนาแตการตาย เพราะการทาลายแหงกาย ยอมเขาถงสคตโลกสวรรค. อยางนแล อานนท ! เรยกวา คนมชาตดา กอใหเกดธรรมขาว.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๕
อานนท ! คนมชาตดา กอใหเกดนพพานอนเปนธรรมไมดาไมขาว เปนอยางไรเลา ? อานนท ! คนบางคนในกรณน เกดในตระกลตา คอ ตระกลจณฑาล ตระกลพราน ... ฯลฯ ... มผวพรรณทราม ไมนาด เตยคอม. เขาปลงผมและหนวด ครองผายอมฝาดออกจากเรอน บวชเปนผไมมประโยชนเกยวของดวยเรอน. เขานน ครนบวชแลวอยางน ละนวรณทงหา อนเปนเครองเศราหมองจตทาปญญาใหถอยกาลงไดแลว มจตตงมนดในสตปฏฐานทงส ยงโพชฌงคเจดใหเจรญแลวตามทเปนจรง ชอวายอมกอใหเกดนพพานอนเปนธรรมไมดาไมขาว.อยางนแล อานนท ! เรยกวา คนมชาตดา กอใหเกดนพพานอนเปนธรรมไมดาไมขาว.
อานนท ! คนมชาตขาว กอใหเกดธรรมดา เปนอยางไรเลา ? อานนท ! คนบางคนในกรณน เกดในสกลสง คอ สกลกษตรยมหาศาล สกลพราหมณมหาศาล หรอ สกลคหบดมหาศาล อนมงคง มทรพยมาก มโภคะมาก มทองและเงนพอตว มอปกรณแหงทรพยพอตว มทรพย
พทธวจน
๑๖
และขาวเปลอกพอตว เขามรปงาม นาด นาเลอมใส ประกอบดวยความเกลยงเกลาแหงผวพรรณอยางยง รารวยดวยขาวดวยนา เครองนงหม ยานพาหนะ ดอกไม ของหอม เครองลบไล ทนอน ทอย และประทปโคมไฟ แตเขาประพฤตกายทจรต วจทจรต มโนทจรต ครนประพฤตทจรตแลว เบองหนาแตการตายเพราะการทาลายแหงกาย ยอมเขาถงอบายทคตวนบาตนรก. อยางนแล อานนท ! เรยกวา คนมชาตขาว กอใหเกดธรรมดา.
อานนท ! คนมชาตขาว กอใหเกดธรรมขาว เปนอยางไรเลา? อานนท ! คนบางคนในกรณน เกดในสกลสง คอ สกลกษตรยมหาศาล สกลพราหมณมหาศาล ... ฯลฯ ... มทรพยและขาวเปลอกพอตว มรปงาม ... ฯลฯ ... รารวยดวยขาว นา ... ฯลฯ ... ประทปโคมไฟ; เขาประพฤตกายสจรต วจสจรต มโนสจรต ครนประพฤตสจรตแลว เบองหนาแตการตายเพราะการทาลายแหงกาย ยอมเขาถงสคตโลกสวรรค. อยางนแล อานนท ! เรยกวา คนมชาตขาว กอใหเกดธรรมขาว.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๗
อานนท ! คนชาตขาว กอใหเกดนพพานอนเปนธรรมไมดาไมขาว เปนอยางไรเลา ? อานนท ! คนบางคนในกรณน เกดในสกลสง คอ สกลกษตรยมหาศาล สกลพราหมณมหาศาล ... ฯลฯ ... มทรพยและขาวเปลอกพอตว มรปงาม ... ฯลฯ ... รารวยดวยขาวนา ... ฯลฯ ... ประทปโคมไฟ. เขาปลงผมและหนวด ครองผากาสายะ ออกจากเรอน บวชเปนผไมมประโยชนเกยวของดวยเรอน. เขานนครนบวชแลวอยางน ละนวรณทงหา อนเปนเครองเศราหมองใจทาปญญาใหถอยกาลงไดแลวมจตตงมนด ในสตปฏฐานทงส ยงโพชฌงคเจดใหเจรญแลวตามทเปนจรง ชอวายอมกอใหเกดนพพานอนเปนธรรมไมดาไมขาว. อยางนแล อานนท ! เรยกวา คนมชาตขาว กอใหเกดนพพานอนเปนธรรมไมดาไมขาว.
อานนท ! เหลานแล อภชาต ๖ ชนด.
ฉกก. อ. ๒๒/๔๒๘/๓๒๘.
พทธวจน
๑๘
บทท ๗ รายชอแหงธรรมเปนทตงแหงการขดเกลา
จนทะ ! สลเลขธรรม (ความขดเกลา) เปนสงทเธอทงหลายพงกระทาในธรรมทงหลายเหลาน กลาวคอ :-
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ เบยดเบยน เราจกเปนผ ไมเบยดเบยน;
ทาสลเลขะวา เมอผอน กระทาปาณาตบาต เราจก เวนขาดจากปาณาตบาต;
ทาสลเลขะวา เมอผอน กระทาอทนนาทาน เราจก เวนขาดจากอทนนาทาน;
ทาสลเลขะวา เมอผอน ไมประพฤตพรหมจรรย เราจกเปนผ ประพฤตพรหมจรรย;
ทาสลเลขะวา เมอผอน พดเทจ เราจก เวนขาดจากการพดเทจ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน พดสอเสยด เราจก เวนขาดจากการพดสอเสยด;
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๙
ทาสลเลขะวา เมอผอน พดคาหยาบ เราจก เวนขาดจากการพดคาหยาบ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน พดเพอเจอ เราจก เวนขาดจากการพดเพอเจอ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มากดวยอภชฌา เราจกเปนผ ไมมากดวยอภชฌา;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มจตพยาบาท เราจกเปนผ ไมมจตพยาบาท;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาทฏฐ เราจกเปนผ มสมมาทฏฐ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาสงกปปะ เราจกเปนผ มสมมาสงกปปะ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาวาจา เราจกเปนผ มสมมาวาจา;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉากมมนตะ เราจกเปนผ มสมมากมมนตะ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาอาชวะ เราจกเปนผ มสมมาอาชวะ;
พทธวจน
๒๐
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาวายามะ เราจกเปนผ มสมมาวายามะ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาสต เราจกเปนผ มสมมาสต;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาสมาธ เราจกเปนผ มสมมาสมาธ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาญาณะ เราจกเปนผ มสมมาญาณะ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มมจฉาวมตต เราจกเปนผ มสมมาวมตต;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มถนมทธะกลมรม เราจกเปนผ ปราศจากถนมทธะ;
ทาสลเลขะวา เมอผอน เปนผ ฟงซาน เราจกเปนผ ไมฟงซาน;
ทาสลเลขะวา เมอผอน มวจกจฉา เราจกเปนผ ขามพนวจกจฉา;
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๒๑
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ มกโกรธ เราจกเปนผ ไมมกโกรธ;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ผกโกรธ เราจกเปนผ ไมผกโกรธ;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ลบหลคณ เราจกเปนผ ไมลบหลคณ;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ แขงด เราจกเปนผ ไมแขงด;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ รษยา เราจกเปนผ ไมรษยา;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ตระหน เราจกเปนผ ไมตระหน;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ โออวด เราจกเปนผ ไมโออวด;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ มมารยา เราจกเปนผ ไมมมารยา;
พทธวจน
๒๒
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ กระดาง เราจกเปนผ ไมกระดาง;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ดหมนทาน เราจกเปนผ ไมดหมนทาน;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ วายาก เราจกเปนผ วางาย;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ มมตรชว เราจกเปนผ มมตรด;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ประมาท เราจกเปนผ ไมประมาท;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ไมมสทธา เราจกเปนผ มสทธา;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ไมมหร เราจกเปนผ มหร;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ไมมโอตตปปะ เราจกเปนผ มโอตตปปะ;
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๒๓
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ มสตะนอย เราจกเปนผ มสตะมาก;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ขเกยจ เราจกเปนผ ปรารภความเพยร;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ มสตหลงลม เราจกเปนผ มสตตงมน;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ มปญญาทราม เราจกเปนผ ถงพรอมดวยปญญา;
ทาสลเลขะวา เมอผอนเปนผ ลบคลาดวยทฏฐของตน, เปนผยดถออยางเหนยวแนน, แล ะ เ ป นผ ย า ก ท จ ะสลดคนซงอปาทาน,
เราจกเปนผ ไมลบคลาดวยทฏฐของตน, เปนผไมยดถออยางเหนยวแนน, และเปนผงายทจะสลดคนซงอปาทาน.
ม. ม. ๑๒/๗๕-๘๓/๑๐๔.
พทธวจน
๒๔
บทท ๘ ความทกขของเทวดาและมนษยตามธรรมชาต
ภกษ ท. ! เทวดาและมนษยทงหลาย มรปเปนทมายนด ยนดแลวในรป บนเทงแลวในรป ยอม อยเปนทกข เพราะความแปรปรวนจางคลายดบไปแหงรป. (ในกรณแหง เสยง กลน รส โผฏฐพพะ และ ธรรมารมณ กตรสอยางเดยวกน).
ภกษ ท. ! สวนตถาคตอรหนตสมมาสมพทธะ รแจงความเกด ความตงอยไมได รสอรอย โทษ และอบายเครองสลดออกแหงรป ตามเปนจรง ไมมรปเปนทมายนด ไมยนดในรป ไมบนเทงในรป ยงคงอยเปนสขแมเพราะความแปรปรวนจางคลายดบไปแหงรป.
(ในกรณแห ง เ ส ยง ก ลน รส โผฏฐพพะและ
ธรรมารมณ กตรสอยางเดยวกน).
สฬา. ส. ๑๘/๑๕๙/๒๑๖.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๒๕
บทท ๙ เปนทกขเพราะตดอยในอายตนะ
ภกษ ท. ! เทวดาและมนษย ทงหลาย ม รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ เปนทรนรมยใจ ยนดแลวใน รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ บนเทงดวย รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ. ภกษ ท. ! เทวดาและมนษยทงหลาย ยอมอยเปนทกข เพราะความเปลยนแปลง เสอมสลาย และความดบไปของ รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ.
สฬา. ส. ๑๘/๑๖๑/๒๑๘.
พทธวจน
๒๖
บทท ๑๐ ความรสก ทถงกบทาใหออกผนวช
ภกษ ท. ! ในโลกน ครงกอนแตการตรสร
เมอเรายงไมไดตรสร ยงเปนโพธสตวอย
ตนเองม ความเกด เปนธรรมดาอยแลว กยงมวหลง
แสวงหาสงทมความเกด เปนธรรมดาอยนนเอง,
ตนเองม ความแก เปนธรรมดาอยแลว กยงมวหลง
แสวงหาสงทมความแก เปนธรรมดาอยนนเอง,
ตนเองม ความเจบไข เปนธรรมดาอยแลว กยงมวหลง
แสวงหาสงทมความเจบไข เปนธรรมดาอยนนเอง,
ตนเองม ความตาย เปนธรรมดาอยแลว กยงมวหลง
แสวงหาสงทมความตาย เปนธรรมดาอยนนเอง,
ตนเองม ความโศก เปนธรรมดาอยแลว กยงมวหลง
แสวงหาสงทมความโศก เปนธรรมดาอยนนเอง,
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๒๗
ตนเองม ความเศราหมอง โดยรอบดาน เปนธรรมดา
อยแลว กยงมวหลงแสวงหาสงทมความเศราหมองโดย รอบดาน เปนธรรมดาอยนนเอง อก.
ภกษ ท. ! กอะไรเลา เป นส งท ม ความเก ด (เปนตน) ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดาน (เปนทสด) เปนธรรมดา ?
ภกษ ท. ! บตรและภรรยา มความเกดเปนธรรมดา ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา. ทาสหญงทาสชาย มความเกดเปนธรรมดา ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา. แพะ แกะ มความเกดเปนธรรมดา ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา. ไก สกร มความเกดเปน ธรรมดา ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา. ชาง โค มา ลา มความเกดเปนธรรมดา ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา. ทองและเงน เปนสงทมความเกดเปนธรรมดาฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา. สงทมนษยเขาไปเทดทนเอาไว เหลานแลทชอวาสงทมความเกดเปนธรรมดา
พทธวจน
๒๘
ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา ซงคนในโลกน พากนจมตดอย พากนมวเมาอย พากนสยบอย ในสงเหลาน จงทาใหตนทงทมความเกดเปนธรรมดา ฯลฯ มความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดาอยเองแลว กยงมวหลงแสวงหา สงทมความเกดเปนธรรมดา ฯลฯ ทมความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดา อยอก.
ภกษ ท. ! ความคดอนน ไดเกดขนแกเราวา “ทาไมหนอ เราซงมความเกด ฯลฯ ความเศราหมองโดยรอบดาน เปนธรรมดาอยเองแลว จะตองไปมวแสวงหาสงทมความเกด ฯลฯ ความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดาอยอก. ไฉนหนอ เราผมความเกด ฯลฯ ความเศราหมองโดยรอบดาน เปนธรรมดาอยเองแลว ครนไดรสกถงโทษอนตาทรามของการมความเกด ฯลฯ ความเศราหมองโดยรอบดานเปนธรรมดานแลว เราพงแสวงหานพพาน อนไมมความเกด อนเปนธรรมทเกษมจากเครองรอยรด ไมมธรรมอนยงกวาเถด.”
ภกษ ท. ! เรานนโดยสมยอนอก ยงหนมเทยว เกสายงดาจด บรบรณดวยความหนมทกาลงเจรญ ยงอย
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๒๙
ในปฐมวย, เมอมารดาบดาไมปรารถนาดวย กาลงพากนรองไหนาตานองหนาอย, เราไดปลงผมและหนวด ครองผายอมฝาด ออกจากเรอน บวชเปนผไมมเรอนแลว “...ภารทวาชะ ! ในโลกน ครงกอนแตการตรสร เมอเรายงไมไดตรสร ยงเปนโพธสตวอย, ความคดนเกดมแกเราวา “ฆราวาสคบแคบ เปนทางมาแหงธล, สวน บรรพชาเปนโอกาสวาง; ผอยครองเรอนจะประพฤตพรหมจรรยใหบรสทธบรบรณโดยสวนเดยว เหมอนสงขทเขาขดดแลว, โดยงาย นนไมได. ถาไฉนเราพงปลงผมและหนวด ครองผายอมฝาดออกจากเรอน บวชเปนผไมมประโยชนเกยวของดวยเรอน เถด ดงน...”
ม. ม. ๑๒/๓๑๖/๓๑๖. , ม. ม. ๑๓/๖๖๙/๗๓๘.
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๓๑
บทท ๑๑ การทาความเพยรแขงกบอนาคตภย
ภกษ ท. ! ภยในอนาคตเหลาน มอย ๕ ประการ ซงภกษผมองเหนอย ควรแททจะเปนผไมประมาท มเพยรเผากเลส มตนสงไปแลวในการทาเชนนน อยตลอดไป, เพอถงสงทยงไมถง เพอบรรลสงทยงไมบรรล เพอทาใหแจงสงทยงไมทาใหแจงเสยโดยเรว. ภยในอนาคต ๕ ประการนน คออะไรบางเลา ? ๕ ประการคอ :-
๑. ภกษในกรณน พจารณาเหนชดแจงวา “บดน เรายงหนม ยงเยาววย ยงรนคะนอง มผมยงดาสนท ตงอยในวยกาลงเจรญ คอปฐมวย; แตจะมสกคราวหนงท ความแก จะมาถงรางกายน, กคนแกถกความชราครอบงาแลว จะมนสการถงคาสอนของทานผรทงหลายนน ไมทาไดสะดวกเลย; และจะเสพเสนาสนะอนเงยบสงด ซงเปนปาชฏ กไมทาไดงาย ๆ เลย. กอนแตสงอนไมเปนทตองการ ไมนาใคร ไมนาชอบใจ (คอความแก) นนจะมา ถงเรา
พทธวจน
๓๒
เราจะรบทาความเพยร เพอถงสงทยงไมถง เพอบรรลสงทยงไมบรรล เพอทาใหแจงสงทยงไมทาใหแจงเสยโดยเรว ซงเปนสงททาใหผถงแลว แมจะแกเฒา กจกอยเปนผาสก” ดงน.
