ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑

บทท ๑

บทนา

ความสาคญ ของวดกระดงงาบปผาราม

วดกระดงงาบปผารามเปนวดราษฏรเปนวดมมความเกาแก ทชาวบานไดรวมกนสราง

ขนมาในอดตราวสมย กรงศรอยธยา ตอนตน สรางขนมาใหคกบหมบานสมครและบานบางสก

เหลก เปนสงทนาอศจรรยใจอยางยง ทชาวบานในสมยกอนสามารถสรางวดขนาดใหญได สาเหต

นาจะมาจากการสมครสมานสามคคกนโดยรวมแรงกนสราง เปนวดทตดกบแมนาเจาพระยา โดยม

เจาอาวาสหลายรปแตละรปลวนมชอเสยงในเรองของปลกเสกวตถมงคลตาง ๆ ภายในวดมโบราณ

สถานทเกาแกและนาสนใจแกการศกษาและมตนยางเกาแกอายนบรอยป ภายในวดมเจดยทรง

ระฆงคว าคาดวาอยในสมยอยธยาและมวหารมหาอ ตม โบสถมหาอ ตม การสรางรปแบบมาจาก

สมยอยธยา0

Ò มประวตเกยวของทางประวตศาสตร ซงถอวาเปนวดทมความเกาแกพอสมควร1

Ó

นยามคาศพท

คาวา ประวต หมายถง เรองราวความเปนมาทางประวตศาสตรทเลาสบตอกนมา

เปนตานาน2

Ô

คาวา วด หมายถง สถานททางพระพทธศาสนา ซงปกตมพระอโบสถ พระวหาร พระ

เจดย รวมทงมพระภกษสงฆอยอาศย3

Õ

คาวา กระดงงา การทาให เกดเสยงดงไปไกล เมอกระดงนน มความคลองจองกบ

"กระดงงา" ชาวไทยโบราณ เชอวา ชอกระดงงานน มความหมายทด และยงถอไดวา เปนตนไมทม

ชอ เปนสรมงคลอกชนดหนง4

Ö

คาวา บปผาราม หมายถง สวนดอกไม หรออารามแหงดอกไม5 ×

คาวา โบราณสถาน หมายถง ทเปนของโบราณ เชน อาคารสถานททมมาแตโบราณ

แหลงโบราณคด เชน เมองโบราณ วงโบราณ คมเกา เจดย 6

Øฯลฯ

Ò เรองจากเวบเดยวกน Ó http://www.watkradungngabuppharam.com/ประวต วนท ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕ Ô http://www.baanjomyut.com/library/hist.html

Õ http://www.phuttha.com Ö http://www.paisarn.com/tree/tree06.htm. × www.sukhaparb.com/index.php?mo=3&art=622941. Ø http://www.thaigoodview.com/node/18398.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒

เจดย หมายถง สงกอสรางหรอสงของทสรางขน เพอเปนทเคารพบชาระลกถง7

Ù

โบสถ หมายถง สถาปตยกรรมทใชเปนสถานทพระสงฆประชมกนทาสงฆกรรมตาง 8ๆ

Ú

วหาร หมายถง อาคารประดษฐานพระพทธรปคลายเปนทประทบของพระพทธเจา

คกบอโบสถ แตไมมวสงคามÒÑ

ประเดนทสาคญ

เนองจากผวจยคนควาเปนเจาอาวาสรปปจจบนและคนทวไปไมทราบประวตและสง

ปลกสรางโบราณถาวรวตถทสาคญของวดกระดงงา การศกษาเรองนเปนแนวทางในการเผยแพร

ขอมล ใหคนภายนอกไดรจกวดกระดงงามากขน และยงเปนวดทสรางขนในสมยกรงศรอยธยา

และยงมอดตเจาอาวาสรปกอน ๆ ถอไดวาเปนพระเกจชอดง ทชาวบานนนใหความเคารพนบถอ

กนอยางมาก เชน หลวงพอจน ทมวาจา ศกดสทธ ถาพดวาใครแลวจะเปนไปตามคาพดของทาน

เปนตน

จดมงหมาย

๑ . เพอศกษาประวต ความเปนมาของวดกระดงงา ฯ เพอการศกษาใหอนชนรนหลงร

คณคา ของความเปนมาและศกษาเชงประวตศาสตร

๒ . เพอเปรยบเทยบวดแตละวดถงความแตกตางในทศนคต

ขอบเขต

ผศกษาไดคนหาขอมลและเรยบเรยงขอมลจากประวตวดกระดงงาบปผาราม จาก

พระไตรปฎก และตามหนงสอเอกสารตางทเกยวกบวดกระดงงา ฯ ศกษาจากผมความรทาง

ประวตศาสตร วฒนธรรม ศกษาจากผสงอายทเลาสบตอกนมาเปนรน ๆ จนถงปจจบน

ความคาดหวง

๑. เพอทราบเรองราวความเปนมาประวตของวดของวดกระดงงาบปผาราม

๒. เพอใหเกดการอนรกษและสบสานวฒนธรรม และนาไปใชในการดาเนน

ชวตประจาวน

๓. เพอเปนพนฐานในการพฒนาตอไป

…………………………………

Ù http://th.wikipedia.org/wiki. Ú http://tuntima.blogspot.com/2007/09/blog-post_29.

ÒÑ http://th.wikipedia.org/wiki/%.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓

บรเวณโบราณสถาน ในยามกลางวน

ในยามเยน

ภาพบรเวณวด

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔

บทท ๒

เอกสารและงานวจยทเกยวของประวตวดกระดงงาปบผาราม

เพอศกษาประวตความเปนมาของวดกระดงงาบปผาราม เพอการศกษาใหอนชนรนหลง

รคณคาความเปนมาของการศกษาเชงประวตศาสตร

ในการศกษาครงนไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของโดยไดนาเสนอหวขอตอไปน

๒.๑ ความหมายของคาวา “ วด ”

๒.๑.๑ วดโดยทวไปนยมแบงเขตพนทภายในออกเปน ๓ สวนใหญๆ คอ

๒.๒ ประวตความเปนมาของวดกระดงงาปบผาราม

๒.๒.๑ ประวตอดตเจาอาวาสวดกระดงงา ฯ

๒.๓ ความสาคญและความเปนมาของโบราณสถาน

๒.๓.๑ ประเภทของเจดยและความสาคญ ทเกยวของกบพระพทธศาสนา

๒.๓.๒ ประวตความเปนมารปแบบเจดยทรงระฆง

๒.๔ ประโยชนและความสาคญของ โบสถและวหารวหาร

๒.๕ บทสรป

๒.๑ ความหมายของคาวา “วด”

“วด”โดยทวไปหมายถง สถานททาง ศาสนาสาหรบประกอบศาสนพธตางๆรวมทงเปน

ทพานกของสงฆและนกบวช สวนคาวา “วดไทย”หมายถงวดทางพระพทธศาสนาในประเทศไทย

ซงประชาชนสวนใหญนบถอพระพทธศาสนานกายเถรวาทนอกจากน ในปจจบนยงหมายความ

รวมถงวดทชมชนชาวไทยไปสรางไวในตางประเทศเพอเปนทพานกของพระสงฆไทยทไปเผยแผ

พระพทธศาสนาและเปนสถานทประกอบศาสนพธของพทธศาสนกชนชาวไทยทอาศย อยใน

ประเทศนนๆ แตในทนจะกลาวถงวดไทยเฉพาะทอยในประเทศไทยเทานน

วดไทย มพฒนาการมาตงแตสมยทพระสงฆนาเอาพระพทธศาสนาจากประเทศอนเดยเขา

มาเผยแผยงดนแดนทเปนสยามประเทศ ในชวงพทธศตวรรษท ๙ - ๑๐หรอตอนตนสมยทวารวด

พระสงฆทเดนทางเขา มาเผยแผพระพทธศาสนานนเมอไปถงเมองใดๆ และไดมโอกาสเผยแผสง

สอนผคนใหรจกเหนความสาคญของพระพทธศาสนา และศรทธาเชอถอในพระธรรมคาสงสอน

เปนทมนคงแลว พระสงฆกจะจดการใหมวดขน เปน “ศาสนสถาน”สาหรบเปนทพานกและ ปฏบต

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๕

ธรรมของพระสงฆ รวมทงเปนสถานทสาหรบแสดงธรรมแกผคนในเมองนนๆใหพระพทธศาสนา

มนคงถาวรตอมาเปนลาดบ10

ÒÒ

วด เปนสถานททางศาสนา ตามปกตแลวจะมเสนาสนะและอาคารถาวรวตถตางๆเปนท

พานกอาศยศกษาปฏบตพระธรรมวนย และประกอบศาสนกจของพระภกษ สงฆตลอดจนเปนท

บาเพญกศลตาง ๆนอกจากนวดยงเปนศนยกลางบรการทางการศกษาและทางสงคมรวมทงเปน

แหลงสงเสรมศลปวฒนธรรมและประเพณ วดทงหลายมฐานะทางกฎหมาย คอเปนนตบคคลเทา

เทยมกน แตในทางพระวนยมฐานะแตกตางกน ดงนนตามพระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕

ไดจาแนกวดออกเปน ๒ ชนด คอ สานกสงฆและวดทไดรบพระราชทานวสงคามสมา

- สานกสงฆ คอวดทกระทรวงศกษาธการไดประกาศตงวดแลวแตยงไมไดรบ

พระราชทานวสงคามสมา รวมถงวดท ไดรบพระบรมราชานญาตตามพ.ร.บ. ลกษณะปกครองสงฆ

ร.ศ. ๑๒๑และวดทสรางขนกอน ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕ ) ซงยงไมได รบพระราชทาน

วสงคามสมาดวย นบวาเปนวดทสมบรณทางกฏหมาย

- วดทไดรบพระราชทานวสงคามสมา หมายถง “อาราม” ตามทไดเคยบญญตไวใน

พ.ร.บ. ลกษณะปกครองสงฆ ร.ศ. ๑๒๑ เปนวดทเลอนฐานะมาจากสานกสงฆ โดยไดรบ

พระราชทานวสงคามสมา เพอประโยชนแกสงฆกรรมตามพระธรรมวนยสาหรบพระสงฆนบวา

เปนวดทสมบรณดวยฐานะทงทางกฎหมายและทางพระธรรมวนยทกประการ

วด หมายถง สถานททางพระพทธศาสนา ซงปกตมพระอโบสถ พระวหารพระเจดย

รวมทงมพระภกษสงฆอยอาศยคาวา“วด”เปนคาเรยก ชอศาสนสถานแบบคาไทย โดยทมาของคาวา

“วด” น ยงไมมขอยต ดวยบางคนอธบายวา มาจากคาวา “วตวา” ในภาษาบาล แปลวาเปนทสนทนา

ธรรมบางกวามาจาก“วตร” อนหมายถงกจปฏบตหรอหนาทของพระภกษทพงกระทา หรอแปลอก

อยางวาการจาศลซงวด(วตร) ตามนยยะนจงนาจะหมายถงสถานทซงพระภกษสงฆใชเปนทจาศล

ภาวนาหรอสถานททพระภกษสงฆใชปฏบตภารกจทพงกระทานนเองแตกมบางคนสนนษฐานวา

มาจากคาวา “วดวา” อนหมายถงการกาหนดขอบเขตของดนแดนทสรางเปนศาสนสถานเพราะวด

กบวามความหมายอยางเดยวกน คอการสอบขนาด หรอปรมาณของสงตางๆ เชนความยาว ความ

กวาง เปนตน วดในนยยะอยางหลงนจงหมายถง พนท

แตเดมครงพทธกาลนน มการใชคาวา “อาราม” เปนคาเรยกชอศาสนสถานในทางพทธ

ศาสนาทใชเรยกเสนาสนะทมผศรทธาถวายพระพทธองคในระยะแรกๆเชน “เชตวนาราม” หรอชอ

เตมวา“เชตวเนอนาถบณฑกสสอาราเม ”ซงมความหมายวา “สวนของอนาถบณฑทปาเชต ” หรอ

ÒÒhttp://kanchanapisek.or.th/cgi-bin/show2.cgi/kp6/BOOK28/pictures/l28-16 วนท๒๒ กมภาพนธ

๒๕๕๕.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๖

“เวฬวนาราม” หรอ “บปผาราม”เปนตน โดย “อาราเม” หรอ “อาราม” ในคาอานของไทยแปลวา

สวนนอกจากนในเวลาตอมายงมคาทใชเรยกอกอยางวา “วหาระ” หรอ “วหาร”ÒÓ

ภาพถายอโบสถวดกระดงงาปบผาราม(หลงปจจบน) ถายภาพวนท ๑๐ มนาคม ๒๕๕๕

๒.๑.๒ วดโดยทวไปนยมแบงเขตพนทภายในออกเปน ๓ สวนใหญๆ คอ

๑. เขตพทธาวาส

๒. เขตสงฆาวาส

๓. เขตธรณสงฆ

Ò Ó http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94"วนท ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๗

