บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 ·...

25
  บทที4 ผลการศึกษา ในการนําเสนอผลงานวิจัย เรื่องการจัดการปัญหาคนกับช้างป ่า ในเขตตําบลพวา อําเภอ แก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี ผู้วิจัยใช้วิธีวิทยาเชิงคุณภาพแนวนิเวศวิทยาการเมืองและการวิจัยเชิง บุกเบิก (Exploratory Research) โดยการศึกษาเอกสารตํานานทางประวัติศาสตร์ ซึ ่งท่านผู้รู้ได้บันทึกไว้ ในอดีต รวมถึงการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยอาศัยหลักการสัมภาษณ์ข้อมูลเชิงลึก (In-depth Interview) จากผู้ให้ข้อมูลหลัก (Key Informants) การสัมภาษณ์กลุ่มย่อย (Small Group)และการสังเกตการณ์ (Observation) นอกจากนี ้ยังได ้มีการสัมภาษณ์ข้อมูลจากผู้อาวุโสชุมชน ที่ทราบประวัติความเป็นมา ของชุมชนพวาเป็นอย่างดี ดังนั ้นการนําเสนอผลการศึกษาในบทที4 ผู้วิจัยจะแบ่งหัวข้อเพื่อตอบ คําถามวิจัยหลักและวัตถุประสงค์ของการศึกษาออกเป็น 3 หัวข้อใหญ่ ดังนี 1. บริบททางประวัติศาสตร์ของตําบลพวา อําเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี 2. ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดปัญหาระหว่างคนกับช้างป่ า ในเขตตําบลพวา อําเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี 3. แนวทางในการจัดการปัญหาระหว่างคนกับช้างป่ า ในเขตตําบลพวา อําเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี บริบททางประวัติศาสตร์ของตําบลพวา อําเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี ในการศึกษาเรื่องราวอันเป็ นที่มาของปัญหาความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่ า ในเขตตําบล พวา อําเภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี ผู้ศึกษาเห็นว่าเพื่อให้เกิดความชัดเจนและมีความเป็ นรูปธรรม เชิงประจักษ์ ที่ข้อมูลหลักฐานสามารถยืนยันเชื่องโยงได้ในขอบเขตด้านระยะเวลา ที่ผู้วิจัยได้ทํา การศึกษา ในบริบทของเนื ้อหา จึงสมควรอย่างยิ่งที่ต้องทําความเข้าใจถึงโครงสร้างพื ้นฐานด ้านต่าง ทั ้งทางด ้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคมและวัฒนธรรมตลอดจนประวัติศาสตร์ความเป็นมาของชุมชน ตําบลพวาให้ชัดเจนเสียก่อน เนื่องจากแนวคิดการวิจัยเชิงประวัติศาสตร์มีความเชื่อว่า อดีตเป็นที่มา ของปัจจุบันและปัจจุบันมีผลสู ่การเปลี่ยนแปลงไปในอนาคต โดยสามารถแบ่งออกเป็น 3 ยุค ดังนี 1. ยุคเศรษฐกิจเพื่อการยังชีพและแลกเปลี่ยน 2. ยุคเศรษฐกิจเพื่อการยังชีพและเหลือขาย 3. ยุคเศรษฐกิจเพื่อการขาย

Transcript of บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 ·...

Page 1: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

  

บทท 4

ผลการศกษา

ในการนาเสนอผลงานวจย เรองการจดการปญหาคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอ

แกงหางแมว จงหวดจนทบร ผวจยใชวธวทยาเชงคณภาพแนวนเวศวทยาการเมองและการวจยเชง

บกเบก (Exploratory Research) โดยการศกษาเอกสารตานานทางประวตศาสตร ซงทานผรไดบนทกไว

ในอดต รวมถงการเกบรวบรวมขอมลโดยอาศยหลกการสมภาษณขอมลเชงลก (In-depth Interview)

จากผใหขอมลหลก (Key Informants) การสมภาษณกลมยอย (Small Group)และการสงเกตการณ

(Observation) นอกจากนยงไดมการสมภาษณขอมลจากผอาวโสชมชน ททราบประวตความเปนมา

ของชมชนพวาเปนอยางด ดงนนการนาเสนอผลการศกษาในบทท 4 ผวจยจะแบงหวขอเพอตอบ

คาถามวจยหลกและวตถประสงคของการศกษาออกเปน 3 หวขอใหญ ๆ ดงน

1. บรบททางประวตศาสตรของตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร

2. ปจจยทมผลตอการเกดปญหาระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว

จงหวดจนทบร

3. แนวทางในการจดการปญหาระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว

จงหวดจนทบร

บรบททางประวตศาสตรของตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร

ในการศกษาเรองราวอนเปนทมาของปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบล

พวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ผศกษาเหนวาเพอใหเกดความชดเจนและมความเปนรปธรรม

เชงประจกษ ทขอมลหลกฐานสามารถยนยนเชองโยงไดในขอบเขตดานระยะเวลา ทผวจยไดทา

การศกษา ในบรบทของเนอหา จงสมควรอยางยงทตองทาความเขาใจถงโครงสรางพนฐานดานตาง ๆ

ทงทางดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรมตลอดจนประวตศาสตรความเปนมาของชมชน

ตาบลพวาใหชดเจนเสยกอน เนองจากแนวคดการวจยเชงประวตศาสตรมความเชอวา อดตเปนทมา

ของปจจบนและปจจบนมผลสการเปลยนแปลงไปในอนาคต โดยสามารถแบงออกเปน 3 ยค ดงน

1. ยคเศรษฐกจเพอการยงชพและแลกเปลยน

2. ยคเศรษฐกจเพอการยงชพและเหลอขาย

3. ยคเศรษฐกจเพอการขาย

Page 2: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

52

 

ยคเศรษฐกจเพอการยงชพและแลกเปลยน ผลการศกษาทไดจากการสมภาษณแนวประวตศาสตรชมชนของผอาวโสชมชนทเปนตระกลดงเดมของชมชนพวา มขอคนพบวา เมอราวป พ.ศ. 2480 ชมชนพวาเปนชมชนทอยหางไกลความเจรญ ในลกษณะไกลปนเทยงและอยในเขตพนทปาสงวน ขนอยภายใตการปกครองในยคดงเดมของอาเภอทาใหม จากการศกษาประวตศาสตรชมชนมขอคนพบวา สาเหตทชาวบานเรยกชอชมชนนวา ชมชนพวานน เนองจากบรเวณดงกลาวมตนพวาขนอยมากมาย ชาวบานในสมยนนจงไดตงชอชมชนแหงนวา “ชมชนพวา” (ตนพวา หมายถง ตนไมทมลกษณะคลายตนมงคด ทมอยเปนจานวนมากในเขตพนทตาบลพวา) (บญเลศ ดชตา. สมภาษณ. 2558) ชมชนพวาถอไดวาเปนชมชนใหมทเกดขนหลงยคแหงการพฒนาคอการใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พ.ศ. 2504 เปนตนมา ชาวบานในชมชน พวาจงเปนทอยอาศยของกลมคนหลายชาตพนธ ทมการอพยพจากจงหวดตาง ๆ ทวประเทศเปนจานวนมากกวา 30 จงหวด แตสวนใหญแลวจะเปนกลมคนทมาจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ กรณดงกลาวสะทอนใหเหนไดจากคาสมภาษณของทายาทตระกลดงเดมรนหลานทวา “คนในชมชนพวาสวนใหญบรรพบรษอพยพมาจากทอน มารวมกนอยรอยพอพนแม แตกรกกนดไมเคยทะเลาะเบาะแวงกน” (กญญา ดชตา. สมภาษณ. 2558) ตอมาในป พ.ศ. 2505 เกดการอพยพมาตงถนฐานในชมชนพวา เนองจากสภาพทางภมนเวศของชมชนพวานนคอนขางมความอดมสมบรณทงสภาพดน นา ปาไมและอากาศ ซงกลมผทอพยพมาตงถนฐานดงกลาว ประกอบไปดวยกลมคนรวมสามกลมใหญ ๆ ดงน กลมทหนง เปนกลมคนทองถนจงหวดจนทบร ทมอาชพรบจาง เชน คนรบจางตดไมเพอสงขายใหแกโรงเลอยพงษเกษม ขณะตดไมจะมคนคมเวลาตด คนคมดงกลาวประกอบไปดวยผมอทธพลทองถนรวมถงพวกปาไมซงเปนบคคลของรฐ ตอมากลมคนตดไมดงกลาวเรมเขาจบจองทดนในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว ดวยวธ การบกรกถางปา กลมทสอง เปนกลมชาตพนธกวยหรอกย ซงคนกลมนคนไทยมกเรยกวาคนสวย ซงเปนชอท คนกวยไมยอมรบ เนองจากถกแปลวาเปนคนชายขอบ จนถงปจจบนคนกลมนยงคงมรกรากและทายาทอยในตาบลพวา หมท 3และกลมทสาม เปนกลมผอพยพมาจากภาคอสานเปนหลกซงเปนการอพยพเนองจากประสบภยแลง (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 4 - 5) ในทวงทานองเดยวกนในป พ.ศ. 2509 เกดการอพยพของกลมชาตพนธกวย ในการตงถนฐานอยท หมท 2 ซงมพนทตดตอกบเขาชะเมา ทงนเนองจากพนทบรเวณดงกลาวคอนขางอดมสมบรณไปดวยสมนไพรและพนธไมนานาชนด โดยการอพยพครงนกลมกวยเรมตนดวยการรบจางเปนลกไรใหกบนายทนผปลกมนสาปะหลง สาหรบกลมกวยทอพยพเขามาบกเบกครงแรกมดวยกนทงหมด 4 ครอบครวและกลายมาเปนตระกลหลกของตาบลพวา ปจจบนไดแก 1) ครอบครวนายกาน ดชตา 2) ครอบครวนายพรม ผวออน 3) ครอบครวนายบว พดศรและ 4) ครอบครวนายฮย เสามน (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 7 - 8)

Page 3: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

53

 

อยางไรกตามในป พ.ศ. 2510 สภาพโดยทวไปของชมชนพวายงคงเปนปาไมรกทบและเรมมนายหนาหรอนายทนเขามาทาสมปทานปาไม มการจายเงนซอปาไมในราคาถก จากนนแลวกมการถางปาหรอทเรยกวาการลางทอง หมายถงการโคนตนไมใหญออกไปเพอสรางทอยอาศย กระนนกตามวถชวตของชาวชมชนพวายงคงตองมความสมพนธกบปาไมและสงแวดลอมตามธรรมชาต จากการสมภาษณประวตศาสตรชมชนจากคาบอกเลา มขอคนพบวา ชาวบานสวนใหญไมคอยไดมโอกาสเหนชางปา รวมถงสตวปาชนดอน ๆ เนองจากสภาพปาขณะนนมความอดมสมบรณและเมอชางปารวมไปถงสตวปาชนดอน ๆ เจอคนกจะหลบหนโดยอาศยปาไมเปนทซอนกาบงตว อยางไรกตามจากประสบการณของชาวบานเลาใหฟงวาสมยโบราณมความเชอทถายทอดกนตอ ๆ มา จากรนสรนวาชางเปนสตวทมญาณ เนองจากหากมผใดเขาไปบกรกทาลายปาและกลาวคาพดทไมเหมาะสม เปนไปในลกษณะลวงเกน ดถก กมกจะถกชางปาทารายหรอไมกทาลายขาวของ พชผลทางการเกษตร แตไมเคยมประวตศาสตรทกลาววาชางเคยทารายคนจนถงชวต (สารวย สขเมอง. สมภาษณ. 2558) ชมชนพวาเกดการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจครงสาคญในป พ.ศ. 2511 เปนชวงทรฐบาลประกาศใหมการเปดสมปทานปาในเขตตาบลพวา จนนาไปสการตดไมมากจนกระทงพนทปาหมดไปทาใหรฐตองสงปดปา แตพวกของทางราชการคอปาไมเอง กยงแอบลกลอบตดไมอยและรกขนไปถงเขตเขาชะเมา ขณะนนเองกมชาวบานกลมหนงลกขนตอตานการตดไมบนเขาชะเมา โดยมกานนเนยมเปนแกนนาปลกจตสานกของชาวบาน จนในทสดการตอตานการตดไมบนเขาชะเมากประสบความสาเรจทาใหเขาชะเมายงคงหลงเหลอพนทปาอนอดมสมบรณอย (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 12) อกทงเกดการเลอกตงผใหญบานเปนครงแรกในตาบลพวาทหมบานซอย 2 ซงชาวบานไมใหความสาคญมากนกเพราะตองเดนทางไปเลอกตงไกล โดยภาพรวมกยงคงปกครองกนเองและชวยเหลอกนเองอยดวยความสมพนธของเครอญาต (บญเลศ ดชตา. สมภาษณ. 2558) ป พ.ศ. 2512 กลมชาตพนธกวยเรมเขามามบทบาทดวยการอพยพลงมาจบจองทดนเพออาศยและประกอบอาชพเพมมากขน อพยพโยกยายมาจากทางจงหวดสรนทรอกหลายครอบครวจนในเขต หม 2 ของตาบลพวาเกอบทงหมบานลวนเปนกลมชาตพนธกวยอาศยจนมาถงปจจบน (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 5) ป พ.ศ. 2514 ไดมการเปลยนแปลงทางดานการเมองการปกครองของชมชนพวา ในสมยการปกครองทองทของผใหญสา ตาบลแกงหางแมว ซงแตเดมอยในการปกครองของอาเภอทาใหมและไดรบการยกฐานะใหเปนอาเภอแกงหางแมว ดงนนชมชนพวากเปลยนชอเปนตาบลพวา โดยมกานนคนแรกคอกานนฉลวย ประจงใจ (บญเลศ ดชตา. สมภาษณ. 2558) เมอพจารณาถงสภาพทางเศรษฐกจของชมชนพวาเมอประมาณป พ.ศ. 2516 มผมาบกเบกเพอกอสรางทอยอาศยและเพอการประกอบอาชพ 3 กลม ไดแก กลมจากจงหวดสพรรณบร