๒. ภกษ ท. ! ขออนยงมอก : ภกษพจารณาเหนชดแจงวา “บดน เรามอาพาธนอย มโรคนอย มไฟธาตใหความอบอนสมาเสมอ ไมเยนนก ไมรอนนก พอปานกลาง ควรแกการทาความเพยร; แตจะมสกคราวหนงท ความเจบไข จะมาถงรางกายน, กคนทเจบไขถกพยาธครอบงาแลว จะมนสการถงคาสอนของทานผรทงหลายนน ไมทาไดสะดวกเลย; และจะเสพเสนาสนะอนเงยบสงด ซงเปนปาชฏกไมทาไดงาย ๆ เลย. กอนแตสงอนไมเปนทตองการ ไมนาใคร ไมนาชอบใจ (คอความ-
เจบไข) นนจะมาถงเรา เราจะรบทาความเพยร เพอถงสงทยงไมถง เพอบรรลสงทยงไมบรรล เพอทาใหแจงสงทยงไมทาใหแจงเสยโดยเรว ซงเปนสงททาใหผถงแลว แมจะเจบไข กจกอยเปนผาสก” ดงน.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๓๓
๓. ภกษ ท. ! ขออนยงมอก : ภกษพจารณาเหนชดแจงวา “บดน ขาวกลางามด บณฑะ(กอนขาว) หาไดงาย เปนการสะดวกทจะยงชวตใหเปนไป ดวยความพยายามแสวงหาบณฑบาต; แตจะมสกคราวหนงท ภกษาหายาก ขาวกลาเสยหาย บณฑะหาไดยาก ไมเปนการสะดวกทจะยงชวตใหเปนไปดวยความพยายามแสวงหาบณฑบาต, เมอภกษาหายาก ทใดภกษาหางาย คนทงหลายกอพยพกนไป ทนน, เมอเปนเชนนน ความอยคลกคลปะปนกนในหมคนกจะมขน เมอมการคลกคลปะปนกนในหมคน จะมนสการถงคาสอนของทานผรทงหลายนน ไมทาไดสะดวกเลย; และจะเสพเสนาสนะอนเงยบสงด ซงเปนปาชฏกไมทาไดงาย ๆเลย. กอนแตสงอนไมเปนทตองการ ไมนาใคร ไมนาชอบใจ (คอภกษาหายาก) นนจะมาถงเรา เราจะรบทาความเพยร เพอถงสงทยงไมถง เพอบรรลสงทยงไมบรรล เพอทาใหแจงสงทยงไมทาใหแจงเสยโดยเรว ซงเปนสงททาใหผถงแลว จกอยเปนผาสก แมในคราวทเกดทพภกขภย” ดงน.
พทธวจน
๓๔
๔. ภกษ ท. ! ขออนยงมอก : ภกษพจารณาเหนชดแจงวา “บดน คนทงหลายสมครสมานชนบานตอกน ไมววาทกน เขากนไดดจดงนมผสมกบนา มองแลกนดวยสายตาแหงคนทรกใครกน เปนอย; แตจะม สกคราวหนงท ภย คอ โจรปากาเรบ ชาวชนบทผขนอยในอาณาจกรแตกกระจดกระจายแยกยายกนไป, เมอมภยเชนน ทใดปลอดภย คนทงหลายกอพยพกนไป ทนน, เมอเปนเชนนน ความอยคลกคลปะปนกนในหมคนกจะมขน เมอมการอยคลกคลปะปนกนในหมคน จะมนสการถงคาสอนของทานผรทงหลายนน ไมทาไดสะดวกเลย; กอนแตสงอนไมเปนทตองการ ไมนาใคร ไมนาชอบใจ (คอโจรภย) นนจะมาถงเรา เราจะรบทาความเพยร เพอถงสงทยงไมถง เพอบรรลสงทยงไมบรรล เพอทาใหแจงสงทยงไมทาใหแจงเสยโดยเรว ซงเปนสงททาใหผถงแลว จกอยเปนผาสก แมในคราวทเกดโจรภย” ดงน.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๓๕
๕. ภกษ ท. ! ขออนยงมอก : ภกษพจารณาเหนชดแจงวา “บดน สงฆสามคคปรองดองกน ไมววาทกน มอทเทสเดยวกน อยเปนผาสก; แตจะมสกคราวหนงท สงฆแตกกน, เมอสงฆแตกกนแลว จะมนสการถงคาสอนของทานผรทงหลายนน ไมทาไดสะดวกเลย; และจะเสพเสนาสนะอนเงยบสงดซงเปนปาชฏ กไมทาไดงาย ๆ เลย. กอนแตสงอนไมเปนทตองการ ไมนาใคร ไมนาชอบใจ (คอสงฆแตกกน) นนจะมาถงเรา เราจะรบทาความเพยรเพอถงสงทยงไมถง เพอบรรลสงทยงไมบรรล เพอทาใหแจง สงทยงไมทาใหแจงเสยโดยเรว ซงเปนสงททาใหผถงแลว จกอยเปนผาสก แมในคราวเมอสงฆแตกกน” ดงน.
ภกษ ท. ! ภยในอนาคต ๕ ประการ เหลานแล ซงภกษผมองเหนอย ควรแททจะเปนผไมประมาท มเพยร เผากเลส มตนสงไปแลวในการทาเชนนน อยตลอดไป, เพอถงสงทยงไมถง เพอบรรลสงทยงไมบรรล เพอทาใหแจงสงทยงไมทาใหแจงเสยโดยเรว.
ปจก. อ. ๒๒/๑๑๗/๗๘.
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๓๗
บทท ๑๒ บทอธษฐานจตเพอทาความเพยร
ภกษ ท. ! เรายงรสกไดอยซงธรรม ๒ อยาง คอ
ความไมรจกอมจกพอ (สนโดษ) ในกศลธรรมทงหลาย และ ความเปนผไมถอยกลบ (อปปฏวาน) ในการทาความเพยร.
ภกษ ท. ! เ รายอมตงไวซ งความเพยรอน ไมถอยกลบ (ดวยการอธษฐานจต) วา
“หนง เอน กระดก จกเหลออย, เนอและเลอดในสรระจกเหอดแหงไปกตามท; ประโยชนใด อนบคคลจะบรรลไดดวยกาลง ดวยความเพยร ดวยความบากบน ของบรษ, ถายงไมบรรลประโยชนนนแลว จกหยดความเพยรเสย เปนไมม” ดงน.
พทธวจน
๓๘
ภกษ ท. ! การตรสรเปนสงทเราถงทบแลวดวยความไมประมาท อนตตรโยคกเขมธรรม กเปนสงทเราถงทบแลวดวยความไมประมาท. ภกษ ท. ! ถาแม พวกเธอ พงตงไวซงความ เพยรอนไมถอยกลบ (ดวยการอธษฐานจต) วา “หนง เอน กระดก จกเหลออย, เนอและเลอดในสรระจกเหอดแหงไปกตามท; ประโยชนใด อนบคคลจะบรรลไดดวยกาลง ดวยความเพยร ดวยความบากบน ของบรษ, ถายงไมบรรลประโยชนนนแลว จกหยดความเพยรเสย เปนไมม” ดงน แลวไซร; ภกษ ท. ! พวกเธอ กจกกระทาใหแจงดวยปญญาอนยงเอง ซงทสดแหงพรหมจรรย อนไมมอะไรอนยงกวา อนเปนประโยชนทตองการของกลบตร ผออกบวชจากเรอนเปนผไมมเรอนโดยชอบ, ไดตอกาลไมนานในทฏฐธรรมเขาถงแลวแลอย เปนแนนอน.
ทก. อ. ๒๐/๖๔/๒๕๑.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๓๙
บทท ๑๓ ลาดบการปฏบตเพอรตามซงสจจธรรม
ภกษ ท. ! เรายอมไมกลาวการประสบความ พอใจในอรหตตผล ดวยการกระทาอนดบแรกเพยงอนดบเดยว. ภกษ ท. ! กแตวา การประสบความพอใจในอรหตตผล ยอมมได เพราะการศกษาโดยลาดบ เพราะการกระทาโดยลาดบ เพราะการปฏบตโดยลาดบ.
ภกษ ท. ! กการประสบความพอใจในอรหตตผล ยอมมไดเพราะการศกษาโดยลาดบ เพราะการกระทาโดยลาดบ เพราะการปฏบตโดยลาดบนน เปนอยางไรเลา ?
ภกษ ท. ! บรษบคคลในกรณน : เปนผมสทธา เกดขนแลว ยอม เขาไปหาผถงอรยสจ(สปบรษ); เมอเขาไปหา ยอม เขาไปนงใกล; เมอเขาไปนงใกล ยอม เงยโสตลงสดบ; ผเงยโสตลงสดบ ยอม ไดฟงธรรม;
พทธวจน
๔๐
ครนฟงแลว ยอม ทรงจาธรรมไว, ยอม ใครครวญพจารณาซงเนอความแหงธรรม ทงหลายทตนทรงจาไว;
เมอเขาใครครวญพจารณา ซงเนอความแหงธรรมนนอย, ธรรมทงหลายยอมทนตอการเพงพสจน;
เมอธรรมทนตอการเพงพสจนมอย ฉนทะ (ความพอใจ) ยอมเกด;
ผเกดฉนทะแลว ยอม มอตสาหะ; ครนมอตสาหะแลว ยอม พจารณาหาความสมดลแหงธรรม
ครนพจารณาหาความสมดลแหงธรรมแลว ยอม ตงตนไวในธรรม นน;
ผมตนสงไปแลวในธรรมนนอย ยอม กระทาใหแจง ซงบรมสจจดวยนามกาย ดวย, ยอม เหนแจงแทงตลอด ซงบรมสจจนนดวยปญญา ดวย.
ม. ม. ๑๓/๒๓๓/๒๓๘.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๔๑
บทท ๑๔ หลกเกณฑการเลอกสถานทและบคคล
ทควรเสพ และไมควรเสพ
ภกษ ท. ! ภกษในกรณน เขาไปอาศย วนปตถ (ปาทบ) แหงใดแหงหนงอย, สตทยงตงขนไมได กไมตงขนได, จตทยงไมตงมน กไมตงมน, อาสวะทยงไมสน กไมถงความสน, และอนตตรโยคกเขมธรรมทยงไมบรรล กไมบรรล, ทงจวร บณฑบาต เสนาสนะ คลานปจจยเภสชชบรขาร อนบรรพชตพงแสวงหามาเพอเปนบรขารของชวต กหามาไดโดยยาก. ภกษ ท. ! ภกษนน พจารณาเหนโดยประจกษดงนแลว ไมวาจะเปนเวลากลางวนหรอกลางคน พงหลกไปเสยจากวนปตถนน, อยาอยเลย.
ภกษ ท. ! อนง ภกษในกรณน เขาไปอาศย วนปตถ แหงใดแหงหนงอย, สตทยงตงขนไมได กไมตงขนได, จตทยงไมตงมน กไมตงมน, อาสวะทยงไมสน
พทธวจน
๔๒
กไมถงความสน, และอนตตรโยคกเขมธรรมท ยงไมบรรล กไมบรรล; แตวา จวร บณฑบาต เสนาสนะ คลานปจจย-เภสชชบรขาร อนบรรพชตพงแสวงหามาเพอเปนบรขารของชวตหามาไดโดยไมยาก. ภกษ ท. ! ภกษนนพจารณาเหนโดยประจกษดงนแลว คดวา “เราเปนผออกจากเรอนบวช เพราะเหตแหงจวรกหามได เพราะเหตแหงบณฑบาตกหามได เพราะเหตแหงเสนาสนะกหามได เพราะเหตแหง คลานปจจยเภสชชบรขารกหามได”; ครนพจารณาเหนดงนแลว ภกษนน พงหลกไปจากวนปตถนน, อยาอยเลย.
ภกษ ท. ! ภ ก ษ ใ น ก รณ น เ ข า ไ ป อ า ศ ย วนปตถ แหงใดแหงหนงอย, สตทยงตงขนไมได กตง ขนได, จตทยงไมตงมน กตงมน, อาสวะทยงไมสน กถงความสน, และอนตตรโยคกเขมธรรมทยงไมบรรล กบรรล; แตจวร บณฑบาต เสนาสนะ คลานปจจยเภสชชบรขาร อนบรรพชตพงแสวงหาเพอเปนบรขารของชวตนน หามาไดโดยยาก. ภกษ ท. ! ภกษนนพจารณาเหนโดยประจกษดงนแลว คดวา “เรามไดออกจากเรอนบวช
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๔๓
เพราะเหตแหงจวร เพราะเหตแหงบณฑบาต เพราะเหตแหงเสนาสนะ เพราะเหตแหงคลานปจจยเภสชชบรขาร”; ครนพจารณาเหนดงนแลว ภกษนน พงอยในวนปตถนน อยาหลกไปเสยเลย.
ภกษ ท. ! อนง ภกษในกรณน เขาไปอาศย วนปตถ แหงใดแหงหนงอย, สตทยงตงขนไมได กตงขนได, จตทยงไมตงมน กตงมน, อาสวะทยงไมสน กถงความสน, และอนตตรโยคกเขมธรรมทยงไมบรรล กบรรล, ทงจวร บณฑบาต เสนาสนะ คลานปจจยเภสชชบรขาร อนบรรพชตจะแสวงหามาเพอเปนบรขารของชวตนน กหาไดโดยไมยาก. ภกษ ท. ! ภกษนน พจารณาเหนโดยประจกษดงนแลว พงอยในวนปตถนน จนตลอดชวต, อยาหลกไปเสยเลย. (ในกรณแหง การเลอกหมบาน นคม นคร ชนบท และบคคล ทควรเสพหรอไมควรเสพ กไดตรสไวโดยหลกเกณฑอยางเดยวกน).
ม. ม. ๑๒ / ๒๑๒- ๒๑๘ / ๒๓๕- ๒๔๒.
พทธวจน
๔๔
บทท ๑๕ ความเพลนเปนแดนเกดแหงทกข
ปณณะ ! รป ทเหนดวยตากด, เสยง ทฟงดวยหกด, กลน ทดมดวยจมกกด, รส ทลมดวยลนกด, โผฏฐพพะ ทสมผสดวยกายกด, และธรรมารมณ ทรแจงดวยใจกด, อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาพอใจ ทยวนตา ยวนใจใหรก เปนทเขาไปตงอาศยอยแหงความใคร เปนทตงแหงความกาหนดยอมใจ มอย, ถาภกษยอมเพลดเพลน ยอมพราสรรเสรญ ยอมเมาหมกอย ซงอารมณมรปเปนตนนนไซร, เมอภกษนน เพลดเพลน พราสรรเสรญ เมาหมกอย ซงอารมณมรปเปนตนนนอย, นนท (ความเพลน) ยอมบงเกดขน.
เรากลาววา เพราะความเพลนเปนสมทย (เครอง
กอขน) จงเกดมทกขสมทย (ความกอขนแหงทกข), ดงน แล.