๑. เขตพทธาวาสหมายถง เปนพนทสาหรบพระสงฆใชประกอบพธกรรมทางศาสนา เปน

เสมอนสญลกษณแหงสถานทประทบขององคพระสมมาสมพทธเจา เพราะคาวาพทธาวาส

มความหมายเปน สถานทประทบของพระพทธเจา (พทธาวาส = พทธะ+อาวาส) เขต

พทธาวาสมกประกอบดวยสถาปตยกรรมหลกสาคญๆ ทเกยวเนองกบพระพทธองคและพธกรรม

ตางๆ คอ

๑. พระเจดย พระมณฑป พระปรางค : อาคารทสรางเพอใชเปนศนยกลางหลกของวด

๒. พระอโบสถ : อาคารทใชประกอบพธกรรมในการทาสงฆกรรม

๓. พระวหาร : อาคารทใชประกอบพธกรรมทางศาสนาระหวางพระสงฆและฆราวาส

๔. เจดย (มณฑป, ปรางค) ราย เจดย (มณฑป, ปรางค)ทศ : อาคารทใชบรรจอฐ หรอ

ประกอบเพอใหผงรวมสมบรณ

๕. หอระฆง : อาคารทใชเปนเครองตบอกเวลาสาหรบพระภกษสงฆ

๖. ศาลาตางๆ เชน

ศาลาราย : อาคารทใชเปนทนงพกของผมาเยอน

ศาลาทศ : อาคารทใชลอมอาคารสาคญสาหรบใหคฤหสถนงพก หรอประกอบ

เพอใหผงรวมสมบรณ

๗. พระระเบยง : อาคารทลอมอาคารหลกสาคญหรอลอมแสดงขอบเขตแหงพทธาวาส

๘. พลบพลาเปลองเครอง : อาคารทใชสาหรบเปนทพระมหากษตรยเปลยนชดฉลอง

พระองคในวาระททรง เสดจพระราชดาเนนเพอบาเพญพระราชกศล

พระเจดย พระปรางค และพระมณฑป ถอเปนอาคารทสาคญทสดในฐานะหลกประธาน

ของวด จงมกถกวางตาแหนงลงในผงตรงสวนทสาคญทสดของเขตพทธาวาส เชน บรเวณกงกลาง

หรอศนยกลางหรอแกนกลางของผง อาคารสาคญรองลงมากลมแรกคอ พระอโบสถและพระวหาร

ซงอาคารทง ๒ ประเภทนมกใชประกอบคกนกบพระเจดยเสมอ หรออาจใชประกอบรวมกนทง ๓

ประเภท คอ พระอโบสถ พระเจดย และพระวหาร ทงนเนองเพราะอาคารทง ๒ ใชเปนสถานท

ประกอบพธกรรมทางศาสนา พระอโบสถหรอพระวหารจงมกวางทางดานหนาของพระเจดยเสมอ

ในลกษณะของแนว แกนดง เพอวาเวลาประกอบพธกรรม ทกผทกนาม ณ ทนนจะไดหนหนาไปยง

พระองคและถงแมวาบางครงจะมการใชประกอบรวมกนทง ๓ อยางกตาม อาทเชน พระวหารวาง

ดานหนาสด มพระเจดยอยกลาง และพระอโบสถอยดานหลง ตวพระอโบสถดานหลงนน กมกจะ

หนสวนหนาของอาคารไปทางดานหลงดวยเพอวาเวลาทเขาไปทาสงฆกรรม จะยงคงสามารถหน

หนาเขาสองคพระเจดยไดเชนเดยวกนอยางไรกตามตาแหนงของอาคารกไมมขอกาหนดเปน

กฎเกณฑตายตวเสมอไป (ยกเวนพระเจดย ทยงคงตงอยในตาแหนงหลก) ทงนขนอยกบ

แนวความคดและคตนยมของแตละสมยเปนปจจยสาคญสาหรบอาคารประเภทอนๆ เชน พระ

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๘

ระเบยง ศาลาราย จะปรากฏรวมในผงในลกษณะอาคารรองกลมท ๒ ซงเปนเพยงองคประกอบท

สรางใหผงมความสมบรณยงขน ไมวาจะในแงของประโยชนใชสอย หรอในเชงความหมายของ

สญลกษณตามคตความเชอกตาม โดยมกปรากฏในลกษณะทโอบลอมกลมอาคารหลกประธาน

สาคญเหลานน

พระอโบสถ ชอเรยกอาคารซงใชเปนสถานทเฉพาะสาหรบพระภกษสงฆทาสงฆกรรม คา

วา “อโบสถ” มความหมายทเกยวเนองกบทางพระพทธศาสนาใน ๔ ลกษณะ คอ

๑. หมายถงวนพระ ซงเปนวนทพระสงฆและคฤหสถมาประชมกนเพอแสดงธรรมและรบ

ฟงธรรม

๒. หมายถงการแสดงพระปาฎโมกขของพระสงฆตามพระธรรมวนยทกๆ ๑๕ วน

๓. หมายถงการรกษาศล ๘ ของเหลาฆราวาสในทกๆวนพระ

๔. หมายถงสถานทซงพระสงฆทาสงฆกรรม รวมกน

คาวาอโบสถจงเปนการรวมเอาความหมายของพธกรรมมาใชเรยกสถานทซง ใชทา

พธกรรมนนๆ เดมทเรยกกนวา “โรงพระอโบสถ” แตตอมาเรยกใหสนเขาวา “พระอโบสถ” และใน

ทสดกเรยกกนเปนภาษาปากวา “โบสถ” ในบางพนทกมคาเรยกพระอโบสถดวยชออน เชน ภาค

อสาน เรยกวา “สม” ซงทจรงแลวกมความหมายใกลเคยงกน เพราะ “สม”กลายเสยงมาจากคาวา

“สมา” ทหมายถงพนททใชทาสงฆกรรมนนเอง

ขนาดและรปแบบของพระอโบสถไมมกาหนดไวในพระวนย เพราะพระวนยกาหนดสมา

ใหเปนเครองกาหนดขอบเขตสาหรบทาสงฆกรรม สวนพระอโบสถเปนเพยงอาคารทสรางครอม

พนทสมาเพอกนแดดกนฝน พระอโบสถในยคตนๆนมกมขนาดเลกมาก บางแหงจพระสงฆไดไม

เกน ๑๐ รป (เชนเดยวกบ “สม” ในแถบอสานทมขนาดเลกมาก) ในสมยโบราณนนถงแมจะมการ

สรางวดเปนจานวนมากมาย โรงพระอโบสถ อกสาเหตหนงนาจะมาจากการทคนนยมสรางวดขน

กเพยงเพอใชเปนทเกบรกษาอฐธาตของบรรพบรษเทานน โดยมการสรางพระสถปเจดยขนเพอ

บรรจพระบรมธาตหรอศาสนวตถสาคญไว สวนบน แลวบรรจอฐธาตของผเปนตนสกลหรอ

สมาชกในสกลไวบรเวณสวนลางของ พระเจดยนน พรอมทงสรางพระวหารไวดานหนาพระเจดย

เพอใชเปนทสาหรบใหเครอ ญาตทาบญอทศสวนกศลให ซงวตถประสงคเหลานลวนไมเกยวของ

กบการทาสงฆกรรมของพระสงฆ

ประเภทของพระอโบสถ

ในวถธรรมเนยมปฏบตของไทย นยมสรางพระอโบสถอย ๒ ประเภท คอ

๑. พระอโบสถในนา หรอเรยกอยางภาษาปากวา “โบสถแพ” หรอ “โบสถน า”หมายถงพระ

อโบสถทสรางขนในนา เพอใชน าเปนสงกาหนดเขตแดนเพอทาสงฆกรรม

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๙

๒. พระอโบสถบนบก หมายถงพระอโบสถทสรางขนบนผนดนมการกาหนดเขตสมาดวย

ใบเสมา เปนแบบอยางทพบเหนไดทวๆไป

ภาพอโบสถมหาอตม วดกระดงงาปบผาราม(หลงเกา) ถายภาพวนท ๑๐ เมษายน ๒๕๕๔

ประวตความเปนมาวดกระดงงาบปผาราม

ตงอยเลขท ๘๐ หม ๖ ถนนสายสงหบร – ชยนาท ตาบลบางกระบอ อาเภอเมอง จงหวด

สงหบร เนอทอนเปนทตงของวด มเนอท ประมาณ ๒๗ ไร ๓ งาน ๓๘ ตารางวา ทธรณสงฆ

ม ๑ แปลง

วดกระดงงาบปผาราม12

ÒÔ สรางขนครงแรก ในสมยกรงศรอยธยาตอนตน โดยตามสภาพ

ทมหลกฐานปรากฏชดในปจจบน คอ วหารมหาอ ตม ดานในมพระพทธรปปนปน อนศกดสทธ

๒๒ องค ลกษณะแบบมอญ แตเดมองคพระมสเหลอปนเทาบางแหงสขาวอมชมพ พระโอษฐสแดง

บางทานเรยกวา หลวงปอง ความสาคญตามตานาน คอ มไวสาหรบปลกเสกของในค ราวออกรบ ม

ทางเขาแตไมมทางออก ลกษณะทรงไทยสมยอยธยาตอนตน กออฐฉาบผนงทบ มชองแสง ๓ ชอง

ทงสองดาน กวาง ๑๖ เมตร ยาว ๒๒ เมตร มกาแพงแกวกออฐทบ ลอมรอบ สงประมาณ ๑.๕๐

เมตรเศษ ตลอดเจดย พระอโบสถ สมยหลวงปองทานได สรางบรณะปฎสงขรณวด เกดสงคราม

พมา สงครามจนฮอ และทาน....

ไดแตกทพไปมรณภาพทเมองเหนอ ผเลาจาจงหวด และพ.ศ. ไมได บรเวณวดมตนไม

นานาพนธหลากหลายชนด เชนตน กระดงงา มอยมากมายสงกลนหอม ละมดสดา มะมวง มะพราว

ชมพนช ตนตาล ตนนางแอ ตนมะพด ตนยางนา (ซงมใหเหนในปจจบน) ผเลาๆ สบตอๆ กนมา.....

ÒÔ http://www.watkradungngabuppharam.com/

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๐

ในสมยนน ความศกดสทธนนเพยงแตเอานา บอกเลาตามอธษฐานตามความปรารถนากจะประสบ

ผลสาเรจ ใชกนทงหมบานในสมยนน ถดจากวหารประมาณ ๒ เมตร มเจดยประธานทรงระฆงคว า

รปแบบลงกา ดานบน มลานประทกษณยอมมไมสบสอง เสาหาร ปลองไฉน ปรยอด สมยกรงศร

อยธยา สงโดยประมาณ 20 เมตร คลายกบเจดยยทธหตถทสพรรณบรแตองคเลกกวา มซมจระ

ประดษฐานพระพทธรปทง ๔ ทศ อยตรงกลางองคระฆง เลาสบตอกนมาวา.....ครงหนง.....

สมเดจพระนเรศวรมหาราช ไดมาพกทพอยสถานทแหงน ทหารเอกไดลมปวยจาการสรบ

และเสยชวตลง จงฝงรางไว ณ สถานทแหงน กอนทพระองคจะขนไปเมองพษณโลก และไดรบ

สมครไพรพลจากชาวบาน (ปจจบนคอบานสมคร หม ๘ ดานไตของวด) ไดนาอาวธ เชนมด ขวาน

จากบานบางสกเหลก (ปจจบนคอบานบางสกเหลก หม ๖ ดานเหนอของวด )

บรณะปฎสงขรณมาแลวครงหนง โดยคณะพ.อ.พเศษพล ราชประสทธ เมอ วนท ๑

มกราคม ๒๕๒๕ ถงวนท ๓๑ มนาคม ๒๕๒๕ กลาววา ประวตผสรางเปนทหารเอกของพระมหา

ธรรมราชาธราช พระราชบดาของสมเดจพระนเรศวรมหาราช สรางขนไวเปนอนสรณการถายบาป

จากการรบ การฆาผลาญชวตกน เปนทรวมอฐนกรบของบรรพบรษ ทานไดลาบวชทวดเปน

พระสงฆทวดกระดงงาแหงน รจกกนในนาม “หลวงพออง” ในสมยนน ปจจบนยงมรปปน

ประดษฐานอยในวหาร มหาอตม ไกลๆ กบเจดยประธานใหญองคนดวย ระหวางป พ.ศ.๒๑๑๒ –

๒๑๓๓

เจดย ... เปนสญลกษณของความสงบสข ,ความเจรญ ,ความเสยสละ ,ความสามคค ,ความ

มนคงศลปวฒนธรรม ฯลฯ แสดงถงความมบญวาสนาบารม ของผสรางความสมบรณ ความสาเรจ

ความมฐานะ ความรความสามารถ ฯลฯ ความแขงแรง ทนทาน คงสภาพอยมาจนถงปจจบนขณะน

๕๐๐ กวาปเศษ13

ÒÕ

ถดจากจากเจดยประมาณ 10 เมตร ม “ พระอโบสถ ” หลงเกา มมาแตเดมเชนเดยวกน โดย

ไมทราบแนชดวาสรางในสมยใด ดานขางอโบสถหลงเกาดานทศใตม “พลบพลา” ทประทบตงเดน

อยปรากฏเปนหลกฐานแตไมทราบวาสรางไวเพอประโยชนอะไร “เสาหงส” อยถดมาดานทศใต

ของวหารเดมเปนเสาคอยหนาศาลาหลงเกา (ปจจบนปนทดแทนของเดม ๑ ตน) ดานทศใตมอโบสถ

เปนลกษณะทรงไทย 2 ชน ทเรยกวา “โบสถอยบนศาลา” กวาง 18 เมตร ยาว 38 เมตร สรางเมอ

พ.ศ. ๒๕๒๐ มลกษณะเปนอาคาร ๒ ชน ทรงไทย พระประธานในอโบสถ มลกษณะปางมารวชย

ÒÕ

จากหนงสอศนยรกษาความปลอดภย ๑๗ รามอนทรา บางเขน กทม. พ.อ.พล ราชประสทธ สง.ลว.

