1

จากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรสโรงไฟฟาพลงงานชวมวล From Agricultural Material Waste to Biomass Energy Power Plant

พลลภทร ชยยา 5710855090 ภทรวด เยนนภา 5710855120 สธดา สทธพรหม 5710855316

อนงคสร ยวดนเวศ 5710855359

บทคดยอ

งานวจยน มวตถประสงคเพอวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแต

ละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล วธการวจยเปนงานวจยผสมผสานระหวางเชงคณภาพและเชงปรมาณ การรวบรวมขอมล ใชวธการขอความอนเคราะหขอมลจากหนวยงาน และการส ารวจภาคสนาม โดยการวเคราะหขอบเขตพนทใหบรการ (service area analysis) และการใชสถตเชงพรรณนา ผลการวจยแยกตามโรงไฟฟาชวมวล ดงน

ผลการวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร เพาเวอร แพลนท จงหวดนครราชสมา พบวา ฟางขาวมปรมาณ 129,960 ตน/ป ในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 50 กโลเมตร ชานออยมปรมาณ 416,981 ตน/ป ในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 15 กโลเมตร ใบและยอดออยมปรมาณ 83,630 ตน/ป ในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 14 กโลเมตร โดยปรมาณเชอเพลงทกชนดมความเพยงพอตอความตองการของโรงไฟฟาชวมวล ยกเวน เชอเพลงแกลบทจะเพยงพอในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 67 กโลเมตร ซงจะไดแกลบปรมาณ 92 ,973 ตน/ป โดยในขอบเขตพนทศกษามการเพาะปลกออยมากกวาสงผลใหมปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรของออยมากกวาขาว

ผลการวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร เพาเวอร แพลนท จงหวดสรนทร พบวา ฟางขาวมปรมาณ 100,309 ตน/ป ในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 23 กโลเมตร แกลบมปรมาณ 93,617 ตน/ป ในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 32 กโลเมตร ชานออยมปรมาณ 166,732 ตน/ป ในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 49 กโลเมตร ใบและยอดออยมปรมาณ 80,027 ตน/ป ในขอบเขตพนทใหบรการระยะ 41 กโลเมตร โดยในขอบเขตพนทศกษามการเพาะปลกขาวมากกวาสงผลใหมปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรของขาวมากกวาออย

จากการวจยดงกลาว จงมขอเสนอแนะ กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ในการสงเสรมใหเกษตรกรน าเศษวสดทางการเกษตรมาเพมมลคาโดยการจ าหนายใหแกโรงไฟฟาชวมวลเปนการสรางรายไดทางออมใหแกเกษตรกร และลดปญหาการขาดแคลนวตถดบจากอตสาหกรรมอน

ค าส าคญ: เศษวสดเหลอใชทางการเกษตร, พลงงานชวมวล, พชไร, โรงไฟฟาชวมวล

2

บทน า ทมาและความส าคญของปญหา

จากการขยายตวของเมองและการพฒนาทางเศรษฐกจท าใหมความตองการใชไฟฟาเพมมากขน ซงในปจจบนประเทศไทยมความตองการใชไฟฟาเพมขนประมาณปละ 1,200 เมกะวตต (พงษดษฐ พจนา, 2560) จากปญหานจงเปนปจจยเสยงในดานความมนคงพลงงานมแนวโนมการน าเขาพลงงานไฟฟาเพมขน เนองจากแผนพฒนาก าลงผลตไฟฟาของประเทศไทย พ.ศ. 2553-2573 จะเพมสดสวนการซอไฟฟาจากเพอนบานเปนรอยละ 25 ของก าลงการผลตไฟฟาทงหมด แตการพงพาไฟฟาจากประเทศเพอนบานไมมความยงยนและท าใหเกดความไมแนนอนดานพลงงาน

ปจจบนการผลตไฟฟาของประเทศมการใชเชอเพลงกาซธรรมชาตสงถงรอยละ 70 โดยปรมาณสวนใหญมาจากแหลงกาซในอาวไทย ซงปรมาณส ารองคาดวาจะหมดไปในอกประมาณ 20 ปขางหนาน โรงไฟฟาถานหนเปนโรงไฟฟาฐานทใชในการผลตกระแสไฟฟาและครองสดสวนหลกของเชอ เพลงทใชผลตไฟฟาเปนเวลาอกหลายทศวรรษ (พงษดษฐ พจนา, 2560) ขอเสยคอปลอยกาซเรอนกระจกเขาสชนบรรยากาศในกระบวนการผลต ในขณะทโลกตองลดการปลอยกาซเรอนกระจกดงนนโรงไฟฟาชวมวล จงเปนอกทางเลอกหนงส าหรบการใชเปนพลงงานหลกทดแทนเชอเพลงฟอสซล

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมท าใหมผลผลตทางการเกษตรรวมถงผลผลตเหลอใชทางการเกษตรทมศกยภาพสงสามารถใชเปนพลงงานทดแทนได เชน ออย มนส าปะหลง ปาลมน ามน ขาวขาวโพด เปนตน โดยการแปรรป ชานออย แกลบ และซงขาวโพด เปนเชอเพลงผลตไฟฟา ซงวสดเหลอใชทางการเกษตรเหลาน มปรมาณคงเหลอ 62,844,420 ตน โดยสามารถน ามาแปรรปใหเกดเปนพลงงานไฟฟาชวมวลได โดยใหคาสดสวนชวมวลตอผลผลตดงน ข าว ไดแก ฟางขาว 0.49 ตน แกลบ0.21 ตน ออย ไดแก ใบและยอดออย 0.17 ตน ชานออย 0.28 ตน (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, 2556)

ดงนนเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรจงเปนอกทางเลอกในการน าไปใชผลตเปนกระแสไฟฟาภายในประเทศเพอเพมความมนคงดานพลงงานและเปนพลงงานทดแทนทชวยแกไขปญหาความไมแนนอนในการผลตไฟฟา ซงงานวจยนไดท าการศกษาเพอวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล โดยประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรรวมกบสถตเชงพรรณนา (descriptive statistics) เพอเปนตวชวยในการพจารณาวเคราะหใหอยในรปแบบของแผนทและตาราง

วตถประสงคของโครงการวจย เพอวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลง

การผลตของโรงไฟฟาชวมวล ค าถามการวจย

ผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวลหรอไมอยางไร

3

ประโยชนของการวจย กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน รวมถงโรงไฟฟาชวมวลในพนทศกษา สามารถ

น าผลการวจยไปใชในการก าหนดแนวทางการแกไขปญหาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรของจงหวดนครราชสมา บรรมยและสรนทร เพอเพมมลคาหรอคณคาของเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรใหแกเกษตรกรและสามารถน าวตถดบเหลานเขากระบวนการผลตกระแสไฟฟาของโรงไฟฟาชวมวลไดอยางมประสทธภาพ ขอบเขตของโครงการวจย

ในการด าเนนการวจย ไดก าหนดขอบเขตการวจยใน 4 ลกษณะ คอ ขอบเขตเชงพนท ขอบเขตเชงเนอหา ขอบเขตเชงระยะเวลา และขอบเขตดานประชากร โดยมรายละเอยดดงน

1. ขอบเขตเชงพนท พนทศกษาอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ครอบคลมทงหมด 3 จงหวด ไดแก จงหวดนครราชสมา บรรมยและสรนทร ดงภาพท 1

ภาพท 1 ขอบเขตพนทศกษา

2. ขอบเขตเชงเนอหา เนอหาการวจยครอบคลม 2 ประเดนหลก ไดแก พนทปลกและเศษวสดทางการเกษตรของพชทสามารถแปรรปเปนพลงงานชวมวลเพอใชเปนเชอเพลงของโรงไฟฟาชวมวลไดในกรณนศกษาพช 2 ชนด ดงน ขาว มเศษวสดทางการเกษตร คอ ฟางขาว และ แกลบ ออย มเศษวสดทางการเกษตร คอ ใบและยอดออย และชานออย โรงไฟฟาชวมวลแบบ VSPP (Very Small Power Producer) หรอผผลตไฟฟาพลงงานหมนเวยนขนาดเลกมาก มก าลงผลตไฟฟาทขายเขาระบบต ากวา9.9 เมกะวตต

4

3. ขอบเขตเชงระยะเวลา คอ ผลผลตทางการเกษตรและพนทปลกพชของขาวและออย ในป 2557/2558 และเกบขอมลจากการลงภาคสนามในชวงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2560 - กมภาพนธ พ.ศ. 2561

4. ขอบเขตเชงประชากร ประชากรทเปนเปาหมายในการวจย ม 2 กลม ไดแก เศษวสดทางการเกษตรจากขาวและออย และ โรงไฟฟาชวมวล

การตรวจเอกสาร

ในการด าเนนการวจย คณะผวจยไดท าการตรวจเอกสารทงในสวนทเปนทฤษฎแนวคดทใชในการสรางกรอบแนวคดการวจย และงานวจยทเกยวของกบการวจย เรอง จากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรสพลงงานชวมวลโรงไฟฟา ไดมการศกษาคนควาขอมลจาก เอกสาร หนงสอ บทความ วารสาร วทยานพนธ และงานวจยทเกยวของ เพอน ามาเปนสวนหนงของการอางองซงมรายละเอยด ดงน

ทฏษฎและแนวคดทเกยวของ 1. เศษวสดเหลอใชทางการเกษตร

ประพนธ คชลธารา (2558) ไดกลาววา วสดทหมดคณคา และทไมสามารถใชประโยชนไดอกตอไปรวมถงกากหรอเศษวสดทเกดขนระหวางกระบวนการผลตประเภทตางๆ โดยงานวจยน ศกษาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร คอ แกลบ ฟางขาว ชานออย ใบและยอดออย 2. พชไร

อภชาต ศรสอาด และ จนทรา อสวรรณ (2558) ไดกลาววา พชทปลกโดยใชเนอทมากๆ มการเจรญเตบโตเรวไมตองการการดแลรกษามากเหมอนพชสวน สวนใหญเปนพชลมลก มอายตงแต 2 เดอน ถง 1 ป หรอมากกวา โดยงานวจยน พชไรทท าการศกษา คอ ขาว และ ออย 3. พลงงานชวมวล