อปร. ม. ๑๔/๔๘๑/๗๕๕.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๔๕
บทท ๑๖ อาการเกดแหงความทกขโดยสงเขป
มคชาละ ! รป ทงหลายทเหนดวยตา อนเปนรปทนาปรารถนา นารกใคร นาพอใจ เปนทยวยวนชวนใหรก เปนทเขาไปตงอาศยอยแหงความใคร เปนทตงแหงความกาหนดยอมใจ มอย. ถาภกษเพลดเพลน พราสรรเสรญ สยบมวเมา ในรปนนไซร; เมอภกษนน เพลดเพลน พราสรรเสรญ สยบมวเมา ในรปนนอย, นนท (ความเพลน)
ยอมเกดขน. มคชาละ ! เรากลาววา “ความเกดขนแหงทกข
มได เพราะความเกดขนแหงนนท” ดงน. (ในกรณแหง เสยง ทไดยนดวยห, กลน ทดมดวยจมก, รส ทลมดวยลน, โผฏฐพพะ ทสมผสดวยผวกาย และ ธรรมารมณ ทรแจงดวยใจ กไดตรสไวโดยทานองเดยวกนกบในกรณแหงรปทเหนดวยตา)
สฬา. ส. ๑๘/๔๕/๖๘.
พทธวจน
๔๖
บทท ๑๗ ความดบทกขม เพราะความดบแหงนนท
ปณณะ ! รป ทเหนดวยตากด, เสยง ทฟงดวยหกด, กลน ทดมดวยจมกกด,รส ทลมดวยลนกด,โผฏฐพพะทสมผสดวยกายกด, ธรรมารมณ ทรแจงดวยใจกด, อนเปนสงทนาปรารถนา นารกใคร นาพอใจ เปนทยวนตา ยวนใจใหรก เปนทเขาไปตงอาศยอยแหงความใคร เปนทตงแหงความกาหนด ยอมใจ มอย; ภกษยอมไมเพลดเพลน ไมพราสรรเสรญ ไมเมาหมก ซงอารมณมรป เปนตนนน. เมอภกษไมเพลดเพลน ไมพราสรรเสรญ ไมเมาหมก ซงอารมณม รป เปนตนนนอย, นนท (ความเพลน) ยอมดบไป.
ปณณะ ! เรากลาววา “ความดบไมมเหลอของทกขมได เพราะความดบไมเหลอของความเพลน” ดงน แล.
อปร. ม. ๑๔/๔๘๒/๗๕๖.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๔๗
บทท ๑๘ ลกษณะแหงจตทหลดพนดวยการละนนท
(อกนยหนง)
ภกษ ท. ! พวกเธอจงกระทาในใจซง รปทงหลาย โดยแยบคาย และเหนความไมเทยงแหงรปทงหลาย ใหเหนตามทเปนจรง. ภกษ ท. ! ภกษ เมอกระทาในใจซงรปทงหลายโดยแยบคายอย เหนความไมเทยงแหงรปทงหลาย ตามทเปนจรงอย ยอมเบอหนายแมในรปทงหลาย.
เพราะความสนไปแหงนนท จงมความสนไปแหงราคะ; เพราะความสนราคะ จงมความสนไปแหงนนท;
เพราะความสนไปแหงนนทและราคะ กลาวไดวา จตหลดพนแลวดวยด ดงน.
(ในกรณแหง เสยง กลน รส โผฏฐพพะ และ ธรรมารมณ กมขอความทกลาวไวอยางเดยวกนกบในกรณแหงรป ทกลาวไวขางบนน).
สฬา. ส. ๑๘/๑๘๐/๒๔๘.
พทธวจน
๔๘
บทท ๑๙ วธทสะดวกสบายเพอการดบของกเลส
ภกษ ท. ! เราจกแสดง ปฏปทาเปนทสบายแกการบรรลนพพาน แกพวกเธอ. พวกเธอจงฟง จงทาในใจใหด เราจกกลาว. ภกษ ท. ! ปฏปทา เปนทสบายแกการบรรลนพพานนน เปนอยางไรเลา ? ภกษ ท. ! ภกษในกรณน ยอมเหนซง จกษวา ไมเทยง; ยอมเหนซง รป ทงหลายวา ไมเทยง; ยอมเหนซง จกขวญญาณ วา ไมเทยง; ยอมเหนซง จกขสมผส วา ไมเทยง; ยอมเหนซง เวทนา อนเปนสข เปนทกข หรอเปนอทกขมสข ทเกดขนเพราะจกขสมผสเปนปจจยวา ไมเทยง. (ในกรณแหง โสตะ ฆานะ ชวหา กายะ และ มนะ กไดตรสตอไปดวยขอความอยางเดยวกน ทกตวอกษร ตางกนแตชอเทานน)
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๔๙
ภกษ ท. ! นแล คอปฏปทาเปนทสบายแกการบรรลนพพาน นน. (อก ๒ นยยะไดตรสโดยใชคาวาทกขงและ
คาวาอนตตาแทนคาวาไมเทยง สวนตวอกษรอน ๆ นนเหมอนเดมทกประการ)
สฬา. ส. ๑๘/๑๖๗/๒๓๒.
(อกนยหนง)
ภกษ ท. ! เราจกแสดง ปฏปทาเปนทสบายแกการบรรลนพพาน แกเธอทงหลาย. พวกเธอจงฟง จงทาในใจใหด เราจกกลาว.
ภกษ ท. ! ปฏปทาเปนทสบายแกการบรรลนพพานนน เปนอยางไรเลา ? ภกษ ท. ! พวกเธอจะสาคญความขอนวาอยางไร จกษ เทยงหรอไมเทยง ?
“ไมเทยง พระเจาขา !”
พทธวจน
๕๐
สงใดไมเทยง, สงนนเปนทกขหรอเปนสขเลา ? “เปนทกข พระเจาขา !”
สงใดไมเทยง เปนทกขมความแปรปรวนไปเปนธรรมดา, ควรหรอหนอทจะตามเหนสงนนวา “นนของเรา (เอตมม), นนเปนเรา (เอโสหมสม), นนเปนอตตาของเรา (เอโส เม อตตา)” ดงน ?
“ไมควรตามเหนอยางนน พระเจาขา !”
(ตอไปไดตรสถามและภกษทลตอบ เกยวกบ รป ... จกขวญญาณ ... จกขสมผส ... จกขสมผสสชาเวทนา, ซงมขอความอยางเดยวกนกบในกรณแหงจกษนนทกประการ ตางกนแตชอเทานน).
ภกษ ท. ! อรยสาวกผมการสดบ เมอเหนอยอยางน ยอมเบอหนายแมในจกษ ยอมเบอหนายแมในรป ยอมเบอหนายแมในจกขวญญาณ ยอมเบอหนายแมในจกขสมผส
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๕๑
ยอมเบอหนายแมในเวทนา อนเปนสข เปนทกข หรอเปนอทกขมสข ทเกดเพราะจกขสมผสเปนปจจย;
เมอเบอหนาย ยอม คลายกาหนด; เพราะคลายกาหนด ยอม หลดพน; เมอหลดพนแลว ยอม มญาณ หยงร วาหลดพนแลว. อรยสาวกนน ยอม รชด วา “ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาไดทาสาเรจแลว กจอนทจะตองทาเพอความเปนอยางน มไดมอก”. ภกษ ท. ! นแล คอปฏปทาเปนทสบายแกการบรรลนพพาน นน. (ในกรณแหงอายตนกธรรมหมวดโสตะ ฆานะ ชวหา กายะ มนะ กไดตรสตอไปอก โดยนยอยางเดยวกน กบในกรณแหงอายตนกธรรมหมวดจกษน)
สฬา. ส. ๑๘/๑๖๙/๒๓๕.
๒๐ทงเสยนนแหละ
กลบจะเปนประโยชน
พทธวจน
๕๔
ภกษ ท. ! สงใด ไมใชของเธอ, สงนน จงละมนเสย; สงนน อนเธอละเสยแลว จกเปนไปเพอประโยชนและความสขแกเธอ. ภกษ ท. ! อะไรเลา ทไมใชของเธอ ?
ภกษ ท. ! จกษ ไมใชของเธอ เธอจงละมนเสย; จกษนน อนเธอละเสยแลว จกเปนไปเพอประโยชนและความสขแกเธอ
(ในกรณแหง โสตะ ฆานะ ชวหา กายะ และ มโน กได
ตรสตอไปดวยขอความอยางเดยวกน). ภกษ ท. ! เปรยบเหมอน อะไร ๆ ในแควนน ทเปนหญา เปนไม เปนกงไม เปนใบไม ทคนเขา ขนไปทง หรอ เผาเสย หรอทาตามปจจย; พวกเธอรสกอยางนบางหรอไมวา คนเขาขนเราไป หรอเผาเรา หรอทาแกเราตามปจจยของเขา ?
“ไมรสกอยางนนเลย พระเจาขา !”
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๕๕
เพราะเหตไรเลา ? “ขาแตพระองคผเจรญ ! เพราะเหตวา ความรสกวา
ตวตน (อตตา) ของตน (อตตนยา) ของขาพระองคไมมในสงเหลานน พระเจาขา !” ภกษ ท. ! ฉนใดกฉนนน : จกษ...โสตะ...ฆานะ...ชวหา...กายะ...มโน ไมใชของเธอ เธอจงละมนเสย สงเหลานน อนเธอละเสยแลว จกเปนไปเพอประโยชนและความสขแกเธอ แล.
สฬา. ส. ๑๘/๑๖๑/๒๑๙.
พทธวจน
๕๖
บทท ๒๑ อาการเกดดบแหงเวทนา
ภกษ ท. ! เวทนา ๓ อยางเหลาน เกดมาจากผสสะ มผสสะเปนมล มผสสะเปนเหต มผสสะเปนปจจย. ๓ อยางเหลาไหนเลา ? ๓ อยางคอ :- สขเวทนา, ทกขเวทนา, อทกขมสขเวทนา.
ภกษ ท. ! เพราะ อาศยผสสะอนเปนท ต งแหงสขเวทนา สขเวทนายอมเกดขน; เพราะ ความดบแหงผสสะอนเปนทตงแหงสขเวทนา นน สขเวทนา อน เกด ขน เปน เพราะอาศย ผสสะอนเปน ทต งแหง สขเวทนานน ยอมดบไป ยอมระงบไป. (ในกรณแหง ทกขเวทนา และ อทกขมสขเวทนา กได
ตรสไวดวยถอยคามนยยะอยางเดยวกน).
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๕๗
ภกษ ท. ! เปรยบเหมอน เมอไมสไฟสองอนสกน กเกดความรอนและเกดไฟ, เมอไมสไฟสองอนแยกกน ความรอนกดบไปสงบไป.
ภกษ ท. ! ฉนใดกฉนนน : เวทนาทงสามน ซงเกดจากผสสะ
มผสสะเปนมล มผสสะเปนเหต มผสสะเปนปจจย อาศยผสสะแลวยอมเกดขน, ยอมดบไปเพราะผสสะดบ, ดงนแล.
สฬา. ส. ๑๘/๒๖๖/๓๘๙-๓๙๐.
พทธวจน
๕๘
บทท ๒๒ ลกษณะหนทางแหงความหมดจด
ทางมองคแปด เปนทางอนประเสรฐกวาทางทงหลาย. บทแหงอรยสจส ประเสรฐกวาบททงหลาย. วราคธรรม ประเสรฐกวาธรรมทงหลาย. ผมพทธจกษ ประเสรฐกวาสตวสองเทาทงหลาย. นแหละทางเพอความหมดจดแหงทสสนะ ทางอนมไดม. เธอทงหลาย จงเดนตามทางนน อนเปนทหลงแหงมาร; เธอทงหลาย เดนตามทางนนแลว จกกระทาทสดแหงทกขได. ทาง เราบอกแลวแกเธอทงหลาย เพอการรจกการถอนซงลกศร; ความเพยรเปนกจอนเธอทงหลาย พงกระทา ตถาคตทงหลายเปนเพยงผบอก ผมงปฏบตแลวยอมพนจากเครองผกแหงมาร.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๕๙
เมอใด บคคลเหนดวยปญญาวา “สงขารทงหลายทงปวงไมเทยง”; เมอนน เขายอมเบอหนายในสงทเปนทกข : นนแหละเปนทางแหงความหมดจด. เมอใด บคคลเหนดวยปญญาวา “สงขารทงหลายทงปวงเปนทกข”; เมอนน เขายอมเบอหนายในสงท เปนทกข : นนแหละเปนทางแหงความหมดจด. เมอใด บคคลเหนดวยปญญาวา “ธรรมทงหลายทงปวง เปนอนตตา”; เมอนน เขายอมเบอหนายในสงทเปนทกข : นนแหละเปนทางแหงความหมดจด.
ธ. ข. ๒๕/๕๑/๓๐.
พทธวจน
๖๐
บทท ๒๓ ขยายความแหงอรยมรรคมองคแปด
ภกษ ท. ! กอรยสจคอหนทางเปนเครองใหถงความดบไมเหลอแหงทกขนน เปนอยางไรเลา ? คอหนทางอนประกอบดวยองคแปด อนประเสรฐนเอง, องคแปดคอ ความเหนชอบ ความดารชอบ วาจาชอบ การงานชอบ อาชวะชอบ ความเพยรชอบ ความระลกชอบ ความตงใจมนชอบ.
ภกษ ท. ! ความเหนชอบเปนอยางไร ? ภกษทงหลาย ! ความรในทกข, ความรใน เหตใหเกดทกข, ความรใน ความดบไมเหลอแหงทกข, ความรใน หนทางเปนเครองใหถงความดบไมเหลอแหงทกข อนใด, นเราเรยกวา สมมาทฏฐ.
ภกษ ท. ! ความดารชอบเปนอยางไร ? ภกษ ท. ! การละทงความคดในทางกาม, การละทงความคดใน ทางพยาบาท, การละทงความคดใน ทางเบยดเบยน, นเราเรยกวา สมมาสงกปปะ.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๖๑
ภกษ ท. ! วาจาชอบเปนอยางไรเลา? ภกษ ท. ! การเวนจากการ พดเทจ, การเวนจากการ พดยใหแตกกน, การเวนจากการ พดหยาบ, การเวนจากการ พดเพอเจอ, นเราเรยกวา สมมาวาจา.
ภกษ ท. ! การงานชอบเปนอยางไร ? ภกษ ท. ! การเวนจากการฆาสตว, การเวนจาก การถอเอาสงของทเจาของไมไดให, การเวนจากการ ประพฤตผดในกามทงหลาย, นเราเรยกวา สมมากมมนตะ.
ภกษ ท. ! อาชวะชอบเปนอยางไร ? ภกษ ท. ! อรยสาวกในศาสนาน ละมจฉาชพเสย สาเรจความเปนอยดวยสมมาชพ, นเราเรยกวา สมมาอาชวะ.
ภกษ ท. ! ความเพยรชอบเปนอยางไร ? ภกษ ท. ! ภกษในศาสนาน ยอมปลกความพอใจ ยอมพยายาม ยอมปรารภความเพยร ยอมประคองจต ยอมตงจตไว เพอความไมบงเกดขนแหงอกศลธรรมทงหลายอนลามก ทยงไมไดบงเกด; ยอมปลกความพอใจ ยอมพยายาม ยอมปรารภความเพยร ยอมประคองจต
พทธวจน
๖๒
ยอมตงจตไว เพอการละเสยซงอกศลธรรมทงหลายอนลามก ทบงเกดขนแลว; ยอมปลกความพอใจ ยอมพยายาม ยอมปรารภความเพยร ยอมประคองจต ยอมตงจตไว เพอการบงเกดขนแหงกศลธรรมทงหลาย ทยงไมไดบงเกด; ยอมปลกความพอใจ ยอมพยายาม ยอมปรารภความเพยร ยอมประคองจต ยอมตงจตไว เพอความยงยน ความไมเลอะเลอน ความงอกงามยงขน ความไพบลย ความเจรญ ความเตมรอบแหงกศลธรรมทงหลาย ทบงเกดขนแลว, นเราเรยกวา สมมาวายามะ
ภกษ ท. ! ความระลกชอบเปนอยางไร ? ภกษ ท. ! ภกษในศาสนาน เปนผมปกตพจารณา เหนกายในกาย อย, มความเพยรเครองเผาบาป มความรสกตวทวพรอม มสต นาความพอใจและความไมพอใจในโลกออกเสยได; เปนผปกตพจารณา เหนเวทนาในเวทนาทงหลาย อย, มความเพยรเครองเผาบาป มความรสกตวทวพรอม มสต นาความพอใจและความไมพอใจในโลกออกเสยได; เปนผปกตพจารณา เหนจตในจต อย, มความเพยรเครองเผาบาป มความรสกตวทวพรอม
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๖๓
มสต นาความพอใจและความไมพอใจในโลกออกเสยได; เปนผปกตพจารณา เหนธรรมในธรรมทงหลาย อย, มความเพยรเครองเผาบาป มความรสกตวทวพรอม มสต นาความพอใจและความไมพอใจในโลกออกเสยได, นเราเรยกวา สมมาสต.