กอง ๖ ศรภ. โทร. ๕๒๑๐๑๓๐ ตอ ๒๘๖ ลงวนท ๑๙ มกราคม ๒๕๒๕

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๑

ประวตอดตเจาอาวาสวดกระดงงาปบผาราม ๑๔ รป มดงน

ประวตความเปนมาของอดตเจาอาวาสวดกระดงงาปบผารามทปรากฏตามหลกฐานและคา

บอกเลาของาชาวบานในเขตพนทวด บางรปกมประวต บางรปกไมมประวต เพราะอน

เนองมาจากสาเหต ไมไดมการจดบนทกเอาไวและบางคนกเกดไมทน ดงนนจงมรายชอและ

ประวตบางรปทปรากฏตอไปน

๑. ตงแตสมยหลวงปอง เกดสงครามจนฮอและทานไดมรณภาพทเมองเหนอ

๒. หลวงปจนทานเปนสมภารสบตอมาทานมวชาอาคมแกกลาในสมยนนมอทธปาฏหารยทานยงม

สมณศกดเปนถงเจาคณะแขวง จนเปนทเรองลอของคนในสมยนนทานมปาฎหารยเพราะไดเคย

ทดลองลกวดของทานหลายครง จนกระทงทานจะพดอะไรกเปนเชนนน เพราะสมยนนการ

คมนาคมเปนทางเรอโยง เรอผานหนาวดมาเสยงเรอดงมากจนหลวงพอทนไมไหวเลยทานไดพดวา

เดยวเครองมนดบ พอหลวงปพดจบคา เรอนนกดบทนท และจนเปนทเรองลอของคนในสมยนนวา

หลวงปจนทานมอภนหารมาจนถงปจจบนทานไดดลจตใจใหประชาชนชาววดกระดงงาบปผาราม

หลอรปของทาน ไวเปนทสกการบชา นอกจากนนทานยงม “บาททองเหลอง ใบใหญ สมย ร.๕.

จารกวาเมอเสดจพระราชดาเนนประเทศยโรป รตนโกสนทรศก ครง ๑๒๖ เปนหลกฐานอยใน

ปจจบน และยงมของอนอกมากมาย แต ปจจบนเหลอเพยงบาตรใบเดยว ทานไดมรณภาพไปเมอ

พ.ศ. เทาไรไมมใครทราบปจจบนรปหลอของทานประดษฐสถานในมณฑปไวเปนทสกการะ

๓. สมยหลวงปรนเปนทหารไปรบในสมยสงครามจนฮอ ภายหลงเสรจจากสงครามอปสมบทใน

สมย หลวงปจนทานมฝมอในการทาไฟพะเนยงในสมย รชกาลท ๕

๔. หลวงปเทยน

๕. หลวงปออง

๖. พระมหาฟอน

๗. หลวงปคลอย

๘. พระอาจารยแถบ

๙. พระอาจารยหล

๑๐. พระอาจารยลอย ราว พ.ศ. ๒๔๗๑

๑๑. พระอาจารยพรง

๑๒. พระอธการสละ ปรกขโม (นนทรกษ) ประมาณ พ.ศ. ๒๔๗๘ (ไมทราบประวต)

๑๓. พระครใบฎกาบญมา ปญญาคโม ประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ – ๒๕๑๖ มภมลาเนา

บานบางพระนอน อาเภออนทรบร

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๒

๑๔. พระครอทยกตตวมล (ชลอ อทโย) ภมลาเนาบานสมครวดกระดงงา เปนเจาอาวาส

๑ ก. ค. ๒๕๑๖ มรณภาพเมอ ๙ ม. ค. ๒๕๔๙

ไดบรณปฏสงขรณวดกระดงงาบปผารามสบตอมา โดยป ยา ตา ยาย เลาสบตอ กนมา

ปจจบนมพระครใบฎกาชาตชาย อาภาธโร เปนเจาอาวาสวดกระดงงาบปผาราม และเปน

เลขานการ เจาคณะตาบลบางกระบอ จนถงปจจบน

เจดยยทธหตถ ทรงระฆงคว ารปแบบจากลงกา สมยกรงศรอยธยาตอนตน

ถายเมอ ๒๘ มนาคม ๒๕๕๕

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๓

พระรปปนปนลกษณะอยธยาตอนตนในวหารมหาอตม หลวงปจน ชาวบานรวมกนหลอรปของทานไวเปนทระลก ถายเมอ ๑๑ ม.ค. ๕๓

บทความจากการจดบนทก วเคราะห ของวดกระดงงา

โดย อาจารย สมพงษ วนจ

ศลปนดเดนดานวฒนธรรมเมองสงหบร สาขาทศนศลปะ ประตมากรรมวฒ ปปช. ปมช. คบ. พ.B.