ประพนธ คชลธารา (2558) ไดกลาววา สารอนทรยทเกดขนผานกระบวนการทางชวภาพ หรอโดยธรรมชาต ไดแก พชและสตวปจจบนชวมวลหมายรวมถงพช ตนไม เศษวสดเหลอใชทงจากการแปรรปและเกบเกยว เชน ขเลอย เปลอกไม แกลบ ฟางขาว ชานออย ซงขาวโพด เปนตน นอกจากนยงหมายถง มลสตว ของเสยอนทรย ขยะวสดเหลอใชทงจากชมชมและจากอตสาหกรรม โดยงานวจยนศกษา พลงงานชวมวล ทจะสะสมพลงงานเกบเอาไวในตวของมนเองและสามารถน าพลงงานของมนทเกบสะสมเอาไวมาใชประโยชนไดชวมวลนนยงนบเปนพลงงานหมนเวยนชนดหนงดวยเนองจากเชอเพลงชวมวลเปนแหลงพลงงานทสามารถหาไดและเกดทดแทนขนในธรรมชาตและสงแวดลอมเปนวฏจกรไปเรอย ๆ โดยจะคดจากคาสดสวนชวมวลตอผลผลต ดงน ฟางขาว 0.49 ตน แกลบ 0.21 ตน ใบและยอดออย 0.17 ตน ชานออย 0.28 ตน

5

4. โรงไฟฟาชวมวล ปวณกร ดาวธง (2557) ไดกลาววา โรงไฟฟาทใชเศษวสดตางๆทเปนชวมวล เปนเชอเพลงในการ

ผลตไฟฟา หรอ ผลตไอน า ซงอาจเปนวสดชนดเดยวกนหรอหลายชนดรวมกน โดยงานวจยน โรงไฟฟาทใชเศษวสดตางๆทเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาโดยเกดขนผานกระบวนการทางชวภาพ หรอโดยธรรมชาต ไดแก พชและสตว เศษวสดเหลอใชทงจากการแปรรปและเกบเกยว แกลบ ฟางขาว ชานออย ใบและยอดออย

กรอบแนวคดในการวจย

งานวจยน มกรอบแนวคดทแสดงถงความสมพนธระหวางประเดนหลกของการวจย เนองดวยประเทศไทยมการท าเกษตรกรรมเปนหลกจงสงผลใหมเศษวสดเหลอใชจากปรมาณผลผลตทางการเกษตรเปนจ านวนมาก ซงเศษวสดเหลานสามารถน ามาแปรรปเปนพลงงานไฟฟาชวมวลได โดยน ามาค านวณพลงงานชวมวลจากการวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทาแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล โดยกรอบแนวคดของการวจยน ดงภาพท 2

d

ภาพท 2 กรอบแนวคดในการวจย (the research conceptual framework)

การขยายตวของเมองท าใหมปรมาณไฟฟาไมเพยงพอตอความตองการ กอใหเกดการ

สรางพลงงานทดแทน

น าชวมวลจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร

ตางๆมาผลตเปนกระแสไฟฟา

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม สงผลใหมเศษวสดเหลอใชจากภาคเกษตรมากถง 6.2 ลานตน ซงเศษวสดเหลอใช

ทางการเกษตรสามารถใหพลงงานชวมวลสง

ปรมาณผลผลตทางการเกษตร

สดสวนชวมวลตอผลผลต (ตน/ตนผลผลต)

โรงไฟฟาชวมวล

1.ขาว ไดแก ฟางขาว 0.49 , แกลบ 0.21 2. ออย ไดแก ใบและยอดออย 0.17, ชานออย 0.28

ก าลงการผลต (อางองก าลงการผลต

จดทะเบยน)

ประเมนปรมาณการเกดชวมวล ดงสมการ ปรมาณชวมวลทเกด (ตน/ป) = ปรมาณผลผลต x สดสวนชวมวล

ตอปรมาณผลผลต

ผลรวมของเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตร

จากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรสพลงงานชวมวลโรงไฟฟา

6

วธการวจย

งานวจยเรองนมวธการวจยเปนงานวจยเชงผสมผสานระหวางเชงคณภาพและเชงปรมาณ การรวบรวมขอมล ใชวธการขอความอนเคราะหขอมลจากหนวยงาน และการส ารวจภาคสนาม โดยการวเคราะหขอบเขตพนทใหบรการ (service area analysis) และการใชสถตเชงพรรณนา ผลการวจยแยกตามโรงไฟฟาชวมวล โดยมรายละเอยดขนตอนการวจยแบงออกเปน 2 ขนตอน คอ 1. วธการเกบรวบรวมขอมล

1) การเกบรวบรวมขอมลปฐมภม โดยการสมภาษณขอมลเกยวกบเศษวสดทางการเกษตรทใชเปนเชอเพลงของโรงไฟฟาชวมวล จากโรงไฟฟาชวมวล กรมอตสาหกรรมจงหวดในพนทศกษา และกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน

2) การเกบรวบรวมขอมลทตยภม ไดแก การขอความอนเคราะหขอมล จากหนวยงานตางๆ ดงน ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร ไดแก พนทเพาะปลกและผลผลตของขาวและออยของจงหวดบรรมย, สรนทรและนครราชสมา ป 2557/2558 ขอมลจากกรมทางหลวง ไดแก ขอมลถนนทางหลวง ขอมลจากกรมทางหลวงชนบท ไดแก ถนนทางหลวงชนบท การสบคนขอมลจากอนเทอรเนตคอ สดสวนชวมวลตอผลผลตและก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวลโดยอางองจากก าลงการผลตทจดทะเบยน 2. การวเคราะหขอมล

