(ราง)่ รายงานฉบับสมบูรณ์...

(ราง)รายงานฉบบสมบรณ

โครงการประเมนผลกระทบทางดาน socio-economics ของการนาWiMAX Technology เขาสชมชน ระยะท5 1

โดยฝายวจยกลยทธและดชนอตสาหกรรม

ศฯยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

มนาคม 2553

1

สารบญหนา

บทท5 1 บทนา

1.1 หลกการและเหตผล 3

1.2 วตถประสงคของการศกษา 4

1.3 ขอบเขตการศกษา 4

1.4 ระเบยบวธวจย 5

1.5 ระยะเวลาดาเนนโครงการ 6

1.6 ประโยชนท.คาดวาจะไดรบ 6

1.7 คาจากดความและนยามศพทตางๆ 6

บทท5 2 แนวคด ทฤษฎ และ การศกษาผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจ

2.1 แนวคดและทฤษฎตางๆ ท.เก.ยวของกบการศกษาผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจ 12

2.2 กรณศกษาผลกระทบจากการนาเทคโนโลยเขาสชมชนของตางประเทศ 17

2.3 กรณศกษาผลกระทบจากการนาเทคโนโลยเขาสชมชนของประเทศไทย 19

2.4 การศกษาผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจในการศกษาน< 25

บทท5 3 บรบทดานตางๆ ของจงหวดแมฮองสอน

3.1 ขอมลพ<นฐานของจงหวดแมฮองสอน 28

3.2 ขอมลดานการศกษา 42

3.3 กจกรรมตางๆ ท.เก.ยวของกบการศกษา 48

3.4 แผนยทธศาสตร วสยทศน และแนวทางการพฒนาเขตพ<นท.การศกษาตางๆ ท.เก.ยวของ 50

บทท5 4 ผลการศกษา

4.1 กลมผท.เก.ยวของกบระบบ WiMAX ในฐานะผกาหนดนโยบาย ผสอน และผใชในหนวยงาน

4.2 กลมผใชงานในสถาบนการศกษา ไดแก นกเรยน และนกศกษา

บทท5 5 ขอเสนอแนะ

5.1 กจกรรมท.ควรดาเนนการหรอเตรยมความพรอม

5.2 ขอเสนอแนะอ.นๆ

5.3 ขอเสนอแนะสาหรบการศกษาตอไป

เอกสารอางอง

ภาคผนวก

คณะนกวจย

2

บทท5 1บทนา

1.1 หลกการและเหตผล

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) ในฐานะหนวยงานท.มภาระกจหลกในการวจยและพฒนาเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรของประเทศ ไดตระหนกถงความสาคญในการพฒนาชมชนไปสการเปนสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร โดยไดดาเนนโครงการ “ไอทวลเลย แมฮองสอนเฉลมพระเกยรต เน.องในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550” ข<น ท <งน< สาเหตท.เลอกจงหวดแมฮองสอน เน.องจากเปนจงหวดท.มเอกลกษณพเศษตางจากจงหวดอ.นๆ ในประเทศไทย กลาวคอ มภมประเทศเปนแนวเขาสงสลบซบซอน ประกอบดวยประชากรหลากหลายกลมชาตพนธ และจากความหลากหลายทางวฒนธรรมน<สงผลใหชาวแมฮองสอนมความสามารถในการเรยนรส .งใหมๆไดอยางรวดเรว ซ.งวตถประสงคของโครงการ คอ มงสรางนกพฒนาซอฟตแวรและเศรษฐกจฐานความรในจงหวดแมฮองสอนเพ.อสงเสรมวถชวตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และพฒนาอตสาหกรรมซอฟตแวรในจงหวด เน.องจากเปนอตสาหกรรมท.อนรกษส.งแวดลอม และสามารถเก<อหนนอตสาหกรรมเกษตรและการทองเท.ยวไดเปนอยางด ท <งน< ปจจยสาคญท.มผลตอความสาเรจของโครงการ คอ บคลากรในทองถ.นและความทมเทของทกฝาย รวมถงผประกอบกจการ คร อาจารย นกเรยน และ ผมสวนเก.ยวของในการกาหนดนโยบายท <งดานการศกษา เศรษฐกจ และโครงสรางพ<นฐาน

