1

บทท 1

บทนา

ตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐกาหนดใหสวนราชการกาหนดมาตรฐานการปฏบตงาน

ของกระบวนการทสรางคณคาและกระบวนการสนบสนน เพอใหบรรลผลตามขอกาหนดทสาคญแสดงให

เหนจดเรมตนและจดสนสดของงาน และสามารถใชอางองมใหเกดความผดพลาดในการทางาน และ

สอดคลองตอบสนองตอพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวชาการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.

2546 ทกาหนดใหสวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการ เพอใหมลกษณะเปนองคกรแหงการ

เรยนรอยางสมาเสมอ

สานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยเปน “สวนราชการ” ทมฐานะ

เทยบเทากรม เปนสวนราชการสงกดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย มภารกจในการ

ปฏบตงานเปนศนยกลางบรหารของกระทรวง โดยหนวยตรวจสอบภายในระดบกระทรวงเปนหนวยงาน

หนงสงกดสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ขนตรงตอหวหนาสวน

ราชการ คอ ปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยและเปนหนวยงานสนบสนนหนวย

ยอยหนวยหนงในการผลกดนใหภารกจของสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษยใหสาเรจลลวงดวยด ดงนน จงไดจดทาแนวทางการปฏบตงานการตรวจสอบภายในทจะใหการ

ทางานของหนวยงานไดมาตรฐานเปนไปตามเปาหมาย ผลผลต พรอมบรการทมคณภาพ ซงแนวทางการ

ปฏบตงานน เปนการกลาวถงขนตอนการดาเนนงานตรวจสอบภายในเพอใหผทจะปฏบตงานตรวจสอบ

ภายใน หรอผสนใจในงานตรวจสอบภายในไดทราบภารกจโดยรวมของงานตรวจสอบภายใน และเปนการ

สรางองคความรใหแกหนวยงานและผทเกยวของในการดาเนนงานตรวจสอบภายในและบรหารจดการกบ

หนวยงานทเกยวของ รวมทงเพอใหเปนมาตรฐานการปฏบตงานเพอเขาสการประกนคณภาพงานตรวจสอบ

ภายในภาครฐ พ.ศ. 2555 ทกรมบญชกลางกาหนดขน

วตถประสงค

1. เพอใหหนวยตรวจสอบภายในระดบกระทรวงมแนวทางการปฏบตงานทครอบคลม

รายละเอยด ขนตอนการปฏบตงาน เพอใชใหเปนประโยชนในการบรหารจดการกบหนวยงานทเกยวของ

2. เพอใหเจาหนาททเกยวของในกลมงานตรวจสอบภายในของกระทรวงการพฒนาสงคมและ

ความมนคงของมนษยใชเปนแนวทางในการปฏบตงานตรวจสอบภายใน

3. เพอใหเปนมาตรฐานการปฏบตงาน เพอเขาสการประกนคณภาพงานตรวจสอบภายในภาครฐ

พ.ศ. 2555 ทกรมบญชกลางกาหนดขน

2

ขอบเขต

กาหนดกรอบการดาเนนงานใหครอบคลมขนตอนการตรวจสอบภายในของผตรวจสอบภายใน

และหนวยรบตรวจ (หนวยงานในสงกดสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย) ทกครงทมการตรวจสอบในภาพรวมกวางๆ ของขนตอนการวางแผนการตรวจสอบ การทาแผนการ

ปฏบตงานการดาเนนการตรวจสอบ การรายงานผลการตรวจสอบ และการตดตามผลการตรวจสอบ

คาจากดความ

“การตรวจสอบภายใน” หมายความวา กจกรรมการใหความเชอมน และการใหคาปรกษาอยาง

เทยงธรรมและเปนอสระ ซงจดใหมขนเพอเพมคณคาและปรบปรงการปฏบตงานของสวนราชการใหดขน

การตรวจสอบภายในจะชวยใหสวนราชการบรรลถงเปาหมายและวตถประสงคทกาหนดไวดวยการประเมน

และปรบปรงประสทธผลของกระบวนการบรหารความเสยง การควบคมและการกากบดแลอยางเปนระบบ

“สวนราชการ” หมายความวา กระทรวง ทบวง กรม หรอสวนราชการทเรยกชออยางอนทม

ฐานะเทยบเทาและจงหวด แตไมรวมถงรฐวสาหกจและองคกรปกครองสวนทองถน

“หวหนาสวนราชการ” หมายความวา ปลดกระทรวง อธบด หรอหวหนาของสวนราชการท

เรยกชออยางอนทมฐานะเทยบเทาและผวาราชการจงหวด

“หนวยตรวจสอบภายใน” หมายความวา หนวยงานทรบผดชอบงานตรวจสอบภายในของสวน

ราชการตามทกาหนดไวในกฎกระทรวงแบงสวนราชการ

“ผตรวจสอบภายใน” หมายความวา ผทไดรบการแตงตงจากหวหนาสวนราชการใหปฏบตงาน

ตรวจสอบภายในของสวนราชการ

“หนวยรบตรวจ” หมายความวา หนวยงานทรบผดชอบในการปฏบตงานของสวนราชการ

(ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ. 2551)

“การบรการใหคาปรกษา” หมายความวา การใหบรการ ใหคาแนะนา ใหคาปรกษาและบรการ

อนๆ ทเกยวของ โดยลกษณะงานและขอบเขตของงานขนอยกบผรบบรการ เพอเพมคณคาใหแกสวน

ราชการและปรบปรงการดาเนนงานของสวนราชการใหดขน

“การสรางคณคาเพม” หมายความวา สวนราชการจดตงขน เพอสรางคณคา หรอใหบรการทเปน

ประโยชนตอประชาชนทวไป ดงนนคณคาขององคกรจะเกดขนไดกดวยการพฒนาการใหบรการของตน

อยตลอดเวลา รวมทงบรหารจดการทรพยากรทมอยอยางจากดใหเกดประโยชนสงสด เพอใหการดาเนนงาน

มประสทธผล ประสทธภาพ และประหยด ดงนน ในการปฏบตงานตรวจสอบภายใน ในขนตอนของ

กระบวนการรวบรวมขอมลเพอใหเกดความเขาใจและประเมนความเสยงไดนน ผตรวจสอบภายในจะเปนผ

ทเขาไปพบเหนการปฏบตงานอยางลกซงและอยในสถานภาพทชวยใหหนวยงานสามารถปรบปรงการ

ดาเนนงานใหมประสทธภาพ ประสทธผลยงขน ซงอาจดาเนนการในรปแบบของการใหคาปรกษาแนะนา

3

หรอการรายงานเปนลายลกษณอกษร หรออนๆ ทเหนสมควรเพอใหหวหนาสวนราชการ หรอฝายบรหาร

หรอบคคลทเกยวของทราบ

“ความเทยงธรรม” หมายความวา ทศนคตทปราศจากความลาเอยงของผตรวจสอบภายใน

ในการปฏบตงานตรวจสอบ ผตรวจสอบภายในพงปฏบตหนาทดวยความเชอมนในผลงานของตน รวมทง

การรายงานผลการตรวจสอบโดยไมอยภายใตอาณตหรออทธพลของผใด

“ความเสยง” หมายความวา สถานการณทอาจจะเกดขนและเปนอปสรรคตอการบรรลเปาหมาย

ขององคกรความเสยงสามารถวดไดในรปของผลทจะเกดขนและโอกาสทจะเกดขน

“แผนการตรวจสอบ” หมายความวา แผนการปฏบตงานทหวหนาหนวยตรวจสอบภายใน

จดทาขน โดยจดทาไวลวงหนาเกยวกบเรองทจะตรวจสอบ จานวนหนวยรบตรวจ ระยะเวลาในการ

ตรวจสอบแตละเรอง ผรบผดชอบในการตรวจสอบ รวมทงงบประมาณทใชในการปฏบตงานตรวจสอบ

ทงนเพอประโยชนในการสอบทานความกาวหนาของงานตรวจสอบเปนระยะๆ และเพอใหงานตรวจสอบ

ดาเนนไปอยางราบรน ทนตามกาหนดเวลา

“แผนการปฏบตงาน” หมายความวา แผนการปฏบตงานสาหรบงานทไดรบมอบหมายทผตรวจ

สอบภายในจดทาไวลวงหนาวาจะตรวจสอบเรองใด ทหนวยรบตรวจใด ดวยวตถประสงค ขอบเขตการ

ตรวจสอบ และวธการตรวจสอบใด จงจะทาใหการปฏบตงานในครงนนบรรลผลสาเรจ ซงจะมขนตอนยอย

ดงน

- กาหนดวตถประสงค

- กาหนดขอบเขต

- กาหนดแนวทางการปฏบตงาน

หนาทความรบผดชอบ

1. หวหนาหนวยตรวจสอบภายในระดบกระทรวง : จดทาแผนการตรวจสอบ (ระยะส นและ

ระยะยาว) เสนอหวหนาสวนราชการอนมต ตดตามและพจารณาผลการตรวจสอบ

2. นกวชาการตรวจสอบภายใน : จดทาแนวทางการตรวจสอบ ปฏบตงานตรวจสอบ รายงาน

และตดตามผลการตรวจสอบ (มาตรฐานการตรวจสอบภายในและจรยธรรมของผตรวจสอบภายในของสวน

ราชการ)