1) วเคราะหชนขอมลของพนทปลกพชขาวและออย จากส านกงานเศรษฐกจการเกษตร โดยการวเคราะหขอมลเชงพนทดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตร น าชนขอมลพนทปลกขาวและออยซอนทบกบชนขอมลถนนทางหลวงและชนขอมลถนนทางหลวงชนบท จากนนท าการก าหนดขอบเขตพนทใหบรการจากโรงไฟฟาชวมวลในพนทศกษาระยะ 50 กโลเมตร เพอใหทราบพนทปลกพชทอยในขอบเขตพนทศกษา

2) ก าหนดขนาดกลมตวอยางพนทเพาะปลก โดยใชสตรก าหนดกลมตวอยางโดยใชสมการ ขนาดของกลมตวอยางบนพนฐานทฤษฎความนาจะเปนทวนาม ระดบความเชอมน 95 % เพอท าการลงภาคสนาม โดยพนทปลกขาวและออย ในขอบเขตพนทใหบรการ บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมาและจงหวดสรนทร ก าหนดจ านวนกรดในการชกตวอยาง โดยการตตารางกรดขนาด 5 x 5 กโลเมตร ในโปรแกรม ArcMap 10.3 จะไดขนาดกลมตวอยางของพนทเพาะปลกทงขาวและออยทจะใชในการเกบขอมลภาคสนามแยกตามละชนดของเศษวสดของพช (ดงสมการท 1)

( )( )

…(1)

7

โดยท N = จ านวนกลมตวอยาง P = เปอรเซนตความถกตองทคาดหวงของแผนท q = 100 – p Z = 2 (มาจากคาเบยงเบนมาตรฐานปกตของ 1.96 ระดบความเชอมน 95 %) E = เปอรเซนตความผดพลาดทยอมรบได

เมอไดจ านวนกลมตวอยางประชากรในขอบเขตพนทศกษา จงด าเนนการลงภาคสนามเพอตรวจสอบความถกตองของพนทปลกขาวและออยในปจจบน

3) วเคราะหปรมาณชวมวลทเกดขนในพนทศกษาเพอเปรยบเทยบกบปรมาณชวมวลทโรงไฟฟาชวมวลตองการใชเปนเชอเพลง ในการวเคราะหปรมาณชวมวลทเกดขนในพนทศกษา จะท าการวเคราะหจากขอมลพนทเพาะปลกเพอหาปรมาณผลผลตของพชและวเคราะหรวมกบคาสดสวนชวมวลซงพชแตละชนดมคาสดสวนชวมวลทแตกตางกน โดยน าปรมาณผลผลตของขาวและออยในขอบเขตพนทศกษามาค านวณหาปรมาณชวมวลทเกดขน จากสตร ปรมาณชวมวลทเกด (ตน/ป) = ปรมาณผลผลต (ตน/ป) x สดสวนชวมวลตอปรมาณผลผลต (ตนชวมวล/ตนผลผลต) (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน) ตารางท 1 แสดงปรมาณชวมวลทเกดขนในพนทศกษา บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา

ตารางท 2 แสดงปรมาณชวมวลทเกดขนในพนทศกษา บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดสรนทร

พช ปรมาณผลผลต (ตน/ป)

เศษวสดเหลอใช ทางการเกษตร

สดสวนชวมวล (ตน)

ปรมาณชวมวลทเกด (ตน/ป)

ขาว 265,226 แกลบ 0.21 55,697 ฟางขาว 0.49 129,961

ออย 12,316,789 ใบและยอดออย 0.17 2,093,854 ชานออย 0.28 3,448,701

พช ปรมาณผลผลต (ตน/ป)

เศษวสดเหลอใชทางการเกษตร

สดสวนชวมวล (ตน)

ปรมาณชวมวลทเกด (ตน/ป)

ขาว 954,496 แกลบ 0.21 93,617 ฟางขาว 0.49 100,309

ออย 607,285 ใบและยอดออย 0.17 80,027 ชานออย 0.28 166,732

8

จากนนท าการค านวณเพอประเมนหาปรมาณเชอเพลงเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล จากสตร

ชวมวลทตองการใช ความรอนทตองการส าหรบหมอไอน า คาความรอนชวมวล

โดยท ความรอนทตองการส าหรบหมอไอน าของโรงไฟฟา คอ 150,293 MJ/h

คาความรอนต าของแกลบ 13.52 MJ/kg คาความรอนต าของฟางขาว 12.33 MJ/kg คาความรอนต าของชานออย 7.37 MJ/kg คาความรอนต าของใบและยอดออย 15.48 MJ/kg จากนนท าการวเคราะหรวมกบจ านวนวนและเวลาทโรงไฟฟาชวมวลใชในกระบวนการผลต

โดยโรงไฟฟาชวมวลจะท าการผลตไฟฟาประมาณ 340 วน ใน 1 ป (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, 2550)

ตารางท 3 แสดงปรมาณเชอเพลงทเพยงพอตอการผลตกระแสไฟฟาของโรงไฟฟาชวมวล

พช เศษวสดเหลอใชทางการเกษตร ปรมาณเชอเพลงทตองการใช (ตน/ป)