ภายใตโครงการดงกลาว หนวยปฏบตการวจยเทคโนโลยและนวตกรรมเพ.อความม .นคงของประเทศ (เนคเทค) ไดดาเนนโครงการนารองเพ.อสราง “สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร” ในบรบทของชมชนชนบทดวยเทคโนโลยเครอขายไรสายรวมกบทาง Japan International Cooperation Agency (JICA) โดยจะทาการตดต <งระบบ WiMAX ใหกบสถาบนการศกษาและหนวยงานท.เก.ยวของ โดยมวตถประสงคเพ.อนาเทคโนโลยเครอขายไรสายมาชวยเสรมสรางระบบโครงสรางพ<นฐาน เพ.อขยายโอกาสการเขาถงอนเทอรเนตความเรวสงเพ.อลดชองวางในการเขาถงเทคโนโลยในเขตพ<นท.ชนบท และสงเสรมการเรยนรของชมชน พฒนาการเรยนการสอนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยของโรงเรยน ตลอดจนพฒนาขดความสามารถของครและบคลากรดานการศกษาของชมชนในการสรางบทเรยนอเลกทรอนกส (e-Learning) ท.สอดคลองกบการเรยนการสอนของทองถ.น และสงเสรมและพฒนาการเขาถงขอมลขาวสารของคนในชมชน

ท <งน< การนาเทคโนโลยใหมเขาสชมชน จาเปนตองมการศกษาถงความเขาใจ, ความพรอม และ ความตองการของผใชรวมท <งผลกระทบท.อาจจะเกดข<น ฝายวจยกลยทธและดชนอตสาหกรรม (เนคเทค) ไดเลงเหนความสาคญของการศกษาดงกลาว จงไดดาเนนการศกษา “โครงการประเมนผลกระทบทางดาน socio-economics ของการนา WiMAX Technology เขาสชมชน” ข<น และเน.องจากโครงการประเมนผลกระทบฯ น< เปนโครงการยอยภายใตโครงการนารองเพ.อสราง “สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร” ในบรบทของชมชนชนบทดวยเทคโนโลยเครอขายไรสาย ซ.งตองใชระยะเวลาในการตดต <งระบบ รวมท <งการรบเทคโนโลยใหมไปใชงานจนกระท .งเกดการแพรกระจายจาเปนตองใชเวลาอกระยะหน.ง เน.องจากผลกระทบจะยงไมเกดข<นในทนทท.นาเทคโนโลยเขาไปสชมชน ดงน <น ในการศกษาน<จงแบงการศกษาออกเปน 3 ระยะ (รวม 3 ป) ดงตอไปน<

ระยะท. 1 ศกษาถงความรความเขาใจในเทคโนโลย WiMAX ของคนในชมชน, การใชงานคอมพวเตอรและเครอขายในปจจบน และ ความคาดหวงตอการใชงาน WiMAX ในอนาคต

ระยะท. 2 ศกษาผลกระทบท.เกดข<นหลงจากมการใชงาน WiMAX ในชวงตน (ประมาณ 1 ป)ระยะท. 3 ศกษาผลกระทบท.เกดข<นจากการใชงาน WiMAX ไปแลวในระยะเวลาพอสมควร (ประมาณ 2 ป)สาหรบการศกษาน< เปนการศกษาในระยะท. 1 โดยมวตถประสงคและกจกรรมดงตอไปน<

3

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1. เพ.อศกษาถงความร/ความเขาใจขององคกรท.เก.ยวของ ในวตถประสงคของโครงการตดต <งระบบ WiMAX ตลอดจนความรความเขาใจเก.ยวกบเทคโนโลยไรสาย

2. เพ.อศกษาขอมลเบ<องตนในดานตางๆ ของกลมเปาหมาย พฤตกรรมการใชงานคอมพวเตอรและเครอขายในปจจบน ตลอดจนความพรอมและขอจากดในดานตางๆ เชน บคลากร งบประมาณ และอปกรณ เปนตน

3. เพ.อศกษาถงความตองการ และความคาดหวงตอการใชงานเทคโนโลย WiMAX ในอนาคตของกลมเปาหมาย4. เพ.อเสนอแนะแนวทางสาหรบปรบปรงการใหบรการระบบ WiMAX กจกรรมท.ควรดาเนนการ และ มาตรการ

ตางๆ ท.จะชวยสงเสรมใหเกดการพฒนาไปสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรในชมชน

1.3 ขอบเขตการศกษา

ในการศกษาน<ไดแบงกลมเปาหมายออกเปน 3 กลม ตามการตดต <งระบบ WiMAX ไดแก (1) กลมโรงเรยน (2) หนวยราชการ และ (3) หองสมดและศนยกลางชมชน ซ.งมพ<นท.ตดต <ง 3 อาเภอในจงหวดแมฮองสอน รวม 45 แหงดงน<