Page 4: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

54

 

กลมทมาจากจงหวดนครราชสมาและกลมทมาจากจงหวดตราด ทงสามกลมนเขามาจบจองทดน ซงสมยกอนเปนปาดงดบมพวกปาไมมาอาศยอยกอนแลวแตไมถาวรและมคนตดไมของทางโรงเลอยพงษเกษมดวยเชนเดยวกบชมชนของกลมกวย จากการอพยพมาของทงสามกลมนทเขามาไมนานนก กไดชกชวนญาตพนองของตนเขามาอยอาศยในบรเวณน แกนนาผเรมบกเบกชมชนในขณะนนคอ นายบรรทม สมแสน ซงยายมาจากจงหวดระยองเพอหาพนททากน (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 6) กลาวโดยสรปแลวเมอพจารณาสภาพทางเศรษฐกจในยคแรกของชมชนพวา ทผวจยเรยกวายคดงเดม โดยเรมตงแตประมาณป พ.ศ. 2480 จนถงประมาณป พ.ศ. 2519 ซงมลกษณะรปแบบการผลตแบบเพอการยงชพและแลกเปลยน กลาวคอ วถการผลตสวนใหญทเกดขนภายในชมชนเปนการผลตทมงไวกนใชในครวเรอนเปนหลกและถาหากมสวนเหลอจากการบรโภคชาวบานกมกจะนาเอาผลผลตนน ๆ ไปแลกเปลยนกบสนคาอนทจาเปน สาหรบพลงการผลตกจะเปนการผสมผสานกนระหวางแรงงานทมอยภายในครอบครวผนวกกบแรงงานจากเครอญาต รวมกบพลงงานผลตจากสตวเลยง เชน กระบอใชไถนา โคใชลากเกวยนหรอไถไรสวนและชางสาหรบชกลากซง เปนตน ยคเศรษฐกจเพอการยงชพและเหลอขาย

จากการศกษาถงประวตศาสตรความเปลยนแปลงของชมชนพวามขอคนพบวา ตงแตป

พ.ศ. 2520 จนกระทงถงประมาณป พ.ศ. 2531 วถการผลตของชมชนพวาโดยเฉพาะอยางยงมการ

เปลยนแปลงการผลตจากการปลกพชเชงผสมผสานทมวตถประสงคในการผลตไวเพอการกนใชใน

ครวเรอนเรมมการเปลยนแปลงไปตามยคสมยทไดรบอทธพลมาจากเศรษฐกจทนนยมและลทธ

บรโภคนยม ทมอทธพลบบบงคบใหวถการผลตของชมชนพวาตองมการเปลยนแปลง จากเศรษฐกจ

เพอการยงชพ กาวเขาสยคเศรษฐกจเพอการยงชพและเหลอขาย กลาวคอ การนาเอาผลผลตทไดเกบ

ไวกนใชในครวเรอนสวนหนง สาหรบสวนทเหลอนนกจะนาไปขายภายในชมชนรวมถงชมชน

ละแวกใกลเคยง เศรษฐกจแบบเงนตราหรอเศรษฐกจแบบทแปรคณคาเปนเงนตราหรอทรพยสน

อนได เรมเขามามบทบาทครอบงาชาวบานในตาบลพวา ในลกษณะของน าซมบอทราย สาหรบ

ปรากฏการณตาง ๆ ทชใหเหนถงความเปลยนแปลงในยคเศรษฐกจเพอการยงชพหรอเหลอขาย

พอสรปไดดงน

ความเปลยนแปลงในยคนเรมจากป พ.ศ. 2520 ทมปรากฏการณวากลมคนชาตพนธกวย

เรมหนมาปลกมนสาปะหลงเพอขายใหแกนายทนโดยตรง ในการปลกมนสาปะหลงนกลมกวยตอง

ไปเปนลกจางเถาแกจวบ ซงเปนนกธรกจอยทแกงหางแมว หากผใดขาดเงนทนกสามารถกเงนทน

จากเถาแกจวบไดในอตราดอกเบยรอยละ 5 บาทตอเดอน (บญเลศ ดชตา. สมภาษณ. 2558)

Page 5: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

55

 

ตอมาในป พ.ศ. 2524 เกดภาวะราคามนสาปะหลงตกตา จากการทชาวบานหนมาปลกมน

สาปะหลงเปนจานวนมากตามกลมคนชาตพนธกวย มผลทาใหผลผลตมนสาปะหลงมากจนลนตลาด

มผลทาใหราคาตกตาและเกษตรกรผผลตเกดภาวะการณขาดทน ในการดงกลาวธนาคารเพอการเกษตร

และสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส) ไดแนะนาใหชาวบานพวาหนมาปลกยางพาราทดแทน (ชยยนต

ประดษฐศลป. 2550 : 6)

ผลของการทชาวบานชมชนพวาหนมาปลกพชเศรษฐกจทตองใชเงนลงทนมากขณะท

ราคาผลผลตตกตา ทาให พ.ศ. 2526 ชาวชมชนพวาเรมตกอยในวงจรหนจากการกยมเงนทงในระบบ

และนอกระบบมาทาการลงทนในภาคการเกษตร เชน ปลกยางพารา ปลกมนสาปะหลง เปนตน

(ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 8 - 9)

กระนนกตาม ความเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจทเกดขนจากวถการผลต จากการปลกพช

เชงผสมผสานไปเปนการปลกพชเชงเดยวดงเชนทผวจยไดกลาวมาแลวนน ถกซ าเตมจากแนวคดการ

พฒนาของภาครฐดวยการดาเนนนโยบายทอานวยความสะดวกดานสาธารณปโภคและสาธารณปการ

ใหกบทองถน เชน โครงการกอสรางและขยายถนนหนทาง โครงการขยายเขตการไฟฟาและโครงการ

ของการประปาหมบาน เปนตน กรณดงกลาวเหนไดจากในป พ.ศ. 2531 สานกงานเรงรดพฒนาชนบท

(พรช.) ไดจดทางบประมาณในการกอสรางถนนอดดนทาใหการเดนทางจากชมชนพวากบเขตเมอง

สามยานและตวอาเภอนายายอามมความสะดวกมากยงขน ในทวงทานองเดยวกนกรมปาไมไดเขามา

สพนทชมชนพวาและมคาสงปดปายงผลทาใหอาชพเกบของปาตองจบสนไป ปรากฏการณดงกลาว

ทาใหเกดการเปลยนแปลงขนอยางมากมายภายในชมชนพวาเนองจากชาวบานจาเปนตองปรบเปลยน

วถชวตในกระบวนการผลตใหม โดยเฉพาะอยางยงกลมชาวบานทเคยใชชวตผกพนกบปาในการ

ประกอบอาชพลาสตวและเกบของปาขาย จาเปนตองยตอาชพเดมและหนไปประกอบอาชพใหมซง

ขาดความชานาญ โดยตองอาศยเวลาในการเรยนรเพอลองผดลองถกอกหลายครง (ชยยนต

ประดษฐศลป. 2550 : 9 - 10)

การอธบายถงสภาพของความเปลยนแปลงในยคทสองของชมชนพวา ทผวจยเรยกยคนวา

ยคเศรษฐกจเพอการยงชพและเหลอขาย สอดคลองกบคาสมภาษณของผอาวโสทานหนงทวา

“พอคนกวยหนมาปลกมนสาปะหลงมาก ๆ และขายไดราคาดในยคแรก พวกเรากอยาก

รวยกบเคาบาง เลยพากนปลกมนสาปะหลงตามเคาไป พอมนสาปะหลงราคาตกตาพากนขาดทน

เปนแถว ๆ บางครอบครวเปนหนทง ธ.ก.ส.และนายทนในหมบาน เรยกวาตดหนสองทาง ยงดน

ยงเหนอย” (จรญ นามสมมต. สมภาษณ. 2559)

Page 6: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

56

 

ยคเศรษฐกจเพอการขาย เมอสวนราชการไดจดทาโครงการพฒนาชมชน โดยใหความสาคญเกยวกบการพฒนาโครงสรางพนฐานอนไดแก การกอสรางถนน ไฟฟาและประปา เปนตน ไดเกดภาพการเปลยนแปลงของชมชนพวาในลกษณะของการกาวกระโดด กลาวคอ หากยอนไปพจารณาสภาพโดยทวไปของชมชนพวาทเกดขนในป พ.ศ. 2480 ซงเปนเพยงชมชนทอยในเขตพนทปาสงวนและอยหางไกลความเจรญ การเดนทางสญจรไปมาโดยทางเทาไมมถนน อาศยแสงสวางจากตะเกยง หงหาอาหารจากฟนและทามาหาเลยงชพโดยอาศยความสมพนธกบธรรมชาตเปนหลก ทวาในปจจบนนบจากจดเรมตนในป พ.ศ. 2480 รวมระยะเวลาประมาณ 80 ปเศษ ชมชนพวามกระบวนการแบบพลกฝามอโดยเรมจากการสญจรโดยอาศยทางเดนเทากเปลยนไปเปนถนนหนทางทมทงถนนลกรง ถนนลาดยางและถนนคอนกรตเสรมเหลก จากวถชวตทค ามดมาตองอาศยแสงสวางจากตะเกยงกเปลยนมาเปนการใชไฟฟาทแวดลอมดวยสงอานวยความสะดวกมากมาย เชน โทรทศน แอรและอน ๆ เปนตน ขณะททรพยากรทอดมสมบรณทางธรรมชาตของตาบลพวาเรมถกกลนกนเหอดหายไป วถชวตของชาวบานทเคยมความผกพนกบธรรมชาต เชน ความสมพนธระหวางคนกบสมนไพรในปาหรอแมกระทงความสมพนธระหวางคนกบชางปากคอย ๆ เลอนหายตามไปดวย ดงนนในยคปจจบนนจงพบปรากฏการณทเปนขาวอยเนอง ๆ วา มโขลงชางปาไดออกมาลกลาน กดกนและทาลายพชสวนของชาวบาน จากการศกษาเชงคณภาพแนวประวตศาสตร โดยอาศยการลาดบเหตการณทางประวตศาสตรทเกดขนในเขตชมชนพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ปรากฏดงน พ.ศ. 2532 ภายใตนโยบายแปลงสนามรบใหเปนสนามการคาในยคทมพลเอกชาตชาย ชณหะวณ เปนนายกรฐมนตร ในการนชาวบานในชมชนพวาสามารถหารายไดเพมคอนขางงายจากการเปนนายหนาขายทดน ดงนนชมชนพวาจงเรมรบเอาแนวคดทนนยมและลทธบรโภคนยมเขามาสชมชน ในขณะเดยวกนกเกดกระบวนการซอขายสนคาผอนสงทเขามาใหบรการถงหมบานชานเรอนผลทสดกคอเกดลทธบรโภคนยมและการขยายตวของเศรษฐกจเงนตราในชมชนพวาขน กรณดงกลาวสอดคลองกบคาสมภาษณทวา “เดยวนสบาย อยากไดอะไรไมตองไปหางในเมองแลว เพราะมคนเคาเอาของมาขายใหถงหวบนไดบาน เรามหนาทเลอกซอหาเอา ซอเงนสดกได บรการเงนผอนกม” (บญเลศ ดชตา. สมภาษณ. 2558) ผลกระทบจากการทชาวบานชมชนพวาจาเปนตองดาเนนชวตทผกพนอยกบการบรโภคนยมนน นบตงแตปพ.ศ. 2536 การมชวตอยในระบบเศรษฐกจเงนตราและลทธบรโภคนยมทาใหชาวบานชมชนพวาตองประสบภาวะหนสนเรอรงจนกลายเปนวงจรปญหาทสาคญของชมชนพวา โดยเรมจากการกเงนจาก ธ.ก.ส. เพอนามาลงทนปลกยางพาราและการปลกทางเศรษฐกจอน ๆ