ขาว แกลบ 90,709 ฟางขาว 99,464

ออย ใบและยอดออย 166,403 ชานออย 79,224

ขนตอนการวจย

งานวจยเรองน แบงขนตอนการท างานออกเปน 4 ขนตอน ประกอบไปดวย การตรวจเอกสารและออกแบบโครงการวจย การออกแบบแบบเกบขอมล การเกบน าเขาและวเคราะหขอมล การสรปผลการวจย และการเขยน แกไข น าเสนอ และเผยแพรผลการวจยแตละขนตอนมการด าเนนงาน ดงน

…(2)

9

ภาพท 3 ขนตอนการวจย

1. การตรวจเอกสาร และออกแบบโครงการวจย การออกแบบเกบขอมล การสบคนเอกสาร เปนการสบคนขอมลเกยวกบเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรและโรงไฟฟาชว

มวล โดยกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน เพอศกษาวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวลซงผวจยไดออกแบบโครงการวจยเปนการศกษาเพอใหไดค าตอบตรงตามวตถประสงคในการท าวจย

2. การเกบรวบรวมขอมล การน าเขาวเคราะห การรวบรวม คนควาเอกสาร งานวจยทเกยวของ เปนขอมลทตยภมไดจากแหลงขอมล ซงขอมล

ทไดเปนขอมลพนฐานเกยวกบพนทเพาะปลกและผลผลตของออยและขาว เพอใชในการวเคราะหหาเศษวสดเหลอใชทางการเกษตร และ โรงไฟฟาชวมวล จากนนท าการส ารวจภาคสนามโดยตรง โดยการสมภาษณขอมลโรงไฟฟาชวมวลเกยวกบก าลงการผลตและทมาของแหลงวตถดบรวมถงปรมาณเชอเพลงทใชในการผลตกระแสไฟฟา และใชเครองก าหนดต าแหนงภมศาสตรบนโลกหรอ GPS เพอใหไดต าแหนงพกดทางภมศาสตรเพอใชในการตรวจสอบความถกตองของพนทปลกพชจากนนการวเคราะหขอมลผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล ดวยการใชสถตเชงพรรณนาในการค านวณปรมาณชวมวลทเกดขน และการใชโปรแกรม ArcMap 10.3 เพอวเคราะหขอบเขตพนทใหบรการ ในบรเวณรอบพนทศกษา 50 กโลเมตร และพนทใหบรการทสามารถรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวลไดเพยงพอ

10

3. จากผลการวจย น ามาสรปผล และวจารณผล ขนตอนนผวจยท าการสรปผลการวจยจากการวเคราะหขอเทจจรงทงหมดของขอมลทมอย และ

ผลการวจยท าใหทราบถงปรมาณเชอเพลงทใชอยจรงในขอบเขตโรงไฟฟาชวมวลทง 2 พนทศกษา โดยมวธการน าเสนอผลการวจยและอธบายในรปแบบของแผนท โดยแสดงปรมาณเชอเพลงของเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล

4. การเขยนรายงาน แกไข การน าเสนอและเผยแพรผลการวจยการน าเสนอ เขยนบทความวจยและสรปบทความวจยใหสมบรณ เพอตพมพ

ผลการวจย

ชดโครงการวจย เรอง จากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรส โรงไฟฟาพลงงานชวมวล

ประกอบดวยโครงการวจยยอย 2 โครงการ คอ เพอวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา และ บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดสรนทร โดยแบงผลการวจยแยกตามโรงไฟฟาชวมวล เพอวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา

จากการศกษาขอมลพบวาปจจบนโรงไฟฟาถานหนเปนโรงไฟฟาฐานทใชในการผลตกระแสไฟฟาแตไมเพยงพอตอความตองการของประเทศ จงท าใหประเทศไทยมการสรางพลงงานทดแทนขนมาหลากหลายประเภท ซงจดเดนของประเทศไทย คอ เปนประเทศเกษตรกรรมท าใหมเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรปรมาณมากถง 62,844,420 ตน เชน ฟางขาว แกลบ ชานออย ซงมศกยภาพสง สามารถน ามาแปรรปใหคาพลงงานชวมวลหรอน ามาผลตเปนเชอเพลงใหแกโรงไฟฟาชวมวลได ดงนน โรงไฟฟาชวมวล จงเปนอกทางเลอกหนงส าหรบการใชเปนพลงงานหลกทดแทนเชอเพลงฟอสซล เนองจากสามารถจดหาเชอเพลงเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวลไดอยางเพยงพอและสามารถผลตไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ 1. ปรมาณชวมวลทเกดขนในพนทศกษา

จากการศกษาขอมลพบว าจ งหวดนครราชสมา มปรมาณช วมวลมากท ส ด ใ นภาคตะวนออกเฉยงเหนอ คอ 233 เมกะวตต พชทปลกมากทสด คอ ขาว มนส าปะหลงและออย ตามล าดบ ซงท าใหพนทนมความเหมาะสมในการศกษาขอมลเกยวกบโรงไฟฟาชวมวล เนองจากเปนพนททมปรมาณเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรปรมาณมาก โดยภายในขอบเขตพนทศกษามการเพาะปลกออยมากทสด รองลงมาคอ ขาว ดงนนจงท าการศกษาเพยงพช 2 ชนดเทานน เพอวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล

11

บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา เนองจากเปนบรษททรบเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรทกชนดในการผลตไฟฟา

1.1 ชนดชวมวลจากขาว

พบวาในพนทศกษา มพนทปลกขาว 875,333 ไร ไดผลผลตขาวทงหมด 265,226 ตน และมชนดชวมวลทเกดจากขาว คอ แกลบ และฟางขาว จากนนจงไดมการค านวณระยะขอบเขตพนทใหบรการทสามารถรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดทมอยในพนทศกษา และแสดงปรมาณชวมวลของขาวทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล (ดงภาพท 3) โดยพบวาระยะทค านวณได คอ ขอบเขตพนทใหบรการของแกลบระยะ 67 กโลเมตร มปรมาณ92,973 ตน/ป (ดงตารางท 4) ซงเพยงพอเมอเปรยบเทยบกบโรงไฟฟาชวมวลทมความตองการปรมาณเชอเพลงแกลบ 90,709 ตน/ป และขอบเขตพนทใหบรการของฟางขาวระยะ 50 กโลเมตร มปรมาณฟางขาว 129,960 ตน/ป (ดงตารางท 4) ซงเพยงพอตอความตองการของโรงไฟฟาชวมวลท 99,464 ตน/ป

ตารางท 4 ปรมาณชวมวลทเกดจากขาว เขาสโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา

เศษวสดจากขาว คาคงทของสดสวนชวมวล ปรมาณชวมวลทเกด(ตน/ป)

แกลบ 0.21 92,973 ฟางขาว 0.49 129,960

รวม 222,933

ภาพท 4 ปรมาณชวมวลของขาวทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล จงหวดนครราชสมา

12

1.2 ชนดชวมวลจากออย พบวาในพนทศกษา มพนทปลกออย 1,117,675 ไร ไดผลผลตออยทงหมด 12,316,788 ตน

และมชนดชวมวลทเกดจากออย คอ ใบและยอดออย และชานออย จากนนจงไดมการค านวณระยะขอบเขตพนทใหบรการทสามารถรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดทมอยในพนทศกษา และแสดงปรมาณชวมวลของออยทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล (ดงภาพท 4) โดยพบวาระยะทค านวณได คอ ขอบเขตพนทใหบรการของใบและยอดออยระยะ 14 กโลเมตร มปรมาณ 83,630 ตน/ป (ดงตารางท 5) ซงเพยงพอเมอเปรยบเทยบกบโรงไฟฟาชวมวลทมความตองการปรมาณเชอเพลงใบและยอดออย 79,224 ตน/ป และขอบเขตพนทใหบรการของชานออยระยะ 15 กโลเมตร มปรมาณ 416,981 ตน/ป (ดงตารางท 5) ซงเพยงพอตอความตองการของโรงไฟฟาชวมวลท 116,403 ตน/ป ระยะ 15 กโลเมตร ชานออยมปรมาณเพยงพอ คอ 416,981 ตน/ป ขอบเขตพนทใหบรการระยะ 14 กโลเมตร ใบและยอดออยมปรมาณเพยงพอ คอ 83,630 ตน/ป

ตารางท 5 ปรมาณชวมวลทเกดจากออยเขาสโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา

เศษวสดจากออย คาคงทของสดสวนชวมวล ปรมาณชวมวลทเกด (ตน/ป)

ใบและยอดออย 0.17 83,630 ชานออย 0.28 416,981

รวม 500,611

ภาพท 5 ปรมาณชวมวลของออยทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล จงหวดนครราชสมา

13

เพอวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดสรนทร 2.1 ชนดชวมวลจากขาว

พบวาในพนทศกษา มพนทปลกขาว 2,565,850 ไร ไดผลผลตขาวทงหมด 954,496 ตน และมชนดชวมวลทเกดจากขาว คอ แกลบ และฟางขาว จากนนจงไดมการค านวณระยะขอบเขตพนทใหบรการทสามารถรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดทมอยในพนทศกษา และแสดงปรมาณชวมวลของขาวทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล (ดงภาพท 5) โดยพบวาระยะทค านวณได คอ ขอบเขตพนทใหบรการของแกลบระยะ 32 กโลเมตร มปรมาณ 93,617 ตน/ป (ดงตารางท 6) ซงเพยงพอเมอเปรยบเทยบกบโรงไฟฟาชวมวลทมความตองการปรมาณเชอเพลงแกลบ 90,709 ตน/ป และขอบเขตพนทใหบรการของฟางขาวระยะ 23 กโลเมตร มปรมาณฟางขาว 100,309 ตน/ป (ดงตารางท 6) ซงเพยงพอตอความตองการของโรงไฟฟาชวมวลท 99 ,464 ตน/ป

ตารางท 6 ปรมาณชวมวลทเกดจากขาว เขาสโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดสรนทร

เศษวสดจากขาว คาคงทของสดสวนชวมวล ปรมาณชวมวลทเกด (ตน/ป)

แกลบ 0.21 92,973 ฟางขาว 0.49 129,960

รวม 222,933

ภาพท 6 แสดงปรมาณชวมวลของขาวทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล จงหวดสรนทร

14

2.2 ชนดชวมวลจากออย พบวาในพนทศกษา มพนทปลกออย 54,395 ไร ไดผลผลตออยทงหมด 607,285 ตน และมชนด