(1) อาอาเภอเมอง 19 แหง ประกอบดวย โรงเรยน 9 แหง หนวยงานภาครฐ 8 แหง และ ชมชน 2 แหง(2) อาเภอแมสะเรยง 16 แหง ประกอบดวย โรงเรยน 12 แหง หนวยงานภาครฐ 3 แหง และ ชมชน 1 แหง (3) อาเภอปาย 10 แหง ประกอบดวย โรงเรยน 6 แหง หนวยงานภาครฐ 3 แหง และ ชมชน 1 แหง

รปท5 1.1 สถานท5ตดต Pงระบบ WiMAXท.มา: Wireless Innovation and Security Technology Lab, NECTEC

4

Mae Hong Son District Site

Mae Sariang District Site

Pai District Site

To Mae Hong Son Core

- -

กจกรรมโครงการกจกรรม พ.ค-ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1. จดทาขอเสนอโครงการ x x2. ศกษาและรวบรวมขอมลจากแหลง

ทตยภมตางๆ (LiteratureReview)

x x x x

3. พฒนาแบบสอบถาม และประเดนสาหรบการสมภาษณ

x x

4. กาหนดกลมเปาหมายและจดทาตารางการเกบขอมลกอนลงพ<นท.

x x x

5. ลงพ<นท.เพ.อสารวจขอมลในเบ<องตนของกลมเปาหมาย เชนสภาพภมประเทศ ระยะทางความพรอมของโครงสรางพ<นฐานฯลฯ

x

6. ปรบปรงกลมเปาหมายและตารางการเกบขอมล

x x

7. สารวจโดยใชแบบสอบถาม(Survey)

x x x x x x x x

8. สมภาษณ (Interview) x x x x x x x x

9. วเคราะห/จดทารายงาน x x x x x x x x x x x x

10. จดสงรายงานฉบบสมบรณ x

1.4 ระเบยบวธวจย

โครงการศกษาน< ไดใชเคร.องมอในการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล ดงตอไปน<1. การเกบขอมลทตยภม (Litterateur Review) เกบรวบรวมขอมลเบ<องตนจากส.งพมพ/เอกสารเผยแพร/

วารสาร และเวบไซต ท.เก.ยวของกบเทคโนโลย WiMAX และการใชงาน ตลอดจนขอมลพ<นฐานตางๆ ของจงหวด แมฮองสอนและขอมลอ.นๆ ท.เก.ยวของ

2. การสารวจโดยใชแบบสอบถาม (Survey) โดยเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางท.เก.ยวของกบการใชเทคโนโลย WiMAX เพ.อเกบขอมลในเชงกวาง และเพ.อศกษาถงความรความเขาใจพ<นฐานเก.ยวกบเทคโนโลย WiMAX, การใชงานอนเทอรเนต ตลอดจนความคาดหวงและความตองการใชงานในอนาคต

3. การสมภาษณ (Interview) ใชวธการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) จากกลมตวอยางท.จะเปนผใชงาน WiMAX โดยตรง, ผดแลระบบ ตลอดจนผบรหารท.เก.ยวของในองคกร เพ.อใหไดขอมลเก.ยวกบนโยบายการใชงาน, ความตองการและความคาดหวงในการใชงาน, ความพรอมในดานตางๆ, ปญหาและอปสรรคตลอดจนขอเสนอแนะถงแนวทางในการปรบปรง/พฒนาระบบ และความตองการอ.นๆ จากโครงการฯ

4. วเคราะหและจดทารายงาน

5

1.5 ระยะเวลาดาเนนโครงการ

พฤษภาคม – ธนวาคม 2552

1.6 ประโยชนท5คาดวาจะไดรบ

1. ไดขอมลเก.ยวกบความร/ความเขาใจขององคกรท.เก.ยวของ เก.ยวกบโครงการตดต <งระบบ WiMAX ตลอดจนความรความเขาใจเก.ยวกบเทคโนโลยไรสาย เพ.อนามาใชในการปรบปรงการประชาสมพนธโครงการ และการจดการฝกอบรมตอไปในอนาคต

2. รวบรวมขอมลเบ<องตนในดานตางๆ ของกลมเปาหมาย เขาใจถงพฤตกรรมการใชงานคอมพวเตอรและเครอขายในปจจบน ตลอดจนความพรอมและขอจากดในดานตางๆ เพ.อนาไปสการเตรยมความพรอมท <งในเร.องของฮารดแวร ซอฟตแวร และบคลากร ในอนาคต และใชเปนขอมลสาหรบวดผลกระทบท.จะเกดข<นในอนาคต จากการนาเทคโนโลย WiMAX เขาสชมชน