Page 7: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

57

 

เพอหวงทจะมรายไดเปนกอบเปนกา แตเมอผลผลตออกมาชาวบานไมสามารถนาเงนไปใชกบ ธ.ก.ส.ได เนองจากเงนทไดจากการจาหนายผลผลตถกนาไปใชจายฟ มเฟอยเสยเปนสวนใหญ ชาวบานชมชน พวาจงตองกเงนนอกระบบจากในและภายนอกชมชนมาใชหน ธ.ก.ส. (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 9) ผลกระทบจากการทชาวบานชมชนพวาดาเนนชวตโดยยดตดอยกบกระแสทนนยมและบรโภคนยมนเอง มใชสงผลกระทบแตเฉพาะชาวบานชมชนพวาเทานน หากแตผลทตามมายงมผลกระทบตอสงแวดลอมและชางปารวมไปถงการอยอาศยของสตวปาอน ๆ อกดวย สงทเปนปญหาและมปรากฏการณทชางปาเรมออกมาสรางความเสยหายใหกบผลผลตของชาวบานรวมถงการทารายชาวบานตาบลพวาเรมมมาตงแตป พ.ศ. 2540 โดยทประเดนรอนเกยวกบเรองนสามารถสรปและลาดบเหตการณตอเนองใหมองเหนภาพไดดงน ประมาณป พ.ศ. 2540 เกดเหตการณชางปามาบกกน ทาลายพชสวนของชาวบาน แตไมพบการทารายชาวบานจนถงขนบาดเจบหรอเสยชวต จานวนทเหนชางปามามากสดไมเกน 7 - 8 ตว ชาวบานพยายามรกษาทรพยสนและพชผลของตน โดยหาวธจดการปญหาโดยการทารวกนชาง ตอกระแสไฟฟาจากบานขนาด 220 โวลล ซงเปนเหตใหชางปาตาย 4 ตว กวางตาย 1 ตว นบเปน ครงแรกทสตวปาตาย โดยปจจบนซากสตวดงกลาวยงคงถกสตาฟฟอยทเขาชะเมาและเมอเกดเหตการณดงกลาวทชาวบานทาใหชางปาตาย จนเปนเรองฟองรองศาลกนอยหลายป ฐานผดตอกฎหมายในขอหาลาสตวปาคมครองโดยไมไดรบอนญาต มโทษจาคก 4 ป ปรบ 40,000 บาท หรอทงจาทงปรบตาม พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา ป 2539 ชาวบานจงเปลยนมาใชแบตเตอรแทน แตกไมสามารถหยดชางปาได ชางใชวธนางวงหกไมทบและขามรวไป ชาวบานหาวธใหมโดยใชลกปงปอง (ประทดพลลกกลม ๆ) ในการทาใหเกดเสยงดงไลชางปา แรก ๆ ชางตกใจ แตหลงจากนนกชนและลงมากนกลวย ออย พชไร ผลไม ทาลายบานเรอนเลก ๆ นอย ๆ แตไมไดการเผชญหนากน NGO และภาครฐ เรมคดโครงการวาทาอยางไรใหชาวบานปรบตวอยกบชางปาได โดยการจดเวรยามในการไลชาง ผลกดนชางออกไป โครงการ 1 ป หมดงบประมาณโครงการกหายไป หลวงปสาย วดวงศลาธรรมราม อ.แกลง จ.ระยอง คดโครงการ “ทางชางผาน” เพอทาเสนทางในปาเขาชะเมา เขาอางฤาไน ใหเปนเสนทางเดนทปลอดภยของชางปา โดยปลกตนไม พชไมหนามรมขอบปากนไมใหชางปาเดนออกนอกแนวเขตเสนทาง พรอมปลกพชทชางปาชอบแซมตามเสนทาง แตไมเปนผลเพราะชางไมเดนตามเสนทาง สวนอาหารปลกปบ ชางกนปบและชางปายงคงเดนเขาหมบานของชาวบานอยด โครงการวนเกษตร โดยการใหปลกพชทหลากหลายเพอใชประโยชนในครวเรอน เสรมจากการปลกพชเศรษฐกจ โดยไมตองลงทนมาก ฟนตวเรวจากการถกชางปาทาลายหรอบกกน เชน พชหนามโตเรว กฐน ยางนา ขเหลก ชางเหยยบกขนใหม เสยหายนอยและไมขาดทน พรอมปลกพชทกนชางได โครงการสรางโปงเทยม ทาบรเวณปา เพอใหสตวปามากนเปนแหลงอาหาร มเกง กวาง หมปา ชางปา (กญญา ดชตา. สมภาษณ. 2558)

Page 8: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

58

 

จากการศกษาผลงานทางวรรณกรรมของชยยนต ประดษฐศลป (2550 : 14 - 22) ซงมขอคนพบทนาสนใจวาในบรรดากลมคนทพยายามแสวงหาแนวทางในการแกไขปญหาระหวางคนกบชางปาทตาบลพวานน มใชมแคเพยงระหวางสวนราชการ ฝายประชาชนและกลมองคกรตาง ๆ เทานน หากแตยงมกลมคณะสงฆทเขามารวมในการแกไขปญหาเหลานรวมดวย โดยยดแนวทางในหลกพระพทธศาสนาในแงของความมเมตตาธรรมทผลการศกษาระบวาพระภกษรปหนงทมชอวาพระอาจารยสายไดธดงคผานมาจากนนไดรวบรวมปจจยซอทดนบรเวณชายเขาใกลหมบานสวยหมท 3 ตาบลพวา เพอปลกปาโดยหวงใหเปนพนทกนชนระหวางพนทอนรกษของเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนกบพนททากนของชาวบานโดยใหชอปาผนนวา “สวนปาอรญปยะวงศ” มเนอทประมาณ 1,000 ไร เพอเปนการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 14) สวนปาดงกลาวถอไดวาเปนแหลงทอดมสมบรณและมทศนยภาพทสวยงามเปนแหลงอาหารและแหลงพนธไม สวนปาดงกลาวเปนทางชางผานเปนสวนปาทเชอมตอระหวางเขตอนรกษพนธสตวปาเขาอางฤาไนและเขตอทยานแหงชาตเขาชะเมา – เขาวง เพอมงหวงเชอมปาสองผนนใหชางขามไปมาเพอแสวงหาอาหารและแลกเปลยนทางพนธกรรม รวมถงปญหาชางทาลายผลผลตในททากนของชาวบานและปญหาชางปาบกรกทาลายผลผลตในททากนของประชาชน ซงรวมไปถงปญหาทชาวบานทารายชางปาโดยรเทาไมถงการณ (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 22) แตเนองกนในป พ.ศ. 2540 เกดปญหาวกฤตเศรษฐกจ “วกฤตการณตมยากง” ทาใหชาวบานตาบลพวามปญหาหนสนทเรอรงเพมมากขน ประกอบกบมปรากฏการณทชางปาเรมออกมาสรางความเสยหายใหกบผลผลตของชาวบาน (ชยยนต ประดษฐศลป. 2550 : 22) เหตการณดงกลาวยงหาขอยตไมไดแตยงมแนวโนมของความรนแรงเพมมากยงขน ในปพ.ศ. 2548 เกดปรากฏการณชางปาเรมออกมาในชมชนมากขนจากเดม แตมากสดไมเกน 11 ตว ชาวบานเรมตงขอสนนษฐานวา ปาทไมมชางคอทสงชน แตพนทเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน ขนชอวาเปนทลานกวาง มแหลงนา มอาหาร ทาใหชางขยายพนธเรว ซงเหนไดจากภาพขาว วดโอตาง ๆ พบวา มลกชางจานวนมาก พรอมทงมคนบกรกพนทปา ทาใหแหลงอาหารนอยลง ประกอบกบชาวบานในอาเภอแกงหางแมวมการปลกพชทางการเกษตรหลายชนดทชางปาชนชอบ เชน ออย กลวย สปปะรด ทาใหชางปาออกมาเรอย ๆ และเสนทางงายตอการเดนของชาง ชางปามกลม มสงคม มจาโขลง จาฝง ตวไหนเขาฝงไมไดกจะแยกตวปลกจากฝงมา เมอมชางตวหนงลงมาในหมบาน จากนนชางปาตวอน ๆ กจะตามลงมา นาฝงเขามาและนอกจากนชาวบานเชอวามชางปลอย จากโครงการชวยชาง เพราะชางเชองมาก ไดยนเสยงเพลงกจะเตน ยมได ไมกลวคน แตไมมหลกฐาน กรณดงกลาวสอดคลองกบคาสมภาษณทวา “ยงแกเหมอนยงย เพราะมปรมาณโขลงชางออกมาสรางความเดอดรอนใหชาวบานมากขนเรอย ๆ” (กญญา ดชตา. สมภาษณ. 2558)

Page 9: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

59

 

จากความเดอดรอนอนเกดจากปญหาของชางปาทเขามาสรางปญหาความเดอดรอนใหกบชาวบานชมชนพวา ทางภาคราชการโดยเฉพาะอยางยงหนวยงานดานการปกครอง ไดพยายามแสวงหาแนวทางในการเยยวยาแกไข เพอปองกนไมใหเกดเหตการณรายแรงอนมผลตอชวตและทรพยสนของชาวบาน ดงนนในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2550 อาเภอแกงหางแมวไดจดทาโครงการเพอปองกนความขดแยงระหวางคนกบชางปาดวยการดาเนนการ “โครงการคกนชาง” โดยหลกการสาคญคอการขดคเพอกนขวางไมใหชางปาบกเขามากดกนพชผลทางการเกษตรของชาวบาน อนถอไดวาเปนมาตรการทางนโยบายอนแรกทมการดาเนนกจกรรมอยางเปนรปธรรม (อาเภอแกงหางแมว. 2550 : 42) อยางไรกตามแนวทางตาง ๆ ทไดกลาวมาแลวนน ยงไมสามารถมผลในเชงปฏบตไดอยางย งยน ทงนเพราะในวนท 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2552 เมอเวลา 13.26 น. เกดเหตชางปาแมลกออน 3 เชอก เหยยบชาวบานทออกหาของปาบนเขาคลองแดง หมท 12 ตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร เสยชวต โดยเจาหนาทอาสาสมครกภยสวางกตญญธรรมสถานจนทบรและเจาหนาทอทยานเขารอยตอ 5 จงหวด ใชระยะเวลาเดนทางไปยงทเกดเหต ประมาณ 4 ชวโมง ซงระยะทางทเดนเปนปาขนาดใหญและยงคงเปนปาธรรมชาตทสมบรณ หลงเดนทางมากพบผเสยชวตนอนเสยชวตอยบรเวณกบกอไผทหกพง มชาวบานทขนมามงดอยมาก ผเสยชวตชอ นายวรสทธ หนาแนน อาย 48 ป อยบานเลขท 26/2 หม 12 ตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร จากการสอบถามนายเดนชย ราธวงศ ลกเลยงผเสยชวตและอยในเหตการณทราบวา นายวรสทธ ผเสยชวตและตนพรอมเพอนผตายไดขนเขามาหาของปาและไดพบชางแมลกออน 3 เชอก พวกตนจงวงหนไป คนละทศคนละทาง พอตนหนพนแลวจงออกตามหานายวรสทธและมาพบวาถกชางปาเหยยบเสยชวตแลว (“ชางปาแมลกออนเหยยบชาวบาน”. ออนไลน. 2552) ทามกลางความมงมนทจะแสวงหาแนวทางแกไขความขดแยงระหวางคนกบชางปา อนเกดจากความรวมมอของทกภาคสวน แตในวนท 17 มนาคม พ.ศ. 2555 กเกดเหตการณรายแรงกบชาวบานขนอกครง เมอเวลา 01.35 น. ร.ต.อ.ณฐวฒ แสนสข รอยเวร สภ. แกงหางแมว จงหวดจนทบร รบแจงจากนายพทกษ ยงยง หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน เขตรอยตอ 5 จงหวด วามชายเคราะหรายออกไปหาของปาทบรเวณเขาอางฤาใน เขตรอยตอ 5 จงหวด หม 12 ตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร แลวถกชางปาทารายเสยชวต รดไปตรวจสอบพรอมดวยเจาหนาทอาสาสมครกภยสวางกตญญธรรมสถานจนทบร ทเกดเหตตองใชเวลาเดนเทาเขาไปประมาณ 3 ชวโมง พบศพนายสมชาย กญหา หรอชายนอย อาย 50 ป สภาพนงพงขอนไมใหญ เลอดออกปากจมก มรอยฟกช าบรเวณแขนขาและคอหก ใกลกนมสนขนอนเฝาศพอย จากการสอบถาม นางจาลอง ออนจนทร อยบานเลขท 124 หม 12 ตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ทราบวา นายสมชาย ผตาย เปนคนงานกรดยางของตน ชวงเชาผตายบอกวา จะเขาไปในปาหายงสตวปา กบพวกคนงานดวยกนอก 2 คน ซงอยหางจากบานพกอาศยประมาณ 3 ก.ม. กระทงหายตวไปและมาทราบขาวอกครง