ภกษ ท. ! ความตงใจมนชอบเปนอยางไร ? ภกษ ท. ! ภกษในศาสนาน เพราะสงดจากกามทงหลาย เพราะสงดจากอกศลธรรมทงหลาย ยอมเขาถง ฌานทหนง อนมวตกวจาร มปตและสข อนเกดแตวเวก แลวแลอย; เพราะวตกวจารรางบลง, เธอเขาถง ฌานทสอง อนเปนเครองผองใสแหงใจในภายใน ใหสมาธเปนธรรมอนเอกผดขน ไมมวตกไมมวจาร มแตปตและสขอนเกดแตสมาธแลวแลอย; เพราะปตจางหายไป, เธอเปนผเพงเฉยอยได มสต มความรสกตวทวพรอมและไดเสวยสขดวยนามกาย, ยอมเขาถง ฌานทสาม อนเปนฌานท พระอรยเจาทงหลายกลาวสรรเสรญผไดบรรลวา “เปนผเฉยอยได มสต มความรสกตวทวพรอม” แลวแลอย. เพราะละสขและทกขเสยได และเพราะความดบหายแหง
พทธวจน
๖๔
โสมนสและโทมนสในกาลกอน, เธอยอมเขาถง ฌานทส อนไมทกขและไมสข มแตสตอนบรสทธเพราะอเบกขา แลวแลอย, นเราเรยกวา สมมาสมาธ.
ภกษ ท. ! น เราเร ยกวา อรยสจคอหนทางเปนเครองใหถงความดบไมเหลอแหงทกข.
มหา. ท. ๑๐/๓๔๘/๒๙๙.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๖๕
บทท ๒๔
สมาธทกขนตอนใชเปนบาทฐาน ในการเขาวมตตไดทงหมด
ภกษ ท. ! เรากลาวความสนอาสวะ
เพราะอาศยปฐมฌานบาง;
เพราะอาศยทตยฌานบาง;
เพราะอาศยตตยฌานบาง;
เพราะอาศยจตตถฌานบาง;
เพราะอาศยอากาสานญจายตนะบาง;
เพราะอาศยวญญาณญจาตยนะบาง;
เพราะอาศยอากญจญญายตนะบาง;
เพราะอาศยเนวสญญานาสญญายตนะบาง;
เพราะอาศยสญญาเวทยตนโรธบาง.
พทธวจน
๖๖
ภกษ ท. ! คาทเรากลาวแลววา “ภกษ ท. !เรากลาวความสนอาสวะ เพราะอาศยปฐมฌานบาง” ดงนนน เราอาศยอะไรกลาวเลา ? ภกษ ท. ! ในกรณน ภกษสงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม เขาถงปฐมฌานอนมวตกวจาร มปตและสขอนเกดจากวเวก แลวแลอย. ในปฐมฌานนนมธรรมคอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ; เธอนนตามเหนซงธรรมเหลานน โดยความเปนของไมเทยง โดยความเปนทกข เปนโรค เปนหวฝ เปนลกศร เปนความยากลาบาก เปนอาพาธ เปนดงผอน เปนของแตกสลาย เปนของวาง เปนของไมใชตน. เธอดารงจตดวยธรรมเหลานน แลวจงนอมจตไปสอมตธาตดวยการกาหนดวา “นนสงบระงบ นนประณต : นนคอธรรมชาตเปนทสงบระงบแหงสงขารทงปวง เปนทสลดคนซงอปธ ทงปวง เปนทสนไปแหงตณหา เปนความจางคลาย เปนความดบ เปนนพพาน” ดงน. เธอดารงอยในวปสสนาญาณมปฐมฌานเปนบาทนน ยอมถง ความสนไปแหงอาสวะ; ถาไมถงความสนไปแหงอาสวะ กเปน โอปปาตกะ อนาคามผปรนพพานในภพนน มการไมเวยนกลบจากโลกนน
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๖๗
เปนธรรมดา เพราะความสนไปแหงสงโยชนมในเบองตาหาประการและเพราะอานาจแหง ธมมราคะ ธมมนนท นน ๆ นนเอง.
ภกษ ท. ! เปรยบเหมอนนายขมงธนหรอลกมอของเขา ประกอบการฝกอยกะรปหนคนททาดวยหญาบาง กะรปหนดนบาง; สมยตอมา เขากเปนนายขมงธนผยงไกล ยงเรว ทาลายหมพลอนใหญได. ภกษ ท. ! ฉนใดกฉนนน ทภกษสงดจากกามสงดจากอกศลธรรม เขาถงปฐมฌานอนมวตกวจารมปตและสขอนเกดจากวเวก แลวแลอย ดงน. ภกษ ท. ! ขอทเรากลาวแลววา “ภกษ ท. ! เรากลาวความสนอาสวะ เพราะอาศยปฐมฌานบาง” ดงนนน เราอาศยความขอนกลาวแลว.
(ในกรณแหงการสนอาสวะ เพราะอาศย ทตยฌาน บาง เพราะอาศย ตตยฌาน บาง เพราะอาศย จตตถฌาน บาง กมคาอธบายทตรสไวโดยทานองเดยวกนกบในกรณแหงปฐมฌานขางบนนทกตวอกษรทงในสวนอปไมยและสวนอปมา ผดกนแตชอแหงฌานเทานน)
พทธวจน
๖๘
ภกษ ท. ! คาทเรากลาวแลววา “ภกษ ท. ! เรากลาวความสนอาสวะ เพราะอาศย อากาสานญจายตนะ บาง” ดงนนน เราอาศยอะไรกลาวเลา ? ภกษ ท. ! กรณน ภกษ เพราะกาวลวง รปสญญาเสยไดโดยประการทงปวง เพราะความดบไป แหงปฏฆสญญา เพราะการไมใสใจซงนานตตสญญา จงเขาถง อากาสานญจายตนะ อนมการทาในใจวา “อากาศไมมทสด”ดงน แลวแลอย. ในอากาสานญจายตนะนน มธรรมคอ เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ (ทกาลงทาหนาทอย) ๑; เธอนน ตามเหนซงธรรมเหลานน โดยความเปนของไมเทยง โดยความเปนทกข เปนโรค เปนหวฝ เปนลกศร เปนความยากลาบาก เปนอาพาธ เปนดงผอน เปนของแตกสลาย เปนของวาง เปนของไมใชตน. เธอดารงจตดวยธรรม (คอขนธเพยงส) เหลานน แลวจงนอมจตไปสอมตธาต
_____________________________
๑. ผศกษาพงสงเกตใหเหนวา ในพวก รปฌาน มขนธครบหาสวน
ใน อากาสานญจายตนะ ถง อากญจญญายตนะนน มขนธเพยงส คอ ขาดรปขนธไป.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๖๙
ดวยการกาหนดวา “นนสงบระงบ นนประณต : นนคอธรรมชาตเปนทสงบระงบแหงสงขารทงปวง เปนทสลดคนซงอปธทงปวง เปนทสนไปแหงตณหา เปนความจางคลาย เปนความดบ เปนนพพาน” ดงน. เธอดารงอยในวปสสนาญาณ มอากาสานญจายตะเปนบาทนน ยอมถง ความสนไปแหงอาสวะ; ถาไมถงความสนไปแหงอาสวะ กเปน โอปปาตกะ อนาคามผปรนพพานในภพนน มการไมเวยนกลบจากโลกนนเปนธรรมดา เพราะความสนไปแหงสงโยชน มในเบองตาหาประการ และเพราะอานาจแหง ธมมราคะ ธมมนนท
นน ๆ นนเอง. ภกษ ท. ! เปรยบเหมอนนายขมงธน หรอลกมอ
ของเขา ประกอบการฝกอยกะรปหนคนททาดวยหญาบาง กะรปหนดนบาง; สมยตอมา เขากเปนนายขมงธนผยงไกล ยงเรว ทาลายหมพลอนใหญได.
ภกษ ท. ! ฉนใดกฉนนน ทภกษ เพราะกาวลวงซงรปสญญาเสยไดโดยประการทงปวง เพราะความดบไปแหงปฏฆสญญา เพราะการไมทาไวในใจซงนานตตสญญา จงเขาถงอากาสานญจายตนะ อนมการทาในใจวา “อากาศ
พทธวจน
๗๐
ไมมทสด” ดงน แลวแลอย. ภกษ ท. ! ขอทเรากลาวแลววา “ภกษ ท. ! เรากลาวความสนอาสวะ เพราะอาศยอากาสานญจายตนะบาง” ดงน นน เราอาศยความขอนกลาวแลว.
(ในกรณแหงการสนอาสวะ เพราะอาศยวญญาณญจายตนะบาง เพราะอาศย อากญจญญายตนะบาง กมคาอธบายทตรสไวโดยทานองเดยวกนกบในกรณแหงอากาสานญจายตนะขางบนนทกตวอกษรทงในสวนอปไมยและสวนอปมา ผดกนแตชอแหงฌานเทานน).
ภกษ ท. ! ดวยเหตดงกลาวมานแล เปนอนกลาวไดวาสญญาสมาบตมประมาณเทาใด อญญาปฏเวธ (การแทงตลอดอรหตตผล) กมประมาณเทานน.
ภกษ ท. ! สวนวา อายตนะอก ๒ ประการ กลาวคอ เนวสญญานาสญญายตนสมาบต และ สญญาเวทยตนโรธ ซงอาศยสญญาสมาบต เหลานน นนเรากลาววา เปนสงท ฌายภกษผฉลาดในการเขาสมาบต ฉลาดในการออกจากสมาบต จะพงเขาสมาบต ออกจากสมาบต แลวกลาววาเปนอะไรไดเอง โดยชอบ ดงน.
นวก. อ. ๒๓/๔๓๘-๔๔๔/๒๔๐.
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
๒๕อรยสจสโดยสงเขป
(ทรงแสดงดวยความยดในขนธ ๕)
พทธวจน
๗๒
ภกษ ท. ! ความจรงอนประเสรฐมสอยางเหลาน, สอยางเหลาไหนเลา ? สอยาง คอ :-
ความจรงอนประเสรฐ คอ ทกข, ความจรงอนประเสรฐ คอ เหตใหเกดทกข, ความจรงอนประเสรฐ คอ ความดบไมเหลอของทกข, และความจรงอนประเสรฐ คอ ทางดาเนนใหถงความดบ ไมเหลอของทกข.
ภกษ ท. ! ความจร งอ นประเสร ฐค อท กข เปนอยางไรเลา ? คาตอบ คอ ขนธอนเปนทตงแหงความยดมนถอมนหาอยาง. หาอยางนนอะไรเลา ? หาอยาง คอ ขนธอนเปนทตงแหงความยดมนถอมน ไดแก รป เวทนา สญญา สงขาร และ วญญาณ. ภกษ ท. ! อนนเรากลาววา ความจรงอนประเสรฐ คอ ทกข.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๗๓
ภกษ ท. ! ความจรงอนประเสรฐคอเหตใหเกดทกข เปนอยางไรเลา ? คอตณหาอนใดน ทเปนเครองนาใหมการเกดอก อนประกอบดวยความกาหนด เพราะอานาจความเพลน มกทาใหเพลดเพลนยงในอารมณนน ๆ ไดแก ตณหาในกาม, ตณหาในความมความเปน, ตณหาในความไมมไมเปน. ภกษ ท. ! อนนเรากลาววา ความจรงอนประเสรฐ คอ เหตใหเกดทกข.
ภกษ ท. ! ความจรงอนประเสรฐคอความดบไมเหลอของทกข เปนอยางไรเลา ? คอความดบสนทเพราะความจางคลายดบไปโดยไมเหลอของตณหานน ความสละลงเสย ความสลดทงไป ความปลอยวาง ความไมอาลยถงซงตณหา นนเอง อนใด. ภกษ ท. ! อนนเรากลาววา ความจรงอนประเสรฐ คอ ความดบไมเหลอของทกข.
พทธวจน
๗๔
ภกษ ท. ! ความจรงอนประเสรฐคอทางดาเนนใหถงความดบไมเหลอของทกข เปนอยางไรเลา ? คอหนทางอนประเสรฐประกอบดวยองค ๘นนเอง, ไดแกสงเหลานคอ ความเหนชอบ ความดารชอบ; การพดจาชอบ การทางานชอบ การเลยงชวตชอบ; ความพากเพยรชอบ ความระลกชอบ ความตงใจมนชอบ. ภกษ ท. ! อนนเรากลาววา ความจรงอนประเสรฐ คอ ทางดาเนนใหถงความดบไมเหลอแหงทกข. ภกษ ท. ! เหลานแลคอความจรงอนประเสรฐสอยาง.
ภกษ ท. ! เพราะเหตนนในกรณน พวกเธอพงทาความเพยรเพอใหรตามเปนจรงวา “นเปนทกข, นเปนเหตใหเกดขนแหงทกข, นเปนความดบไมเหลอแหงทกข, นเปนทางดาเนนใหถงความดบไมเหลอแหงทกข,” ดงนเถด.
มหาวาร. ส. ๑๙/๕๓๔-๕/๑๖๗๘-๑๖๘๓.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๗๕
บทท ๒๖ อรยสจ-ปฏจจสมปบาท
ภกษ ท. ! ทกขอรยสจ เปนอยางไรเลา ?
แมความเกด กเปนทกข, แมความแก กเปนทกข, แมความตาย กเปนทกข, แมโสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลาย กเปนทกข, การประสบกบสงไมเปนทรก เปนทกข, ความพลดพรากจากสงเปนทรก เปนทกข, ปรารถนาสงใดแลวไมไดสงนน นนกเปนทกข :
กลาวโดยยอ ปญจปาทานขนธทงหลาย เปนทกข.
ภกษ ท. ! นเรากลาววา ทกขอรยสจ.
พทธวจน
๗๖
ภกษ ท. ! ทกขสมทยอรยสจ เปนอยางไรเลา ?
เพราะมอวชชาเปนปจจย จงมสงขารทงหลาย; เพราะมสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ; เพราะมวญญาณเปนปจจย จงมนามรป; เพราะมนามรปเปนปจจย จงมสฬายตนะ; เพราะมสฬายตนะเปนปจจย จงมผสสะ; เพราะมผสสะเปนปจจย จงมเวทนา; เพราะมเวทนาเปนปจจย จงมตณหา; เพราะมตณหาเปนปจจย จงมอปาทาน; เพราะมอปาทานเปนปจจย จงมภพ; เพราะมภพเปนปจจย จงมชาต; เพราะมชาตเปนปจจย, ชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะ โทมนสอปายาสทงหลาย จงเกดขนครบถวน :
ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน.
ภกษ ท. ! นเรากลาววา ทกขสมทยอรยสจ.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๗๗
ภกษ ท. ! ทกขนโรธอรยสจ เปนอยางไรเลา?
เพราะความจางคลายดบไป
โดยไมเหลอแหงอวชชานนนนเทยว จงมความดบแหงสงขาร; เพราะมความดบแหงสงขาร จงมความดบแหงวญญาณ; เพราะมความดบแหงวญญาณ จงมความดบแหงนามรป; เพราะมความดบแหงนามรป จงมความดบแหงสฬายตนะ; เพราะมความดบแหงสฬายตนะ จงมความดบแหงผสสะ; เพราะมความดบแหงผสสะ จงมความดบแหงเวทนา; เพราะมความดบแหงเวทนา จงมความดบแหงตณหา; เพราะมความดบแหงตณหา จงมความดบแหงอปาทาน; เพราะมความดบแหงอปาทาน จงมความดบแหงภพ; เพราะมความดบแหงภพ จงมความดบแหงชาต; เพราะมความดบแหงชาต นนแล ชรามรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกขะโทมนสอปายาสทงหลาย จงดบสน :
ความดบลงแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน.