ภาพผทใหขอมล นายสมพงษ วนจ เกยวกบประวตวตกระดงงา ฯ

วดกระดงงา ตาบลบางกระบอ จงหวดสงหบร สรางในสมยกรงศรอยธยาตอนตน เพราะ

บานเมองมความเจรญทกดานวถชวตประชาชนสวนมากใจบญนยมสรางวดไวใหลกหลาน ตามท

วดกระดงงาเปนชอวดนน เพราะสถานทเปนปาไมกระดงงา เปนพนธไมเถาเลอยขนเปนปาใหญ

เตมไปดวยไมกระดงงา ผทสรางวดคนแรก จงใหชอวา “วดกระดงงา” เพราะวดสรางในบรเวณ ดง

ปาไมกระดงงา เปนไมมกลนหอม กบพนธไมใหญ ปายางนา ไมพมมใบเขยว ในตอนเชา – เยนจะ

สงกลนหอมไปไกล พรอมกบผลไมมากมายหลายชนด

การสรางวดจาเปนตองสรางกฏกอนเมอมคนบวชมากขน การคมนาคมในสมยกรงศร

อยธยาตอนตนนนใชสญจรในทางนา เมอมคนมากขนจงดาหรการสรางวดกระดงงาขน เปนสถาน

ทตงอโบสถทเกาแกควรอนรกษและสบคนวาสรางในพ.ศ.ใด ไมมใครจดบนทก หรอสลกลงบน

แผนหนทเกบไวเปนอนสรณเปนศลปวฒนธรรมแบบอยธยาตอนตน การสรางแนนอนตองมผนา

แลวผนาคนนนคอใครละ ทกาหนดรปแบบ สงงาน ชาวบานเหนอวดไตวดไดรวมมอรวมแรง

สราง วหารมหาอตมทรงสาเภา ออนเหมอนกบสาเภาจรง ๆ เจดยประธานทรงระฆงควารปแบบ

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๔

เหมอนกบเจดยสมยกรงสโขทย โบราณสถานซงเปนหลกฐานการสรางอโบสถซงเปน

สถาปตยกรรมมใหเราไดทราบประวตความเปนมาของวดกระดงงาไดเปนอยางด

รปเจดยทรงยทธห ตถทมซมจระอยทองคพระเจดย บงบอกถงศลปะ ดานสถาปตยกรรม

ของอยธยาตอนตน หลกฐานทเดนชดอยอยางหนงกคอ

ภาพเจดยทมซมจระทง ๔ ทศ และ อโบสถมหาอตมหลงเกา ถายวนท ๑๐ มนาคม ๒๕๕๕

อฐ ทใชในการกอสรางเปนอฐสมยอยธยาจรง ๆ ซงไมตองพสจน ดวย k14 หลกฐานท

ศกษาและพสจนไดจากปนทเชอมอฐปนกอ – ปนฉาบเปนปนแบบสมยอยธยาตอนตนนยมใชใน

การกอสรางโบราณสถาน วสดทใชคอ

ปนขาว ทราย ตวประสานคอนาออย ,นาผง ผสมตามอตรสวนในสมยนนปนกอ ฉาบ (ปน

มอรตา) mortaทราย ปนขาว นาตาล/นาออย ผสมตามอตราสวน ทราย ๓ ปน = ๒ น าตาล = ๑

อฐในสมยกรงศรอยธยาตอนตน ทพบในเจดย วหาร ถายเมอ ๒๐ เมษายน ๒๕๕๕

โดยคณะชาง กรมศลปากรท ๑๓ พระนครศรอยธยา

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๕

ในสมยกรงศรอยธยาตอนตนการเผาอฐมลกษณะเปนรปโคง ตามรปฐานของเจดย ถายเมอ ๑๕ มย. ๕๕

พระพทธรปในวหารมหาอ ตมของวดกระดงงาฯ ลกษณะคลายแบบมอญ พระพทธรปปนปนเปน

แบบอยางศลปะสมยอยธยาตอนตน

ภาพพระพทธรปปนปนในวหารมหาอตม สมยกรงศรอยธยาตอนตนบางแหงเรยกวาหลวงป อง

ลกษณะคลายศลปแบบมอญ มายคหลงถกฉาบทาดวยสทองทาใหความสวยงามลดนอยลงไป ถายเมอ ๒๘ มค. ๕๕

พระพทธรปพระประธานในอโบสถหลงเกา หลอโลหะหมผาลายดอกพกล เปนสมยรตนโกสนทร

ตอนตนตอจากสมยอยธยาภาพบาน ประตอโบสถ แกะไมสลกลาย ลายพดตาล

หรอ ลายเครอเถา

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๖

บานประตอโบสถ ไมแกะสลก ถายเมอ ๑๕ มนาคม ๒๕๕๕ กรมศลปากร ท ๑๓

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๗

บานหนาตางอโบสถ ถายเมอ ๑๕ มนาคม ๒๕๕๕ กรมศลปากร ท ๑๓

ตนกาเนดของศลปะไมวาแขนงใด สถาปตยกรรมยอมมทมาสวนการทอโบสถเปนการ

สรางในสมยอยธยาตอนตนนน เราศกษา เราวเคราะห สงเคราะหดจากโครงสรางของโบราณสถาน

วสดของศลปะในสมยนนๆ วดกระดงงาจงเปนหนงขอสนนฐาน ขอวเคราะหของผม นายสมพงษ

วนจ ศลปนดเดนดานวฒนธรรมของเมองสงหบร สาขาทศนศลป (ประตมากรรม) พระประธาน

อโบสถอาจจะสรางมาทหลงพระอโบสถกได เดมองคจรงอาจจะเปนพระพทธรปสมยสโขทยอาจ

เปนไปไดแตทแน ๆ สรางในสมยอยธยาแนนอน การววฒนาการยอมไมหยดนง การพฒนายคตอ

ยค อาจเกดขนไดทกกรณ บรรพบรษ คงเกบหลกฐานไวอยางแนนอน อาจจะเลาความเปนมาของ

วด การสรางวด และสมบตตาง ๆ เปนทบงบอกถงวฒนธรรมในสมยนน ๆ กรของวดกระดงงาคงยง

ไมถงเวลาทจะเปด คงจะรอสมภารเจาวด ไดราเรยนวปสสนาธระมความร รอดความตงใจจรงทจะ

รกษาของสงทควรคาใหสมกบบรรพบรษทไดสงสมมา แตทแน ๆ ขณะนสมภารเจาวดรปปจจบน

คอ ทานพระครใบฎกาชาตชาย อาภาธโร ทานไดมความตงใจจรง กาลงรกษาสงอนลาคาของ

ประเทศชาตใหอยควดกระดงงา กาลงบรณะสงทไดชอวา เปนโบราณสถานของบรรพบรษ ให

ถาวรมนคงเพอเปนแบบอนชนกบรนหลง เทพยดา บรรพบรษ จกไดรบรในสงททานทา เปนทนา

แปลก อยมาหลายสมภาร ไมมการคดคน ถากถาง หรอบรณะ แตสมภารองคนทานมความตงใจจรง

มาบรณะ มาปรบปรงใหสาธารณะชนไดรบร ความดเหลาน จกปรากฎอยตราบนานแสนนาน สก

วนคงจะไดรบรรบทราบเรองราว นยนตาของเรายงปดอยดวยตาเนอ ตราบใดเวลาใด วนใดวนหนง

ตาธรรมจะเปดมาใหโลกไดรบรเรองราวด ๆ จากอดตทผานมาอยางแนนอน สสารยอมไมสญ

หายไปจากโลกน แตจะตองอยทใดทหนงของวดนเปนแน

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๘

ภาพกาลงเรมบรณะ โบราณสถาน โดยบรษทพทธกร ถายเมอ ๑๖ มนาคม ๒๕๕๕

วดกระดงงาเปนวดราษฎรทประชาชนคนทามาหากนสรางขน แตเหตไฉนจงมบญวาสนา

ไดเปนทพกพงของมหากษตรยทเปยมไปดวยบญญาธการมาพก พรอมเหลาทหารทมคณตอแผนดน

จะดวยสาเหตใด ๆกแลวแตผนดนของวดกระดงงากยงมบญทไดตอนรบกษตรยผยงใหญพระองค

หนง คอสมเดจพระนเรศวรมหาราชของไทย ในเหตการณครงกระโนนการเดนทางดวยเทาในการ

นาทพเปนปจจยของมนษยในสมยของพระองคทการนาทพกลบขนไปกลบขนไปทจงหวด

พษณโลก ซงพระองคนากองทพเดนดวยเทา ออกจากเมองกาญจนบรมาพกทจงหวดสพรรณบร

ออกเดนทพจากจงหวดสพรรณบรตดตรงมาเมองสงหบร แตพระองคมไดนาทพไปทางเมองสรรค

บร มงทางทศตะวนออกมาทางสามชก , เดมบาง และผานมาทางคายบางระจนในปจจบน

พระองคไดนาทพทเดนดวยเทาพรอมดวยทหารผกลา ขามตรงบรเวณทาขามเขตเมองสงห

ผานวดพระนอนจกรสหเดนมาทางทศตะวนออกยดเขตแมนาเจาพระยาเปนหลกแตเดนทพผาน

เมองสงห ไปพกทพทวดกระดงงา ผลจากการสรบ พระองคเหนดเหนอยพรอมดวยทหารของ

พระองคจงหยดพกและใหสรางพลบพลาทประทบ บรเวณวดกระดงงา ทหารทเจบปวยจากการส

รบทางดานเจดยสามองคเมองกาญจนบรจนพมาหนลน ในขณะทพระองคประทบอยทวดกระดงงา

นน ทหารทบาดเจบจากการสรบไดตายลง ณ.วดกระดงงา พระองคจงเกณฑทหารทาอฐ พรอม

ชาวบานในแถบน เผาอฐจนสก (ชาวบานเลาวาขางวหาร เจดยมบอสระนาใหญปจจบนคอศนยเดก

เลกในปจจบน) นาอฐมาสรางเปน เจดยเพอบรรจอฐของทหารผกลา ดวยการสราง เจดย

สถาปตยกรรม เปนเจดยชดเดยวกบ เจดยยทธหตถทสพรรณบรแตองคเลกกวา มซมจระ

ประดษฐาน พระพทธรป ๔ ทศ อยตรงกลางใจ (มใหเหนในปจจบน) นอกจากเจดยทรงระฆงคว า

ยทธหตถซงเปนเจดยประธานยงมเจดยรายอก ๖ องค รปแบบแตละองคแตกตางกนออกไปเปน

สถาปตยกรรมทสวยงามหาดไมไดในสงหบร

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๑๙

ภาพวหารมหาอตม ดานขางมชองแสง ๓ ชอง เปนสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนตน

ดานทศตะวนออกหางเจดยประมาณ ๒ เมตรเศษ เปนวหารมหาอตมทรงสาเภาออน แบบ

โบราณโดยแท โดยการพสจนอฐเปนรนเดยวกนกบเจดย มทางเขาโดยใหเขาไดทละคนเทานนไมม

ทางออก ดานใดมดทบอาศยเพยงชองแสง ๓ ชอง จดประสงคเพอทาสงฆกรรมในการปลกเสกของ

ทานามนต เพอใหเกดความเขมขลง และศกดสทธ ใชประชมหรอเพอราเรยนหนงสอ ตองม ๑

จดประสงคทเปนความตองการของพระองคลกษณะการสรางไมเรยบรอยเหมอนปจจบน การฉาบ

ปน สงเกตดฉาบบางดานเทานนอาจเปนเพราะเวลา

หลงจากทาการสรางเสรจไดใชเครองไมเครองมอ เชนมด ขวานตางๆในระแวกนนรวบ

รวมเปนอาวธ( ปจจบนยงเรยกบานบางสกเหลก หม ๖เหนอวดกระดงงา ซงแตกอนมอาชพตเหลก )

และยงรบสมครชายฉกรรณผทรวมทพ ( ปจจบนยงเรยกบานสมคร คอหม ๘ ไตวดกระดงงา ) โดย

ใชวหารมหาอตม เปนสถานทปลกเสกของและอาวธ กอนออกเดนทางสเมองพษณโลก... ทงวหาร

มหาอตม และเจดยยทธหตถแบบนในประเทศไทยมเหลอไมกองคแลวในประเทศไทย

เชนท วดชนะสงคราม

เจดยยทธหตถ จ.สพรรณบร

เจดยยทธหตถ ท วดกระดงงา จ.สงหบร ทมเหลออยใหเราไดเหน

เปนโบราณวตถ โบราณสถานทเปนหลกฐานทางประวตศาสตรทมอยใน สงหบรแบบนกมทวด

กระดงงาเทานนคนสงหควรภมใจและชวยกนเผยแพรใหชาวไทยไดรจกวดกระดงงาทมประวตอน

ยนยาวและสมควรไดรบการยกยอง เพราะเหตใด การสรางเจดยทรงยทธหตถ (ทรงระฆงคว า)แบบ

ลงกาน จงสรางทวดกระดงงา สมยหลง ๆ กมแตเจดยยอมมไม ๑๒ จะมอกกคนวาวดกระดงงา ม

เจดยทรงนไดอยางไร? เหตผลทสมเดจนเรศวรพกทพทวดกระดงงา เพราะเปนสถานทรมรน อดม

ไปดวยไมใหญนานาพนธ เหมาะเปนสถานทสปปายะ ดวยมวลหมดอกไมโดยเฉพาะ ตนกระดงงา

ตนยางใหญตนมะพรด นบประมาณ ๓๐๐ – ๔๐๐ ป ยงมใหเหนในปจจบน

เหมาะสมดง...

โพไทรไรสนรม เนากระถาง

หากปลกถกททาง ผงาดงา

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๐

ทตาตาอาพราง อาจเดน ดงแฮ

ดแวดดสงลา เกยรตกอง กาจร

ถนทด สงแวดลอมด ไมเปนพษเปนภยสขภาพกาย และใจ ยงกวานนยงสนบสนนใหผอาศย

สามารถประกอบกจการงานในหนาทอนเปนสมมาอาชพใหเจรญกาวหนาไดโดยงาย และสรางสม

คณงามความดไดเตมท..

๑. อาวาสเปนทสบายหมายถง เปนททมสขภาพทางภมศาสตรทด

๒. อาหารเปนทสบาย หมายถง เปนทบรเวณทสามารถจดหาอาหารขบฉนไดสบาย

๓. บคคลเปนทสบาย หมายถง เปนทอยนนตองไมมนกเลง หรอโจรผราย

๔. ธรรมะเปนทสบาย หมายถง ในทางโลกเปนถนทมการเรยนใหความร ไดสบาย

ตลอดจนมหลกการปกครองทด ในทางธรรม หมายถง ในถนนนมภกษหรอฆาราวาสผรธรรม เปน

บณฑตสามารถใหความร การอบรมสงสอนศลธรรมไดเปนอยางด

อานสงส การทอยวดกระดงงา เปนดนทเหมาะสม

๑. ทาใหไดรบความสขกายสขใจไดเตมท

๒. ทาใหไดรบความเจรญกาวหนาทงทางโลกและทางธรรม

๓. ทาใหมโอกาสบาเพญบญไดเตมทศลปะและภาวนา

๔. ทาใหไดรธรรมและศกษาธรรม

๕. ทาใหไดการเหนไดเปนประโยชน

๖. วดกระดงงาเปนถนทมเทวดารกษา

๗. แบงเปน ๓ ภพภม คอสงสดมเทวดารกษา ระดบกลางมอากาศธาตทบรสทธ ต าคอพนดน

เปนทอาศยของภกษ สามเณร สตบรษ ช พราหณ

๘. เปนสถานทรกษาศล สมาธ ปญญา

๙. ทาใหมการบารงพทธศาสนา ศาสนสถาน

๑๐. ใหมการระลกถงบรรพชนทไดสรางอนสรณสถานไวใหลกหลานไดพงพาพระพทธศาสนา

........ อ.สมพงษ วนจ ศลปนดเดนดานวฒนธรรมเมองสงหบรสาขาทศนศลป (ประตมากรรม)14

ÒÖ

วฒการศกษา ปมช.คบ. โทร.๐๓๖- ๕๔๓๒๓๗ ๐๘๑ – ๘๐๒๖๐๘๕

สมยอยธยา

สมยชวงตนอยธยาในรชสมยสมเดจพระรามบดท ๑ (พระเจาอทอง ) ตงกรงศรอยธยาเปน

ราชธาน ไดกาหนดใหเมองสงหบร เมองอนทรบร เมองพรหมบร เปนเมองชนใน ขนกบเมองหนา

ÒÖhttp://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A

2%E0%B วนท๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๑

ดาน คอเมองลพบร แสดงใหเหนวาเมองสงหบร เมองพรหมบร เมองอนทรบรมอยแลวเมอตงกรง

ศรอยธยา กอนหนานนเมองทงสามนอาจ อยในความปกครองของอาณาจกรสโขทยกได เพราะ

ในชวงทอาณาจกรสโขทยรงเรองนนไดขยายอานาจครอบครองเมองตาง ๆบรเวณภาคกลาง และลม

แมนาเจาพระยา แตไมปรากฎหลกฐานแนชด วาเมองเหลานสรางขนในสมยใด เพราะหลกฐานท

หลงเหลอ อยไมเพยงพอทจะกาหนดลงไปแนนอน วดตาง ๆ กเชนเดยวกน

สมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถไดจดรปแบบการปกครองใหมกาหนดใหบรรดาเมองท

อยใกลในวงราชธานหรอหวเมองชนในเปนจตวา หวเมองทอยชนนอกวงราชธานออกไปกาหนด

ฐานะเปนหวเมองชนเอก โท ตร โดยลาดบกน ตามขนาดความสาคญของเมอง เมองอนทรบร เมอง

พรหมบร เมองสงหบร เปนหวเมองชนใน จงเปลยนเปนเมองจตวา15

Ò×

เมองสงหบรเปนเมองทอยในเสนทางทพและเปนเขตทเกดศกสงครามระหวางไทยและ

พมาเหนไดจากใน พ.ศ. ๒๐๘๖ รชสมยสมเดจพระมหาจกรพรรด พระมหาธรรมราชา ใหทหารไป

สบขาวเรองสงครามกบพมา ในขณะเดยวกนไดยกทพไปตงทเมองอนทรบร เพอหยงขาศก ดง

ขอความในพระราชพงศาวดารวา..

“ ฝายสมเดจพระมหาธรรมราชาแจงขาวขนไปวา กองทพสมเดจพระเจาหงสาวดมาตด

พระนครศรอยธยา กเกณฑทพเมองพระพษณโลก เมองสวรรคโลก เมองสโขทย เมองพชย เมอง

พจตร เปนคนหาหมนลงมาถงเมองชยนาทบร ตงคายมนสองฝงฝาก แตงกองรอยลงมาสบถงแขวง

สงหบร.” 16

ÒØ...... ตอมาไมนาน กองทพทเมองอนทรบร กถกพมาตแตกพายไปขณะททพพมายกทพ

กลบหงสาวด เนองจากขาดแคลนเสบยงอาหาร

ในพ.ศ. ๒๑๒๗ สมยสมเดจพระมหาธรรมราชา หลงจากทสมเดจพระนเรศวรมหาราช

ทรงประกาศอสรภาพไดไมนาน พระเจานนทบเรงทรงเรงสงใหยกทพมาตไทย หวงจะใหไทยยอม

อยใตอานาจพมา โดยใหเจาเมองพสม ซงเปนพระเจาอาคมกองทพจานวนพล ๓๐,๐๐๐ คน ยกเขา

มาทางดานเจดยสามองคและใหพระเจาเชยงใหมซงเปนพระอนชายกกองทพเรอมาจากเชยงใหม

๑๐,๐๐๐ คนลงมาจากทางเหนอ เพอสมทบตกรงศรอยธยา

๒.๓ ความสาคญและความเปนมาของโบราณสถาน

โบราณสถาน คอ สถานทเปนของโบราณ เชน อาคารสถานททมมาแตโบราณ แหลง

โบราณคด เชน โบราณ วงโบราณ คมเกา เจดย ฯลฯ แทบทกจงหวดในเมองไทยมแหลงโบราณ

สถานทนาศกษานาเรยนรเพอสบทอดความภาคภมใจในภมปญญาและความสามารถของบรรพ

Ò×

มรกต งามภกด,สงหบร (กรงเทพฯ : บรษทตนออ จากด,๒๔๔๓),หนา ๒๔.