Page 10: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

60

 

นายสมชาย ถกชางปาไลทารายรางกายจนเสยชวตแลว นายรงรว จอมเปราะ อาย 30 ป เพอนทไปดวยกน ใหการวา กอนเกดเหตตนผตายและสนข ของผตายอก 5 ตว ไดไปบรเวณเขาอางฤาใน เขตรอยตอ 5 จงหวด เพอจะหาของปาและในละแวกนนมบอน าจงไดแวะหาปลากนและพบกบชางปาทกาลงกนน าอยพอด เพอนอกคนหนงไดวงขนตนไม แลวตระโกนเรยกใหผตายวงขนตนไม แตผตายกบเดนไปไลชางปา จนกระทงชางปาไดวงไลผตายกบสนขและใชงาแทงไปทลาตวของผตาย กอนจะกระทบซาอกครงจนเสยชวต ตนเหนวาไมดจงไดวงหนเอาตวรอด แลวแจงใหนายจางทราบและแจงเจาหนาทมาตรวจสอบดงกลาว (“หนมกรดยางถกชางปากระทบดบอนาถ”. 2555 : 1) จากกรณดงกลาวเมอประชาชนชาวบานไดรบความเดอดรอน ทางอาเภอแกงหางแมวกมไดนงนอนใจ ไดพยายามคดคนแนวทางในการแกไขปญหาในเรองนอยางเตมท โครงการสาคญโครงการหนงถกหยบยกขนในป พ.ศ. 2556 โดยทอาเภอแกงหางแมวจดทาโครงการ “คนปาใหแกง คนแหลงอาหารใหชาง” โดยมหลกการทสาคญคอการหาแหลงอาหารเพมเตมใหชางปา เพอปองกนความขดแยงรนแรงระหวางชาวบานกบชางปาโดยมวธดาเนนการไดแก การขดสระน าขนาดใหญเพอไวสาหรบใหชางดมกน การจดชดปฏบตการขบไลชางปา การจดไฟฟาสองสวางรวมถงการปลกพนธไมยนตน เปนตน (อาเภอแกงหางแมว. 2556 : 18) กระนนกตามแมวาภาครฐจะพยายามแกไขอยางสดความสามารถแลวกตาม แตจากการลงพนทสมภาษณขอมลเชงลกจากผมสวนไดสวนเสยของผวจย ยงคงพบวา ปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปามไดหมดไปหรอมไดชะลอความรนแรงลงหากแตมแนวโนมในการเพมความรนแรงเพมมากขนเรอย ๆ จนถงขนชางปาทารายชาวบานจนไดรบบาดเจบและเสยชวต กรณดงกลาวสอดคลองกบคาสมภาษณทวา “ชางปาทพบเหนไดเพมมากขน จากอดตทเคยพบเหนแคสามถงสตวแตเดยวนกลายเปนเจดสบถงแปดสบตวแลว” (ประเคน คาช. สมภาษณ. 2559) เมอวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2556 เกดเหตการณในลกษณะเดยวกนขนอกครงเมอโขลงชางปากวา 50 เชอก บกทาลายพชสวนและเขาทารายชาวบาน รวมถงคนกรดยาง ทบานเขากลวย หมท 1 ตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร เสยหายคอนขางมาก โดยทชาวบานทาหนงสอขอรองหนวยงานภาครฐชวยเหลอเรงแกไข (“โขลงชางปาบกทาลายพชสวนชาวบานเสยหายยบ” .2556 : 1) จากการศกษาถงมาตรการและแนวทางแกไขปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปาทอาเภอแกงหางแมว ทมมาตงแตป พ.ศ. 2540 จนถงป พ.ศ. 2557 ยงไมมแนวโนมวาจะสามารถยตปญหาตาง ๆ ลง จงเกดแนวคดใหมขนอกครงในป พ.ศ. 2557 ภายใตกจกรรมทอาเภอแกงหางแมวไดจดทาโครงการเชงรกโครงการใหมภายใตชอโครงการ “สรางรวกระแสไฟฟาเพอปองกนชางปา” มวตถประสงคเพอลดความเสยหายจากการทชางปาออกมาหากนในพนทการเกษตรของชาวบาน

Page 11: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

61

 

การปองกนมใหชางปาถกทารายจากชาวบานทอาจใชอาวธปนทาใหชางปาเสยชวตและเพอสรางความมนใจใหกบประชาชนในการประกอบอาชพ (อาเภอแกงหางแมว. 2557 : 4) นอกจากนนแลวยงมการสนบสนนแนวทางศกษาเพอนาไปสการแกไขปญหาของโครงการมลนธอนรกษปารอยตอ 5 จงหวด ของพลเอกนมต วงษสวรรณ จดทาโครงการขดคกนชาง ในพนทตาบลพวา แตชาวบานไมเหนดวยเพราะตองตดไมกนออกจากชมชน ซงถอวาเปนการทาลายปา พนทปาเสยหาย โดยชมชมพวามซอกซอยทาใหชางปาสามารถเดนออกมาทางนไดและเมอเขาสฤดฝน เมอฝนตกลงมากจะทาใหดนทขดไวไหลกลบลงไปเหมอนเดม ไดผลระยะสน (กญญา ดชตา. สมภาษณ. 2558) ทามกลางการแกไขปญหาจากหลายฝาย พบการศกษาครงนยงพบวามปรากฏการณ ทโขลงชางปาออกมาอาละวาดกดกนพชสวนของชาวบานอยเนอง ๆ รวมถงออกมาสรางความเดอดรอนใหกบประชาชนผสญจรตามทองถนนโดยเรมจากเมอวนท 27 ตลาคม พ.ศ. 2557 เมอเวลา 21.00 น. ผสอขาวไดรบรายงานจากชาวบานวามชางปาจานวน 6-7 ตว ตลอดจนชางปาโขลงอน อกไมตากวา 10 ตว ยงกระจาย วนเวยนหากนอยแนวเชงเขา ตดกบพนททางการเกษตรของชาวบาน หมท 3 หมท 5และหม 12 ตาบลทงเบญจา อาเภอทาใหม จงหวดจนทบร กอนทเดนลดเลาะตามสวนผลไมของชาวบาน ขณะทการชวยเหลอเบองตน ทาไดแคเพยงผลกดนชางปาใหออกหางจากพนทชมชน โดยไมใหเกดผลกระทบกบทงชางปาและชาวบาน ทางดานนายพทกษ ยงยง หวหนาพทกษปาสระมน เขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน ยงเปดเผยอกวา เมอชวงเวลาประมาณ 20.45 น.วนเดยวกนไดรบแจงจากชาวบาน หมท 3 ตาบลทงเบญจา อาเภอทาใหม จงหวดจนทบร วามฝงชางปาจานวน 6-8 ตว กาลงกดกนกงไผและพชไรของชาวบานไดรบความเสยหายเปนบรเวณกวางและจากการสอบถามนายสชาต รตนวรรณ ชาวบานหมท 3 ตาบลทงเบญจา ทราบวาฝงชางปา ฝงนไดเขามากดกนกงไผและพชสวนผลไมของตนเองและของชาวบานทใกลเคยงเมอวนกอน จงทาใหชาวบานททราบขาวและอยบรเวณดงกลาวเกดความกลววาฝงชางปาจะทาราย สวนทางเจาหนาทปาไมตองทางานกนอยางหนกและเรงผลกดนโขลงชางปาทยงวนเวยนหากนใกลกบสวนผลไม ในพนทตาบลทงเบญจาใหออกหางจากชมชน หลงจากพบวา มชางบางตวเรมดราย (ปรญญา เกษราธกล. 2557) จากนนไมนานกเกดลกษณะเชนเดยวกนอกในวนท 9 พฤศจกายน พ.ศ. 2557 ชางปาจานวนกวา 10 ตวไดเดนลงมาหากนในพนท หม 6 หม 7 และหม 14 ตาบลทงเบญจา อาเภอทาใหม จงหวดจนทบร กอนทเดนลดเลาะตามสวนผลไมของชาวบานและสรางความแตกตนใหกบชาวบานทไดพบเจอเปนอยางมาก นายพทกษ ยงยง หวหนาชดเฝาระวงตดตามชางปาออกหากนนอกพนทเขตรกษาพนธสตวปา เขาอางฤาไน พรอมชดเจาหนาทเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน ตลอดจนชาวบานไดนารถยนตมาขวางถนน เพอเปนการปดกนการจราจรชวคราวบรเวณตามแยกของหมบาน

Page 12: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

62

 

ซงพลายสดอแกวจะเดนหากนตามสวนของชาวบานเปนระยะ ๆ ในกรณดงกลาวนนนายสวาง ทพยนกล หวหนา เขตรกษาพนธสตวปา คลองเครอหวายฯ พรอมกาลงของเจาหนาท ตองคอยนาผลไมเชน กลวย ออย มาใหชางเพอตอนไมใหชางพลายสดอแกว เขาใกลบานเรอนหรอทารายผคนทมาจอดรถมงด ทางเจาหนาทปาไม ยงกลาวอกวาชวงนไดวางกาลงตดตามเฝาสงเกตการณพฤตกรรม พลายสดอแกว มาตลอดนานรวมเดอนและยงพบวาอาการอกเสบทเทาของพลายสดอแกว เรมมอาการทเลาเบาลงไมตนกลวคน ไมมอาการดรายและยอมเชอฟงเจาหนาททเดนตดตาม ซงขณะน เจาหนาท ไดวางแผนตอนชางพลายสดอแกวใหเดนตามเสนทางสายในทมแหลงชมชนอยนอยและเพอใหปรบตวเขากบพนทปาใหมากทสด พรอมกบเตอนชาวบานอยาไดทารายชางปาตวน โดยเดดขาด โดยเฉพาะการจดประทดหรอยงปนสงเสยงดง เพราะอาจทาใหชางตนตกใจ สรางความเสยหายแกทรพยสนและชวตของทานได สวนระยะยาวทางจงหวดมแผนโครงการทจะจดหาสถานทแหลงอาหารทสมบรณใหชางอยอาศยและไมออกมารบกวนชาวบาน เบองตน รบทราบวา ทาง อาเภอแกงหางแมว มชาวบาน ประชาชนจตอาสาเตรยมทาโครงการปลกพชอาหารใหชางเพอสรางความสมบรณแกธรรมชาต เพมขนซงทางจงหวดจะเขาชวยเหลอเรงรบดาเนนการตอไป (ปรญญา เกษราธกล. 2557) จากนนมาอกเพยงหนงวนกลาวคอในวนท 10 พฤศจกายน พ.ศ. 2557 นายเฉลม เมองทรก

ชาวบานหมท 7 แจงวามชางปาจานวนกวา 18 ตว ตลอดจนชางปาโขลงอน อกไมตากวา 4-5 ตว

ยงกระจาย วนเวยนหากนอยแนวเชงเขา ตดกบพนททางการเกษตรของชาวบาน เดนลงมาหากน

ในพนท หม 4 หม 7 และหม 14 ของตาบลทงเบญจา อาเภอทาใหม จงหวดจนทบร กอนทเดนลดเลาะ

ตามสวนผลไมและทาลายขาวของชาวบานพงเสยหาย นายพทกษ ยงยง หวหนาชดเฝาระวงตดตาม

ชางปาออกหากนนอกพนท เขตรกษาพนธสตวปา เขาอางฤาไน พรอมชดเจาหนาทเขตรกษาพนธ

สตวปาเขาอางฤาไน ตลอดจนผใหญบานและชาวบาน ตองคอยจดเวรยามผลดเปลยนเฝาระวงชางปา

เนองจากในขณะน ขณะทเจาหนาทปาไมและชาวบานไดชวยเหลอเบองตนแคเพยงผลกดนชางปา

ใหออกหางจากพนท โดยไมใหเกดผลกระทบกบทงชางปาและชาวบาน นอกจากนราษฎรคนดงกลาว

ยงกลาวเพมเตมอกวาเมอสองวนกอนชางปาจานวนหลายตวไดออกมากดกนตนกลวยและตนมะละกอ

ตลอดจนถงทอพวซ ซงกไดรบความเสยหายเปนวงกวาง สวนคาความเสยหายนายเฉลม ประเมนไว

ประมาณ 200,000 กวาบาท สวนชาวบานใกลเคยงททราบขาวและอยบรเวณดงกลาว ตางเกดความกลว

ฝงชางปาจะมาทาราย ทางเจาหนาทปาไมจงตองมการสลบเวรยาม กอนทจะมการเรงผลกดนโขลง

ชางปาทยงวนเวยนหากนใกลกบสวนผลไม ในพนทตาบลทงเบญจาใหออกหางจากชมชน หลงจาก

ทพบวา มชางปาบางตวเรมดราย (ปรญญา เกษราธกล. 2557)