ภกษ ท. ! นเรากลาววา ทกขนโรธอรยสจ.
พทธวจน
๗๘
ภกษ ท. ! ทกขนโรธคามนปฏปทาอร ยส จเปนอยางไรเลา ?
มรรคอนประเสรฐ ประกอบดวยองค ๘ ประการ นนนเอง, กลาวคอ สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ.
ภกษ ท. ! นเรากลาววา ทกขนโรธคามนปฏปทาอรยสจ.
ภกษ ท. ! ธรรมอนเราแสดงแลววา “เหลาน คออรยสจทงหลาย ๔ ประการ” ดงน เปนธรรมอนสมณพราหมณผรทงหลายขมขไมได ทาใหเศราหมองไมได ตเตยนไมได คดงางไมได ดงน อนใด อนเรากลาวแลว; ขอนน เรากลาว หมายถงขอความน, ดงน แล.
ตก. อ. ๒๐/๒๒๕/๕๐๑.
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
๒๗ความเปนโสดาบน
ประเสรฐกวาเปนพระเจาจกรพรรด
พทธวจน
๘๐
ภกษ ท. ! แมพระเจาจกรพรรด ไดครองความเปนใหญยงแหงทวปทงส เบองหนาจากการตายเพราะรางกายแตกดบ อาจไดเขาถงสคตโลกสวรรค เปนสหายอยรวมกบเหลาเทวดาชนดาวดงส ถกแวดลอมอยดวยหมนางอปษรในสวนนนทวน ทาวเธอเปนผเอบอมเพยบพรอมดวยกามคณทงหาอนเปนของทพยอยางนกตาม, แตกระนน ทาวเธอกยง รอดพนไปไมได จากนรก จากกาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต.
ภกษ ท. ! สวนอรยสาวกในธรรมวนยน แมเปนผยงอตตภาพใหพอเปนไปดวยคาขาวทไดมาจากบณฑบาตดวยปลแขงของตนเอง พนกายดวยการนงหมผาปอน ๆ ไมมชาย, หากแตวาเปนผประกอบพรอมแลว ดวยธรรม
๔ ประการ เธอกยงสามารถ รอดพนเสยได จากนรก
จากกาเนดเดรจฉาน จากวสยแหงเปรต และจากอบาย ทคต วนบาต.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๘๑
ภกษ ท. ! ธรรม ๔ ประการนนเปนไฉน ? ๔ ประการคอ อรยสาวกในธรรมวนยน เปนผประกอบพรอมแลว ดวยความเลอมใสอนหยงลงมน ไมหวนไหวในองคพระพทธเจา... ในองคพระธรรม... ในองคพระสงฆ... เปนผประกอบพรอมแลวดวยศลทงหลาย ชนดเปนทพอใจของเหลาอรยเจา ฯลฯ ดงน.
ภกษ ท. ! ระหวางการไดทวปทงส กบการได
ธรรม ๔ ประการนนน การไดทวปทงสมคาไมถงเสยวทสบหก ของการไดธรรม ๔ ประการน เลย.
มหาวาร. ส. ๑๙/๔๒๘ – ๔๒๙/ ๑๔๑๑-๑๔๑๓.
พทธวจน
๘๒
บทท ๒๘
คณสมบตของพระโสดาบน
คหบด !
ในกาลใด ภยเวรหาประการ อนอรยสาวกทาใหสงบรางบไดแลว ดวย, อรยสาวกประกอบพรอมแลวดวยโสตาปตตยงคะส ดวย, อรยญายธรรมเปนธรรม ทอรยสาวกเหนแลวดวยด แทงตลอดแลวดวยด ดวยปญญา ดวย;
ในกาลนน อรยสาวกนน เมอหวงอยกพยากรณตนดวยตน นนแหละ วา “เราเปนผมนรกสนแลว มกาเนดเดรจฉานสนแลว มเปรตวสยสนแลว มอบาย ทคต วนบาตสนแลว, เราเปนผถงแลวซงกระแส (แหงนพพาน) มความไมตกตาเปนธรรมดา เปนผเทยงแทตอนพพาน มการตรสรพรอมเปนเบองหนา” ดงน.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๘๓
คหบด ! ภยเวร ๕ ประการ เหลาไหนเลา อนอรยสาวกทาใหสงบรางบไดแลว ?
(๑) คหบด ! บคคลผ ฆาสตวอย เปนปกต ยอมประสบภยเวรใดในทฏฐธรรม (ปจจบน) บาง , ยอมประสบภยเวรใด ในสมปรายก (ในเวลาถดมา) บาง, ยอมเสวยทกขโทมนสแหงจตบาง, เพราะปาณาตบาตเปนปจจย; ภยเวรนน ๆ เปนสงทอรยสาวกผเวนขาดแลวจากปาณาตบาต ทาใหสงบรางบไดแลว. (๒) คหบด ! บคคลผ ถอเอาสงของทเขาไมได ใหอยเปนปกต ยอมประสบภยเวรใดในทฏฐธรรมบาง, ยอมประสบภยเวรใด ในสมปรายกบาง, ยอมเสวยทกขโทมนสแหงจตบาง, เพราะอทนนาทานเปนปจจย; ภยเวรนน ๆ เปน สง ทอรยสาวกผ เวนขาดแลวจากอทนนาทาน ทาใหสงบรางบไดแลว. (๓) คหบด ! บคคลผ ประพฤตผดในกามทงหลายอยเปนปกต ยอมประสบภยเวรใดในทฏฐธรรมบาง, ยอมประสบภยเวรใด ในสมปรายกบาง, ยอมเสวย
พทธวจน
๘๔
ทกขโทมนสแหงจตบาง, เพราะกาเมสมจฉาจารเปนปจจย; ภยเวรนน ๆ เปนสงทอรยสาวกผเวนขาดแลวจากกาเมสมจฉาจาร ทาใหสงบรางบไดแลว. (๔) คหบด ! บคคลผ กลาวคาเทจอยเปนปกต ยอมประสบภยเวรใดในทฏฐธรรมบาง, ยอมประสบภยเวรใด ในสมปรายกบาง, ยอมเสวยทกขโทมนสแหงจตบาง, เพราะมสาวาทเปนปจจย; ภยเวรนน ๆ เปนสงทอรยสาวกผเวนขาดแลวจากมสาวาท ทาใหสงบรางบไดแลว. (๕) คหบด ! บคคลผ ดมสราและเมรยเปนทตงของความประมาทอยเปนปกต ยอมประสบภยเวรใด ในทฏฐธรรมบาง, ยอมประสบภยเวรใด ในสมปรายกบาง, ยอมเสวยทกขโทมนสแหงจตบาง, เพราะสราเมรยปานะเปนปจจย; ภยเวรนน ๆ เปนสงทอรยสาวกผเวนขาดแลวจากสราเมรยปานะ ทาใหสงบรางบไดแลว. คหบด ! ภยเวร ๕ ประการเหลานแล อนอรยสาวกทาใหสงบรางบไดแลว.
.... .... .... ....
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๘๕
คหบด ! อรยสาวก เปนผประกอบพรอมแลว ดวยองคแหงโสดาบน ๔ ประการ เหลาไหนเลา ? (๑) คหบด ! อรยสาวกในธรรมวนยน เปน ผประกอบพรอมแลว ดวย ความเลอมใสอนหยงลงมน ไมหวนไหว ในพระพทธเจา (พทธอเวจจปปสาท) วา “เพราะเหตอยางน ๆ พระผมพระภาคเจานน เปนผไกลจากกเลส ตรสรชอบไดโดยพระองคเอง เปนผถงพรอมดวยวชชาและจรณะ เปนผไปแลวดวยด เปนผรโลกอยางแจมแจง เปนผสามารถฝกคนทควรฝกได อยางไมมใครยงกวา เปนครของเทวดาและมนษยทงหลาย เปนผ ร ผ ตน ผ เบกบาน ดวยธรรม เปนผ มความจาเรญ จาแนกธรรมสงสอนสตว” ดงน. (๒) คหบด ! อรยสาวกในธรรมวนยน เปน ผประกอบพรอมแลว ดวย ความเลอมใสอนหยงลงมน ไมหวนไหว ในพระธรรม (ธมมอเวจจปปสาท) วา “พระธรรม เปนสงทพระผมพระภาคเจา ตรสไวดแลว เปนสงทผศกษาและปฏบตพงเหนไดดวยตนเอง เปนสงทปฏบตได
พทธวจน
๘๖
และใหผลได ไมจากดกาล เปนสงทควรกลาวกะผอนวาทานจงมาดเถด เปนสงทควรนอมเขามาใสตว เปนสงทผรกรไดเฉพาะตน” ดงน. (๓) คหบด ! อรยสาวกในธรรมวนยน เปน ผประกอบพรอมแลว ดวยความเลอมใสอนหยงลงมน ไมหวนไหว ในพระสงฆ (สงฆอเวจจปปสาท) วา “สงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา เปนผปฏบตดแลว เปน ผปฏบตตรงแลว เปนผปฏบตเพอรธรรมเปนเครองออกจากทกข เปนผปฏบตสมควรแลว ไดแกบคคลเหลานคอ คแหงบรษสค นบเรยงตวไดแปดบรษ นนแหละคอสงฆสาวกของพระผมพระภาคเจา เปนสงฆควรแกสกการะทเขานามาบชา เปนสงฆควรแกสกการะทเขาจดไวตอนรบ เปนสงฆควรรบทกษณาทาน เปนสงฆทบคคลทวไป จะพงทาอญชล เปนสงฆทเปนนาบญของโลก ไมมนาบญอนยงกวา” ดงน. (๔) คหบด ! อรยสาวกในธรรมวนยน เปน ผประกอบพรอมแลว ดวย ศลทงหลายในลกษณะเปนทพอใจของพระอรยเจา (อรยกนตศล) : เปนศลทไมขาด ไม
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๘๗
ทะล ไมดาง ไมพรอย เปนศลทเปนไทจากตณหา วญชนสรรเสรญ ไมถกตณหาและทฏฐลบคลา เปนศลทเปนไปพรอมเพอสมาธ ดงน.
คหบด ! อรยสาวก เปนผประกอบพรอมแลว ดวยองคแหงโสดาบน ๔ ประการ เหลานแล.
.... .... .... ....
คหบด ! ก อรยญายธรรม เปนสงทอรยสาวกเหนแลวดวยด แทงตลอดแลวดวยด ดวยปญญา เปนอยางไรเลา ?
คหบด ! อรยสาวกในธรรมวนยน ยอม ทาไวในใจโดยแยบคายเปนอยางด ซงปฏจจสมปบาทนนเทยว
ดงนวา “เพราะสงนม สงนจงม; เพราะความเกดขน
แหงสงน สงนจงเกดขน. เพราะสงนไมม สงนจงไมม;
พทธวจน
๘๘
เพราะความดบไปแหงสงน สงนจงดบไป : ขอนไดแกสงเหลานคอ เพราะมอวชชาเปนปจจย จงมสงขารทงหลาย; เพราะมสงขารเปนปจจย จงมวญญาณ; ... ฯลฯ... ฯลฯ ... ฯลฯ ... เพราะมชาตเปนปจจย, ชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลาย จงเกดขนครบถวน : ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการอยางน.
เพราะความจางคลายดบไปไมเหลอแหงอวชชานนนนเทยว, จงมความดบแหงสงขาร; เพราะมความดบแหงสงขาร จงมความดบแหงวญญาณ; ... ฯลฯ ... ฯลฯ ... ฯลฯ ... เพราะมความดบแหงชาตนนแล ชรามรณะ โสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลาย จงดบสน : ความดบลงแหงกองทกขทงสนน ยอมม ดวยอาการ อยางน”
คหบด ! อรยญายธรรมนแล เปนสงทอรยสาวกเหนแลวดวยด แทงตลอดแลวดวยด ดวยปญญา.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๘๙
คหบด ! ในกาลใดแล ภยเวร ๕ ประการเหลาน เปนสงท
อรยสาวกทาใหสงบรางบไดแลว ดวย, อรยสาวก เปน ผประกอบพรอมแลวดวย โสตาปตตยงคะสเหลาน ดวย, อรยญายธรรมน เปนธรรมอนอรยสาวกเหนแลวดวยด แทงตลอดแลวดวยด ดวยปญญา ดวย;
ในกาลนน อรยสาวกนนปรารถนาอย กพยากรณตนดวยตนนนแหละวา “เราเปนผมนรกสนแลว มกาเนดเดรจฉานสนแลว มเปรตวสยสนแลว มอบาย ทคต วนบาตสนแลว, เราเปนผถงแลวซงกระแส (แหงนพพาน) มธรรมอนไมตกตาเปนธรรมดา เปนผเทยงแทตอนพพาน มการตรสรพรอมเปนเบองหนา ดงน แล.
นทาน. ส. ๑๖/๘๒/๑๕๑.
90 พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๙๑
บทท ๒๙ ปาฏหารย สาม
เกวฏฏะ ! นปาฏหารยสามอยาง ทเราไดทาใหแจงดวยปญญาอนยงเอง แลวประกาศใหผอนรได.
๓ อยางอะไรเลา ? ๓ อยาง คอ :- ๑. อทธปาฏหารย ๒. อาเทสนาปาฏหารย ๓. อนศาสนปาฏหารย
(๑) เกวฏฏะ! อทธปาฏหารยนนเปนอยางไรเลา ? เกวฏฏะ ! ภกษในกรณน กระทาอทธวธมประการตาง ๆ : ผเดยวแปลงรปเปนหลายคน, หลายคนเปนคนเดยว, ทาทกาบงใหเปนทแจง ทาทแจงใหเปนทกาบง, ไปไดไมขดของ ผานทะลฝา ทะลกาแพง ทะลภเขา ดจไปในอากาศวาง ๆ, ผดขนและดารงอยในแผนดนไดเหมอนในนา, เดนไปไดเหนอนา เหมอนเดนบนแผนดน, ไปไดใน
พทธวจน
๙๒
อากาศเหมอนนกมปก ทงทยงนงสมาธคบลลงก. ลบคลาดวงจนทรและดวงอาทตยอนมฤทธอานภาพมาก ไดดวยฝามอ. และแสดงอานาจทางกายเปนไปตลอดถงพรหมโลกได. เกวฏฏะ ! กลบตรผมศรทธาเลอมใสไดเหนการแสดงนนแลว เขาบอกเลาแกกลบตรอนบางคน ทไมศรทธาเลอมใสวานาอศจรรยนก. กลบตรผไมมศรทธาเลอมใสนน กจะพงตอบวา วชา ชอ คนธาร๑ มอย ภกษนนแสดงอทธวธดวยวชานนเทานน. เกวฏฏะ ! ทานจะเขาใจวาอยางไร : กคนไมเชอ ไมเลอมใส ยอมกลาวตอบผเชอผเลอมใสไดอยางนน มใชหรอ ?
“พงตอบได พระเจาขา !”