ÒØ อางในคณะกรรมการ ฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหตฯ,เรองเดม,หนา ๒๔.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๒

บรษ เชน แหลงโบราณสถาน พระเจดยยทธหตถ พระเจดยทสรางขนเพอเปนอนสรณแหงกจกรรม

ทสาคญตางๆ พระราชวงและพระตาหนกโบราณ ฯลฯ

เจดย หมายถงสงกอสรางหรอสงของทสรางขน เพอเปนทเคารพบชาระลกถง สถป

หมายถงสงกอสรางเหนอหลมฝงศพ หรอสรางขนเพอบรรจอฐธาตของผทลวงลบไปแลว เพอให

ลกหลานและผเคารพนบถอไดสกการบชา ถอกนวามบคคลทควรบรรจอฐธาตไวในสถปเพอเปนท

สกการะของมหาชนอยเพยง ๔ พวก เรยกวา ถปารหบคคล ไดแก พระสมมาสมพทธเจา พระ

ปจเจกพทธเจา พระอรหนตสาวก และพระเจาจกรพรรดหรอสงทสรางขนเพอใหระลกถงทางธรรม

หรอระลกถงพระพทธเจานนเองเจดยในทางพระพทธศาสนาแบงออกเปน ๔ อยาง คอบรโภคเจดย,

ธาตเจดย, ธรรมเจดย และ อเทสกเจดย

สาหรบประเทศไทย คาวา สถป และ เจดย เรามกรวมเรยกวา “สถปเจดย 17

ÒÙ” หรอ “เจดย” ม

ความหมายเฉพาะ ถงสงกอสรางในพทธศาสนาทสรางขนเพอบรรจอฐ หรอเพอประดษฐาน

พระพทธรป หรอเพอเปนทระลก ทงนอาจเปนเพราะ ในสมยหลงลงมาคงมการสรางสถานทเพอ

บรรจอฐธาต และเพอเคารพบชาระลกถงพรอมกนไปดวย

พระสตตนตปฎก มชฌมนกาย มลปณณาสก เลม ๑ ภาค ๑ - หนาท ๒๙๗ เจดย บทวา

อารามเจตยาน ความวา ภมภาคอนนารนรมยทงหลาย เชนสวนดอกไม สวนผลไม เปนตนนนแล ชอ

วา อารามเจดย เพราะวาสถานทเหลานนเรยกวาเจดย เพราะหมายความวา เปนทยาเกรง อธบายวา

เพราะหมายความวาเปนสถานททบคคลพงบชา. บทวา วนเจตยาน ความวา ปาทงหลาย เชนราวปา

สาหรบนา เครองสงเวยไปสงเวย ( เทวดา ) ปาสภควนและปาทตงศาลของเทวดา เปนตนนนแล ชอ

วา วนเจดย. บทวา รกขเจตยาน ความวา ตนไมทควรบชาตามประตเขา หมบานและนคมเปนตนนน

แล ชอวา รกขเจดย. เพราะชาวโลกสาคญอยวา เทวดาสงสถตบาง มความสาคญใน สถานทเหลานน

นนแลวาเปนทพยบาง จงพากนทาความเคารพคอบชา สวนปาและตนไมทงหลาย ฉะนน สวนปา

และตนไมเหลานน ทงหมด เขาจงพากนเรยกวา เจดย . บทวา ภสนกาน แปลวา ใหเกดความกลว

คอ ยงความกลว ใหเกดทงแกผเหนอยท งแกผไดยนอย. บทวา สโลมหสาน เปนไปกบความชชน

แหงขน เพราะเมอใคร เขาไปกจะเกดขนชชน. บทวา อปเปว นาม ปสเสยย ความวา ทาไฉนหนอเรา

จะพง ไดประสบภยและอารมณอนนากลวนนบาง. บทวา อปเรน สมเยน ความวา โดยกาลอนจาก

กาลทคดไวแลว อยางนวา (ตถาคตนน ) ไดมความคดดงนวา ทาไฉนเรา.

ÒÙ http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%94%E0 วนท๒๒ กมภาพนธ

๒๕๕๕.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๓

๒.๓.๑ ประเภทของเจดยและความสาคญ ทเกยวของกบพระพทธศาสนา

"เจดย" มความหมายวา ทเคารพนบถอ ,บคคล สถานทหรอวตถทควรเคารพบชา ,เจดย

เกยวกบเจดยและสถปสาคญม ๔ อยางคอ

๑. ธาตเจดย บรรจพระบรมสารรกธาต

๒. บรโภคเจดยคอสงหรอสถานททเจดย พระพทธเจาเคยทรงใชสอย

๓. ธรรมเจดยบรรจพระธรรมคอ พทธพจน

๔. อทเทสกเจดย คอพระพทธรป

บรโภคเจดย นอกเหนอไปจากสงเวชนยสถานทง ๔สวน "สถป" มความห มายวา

สงกอสรางซงกอไวสาหรบบรรจของควรบชาเปนอนสรณทเตอนใจใหเกดปสาทะและกศลธรรม

อน ๆพระสถปทมความเกยวของกบบรโภคเจดยสวนสถปบรรจพระบรมสารรกธาตหรอธาตเจดย

สาหรบเจดยและสถปสาคญเนองอยในบรโภคเจดย เทาทนามาประมวลไว ณทน มดงน

๑. จฬามณเจดยตงอย ณ สวรรคชน ๒ คอดาวดงษสเทวโลกเปนพระเจดยทบรรจ

พระจฬาโมล (มวยผม) ของพระสทธตถะเมอครงเสดจออกบรรพชา ครงเสดจขามแมนาอโนมาแลว

จะอธฐานเพศบรรชตทรงตดมวยพระเกศาขวางไปในอากาศพระอนทรนาผอบแกวมารองรบนาไป

ประดษฐานในพระจฬามณ ตอมาเมอพระพทธเจาเสดจดบขนธปรนพานแลวในขณะแจกพระบรม

สารรกธาตพระอนทรไดนาเอาพระอฐธาตคอพระเขยวแกวเบองบนขวาทโทณพราหมณซอนไวใน

ผาโพกศรษะใสผอบทองนาไปบรรจในจฬามณดวย นอกจากนนพระรากขวญ (กระดกไหปลารา)

เบองขวากประดษฐานอยในพระจฬามณเจดย

๒. โคตมกเจดยเจดยสถานอยทางทศใตของนครเวสาลนครหลวงของแควนวชช

สถานทพระพทธเจาเคยเสดจประทบและทานมตรโอภาสแกพระอานนท

๓. ทสสเจดยเจดยสถาน ณ พรหมโลกซงฆฏการพรหมหรอพระพรหมผนาบรขารม

บาตรและจวร เปนตนมาถวายแดพระโพธสตวเมอคราวออกบรรพชาและนาพระภษาเครองทรง

ในฆาราวาสทพระโพธสตว ครนพระพทธเจ าดบขนธปรนพพานพระรากขวญเบองซายกบพระ

อณหส (มงกฎจากเครองอาภรณมหาลดาปสาธนทนางมลลกาทลอญเชญพระพทธสรระศพ)ถก

นาไปประดษฐานอยในทสสเจดย ณ พรหมโลก

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๔

๔. ปาวาลเจดยเจดยสถานอยทเมองเวสาล แควนวชชพระพทธเจาทรงทานมตตโอภาส

แกพระอานนท พระมหาสาวกอปฏฐากประจาพระองคเปนครงท ๑๖ และครงสดทายจากนน

พระพทธเจาทรงปลงพระชนมายะสงขาร ณปาวาลเจดย ในวนเพญเดอน ๓ กอนปรนพพาน ๓

เดอน

๕. ปาสาณเจดยเจดยสถานในแควนมคธซงมาณพ ๑๖ คนผเปนศษยของพราหมณพาวร

ผเปนอาจารยใหญตงอาศรมสอนไตรเพทแกศษยอยทฝงแมนาโคธารร ณ สดเขตแดนแควนอสสกะ

พราหมณพาวรไดสงศษยทง ๑๖ คนไปถามปญหาพระบรมศาสดาเพอจะทดสอบวาพระพทธองค

เปนพระสมมาสมพทธเจาจรงหรอไม ณ ปาวาลเจดยแหงน ภายหลงไดรบคาตอบพราหมณพาวร

บรรลธรรมเปนพระอนาคามสวนศษย ทง ๑๖ ไดบรรลพระอรหตและเปนพระมหาสาวกผใหญ ๘๐

องค ทกองคดวยกน

๖. พหปตตเจดยเจดยสถานอยทางตอนเหนอของเมองเวสาลนครหลวงของแควนวชช

เปนสถานทซงพระพทธเจาทรงทานมตตโอภาสแกพระอานนท

๗. เจดยพทธคยาเจดยสถานอยใกลแมน าเนรญชราตาบลอรเวลาเสนานคม ในแควน

มคธสมยพทธกาลพระพทธองคไดเสดจมาประทบทใตตนโพธและไดตรสรอนตตรสมมาสมโพธ

ญาณพระวหารเจดยพทธคยาสง ๑๖๐ ฟตสรางเปนหอสงรปสเหลยมพระมดปลายยอดตดรองรบ

พระสถปทดานบนยอดสดองคพระเจดยสรางตงแตหลงสมยพทธกาล ปจจบนเปนตาบลพทธคยา

รฐพหาร

๘. มกฏพนธนเจดยสถานทถวายพระเพลงพระพทธสรระอยทางทศตะวนออกนคร

กสนารา แควนมลละ มกฏพนธนเจดยอยหางจากสาลวโนทยานสถานทเสดจดบขนธปรนพพาน

ประมาณ

๙. รตนฆรเจดย เจดยเรอนแกวอยทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของตนพระศรมหาโพธ

พระพทธเจาทรงพจารณาพระอภธรรมปฎกเปนเวลา๗ วน เปนสปดาหท ๔แหงการเสวยวมตตสข

ภายหลงจากตรสร

๑๐. รตนจงกรมเจดย เจดยทจงกรมแกวอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของตนพระศรมหา

โพธระหวางกลางแหงตนพระศรมหาโพธ ระหวางกลางแหงตนพระศรมหาโพธกบอนมสเจดย

พระพทธเจาทรงเสดจจงกลมตลอด ๗ วน นบเปนสปดาหท ๓แหงการเสวยวมตตสข

๑๑. สตตมพเจดย เจดยสถานทนครเวสาล นครหลวงแควนวชช ณ ทนพระพทธเจาทรงทา

นมตตโอภาสแกพระอานนท

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๕

๑๒. สารนทเจดยเจดยสถานทนครเวสาล นครหลวงของแควนวชช ณ ทนพระพทธเจาทรง

ทานมตตโอภาสแกพระอานนท

๑๓. อนมสเจดย สถานทซงพระพทธเจาเสดจยนจองดตนพระศรมหาโพธโดยมได

กระพรบพระเนตรตลอด๗ วน อยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของตนพระศรมหาโพธ นบเปน

สปดาหท ๒แหง การเสวยวมตตสขทงหมดรวม ๗ สปดาห ภายหลงจากทรงตรสร

๑๔. อคคาฬวเจดย อยใกลอาฬวนครหลงจากทรงทรมาณอาฬวยกษใหสนพยศและตงมน

อยในอรยธรรมทรงแสดงธรรมเทศนาโปรดชาวเมองอาฬวใหตงอยในกลยาณธรรมแลว

พระพทธเจาทรงประทบจาพรรษาท ๑๖ ภายหลงจากตรสร ณ สถานทแหงน

๑๕. อานนทเจดย เจดยสถานในเขตโภคนคร ระหวางทางจากเมองเวสาลแควนวชช ไปส

เมองปาวาแควนมลละ ณ ทน พระพทธเจาพรอมดวยพระภกษสงฆ๕๐๐ รป ทรงประทบแสดง

ธรรมโปรดพทธบรษทชาวเมองโภคนคร ตรสมหาปเทศ๔ฝายพระสตรเสดจตอไปยงปาวานคร

แลวเสดจไปยงสาลวโนทยาน ใกลเมองกสนาราทรงดบขนธปรนพพานในสวนของพระสถปทม

ความเกยวพนถงบรโภคเจดย ไดประมวลนามาไว ณ ทน ๔พระสถปดวยกน

๑. เจาคนธสถป สถปแหงนพระเจาอโศกมหาราชทรงสรางเปนทระลกทพระพทธเจาทรง

พบปญจวคคยเปนครงแรกหลงจากทรงตรสร สรางขนภายหลงพทธปรนพพานแลวกวา ๒๐๐ ป

ณปาอสปตนมคทายวน เมองพาราณส แควนกาส

๒. ธมเมกขสถปอยใกลเคยงกบเจาคนธสถปเปนสถานทระลกถงในกาลทพระพทธเจาทรง

แสปฐมเทศนาโปรดปญจวคคยในวนเพญเดอน ๘ พระรตนตรยเกดขนครบบรบรณครงแรกในโลก

๓. ตมพสถป พระตมพเจดยอยทเมองกสนารา แควนมลละพระสถปแหงนบรรจทะนาน

ทองทใชตวงแบงพระบรมสารรกธาตเพอแบงปนใหกษตรยทงปวง โดยโทณพราหมณเปนผตกตวง

พระบรมธาตแบงปนถวายกษตรยทงหลายและขอประทานทะนานทองตวงพระบรมธาต

๔. องคารสถปพระองคารสถปเจดยอยทเมองปปผลวนโดยโมรยกษตรยผครองเมองทราบ

ขาวพระพทธเจาเสดจปรนพพานจงสงราชทตใหมาทลขอพระบรมสารรกธาต ณนครกสนารา ทง

ยกพลตามมาภายหลงครนกษตรยมลลราชแหงกสนาราแจงวาพระบรมสารรกธาตนน กษตรยทง ๘

พระนครไดไปประชมแบงปนกนหมดสนแลว อยแตพระองคาร (ถานเถาทถวายพระเพลงพระพทธ

สรระ) ใหเชญพระองคารไปทาการสกการบชาเถดโมรยกษตรยจงอญเชญพระองคารมาประดษฐาน

ณ พระองคารสถปเจดยเมองปปผลวน

สาหรบพระบรขารพทธบรโภค (เครองใชสอยของพระพทธเจา)ทงหลายนนไดรบอญเชญ

ไปบรรจไวในสถป ๑๑ แหงตามนครตาง ๆ

๑. พระกายพนธ(ประคตเอว,สายรดเอว) สถตอยทเมองปาฏลบตร

๒. พระอทมสาฎก (ผาคลมอาบนา) สถตอยทเมองปญจาลราฐ

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๖

๓. พระจมมขนธ(เครองหนงตาง ๆ) สถตอยทเมองโกสลราฐ

๔. ไมสฟนสถตอยทเมองมถลา

๕. พระธมกรก (กระบอกกรองนา) สถตอยทเมองวเทหราฐ

๖. มด กบ กลองเขมสถตอยทเมองอนทปตถ

๗. ฉลองพระบาทและถลกบาต (รองเทาและถงบาตรทมสายคลองบา)อยทเมองอสรพ

ราหมณคาม

๘. เครองลาด (เครองปนงนอน) สถตอยทเมองมกฏนคร

๙. ไตรจวร (ผาสามผนทไวใชประจาตวคอผาทาบ , ผาหม(จวร),ผานงสบง) อยทเมอง ภท

ทาราฐ

๑๐. บาตรเดมสถตอยทเมองปาฏลบตรภายหลงไปอยทเมองลงกาทวป

๑๑. นสทนะสนถต (ผาปนง, ผารองนง)สถตอยทเมองกรราฐ

๒.๓.๒ ประวตความเปนมารปเจดยทรงระฆง

เจดยทรงระฆงเรยกอกอยางหนงวา “ทรงลงกา” ทรงระฆงเรยกจากลกษณะทคลายระฆง

ทรงกลม (ผงกลม)อนเปนองคประกอบหลกทเดนชดกวาสวนอน ชวงเวลาตลอดสมยอยธยาเจดย

ทรงนไมมการเปลยนแปลงทสาคญนอกเหนอจากสดสวนหรอลกษณะบางประการทคลคลายมา

ตามยคตามสมย เจดยทรงระฆงทสรางขนกอนการสถาปนากรงศรอยธยา หากมการชารดและถก

บรณะเปลยนแปลงในภายหลง อยางไรกตามเจดยทรงนเกยวของกบเจดยทรงเดยวกนในศลปะ

สโขทยดวยวฒนธรรมขอม เพราะชางขอมคงรเรมสรางเจดยทรงนหลงจากอานาจอยธยาเขาไป

ครอบงาแลวเมอราว พทธศตวรรษท ๒๐

การแบงเจดยทรงระฆงเปนสามสวนตามแนวตง กเชนเดยวกนกบการแบงไดสามสวนของ

เจดยของเจดยทรงระฆงในยคตน

สวนลาง หรอฐานประทกษณ บางองคอาจเปนชนเขยง คอแทนฐานเทยบไดกบเขยงหม

ซอนลดหลนเปนชด ชดชนเขยงมผงรปสเหลยมจตรสรองรบฐานบวลกแกวอกไกในผงกลมหรอผง

สเหลยมจตรส

สวนกลาง เรมจากชนเขยงในผงกลมซงเรยกวาหนากระดาน ตอไปขนเปนวงแหวน

ลดหลนกนสามวงเรยกวา มาลยเถา คงเพราะคลายพวงมาลยเรยงซอนกนเปนเถา จงถง บวปาก

ระฆง คอลวดบวควา – ลวดบวหงายประกอบกนเพอรองรบทรงระฆงใบใหญ

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๗

สวนบน เหนอจากทรงระฆง อนโลมนบเปนสวนยอด เรมทบลลงกหรอแทนสเหลยมดาน

เทา ตอไปคอ ทรงกรวย ซงมกชารดเสยหาย ประกอบดวยปลองไฉน หรอวงแหวนซอนกนสอบ

ขนไป เรยกตามลกษณะทดคลายปลองของปไฉน ตอจากนนคอยอดเรยวแหลมเรยกวา ปล ทมาของ

ชอคงเทยบลกษณะทคลายปลกลวย พระราชพงศาวดารฯ ระบวา

สมเดจพระบรมราชาธราชท ๒ โปรดเกลา18

ÒÚ

เจดยประธานทรงระฆงควา วกระดงงาบปผาราม กอนบรณะ ถายภาพวนท ๑๐ มนาคม ๒๕๕๕

ÒÚ

งานชางหลวงศลปะอยธยา พมพครงท ๓ ,กรงเทพ สานกพมพเมองโบราณ ๒๕๕๐ โดย ศ.ดร.สนต เลกสขม

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๘

ลกษณะและรปแบบทางสถาปตยกรรม

พระเจดยในประเทศไทย จากหลกฐานทปรากฏทมอายเกาแกทสดเทาทพบไดในปจจบนคอสมย

ทวารวด (พทธศตวรรษท ๑๑-๑๘) ซงสวนใหญพงทลายเหลอแตแนวฐาน จงตองสนนษฐาน

รปแบบจากพระสถปจาลองขนาดเลก หรอจากภาพปนปนเหนอผนงถาบางแหงหรอจากภาพสลก

บนใบเสมาสมยเดยวกน ทาใหพอเหนไดวามองคประกอบสาคญ ๔ อยาง คอ ฐาน องคระฆง

บลลงก และยอด

ภาพสถาปตยกรรมของเจดยในยคสมยตางๆ

รปทรงของเจดยอาจแบงออกเปนประเภทตางๆ ดงน

เจดยทรงระฆง :

เจดยทมองคระฆงเปนลกษณะเดนโดยมฐานรองรบอยสวนลางเหนอองคระฆงเปนสวนยอดม

บลลงกรปสเหลยม,ปลองไฉนและปลทรงกรวยแหลม

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๒๙

ภาพแสดงองคประกอบของเจดย

องคประกอบของเจดยโดยทวไป ประกอบดวยสวนตางๆ ดงแสดงในรปตอไปน

รปทรงเจดยสมยสโขทย ไดรบอทธพลมาจากลงกา รปทรงเจดยสมยรตนโกสนทร ตอนตน

1. ลกแกว องคประกอบสวนทตงอยบนปลายยอดสดของพระเจดยนยมทาเปนรปทรงกลมเกลยง

บางแหงทาเปนรปคลายหยดนา ซงเรยกวา “หยดนาคาง”

2. ปล องคประกอบของยอดพระเจดยสวนททาเปนรปกรวยกลมเกลยงคลายปลกลวยตอจากสวน

ของปลองไฉนขนไป บางแหงยดปลใหยาวแลวคนดวย “บวลกแกว” ตอนกลางทาใหปลถกแยก

เปน 2 สวน ซงจะเรยกสวนลางวา “ปลตน” และสวนบนวา “ปลยอด"

3. บวกลม ชอเรยกองคประกอบชดหนงซงทาเปนรป“บวโถ” ตอซอนใหมขนาดลดหลนกนขนไป

อยาง“บวลกแกว” สาหรบใชเปนสวนของ“ปลองไฉน” ในเจดยยอเหลยม

4. ปลองไฉน ชอเรยกสวนปลายทเปนยอดแหลมของพระเจดย ซงทาเปนบวลกแกวคนเปนขอๆ

ใหญเลกลดหลนลงตลอดแทง ตรงเชงฐานรบดวย “บวถลา” กอนวางเทนบน “กานฉตร”

5. กานฉตร องคประกอบทางโครงสรางของพระเจดยททาเปนรปทรงกระบอกกลม ทาหนาทเทน

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๐

รบปลองไฉนใหตงฉาก

6. เสาหาน องคประกอบอยางหนงททาหนาทชวยเสรม “กานฉตร” ในการรบนาหนกของ “ปลอง

ไฉน” และ “ปล” นยมทาเปนรปทรงกระบอกกลมหรอแปดเหลยมขนาดเลกแตสงเทากบกานฉตร

วางลอมกานฉตรในตาแหนงของทศประจาทง 8

7. บลลงก องคประกอบสาคญททาเปนรป “ฐานปทม” 4 เหลยม หรอ4 เหลยมยอมม หรอ กลม หรอ

8เหลยมวางเทนเหนอหลงองคระฆง เพอตงรบ “กานฉตร” และ “เสาหาน”

8. องคระฆง องคประกอบสวนทสาคญทสดของพระเจดยในฐานะตวเรอนของอาคารททาเปน

รปทรงกลมปากผายคลายระฆงคว าปากลงในงานสถาปตยกรรมไทยองคระฆงนมทงแบบทรงกลม

ทรง 8 เหลยม และทรง4เหลยมยอมมตามคตนยมของแตละยคสมย

ทแตกตางกน

9. บวคอเสอองคประกอบตกแตงททาเปนรปกระจงปนทบลงบนสวนของสนบา“องคระฆง”

*บวคอเสอ คอ ปนปนตกแตงลวดลาย* นยมในสมยรตนโกสนทร

10. บวปากระฆงชอเรยกสวนประกอบททาเปนรปบวคว าบวหงายบางแหงปนปนประดบเปนรปกลบบว

11. บวโถชอเรยกองคประกอบสาคญทเปนลกษณะเฉพาะของเจดยยอเหลยมททาเปนรปบวมกลบขนาดใหญดอก

เดยวเทนรบองคระฆงแทน“บวปากระฆง”ในเจดยทรงกลมบางเรยกวา “บวคลม” กม

12. มาลยเถาชอเรยกองคประกอบชดหนงททาเปนชนของ “บว” หรอ “ลกแกว”คลายพวงมาลยซอนตอกนขนไป

3 ชน ใตบวปากระฆง

ฐานมหลายชอ แตสาหรบหมชางจะเรยกวาฐานบว ซงพฒนามาจากฐานหนากระดานโดยเพมองคประกอบบวคว า

และบวหงายลงไป

13.ฐานสงห หรอฐานเทาสงห เปนฐานทชางยกยองวาเปนฐานชนสงกวาฐานอน ฐานเทาสงห ซอนกน 3 ชน ใช

เปนชดของ“มาลยเถา” สาหรบเจดยยอเหลยม

14. ฐานปทม เปนองคประกอบสาคญทางโครงสรางของพระเจดยททาหนาทรบนาหนกอาคารทงองคหรอใช

เสรมองคพระเจดยใหดสงขนเหตทเรยกวา “ฐานปทม” เนองเพราะโดยทวไปฐานชนดนกอรปดวยลกษณะของ

ฐานบวชด“บวคว า”และ“บวหงาย” (ปทมหมายถง ดอกบว)