Page 13: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

63

 

นอกจากแนวทางทสวนราชการภาครฐไดดาเนนการเกยวกบปญหาชางปาอยางเขมขนแลว

ภาคประชาชนเองยงไดรวมกนชวยเหลอสนบสนนการแกไขในเรองดงกลาวดวย โดยในวนท 11

ธนวาคม พ.ศ. 2557 เจาหนาทอาสาชดดแลโขลงชางปาได นาขนน กลวย สบปะรดและออย ไปเทกอง

ขางสระน าใหกบโขลงชางปาไดมอาหารกน เพอลดความเดอดรอนไมใหชางปาเขามาทาลายพนท

การเกษตรของชาวบาน ซงหลงจากนนไมนาน โขลงชางปาจานวนหลายตวไดพากนลงมากนผลไม

ทเทไวจนหมดเกลยง ซงจากการสงเกตในจานวนโขลงชางปาทพบนนมชางปางายาวประมาณ 1 ฟต

4-5 ตว ทคอยกนและปกปองลกชางในกลมไมใหมอนตราย ซงในเรองน นายหทย แจมสวาง อาย

42 ป เจาหนาทกองกาลงอาสาดแลชางปาและทรพยสน กลาววาสาเหตนาจะมาจากความแหงแลง

บนเขาแหลมคงไมมแหลงอาหารและแหลงนาใหโขลงชางปากนและชวงนกเขาชวงหนาแลงอาหาร

จงมกจะมไมเพยงพอ ซงตนเองคดวาอกประมาณเดอนถงสองเดอนชางปากจะไมนาจะมอาหารท

เพยงพอใหกน จงอยากขอวงวอนผใจบญและมจตศรทธา รวมบรจาคผลไมใหชางปาไดทสานกสงฆ

ปฏบตธรรมฟนฟจตกรรมฐานบานคลองโปงเขาแหลมไดตลอดทงวนและจากการสมภาษณนายหทย

แจมสวาง ยงกลาวเพมเตมอกวา หลงจากทตนเองและอาสาชดดแลชางปา ไดนาผลไมตาง ๆ มาเทกอง

ขางสระนาในพนทโปงเทยมพบวาไดมโขลงชางปาหลายตวลงมากนอาหารและลงเลนน าเกอบทกวน

ทสาคญโขลงชางปา ยงไมเขาไปทาความรบกวนพนทการเกษตรของชาวบานในหมบานดงกลาว

อกดวย (ปรญญา เกษราธกล. 2557)

เมอพจารณาการแสวงหาแนวทางแกไขของสวนราชการโดยเฉพาะอยางยงยทธศาสตรของ

จงหวดจนทบรทมตอการแกไขปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปานน การศกษาพบวา ในป

พ.ศ. 2558 จงหวดจนทบรประกาศเขตภยพบตกรณชาตปาทารายราษฎรบาดเจบและทาลายทรพยสน

และพชผลทางการเกษตรเสยหายในพนทอาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร (จงหวดจนทบร. ประกาศ.

2558)

อยางไรกตามเมอพจารณาในภาพรวมพบวาในป พ.ศ. 2558 ไดเกดเหตการณความขดแยง

ระหวางชาวบานในตาบลพวากบชางปาหลายครง สามารถสรปผลการศกษาครงนเปนลาดบเหตการณ

ไดดงตอไปน

วนท 14 มกราคม พ.ศ. 2558 คนงานรบจางกรดยางพารา หมท 1 ตาบลพวา สองสามภรรยา

กาลงหยอดน ากรดภายในสวนยางพาราหลงบาน พบชางปาตวใหญ อาการตกมน วงตรงเขามาหา

ทารายใชงวงฟาดเขากลางหลงอยางแรง แลวเดนหนเตลดหายเขาไปในปา ทาใหรอดตายอยางหวดหวด

(ปรญญา เกษราธกล. 2557)

Page 14: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

64

 

วนท 15 มกราคม พ.ศ. 2558 โขลงชางปากวา 70 เชอก ออกจากเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนบกรกเขาหากนในพนทของชาวบานอาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบรและไลทารายชาวบานจนไดรบบาดเจบซโครงหก (“แกงหางแมวประกาศพนทภยพบตชางปา”. 2558 : 1) ความคบหนาโขลงชางปากวา 70 ตว รกทชาวบานลาสดแตกกลมถอยรนเขารอยตอเขตอนรกษ สวนพลายถางจาฝงชางปาเจาถนตกมน อาละวาดไลทารายคนงานกรดยางบาดเจบ วนท 16 มกราคม พ.ศ. 2558 ผวาราชการจงหวดจนทบรออกประกาศใหพนทตาบลพวาเปนพนทภยพบตชางปา หลงคณะกรรมการแกไขความเดอดรอนของจงหวดพบวา มโขลงชางปานบรอยเชอกบกรกเขาหากนในพนทเกษตรกรรมและทารายชวตสงของชาวบาน (“แกงหางแมวประกาศพนทภยพบตชางปา”. 2558 : 18) วนท 17 มกราคม พ.ศ. 2558 ความคบหนาโขลงชางปากวา 100 ตว ยอนกลบหากนรกทชาวบาน เครองโดรนขนบนพบแตกกลมกบดานในเกาะกลางหมบาน ทองถนเทงบเรงขดคกนชะลอชางปาสรางความเสยหาย (ปรญญา เกษราธกล. 2558) วนท 18 มกราคม พ.ศ. 2558 เวลา 08.45 น. จนทบรประกาศ ตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว เปนพนทภยพบตชาง หลงโขลงชางปาอางฤาไนนบรอยบกถลมไรมนสาปะหลงประธานสภาทองถนเสยหายกวา 10 ไร ขณะเจาหนาทฝายปกครองปองกน ทหารและเจาหนาทกรมปาไมรวมประชมวางแผนเรงอพยพชาวบานออกนอกพนทชวคราวเพราะเกรงไดรบอนตรายจากชางปา (“จนทบรประกาศ ตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว เปนพนทภยพบตชาง”. 2558 : 1) วนท 27 มกราคม พ.ศ. 2558 ความคบหนาโขลงชางปาอางฤาไนกวา 100 ตว เจอประทดทชาวบานจดไล ทาใหแตกฝงบกหากนถลมไรมนสาปะหลงประธานสภาทองถนเสยหายกวา 10 ไร ขณะทคนงานเกบเกยวผลผลตทเหลอออกขาย หวนโขลงชางปายกพวกมาอกรอบ (ปรญญา เกษราธกล. 2558) วนท 30 ตลาคม พ.ศ. 2558 เกดเหตการณชางปาพลายงายาวตกมน อาละวาดไลกระทบกอนใชงาแทงชาวบานดบสยอง 2 ศพ ทพนทหมท 2 และหมท 5 ตาบลขนซอง ซงเปนพนทตดตอกบตาบลพวา โดยหลงเกดเหตชางปาไดเตลดหนเขาไปในปารอยตอเขตอทยานเขาสบหาชน สาหรบผเสยชวตในกรณดงกลาวชอนายทวพล พวงกระโทก อาย 41 ปและนางสาวระดาวรรณ รสฟ ง อาย 27 ป (ปรญญา เกษราธกล. 2558) วนท 24 ธนวาคม พ.ศ. 2558 มลนธอนรกษปารอยตอ 5 จงหวด รวมกบทหารและชาวบาน ลงเสาสรางรวกนชางเดนหนาโครงการแกงหางแมวโมเดล หวงใหคนกบชางอยรวมกนอยางสนต (ปรญญา เกษราธกล. 2558)

Page 15: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

65

 

ปจจยมผลตอการเกดปญหาระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร จากการศกษาเกยวกบปจจยททาใหเกดปญหาระหวางคนกบชางปา ในเขตพนทตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ผลการศกษาทผวจยสามารถเกบรวบรวมไดจากการศกษาเอกสาร การสมภาษณและการสงเกตการณมขอคนพบวา สาเหตปจจยหลกททาใหเกดปญหาดงกลาวนน สามารถสรปไดวา เปนปญหาความขดแยงอนเกดมาจาก 4 ปจจยหลก ไดแก 1. ปจจยดานการบกรกทาลายปา 2. ปจจยดานการขยายตวของถนน 3. ปจจยดานการเพมจานวนชางปา 4. ปจจยดานการเปลยนแปลงภมอากาศ

ปจจยดานการบกรกทาลายปา ผลการศกษาทวาดวยเรองเกยวกบปจจยสาเหตของการบกรกทาลายปา อนเปนสาเหตสาคญทาใหชางขาดทอยอาศยและแหลงความมนคงทางอาหาร จนตองพากนอพยพออกจากปาทเคยอยอาศยออกมากดกนและทาลายพชสวนผลไมของชาวบานตลอดจนชวตและทรพยสนของชาวบานในเขตพนทตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร มขอคนพบวาการบกรกทาลายปาในเขตพนทตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร มปจจยสาคญมาจากปจจยสองประการ ไดแก ปจจยดานการขยายตวของระบบทนนยม อนเกดจากการสรางพลวตของชมชนพวาทถอเอาวถการผลตของระบบทนนยมและระบบบรโภคนยมเปนจดประสงคหลก ทาใหชมชนพวาเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรว นอกจากนแลวยงมปจจยดานการปลกพชเศรษฐกจทมลกษณะของการปลกพชเชงเดยวเปนบรเวณกวาง เชน การปลกสวนยางพาราและการปลกไมยคาลปตส เปนตน หากพจารณาถงประวตศาสตรชมชนจะพบวา แตเดมนนชมชนพวาเปนชมชนทอยหางไกลความเจรญในลกษณะของชมชนทเรยกวา ไกลปนเทยง ทามกลางความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตทหลากหลาย ขณะทจานวนประชาชนทอยอาศยในบรเวณนมจานวนคอนขางนอย ทงนเนองจากในสมยอดตกาลนนชมชนพวาไมสามารถตดตอกบสงคมภายนอกไดสะดวก ดวยขอจากดของถนนหนทางและอปกรณในการเดนทาง นอกจากนแลวการดาเนนชวตยงตองกาวเผชญกบอนตรายนานบประการ ทงอนตรายจากสตวปาดราย เชน เสอ ชาง เปนตน ควบคกบอตราเสยงของการเกดโรคภยไขเจบ ทการแพทยสมยนนยงไมเจรญและมความจาเปนทตองพงพาอาศยการรกษาอาการเจบปวยดวยสมนไพร ซงไมคอยทนกบววฒนาการของโรคนก ดงนนในการอยอาศยระหวางคนกบสตวปาโดยเฉพาะอยางยงชางปา จงอยดวยกนแบบถอยทถอยอาศยไมเบยดเบยนกน ไมทารายซงกนและกน

Page 16: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

66

 