3. ทราบถงความตองการและความคาดหวงตอการใชงานเทคโนโลย WiMAX ในอนาคตของกลมเปาหมาย 4. จดเตรยมขอเสนแนะและแนวทางสาหรบปรบปรงการใหบรการระบบ WiMAX กจกรรมท.ควรดาเนนการ และ

มาตรการตางๆ ท.จะชวยสงเสรมใหเกดการพฒนาไปสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรในชมชน

1.7 คาจากดความและนยามศพทตางๆ1

คาศพท คาจากดความ / ความหมาย

WiMAX เปนช.อเรยกเทคโนโลยไรสายรนใหมลาสดท.คาดหมายกนวาจะถกนามาใชงานในอนาคตอนใกลน< โดย WiMAX เปนช.อยอของ Worldwide Interoperability for MicrowaveAccess ซ.งเปนเทคโนโลยบรอดแบนดไรสายความเรวสงรนใหมท.ถกพฒนาข<นมาบนมาตรฐาน IEEE 802.16

IEEE ยอมาจาก Institute of Electrical and Electronics Engineers หรอ สถาบนวศวกรรมไฟฟาและวศวกรรมอเลกทรอนกสนานาชาต

Point-to-multi point ความสามารถในการสงกระจายสญญาณในลกษณะจากจดเดยวไปยงหลายจดไดพรอมๆกน

3G ยอมาจาก Third Generation เปนเทคโนโลยการส.อสารในยคท. 3 เปนอปกรณท.ผสมผสานการนาเสนอขอมลและเทคโนโลยในปจจบนเขาดวยกน สามารถใชบรการมลตมเดยและสงผานขอมลในระบบไรสายดวยอตราความเรวท.สงข<น

1 ท.มา: www.buycoms.com/upload/coverstory/111/WiMax.htmlwww.wimaxforum.org/www.intel.com/netcomms/technologies/WiMaxwww.WiMaxworld.com www.WiMaxworld.com/http://center.prd.go.th/engineer/, พชย กตตนนท 27 กมภาพนธ 2551 (แกไข 17 ม.ค.2551)

6

คาศพท คาจากดความ / ความหมาย

Broadband บรอดแบนด หมายถง โทรคมนาคมท.มแถบความถ.กวางไวสงขอมล สามารถใหบรการตางๆ ผานบรอดแบนด เปนวธการสงสญญานท.อาศยความถ.จานวนมากซ.งแบงออกเปนชองสญญานตางๆ ย.งแบนดวดท (ความกวางแถบความถ.) กวางเทาไหร สมรรถนะในการรบสงขอมลย.งสงข<นเทาน <น

Hot spot ศพทคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ ฉบบราชบณฑตฯ แปลเปนไทยวา ‘จดพรอมโยง’ หมายถง อาณาบรเวณท.เราสามารถเขาถงโครงขายไรสาย 802.11b หรอ ‘WiFi’ ท.เช.อมตอกบอนเทอรเนต

Network โครงขาย หรอ เครอขาย การเช.อมตอระหวางคอมพวเตอรมากกวา 1 เคร.องข<นไปท.ทาใหสามารถตดตอส.อสารถงกนและกนได โครงขายหรอเครอขายอาจรวมถงอปกรณส.อสญญาน เซอรเวอร สายเคเบ<ล อปกรณจดเสนทาง (Router) และดาวเทยม

Telecommunications “โทรคมนาคม” หมายถง การตดตอส.อสารท.สามารถทาไดในระยะไกล โดยอาศยการเช.อมตอดวยสาย เชน โครงขายโทรศพทพ<นฐาน โครงขายโทรเลข และการเช.อมตอแบบไรสายเชน โครงขายโทรศพทมอถอ โครงขายดาวเทยม การรบสงสญญานเปนไดท <งสญญานไฟฟาหรอสญญานแสง มท <งท.ผานทางสายหรอใยแกวนาแสง และผานแมเหลกไฟฟา(ผานอากาศ)

Wi-Fi Wireless Fidelity เปนการส.อสารดวยระบบไรสาย บนเทคโนโลย IEEE 802.11

e-Learning (Electronic learning) คอ การเรยนรผานส.ออเลกทรอนกส ความหมายของ E-learningถกตความตางกนไปตามประสบการณของแตละคน แตมสวนท.เหมอนกนคอใชเทคโนโลยเปนเคร.องมอในการเรยนร โดยมการพฒนาตลอดเวลา ตามความกาวหนาของเทคโนโลยสาหรบผเขยนใหความหมายของ E-learning วาเปน "การใชเทคโนโลย โดยเฉพาะอนเทอรเนตเขามาสงเสรมการเรยน การสอน ใหเกดประสทธผล"