เกวฏฏะ! เราเหนโทษในการแสดงอทธปาฏหารย ดงนแล จงอดอด ขยะแขยง เกลยดชง ตอ
อทธปาฏหารย. _____________________________
๑. คนธาร ชอมนต แตงโดยฤษมนามคนธาระ, อกความหมายหนงหมายถงคาแปลวาในแควนคนธาระ.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๙๓
(๒) เกวฏฏะ ! อาเทสนาปาฏหารยนน เปนอยางไรเลา? เกวฏฏะ ! ภกษในกรณน ยอมทายจต ทายความรสกของจต ทายความตรก ทายความตรอง ของสตวเหลาอน ของบคคลเหลาอนได วา ใจของทานเชนน ใจของทาน มประการน ใจของทานมดวยอาการอยางน. ... ฯลฯ ... กลบตรผไมเชอ ไมเลอมใส ยอมคานกลบตรผเชอผเลอมใส วา วชา ชอ มณกา มอย ภกษนน กลาวทายใจไดเชนนน ๆ กดวยวชานน (หาใชมปาฏหารยไม), เกวฎฎะ ! ทานจะเขาใจวาอยางไร : กคนไมเชอ ไมเลอมใส ยอมกลาวตอบผเชอผเลอมใสไดอยางนน มใชหรอ? “พงตอบได พระเจาขา !”
เกวฏฏะ !
เราเหนโทษในการแสดง อาเทสนาปาฏหารย ดงนแล จงอดอด ขยะแขยง เกลยดชง ตอ
อาเทสนาปาฏหารย.
พทธวจน
๙๔
(๓) เกวฏฏะ! อนศาสนปาฏหารย นนเปนอยางไรเลา? เกวฏฏะ ! ภกษในกรณน ยอมสงสอนวา “ทานจงตรกอยางน ๆ อยาตรกอยางนน ๆ, จงทาไวในใจอยางน ๆ อยาทาไวในใจอยางนน ๆ, จงละสงน จงเขาถงสงน ๆ แลวแลอย” ดงน. เกวฏฏะ ! นเราเรยกวา อนศาสนปาฏหารย.
เกวฏฏะ ! ขออนยงมอก : ตถาคตเกดขนในโลกน เปนพระอรหนตตรสรชอบเอง สมบรณดวยวชชาและจรณะ ดาเนนไปด รแจงโลก เปนสารถฝกคนควรฝกไดอยางไมมใครยงกวา เปนครของเทวดาและมนษย เปนผเบกบานแลว จาแนกธรรมสงสอนสตว. ตถาคตนน ทาใหแจงซงโลกน กบทงเทวดา มาร พรหม หมสตว พรอมทงสมณพราหมณ เทวดาพรอมทงมนษย ดวยปญญาอนยงเองแลว สอนผอนใหรแจงตาม. ตถาคตนนแสดงธรรมไพเราะในเบองตน – ทามกลาง – ทสด, ประกาศพรหมจรรยพรอมทงอรรถะและพยญชนะบรสทธบรบรณสนเชง. คหบดหรอบตรคหบด หรอผเกดในตระกลใดตระกลหนงในภายหลงกด
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๙๕
ไดฟงธรรมนนแลว เกดศรทธาในตถาคต. เขาผประกอบ ดวยศรทธา ยอมพจารณาเหนวา “ฆราวาสคบแคบ เปนทางมาแหงธล, บรรพชาเปนโอกาสวาง; การทคนอยครองเรอน จะประพฤตพรหมจรรยใหบรสทธบรบรณโดยสวนเดยว หมอนสงขทเขาขดแลวนน ไมทาไดโดยงาย. ถากระไร เราจะปลงผมและหนวด ครองผากาสายะ ออกจากเรอน บวชเปนผไมเกยวของดวยเรอนเถด”, ดงน. โดยสมยอนตอมา เขาละกองสมบตนอยใหญและวงศญาตนอยใหญ ปลงผมและหนวด ออกจากเรอน บวชเปนผไมเกยวของ ดวยเรอนแลว. ภกษนน ผบวชแลวอยางน สารวมแลวดวยความสารวมในปาตโมกข ถงพรอมดวยมรรยาทและโคจร, มปกตเหนเปนภยในโทษทงหลาย แมวาเปนโทษเลกนอย สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย, ประกอบแลวดวยกายกรรม วจกรรมอนเปนกศล, มอาชวะบรสทธ, ถงพรอมดวยศล, มทวารอนคมครองแลวในอนทรยทงหลาย, ประกอบดวยสตสมปชญญะ, มความสนโดษ.
พทธวจน
๙๖
เกวฏฏะ ! ภกษถงพรอมดวยศล เปนอยางไรเลา ? เกวฏฏะ ! ภกษในธรรมวนยน ละการทาสตว
มชวตใหตกลวงไป เปนผเวนขาดจากปาณาตบาต วางทอนไมและศสตราเสยแลว มความละอาย ถงความเอนดกรณา หวงประโยชนเกอกลแกสตวทงหลายทงปวงอย. เกวฏฏะ ! นเราเรยกวา อนศาสนปาฏหารย.
เกวฏฏะ ! ภกษนน ครนจตตงมนบรสทธผองใส ไมมกเลสปราศจากอปกเลส เปนธรรมชาตออนโยนควรแกการงาน ตงอยไดอยางไมหวนไหว เชนนแลว, เธอกนอมจตไปเฉพาะตออาสวกขยญาณ. เธอยอมรชดตามทเปนจรงวา “นทกข, นเหตใหเกดขนแหงทกข, นความดบไมเหลอแหงทกข, นทางดาเนนใหถงความดบ ไมเหลอแหงทกข”; และรชดตามทเปนจรงวา “เหลาน อาสวะ, นเหตเกดขนแหงอาสวะ, นความดบไมเหลอแหงอาสวะ, นทางดาเนนใหถงความดบไมเหลอแหงอาสวะ”. เมอเธอรอยอยางนเหนอยอยางน จตกพนจากกามาสวะ ภวาสวะ อวชชาสวะ. ครนจตหลดพนแลวกเกด ญาณหยงร
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๙๗
วา “จตพนแลว”. เธอรชดวา “ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว กจทควรทาไดทาสาเรจแลว กจอนทจะตองทาเพอความเปนอยางน มไดมอก” ดงน. เกวฏฏะ ! เปรยบเหมอนหวงนาใสทไหลเขาไมขนมว, คนมจกษดยนอยบนฝงในทนน, เขาเหนหอยตาง ๆ บาง กรวดและหนบาง ฝงปลาบาง อนหยดอยและวายไปในหวงนานน, เขาจะสาเหนยกใจอยางนวา “หวงนานใส ไมขนเลย หอย กอนกรวด ปลาทงหลายเหลานหยดอยบาง วายไปบาง ในหวงนานน” ดงน; ฉนใดกฉนนน. เกวฏฏะ ! นเราเรยกวา อนศาสนปาฏหารย.
เกวฏฏะ ! เหลานแล ปาฏหารย ๓ อยาง ทเรา
ไดทาใหแจงดวยปญญาอนยงเอง แลวประกาศใหผอนรตามดวย.
ส. ท. ๙/๒๗๓ – ๒๗๖/ ๓๓๙ – ๒๔๒.
พทธวจน
๙๘
บทท ๓๐ ผอยใกลนพพาน
ภกษ ท. ! ภกษ เมอประกอบพรอมดวยธรรมสอยางแลว ไมอาจทจะเสอมเสย มแตจะอยใกลนพพานอยางเดยว. ธรรมสอยางอะไรบางเลา ?
ธรรมสอยางคอ ภกษในธรรมวนยน เปนผสมบรณดวยศล, เปนผคมครองทวารในอนทรยทงหลาย, เปนผรประมาณในโภชนะ, เปนผตามประกอบในชาครยธรรมอยเนองนจ.
ภกษ ท. ! ภกษ เปนผสมบรณดวยศล เปนอยางไรเลา ? ภกษ ท. ! ภกษในธรรมวนยน เปนผมศล, มการสารวมดวยปาตโมกขสงวร, มมรรยาทและโคจรสมบรณอย, เปนผเหนภยในโทษทงหลายแมเลกนอย, สมาทานศกษาอยในสกขาบททงหลาย. ภกษ ท. ! ภกษอยางน ชอวาเปนผสมบรณดวยศล.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๙๙
ภกษ ท. ! ภกษเปนผคมครองทวารในอนทรยทงหลาย เปนอยางไรเลา? ภกษ ท. ! ภกษในธรรมวนยน ไดเหนรปดวยตา, ไดฟงเสยงดวยห, ไดดมกลนดวยจมก, ไดลมรสดวยลน, ไดสมผสโผฏฐพพะดวยกาย และไดรธรรมารมณดวยใจแลว กไมรวบถอเอาทงหมด และไมแยกถอเอาเปนสวน ๆ๑; สงทเปนอกศลลามก คออภชฌาและโทมนส มกไหลไปตามภกษผไมสารวม ตา ห จมก ลน กาย ใจ เพราะการไมสารวมอนทรยใดเปนเหต, เธอกปฏบตเพอปดกนอนทรยนนไว, เธอรกษา และถงความสารวม ตา ห จมก ลน กาย และใจ. ภกษ ท. !ภกษอยางนชอวา เปนผคมครองทวารในอนทรยทงหลาย.
ภกษ ท. ! ภกษ เปนผรประมาณในโภชนะ เปนอยางไรเลา ? ภกษ ท. ! ภกษในธรรมวนยน พจารณาโดยแยบคายแลวจงฉนอาหาร,ไมฉนเพอเลน ไมฉนเพอมวเมา
_____________________________
๑. คอไมถอเอาเปนอารมณสาหรบยนดยนราย ทงโดยสวนรวม
และสวนปลกยอย ของอารมณนน ๆ.
พทธวจน
๑๐๐
ไมฉนเพอประดบ ไมฉนเพอตกแตง, แตฉนเพยงเพอใหกายนตงอยได เพอใหชวตเปนไป เพอปองกนความลาบาก เพออนเคราะหพรหมจรรย โดยกาหนดรวา “เราจะกาจดเวทนาเกา (คอหว) เสยแลว ไมทาเวทนาใหม (คออมจนอดอด)
ใหเกดขน, ความทอายดาเนนไปได ความไมมโทษเพราะอาหาร และความอยผาสกสาราญจะมแกเรา” ดงน. ภกษ ท. ! ภกษอยางน ชอวา เปนผรประมาณในโภชนะ. ภกษ ท. ! ภกษ เปนผตามประกอบในชาครยธรรมอยเนองนจ เปนอยางไรเลา ? ภกษ ท. ! ภกษในธรรมวนยน ยอมชาระจตใหหมดจดสนเชงจากกเลสทกนจต ดวยการเดนจงกรม ดวยการนง ตลอดวนยนคาไปจนสนยามแรกแหงราตร, ครนยามกลางแหงราตร ยอมสาเรจการนอนอยางราชสห (คอ) ตะแคงขางขวา เทาเหลอมเทา มสตสมปชญญะในการลกขน, ครนยามสดทายแหงราตร กลบลกขนแลว กชาระจตใหหมดจดสนเชงจากกเลสทกนจต ดวยการเดนจงกรม และดวยการนงอก. ภกษ ท. ! ภกษอยางน ชอวา เปน ผตามประกอบในชาครยธรรมอยเนองนจ
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๐๑
ภกษ ท. ! ภกษ เมอประกอบพรอมดวยธรรมสอยางเหลานแลว ไมอาจทจะเสอมเสย มแตจะอยใกลนพพานอยางเดยวแล.
จตกก. อ. ๒๑/๕๐/๓๗.
พทธวจนฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๐๓
บทท ๓๑ ลกษณะแหงอนทรยภาวนาชนเลศ
อานนท ! อนทรยภาวนาชนเลศ (อนตตรา
อนทรยภาวนา) ในอรยวนย เปนอยางไรเลา ?
อานนท ! ในกรณน อารมณอนเปนทชอบใจ – ไมเปนทชอบใจ – เปนทชอบใจและไมเปนทชอบใจ เกดขนแกภกษ เพราะเหนรปดวยตา. ภกษนนรชดอยางนวา “อารมณทเกดขนแลวแกเราน เปนสงทมปจจย ปรงแตง (สงขต) เปนของหยาบ ๆ (โอฬารก) เปนสงทอาศยเหตปจจยเกดขน (ปฏจจ สมปปนน); แตมสงโนน ซงรางบและประณต, กลาวคอ อเบกขา” ดงน. (เมอรชดอยางน) อารมณอนเปนทชอบใจ – ไมเปนทชอบใจ – เปนทชอบใจและไมเปนทชอบใจ อนบงเกดขนแก ภกษนนยอมดบไป อเบกขายงคงดารงอย.
พทธวจน
๑๐๔
อานนท ! อารมณอนเปนทชอบใจ – ไมเปนทชอบใจ – เปนทชอบใจและไมเปนทชอบใจ อนบงเกดขน
แลวแกภกษนน ยอมดบไปเรวเหมอนการกะพรบตาของคน สวนอเบกขายงคงเหลออย.
อานนท ! นแล เราเรยกวา อนทรยภาวนาชนเลศในอรยวนย ในกรณแหง รปทรแจงดวยจกษ.
(ในกรณแหง เสยงทรแจงดวยโสตะ กลนทรแจงดวยฆานะ รสทรแจงดวยชวหา โผฏฐพพะทรแจงดวยผวกาย และ ธรรมารมณทรแจงดวยใจ กไดตรสไวโดยหลกเกณฑอยางเดยวกน; ตางกนแตอปมาแหงความเรวในการดบแหงอารมณนน ๆ, คอในกรณแหงเสยงเปรยบดวยความเรวแหง การดดนวมอ เปนตน).
อปร. ม. ๑๔/๕๔๒-๕๔๕/๘๕๖-๘๖๑.
_____________________________
(เรองทควรดประกอบดวยกบบทน อยในบทท ๓๙ หนา ๑๑๙ เรอง นพพานเพราะไมยดถอธรรมทไดบรรล).
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๐๕
บทท ๓๒ สนกเลสกแลวกน ไมตองรวาสนไปเทาไร
ภกษ ท. ! เปรยบเหมอนรอยนวมอหรอรอยนวหวแมมอ ยอมปรากฏอยทดามเครองมอของพวกชางไม หรอลกมอของพวกชางไม แตเขากไมมความรวา ดามเครองมอของเรา วนนสกไปเทาน วานนสกไปเทาน วนอน ๆ สกไปเทาน ๆ คงรแตวามนสกไป ๆ เทานน, นฉนใด; ภกษ ท. ! เมอภกษตามประกอบภาวนาอย กไมรอยางนวา วนน อาสวะของเราสนไปเทาน วานนสนไปเทาน วนอน ๆ สนไปเทาน ๆ รแตเพยงวา สนไปในเมอมนสนไป ๆ เทานน, ฉนใดกฉนนน.
สตตก. อ. ๒๓/๑๒๘/๖๘.
พทธวจน
๑๐๖
บทท ๓๓ ตถาคตเปนเพยงผบอก
จะถงทหมายตองเดนเอาเอง
“กสาวกของพระโคดมผเจรญ เมอพระโคดมกลาวสอนพราสอนอยอยางน ทก ๆ รปไดบรรลนพพานอนเปนผลสาเรจถงทสดอยางยงหรอ ? หรอวาไมไดบรรล ?” พราหมณผหนงทลถาม พระผมพระภาค.
พราหมณ ! สาวกของเรา แมเรากลาวสอน
พราสอนอยอยางน นอยพวกทไดบรรลนพพาน อนเปนผลสาเรจถงทสดอยางยง, บางพวกไมไดบรรล.
“พระโคดมผเจรญ ! อะไรเลาเปนเหต อะไรเลาเปน
ปจจย, ทพระนพพานกยงตงอย, หนทางทยงสตวใหถงนพพาน กยงตงอย. พระโคดมผชกชวน (เพอดาเนนไป) กยงตงอย, ทาไมนอยพวก ทบรรล และบางพวกไมบรรล ?”