หากแตมสมพนธภาพแหงความเปนมตรมากกวาการเปนศตรและจากการลงพนทสมภาษณกลมชาวบานทอพยพมาอยอาศยตงแตดงเดม มขอคนพบวาในสมยอดตซงหมายถงในยคเรมแรกของชมชนพวาไมเคยพบเหนหรอไดยนขาวอนเกดจากความขดแยงระหวางคนกบชางเลยแมแตครงเดยว กรณดงกลาวสอดคลองกบคาสมภาษณทวา “เคยเหนชางบางเปนบางครง แตชางกไมเคยทารายคนและคนกไมรงแกชาง ตางคนตางอย ทางใครทางมน” (สารวย สขเมอง. สมภาษณ. 2558) ตอมาในป พ.ศ. 2531 ซงเปนปทสวนราชการภายใตสานกงานเรงรดพฒนาชนบท (พรช.) ไดมการจดทางบประมาณในการกอสรางถนนอดดนขนมา ทาใหการเดนทางจากชมชนพวาสามารถเชอมโยงกบเขตสามยานและตวอาเภอนายามอามไดสะดวกมากยงขน ดวยเหตดงกลาวทาใหมประชาชนจากตางถนเรมเดนทางเขาไปจบจองทดนทากนและสรางทอยอาศยเปนจานวนมากขนเรอย ๆ กระนนกตามแมทดนบรเวณตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร จดเปนพนทปาสงวนแหงชาต แตประชาชนทเดนทางเขามาจบจองมความมงหวงวาในอนาคตสวนราชการจะมโอกาสออกกฎหมายปกปนเปนทดนทากนใหกบประชาชนผยากไร ทงนเมอมประชาชนกลมแรกเขามาอยอาศยและประกอบอาชพไดดและมประโยชน กมกจะบอกพรรคพวกและญาตพนองใหเดนทางมารวมจบจองในลกษณะทเรยกวา ปากตอปาก พวกตอพวก ญาตตอญาต กรณดงกลาวนสะทอนไดจากการคาใหสมภาษณของผอาวโสชมชนทานหนงทวา “เคาบอกตอ ๆ กนมาวา ใครมากอนไดกอน ใครมาชาไดหลง” “ทง ๆ ทรวาเปนทของหลวง แตกตองอย เพราะไมรจะไปอยทไหน มนไมมทดนเปนของตวเอง” (จรญ (นามสมมต). สมภาษณ. 2559) หลงจากมการกอสรางถนนอดดน ตอมาไดพฒนาเปนถนนคอนกรตและถนนแอสฟลตกซโดยลาดบ ชมชนพวากมอตราการเพมของประชาชนในลกษณะทวคณ กลาวคอผทมาอยกอนกจะชกชวนพรรคพวกและเครอญาตใหเดนทางตามมาจบจองบางหรอผทอาศยอยแตเดมแลวกมการขยายครวเรอนดวยการสมรสบาง กระทงทาใหเกดจานวนประชากรเพมมากขนเปนจานวนมาก ผลกระทบจากการเพมขนของประชากรดงกลาว มผลทาใหทดนทากนไมเพยงพอตอปรมาณของประชากรทเพมขน ผนวกกบความเหนแกตวของประชาชนในปจจบนจงไดมการบกรกทาลายปา ทอยใกลเคยงบรเวณอยางตอเนอง จนกลายเปนการบกรกปาเปนบรเวณกวางในเวลาอนรวดเรว กรณดงกลาวสอดคลองกบคาสมภาษณทวา “พอคนมาอยกนมากขนกแยงกนจบจอง ในลกษณะของมอใครยาวสาวไดสาวเอา” (ประเคน คาช. สมภาษณ. 2559) จากการศกษาเปรยบเทยบ ระบบสถตทางการทะเบยนทสามารถแสดงใหเหนวาในป พ.ศ. 2537 มจานวนประชากรแยกเปนเพศชาย 3,590 คน เพศหญง 3,255 คน รวม 6,845 คน (ระบบสถต

Page 17: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

67

 

ทางการทะเบยน. ออนไลน. 2537) และเมอเปรยบเทยบกบสถตทางการทะเบยนในป พ.ศ. 2559 ทมจานวนประชากรแยกเปนเพศชาย 5,417 คน เพศหญง 5,241 คน รวม 10,658 คน (ระบบสถตทางการทะเบยน. ออนไลน. 2559) ขอเปรยบเทยบดงกลาวชใหเหนวาจากป พ.ศ. 2537 ถงป พ.ศ. 2559 สถตการเพมขนของจานวนประชากรในชมชนพวามอตราสวนการเพมขนมากกวารอยละ 50 กรณดงกลาวสะทอนใหเหนไดจากคาใหสมภาษณของผอาวโสชมชนทานหนงทวา “กคนมนเพมขน ไมรจะเอาททไหนทากน คนกตองไปบกรกทาลายปา” (จรญ (นามสมมต). สมภาษณ. 2559) ผลของการบกรกทาลายปาดงกลาวเปนปจจยและเงอนไขสาคญททาใหชางปาขาดทหากนและทอยอาศยทางธรรมชาต ดวยเหตดงกลาวทาใหโขลงชางปาตองพากนอพยพออกมากดกนพชสวนของชาวบานอยางหลกเลยงไมได ทงนชางเปนสตวทมชวตซงจาเปนตองกนอาหารเพอความอยรอดของชวต เนองจากนแลวชางปาถอไดวาเปนสตวทมรางกายใหญโตและตองการอาหารสาหรบหลอเลยงรางกายเปนจานวนมาก กรณดงกลาวสอดคลองกบคาใหสมภาษณทวา “ชางกเหมอนคนหรอสงมชวตทวไป ถามนหวมนกตองหากนเพอหนตาย บางทมนกไมรวาสงทมนทานนไดสรางความเดอดรอนใหแกใครบาง” (หทย แจมสวาง. สมภาษณ. 2559) กลาวโดยสรปแลวผลการศกษาครงนขอคนพบประการแรกทเปนปจจยสาคญทาใหเกดปญหาระหวางคนกบชางในพนทตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร มขอคนพบวา มสาเหตมาจาก สองปจจยหลกอนไดแก อทธพลจากการขยายตวของระบบทนนยมภายใตกระแสโลกาภวตนและการรบเอาคานยมการปลกพชเศรษฐกจทมงเพอการขายเปนหลก เขามาทดแทนรปแบบการผลต ทมมาตงแตดงเดม ซงเปาหมายของการผลตสาหรบเพอการเลยงชพเปนสาคญ ปจจยดานการขยายตวของถนน การศกษาเกยวกบความขดแยงระหวางคนกบชางปาในเขตตาบลพวา ทมปรากฏการณโขลงชางปาออกมาบกรกกดกนพชสวนของชาวบาน ผลการศกษาทไดรบจากการลงพนทสมภาษณขอมลแบบเจาะลกและการอาศยแนวการสมภาษณประวตศาสตรจากคาบอกเลาของกลมผนาชมชนและผอาวโสชมชนทมถนพานกอยในเขตพนทตาบลพวามาเปนระยะเวลาชานาน มขอคนพบวา การศกษาปจจยดานการขยายตวของถนนนน เรมมมาตงแตประมาณป พ.ศ. 2525 ขณะทผคนในชมชนเรมรบเอาแนวคดการผลตรปแบบใหมภายใตกระแสทนนยม หลงจากทรฐเปดใหมการสมปทานปาไม มการชกลากซงออกจากปาอยางตอเนองและเมอปาไมขนาดใหญเรมหมดไปกมชาวบานเขามาบกรกพนทเพอทาพชสวนและพชไรในเวลาตอมา ขณะเดยวกนกลไกของภาครฐ ไดวางยทธศาสตรการพฒนาจากเมองสชนบท เพอมงหวงใหประชาชนไดเกดความสะดวกในการเดนทางเขามาตดตอราชการในสวนราชการตาง ๆ ทงนภาครฐมการจดสรรงบประมาณเพอขยาย

Page 18: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

68

 

พนทถนนเขามาสหมบานและตอมาไมนานถนนสายดงกลาวกถกสรางใหมเพอผนวกเชอมโยงกบชมชนตาง ๆ ทอยบรเวณใกลเคยง การทชมชนพวามหนวยราชการเขามาตงอยในพนท ตอมามการพฒนาดานสาธารณปโภคและสาธารณปการตดตอกนตามมาดวย จนทาใหพนทของตาบลพวานนเกดการพฒนาขนอยางรวดเรว จากการศกษาถงประวตศาสตรทบงบอกถงความเปนมาเปนไปของชมชนพวานน มขอคนพบวา ในสมยอดตทผานมาตาบลพวาเปนพนททอยหางไกลความเจรญ แวดลอมดวยปาดงดบ ดงนนพนทบรเวณดงกลาวจงปราศจากถนนหนทาง จะพอมอยบางกเปนเพยงเสนทางเดนเทาทชาวบานอาศยในการเดนทางเขาไปหาของปาและลาสตวมาเปนอาหาร ขณะทเมอหนไปพจารณาปรมาณของประชากรทอาศยอยในพนทกยงคงมอยเปนจานวนนอยมาก เสนทางคมนาคมทใชสญจรไปยงชมชนตาง ๆ หรอเมองภายนอกจงยงไมมความจาเปนสาหรบชวงเวลาน กรณดงกลาวสอดคลองกบคาใหสมภาษณทวา “สมยทผมเปนเดกอาศยอยแถวน มบานเรอนอยแคสองสามหลง หากนกนไปตามอตภาพ สามารถพงตวเองได ไมจาเปนตองพงพาสงคมภายนอก” (ประสทธ แซล. สมภาษณ. 2559) อยางไรกตามผลการศกษาครงนมขอคนพบถงความตอเนองทกอใหเกดความเจรญดานวตถของตาบลพวา เรมตนจากการขยายตวของโครงการภาครฐประเภทการกอสรางโครงสรางพนฐาน เชน การกอสรางถนน เปนตน การเรมตนของเปลยนแปลงเกดขนเมอป พ.ศ. 2531 เนองจากสวนราชการมการตงงบในการกอสรางถนนเขามาในชมชนและตอมาเมอป พ.ศ. 2540 เปลยนมาเปนถนนลาดยาง จากนนการไฟฟาเรมขยายตวเขามาในพนชมชนของหมบานตาบลพวา ผลจากการกอสรางถนนดงกลาวเปนเหตสาคญทาใหตาบลพวาเกดมการเปลยนแปลงโครงสรางพนฐานอยางตอเนอง ปรากฏการณดงทกลาวมานชใหเหนวาในป พ.ศ. 2543 เรมมโครงการกอสรางไฟฟา นาประปา ถนน โดยเฉพาะอยางยงป พ.ศ. 2533 เปนปทเกดการเปลยนแปลงอยางสงสดของตาบลพวา เนองจากกระทรวงมหาดไทยไดมการประกาศใหตาบลพวา เปนหนวยการปกครองระดบตาบลหนวยหนงในการปกครองของ กงอาเภอแกงหางแมว ซงกงอาเภอแกงหางแมวไดรบการจดตงขนเมอวนท 1 เมษายน พ.ศ. 2533 โดยการแยกพนท 5 ตาบลจากอาเภอทาใหม มาเปนหนวยทอยใตบงคบบญชาของกงอาเภอแกงหางแมว ตอมาเมอประชาชนของกงอาเภอแกงหางแมวมเพมมากขน ทางราชการจงไดยกฐานะขนเปนอาเภอแกงหางแมว ในวนท 8 กนยายน พ.ศ. 2538 เรอยมาจนถงปจจบน ในเวลาตอมาไดเกดแนวคดการกระจายอานาจจากสวนกลางสการปกครองสวนทองถน แนวคดดงกลาวมผลทาใหการปกครองทองถนแตเดมทมลกษณะเปนสขาภบาลหรอสภาชมชนของตาบล ตองปรบตวเพอเตรยมความพรอมสาหรบการยกฐานะเปนองคการปกครองสวนทองถนรปแบบตาง ๆ เชน องคการบรหารสวนตาบล เทศบาลเมอง เทศบาลตาบล เปนตน สาหรบตาบลพวา

Page 19: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

69

 