QoS Quality of Service การจดการคณภาพบรการในอนเทอรเนต

ผลกระทบทางสงคม หมายถง ผลกระทบท.เกดจากการกระทาของมนษยซ.งเปล.ยนแปลงรปแบบและวธการของมนษยในการดารงชวต การทางาน การแสวงปจจยพ<นฐาน และความสมพนธกบผอ.น

ผลกระทบทางเศรษฐกจ หมายถง ความเปล.ยนแปลงท.เก.ยวของกบรายได อตรา/รปแบบการจางงาน ราคาสนคา/บรการ

WiMAX คออะไร ? WiMAX เปนช.อเรยกเทคโนโลยไรสายรนใหมลาสดท.คาดหมายกนวาจะถกนามาใชงานอยางแพรหลายในอนาคต

อนใกลน< โดย WiMAX เปนช.อยอของ Worldwide Interoperability for Microwave Access ซ.งเปนเทคโนโลยบรอดแบนดไรสายความเรวสงรนใหมท.ถกพฒนาข<นมาบนมาตรฐาน IEEE 802.16 ซ.งตอมากไดพฒนามาตรฐาน IEEE 802.16a ข<น โดยไดการอนมตเม.อเดอนมกราคม 2004 โดยสถาบนวศวกรรมไฟฟาและอเลกทรอนกส หรอ IEEE (Institute of Electrical andElectronics Engineers) มรศมทาการท. 30 ไมล หรอเปนระยะทางประมาณ 50 กโลเมตร ซ.งหมายความวา WiMAX สามารถใหบรการครอบคลมพ<นท.กวางกวาระบบโครงขายโทรศพทเคล.อนท.ระบบ 3G มากถง 10 เทา ย.งกวาน <นกยงมอตราความเรวในการสงผานขอมลสงสดถง 75 เมกะบตตอวนาท (Mbps) ซ.งเรวกวา 3G ถง 30 เทา

7

โดยมาตรฐาน IEEE 802.16a หรอ WiMAX มความสามารถในการสงกระจายสญญาณในลกษณะจากจดเดยวไปยงหลายจด (Point-to-multi point) ไดพรอมๆ กน โดยมความสามารถรองรบการทางานในแบบ Non-Line-of-Sight ได สามารถทางานไดแมกระท .งมส.งกดขวาง เชน ตนไม หรอ อาคารไดเปนอยางด สงผลให WiMAX สามารถชวยใหผท.ใชงานสามารถขยายเครอขายเช.อมตออนเทอรเนตไดกวางขวางดวยรศมทาการถง 31 ไมล หรอประมาณ 48 กโลเมตร และมอตราความเรวในการรบสงขอมลสงสดถง 75 Mbps มาตรฐาน IEEE 802.16a น<ใชงานอยบนคล.นไมโครเวฟท.ความถ.ระหวาง 2-11 กกะเฮรตซ (GHz) และยงสามารถใชงานรวมกบอปกรณมาตรฐานชนดอ.นๆ ท.ออกมากอนหนาน<ไดเปนอยางด

จากจดเดนของการทางานของ WiMAX ขางตน ทาใหเทคโนโลยน<สามารถตอบสนองความตองการของการเช.อมตอเครอขายอนเทอรเนตใหกบพ<นท.ท.หางไกล ท.สายเคเบ<ลไมสามารถลากไปไมถงไดเปนอยางด ตลอดจนเพ.มความสะดวกสบายและประหยดสาหรบการขยายเครอขายในเมองท.มอยแลวได เน.องจากไมตองลงทน ขดถนนเพ.อวางสายเคเบลใยแกวใหมนอกจากน <น WiMAX หรอบรอดแบนดไรสาย มาตรฐาน IEEE 802.16a ยงไดรบการปรบปรงประสทธภาพของคณภาพในการใหบรการ (QoS) ซ.งสามารถรองรบการใชงานภาพ (video) หรอการใชงานเสยง (voice) ซ.งไมจาเปนตองใชทรพยากรของเครอขายมากอยางเดม (low-latency network) สาหรบในเร.องของความปลอดภยไดมการเพ.มคณสมบตความเปนสวนตว (privacy)ซ.งตองไดรบอนญาต (authentication) กอนท.จะเขา-ออกเครอขาย และขอมลตางๆ ท.รบสงกตองมการเขารหส (encryption)ทาใหการรบสงขอมลบน มาตรฐานตวน<มความปลอดภยมากข<น ซ.งประโยชนดงกลาวน< ทาใหสามารถนา WiMAX ไปประยกตเพ.อลดชองวางของเทคโนโลยในพ<นท.หางไกลท.เทคโนโลยเขาไปไมถง ตลอดจนสนองความตองการ การใชงานบรอดแบนดในเมองท.มพ<นท.แออดไดอยางสะดวกรวดเรว และมคาใชจายท.ประหยดกวาการตดต <งเครอขายในแบบวางสายสญญาณท.ใชงานอยในปจจบน