ชวมวลทเกดจากออย คอ ใบและยอดออย และชานออย จากนนจงไดมการค านวณระยะขอบเขตพนทใหบรการทสามารถรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดทมอยในพนทศกษา และแสดงปรมาณชวมวลของออยทเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล (ดงภาพท 6) โดยพบวาระยะทค านวณได คอ ขอบเขตพนทใหบรการของใบและยอดออยระยะ 41 กโลเมตร มปรมาณ 80,027 ตน/ป (ดงตารางท 7) ซงเพยงพอเมอเปรยบเทยบกบโรงไฟฟาชวมวลทมความตองการปรมาณเชอเพลงใบและยอดออย 79,224 ตน/ป และขอบเขตพนทใหบรการของชานออยระยะ 49 กโลเมตร มปรมาณ 166,732 ตน/ป (ดงตารางท 7) ซงเพยงพอตอความตองการของโรงไฟฟาชวมวลท 116,403 ตน/ป ตารางท 7 ปรมาณชวมวลทเกดจากออย เขาสโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดสรนทร

เศษวสดจากออย คาของทของสดสวนชวมวล ปรมาณชวมวลทเกด(ตน/ป)

ใบและยอดออย 0.17 80,027 ชานออย 0.28 166,732

รวม 246,759

ภาพท 7 แสดงปรมาณชวมวลของออยทเพยงพอตอก าลงการผลตโรงไฟฟาชวมวล จงหวดสรนทร

15

3. สรปภาพรวมของชดโครงการวจยจากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรสโรงไฟฟาพลงงานชวมวล จากเศษวสดเหลอใชทางการเกษตรทง 2 ชนด คอ 1. เศษวสดเหลอใชทางการเกษตรของขาว

ไดแก ฟางขาวและแกลบ 2. เศษวสดเหลอใชทางการเกษตรของออย ไดแก ชานออยและใบและยอดออย เพอน าเศษวสดทางการเกษตรทง 2 ชนดนมาวเคราะหผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรแตละชนดเพอรองรบก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา และ บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดสรนทร โดยแบงผลการวจยแยกตามโรงไฟฟาชวมวล

พบวาจากผลการศกษาของทง 2 ชดโครงการวจยน แยกตามโรงไฟฟาชวมวลไดดงน บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดนครราชสมา ออยเปนชวมวลทมประสทธภาพสงสดและเพยงพอในการผลตเปนเชอเพลง เนองจากผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรของออยในพนทศกษาเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวลมากกวาขาว เนองจากปรมาณเชอเพลงจากแกลบมปรมาณไมเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาในพนทใหบรการ 50 กโลเมตร อกทงเศษวสดทางการเกษตรของออยสามารถหาวตถดบไดในขอบเขตพนทใหบรการรอบโรงไฟฟาทใกลกวา ถง 3 เทา ท าใหสามารถประหยดตนทนในการผลตและมความมนคงในวตถดบ

บรษท แอดวานซ อะโกร พาวเวอร แพลนท จ ากด จงหวดสรนทร ขาวเปนชนดชวมวลทมประสทธภาพสงสดและเพยงพอในการผลตเปนเชอเพลง เนองจากผลรวมของปรมาณเชอเพลงจากเศษวสดทางการเกษตรทกชนดมปรมาณเพยงพอตอก าลงการผลตของโรงไฟฟาชวมวล โดยเฉพาะเศษวสดทางการเกษตรของขาว เนองจากพนทเพาะปลกของขาวมมากกวาออยถง 2 ,511,455 ไร จงท าใหเพยงพอในระยะ 23 กโลเมตร แตชวมวลของออยมพนทปลกนอยกวาจงตองใชระยะมากกวา 2 เทาของขาว คอ 49 กโลเมตร

บทสรป วจารณ และขอเสนอแนะ บทสรปและวจารณ 1. ผลการวจยพบวาเศษวสดทางการเกษตรทเหมาะสมในการใชเปนเชอเพลงในการผลตของโรงไฟฟาชวมวลทง 2 พนทแตกตางกนเนองจากมสดสวนของพชทปลกในพนทศกษาไมเหมอนกน โดยปรมาณชวมวลทเกดขนจะมปรมาณมากหรอนอยขนอยกบปรมาณผลผลตทางการเกษตรทมในพนท ถงแมวาสดสวนชวมวลทเกดจากขาวจะมมากกวาออย แตหากในพนทศกษาปลกออยมากกวาท าใหไดชวมวลทเกดจากออยมากกวาขาว ซงสอดคลองกบงานวจยของ พฒชาต คดหาทอง วรนทร หวงจรนรนดร และอจฉรยา สรยะวงค (2557) 2. ผลการวจยพบวาระยะทางทเพยงพอตอก าลงการผลตไฟฟาของโรงไฟฟาชวมวลในพนทศกษาดงกลาว มขอบเขตพนทใหบรการไมเกน 50 กโลเมตร ยกเวนชนดของชวมวลแกลบทมขอบเขตพนทใหบรการทมากกวา 50 กโลเมตร ซงไมสอดคลองกบผลการวจยของภทราณ นาคคงคา พสษฏ มณโชต และศรนช จนดารกษ (2558) ทกลาววาปรมาณเชอเพลงทเกดขนในพนทศกษาต าบลบานขอยสง อ าเภอตรอน จงหวดอตรดตถ มปรมาณชวมวลทเพยงพอตอความตองการของโรงไฟฟาชวมวล ในระยะขอบเขตพนทใหบรการ 50 กโลเมตร