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๐๗
พราหมณ ! เราจกยอนถามทานในเรองน , ทานจงตอบตามควร. ทานเปนผชาชองในหนทางไปสเมอง ราชคฤหมใชหรอ ? มบรษผจะไปเมองราชคฤห เขามาหาและกลาวกบทานวา “ทานผเจรญ ! ขาพเจาปรารถนาจะไปเมองราชคฤห ขอทานจงชบอกทางไปเมองราชคฤห แกขาพเจาเถด” ดงน; ทานกจะกลาวกะบรษผนนวา “มาซทาน ทางนไปเมองราชคฤห ไปไดครหนงจกพบบานชอโนน แลวจกเหนนคมชอโนน จกเหนสวนและปาอน นารนรมย จกเหนภมภาคอนนารนรมย สระโบกขรณอนนารนรมยของเมองราชคฤห” ดงน. บรษนนอนทาน พราบอก พราชใหอยางน กยงถอเอาทางผด กลบหลงตรงกนขามไป, สวนบรษอกคนหนง ไปถงเมองราชคฤหไดโดยสวสด. พราหมณเอย ! อะไรเลาเปนเหต อะไรเลาเปนปจจย ทเมองราชคฤหกยงตงอย ทานผชบอก กยงตงอย แตทาไมบรษผหนงกลบหลงผดทาง สวนบรษอกผหนงไปถงเมองราชคฤหไดโดยสวสด ?
พทธวจน
๑๐๘
“พระโคดมผเจรญ ! ในเรองน ขาพเจาจกทาอยางไรไดเลา, เพราะขาพเจาเปนแตเพยงผบอกทางเทานน”
พราหมณ ! ฉนใดกฉนนนแล, ทพระนพพาน กยงตงอย ทางเปนเครองถงพระนพพาน กยงตงอย เรา ผชกชวนกยงตงอย; แตสาวกแมเรากลาวสอนพราสอนอยอยางน นอยพวกทไดบรรลนพพานอนเปนผลสาเรจถงทสดอยางยง, บางพวกไมไดบรรล.
พราหมณ ! ในเรองน เราจกทาอยางไรไดเลา,
เพราะเราเปนแตเพยงผบอกทางเทานน.
อปร. ม. ๑๔/๘๕-๘๗/๑๐๑-๑๐๓.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๐๙
บทท ๓๔ เหตใหไมปรนพพานในปจจบน
“ขาแตพระองคผเจรญ ! อะไรหนอเปนเหต อะไรเปนปจจย ททาใหสตวบางพวกในโลกน ไมปรนพพานในทฏฐธรรม (ปจจบน)?”
ทานผเปนจอมเทพ ! รป ทงหลายทจะพงรไดดวยจกษ มอย, เปนรปทนาปรารถนา นาใคร นาพอใจ มลกษณะนารก เปนทเขาไปตงอาศยแหงความใคร เปนทตงแหงความกาหนด. ถาวา ภกษยอมเพลดเพลน พราสรรเสรญ เมาหมกอย ซงรปนนแลวไซร; เมอภกษนนเพลดเพลน พราสรรเสรญ เมาหมกซงรปนนอย,วญญาณนน เปนวญญาณอนตณหาในอารมณคอรป อาศยแลว วญญาณนนคออปาทาน.๑
ทานผเปนจอมเทพ ! ภกษผ มอปาทาน ยอมไมปรนพพาน.
[ในกรณแหง เสยง ทจะพงรสกดวยโสตะ กลน ทจะพง
รสกดวยฆานะ รส ทจะพงรสกดวยชวหา สมผสทางกาย ทจะพง
พทธวจน
๑๑๐
รสกดวยกายะ (ผวกายทวไป) และ ธรรมารมณ ทจะพงรสกดวยมนะ กไดตรสไวดวยขอความทานองเดยวกนกบในกรณแหง
รปทจะพงรไดดวยจกษ ขางบนนน].
ทานผเปนจอมเทพ ! นแล เปนเหต นเปนปจจย ททาใหสตวบางพวกในโลกน ไมปรนพพานในทฏฐธรรม(ปจจบน).
สฬา. ส. ๑๘/๑๒๘/๑๗๘.
_____________________________
๑. ในทนหมายถงวญญาณทรสกตอความเพลน และความมวเมา
ในรปนน ไมใชจกขวญญาณทเหนรปตามธรรมดา
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๑๑
บทท ๓๕
หมด “อาหาร” กนพพาน
ภกษ ท. ! ถาไมมราคะ ไมมนนท ไมมตณหา ใน อาหารคอคาขาว กด ใน อาหารคอผสสะ กด ใน อาหารคอมโนสญเจตนา กด ใน อาหารคอวญญาณ กด แลวไซร, วญญาณกเปนสงทตงอยไมได เจรญงอกงามอยไมไดในสงนน ๆ. วญญาณตงอยไมได เจรญงอกงามอยไมได ในทใด, การกาวลงแหงนามรป ยอมไมม ในทนน; การกาวลงแหงนามรปไมมในทใด, ความเจรญแหงสงขารทงหลาย ยอมไมมในทนน; ความเจรญแหงสงขารทงหลาย ไมมในทใด, การบงเกดในภพใหมตอไป ยอมไมมในทนน; การบงเกดในภพใหมตอไป ไมมในทใด, ชาตชราและมรณะตอไป ยอมไมมในทนน; ชาตชราและมรณะตอไป ไมมในทใด, ภกษ ท. ! เราเรยก “ท” นนวาเปน “ทไมโศก ไมมธล และไมมความคบแคน” ดงน.
ภกษ ท. ! เปรยบเหมอนเรอนยอดหรอศาลาเรอนยอด ทตงอยทางทศเหนอหรอใตกตาม เปนเรอน
พทธวจน
๑๑๒
มหนาตางทางทศตะวนออก. ครนดวงอาทตยขนมา แสงสวางแหงดวงอาทตยสองเขาไปทางชองหนาตางแลว จกตงอยทสวนไหนแหงเรอนนนเลา ?
“ขาแตพระองคผเจรญ ! แสงสวางแหงดวงอาทตย จกปรากฏทฝาเรอนขางในดานทศตะวนตก พระเจาขา !”
ภกษ ท. ! ถาฝาเรอนทางทศตะวนตกไมมเลา แสงแหงดวงอาทตยนนจกปรากฏอยทไหน ?
“ขาแตพระองคผเจรญ ! แสงสวางแหงดวงอาทตยนน จกปรากฏทพนดน พระเจาขา !”
ภกษ ท. ! ถาพนดนไมมเลา แสงสวางแหงดวงอาทตยนน จกปรากฏทไหน ?
“ขาแตพระองคผเจรญ ! แสงสวางแหงดวงอาทตยนน จกปรากฏในนาพระเจาขา !”
ภกษ ท. ! ถานาไมมเลา แสงสวางแหงดวงอาทตยนน จกปรากฏทไหนอก ?
“ขาแตพระองคผ เจรญ ! แสงสวางแหงดวงอาทตยนน ยอมเปนสงทไมปรากฏแลว พระเจาขา !”
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๑๓
ภกษ ท. ! ฉนใดกฉนนนแล : ถาไมมราคะ ไมมนนท ไมมตณหา ในอาหารคอคาขาวกด ในอาหารคอผสสะกด ในอาหารคอมโนสญเจตนากด ในอาหารคอวญญาณกด แลวไซร, วญญาณกเปนสงทตงอยไมได เจรญงอกงามอยไมได ในอาหารคอคาขาว เปนตนนน ๆ. วญญาณตงอยไมได เจรญงอกงามอยไมได ในทใด, การกาวลงแหงนามรป ยอมไมมในทนน; การกาวลงแหงนามรปไมมในทใด, ความเจรญแหงสงขารทง หลายยอมไมมในทนน; ความเจรญแหงสงขารทงหลายไมมในทใด, การบงเกดในภพใหมตอไป ยอมไมมในทนน; การบงเกดในภพใหมตอไป ไมมในทใด, ชาตชราและมรณะตอไป ยอมไมมในทนน; ชาตชรามรณะตอไป ไมมในทใด, ภกษ ท. ! เราเรยก “ท” นนวาเปน “ทไมโศก ไมมธล และไมมความคบแคน” ดงน.
นทาน. ส. ๑๖/๑๒๔-๑๒๕/๒๔๘-๒๔๙.
พทธวจน
๑๑๔
บทท ๓๖
กฏอทปปจจยตา หรอ หวใจปฏจจสมปบาท
อมสม สต อท โหต เมอสงน ม สงน ยอมม อมสสปปาทา อท อปปชชต เพราะความเกดขนแหงสงน สงนจงเกดขน อมสม อสต อท นโหต เมอสงน ไมม สงน ยอมไมม อมสส นโรธา อท นรชฌต เพราะความดบไปแหงสงน สงน จงดบไป
ม. ม. ๑๓/๓๕๕/๓๗๑. นทาน.ส. ๑๖/๘๔/๑๕๔,...ฯลฯ...
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๑๕
บทท ๓๗
ปฏจจสมปบาท คอ ธรรมอนเปนธรรมชาต อาศยกนแลวเกดขน
“ภกษ ท. ! อะไรเลาทเรยกวา ปฏจจสมปบาท ?”
ภกษ ท. ! : เพราะมอวชชา เปนปจจย จงม สงขารทงหลาย;
เพราะมสงขาร เปนปจจย จงม วญญาณ;
เพราะมวญญาณ เปนปจจย จงม นามรป;
เพราะมนามรป เปนปจจย จงม สฬายตนะ;
เพราะมสฬายตนะ เปนปจจย จงม ผสสะ;
เพราะมผสสะ เปนปจจย จงม เวทนา; เพราะมเวทนา เปนปจจย จงม ตณหา; เพราะมตณหา เปนปจจย จงม อปาทาน;
เพราะมอปาทาน เปนปจจย จงม ภพ;
เพราะมภพ เปนปจจย จงม ชาต;
พทธวจน
๑๑๖
เพราะมชาต เปนปจจย, ชรามรณะโสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลาย จงเกดขนครบถวน : ความเกดขนพรอมแหงกองทกขทงสนน ยอมมดวยอาการอยางน.
ภกษ ท. ! นเรยกวา ปฏจจสมปบาท.
เพราะความจางคลายดบไปโดยไมเหลอแหงอวชชานน นนเทยว, จงมความดบแหงสงขาร; เพราะมความดบ แหง สงขาร จงมความดบ แหง วญญาณ; เพราะมความดบ แหง วญญาณ จงมความดบ แหง นามรป; เพราะมความดบ แหง นามรป จงมความดบ แหง สฬายตนะ; เพราะมความดบ แหง สฬายตนะ จงมความดบ แหง ผสสะ; เพราะมความดบ แหง ผสสะ จงมความดบ แหง เวทนา;
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๑๗
เพราะมความดบ แหง เวทนา จงมความดบ แหง ตณหา; เพราะมความดบ แหง ตณหา จงมความดบ แหง อปาทาน; เพราะมความดบ แหง อปาทาน จงมความดบ แหง ภพ; เพราะมความดบ แหง ภพ จงมความดบ แหง ชาต; เพราะมความดบ แหง ชาต นนแล ชรามรณะโสกะปรเทวะทกขะโทมนสอปายาสทงหลาย จงดบสน : ความดบลงแหงกองทกข ท ง สนน ยอมม ดวยอาการอยางน ดงน.
นทาน. ส. ๑๖/๑/๑.
พทธวจน
๑๑๘
บทท ๓๘
ปญญา สต กบนามรปดบ เพราะวญญาณดบ
“ขาแตพระองคผนรทกข ! ขาพระองคกราบทลถามแลว ขอพระองคจงตรสบอกธรรมนน คอปญญาและสตกบนามรป แกขาพระองคเถด; ปญญาและสตกบนามรปนนจะดบไปทไหน ?
อชตะ ! ทานถามปญหานนขอใด เราจะแกปญหา ขอนนแกทาน :
นามและรป ยอมดบไมเหลอในทใด, ปญญาและสตกบนามรปนน กยอมดบไปในทนน,
เพราะความดบไปแหงวญญาณ แล.
สตต. ข. ๒๕/๕๓๐/๔๒๕.
จฬน. ข. ๓๐/๒๐-๒๑/๘๐, ๗๕.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๑๙
บทท ๓๙
นพพานเพราะไมยดถอธรรมทไดบรรล
อานนท ! สวนภกษบางรปในธรรมวนยน เปนผปฏบตอยางนนแลว ยอมไดเฉพาะซงอเบกขา วา “ถาไมควรม และไมพงมแกเรา, กตองไมมแกเรา; สงใดมอย สงใดมแลว, เราจะละสงนนเสย” ดงน. ภกษ (บางรป) นน ยอมไมเพลดเพลน ไมพราสรรเสรญ ไม เมาหมกอย ซงอเบกขานน , เ มอไม เพลดเพลน ไมพราสรรเสรญ ไม เมาหมกอย ซงอเบกขานน , วญญาณของเธอกไมเปนธรรมชาตอาศยซงอเบกขานน ไมมอเบกขานนเปนอปาทาน.
อานนท ! ภกษผไมมอปาทาน ยอมปรนพพาน แล.
อปร. ม. ๑๔/๗๙/๙๑.
พทธวจน
๑๒๐
บทท ๔๐
การปรนพพาน
สตวทงปวง ทงทเปนคนหนม คนแก, ทงทเปนคนพาลและบณฑต, ทงทมงม และยากจน ลวนแตมความตายเปนทไปถงในเบองหนา. เปรยบเหมอนภาชนะดนทชางหมอปนแลว ทงเลกและใหญ ทงทสกแลว และยงดบ ลวนแตมการแตกทาลายเปนทสด ฉนใด; ชวตแหงสตวทงหลายกมความตายเปนเบองหนา ฉนนน. วยของเรา แกหงอมแลว ชวตของเรารบหรแลว, เราจกละพวกเธอไป. สรณะของตวเองเราไดทาไวแลว.
ภกษ ท. ! พวกเธอจงเปนผไมประมาท มสต มศล เปนอยางด มความดารอนตงไวแลวดวยด ตามรกษาซงจตของตนเถด.
ในธรรมวนยน, ภกษใดเปนผไมประมาทแลว จกละชาตสงสาร ทาทสดแหงทกขได.
มหา. ท. ๑๐/๑๓๙/๑๐๖.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๒๑
บทท ๔๑ ผหลดพนไดเพราะไมยดมนถอมน
ในกาลไหน ๆ ทานเหลาใด เหนภยในความยดถอ อนเปนตวเหตใหเกดและใหตายแลว
เลกยดมน ถอมน หลดพนไปได เพราะอาศยนพพาน อนเปนธรรมทสนไปแหงความเกดความตาย;
เหลาทานผเชนนน ยอมประสบความสข ลพระนพพานอนเปนธรรมเกษม
เปนผดบเยนได ในปจจบนนเอง ลวงเวรลวงภยทกอยางเสยได
และกาวลวงเสยได ซงความทกขทงปวง.
อปร. ม. ๑๔/๓๔๖/๕๒๕.
พทธวจน
๑๒๒
บทท ๔๒ ธรรมเปนสวนแหงวชา
ภกษ ท. ! ธรรม ๒ อยางเหลาน เปนสวนแหงวชชา มอย. ๒ อยาง อะไรเลา ? ๒ อยาง คอ
สมถะและวปสสนา.
ภกษ ท. ! สมถะ เมออบรมแลว จะได
ประโยชนอะไร ? อบรมแลว จตจะเจรญ. จตเจรญแลว
จะไดประโยชนอะไร ? เจรญแลวจะ ละราคะได.
ภกษ ท. ! วปสสนาเลา เมอเจรญแลว จะได
ประโยชนอะไร ? เจรญแลว ปญญาจะเจรญ. ปญญาเจรญ
แลวจะไดประโยชนอะไร ? เจรญแลวจะละอวชชาไดแล.
ทก. อ. ๒๐/๗๗/๒๗๕.
ฉบบ ๓ กาวยางอยางพทธะ ๑๒๓
บทท ๔๓ คาชชวนวงวอน
ภกษ ท. ! โยคกรรม อนเธอพงกระทา เพอใหรวา “นทกข นเหตใหเกดทกข นความดบสนทแหงทกข
นทางใหถงความดบสนทแหงทกข”.