ตารางท5 1.1 เปรยบเทยบเทคโนโลยไรสายในแบบตางๆ เทคโนโลย มาตรฐาน เครอขาย อตราความเรว ระยะทาง ความถ5

Wi-Fi IEEE 802.11a WLAN สงสด 54Mbps 100 เมตร 5GHz

Wi-Fi IEEE 802.11b WLAN สงสด 11Mbps 100 เมตร 2.4GHz

Wi-Fi IEEE 802.11g WLAN สงสด 54Mbps 100 เมตร 2.4GHz

WiMAX IEEE 802.16d WMAN สงสด 75Mbps (20MHz BW) ปกต 6.4 - 10 กโลเมตร Sub 11GHz

WiMAX IEEE 802.16e Mobile WMAN สงสด 30Mbps (10MHz BW) ปกต 1.6 – 5 กโลเมตร 2 - 6 GHz

WCDMA/UMTS 3G WWAN สงสด 2Mbps/10Mbps(HSDPA)

ปกต 1.6 – 8 กโลเมตร 1800, 1900, 2100MHz

CDMA2000 1xEV-DO

3G WWAN สงสด 2.4Mbps ปกต 1.6 – 8 กโลเมตร 400, 800, 900, 1700,1800, 1900, 2100MHz

EDGE 2.5G WWAN สงสด 348Kbps ปกต 1.6 – 8 กโลเมตร 1900MHz

UWB IEEE 802.15.3a WPAN 110 – 480Mbps 10 เมตร 7.5GHz

สาหรบมาตรฐานของเทคโนโลย WiMAX ท.มการพฒนาข<นมาในขณะน<น <น มดงตอไปน< • IEEE 802.16 เปนมาตรฐานท.ใหระยะทางการเช.อมโยง 1.6 – 4.8 กโลเมตร เปนมาตรฐานเดยวท.สนบสนน LoS

(Line of Sight) โดยมการใชงานในชวงความถ.ท.สงมากคอ 10-66 กกะเฮรตซ (GHz) • IEEE 802.16a เปนมาตรฐานท.แกไขปรบปรงจาก IEEE 802.16 เดม โดยใชงานท.ความถ. 2-11 กกะเฮรตซ ซ.ง

คณสมบตเดนท.ไดรบการแกไขจากมาตรฐาน 802.16 เดมคอคณสมบตการรองรบการทางานแบบท.ไมอยในระดบสายตา (NLoS – Non-Line-of-Sight) ท <งยงมคณสมบตการทางานเม.อมส.งกดขวาง อาทเชน ตนไม, อาคาร ฯลฯนอกจากน<กยงชวยใหสามารถขยายระบบเครอขายเช.อมตออนเทอรเนตไรสายความเรวสงไดอยางกวางขวางดวยรศม

8

ทาการท.ไกลถง 31 ไมล หรอประมาณ 48 กโลเมตร และมอตราความเรวในการรบสงขอมลสงสดถง 75 เมกะบตตอวนาท (Mbps) ทาใหสามารถรองรบการเช.อมตอการใชงานระบบเครอขายของบรษทท.ใชสายประเภทท. 1 (T1-type)กวา 60 รายและการเช.อมตอแบบ DSL ตามบานเรอนท.พกอาศยอกหลายรอยครวเรอนไดพรอมกนโดยไมเกดปญหาในการใชงาน

• IEEE 802.16e เปนมาตรฐานท.ออกแบบมาใหสนบสนนการใชงานรวมกบอปกรณพกพาประเภทตางๆ เชน อปกรณพดเอ โนตบก เปนตน โดยใหรศมทางานท. 1.6 – 4.8 กโลเมตร มระบบท.ชวยชวยใหผใชงานยงสามารถส.อสารไดโดยใหคณภาพในการส.อสารท.ดและมเสถยรภาพขณะใชงาน แมวามการเคล.อนท.อยตลอดเวลากตาม