15. ฐานเขยง เปนชอเรยกฐานหนากระดานเกลยงๆ ชนลางสดขององคพระเจดย ซงแตละองคแตละรปแบบ

อาจจะมฐานเขยงไดตงแต1-5 ชน ซอนลดหลนกนขนไปแลวหรอจะยอมม แตจะกาหนด 19

๑๘

๑๘ http://www.bloggang.com

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๑

๒.๔ ประโยชนและความสาคญของ โบสถและวหารวหาร

สถาปตยกรรมทใชเปนสถานททพระสงฆประชมกนทาสงฆกรรมตางๆหลงคาสงแบบ

บานเรอนไทยนยมสรางบานชนเดยวตดกบพนยกพนสงขน

วหาร หมายถงอาคารทสรางขนโดยมหลงคา ๒ ปก หรอหลงคาทลาดลงไป ๒ ขางอกนย

หนงคอหลงคาทมสนหลงคาหรออกไก หรอหลงคาทมยอดแหลมอยางทรงปรามดกได หลงคาสอ

ปกนอาจจะเปน “หลงคาทรงมลลา” (Gable Roof) โดยมหนาจวหวทายหลงคากไดหรอจะไมมหนา

จวแตเปนทรงปนหยา (Hip Roof ) กได หรออาจจะผสมกนทง ๒ แบบกไดเปนอาคารทประดษฐาน

พระพทธรปคลายเปนทประทบของพระพทธเจา คกบอโบสถ แตไมม วสงคามเหมอนพระอโบสถ

คาวา วหาร แตเดมใชในความหมายวา วด เชนเดยวกบคาวา อาราม อาวาส เชน เวฬวน วหารเชตวน

มหาวหาร๑๙

พระวหาร ชอเรยกอาคารทใชเปนทประกอบพธกรรมทางศาสนารวมกนระหวางพระภกษ

สงฆกบฆราวาส เชน งานถวายผาพระกฐน งานทอดผาปา งานทาบญพธตางๆ ฯลฯ แตคาวา “พระ

วหาร” หรอ “วหาร”นนเดมมความหมายวาเปน “ทอย” คอทอยของหมพระสงฆ หรออยางทเรยก

และเขาใจในปจจบนวา “กฏ”นนเอง ซงความจรงแลว กฏกคอ “กฎ” ทหมายถงทอยอาศยของ

พระภกษในครงสมยพทธกาล ดงเชน “พระคนธกฎ ” ทประทบของพระพทธเจา หรอ “กเรร

กฎ”“โกสมพกฎ”ทประทบของพระอครสาวกซายขวาของพระพทธองค ซงอนาถบณฑตเศรษฐได

จดสรางถวายให เปนตน ดวยเหตทพระวหารและกฎมความหมายทเหมอนกนนเอง บอยครงจง

มกจะใชเรยกเปนคาคกนเสมอในสงคมชาวพทธของไทย ดงเชนในจารกปามะมวง หลกท ๔ ดานท

๒ ทวา “……..รบสงใหนายชาง ปลกกฎวหารระหวางปามะมวงอนมในทศประจม……”. เปนตน

พระวหารนอกจากจะมความหมายทหลากหลายแลว ยงมรปแบบประเภทและหนาท

รวมทงตาแหนงทตงอาคารทแตกตางกนออกไป อกมากมาย โดยเฉพาะในยคสมยรตนโกสนทรนม

ปรากฏรวมถง ๘ ประเภทดวยกน คอ

วหาร หมายถง อาคารทเปนทประดษฐานพระพทธปฏมา โดยเปนพระวหารหลกประธาน

เรยกอาคารทใชเปนทประดษฐานพระพทธรป องคสาคญ พระวหารประเภทนถกกาหนดใหเปน

หลกประธานของวดเองโดยตรงแทนพระเจดย หรอพระปรางค หรอตงเปนเอกเทศทไมอยในฐ าน

องคประกอบรวมในเขตพทธาวาสของวด แตตงขนเพอหมายใหเปนอยาง “พระมหาสทธาวาส”เชน

พระวหารพระมงคลบพตร จ.อยธยา, พระวหาร วดสทศนฯ กรงเทพฯ

๑๙ http://th.wikipedia.org/wiki/%E0% วนท๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๒

วหารหลวงหมายถง พระวหารททาหนาทเปนองคประกอบรองรวมในผงเขตพทธาวาส ท

ใชเสรมใหหลกประธานของวดไมวาจะเปนพระเจดย พระปรางค หรอพระมณฑปใหมความสาคญ

ยงขน การเรยกชนดของพระวหารวาเปน “พระวหารหลวง ” นน มหลกเกณฑอยวาพระวหารนน

จะตองตงอยดานหนาหรอดานหลง “พระเจดย” หรอ “พระปรางค” หรอ“พระมณฑป”อยางใดอยาง

หนงเทานนเชน พระวหารหลวง วดพระศรสรรเพชญ อยธยา, พระวหารหลวง วดมหาธาต สโขทย

วหารทศหมายถง กลมพระวหาร ๓ หลงทมลกษณะและขนาดทเทากน สรางขนเพอรวม

ประกอบในผง โดยวางลอมรอบศนยกลางคอพระเจดยหรอพระปรางค เพมจากพระวหารหลวง

หรอพระอโบสถทอยดานหนา นยมสรางระเบยงคดชกลอมเชอมตอสวนทายวหาร

วหารรายหมายถงพระวหารขนาดยอมทสรางขน เพอใชประกอบพธกรรมทางศาสนา แต

พระวหารรายเหลานสรางขนเพอใชเปนททาบญพธ

พระวหารนอย หมายถง พระวหารทสรางขนเพมเตมในผง เพอใชเปนอาคารสาหรบ

ประดษฐานพระพทธรปโดยเฉพาะ ดวยเหตจากวดมพระพทธรปองคสาคญ หรอมบคคลมจต

ศรทธา

พระวหารแกลบ หมายถงพระวหารทมขนาดพอประดษฐานองคพระพทธรป หรอรปหลอ

พระภกษทมผนบถอศรทธามากอกทงมรณภาพไปแลวเพอใช เปนสงราลกถงและกราบไหวบชา

ขนาดประมาณ ๑.๕๐ x ๒.๕๐-๓.๐๐ เมตร เชน วหารแกลบ วดพทไธสวรรค อยธยา

พระวหารคด ชอเรยกพระวหารทตงอยเฉพาะบรเวณตรงมมของแผนผงเทานน เปนพระ

วหารทออกแบบแผนผงใหเปนรปหกศอก แนวคดนาจะเพอใชเปนสงกาหนดขอบเขตลอม

พระวหารยอดหมายถงพระวหารทสรางขนเพอใชประดษฐานสงสาคญ เชน พระบรมธาต

หรอพระพทธรปสาคญ เหตทเรยกวา “พระวหารยอด” กเนองดวยเปนอาคารทออกแบบเปนเรอนม

ยอด เชน วหารยอด วดพระศรรตนศาสดาราม กรงเทพฯ

นอกจากพระวหารทง ๘ ประเภทนแลว ยงมชอเรยกพระวหารอกประเภทหนง คอ “พระ

วหารเขยน” ทเรยกวาพระวหารเขยน เพราะมการเขยนภาพชาดกหรอพทธประวตประดบอยภายใน

เชน พระวหารเขยนวดปาโมก จ.อางทอง, โบสถน าวดพทธเอน เชยงใหม

โบสถหรอวหาร มหาอ ตม เครองรางของขลงทชวยใหผเปนเจาของอยยงคงกระพน ;

โบสถหรอวหารทมผนงทบตนรอบดานมชองทางเขาออกเฉพาะประตดานหนาแหงเดยวเพอ

ประโยชนในการทาพธทเชอวาจะทาใหขลงยงขน และมความอยยงคงกระพนครงโบราณถอ

ประกอบพธ ในคราวออกรบ.

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๓

ภาพถายวหารมหาอตม ทชารดทรดโทรม กอนบรณะ วดกระดงงาปบผาราม

ถายเมอวนท ๑๐ มกราคม ๒๕๕๔

ภาพวหารมหาอตม บรณะแบบโบราณยดแบบเดม ถายเมอ ๑๕ สงหาคม ๒๕๕๕

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๔

๒.๕ สรปทายบท

วดกระดงงาปบผาราม เปนวดทมความเกาแกและมประวตความเปนมาอนยาวนาน

พอสมควร เปนวดทมโบราณสถานและโบราณวตถ เชน วหารมหาอตม เจดยทรงระฆงคว า เปน

ตน ทมคาควรอนรกษไวเปนมรดกโลก และควรใหอนชนรนหลงไดศกษาเชงประวตเพอรกษาอย

คกบพระพทธศาสนาตอไป

วดกระดงงา ฯ ยงเปนวดทเคยมพระมหากษตรยไทย คอรชกาลท ๕ เคยเสดจประพาส

ทางนาโดยเรอพระทนงเสดจมาและทานเคยแวะมาประทบทวดกระดงงา ฯ แหงน ปจจบนยงม

“ บาททองเหลอง ใบใหญ สมย ร.๕. จารกวาเมอเสดจพระราชดาเนนประเทศยโรป

รตนโกสนทรศก ครง ๑๒๖ “ เปนหลกฐานอยในปจจบน ถอวาเปนความอศจรรยใจอยางมากและ

เกดเปนความประทบใจ ความทรงจาแกชาวบานชมชนวดกระดงงา ฯ อยางมาก สวนชาวบานกม

ความศรทธาในวด และเจาอาวาสรนเกา ๆ อยางเชน หลวงพอจน เปนตน ถอวาทานเปนเกจแหลง

ลมแมนาเจาพระยา จนถงปจจบนชาวบานกยงมความศรทธาและเลอมใสในตวเจาอาวาสรป

ปจจบน ชาวบานกยงมการทานบารงวดกระดงงาฯ เปนอยางดจะเหนไดจากการมงานวดท

ชาวบานใหความรวมมอเปนอยางด ตลอดเรอยมาจนกระทงจวบจนถงปจจบนน.

คณะชางกรมศลปากรท ๓ สารวจพระพทธรป ภายในวหารมหาอตม

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๕

บทท ๓

ผลของการศกษา

ประวตกระดงงาปบผาราม

๓.๑ เพอใหทราบเรองราวความเปนมาประวตของวดของวดกระดงงาบปผาราม

สงคมปจจบนน พทธศาสนกชนไมคอยจะทราบความเปนมาเกยวกบพระพทธศาสนามาก

นก โดยเฉพาะทเปนองคประกอบของพระพทธศาสนานนกคอ วด หรอโบราณสถานโบราณวตถ

เปนของมอยภายในวดตาง ๆ อยางเชน วดกระดงงา ๆ กมโบราณสถานและโบราณวตถและรวมถง

ประวตของวดทมความเปนมาทเกาแกนาศกษาและอนรกษไวเปนสมบตของพระพทธศาสนา

และวดสวนใหญในประเทศไทยกมวดอยเปนจานวนมาก บางวดกมสงกอสรางทจดไดวาเปน

โบราณสถานโบราณวตถ ทควรอนรกษเกบไว เพอเปนการประกาศใหทวโลกรวามรดกทาง

วฒนธรรม เชนเดยวกบวดกระดงงา ฯ เมอมการศกษาเขาใจถงประวตความเปนมาของวดเรากควร

นาความรเหลานนนามาศกษา ชวยกนเผยแพรเกยวกบวดไทย และสงปลกสรางทจดวาเปนสมบต

ของพระพทธศาสนาใหประชาชนชาวบานวดกระดงงา ฯ รจกการอนรกษวดและสงทมอยในวดถง

สงแวดลอมตาง ๆ ทมอยท งในวดหรอนอกบรเวณวด และชวยกนปลกจตใจใหมความตระหนกถง

คณคาของวดและสรางจตวญณาณของความเปนชาวพทธ เพอจะไดชวยกนพฒนาบารงวดใน

พระพทธศาสนาสบตอไป.