4

บทท 2

กฎหมายทใชในการปฏบตงานตรวจสอบภายใน

ในการปฏบตงานตรวจสอบภายใน ผตรวจสอบภายในจะตองมความรเกยวกบกฎหมาย ระเบยบ

ขอบงคบทเกยวของทงในสวนของผตรวจสอบภายในและงานทตรวจสอบทเกยวของกบการเงน การคลง

และการงบประมาณแผนดน ตลอดจนกฎหมายเฉพาะ เชน

1. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ. 2551

กระทรวงการคลง โดยมสาระสาคญดวยการกาหนดลกษณะงานและขอบเขตงานของการตรวจสอบภายใน

2. มาตรฐานการตรวจสอบภายในและจรยธรรมของผ ตรวจสอบภายในของสวนราชการ

กรมบญชกลาง โดยมสาระสาคญเปนกรอบการปฏบตงานทผตรวจสอบภายในจาเปนตองยดถอและปฏบต

ตาม เพอใหผลงานของผตรวจสอบภายในเปนทยอมรบและเชอถอจากทกฝายทเกยวของ

3. มาตรฐานการปฏบตงานวชาชพตรวจสอบภายใน สมาคมผตรวจสอบภายในแหงประเทศไทย

โดยมสาระสาคญ เปนบรรทดฐานการปฏบตงานและการประเมนผลงานการตรวจสอบภายในโดยทวไป

ทผตรวจสอบภายในควรทราบ

4.พระราชบญญตเงนเดอนและเงนประจาตาแหนง พ.ศ. 2538 โดยมสาระสาคญเปนกรอบการ

กาหนดอตราเงนเดอนและเงนประจาตาแหนงของขาราชการในพระราชบญญต

5.พระราชกฤษฎกาคาใชจายในการเดนทางไปราชการ พ.ศ. 2526 และทแกไขเพมเตม

กรมบญชกลางโดยมสาระสาคญคอ หลกเกณฑการเบกคาใชจายในการเดนทางไปราชการทงในและนอก

ราชอาณาจกร

6. พระราชกฤษฎกาเบยประชมกรรมการ พ.ศ. 2547 และทแกไขเพมเตม กรมบญชกลาง โดยม

สาระสาคญคอ หลกเกณฑการเบกจายคาเบยประชมใหแกกรรมการทนอกเหนอ จากทมบทบญญตแหง

กฎหมาย หรอโดยประกาศพระบรมราชโองการ และบญญตแหงกฏหมาย หรอประกาศพระบรมราช

โองการนนกาหนดเบยประชมหรอผลประโยชนตอบแทนของบคคลดงกลาวไวเปนการเฉพาะ

7. พระราชกฤษฎกาคาเชาบานขาราชการ พ.ศ. 2547 และทแกไขเพมเตม โดยมสาระสาคญ

หลกเกณฑของขาราชการทมสทธไดรบคาเชาบานจากทางราชการ

8. พระราชกฤษฎกาเงนสวสดการเกยวกบการรกษาพยาบาล พ.ศ. 2523 โดยมสาระสาคญคอ

ความหมายการรกษาพยาบาล กาหนดผมสทธ สถานพยาบาล ระบบการเบกจายตรง

9. พระราชกฤษฎกาเงนสวสดการเกยวกบการศกษาของบตร พ.ศ. 2523 และทแกไขเพมเตม โดยม

สาระสาคญคอ กาหนดสถานการศกษา เงนบารงการศกษา เงนคาเลาเรยนบตร ปการศกษา หลกเกณฑและ

อตราการจาย ผมสทธไดรบเงนสวสดการเกยวกบการศกษาของบตร

5

10. ระเบยบวาดวยการบรหารงบประมาณ พ.ศ. 2548 และทแกไขเพมเตม โดยมสาระสาคญคอ

นยาม สวนราชการ รฐวสาหกจ จงหวด กลมจงหวด งบประมาณจงหวด งบประมาณกลมจงหวด การ

จดสรรงบประมาณ เปาหมายยทธศาสตรระดบชาต เปาหมายการใหบรการกระทรวง แผนงาน แผน

งบประมาณในเชงบรณาการ ผลผลตโครงการ งบรายจาย เงนทดรองราชการ แผนการปฏบตงาน แผนการ

ใชจายงบประมาณ แผนการปฏบตราชการประจาปของจงหวด แผนการปฏบตราชการประจาปของกลม

จงหวด สานกเบกสวนกลาง สานกเบกสวนภมภาค การโอนงบประมาณรายจาย การเปลยนแปลง

งบประมาณรายจาย การโอนจดสรรงบประมาณรายจาย รายการกอหนผกพนขามปงบประมาณ ระบบ

อเลกทรอนกสภาครฐ การกาหนดหลกเกณฑหรอวธปฏบตเกยวกบการบรหารงบประมาณ

11. ระเบยบการกอหนผกพนขามปงบประมาณ พ.ศ. 2534 และทแกไขเพมเตม โดยมสาระสาคญคอ

หลกเกณฑในการกอหนผกพนขามปงบประมาณ

12. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการเบกคาใชจายในการเดนทางไปราชการ พ.ศ. 2550 โดยม

สาระสาคญคอ กาหนดหลกเกณฑและอตราคาใชจายในการเดนทางไปราชการทงในและนอกราชอาณาจกร

13. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการเบกคาใชจายในการเดนทางไปราชการ พ.ศ. 2554 โดยม

สาระสาคญคอ กาหนดหลกเกณฑและอตราคาใชจายในการเดนทางไปราชการทงในและนอกราชอาณาจกร

14. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวาง

ประเทศ พ.ศ. 2549 โดยมสาระสาคญคอ กาหนดหลกเกณฑและอตราคาใชจายในการอบรม การจดงาน และ

การประชมระหวางประเทศ

15. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวาง

ประเทศ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2552 โดยมสาระสาคญคอ เปลยนประเภทการฝกอบรม และประชมระหวาง

ประเทศ

16. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวาง

ประเทศ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2555 โดยมสาระสาคญคอ การเบกคาใชจายนอกเหนอจากทกาหนด หรอกาหนด

แลวไมสามารถปฏบตได ใหหวหนาสวนราชการขอทาความตกลงกบกระทรวงการคลง และปรบคาใชจาย

ในการฝกอบรม

17. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการเบกจายเงนเกยวกบคาใชจายในการบรหารงานของสวน

ราชการ พ.ศ. 2553 โดยมสาระสาคญคอ หลกเกณฑคาใชจายในการดาเนนงานของสวนราชการ

18. ระเบยบการเบกจายเงนจากคลง การเกบรกษาเงนและการนาเงนสงคลง พ.ศ. 2551 โดยม

สาระสาคญคอ ความหมายของหนวยงาน ผปฏบตงาน งบรายจาย หลกฐานการจาย การใชงานในระบบ

GFMIS การเบกจายเงน การรบเงน การเกบรกษาเงน การนาเงนสงคลงและการฝากคลง การกนเงนไวเบก

เหลอมป การควบคมและการตรวจสอบ

19. ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2553 และทแกไขเพมเตม โดยมสาระสาคญ

คอ คานยามการพสด พสด การซอ การจาง เงนงบประมาณ เงนก เงนชวยเหลอ อาคาร พสดทผลตใน

6

ประเทศ กจการของคนไทย ทปรกษา สวนราชการ รฐวสาหกจ หวหนาสวนราชการ หวหนาเจาหนาทพสด

เจาหนาทพสด ผอานวยการโครงการ โรงงานทไดรบการรบรองระบบคณภาพ ผเสนอราคาทมผลประโยชน

รวมกน ผถอหนรายใหญ การขดขวางการแขงขนราคาอยางเปนธรรม เจาหนาททมหนาทตรวจสอบ

คณสมบต งานกอสรางสาธารณปโภค การใชบงคบและการมอบอานาจ บทกาหนดโทษ คณะกรรมการวา

ดวยการพสด การจดหา ควบคมและการจาหนายพสด

20. ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสดดวยวธการทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2549 โดยม