WiMAX ทางานไดอยางไร 2 WiMAX ไดรบการพฒนาปรบปรงเพ.อใหกลายเปนรากฐานทางเทคนคท.สาคญของเครอขายขอมลเฉพาะท. พกพาไป

ไดและไรสาย WiMAX คอการนามาตรฐานใหมท.เปน IEEE 802.16 มาใช มาตรฐานดงกลาวน<ใช Orthogonal FrequencyDivision Multiplexing (OFDM) ในการทาใหการบรการขอมล

ไรสายใหมความสามารถสงสด หลกการของเทคโนโลย OFDM น<กคอการนาคล.นความถ.วทยเลกๆ (sub-carrier) มาใชใหเกดประโยชนสงสด โดยการนาคล.นความถ.วทยเลกๆ (ระดบ kHz) มาจดสรรใหแกผใชตามขอกาหนดคล.นความถ.วทยการท.เราสามารถนาคล.นความถ.วทยท.มอยท <งหมดมาใชประโยชนไดอยางมประสทธภาพมากย.งข<นเชนน<ทาใหเครอขายOFDM มประโยชนมหาศาล และมความเหมาะสมเปนอยางย.งสาหรบการเช.อมตอขอมลความเรวสงสาหรบผใชท <งท.อยภายในสถานท.และนอกสถานท. ปจจบนเครอขายไรสาย Wireless Wide Area Network หรอ WWAN ท.องเทคโนโลย OFDM ลวนแตเปนมาตรฐานชนด IEEE 802.16 ท <งส<น

ผใหบรการจะใชWiMAX บนความถ.ท <งท.ไดรบอนญาตและไมไดรบอนญาต เทคโนโลยน<ชวยใหเราสามารถส.อสารแบบไรสายไดในระยะทางไกลๆ ดวยความเรวสงสดถง 75 เมกะบตตอวนาทในทางทฤษฏ (ความเรวปกตจะชากวาน<ข<นอยกบวาผใหบรการปรบแตงสถานฐานสาหรบการใชเสปคตรมของคล.นความถ.วทยอยางไร) แวนไรสายท.ใชเทคโนโลยWiMAXครอบคลมพ<นท.ไดกวางขวางมากกวาเครอขายไรสายเฉพาะท.หรอ Wireless Local Area Networks (WLAN) โดยจะสามารถเช.อมตอการส.อสารไรสายขามไปมาระหวางอาคารตางๆ แมวาจะอยหางไกลกนเปนบรเวณกวางไดอยางมประสทธภาพนอกจากน< เรายงสามารถนา WiMAX มาใชกบแอพพลเคช .นตางๆ ไดจานวนมากรวมถงการเช.อมตอบรอดแบนดในระยะไกลเปนไมลๆ แบบฮอตสปอตและ ระบบเซลลลาร และการเช.อมตอดวยความเรวสงสาหรบธรกจ

รปแบบการใชงาน WiMAX ในสวนตางๆ (1) ระบบบรอดแบนดตามความตองการ (Broadband on-demand) สาหรบระบบเครอขายไรสายมาตรฐาน WiMAX น <น

จะชวยใหเหลาโอเปอเรเตอรตางๆ สามารถจดสรรงานบรการท.มความเรวสงเทยบเทาระบบเครอขายแบบใชสายไดโดยใชเวลาการตดต <งท.นอยกวา มราคาท.ถกกวามาก นอกจากน <น WiMAX กยงชวยใหมการจดเตรยมการใชงานระบบส.อสารความเรวสงในรปแบบตามความตองการไดในทนททนใด โดยรปแบบน<เหมาะสาหรบการทางานในแบบช .วคราว อาทเชน การจดนทรรศการ การจดงานงานประชม การจดงานแสดงสนคา เปนตน

(2) ระบบการส.อสารบรอดแบนดสาหรบท.พกอาศย ขณะท.เทคโนโลยการใชงานสายเคเบลและเทคโนโลย DSL ท.ถกใชงานในปจจบนน <นมชองวางในการใชงานมาก ดวยขอจากดของการวางโครงขายท.มอยและตนทนของการวางระบบทาใหไมสามารถใหบรการกบผท.ตองการใชงานจานวนมากซ.งตองการระบบการส.อสารระดบบรอดแบนดได แตขอจากดเหลาน<จะถกทลายลง เม.อมการเปดตวระบบท.อางองกบมาตรฐาน WiMAX ออกมา โดยแอพพลเคชนสาหรบการส.อสารบรอดแบนดไรสาย WiMAX จะชวยใหสามารถพฒนางานตางๆ ท.สนองตอบความตองการการใชงานบรอดแบนดในรปแบบตางๆ ได