16

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะในสวนของงานวจยน จากผลการวจย เสนอใหกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กระทรวงพลงงาน

กรมอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมาและจงหวดสรนทร ในการก าหนดแนวทางการแกไขปญหาเศษวสดทางการเกษตร โดยสงเสรมใหเกษตรกรน าเศษวสดทางการเกษตรมาเพมมลคาโดยการจ าหนายใหแกโรงไฟฟาชวมวลเพอเพมศกยภาพในการผลตไฟฟาของโรงไฟฟาชวมวลใหมปรมาณเชอเพลงทเพยงพอและสามารถผลตไฟฟาไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงเปนการสรางรายไดทางออมใหแกเกษตรกร และลดปญหาการขาดแคลนวตถดบทมาจากการแยงชงวตถดบจากอตสาหกรรมอน 2. ขอเสนอแนะส าหรบงานวจยครงตอไป

ควรน าปจจยทางดานสภาพภมอากาศ ภยพบตทางธรรมชาตมาวเคราะหรวมดวย เพอใหสามารถน าไปประกอบการวเคราะหกบสถานการณในปจจบนได และควรส มภาษณขอมลจากเกษตรกรผประกอบอาชพเกษตรกรรมเพอสอบถามความสมครใจในการจ าหนายเศษวสดทางการเกษตร และควรศกษาชนดชวมวลใหเพมมากขนเพอเพมทางเลอกใหแกโรงไฟฟาชวมวล ควรน าแหลงวตถดบในจงหวดขางเคยงมารวมใชในการวเคราะห ในงานวจยครงตอไปเนองจากการวเคราะหควรค านงถงตนทนและก าไร หากวตถดบในจงหวดขางเคยงมระยะทางสนกวา และมตนทนทต ากวากสามารถใชเปนอกทางเลอกหนงส าหรบการลดตนทนการผลต และเปนวตถดบส ารองในการผลตไฟฟา ซงสงทส าคญของโรงไฟฟาชวมวลคอวตถดบหลก

ค าขอบคณ

งานวจยน ไดรบการสนบสนนทนอดหนนวจยจาก โครงการหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาภมศาสตร (ภาคพเศษ) คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ในการส ารวจภาคสนาม จงขอขอบคณภาควชาภมศาสตรเปนอยางสง ผวจยขอขอบคณ ผศ.ดร. สจตรา เจรญหรญยงยศ อาจารยทปรกษาในการท างานวจยประกอบการท าปญหาพเศษ ทไดใหค าปรกษา และตรวจสอบการท าการวจยเพอใหขอมลมความถกตองและสมบรณมากยงขน ขอขอบคณ รศ.ดร.พนธทพย จงโกรย อาจารยประจ าวชาปญหาพเศษทไดชแนะแนวทางวธการในการจดท างานวจย รวมทงคณะอาจารยภาควชาภมศาสตรทกทานทไดชแนะขอบกพรองและใหค าปรกษาของงานวจย และขอขอบคณ ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กรมทางหลวงและกรมทางหลวงชนบท กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน กรมอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมาและจงหวดสรนทร ทอนเคราะหขอมลการท างานวจย

17

เอกสารอางอง กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน. 2550. ชวมวล (Online). http://biomass.

dede.go.th/biomass_web/index.html., 15 กนยายน 2560. ตรองอรรถ วองวทญญ. 2550. โรงไฟฟาชวมวล (Online). www2.dede.go.th/kmberc/

Presentation/ESCO_EXIM/biomass_pp.pps., 12 กนยายน 2560. เทคโนโลยชวภาพ แหลงรวมความรทางเทคโนโลยชวภาพ. ม.ป.ป. ชวมวล (Online) http://

www.thaibiotech.info/what-is-biomass.php., 13 กนยายน 2560. ประพนธ คชลธารา. 2558. พลงงานจากชวมวลและวสดเหลอใช. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย ปวณกร ดาวธง. 2557. การวเคราะหความเหมาะสมในการตงโรงไฟฟาชวมวลในเขตรบผดชอบ

ของส านกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคเหนอตอนลาง 1 (Online). http://www. agi.nu.ac.th/nred/Document/isPDF/2557/geo_2557_05_FullPaper.pdf., 15 กนยายน 2560.

ภาควชาพชไรนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. 2555. พชไร (Online). http://agron.agr.ku.ac.th

/index.php/component/content/article?id=138:2012-06-17-10-29-52., 12 กนยายน 2560.

สมาคมสารชวมวลเอเชย. 2551. คมอสารชวมวลเอเชย (Online). http://www.jie.or.jp/

biomass/AsiaBiomassHandbook/Thai/All_T.pdf., 13 กนยายน 2560. สมาล ตงภกด. 2551. การศกษาความเปนไปไดของโครงการการเพมกาลงการผลตของ

โรงไฟฟาชวมวล กรณศกษาโรงไฟฟาดานชาง ไบโอ-เอนเนอรย. ปรญญาบรหารธรกจมหาบญฑต แขนงวชาบรหารธรกจ สาขาวทยาการจดการ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สรเชษฐ ยานวาร. 2559. ชวมวล (Online). htttp://ienergyguru.com., 13 กนยายน 2560. อภชาต ศรสอาด และ จนทรา อสวรรณ. 2558. พชไรเงนลาน. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร:

นาคา อนเตอรมเดย.