สาระสาคญ คานยาม การพสดดวยวธการทางอเลกทรอนกส ราคาสงสด การใชบงคบกบหนวยงาน

ความสมพนธกบระเบยบอน คณะกรรมการ อานาจหนาทคณะกรรมการ การเตรยมและการดาเนนการ

มาตรการรกษาความเปนธรรม และผลประโยชนของรฐ

21. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการเบกจายเงนสวสดการเกยวกบการรกษาพยาบาล

พ.ศ. 2545 โดยมสาระสาคญคอ การใชสทธ การยนขอเบกเงน การรบรองการใชสทธ การอนมต การเบก

และการจายเงน

22. หลกเกณฑกระทรวงการคลงวาดวยวธการเบกจายเงนสวสดการเกยวกบการรกษาพยาบาล

พ.ศ. 2553 โดยมสาระสาคญคอ แผนการยนขอเบกเงน การใชสทธ การรบรองการใชสทธ

23. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการเบกจายเงนสวสดการเกยวกบการศกษาของบตร

พ.ศ. 2551 โดยมสาระสาคญคอ คานยาม สวนราชการผเบก สวนราชการเจาสงกด เงนสวสดการผมสทธ

หลกเกณฑและวธการเบก

24. ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการเบกเงนสวสดการเกยวกบการศกษาของบตร (ฉบบท 2)

พ.ศ. 2553 โดยมสาระสาคญคอ นยามสวนราชการผเบก ผมอานาจอนมต ผรบรอง การมสทธ ผมอานาจใน

การอนมตของสวนราชการสวนกลาง หนวยงานทสวนราชการผเบกจดทาคาขอ

25. กฎหมายกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

25.1 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยวาดวยการกาหนดแบบ

บตรประจาตวพนกงาน เจาหนาทตามพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2547

25.2 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยวธการใหการ

สงเคราะหเดก พ.ศ. 2547

25.3 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยวธการดาเนนงาน

ของสถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟ พ.ศ. 2547

25.4 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยการลงโทษเดก

พ.ศ. 2548

25.5 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยการฌาปนกจ

สงเคราะหของสวนราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ และองคกรวชาชพ ซงเปนนตบคคลทอยภายใต

การกากบของรฐ พ.ศ. 2547

7

25.6 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยคณสมบตของ

กรรมการสมาคมฌาปนกจสงเคราะห พ.ศ. 2545

25.7 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยการจายเงนอดหนน

เพอชวยเหลอผประสบปญหาทางสงคมกรณฉกเฉน พ.ศ. 2547

25.8 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยการจายเงนอดหนน

เพอชวยเหลอผประสบปญหาทางสงคมกรณฉกเฉน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550

25.9 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยหลกเกณฑและวธการ

จายเบยประชม คาพาหนะ คาเบยเลยง คาเชาทพก และคาใชจายอยางอนของกรรมการตามพระราชบญญต

สงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2547

25.10 ระเบยบกระทรวงการพฒนาสงคมความมนคงของมนษยวาดวยหลกเกณฑและวธ

จายเบยประชมคาพาหนะ คาเบยเลยง คาเชาทพก และคาใชจายอยางอนของกรรมการตามพระราชบญญต

สงเสรมการจดสวสดการสงคม พ.ศ. 2546 (ฉบบท 2) พ.ศ. 2549

26. มตคณะรฐมนตรและกฎหมายอนๆ ทเกยวของ

8

บทท 3

ขอกาหนดทสาคญของกระบวนการตรวจสอบภายในและแนวทางปฏบตงานตรวจสอบ

กระบวนการตรวจสอบภายใน เปนกระบวนการหลกในการปฏบตงานตรวจสอบภายใน ซงผลจาก

การปฏบตงานตามกระบวนการดงกลาวแลวจะไดผลลพธ คอ เพมคณคาและปรบปรงการปฏบตงานของ

สวนราชการใหบรรลถงเปาหมายและวตถประสงคทองคกรกาหนดไว โดยมผรบบรการและผมสวนไดสวน

เสย คอ ผบรหาร ไดแก ปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดรบขอมลทถกตอง

รวดเรว และเชอถอได หนวยรบตรวจไดรบการตรวจ หรอไดรบการตรวจทหนวยรบตรวจรองขอ และนา

ขอเสนอแนะ ขอสงเกตของรายงานผลการตรวจสอบภายในไปปรบปรงการปฏบตงาน บคลากรไดรบ

คาแนะนาจากผตรวจสอบภายในเปนการสงเสรม และเพมคณคาใหการปฏบตงานมประสทธภาพและ

ประสทธผล คณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลประจากระทรวง นารายงานผลการตรวจสอบไป

พจารณาการสอบทาน การประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการ สานกงานตรวจเงนแผนดนนา

รายงานผลการตรวจสอบไปประกอบการพจารณาการตรวจ

ก า รป ฏ บต ง า นตรวจ ส อบ ภา ย ใ นดวย ก ฎ ห ม า ย ท เ ป น หลก ใ นก า รป ฏ บต ค อ ระ เ บ ย บ

กระทรวงการคลงวาดวยการตรวจสอบภายในของสวนราชการ พ.ศ. 2551 มาตรฐานและคมอ/แนว

ปฏบตการตรวจสอบภายใน ของกรมบญชกลาง และระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการ

ปฏบตหนาทของผตรวจสอบภายใน พ.ศ. 2546

ขอกาหนดในดานประสทธภาพของกระบวนการ คอ การใชเวลาในการปฏบตงานในแตละขนตอน

ไดนอยกวาทกาหนดไวในแผนการปฏบตงาน

ขอกาหนดดานความคมคาและการลดตนทน คอ หนวยรบตรวจและผทเกยวของนาขอเสนอแนะท

ไดจากรายงานการตรวจสอบภายในไปปรบปรงและแกไข ทาใหเกดกระบวนการบรหารจดการทด ทาให

องคกรบรรลวตถประสงค และเปาหมายทวางไว

แนวทางในการปฏบตงานตรวจสอบ

การปฏบตงานตรวจสอบภายในควรมการวางแนวทางในการปฏบตงานตรวจสอบใหชดเจนและ

ครอบคลมทกกระบวนการ ตวอยางเชน การตรวจสอบดานการเงนและบญช ควรมการกาหนดแนวทางการ

ตรวจสอบไวดวย

9

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบเงนสด

1. ผตรวจสอบตองตรวจสอบการรบเงน โดยนาใบเสรจรบเงนตรวจสอบกบการบนทกบญชเงนสด

วาหนวยงานบนทกบญชไดถกตอง ครบถวนเปนปจจบน ประเภทของเงนทรบคอเงนอะไร และปรากฏใน

บญชแยกประเภทเงนรายไดของเงนทรบไดถกตอง ครบถวน ซงการรบเงนในบญชเงนสดดานเดบต ไดแก

การรบเงนรายไดแผนดน หรอเงนนอกงบประมาณ หรอการรบคนเงนยมจากลกหน ผตรวจสอบทาการสอบ

ทานการรบเงนทบนทกกบใบเสรจรบเงน ซงจานวนเงนทปรากฏในชองเดบต จะตองตรงกบจานวนเงนรวม

ในใบเสรจรบเงน

2. ผ ตรวจสอบตองตรวจสอบหลกฐานการจายเงนสด นาเงนสงคลง นาเงนฝากธนาคาร วา

หนวยงานมหลกฐาน เอกสารการจายเงนครบถวน ถกตอง เชน สอบทานสาเนาใบนาฝาก ใบนาสง ตาม

จานวนเงนทบนทกจายในบญชเงนสด หลกฐานการจายไดประทบตราจายเงนแลว และลงลายมอชอผ

จายเงน วนทจายเงน

3. ตรวจสอบการปฏบตหนาทของผตรวจสอบการรบจายเงนประจาวนวาลงลายมอชอในบญชเงน

สด และบญชเงนฝากธนาคารครบถวน ทกครงทมการรบและการจายเงน และตรวจสอบหลงใบเสรจรบเงน

ฉบบสดทายของแตละวนวามการลงลายมอชอและบนทกยอดรวมเงนสดทไดรบในแตละวนหรอไม

4. เมอสนวนทมการรบจายหนวยงานไดจดทารายงานเงนคงเหลอประจาวน ยอดเงนคงเหลอถกตอง

ตรงกบยอดเงนคงเหลอในบญชเงนสด และมคณะกรรมการเกบรกษาเงนลงลายมอชอตรวจนบเงนครบถวน

เปนปจจบน

5. ใหผตรวจสอบทาการตรวจนบเงนสดคงเหลอ ณ วนททาการตดยอดบญชเงนสดวาเงนสดทตรวจ

นบ มยอดถกตองตรงกบสมดเงนสดของหนวยงาน

6. ใหตรวจสอบสถานทเกบรกษาเงนวาเปนสถานททปลอดภยเหมาะสมกบการเกบรกษาเงน

7. ใหตรวจสอบงบการเงน ณ วนสนเดอนของหนวยงานวาในบญชเงนสดทหนวยงานรบเขาและ

จายออกตรงกบยอดเงนทปรากฏในระบบ GFMIS และในบญชแยกประเภทรายได หรอลกหน หรอเบกเกน

สงคน และตรวจสอบดลบญชวาถกตองหรอไม รายการดานเดบต เครดตตรงกบเอกสารการรบเงน สาเนา

ใบเสรจรบเงน สาเนาใบนาฝากธนาคาร สาเนาใบนาสงคลงหรอไม ถาไมตรงตองตรวจสอบรายละเอยด

รายการบญชในใบ SAP R/3 ดานรบ (ประเภทเอกสาร RA , RB , K1 , JE , RE , JR) และการนาสงเงนทก

รายการ (ประเภทเอกสาร R1 , R2 , R6 , R7 , JR) เพอหาสาเหตททาใหยอดคงเหลอ หรอดลบญชไมถกตอง

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบเงนฝากธนาคาร

1. ผตรวจสอบตองตรวจสอบการรบเงนเขาบญชเงนฝากธนาคารวาการบนทกบญชถกตองตรงตาม

หลกฐาน ซงสามารถตรวจสอบจากหลกฐานในใบแจงยอดเงนฝากธนาคาร หรอใหหนวยงานพมพรายงาน

การเคลอนไหวของเงนฝากธนาคารจากระบบ Internet Banking ตรวจสอบการรบเงนเขาธนาคารมาจากการ

10

ขอเบกเงนงบประมาณ หรอจากการนาเงนสดฝากเขาธนาคาร หรอไดรบการโอนเงนจากหนวยงานอนเขา

บญชเงนฝากธนาคาร ซงหนวยงานนามาบนทกในบญชเงนฝากธนาคารของหนวยงานไดครบถวน ถกตอง

เปนปจจบนหรอไม

2. ตรวจสอบทะเบยนคมเชคของหนวยงานวาไดบนทกรายการจายเงนตามเลขทเชค เชคแตละฉบบ

บนทกวาเปนการจายจากการขอเบกเงนเลขทเทาใด

3. ตรวจสอบการจดทางบพสจนยอดเงนฝากธนาคารทกประเภท ณ วนสนเดอนของหนวยงานวา

จดทาไดถกตองหรอไม หนวยงานไดจดทางบพสจนยอดทกสนเดอนของทกธนาคารหรอไม ถาเงนฝาก

ธนาคารมยอดเงนคงเหลอ หนวยงานมรายละเอยดของเงนคงเหลอปรากฏในงบพสจนยอดเงนฝากธนาคาร

หรอไม

4. ตรวจสอบการจดทาทะเบยนคมการเบกจายเงนวาในการขอเบกเงนแตละรายการไดทาการ

จายเงนครบถวนหรอไม

5. ตรวจสอบหลกฐานการจายเงน เชน ใบเสรจรบเงนของบรษท/หาง/ราน วามรายละเอยดถกตอง

ตามการขอเบกเงนและการจายเชค หนวยงานผซงจายเงนไดประทบตราจายเงนแลว และลงลายมอชอผ

จายเงน พรอมลงวนทจายเงน

6. ตรวจสอบหลกฐานการจายเงนวามครบถวนตามยอดเงนทบนทกบญช

7. สมตรวจสอบการลงนามในเชคสงจายวามมากกวา 1 คน การเขยนเชคสงจายเงนใหเจาหน

กรณซอหรอเชาทรพยสน หรอจานาของ ไดสงจายในนามของเจาหน พรอมขดฆาคาวา “หรอตามคาสง”

หรอ “หรอผถอ” ออก

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบเงนยม

1. การตรวจสอบเงนยม ผตรวจสอบตองตรวจดตนฉบบของสญญายมเงนวามรายละเอยดของ

สญญาครบถวนดงน

1.1 ในสญญายมเงนมลายมอชอของผอนมต วนทอนมต ลายมอชอของผยมเงน และผรบ

เงน วนทรบเงน วนทครบกาหนดชาระ

1.2 การขออนมตยมเงนตองปฏบตตามระเบยบการเกบรกษาเงนและนาเงนสงคลง ไดแก

การอนมตใหยมเฉพาะเทาทจาเปนเพอใชในราชการ และหามมใหอนมตใหยมเงนรายใหมในเมอผยมมได

ชาระเงนยมรายเกาใหเสรจสนกอน (ขอ 42)

1.3 การสงใชเงนยมใหตรจสอบการบนทกรบคนในดานหลงของสญญายมเงนวา

หนวยงานไดออกใบรบ ใบสาคญกรณสงใชเปนใบสาคญ หรอสงใชเงนสด หนวยงานไดออกใบเสรจรบเงน

เลมท เลขท จานวนเงนทสงใชเทาใดและนามาบนทกหกลาง หกสญญายมเงนครบถวนหรอไม

2. การจายเงนยมจากเงนทดรองราชการใหยม สาหรบคาจางชวคราว สาหรบคาจางซงไมมกาหนด

จายเปนงวดแนนอนแตจาเปนตองจายใหลกจางแตละวน หรอแตละคราวเมอเสรจงานทจาง หรอจายจาก

11

หมวดคาตอบแทน คาใชสอย คาวสด คาสาธารณปโภค เฉพาะคาไปรษณยโทรเลขงบกลาง เฉพาะทจายเปน

เงนสวสดการเกยวกบการศกษาบตร เงนคารกษาพยาบาล สาหรบหมวดเงนอดหนน กรมฯ ไดทาความตกลง

กบกระทรวงการคลงขอจายจากเงนทดรองราชการ ดงน

2.1 คากายอปกรณสาหรบคนพการ ตามหนงสอกระทรวงการคลง ท กค. 0507/4693 ลง

วนท 14 กนยายน 2532

2.2 เงนอดหนนประเภทสงเคราะหครอบครว ตามหนงสอกระทรวงการคลง ท กค.