๓.๒ เพอใหเกดการอนรกษและสบสานวฒนธรรม และนาไปใชในการดาเนน

ชวตประจาวน

การวดกระดงงาปบผาราม เปนวดทเกาแกและมความสาคญเกยวกบเชงประวตศาสตรดงท

กลาวมาแลว ถอเปนการดทจะประกาศใหคนทวไปหรอชาวโลกไดรบรโดยเพาะชาวบานชมชนวด

กระดงงา ฯ เอง จะไดเกดความมจตสานกการหวงแหนวด โบราณสถานและโบราณวตถทมขนอย

ภาพในวด และเปนการทชาวบานทวไปจะไดปลกจตสานกใหแกคนในชมชนและบตรหลานของ

ตนใหเกดความรกษในพระพทธศาสนายงขนตอไป ทงนกตองขนอยกบรฐบาลและหนวยงานอน

ๆ ดวย ทจะตองมารวมมอกนปองกนและกมการอนรกษไปพรอมกนดวย โดยการทจะตองกรม

ศลปกรตองมบทบาทเขามาดแลโบราณสถานและโบราณวตถหรสงกอสรางตาง ๆ ภายในวดเพราะ

เปนงานดานเกยวกบศลปะทางพระพทธศาสนา ทเปนมรดกของศาสนาทจะตองรกษาใหอยใน

สภาพเดมมากทสดเทาททาได

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๖

๓.๓ เพอเปนแนวทางการศกษาพฒนาตอไป

ประวตศาสตรทางพระพทธศาสนาถอวาเปนขอมลและจะเปนประโยชนอยางมากตอ

การศกษาในเชงวชาการ เชงประวตศาสตร เชงวจย เปนตน เพอเปนการพฒนาสงทเกดขนมาใน

อดตทยงไมดเทาทควรหรอจะไดเปนแนวทางในการปองกนเพอการทาลายพระพทธศาสนาเกยวกบ

มรดกของศาสนาของผทไมหวงดตอพระพทธศาสนาหรอเพอปองกนจากภยธรรมชาต เชน น า

ทวม เปนตนและจะไดนาขอมลเหลานนมาเปนพนฐานในการพฒนาใหดยง ๆ ขนตอไปในอนาคต

๓.๔ สรปทายบท

วดในพระพรพทธศาสนาจะเจรญรงเรองหรอถาวรวฒนาอยไดนน ตองอาศยกาลงทงดาน

รางกายดานสตปญญา ของพทธศาสนกชนคนดทงหลายมารวมมอชวยกนรกษา เชนเดยวกบวด

กระดงงาปบผาราม ทเปนวดอยคกบพระพทธศาสนามาชานาน และเปนวดทมความเจรญมาตงแต

อดตจนถงวนน อาจจะเกดจากผนาของวดคอเจาอาวาส เพราะมความเปนผนาทมจตวญญาณของ

ความเปนผนาโดยการยดหลกธรรมของการบรหารการจดการเขามาชวยในการจดการวดใหคน

ภายในวดและนอกวดเปนผทมระบบระเบยบ มศลธรรมประจาใจ รจกการให รการชวยเหลอซง

กนและทงในยามสขและยามทกข และเจาอาวาสตองปลกจตสานกแกเยาวชนของชมชนภาย วด

กระดงงา ฯ ใหรจกการพฒนาวดอนรกษมรดกของวด เชน เจดย เปนตน และในทางเดยวกน

จะตองปลกฝงเกยวกบการบาเพญตนชวยเหลอประโยชนเพอสวนรวมสวนมากกวาประโยชนตน

วดกระดงงาปบผารามจงจะเจรญรงเรองตอไปอนาคตอยางแนนอน ......

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๗

บทท ๔

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

จากผลการศกษามาตงแตบทท ๑-๔ ไดขอสรปแยกเปน ๓ ประเดน

๕.๑ ขอด

ประชาชนชาวบานวดกระดงงาปบผารามมความศรทธาในวดกระดงงา ฯ อยางมาก จะด

ไดจากการทชาวบานมารวมกนทาบญในตามประเพณตาง ๆ หรอแมแตใสบาตรในเวลาตอนเชา

ชวยบานชวนบตรหลานของตนมาทาบญทวดบาง ใสบาตรในตอนเชาหรอในบางครงมาชวยกน

อนรกษพฒนาภายในวดบาง กจะไดความรวมมอจากชาวบานทกครงหรอแมแตการบรจาคทรพย

การกอสรางหรอบรณปฏสงขรณภายในวด กจะมชาวบานมารวมกนบรจาคทรพย

สวนการดานอนรกษโบราณสถานและโบราณวตถภายในวด กไดมทางรฐบาลและ

หนวยงานใหการชวยเหลอ บาง แตนอยมาก ในขณะปจจบนน ดานกรมศลปกรกไดมการเขามา

ทาการบรณปฏสงขรณอนรกษประวตศาสตรได เพอจะรกษาบรณะซอมแซมใหคงสภาพเดมหรอ

เหมอนเกามากทสด โดยทางกรมศลปกรเองกใหความสนใจ เพอคงไวอยคประเทศชาตตอไป

๕.๒ ขอดอย

พทธศาสนกชนชาวบานวดกระดงงาปบผาราม ยงมขาดความรความเขาใจในเรองของการ

ประพฤตปฏบตตามหลกชาวพทธทพระพทธเจาไดตรสไวในคณสมบตของอบาสกอบาสกา ท

บางครงมความเชออยางงมงายโดยการไปพงสงทอยภายนอกตวเอง เชน บนบานสารกลาวบาง

เสยงโชคเลนหวยบาง เปนตน มากกวาทจะมาพงสงทอยภายในตนเอง คอการนาหลกของ

พระพทธศาสนามาปฏบตใชในชวตประจาวนหรอเอามาแกไขปญหาชวตของตนเองและผอน เมอ

ไมมหลกธรรมมาดาเนนชวตตนเองแลวการกระทาตาง ๆ กจะพลอยสอไปในทางทไมดไมงาม จง

ทาใหความเปนพทธเหลอนอยลงไป การทจะมาชวยเหลอวดหรอพระพทธศาสนาในเรองตาง ๆ จง

ไมคอยปรากฏใหเหนในสงคมปจจบนมากนก เมอเปนยางนเยาวชนหรอคนรนหลงเมอเกดมากจะ

นาความทไมดไมงามของคนรนเกาเอามาใชตอไปในอนาคตอยางเปนแท

๓ ขอเสนอแนะ

การทจะใหวดกระดงงาปบผาราม มความเจรญรงเรองมนคงในพระพทธศาสนาเหมอนกบ

ในอดตทผานมา ผศกษามขอเสนอแนะดงตอไปน คอ

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๘

๑. ผนาคอเจาอาวาสจะตองมความรทงทางโลกและทางธรรม

๒. เจาอาวาสจะตองกอสรางศรทธาและปสาทะใหมขนตวตนเองกอน

๓. ภาครฐและหนวยงานตาง ๆ ตองใหความชวยเหลอในทก ๆ ดาน เชน งบประมาณใน

การบรณซอมแซมวด

๔. ตองมการปลกจตสานกเรองการอนรกษพฒนาวดในแกประชาชนและเยาวชนใน

ชมชน

๕. เจาอาวาสจะตองเปนนกเสยสละ ชวยเหลอผ ตกยาก โดยทไมหวงผลตอบแทน

๖. ตองมการประชาสมพนธขาวสารเกยวกบงานบญตาง ๆ ใหมาก

๗. คณะสงฆในสวนตาง ๆ ตองมการใหความชวยเหลอดานพฒนาพระภกษสามเณรและ

ดานพฒนาวด

๘. ผนาชมชนหรอหมบานจะตองเปนตวอยางทดแกคนในหมบาน เชน มาทาบญทก

วนพระ เปนตน

...........................................

ดานหลงอโบสถมหาอตม หลงบรณะ

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๓๙

บรรณานกรม

สานกงานพระพทธศาสนาจงหวดสงหบรบรเวณศนยราชการจงหวดสงหบร:ประวตวด

จงหวดสงหบร: พมพครงท ๑,โรงพมพบญไพศาลเจรญ สงหบร; ๒๕๔๙

ราตร โตเพงพฒน:โบราณสถานทยงมไดขนทะเบยน เลม ๑: พมพครงท ๑,โรงพมพ

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจากด, ๒๕๓๓.

ศ.ดร.สนต เลกสขม:งานชางหลวงศลปะอยธยาพมพครงท ๓ ,กรงเทพ สานกพมพเมอง

โบราณ ๒๕๕๐.

ผศ.ดร.จารวรรณ พงเทยร ; พทธศลป : พมพครงท ๑ มถนายน ๒๕๕๓ พมพทโรง

พมพ มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย : กรงเทพ ฯ

ศ.ดร.สนต เลกสขม ; ศลปะอยธยา งานชางหลวงแหงแผนดน :พมพครงท ๓ เมษายน

๒๕๕๐ สานกพมพ ฟสกศเซนเตอร ; กรงเทพ ฯ

http://www.watkradungngabuppharam.com/ วนท๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕.

http://www.baanjomyut.com/library/hist.html วนท ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕.

http://www.phuttha.com วนท๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕.

http://guru.thaibizcenter.com/articledetail.asp?kid=2397วนท ๒๒ กมภาพนธ ๒๕๕๕.

http://www.bloggang.com

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๐

ปายางนาในปจจบน

อโบสถมหาอตม ลกษณะสมยรตนโกสนทร ตงบนรากฐานเดม

คาดวา เปนสมยกรงศรอยธยา สารวจโดยชางกรมศลปากร ท ๓ พ.ค. ๕๕

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๑

ภาพเจดย เมอ ๒๐ กวาปกอน ถายโดย พ.อ.พเศษ พล ราชประสทธ ( สง.ลว. กอง ๖ ศรภ.)

ภาพวหารมหาอตม อนศกดสทธ บรณะโดยกาลงของชาวบาน เมอ ๓๐ กวาปทแลว

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๒

อโบสถมหาอตม ถกบรณะเปลยนแปลงเมอ ๒๔๐๕

อโบสถมหาอตม ถกบรณะโดยพระครใบฎกาชาตชาย อาภาธโร เมอ พ.ศ. ๒๕๕๕

เพออยควด และลกหลานชาววดกระดงงาบปผารามสบตอไป....

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๓

เจดยยทธหตถ ทรงระฆงคว า ถกบรณะโดยพระครใบฎกาชาตชาย อาภาธโร

เมอ มกราคม. – พฤศจกายน. พ.ศ. ๒๕๕๕

เพออยควด และลกหลานชาววดกระดงงาบปผารามสบตอไป....

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๔

ภาพเจดยในตอนเทยง

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๕

ภาพอโบสถมหาอตม ในยามเทยง

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๖

ภาพวหารมหาอตม ในยามเทยง บรณะปฎสงขรณโดยพระครใบฎกาชาตชาย อาภาธโร

เพอคงไวสถาปตยกรรม ของโบราณ

พลบพลาสมยโบราณ บรณะขนมาใหม

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๗

มณฑปหลวงป จน

เสาหงส สรางขนใหม แทนของเดม

โดยพระครใบฎกาชาตชาย อาภาธโร

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๘

ภาพอโบสถ ๒ ชน ทรงสมยใหม ถายเมอ ๑๙ ตลาคม ๒๕๕๔

ภาพบรเวณวด มณฑปหลวงปจน ประสบอทกภย ถายเมอ ๑๘ ตลาคม ๒๕๕๔

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๔๙

หลวงพอองหลวงพอองหลวงพออง

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๕๐

ประวตผศกษา

ชอ : พระ ครใบฎกาชาตชาย อาภาธโร (รอดเสอ)

วน เดอน ปเกด : ๕ ธนวาคม ๒๕๐๘ ปมะเสง

ภมลาเนา : ๓๕ หม ๔ ตาบลจกรสห อาเภอเมอง จงหวดสงหบร

การศกษา : พ.ศ. ๒๕๒๗ จบชนมธยมปท ๖ โรงเรยนสงหบร

พ.ศ. ๒๕๓๖ : สอบไลไดนกธรรมชนเอกสานกเรยน คณะจงหวดสงหบร

พ.ศ. ๒๕๔๘ : เปนพระกรรมวาจาจารย และเลขานการเจาคณะตาบลบางกระบอ

พ.ศ. ๒๕๔๙ : เปนครพระสอนศลธรรมในโรงเรยนวดกระดงงาจงหวดสงหบร

อปสมบท : วน ๒ฯ๗ คา ปมะเสง ๒๖ มถนายน ๒๕๓๓ ณ อโบสถ

วดจกรสห ตาบลจกรสห อาเภอเมอง จงหวดสงหบร

พ.ศ. ๒๕๕๐ : เปนเจาอาวาสวดกระดงงาบปผาราม

พ.ศ. ๒๕๕๕ : จบการศกษาระดบปรญญาตร สาขาวชาพระพทธศาสนา

คณะพทธศาสตร

ปจจบน : ศกษา ตอในระดบปรญญาโท สาขาวชาการจดการเชงพทธ

คณะ สงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ต. ลาไทร อ.วงนอย จ. พระนครศรอยธยา

ทอยปจจบน : วดกระดงงาบปผาราม เลขท ๘๐ หม ๖ ตาบลบางกระบอ

อาเภอเมอง จงหวดสงหบร

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๕๑

วหารมหาอตม อนทรงทรงคณคา ประตวหารเปดแลว รอรบสายธาร

ศรทรา จากทกทาน “ มหาอตม ” ความหมายวา ผลอนยอดเยยมและยงใหญ

สงยง เลศลา มากมาย บรบรณ “มหา” แปลวา ยงใหญ ... การดาเนนชวตวาอย

อยางไรใหชวตแคลวคลาดปลอดภย อยยงคงกระพน ชวตมแต

เจรญรงเรอง เพราะ มหาอจ คอ ดาวพระเคราะหททรงคณสงเดน ทาใหเจาดวงชะตาม

ความเจรญรงเรอง

ประวตวดกระดงงาบปผาราม ๕๒

มหาอตม เพราะ อตม อานวา อด-ตะมะ แปลวา สงสด, ดทสด, ยอดเยยม เลศ ,ยง

,วเศษ ประเสรฐมากมาย, บรบรณ