กไดรบผลกระทบจากพระราชบญญตฉบบดงกลาวดวยเชนกน โดยทองคการบรหารสวนตาบลพวาไดรบการจดตงโดยประกาศกระทรวงมหาดไทยตามประกาศในราชกจจานเบกษาฉบบประกาศทวไป เลม 113 ตอนท 9 ลงวนท 30 มกราคม 2539 มผลใชบงคบตงแตวนท 30 มนาคม 2539 ซงแตเดมสภาพพนทบานพวาเปนปาทอดมสมบรณ สภาพพนดนเหมาะแกการเพาะปลก มภเขาทสลบซบซอน จากการศกษาเชงประวตศาสตรอนเกยวเนองกบการพฒนาทางดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรมของตาบลพวา ยงมขอคนพบวาความตอเนองหลงจากทภาคราชการไดมการขยายโครงการพนฐาน ประกอบกบการยกฐานะขนเปนองคการบรหารสวนตาบลอยางตอเนองแลวนน การศกษาครงนยงสามารถมองเหนภาพของการพฒนาอยางตอเนองและเปนระบบ โดยทความเจรญดงกลาวทงในดานการเพมอตราประชากร ความเจรญดานสาธารณปโภคสาธารณปการ มผลทาใหในป พ.ศ. 2555 องคการบรหารสวนตาบลพวา ไดรบการประกาศจดตงเปนเทศบาลตาบลพวา ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เรอง จดตงองคการบรหารสวนตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร เปนเทศบาลตาบลพวา ฉบบลงวนท 6 สงหาคม พ.ศ. 2555 โดยใหมผลตงแตวนท 26 สงหาคม พ.ศ.2555 เปนตนไป ในการยกฐานะจากองคการบรหารสวนตาบลไปเปนเทศบาลตาบลพวานเอง ทาใหเทศบาลตาบลพวามสถานะเปนนตบคคลสามารถจดทาโครงสรางพนฐานเปนของตวเองไดสะดวกยงขน ในเวลาตอมาไมนานทาใหตาบลพวามการกอสรางสาธารณปโภคสาธารณปการเตมไปดวยถนนหนทาง ไฟฟา ประปา ผลทเกดขนทาใหสตวปาโดยเฉพาะอยางยงชางปา เปนตน สญเสยถนทาเลอนเปนทพกอาศย แหลงความมนคงทางอาหารถกทาลาย ทงนยงรวมไปถงเสนทางหลกทชางปา ใชเดนทางไปหากนอาหารถกทาลายหรอถกปดกนไปดวย เมอเปนเชนนชางปาจาเปนตองหาแหลงทพกอาศยและแหลงอาหารใหม ซงในความสบสนเกยวกบการหาแหลงทอยอาศยและแหลงอาหารสาคญของชางปานเอง เปนมลเหตสาคญประการหนงททาใหชางปาตองใชชวตเรรอนโดยปราศจากเปาหมายในการเดนทาง กรณดงกลาวนสะทอนใหเหนไดจากคาใหสมภาษณของผนาชมชนของตาบลพวาทานหนงทวา “ชางกมชวตไมตางอะไรจากคนหรอสตวประเภทอน คอโดยพนฐานตองการแหลงทพกและอาหารในการหลอเลยงชวต เมอททเคยพกอาศยหมดไป อาหารกไมมกน ชางกจาเปนตองหนตายดวยการบกรกไปกดกนพชสวนผลไมชาวบาน” (ประสทธ แซล. สมภาษณ. 2559) อยางไรกตามปจจยดานการขยายตวของถนนและการกอสรางถนนหนทางสายใหม ๆ รวมถงการกอสรางตอเตมถนนทเปนธรรมชาตอยเดม ซงผลกระทบของการกอสรางถนนนเองทาใหสภาพแวดลอมทางธรรมชาตสญหายไป ในขณะเดยวกนกไปทาลายเสนทางการเดนหากนของชางปาสาหรบการเดนทางหาแหลงอาหาร อนมผลสาคญทาใหชางปาตองออกมาจากปาและสรางความเดอดรอนใหแกชวตและทรพยสนของชาวบานโดยทวไปดวย

Page 20: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

70

 

ปจจยดานการเพมจานวนชางปา ในประเดนการศกษาเกยวกบปจจยดานการเพมจานวนของชางปา ทมผลทาใหเกดความขดแยงขนระหวางคนกบชางปาในเขตพนทตาบลพวานน ผลการศกษาครงนมขอคนพบวามอตราการเพมปรมาณของประชากรชางมากขนตามลาดบ ทงนอาจมผลมาจากการรณรงคเรองเกยวกบการอนรกษชางของมลนธตาง ๆ ประกอบกบมการประกาศใชราชบญญตการปองกนแกไขการทารณกรรมสตวทมเจตนารมณ ในการประกาศใหผครอบครองชางโดยไมถกตองตามกฎหมายตองมความผดตามประมวลกฎหมายดงกลาว จงเปนสาเหตประการหนงททาใหชางบางสวนถกปลอยออกจากฟารมเลยงสปาและจากการสมภาษณผเชยวชาญดานการศกษาชวตคนกบชางปา (แดง นามสมมต. สมภาษณ. 2559) มขอคนพบวา ชางทเคยถกเลยงอยในอาณาบรเวณทเปนสดสวนเฉพาะ เมอถกปลอยออกสธรรมชาตแลวจะไมมประสบการณในการหากน ในการดงกลาวเมอเดนทางไปไหนแลวเหนพชผกผลไมทควาญชางเคยใหอาหารแกชาง ชางกมกทจะถอวสาสะเขาไปกนโดยไมรวาสงทกาลงจะทาอยนน เปนการสรางความเดอดรอนเสยหายแกผใดผหนงหรอไม อาจกลาวไดวาการปลอยชางจากบานสปากด แนวคดการอนรกษชางไทยของมลนธตาง ๆ กด ทงหลายเหลานทาใหเกดการขยายจานวนของประชากรชางและการแพรขยายพนธของชางเพมมากขน ในขณะทแหลงอาหาร แหลงทอยอาศยของชางเทาเดมหรอลดนอยลง กรณดงกลาวสอดคลองกบการใหสมภาษณของประชาชนชาวสวนทไดรบกระทบเกยวกบการถกบกรกจากชางปาทานหนงทวา “เทาทเหนบางครงผมวาเปนชางบานไมใชชางปา เพราะดอปนสยของชางมความเชองไมดราย บางทมความรสกวาเจออาหารทกนไดยงกนไมเปนเลย นแสดงใหเหนวามนถกคนเลยงดมาตงแตกาเนด ไมตางอะไรกบนกบางชนดทคนนามาใสกรงเลยงไว พอปลอยสโลกภายนอกสตวเหลานจะหากนไมเปน” (ถวลย เจรญศร. สมภาษณ. 2559) กลาวโดยสรปแลวการเพมจานวนของชางปายงคงเปนสาเหตปจจยสาคญทมความเชอมโยงกบการลดนอยของแหลงอาหารทมอยตามธรรมชาต เพราะถาหากปรมาณของจานวนประชากรชาง มมากกวาจานวนแหลงอาหารทมอย กสามารถสรปไดวาชางปายงคงจะเขามารกราน กดกนพชสวนผลไม รวมถงการทารายรางกาย ชวตและทรพยสนของชาวบานทเขาขดขวางตอไป ปจจยดานการเปลยนแปลงภมอากาศ ผลการศกษาเกยวกบปจจยดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทเกดการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา โดยเฉพาะอยางยงจากการศกษาสภาพภมอากาศโดยรวมของประเทศไทยทมมาแตในอดตจะพบวาประเทศไทยประกอบดวยฤดหลกสามฤด ไดแก ฤดรอน ฤดหนาวและฤดฝน ซงสภาพภมอากาศทงสามฤดนนสงผลเกอกลใหเกดดลยภาพทางธรรมชาตดวย แตจากการศกษาปรากฏการณดานสภาพภมอากาศของประเทศไทยตงป พ.ศ. 2540 เรอยมา พบความเปลยนแปลงอนมผลตอความ

Page 21: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

71

 

สมพนธเกยวเนองของฤดกาลตาง ๆ ทสามารถรบรไดโดยการใชประสบการณสมผสดวยประสาททงหา วามการผดแปลกไปจากเดม ปรากฏการณดงกลาวไมสงผลกระทบเฉพาะผคนเทานน แตยงมผลกระทบถงบรรดาสตวปาและสรรพสงตาง ๆ ทอาศยอยรวมกนบนโลกใบนดวย กรณดงกลาวสอดคลองกบการใหสมภาษณของผอาวโสชมชนทานหนงทวา “ทกวนนมนแปลก ๆ แบบทไมเคยเปนมากอน เวลารอนกรอนจบใจขนาดอยในรมยงรอนจนแสบผวหนง รอนเหมอนถกไฟลน เกดมาในชวตปนเกอบเจดสบปแลวไมเคยเจออะไรแบบน โบราณเรยกวา รอนจนปลาตาย” (จรญ นามสมมต. สมภาษณ. 2559) นอกจากนแลวผลการศกษาไดรบจากการสมภาษณเพมเตมจากชาวบานทอาศยอยในชมชน พวามาเปนระยะเวลาชานาน มผลการศกษาทสามารถนามาวเคราะหเชงเปรยบเทยบไดวา ตงแตเดมตาบลพวามสภาพพนทเปนปาทสมบรณ สภาพพนดนเหมาะกบการเพาะปลก เนองจากเปนทราบลมและเปนภเขาทสลบซบซอน เนองจากนแลวภายใตความอดมสมบรณของสภาพแวดลอมทางธรรมชาตยงมน าตกพล นอกจากนแลวสถานทบางแหงพนดนเปนทราบสง เหมาะแกการทาการเกษตร ทาสวน ทาไรและเลยงสตว ดวยจดแขงดานสภาพพนททมความอดมสมบรณดงทผวจยไดกลาวมาแลวน ทาใหภาพทางเศรษฐกจในอดตของตาบลพวา เตมไปดวยความมงคงของทรพยากรทางธรรมชาตและสงแวดลอม แตตอมาเมอชาวบานหนไปใชแนวคดการผลตแบบทนนยมควบคกบการดาเนนชวตแบบบรโภคนยม มผลทาใหเกดกระบวนการตดไมทาลายปาเพอทาไรเลอนลอยและการปลกพชเศรษฐกจ เชน มนสาปะหลง ยางพารา เปนตน ปรากฏการณดงกลาวถกซาเตมจากสภาพการเปลยนแปลง ทางภมอากาศ ภาวะโลกรอน เปนตน กรณดงทวานสงผลกระทบโดยรวมทงชาวบานทอยอาศย และสตวทอยในปา เชน ชางปา จากการศกษาถงอปนสยของชางปาดวยการสมภาษณชาวบานทอยอาศยในตาบลพวามาเปนเวลาชานานทานหนง มขอคนพบวาอปนสยของชางประการหนง คอหากประสบกบสภาวะอากาศรอนอบอาว จะมผลทาใหชางปาหงดหงดและแสดงนสยดราย พฤตกรรมดงกลาวสามารถทารายถงชวตและทรพยสนของชาวบานทอยใกลเคยงได ลกษณะเชนนสอดคลองกบคาใหสมภาษณของเจาหนาทปาไมทานหนงทวา “ชางเปนสตวใหญเมอพบกบอากาศทรอนอบอาว มโอกาสทจะหงดหงดงาย เกดความดราย เปรยบไดเหมอนคนเวลาเรารอนเรายงอารมณเสยเลย แตชางเวลามนอารมณเสยเราพดกบมนไมรเรองตองหนใหไกลเปนการดทสด” (พทกษ ยงยง. สมภาษณ. 2559) จะเหนไดวาผลกระทบจากปรากฏการณเอลนโญ หรอทชาวบานชอบเรยกวาภาวะโลกรอนดงกลาวทาใหชางจาเปนทจะตองหาแหลงนาหรอทพกอาศยใหม ในการนเองทาใหโขลงชางปาตองพากนอพยพเรรอนแบบไรเปาหมาย กระทงเปนเหตสาคญทาใหเกดปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปาขนมาหลายครง อกทงมแนวโนมวาจะขยายพนทความขดแยงเพมขนอยางตอเนองดวย

Page 22: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

72

 

แนวทางในการจดการปญหาระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ผลการศกษาทผวจยไดรบจากการลงพนทโดยใชแนวการสมภาษณแบบเจาะลกของผใหขอมลหลก การสงเกตการณแบบมสวนรวมของผวจยและการศกษางานวจยทเกยวของกบชางปา ประกอบกบการศกษาทไดรบจากการศกษาเอกสาร แนวทางการศกษาการแกไขผลกระทบชางปาในจงหวดจนทบรของสมาชกสภาปฏรปแหงชาตจงหวดจนทบร มขอคนพบทสามารถสรปเปนแนวทางในการจดการปญหาระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ผวจยมความเหนวาปญหาชางปาทเกดขนจนกลายเปนความขดแยงระหวางคนกบชางปานน เปนปญหาใหญทไมอาจแกไขไดโดยลาพงโดยกลมใดกลมหนง แตจาเปนตองอาศยความรวมมอในการแกไขปญหาจากทกภาคสวนในลกษณะของการบรณาการรวมกนอยางเปนระบบ ดงนนสาหรบงานวจยนผวจยจงขอเสนอขอเสนอแนะเชงนโยบายในการแกไขปญหาชางปาเปน 2 ระดบ กลาวคอ แนวทางการแกไขปญหาเฉพาะหนาและขอเสนอแนวทางการแกไขปญหาระยะยาว โดยมงหวงวาขอเสนอแนะเชงนโยบายของการแกไขปญหาระหวางคนกบชางปาทกาลงเปนประเดนรอนของสงคมอยในขณะน จะเปนทางเลอกหนงสาหรบทางออกในการแกไขปญหานอยางเปนรปธรรมและมความยงยนตอไปไดในอนาคต 1. แนวทางการแกไขปญหาเฉพาะหนา สาหรบขอเสนอแนวทางแกไขปญหาของชางปากบคนแบบเฉพาะหนานน ผวจยมขอเสนอแนะทไดรบจากการสมภาษณผนาชมชน สวนราชการทเกยวของ ผอาวโสชมชนและประชาชนผไดรบผลกระทบ ผวจยสามารถนามาสรปเปนแนวทางในการจดการปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ไดดงตอไปน 1.1 การสรางแนวรวรงผง การสรางรวรงผงในทน หมายถง การเสนอใหประชาชนผไดรบผลกระทบนาผงมาเพาะเลยงไวในกลองทสรางขนโดยภมปญญาชาวบาน อาจเปนไปไดทงกลองกระดาษ กลองโฟม หรอกลองททาจากลงไม จากนนแลวจะมการใชเสนลวดรอยเชอมโยงไปตามจดตาง ๆ ทเปนทางผานของชาง เมออวยวะสวนใดสวนหนงของชางสมผสโดนเสนลวดดงกลาว สมาชกผงกจะบนออกจากรง ตามสญชาตญาณการปองกนตวจากศตรทบกรกและหากศกษาถงพฤตกรรมของชางกจะเหนไดวาแมวาชางเปนสตวใหญแตกมจดออนอยทดวงตาและงวงของชาง ดงนนหากชางถกไตตอมถกบรเวณดวงตาและงวงของชาง ชางจะหนจากบรเวณดงกลาวไปอยางรวดเรว ชางถอไดวาเปนสตวทแสนรชนดหนง จากการทถกผงไตตอมกจะสงสญญาณบอกกบสมาชกเพอชางปาตวอน ๆ จนเปนเหตใหไมกลามารกรานบรเวณดงกลาวอก กรณดงกลาวนสอดคลองกบคาสมภาษณทวา