นพพาน เราไดแสดงแลว, ทางใหถงนพพาน เรากไดแสดงแลว แกเธอทงหลาย. กจใด ทศาสดาผเอนด แสวงหาประโยชนเกอกล อาศยความเอนดแลว จะพงทาแกสาวกทงหลาย,
กจนน เราไดทาแลวแกพวกเธอ.
นน โคนไม; นน เรอนวาง. พวกเธอจงเพยรเผากเลส, อยาไดประมาท, อยาเปนผทตองรอนใจ ในภายหลงเลย.
นแหละ วาจาเครองพราสอนของเรา แกเธอทงหลาย.
มหาวาร. ส -สฬา. ส.
มลนธพทธโฆษณ
มลนธแหงมหาชนชาวพทธ ผซงชดเจน และมนคงในพทธวจน เรมจากชาวพทธกลมเลกๆกลมหนง ไดมโอกาสมาฟงธรรมบรรยายจากทานพระอาจารยคกฤทธ โสตถผโล ทเนนการนาพทธวจน (ธรรมวนยจากพทธโอษฐ ทพระพทธองคทรงยนยนวาทรงตรสไวดแลว บรสทธบรบรณสนเชง ทงเนอความและพยญชนะ) มาใชในการถายทอดบอกสอน ซงเปนรปแบบการแสดงธรรมทตรงตามพทธบญญตตามททรงรบสงแกพระอรหนต ๖๐ รปแรกทปาอสปตนมฤคทายวน ในการประกาศพระสทธรรม และเปนลกษณะเฉพาะทภกษในครงพทธกาลใชเปนมาตรฐานเดยว
หลกพทธวจนน ไดเขามาตอบคาถาม ตอความลงเลสงสย ไดเขามาสรางความชดเจน ตอความพราเลอนสบสน ในขอธรรมตางๆ ทมอยในสงคมชาวพทธ ซงทงหมดน เปนผลจากสาเหตเดยวคอ การไมใชคาของพระพทธเจาเปนตวตงตนในการศกษาเลาเรยน
ดวยศรทธาอยางไมหวนไหวตอองคสมมาสมพทธะ ในฐานะพระศาสดา ทานพระอาจารยคกฤทธ ไดประกาศอยางเปนทางการวา “อาตมาไมมคาสอนของตวเอง”
และใชเวลาทมอย ไปกบการรบสนองพทธประสงค ดวยการโฆษณาพทธวจน เพอความตงมนแหงพระสทธรรม และความประสานเปนหนงเดยวของชาวพทธ
เมอกลบมาใชหลกพทธวจน เหมอนทเคยเปนในครงพทธกาล สงทเกดขนคอ ความชดเจนสอดคลองลงตว ในความรความเขาใจ ไมวาในแงของหลกธรรม ตลอดจนมรรควธทตรง และสามารถนาไปใชปฏบตใหเกดผล รเหนประจกษไดจรงดวยตนเองทนท ดวยเหตน ชาวพทธทเหนคณคาในคาของพระพทธเจา จงขยายตวมากขนเรอยๆ เกดเปน “กระแสพทธวจน” ซงเปนพลงเงยบทกาลงจะกลายเปนคลนลกใหม ในการกลบไปใชระบบการเรยนรพระสทธรรม เหมอนดงครงพทธกาล
ดวยการขยายตวของกระแสพทธวจนน สอธรรมทเปนพทธวจน ไมวาจะเปนหนงสอ หรอซด ซงแจกฟรแกญาตโยมเรมมไมพอเพยงในการแจก ทงน เพราะจานวนของผทสนใจเหนความสาคญของพทธวจน ไดขยายตวมากขนอยางรวดเรวประกอบกบวาทานพระอาจารยคกฤทธ โสตถผโล เครงครดในขอวตรปฏบตตามแนวทางของทานพระโพธญาณเถร (ชา สภทโท) ภายใตวนยอนเปนพทธบญญต การเผยแพรพทธวจนทผานมา จงเปนไปในลกษณะสนโดษตามมตามได เมอมโยมมาปวารณาเปนเจาภาพในการจดพมพ ไดมาจานวนเทาไหร กทยอยแจกไปตามทมเทานน เมอมมา กแจกไปเมอหมด กคอหมด
เนองจากวา หนาทในการดารงพระสทธรรมใหตงมนสบไป ไมไดผกจากดอยแตเพยงพทธสาวกในฐานะของสงฆเทานน ฆราวาสกลมหนงซงเหนความสาคญของพทธวจน จงรวมตวกนเขามาชวยขยายผลในสงททานพระอาจารยคกฤทธ โสตถผโลทาอยแลว นนคอ การนาพทธวจนมาเผยแพรโฆษณา โดยพจารณาตดสนใจจดทะเบยน จดตงเปนมลนธอยางถกตองตามกฏหมาย เพอใหการดาเนนการตางๆ ทงหมด อยในรปแบบทโปรงใส เปดเผย และเปดกวางตอสาธารณชนชาวพทธทวไป
สาหรบผทเหนความสาคญของพทธวจน และมความประสงคทจะดารงพระสทธรรมใหตงมน ดวยวธของพระพทธเจา สามารถสนบสนนการดาเนนการตรงนไดดวยวธงายๆ นนคอ เขามาใสใจศกษาพทธวจน และนาไปใชปฏบตดวยตนเอง เมอรประจกษ เหนไดดวยตนแลว วามรรควธทไดจากการทาความเขาใจ โดยใชคาของพระพทธเจาเปนตวตงตนนน นาไปสความเหนทถกตอง ในหลกธรรมอนสอดคลองเปนเหตเปนผล และเชอมโยงเปนหนงเดยว กระทงไดผลตามจรง ทาใหเกดมจตศรทธา ในการชวยเผยแพรขยายสอพทธวจน เพยงเทาน คณกคอหนงหนวยในขบวน “พทธโฆษณ“ แลว
นคอเจตนารมณของมลนธพทธโฆษณ นนคอเปนมลนธแหงมหาชนชาวพทธ ซงชดเจน และมนคงในพทธวจน
ผทสนใจรบสอธรรมทเปนพทธวจน เพอไปใชศกษาสวนตว หรอนาไปแจกเปนธรรมทาน แกพอแมพนอง ญาต หรอเพอน
สามารถมารบไดฟร โดยไมมเงอนไข ทวดนาปาพง หรอตามทพระอาจารยคกฤทธไดรบนมนตไปแสดงธรรมนอกสถานท
สาหรบรายละเอยดกจธรรมตางๆ ภายใตเครอขายพทธวจนโดยวดนาปาพง คนหาขอมลไดจาก
www.watnapp.com
หากมความจานงทจะรบไปแจกเปนธรรมทานในจานวนหลายสบชด ขอความกรณาแจงความจานงไดท
มลนธพทธโฆษณ
สานกงานใหญ : ๑๖/๘๘ ชน ๒ ซอยสขมวท ๖๘ ถนนสขมวท แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพมหานคร ๑๐๑๒๐
โทรศพท ๐๒-๗๔๔-๘๓๖๐ - ๑ โทรสาร ๐๒-๓๙๘-๒๑๘๔ เวบไซด : www.buddhakos.org อเมล : [email protected]
ประสานงานและเผยแผ : มลนธพทธโฆษณ อาคารภคนท ๙ ถนนรชดาภเษก แขวงดนแดง, เขตดนแดง กรงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐
โทร.๐๘๕-๐๕๘-๖๘๘๘, ๐๘๑-๕๑๓-๑๖๑๑
สนบสนนการเผยแผพทธวจนไดท ชอบญช “มลนธพทธโฆษณ” ธนาคารกสกรไทย สาขา ยอยตลาดไท
ประเภท บญชออมทรพย เลขทบญช ๔๘๔-๒-๑๐๘๗๗-๘
บรรณานกรม
พระไตรปฎกบาลอกษรไทยฉบบสยามรฐ
พระไตรปฎกไทยฉบบสยามรฐ
พทธวจน ฉบบธรรมโฆษณ (ชดจากพระโอษฐ ผลงานแปลพทธวจนโดยทานพทธทาสภกข)
พทธวจน ฉบบตรวจแก (จดพมพโดยมลนธพทธโฆษณ)
แผนทวดนาปาพง
ขอกราบขอบพระคณแด
พระอาจารยคกฤทธ โสตถผโล และคณะสงฆวดนาปาพง
ทกรณาใหคำปรกษาในการจดทำหนงสอเลมน
ตดตามการเผยแผพระธรรมคำสอนตามหลกพทธวจน
โดยพระอาจารยคกฤทธ โสตถผโล ไดท
• media.watnapahpong.org , www.nap-tv.com ,
www.watnapp.com (ธรรมบรรยายคำวนเสาร) ทงภาพและเสยงตงแต ๑๙.๐๐ น.
• คลน ส.ว.พ. FM ๙๑.๐ MHz ทกวนพระ เวลา ๑๖.๔๐ น. ,
FM ๑๐๖.๐ MHz (คลนครอบครวขาว) จนทร-ศกร เวลา ๐๕.๐๐ - ๐๕.๓๐ น.
• ทวดาวเทยมชอง A I Biz Net Tong Hua เวลา ๐๕.๐๐ - ๐๕.๓๐ น.
และ เวลา ๐๖.๐๐ - ๐๗.๐๐ น.
๐๒-๕๔๙-๒๑๗๔๐๘๑-๕๑๓-๑๖๑๑๐๘๔-๐๙๖-๘๔๓๐
ลงสะพานคลอง ๑๐ เลยวซายคอสะพาน
ลง สะพาน คลอง ๑๐ ไป ย เทรน แรก มา แลว เลยว ซาย กอน ขน สะพาน
รวมจดทำโดยกลมละนนท, กลมพทธโอษฐ,
กลมธรรมะสขาว, กลมสมณะศากยะปตตยะ,
กลมพนกงานตอนรบบนครองบนบรษทการบนไทย,
กลมมหาวทยาลยสงขลานครนทร, กลมวทยาเขต-หาดใหญ,
ชมรมพทธบรษทศากยบตร,
คณสธ วชระสมบรณ, คณสายทพย ยวเทพากร, คณอมฤต ชยบตร,
คณพมจนทร วมกตานนท, คณวจตรา คปตษเฐยร, คณวงสร เอยวเหลก
คณมานพ พมเขม และครอบครว, คณดนย วงศาโรจน และครอบครว,
คณสเทพ กลสงห และครอบครว, คณวราภรณ ศกด และครอบครว
นายกเทศมนตรบางควด คณพสษฐ มะล,
บรษท หางพระจนทรโอสถ จำกด, บรษท ไทยควอลต แลนด แอนด เฮาส จำกด,
บรรณานกรม
พระไตรปฎกบาลอกษรไทยฉบบสยามรฐ
พระไตรปฎกไทยฉบบสยามรฐ
พทธวจน ฉบบธรรมโฆษณ (ชดจากพระโอษฐ ผลงานแปลพทธวจนโดยทานพทธทาสภกข)
พทธวจน ฉบบตรวจแก (จดพมพโดยมลนธพทธโฆษณ)
แผนทวดนาปาพง
ขอกราบขอบพระคณแด
พระอาจารยคกฤทธ โสตถผโล และคณะสงฆวดนาปาพง
ทกรณาใหคำปรกษาในการจดทำหนงสอเลมน
ตดตามการเผยแผพระธรรมคำสอนตามหลกพทธวจน
โดยพระอาจารยคกฤทธ โสตถผโล ไดท
• media.watnapahpong.org , www.nap-tv.com ,
www.watnapp.com (ธรรมบรรยายคำวนเสาร) ทงภาพและเสยงตงแต ๑๙.๐๐ น.
• คลน ส.ว.พ. FM ๙๑.๐ MHz ทกวนพระ เวลา ๑๖.๔๐ น. ,
FM ๑๐๖.๐ MHz (คลนครอบครวขาว) จนทร-ศกร เวลา ๐๕.๐๐ - ๐๕.๓๐ น.
• ทวดาวเทยมชอง A I Biz Net Tong Hua เวลา ๐๕.๐๐ - ๐๕.๓๐ น.
และ เวลา ๐๖.๐๐ - ๐๗.๐๐ น.
๐๒-๕๔๙-๒๑๗๔๐๘๑-๕๑๓-๑๖๑๑๐๘๔-๐๙๖-๘๔๓๐
ลงสะพานคลอง ๑๐ เลยวซายคอสะพาน
ลง สะพาน คลอง ๑๐ ไป ย เทรน แรก มา แลว เลยว ซาย กอน ขน สะพาน
รวมจดทำโดยกลมละนนท, กลมพทธโอษฐ,
กลมธรรมะสขาว, กลมสมณะศากยะปตตยะ,
กลมพนกงานตอนรบบนครองบนบรษทการบนไทย,
กลมมหาวทยาลยสงขลานครนทร, กลมวทยาเขต-หาดใหญ,
ชมรมพทธบรษทศากยบตร,
คณสธ วชระสมบรณ, คณสายทพย ยวเทพากร, คณอมฤต ชยบตร,
คณพมจนทร วมกตานนท, คณวจตรา คปตษเฐยร, คณวงสร เอยวเหลก
คณมานพ พมเขม และครอบครว, คณดนย วงศาโรจน และครอบครว,
คณสเทพ กลสงห และครอบครว, คณวราภรณ ศกด และครอบครว
นายกเทศมนตรบางควด คณพสษฐ มะล,
บรษท หางพระจนทรโอสถ จำกด, บรษท ไทยควอลต แลนด แอนด เฮาส จำกด,
- สตรท ๔ อตตทปวรรค ขนธ.ส.๑๗/๕๗/๙๓,
ตรสแกภกษทงหลายทเชตวน.
เพราะจตหลดพนแลว
จตจงดำรงอย;
เพราะเปนจตทดำรงอย
จตจงยนดราเรงดวยด;
เพราะเปนจตทยนดราเรงดวยด
จตจงไมหวาดสะดง;
เมอไมหวาดสะดง
ยอมปรนพพานเฉพาะตนนนเทยว.
เพราะเปนจตทยนดราเรงดวยด
จตจงไมหวาดสะดง;
เมอไมหวาดสะดง
ยอมปรนพพานเฉพาะตนนนเทยว.
พทธวจน
สอธรรมะน จดทำเพอประโยชนทางการศกษาสสาธารณชนเปนธรรมทานลขสทธในตนฉบบนไดรบการสงวนไว ไมสงวนสทธในการ จดทำจากตนฉบบเพอเผยแผในทกกรณ ในการจดทำหรอ เผยแผ โปรดใชความละเอยดรอบคอบ เพอรกษาความถกตอง ของขอมล ขอคำปรกษาดานขอมลในการจดทำเพอความสะดวกและประหยด ตดตอไดท คณศรชา โทร. ๐๘๑-๕๑๓-๑๖๑๑ หรอ คณอารวรรณ โทร. ๐๘๕-๐๕๘-๖๘๘๘
เมอ “เธอ” ไมม !
พาหยะ ! เมอใด เธอเหนรปแลว สกวาเหน,
ไดฟงเสยงแลว สกวาฟง,
ไดกลน, ลมรส, สมผสทางผวกาย,
กสกวา ดม ลม สมผส,
ไดรแจงธรรมารมณ กสกวาไดรแจง แลว ;
เมอนน “เธอ” จกไมม.
เมอใด “เธอ” ไมม ;
เมอนนเธอกไมปรากฏในโลกน, ไมปรากฏในโลกอน,
ไมปรากฏในระหวางโลกทงสอง :
นนแหละ คอทสดแหงทกข ละ.
อ.ข. ๒๕/๘๓/๔๙.
พทธวจน
กาวยาง อยางพ
ทธะ
อานนท ! ธรรมกด วนยกดทเราแสดงแลว บญญตแลว แกพวกเธอทงหลาย
ธรรมวนยนน จกเปนศาสดาของพวกเธอทงหลายโดยกาลลวงไปแหงเรา
มหา. ท. ๑๐/๑๕๙/๑๒๘.
กาวยาง อยางพทธะ
ฉบบ
๓