0507/986 ลงวนท 2 มกราคม 2531

3. กรณตรวจสอบพบวาเปนหนคางนานเกนกาหนดชาระใหตรวจสอบวาหนวยงานไดตดตามทวง

หน กบลกหนใหสงใชคนอยางชาไมเกน 30 วน นบแตวนทครบกาหนดชาระ

4. นายอดเงนคางชาระตามรายละเอยดสญญายมเงนทไมไดทาการสงใชในกรณเงนยมทดรอง

ราชการ ใหนามาเทยบกบยอดลกหนในทะเบยนคมเงนทดรองราชการ ในกรณเงนยมราชการใหนาไป

เปรยบเทยบกบบญชลกหนเงนยมราชการ วามยอดเงนถกตองตรงกน ถาไมถกตองใหหนวยงานดาเนนการ

แกไขปรบปรงใหถกตองตามหลกฐานเอกสาร

5. ในการตรวจสอบตองตรวจสอบบญชลกหนเงนยมราชการในระบบ GFMIS วามยอดตางกบ

หลกฐานเอกสารหรอไม ถายอดเงนของลกหนในระบบ GFMIS สงหรอตากวาสญญายมเงนอาจเกดจาก

สาเหต ดงน

5.1 เมอหนวยงานทาการขอเบกเงนเพอจายใหยม ระบบ GFMIS จะบนทกเปนลกหนเงน

ยมราชการ ซงบางครงหนวยงานไมไดดาเนนการจายเงนใหลกหนทยม (ในสญญาเงนยมไมปรากฏการรบ

เงน) แตระบบ GFMIS บนทกแลว ซงผตรวจสอบตองหารายละเอยดของผลตางใหไดวาเบกจากการขอ

เบกเงนทเทาใด

5.2 กรณทหนวยงานไดรบการสงใชใบสาคญ หรอเงนสดจากลกหนเงนยมราชการและได

ทาการลดยอดลกหนดานหลงของสญญายมเงนทาใหไมมหนคงคาง แตหนวยงานไมไดจดทาการหกลาง

ลกหนเงนยมราชการในระบบ GFMIS ทาใหยอดเงนในระบบ GFMIS มลกหนมากกวาเอกสารหลกฐาน ซง

ผตรวจสอบตองใหหนวยงานจดทา บช.01 ประเภทเอกสาร K1 เขาในระบบ GFMIS เพอทาการลดยอด

ลกหนใหถกตองตรงกบสญญายมเงน

5.3 กรณทหนวยงานทาการลดยอดลกหนเงนยมราชการเขาในระบบ GFMIS ซ าจะทาให

บญชลกหนเงนยมราชการในระบบมยอดตากวาความเปนจรง

6. เมอผตรวจสอบพบยอดลกหนคงเหลอตามบญชถกตองตรงกบบญชและสญญายมเงนกใหนา

รายละเอยดลกหนคงคางมาบนทกไวในกระดาษทาการตรวจสอบลกหน

12

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบใบสาคญคางจาย

1. ใหตรวจสอบความถกตองของหลกฐานเอกสารวาเปนการปฏบตตามระเบยบขอบงคบของ

กฏหมาย

2. ตองตรวจสอบใหไดหลกฐานเอกสารครบถวนตามยอดเงนตามบญชใบสาคญคางจายซง

ใบสาคญคางจายตามบญชจะมาจากการทหนวยงานทาการขอเบกเงน ใหผตรวจสอบนาทะเบยนคมการขอ

เบกเงน (ในระบบ GFMIS) มาเปนฐานในการคนหาใบสาคญคางจาย และกรณทหนวยงานทาการขอเบกเงน

แลวไดรบเงนเขาธนาคาร หนวยงานไมไดทาการจายเชคทาใหเกดใบสาคญคางจาย

3. เมอไดรายละเอยดของใบสาคญคางจายครบถวนแลวใหนามาบนทกทกระดาษทาการตรวจสอบ

ใบสาคญคางจาย ซงยอดรวมของจานวนเงนจะเทากบยอดเงนทเบกเงนแลวคางจายรวมกบยอดเงนททาการ

ขอเบก

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบใบสาคญเงนทดรองราชการ

1. การตรวจสอบใหตรวจสอบความถกตองของหลกฐานเอกสารวาเปนการปฏบตตามระเบยบ

ขอบงคบของกฎหมาย

2. หลกฐานเอกสารทไดตองตรงกบชองใบสาคญ ในทะเบยนคมเงนทดรองราชการ ยอดเงนรวม

ของหลกฐานจะเทากบยอดเงนรวมในชองใบสาคญ

3. ใหตรวจสอบระยะหางของวนทไดนาใบสาคญมาชดใช วนทนาใบสาคญเงนทดรองมาทาการขอ

เบกเงนวานามาเบกภายใน 5 วนทาการ

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบเจาหน

1. ยอดเงนคงเหลอในบญชเจาหนในระบบ GFMIS เกดจากการทหนวยงานต งเบก ขบ.02

เปนเจาหนแลวไมไดทา ขจ.01 หรอตงเบก ขบ.01 แลวกรมบญชกลางไมไดประมวลผลจาย แตในการ

ตรวจสอบตองนายอดเงนทขอเบกแลวคางจายอยในบญชเงนฝากธนาคารของหนวยงาน ดงนนในการเกบ

เอกสารเพอบนทกในกระดาษทาการตองนายอดเงนของทงสองมารวมกน

2. ใหตรวจสอบหลกฐานเอกสารการขอเบกเงน (ทหนวยงานตงเบก ขบ.02 เปนเจาหนหรอกรณ

จายตรง ขบ.01) วาปฏบตถกตองตามระเบยบ

3. ยอดรวมของเจาหนแตละรายตองเทากบเงนทไดรบแลวคางจายกบเงนทขอเบกจากการจายตรง

ใหกบเจาหนทกรมบญชกลางไมไดประมวลผลจาย (หนวยงานไมไดรบใบเสรจรบเงนจากรานคา)