Page 23: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

73

 

“พอชางถกผงตอยเขาบรเวณลกตาหรอบรเวณงวงของมน กจะพากนหนอยางรวดเรวและไมยอนกลบมาอก ซงผมคดวามนกจะสอสารบอกตอกบเพอนชางตวอน ๆ ของมนดวย เพราะเทาทผมสงเกตมนไมเคยยอนมาทบรเวณรวผง ทพวกผมและชาวบานชวยกนสรางไวอกเลย” (ทนง เมธาวรากล. สมภาษณ. 2559) 1.2 การสรางแนวรวสลงกนชาง การสรางรวสลงกนชางน นเปนขอคนพบทไดจากการสมภาษณขอมลเชงลก พบวาการสรางแนวรวกนชางทวานปจจบนทาไดเพยงบางจดเทานน เนองจากตดขดเรองเกยวกบการบรหารงบประมาณ การสรางแนวรวดงกลาวเปนการพฒนามาจากความคดเดมทชาวบานผไดรบผลกระทบเคยใชกจกรรมของการมสวนรวมในการดาเนนการไดแก การรวมคด การรวมกาหนดปญหา การรวมดาเนนการและการรวมตดตามประเมนผล กลาวโดยสรปกคอ แนวรวกนชางเดมจะพจารณาดาเนนการเฉพาะจดทเกดปญหาระหวางชางปากบชาวบานมากเปนพเศษ เชน จดทอยใกลแหลงน าและสวนผลไม เปนตน การดาเนนการภายใตแนวคดดงกลาวเรมตนดวยการใชเสาคอนกรตทมความสง 2 เมตร ขงดวยลวดสลง 3 เสน แตเนองจากเมอมการทดลองใชแลวปรากฏวา ไมสามารถฉดรงหรอสกดกนการบกรกของชางได ในเวลาตอมาจงเกดแนวความคดใหมสาหรบพฒนาแนวรวกนชางใหมความแขงแรงมากยงขน โดยทเทศบาลตาบลพวารวมกบผนาชมชนและชาวบาน ยกระดบความมาตรฐานของการสรางแนวรวดงกลาวขนใหม ดวยการกาหนดใหใชเสาคอนกรตสง 2.40 เมตร จากนนแลวเพมลวดสลงเปน 4 เสน กรณเชนนผวจยเหนวาเปนอกทางเลอกหนงสาหรบการกาหนดแนวทางในการแกไข อยางไรกตามผลการศกษาจากงานวจยนชใหเหนวาหากจะดาเนนการแกไขโดยอาศยการสรางแนวรวกนชางใหสาเรจเปนรปธรรมไดนน จาเปนตองใชงบประมาณเปนจานวนมาก ทงนเพราะตองกอสรางเปนแนวยาวจนสามารถปองกนแกไขไดทงระบบ กรณดงกลาวสอดคลองกบคาสมภาษณของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนทานหนงทมประสบการณเกยวกบการปองกนแกไขชางปามาเปนระยะเวลาชานานดงคากลาวทวา “ชางเปนสตวใหญปองกนยาก ทารวกตองแขงแรงเพราะถาไมแขงแรงชางกจะเอางวงพงหมด ขณะทชางกเหมอนกบเดกเราปดชองโนน มนกออกชองน ตองแกทงระบบคอตองลอมรวเปนแนวยาวเพอไมใหมนลอดมาได” (ทนง เมธาวรากล. สมภาษณ. 2559) 1.3 การขดคกนชาง ผลการศกษาครงนมขอคนพบวา สามารถไดผลในเฉพาะบางกรณเทานน ทงนเนองจากเหตผลอยางนอยสองประการกลาวคอ ประการทหนง การขดคในเขตตาบลพวาจะสามารถสมฤทธผลในระยะแรก ๆ เทานน แตเมอเกดฝนตกชก คดงกลาวมกพงทลายและเกดความตนเขนลงอยางรวดเรว ซงสอดคลองกบคาใหสมภาษณของผอาวโสชมชนทใหขอมลไววาพนทสวนใหญของตาบลพวาเปนทซงมดนรวนปนทรายจงเกดการพงทลายงาย ประการทสองเมอพจารณา

Page 24: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

74

 

คณลกษณะของชางทถอวาเปนสตวขนาดใหญ ดงนนในระยะแรก ๆ ทมการขดคกนชาง ทาใหชางไมสามารถเดนทางผานไปไดกจรง แตดวยความพยายามของชางทลดเลาะเพอหาชองทางผานไปใหไดนน มผลทาใหชางทมขนาดใหญเหยยบบรเวณขอบคจนทาใหเกดการพงทลายของดน ยงผลทาให คทขดไวกนชางนนเกดการตนเขนไดอยางรวดเรว กรณดงกลาวกบคาสมภาษณของอดตผนาชมชนทานหนงทวา “ชางเปนสตวใหญ ถงแมชวงแรก ๆ มนจะขามคทเราขดไวไมได แตมนกเหยยบขอบคจนพงหมด เชอผมเถอะไมกเดอนกตนเขนหมดแลว ทอนผมไมร แตทพวาผมวาใชวธอนดกวา วธนไมไดผล ฝนทาไปเสยเงนเปลา ๆ” (ประเคน คาช. สมภาษณ. 2559) 1.4 แนวทางการแกไขปญหาการพจารณาสรางกฎระเบยบเพอพจารณาการจายคาชดเชยแกประชาชนผไดรบผลกระทบจากปญหาชางปา สาหรบขอเสนอแนะเกยวกบการจายคาชดเชยความเสยหายอนเกดจากชางปาบกรกเขาทาลายชวตและทรพยสนของประชาชนรวมไปถงการบกรกทาลายพชผลทางการเกษตรนน ผลการศกษาครงนมขอเสนอแนะทไดจากการลงพนทสมภาษณผเกยวของหลายภาคสวน เชน สวนราชการ สวนองคกรปกครองสวนทองถน สวนผปกครองทองทและสวนของประชาชนผไดรบผลกระทบทงทางตรงและทางออม สามารถกาหนดแนวทางในการเยยวยาแกไข ทสอดคลองกบการเสนอความเหนของคณะอนกรรมาธการการมสวนรวมและรบฟงความคดเหนของประชาชน ประจาจงหวดจนทบร ทกาหนดแนวทางวา สาหรบความสาคญในประเดนเกยวกบการชดใชตอพชผลทางการเกษตรทเสยหายและราษฎรทบาดเจบและเสยชวต เนองมาจากกรณชางปา แมวาปญหามกองทนชวยเหลออาหารชางปาแหงประเทศไทย จดตงโดยนายดารงค พเดช สมยทดารงตาแหนงอธบดกรมอทยานแหงชาตฯ มการจายเงนใหกบผเสยหายในพนทประสบภยจากชางปาของจงหวดฉะเชงเทราและจงหวดอน ๆ หรอมกองทนขนาดเลกของบางพนทอนรกษ แตยงขาดกองทนหลกทมความชดเจนในขอพจารณา แนวทางการตรวจสอบและจานวนเงนทควรจายแกประชาชนทไดรบผลกระทบและผเสยชวตจากกรณชางปาอยางรวดเรว เหมาะสมและเปนธรรม สวนตวเลขทเหมาะสมสาหรบการจายเงนเยยวยาเพอบรรเทาความเดอดรอนนน ควรจะมการแตงตงคณะกรรมการเพอพจารณาอยางเรงดวนอกครง 2. ขอเสนอแนวทางการแกไขปญหาระยะยาว จากผลการศกษาเกยวกบการจดการปญหาความขดแยงระหวางคนกบชางปา ในเขตตาบลพวา อาเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ขอมลทผวจยไดรบจากการศกษาเอกสาร การสมภาษณแบบเจาะลก การสมภาษณประวตศาสตรจากคาบอกเลาและการสงเกตการณของผวจย สามารถนามา

Page 25: บทที่ 4 ผลการศึกษา - RBRU · 2017-09-29 · แต่ก็รักกันดีไม่เคย ... ใหญ่ๆ ดังน้ีกลุ่มที่หน่ึง

75

 

สรปเปนขอเสนอแนะระยะยาวตามแนวทางเบองตนททกภาคสวนควรมการพจารณาในประเดนตาง ๆ รวม 7 ประเดน ดงน 2.1 การศกษาเพอพจารณาความสามารถรองรบและจานวนชางปาทเหมาะสม (Carrying Capacity and Elephant Population) ในรายพนทอทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาและในระดบพนทรวมกลมปา ปจจบนแตละพนททราบขอมลจานวนชางปาอยแลว จงควรมการประเมนศกยภาพความสามารถของพนทเฉพาะแหงและกลมปาในการรองรบประชากรชางปา 2.2 การวางแผนการใชประโยชนทดน นาจะเปนการใหขอมลและแนะนาตอประชาชนในพนท สามารถใชเสนทางผานองคกรปกครองสวนทองถน เพอหลกเลยงจากการพฒนาพนทปลกพชซงเปนอาหารชาง แตเปลยนไปใชพนทในลกษณะอนทไมเกดผลกระทบ เชน สวนปา รวมทงการสารวจในรายละเอยดของพนทเสยงตอการเกดปญหาหรอพนทเสนทางหากนของชางปาทจะตองเปดทางใหโดยไมสรางสงกดขวาง การรวบรวมความรสงตอขนไปในระดบทสงขน เพอหาทางประสานปองกนและแกไขรวมกนกบหนวยงานอน ๆ ทงของรฐและภาคเอกชน 2.3 การถายเทประชากรชางปาระหวางพนททอยใกลกน การประสานใหพนทมแนวเชอมตอ (Corridor) ทเหมาะสมระหวางพนทกลมปาตาง ๆ ปจจบนมโครงการวจยทเกยวของในเรองนรองรบซงสามารถศกษาจากแนวทางทเสนอแนะ 2.4 การเคลอนชางปาจากพนทมประชากรหนาแนน เกนความสามารถในการรองรบประชากรไปสพนทรองรบในกลมปาทอยใกลชดกน ในกรณทเกนความสามารถในการรองรบในพนทอทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาแลว สงทตองชวยแกไข คอ การตดปญหา บรเวณพนทเกษตรกรรมหรอการตงถนฐานพนทการเกษตรทปดกนเสนทางเดนผานของชางปา 2.5 การศกษาการเคลอนยายประชากรชางทตองขามระหวางกลมปา มความเปนไปไดเพยงใด ควรมการศกษาและวางแผน โดยมการสรางโครงการทงระยะสนและระยะยาวรองรบ มการกาหนดภาระ หนาท งบประมาณรองรบและระยะเวลาดาเนนการ 2.6 การประชาสมพนธลวงหนาแกประชาชน เพอสรางพนฐานการรบรและความเขาใจตรงกนทงจากพนทภาครฐและประชาชน รวมทงสอสารมวลชน 2.7 การจดตงคณะทางานแกไขปญหาระหวางหนวยงานทเกยวของ พนทอทยานแหงชาตและเขตรกษาพนธสตวปาทเปนแหลงชางปา สถาบนการศกษา ฝายปกครองอาเภอ องคกรปกครองสวนทองถนและภาคประชาชน