13

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบใบสาคญประกอบการขอเบกเงน

1. ผตรวจสอบภายใน ควรสมตรวจสอบหลกฐานเอกสารประกอบการขอเบกเงนของหนวยงาน

อยางนอย 1 – 2 เดอน เพอจะไดทราบถงการปฏบตงานของหนวยงานวาไดดาเนนการตามระเบยบขอบงคบ

มหลกฐานประกอบการเบกเงนครบถวนถกตอง

2. การตรวจสอบผตรวจสอบควรนาทะเบยนคมการขอเบกเงนของหนวยงานมาเพอเปนขอบเขตใน

การตรวจสอบวาไดตรวจสอบการขอเบกเงนเดอนอะไร เลขทขอเบกเงนเลขทเทาใด คาใชจายททาการขอ

เบกเปนคาอะไร เพอนามาเปรยบเทยบกบเอกสารการจายจรงวาถกตองตรงกนหรอไม

3. ในการตรวจสอบหากตรวจพบขอสงเกต ใหทาการบนทกรายการทผดปกตและสงทหนวยงาน

ตองทาการแกไขไวในกระดาษทาการดวย

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบใบเสรจรบเงน

ใหผตรวจสอบนาใบเสรจรบเงนเทยบกบการบนทกบญชในสมดเงนสดของหนวยงาน วาวนทรบ

เงน จานวนเงนทรบในใบเสรจรบเงน มยอดถกตองตรงกบรายการในใบเสรจรบเงนกบการปฏบตการบญช

ของหนวยงานปฏบตไดถกตอง เชน ในใบเสรจรบเงนลงรายการวารบเงนคาธรรมเนยมหอพก หนวยงาน

ตองนาไปบนทกรายไดในระบบ GFMIS เปนรายไดแผนดนบรการ เปนตน ผตรวจสอบตองตรวจสอบวา

หนวยงานไดนาไปบนทกถกตองหรอไม เมอผตรวจสอบภายในไดทาการตรวจใบเสรจรบเงนเรยบรอย

ใหนารายละเอยดบนทกไวในกระดาษทาการตรวจสอบใบเสรจรบเงน

แนวทางในการปฏบตการตรวจสอบครภณฑและทรพยสน

1. ใหผตรวจสอบตรวจสอบการจดทารายงานการตรวจสอบพสดประจาปของหนวยงาน วามการ

จดทาและรายงานไดครบถวน ถกตองเปนปจจบน และไดจดสงรายงานพสดประจาปใหกบสานกงานการ

ตรวจเงนแผนดน

2. ใหผตรวจสอบนาทะเบยนคมทรพยสนของหนวยงานตรวจสอบความมอยจรงของครภณฑท

บนทกไวในทะเบยน

3. ใหนาบญชทรพยสนทปรากฏในงบการเงนของหนวยงานจากระบบ GFMIS มาตรวจสอบกบ

ทะเบยนคมทรพยสนวามทรพยสนในทะเบยนคมของหนวยงานมรายละเอยดของทรพยสนครบถวนมลคา

ถกตองตรงตามทบนทกไวในระบบ GFMIS หรอไม

14

บทท 4

ขนตอนการปฏบตงานตรวจสอบภายใน

ขนตอนการปฏบตงานตรวจสอบภายใน ประกอบดวย

1. การวางแผนการตรวจสอบ

2. การวางแผนการปฏบตงาน

3. การปฏบตงาน

4. การรายงานผลการปฏบตงาน

5. การตดตามผล

6. การรายงานการตดตามผล

1. การวางแผนการตรวจสอบ

1.1 การสารวจขอมลเบองตน

ในการทผตรวจสอบภายในกอนทจะเขาไปตรวจทหนวยรบตรวจใดจะตองทาการสารวจขอมล

เบองตนเปนอนดบแรก โดยการศกษาขอมลเบองตนจากแหลงขอมลตางๆ ซงไดแก แผนปฏบตราชการ 4 ป

แผนปฏบตราชการประจาป เงนงบประมาณประจาป อตรากาลงตวชวด แผน-ผลการจดซอจดจาง

แผน-ผลการใชจายเงนงบประมาณ รายงานผลการตรวจสอบของสานกงานการตรวจเงนแผนดน รายงานผล

การตรวจสอบของคณะกรรมการตรวจสอบและประเมนผลภาคราชการ รายงานผลการตรวจสอบของผ

ตรวจสอบภายใน เปนตน โดยนาขอมลทไดมาวเคราะหเพอทจะจดทาการประเมนความเสยงเพอวาง

แผนการตรวจสอบตอไป

เมอไดขอมลเบองตนแลว ผตรวจสอบภายในจะตองดาเนนการอก 2 ขนตอน เพอนาผลทไดจาก

2 ขนตอน น ไปดาเนนการวางแผนการตรวจสอบ คอ

1. การประเมนผลระบบควบคมภายใน

2. การประเมนความเสยง

1.2 การประเมนผลผลระบบควบคมภายใน เปนการนาระบบการควบคมภายในทแตละ สานก/

กอง/กลม ไดจดใหมขนตามระเบยบคณะกรรมการตรวจเงนแผนดนวาดวยการกาหนดมาตรฐานการควบคม

ภายใน พ.ศ. 2544 มาประเมนวาระบบการควบคมภายในทสานก/กอง/กลม ไดจดวางไวนาไปปฏบตและ

เปนไปตามเปาหมายขององคกรหรอไม

15

1.3 การประเมนความเสยง ในการเลอกประเมนความเสยง ผตรวจสอบภายในจะเลอกประเมน

ความเสยงในระดบ สานก/กอง/กลม หรอเปนระดบกจกรรมภายในองคกรกได โดยดาเนนการ 3 ขนตอน

คอ

(1) การระบปจจยเสยง เปนการคนหา หรอบงชสถานการณหรอสาเหตทจะกอใหเกดความ

เสยงซงจะสงผลกระทบตอการดาเนนงานของสานกงานปลดฯ โดยการนาขอมลทไดจากการสารวจขอมล

เบองตนจากสภาพแวดลอมทวไปทงภายในและภายนอกของสานกงานปลดฯ แลวนามาแยกวาเปนปจจย

เสยงทอาจสงผลกระทบใหเกดความเสยงดานกลยทธ ดานการดาเนนงาน ดานการบรหารความร ดาน

การเงน และดานการปฏบตตามกฎหมายและระเบยบ

(2) การวเคราะหความเสยง โดยนาปจจยเสยงทไดในแตละดาน (5 ดาน) มาวเคราะห

และประเมนวาจะมผลกระทบ และโอกาสทจะเกดขนในระดบใด โดยแปรคาออกมาเปนตวเลขแลวจะไดวา

หนวยงานใดมคะแนนความเสยงเทาใด

(3) จดลาดบความเสยง นาคาคะแนนความเสยงทไดมาจดเรยงลาดบจากคะแนนมากสด

ไปหานอยสด เพอนาไปใชในการวางแผนการตรวจสอบระยะยาว และการวางแผนการตรวจสอบประจาป

ตอไป

2. จดทาแผนการตรวจสอบ

2.1 จดทาแผนการตรวจสอบ

นาผลทไดจาก 2 ขนตอนขางตน คอผลการประเมนระบบการควบคมภายในและการประเมนความ

เสยงมาพจารณาจดทาแผนระยะยาว วาจะเขาตรวจหนวยงานใดกอนหลง และควรจะเขาความถมากนอย

เพยงใด

2.2 จดทาแผนการตรวจสอบประจาป

เมอไดแผนการตรวจสอบระยะยาวแลวกนามาจดทาแผนการตรวจสอบประจาป ซงในแผนการ

ตรวจสอบประจาป จะตองประกอบดวยรายละเอยด ดงน

(1) กาหนดวตถประสงคของการตรวจสอบ เพอทจะไดนาไปวางแผนการปฏบตงาน

ตรวจสอบ

(2) กาหนดขอบเขตการตรวจสอบโดยจะกาหนดขอบเขตของเรองทจะตรวจสอบ กาหนด

หนวยรบตรวจ ระยะเวลาทเขาตรวจ และจานวนคน

(3) กาหนดผรบผดชอบในการตรวจสอบ

(4) กาหนดงบประมาณทใชในการปฏบตงานตรวจสอบ

เสรจแลวนาเสนอปลดกระทรวงฯ เพออนมตแผนการตรวจสอบประจาป

16

3. การวางแผนการปฏบตงาน

เมอปลดกระทรวงฯ อนมตแผนการตรวจสอบประจาป แจงผตรวจสอบภายในนาแผนการ

ตรวจสอบประจาปมาดาเนนการวางแผนการปฏบตงานในสวนทตนเองไดรบมอบหมาย มาดาเนนการวาง

แผนการปฏบตงาน ซงมอยดวยกน 4 ขนตอน คอ

3.1 การกาหนดประเดนการตรวจสอบ

3.2 การกาหนดวตถประสงคในการปฏบตงาน

3.3 การกาหนดขอบเขตการปฏบตงาน

3.4 การกาหนดแนวทางการปฏบตงาน

3.1 การกาหนดประเดนการตรวจสอบ

ในขนตอนนผตรวจสอบภายในตองเรมจากขอมลทไดมาจากการสารวจเบองตน การประเมนผล

ระบบการควบคมภายใน การประเมนความเสยง และหาขอมลเพมเตมของหนวยรบตรวจ ทงจากเจาหนาท

ภายในของหนวยรบตรวจและเจาหนาทอนทเกยวของกบหนวยรบตรวจ เพอนามากาหนดประเดนในการ

ตรวจสอบ

3.2 การกาหนดวตถประสงคในการปฏบตงาน

โดยการกาหนดวตถประสงคใหครอบคลมประเดนในการตรวจสอบ

3.3 การกาหนดขอบเขตการปฏบตงาน

เปนการกาหนดวาจะทาการตรวจสอบในเรองใดบาง ต งแตชวงเวลาใด เพอใหเปนไปตาม

วตถประสงคและประเดนการตรวจสอบทตงไว

3.4 การกาหนดแนวทางการปฏบตงาน

เปนการกาหนดแนวทางวาเรองหรอกจกรรมทจะตรวจสอบน จะใชวธใดบางในการตรวจสอบ จะ

ตรวจสอบจากอะไร มกฎหมาย ระเบยบใดทเกยวของ

4. การปฏบตงานการตรวจสอบ

การปฏบตงานการตรวจสอบ แบงออกไดเปน 3 ขนตอนยอยๆ คอ

4.1 กอนเรมปฏบตงานตรวจสอบ

4.2 ระหวางการปฏบตงานตรวจสอบ

4.3 การปฏบตเมอเสรจสนงานตรวจสอบ

17

4.1 กอนเรมปฏบตงานตรวจสอบ

หลงจากทผตรวจสอบภายในไดจดทาแผนการตรวจสอบเสรจเรยบรอยแลว สอบทานงาน

ตรวจสอบททามาแลว ศกษาแผนการดาเนนงานและขอมลอนๆ ทจาเปนเพอประกอบการตรวจ

4.2 ระหวางการปฏบตงานตรวจสอบ

ดาเนนการดวยวธตรวจสอบ สอบทาน ทดสอบและสงเกตการณ โดยพจารณาความเหมาะสมใน

การเลอกใชวธการตรวจสอบ ดาเนนการตามแผนการตรวจสอบทวางไว

4.3 การปฏบตเมอเสรจสนงานตรวจสอบ

ดาเนนการรวบรวมขอมลหลกฐานและกระดาษทาการทไดจดทาขนในการปฏบตงานตรวจ แลว

นามาสรปผลการตรวจสอบ

5. การรายงานผลการปฏบตงาน

5.1 การรายงาน

เปนการรายงานผลจากการตรวจสอบ เพอเสนอผบรหารไดทราบและพจารณาสงการใหหนวยรบ

ตรวจและผทเกยวของดาเนนการแกไขปรบปรงตามขอเสนอแนะของผตรวจสอบภายใน

5.2 การสงสาเนารายงานผล

นาสาเนารายงานผลการตรวจสอบสงให ค.ต.ป. ประจากระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคง

ของมนษย กรมบญชกลาง และหนวยรบตรวจ

6. การตดตามผลการปฏบตงาน

เปนการตดตามผลการปฏบตงานจากการตรวจสอบทผตรวจสอบภายในไดใหขอเสนอแนะและแจง

ระยะเวลาในการดาเนนการแกไขไว และผบรหารไดสงการแลว เพอตดตามวาหนวยรบตรวจหรอผท

เกยวของไดดาเนนการแลวหรอไม มปญหาอปสรรคใด

7. การรายงานการตดตามผล

นาผลทไดจากการตดตามมารายงานใหผบรหารไดทราบตอไป

18

บทท 5

บทสรปและขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง แนวทางการปฏบตงานการตรวจสอบภายในสานกงานปลดกระทรวงการพฒนา

สงคมและความมนคงของมนษย มวตถประสงคเพอใหหนวยตรวจสอบภายในระดบกระทรวงมแนว

ทางการปฏบตงานทครอบคลมรายละเอยดและขนตอนการปฏบตงาน เพอใหเจาหนาททเกยวของในกลม

งานตรวจสอบภายในของกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยใชเปนแนวทางในการ

ปฏบตงานตรวจสอบภายใน และเพอใหเปนมาตรฐานการปฏบตงาน เพอเขาสการประกนคณภาพงาน

ตรวจสอบภายในภาครฐ พ.ศ. 2555 ทกรมบญชกลางกาหนดขน โดยสรปประเดนและสาระสาคญของ

กฎหมายทใชในการปฏบตงานตรวจสอบภายใน ขอกาหนดทสาคญของกระบวนการตรวจสอบภายใน

แนวทางปฏบตงานตรวจสอบ และขนตอนการปฏบตงานตรวจสอบภายใน ซงผตรวจสอบภายในหรอผท

ปฏบตงานในหนาทเจาหนาทตรวจสอบภายในสามารถใชเปนแนวทางในการปฏบตงานในแตละขนตอน

การปฏบตงานการตรวจสอบและใชในการสรางมาตรฐานการปฏบตงาน เพอใหการปฏบตงานเปนไปตาม

หลกสากลตอไป ทาใหผลงานออกมาเปนทยอมรบของบคคลทเกยวของ ทงหนวยรบตรวจ ผบรหาร

ตลอดจนผประเมนทงภายในและรองรบการประเมนคณภาพงานตรวจสอบภายในจากภายนอก

ขอเสนอแนะในการศกษาครงน คอ เมอเจาหนาทผปฏบตงานนาไปปฏบตแลว หากมขนตอนใด

ควรจะปรบปรงหรอพฒนาในครงตอๆ ไป ควรนามาพจารณาปรบปรงแนวทางการปฏบตงานการ

ตรวจสอบภายในสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เพอใหผลการ

ปฏบตงานในขนตอนตางๆ มประสทธภาพและประสทธผล ยงๆ ขนไป

19

หนวยตรวจสอบภายในระดบกระทรวง

สานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

การประเมนความเสยงเพอวางแผนการตรวจสอบ

ประจาปงบประมาณ 2556

การประเมนความเสยงเพอวางแผนการตรวจสอบเปนเปนกระบวนการหนงในขนตอนการวาง

แผนการตรวจสอบ ซงอยในมาตรฐานการตรวจสอบภายในของสวนราชการ

การวางแผนการตรวจสอบ

หวหนาหนวยตรวจสอบภายใน ควรจดทาแผนการตรวจสอบตามผลการประเมนความเสยง

จดลาดบความสาคญกอนหลงของกจกรรมทจะทาการตรวจสอบเพอใหสอดคลองกบเปาหมายของสวน

ราชการ

การวางเผนการตรวจสอบภายใน ควรเรมจากการประเมนความเสยงและควรกระทาอยางนอยปละ

หนงครง ทงนควรนาขอมลของฝายบรหารและคณะกรรมการตรวจสอบภาคราชการ มาพจารณาในขนตอน

การวางแผนดวย ดงนน ผตรวจสอบภายในจะตองทาการประเมนความเสยงเพอนาผลทไดจากการประเมน

ความเสยงไปเปนขอมลในการวางแผนการตรวจสอบจะทาใหการปฏบตงานตามมาตรฐานดงกลาวเปนไป

อยางมประสทธภาพและกอใหเกดมลคาเพมแกองคกรภายใตทรพยากรเกยวกบการตรวจสอบภายในเทาทม

อย

ขอมลเบองตน

วสยทศนของสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

เปนหนวยยทธศาสตรของกระทรวงในการพฒนาสสงคมคณภาพ

พนธกจ

1. เสนอนโยบายและยทธศาสตรมาตรการดานการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยท

สามารถสนองตอการเปลยนแปลงของสงคมไทยและสงคมโลก แกรฐบาล สวนราชการในสงกด องคกร

ภาครฐ เอกชน และภาคประชาชน

2. ใหคาปรกษา แนะนา บนฐานความรแกสวนราชการในสงกดองคกรภาครฐ , เอกชน และ

ภาคประชาชน

3. คดคน พฒนา และถายทอดนวตกรรม โดยผสมผสานภมปญญาไทยกบภมปญญาสากล

อานาจหนาท

กฎกระทรวงแบงสวนราชการสานกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

พ.ศ. 2545 และ พ.ศ. 2547 ใหสานกงานปลดกระทรวง มอานาจหนาทดงตอไปน

20

1. พฒนายทธศาสตรการบรหารของกระทรวง

2. แปลงนโยบายเปนแนวทางและแผนปฏบตการ

3. จดสรรและบรหารทรพยากรของกระทรวง เพอใหเกดการประหยด คมคา และสมประโยชน

4. ประสานงาน กากบ เรงรด ตดตามและประเมนผลการปฏบตราชการของสวนราชการในสงกด

กระทรวง

5. พจารณาระบบสารสนเทศ เพอใชในการบรหารงานและการบรการของหนวยงานในสงกด

กระทรวง

6. ประสานความรวมมอระหวางประเทศ ดาเนนการแลกเปลยนความชวยเหลอกบตางประเทศ

รวมทงประสานแนวนโยบายดานการพฒนาสงคม สวสดการสงคมและความมนคงของมนษย ใหสอดคลอง

กบขอตกลงตามปฏญญาและอนสญญา

7. กาหนดมาตรฐานการพฒนาสงคม การสวสดการสงคม และการคมครองพทกษสทธ

8. ศกษา วเคราะห สภาพการณทางสงคม การวจย เพอพฒนางานวชาการดานการพฒนาสงคมและ

ความมนคงของมนษย การสรางระบบเตอนภย และปองกนและแกไขปญหาทางสงคม

9. พฒนา ปรบปรงกฎหมายและดาเนนการเกยวกบงานกฎหมายในความรบผดชอบของกระทรวง

และกฎหมายอนทเกยวของ

10. สงเสรมและพฒนาระบบเครอขายความรวมมอของทกภาคสวนในการพฒนาสงคม การจด

สวสดการสงคม และการคมครองพทกษสทธ

11. บรหารจดการกองทนเพอการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

12. ประมวลและวเคราะหขาวสาร เผยแพรและประชาสมพนธ กจกรรมและผลงานของกระทรวง

13. ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายกาหนดใหเปนอานาจหนาทของสานกงานปลดกระทรวง หรอ

ตามทรฐมนตร หรอคณะรฐมนตรมอบหมาย

อานาจหนาทของสวนราชการในสานกงานปลดกระทรวง

สวนราชการสานกงานปลดกระทรวง มอานาจหนาทดงตอไปน

ก. ราชการบรหารสวนกลาง

(1) สานกบรหารงานกลาง มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) ชวยอานวยการและสนบสนนการปฏบตงานของผบรหาร และการประสาน

ราชการในกระทรวง

(ข) ปฏบตงานสารบรรณและงานบรหารทวไปของสานกงานปลดกระทรวง

(ค) พฒนาองคกรและระบบงาน การวเคราะหและออกแบบกระบวนการทางาน

การปรบปรงประสทธภาพการทางานของสวนราชการในกระทรวง

21

(ง) วางแผนกาลงคน การบรหารงานบคคล การจดโครงสรางสวนราชการ รวมทง

การฝกอบรมและพฒนาขาราชการและลกจางของกระทรวง

(จ) ดาเนนการเกยวกบการเงน การบญช การบรหารงบประมาณ การพสด อาคาร

สถานท และยานพาหนะของสานกงานปลดกระทรวง

(ฉ) เสรมสรางวนย คณธรรม จรรยาบรรณของบคลากรในกระทรวง

(ช) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอทไดรบมอบหมาย

(2) กองนตการ มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) เสนอราง แกไข ปรบปรงกฎหมาย กฎ ระเบยบทเกยวของกบการพฒนาสงคม

และความมนคงของมนษยใหทนสมย เหมาะสมกบสภาพสงคมและสอดคลองกบพนธสญญาและขอตกลง

ระหวางประเทศ

(ข) ศกษา คนควา ยกราง พฒนาปรบปรงแกไขกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ

ของกระทรวง ใหเปนกลไกในการดาเนนการทมประสทธภาพ

(ค) สอบสวนขอเทจจรง วนจฉยและใหคาปรกษา แนะนา ชแจงขอกฎหมายและ

วธปฏบตในการบงคบใชกฎหมายของกระทรวง รวมทงประสานหนวยงานทเกยวของเพอใหมคาวนจฉย

เปนทสด

(ง) ดาเนนการเกยวกบงานนตกรรมและสญญางานเกยวกบความรบผดในทาง

แพง อาญา งานคดปกครอง และงานคดอนทอยในอานาจหนาทของกระทรวง

(จ) เปนศนยกลางขอมลสารสนเทศดานกฎหมาย และใหคาปรกษา แนะนาดาน

กฎหมายแกกระทรวง สวนราชการ หนวยงานในสงกด และคมครองสทธประชาชนทประสบปญหาทาง

สงคม

(ฉ) ดาเนนการแกไขปญหาในเรองการฝาฝนไมปฏบตตามกฎหมายในความ

รบผดชอบของกระทรวง

(ช) สงเสรมใหประชาชนรบรสทธตามกฎหมาย

(ซ) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอ ทไดรบมอบหมาย

(3) กองบรหารกองทน มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) บรหารจดการกองทนการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

(ข) จดหา ระดมทน ทงภายในประเทศและตางประเทศ

(ค) กาหนดหลกเกณฑการจดสรรเงนอดหนนเพอสนบสนนการดาเนนการ

เกยวกบการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และตดตามประเมนผลการดาเนนงาน

22

(ง) บรหารและประสานงานกบกองทนอนทเกยวของในภารกจของกระทรวง

(จ) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอ ทไดรบมอบหมาย

(4) กองเผยแพรและประชาสมพนธ มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) วางแผนและดาเนนการรณรงค เผยแพร ประชาสมพนธ เพอเสรมสราง

คานยมทเหมาะสมกบสงคมไทย และการจดระเบยบสงคม ตลอดจนสรางความตระหนกและการเขามาม

สวนรวมในการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

(ข) ดาเนนงานดานวชาการในการเผยแพรและประชาสมพนธ ตลอดจนจดระบบ

และรวบรวมขอมล ศกษา วเคราะหขอมล เพอใชเปนแนวทางในการเผยแพรและประชาสมพนธ จดทาบท

วทย สารคด ทางสอตาง ๆ

(ค) เผยแพรประชาสมพนธงาน โครงการ กจกรรมของกระทรวงการพฒนาสงคม

และความมนคงของมนษย เพอสรางความรความเขาใจ และสรางภาพลกษณทดขององคกร

(ง) ประเมนผลการเผยแพรประชาสมพนธ

(จ) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอทไดรบมอบหมาย

(5) ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) ศกษา วเคราะห เสนอแนะนโยบาย และจดทาแผนแมบทเทคโนโลย

สารสนเทศการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

(ข) ศกษา พฒนา ออกแบบและจดวางระบบฐานขอมลการพฒนาสงคมและความ

มนคงของมนษย ระบบการเชอมโยง เครอขายการสอสารขอมลภายในหนวยงานและระหวางหนวยงาน

จดหาเทคโนโลยทเหมาะสมเพอการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศ รวมทงเปนศนยกลางบรหารจดการ

ขอมลสารสนเทศ เพอการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

(ค) รวมรวมขอมล การจดทาสถตขอมล การประมวลผลและวเคราะหขอมล

เกยวกบการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย เพอรายงานสถานการณและบงชทศทางการดาเนนงาน

ในอนาคต

(ง) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอ ทไดรบมอบหมาย

(6) สานกตรวจและประเมนผล มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) การศกษา พฒนาเทคนค ระบบ และวธการตดตามประเมนผล รวมทงให

คาปรกษาดานการตดตามและประเมนผลแกหนวยงานอนในสงกดกระทรวง

(ข) ประเมนและตดตามผลการดาเนนงานตามตวชวดเพอใหการดาเนนงาน

บรรลผลตามเปาหมายและนโยบายการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

23

(ค) วเคราะหขอมลและจดทารายงาน เสนอผลการตดตาม ผลการประเมน และ

ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาตอฝายบรหารของกระทรวง และหนวยงานอนทเกยวของ

(ง) สนบสนนและประสานการปฏบตงานของหนวยงานในภมภาค

(จ) ตรวจสอบขอเทจจรงเกยวกบปญหาการรองทกขและดาเนนการแกไขปญหา

(ฉ) ปฏบตงานและสนบสนนงานผตรวจราชการกระทรวง

(ช) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอทไดรบมอบหมาย

(7) สานกนโยบายและยทธศาสตร มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) เสนอแนะและกาหนดนโยบายดานการพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษยรวมทงขอคดเหนเพอการปรบเปลยนนโยบายใหสอดคลองกบสภาพการณและสภาพสงคมของ

ประเทศ

(ข) จดทาแผนยทธศาสตร แผนเฉพาะดานทเกยวของกบการพฒนาสงคมและ

ความมนคงของมนษย

(ค) ศกษา วเคราะห และจดทานโยบาย แผนแมบท แผนปฏบตการ และกรอบ

วงเงนงบประมาณของกระทรวง

(ง) กาหนดและพฒนาตวชวดเพอประเมนผลการดาเนนงานตามนโยบายการ

พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

(จ) ประสานนโยบายและแผนการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมทง

การมสวนรวมขององคกรเครอขายและหนวยงานเกยวของทงภาครฐและเอกชน

(ฉ) ตดตอประสานงานกบองคกรหรอหนวยงานตางประเทศดานความรวมมอ

และความชวยเหลอดานการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย รวมทงการจดประชมและเจรจาตามท

ไดรบมอบหมาย

(ช) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอทไดรบมอบหมาย

(8) สานกมาตรฐานการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) พฒนาระบบและแนวทางในการพฒนาสงคม การจดสวสดการสงคม การ

สรางความเสมอภาคและความเปนธรรมในสงคม การคมครองพทกษสทธ รวมทงการพฒนางานดานความ

มนคงของมนษยในภาพรวมของประเทศ

(ข) กาหนดมาตรฐานและเกณฑชวดดานการพฒนาสงคม ระบบสวสดการสงคม

และความมนคงของมนษย

(ค) ศกษา วเคราะห วจย และพฒนาทางวชาการดานการพฒนาสงคม สวสดการ

สงคมและความมนคงของมนษย

24

(ง) เสนอแนะใหมหรอปรบปรง แกไขกฎหมาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบทเออตอ

การพฒนาสงคมและการจดสวสดการสงคม ใหสอดคลองกบสถานการณทางสงคม

(จ) ใหการรบรองมาตรฐานองคการ บคลากร และอาสาสมครในการพฒนาสงคม

และการจดสวสดการสงคม

(ฉ) สงเสรมและสนบสนนความเขมแขงขององคกรภาครฐ องคกรปกครองสวน

ทองถน องคกรเอกชน อาสาสมคร และองคกรธรกจ ในการดาเนนงานดานพฒนาสงคมและการจด

สวสดการสงคม

(ช) เปนศนยกลางในการประสานงานและสรางเครอขายความรวมมอของทกภาค

สวน ทงภาครฐ ภาคเอกชน และอาสาสมคร ในการดาเนนงานดานการพฒนาสงคมและการจดสวสดการ

สงคม

(ซ) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ

หรอทไดรบมอบหมาย

ข. ราชการสวนภมภาค

สานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย มอานาจหนาทดงตอไปน

(ก) ศกษา วเคราะห และรายงานสถานการณทางสงคมและเศรษฐกจเพอการกาหนด

นโยบาย ในระดบจงหวด รวมทงเสนอแนะแนวทางการแกไข

(ข) ประสานและจดทาแผนงาน โครงการและกจกรรมดานการพฒนาสงคมและความ

มนคงของมนษยของจงหวดใหเปนไปตามแนวนโยบายของกระทรวง

(ค) สงเสรมและประสานการดาเนนงาน การจดกจกรรมตาง ๆ ตามภารกจและเปาหมาย

ของหนวยงานในกระทรวง

(ง) สงเสรม สนบสนน และประสานการดาเนนงานกบองคกรเครอขายในจงหวดทง

ภาครฐและเอกชน

(จ) สงเสรม ประสานงาน และดาเนนการชวยเหลอผประสบปญหาทางสงคม รวมทงสง

ตอใหหนวยงานอนทเกยวของทงภาครฐและเอกชนทมอานาจหนาทในการจดสวสดการสงคมตามกฎหมาย

(ฉ) เปนศนยขอมลดานการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยในระดบจงหวด

(ช) เผยแพร ประชาสมพนธและรณรงคใหมการดาเนนกจกรรมเกยวกบการพฒนาสงคม

และความมนคงของมนษย รวมทงความกาวหนาทางวชาการ และผลการปฏบตงานของกระทรวงการพฒนา

สงคมและความมนคงของมนษย

(ซ) ปฏบตงานรวมกบหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอท

ไดรบมอบหมาย

25