2 ท.มา: ระบบเครอขายไรสาย, พ.ท.รศ.ดร.เศรษฐพงค มะลสวรรณ, 2550

9

(3) พ<นท.ซ.งบรการเขาไมถง นบวาเทคโนโลยระบบการส.อสารอนเทอรเนตไรสายความเรวสงท.ไดอางองกบมาตรฐานWiMAX น<เปนตวเลอกท.เหมาะสมเปนอยางย.ง สาหรบการใชงานในพ<นท.หางไกล ในเขตท.มขอจากดของการเดนสายนาสญญาณในระบบ DSL

(4) บรการการส.อสารแบบไรสายคณภาพสง มาตรฐาน IEEE 802.16e ซ.งเปนสวนตอเตมของ IEEE 802.16a น <นเปนคณสมบตแบบพเศษท.พฒนาข<นมาใหรองรบการใชงานในแบบท.ตองเคล.อนท.ตลอดเวลา เหมาะสาหรบอปกรณในแบบพกพาสาหรบการเดนทาง ซ.งชวยใหผใชงานยงสามารถส.อสารไดโดยใหคณภาพในการส.อสารท.ดและมเสถยรภาพขณะใชงาน แมวามการเคล.อนท.อยตลอดเวลากตาม

(5) การสงสญญาณแบบ Cellular Backhaul ดวยแบนดวดทการใชงานของ WiMAX ท.มอยอยางเหลอเฟอ จงทาใหมความเหมาะสมเปนอยางย.งกบการท.จะนามาใชงานใหรองรบการสงสญญาณในแบบยอนกลบไปยงสถานฐานระบบเซลลลาร ซ.งมการตดตอส.อสารกนในแบบจดตอจดได

คณสมบตพเศษของ WiMAX (1) เร5องของความเรว

สาหรบ WiMAX น <น ไดใหอตราความเรวในการสงสญญาณขอมลมากถง 75 เมกะบตตอวนาท (Mbps) โดยใชกลไกการเปล.ยนคล.นสญญาณท.ใหประสทธภาพสง สามารถสงสญญาณออกไปไดในระยะทางไกลมากถง 30 ไมล หรอ 48 กโลเมตรภายใตคล.นความถ.ระดบสงท.มประสทธภาพในการทางานสง ท <งกยงไมมปญหาเร.องของสญญาณสะทอนอกดวย นอกจากน <นแลว สถานฐาน(Base Station) ยงสามารถพจารณาความเหมาะสมในระหวางความเรว และระยะทางไดอก ตวอยางเชน ถาหากการใชเทคนคในแบบ 64 QAM (Quadarature Amplitude Modulation) ไมสามารถรองรบการส.อสารท.มประสทธภาพไดการเปล.ยนไปใช 16 QAM หรอ QPSK (Quadarature Phase Shift Key) ซ.งจะชวยเพ.มระยะทางการในการส.อสารใหมากข<นได

(2) การบรการท5ครอบคลม นอกจาก WiMAX จะใชเทคนคของการแปลงสญญาณท.ใหความคลองตวในการใชงานสง และเป.ยมประสทธภาพแลว

มาตรฐาน IEEE 802.16a กยงสามารถรองรบการทางานรวมกบเทคโนโลยซ.งขยายพ<นท.การใหบรการใหกวางขวางมากข<นไดตวอยางเชน ระบบเครอขายท.ใชสถาปตยกรรมแบบผสมผสาน (Mesh Topology) และเทคนคการใชงานกบเสาอากาศแบบอจฉรยะ (Smart Antenna) ท.ชวยประหยดตนทนและเพ.มอตราความเรวของการรบสงสญญาณท.ใหสมรรถนะในการทางานนาเช.อถอสง

(3) ความสามารถในการขยายระบบWiMAX น <นมความสามารถในเร.องการรองรบการใชงานแบนดวดท, ชองสญญาณ สาหรบการส.อสารไดดวยความ

ยดหยน โดยสามารถปรบใหสอดคลองกบแผนการตดต <งเซลลในยานความถ.ท.ตองจายคาลขสทธ � หรอ ยานความถ.ท.ไดรบการยกเวนคาลขสทธ �ท .วโลก อาทเชน ถาโอเปอเรเตอรท.ใหบรการน <นไดรบคล.นความท. 20 เมกะเฮรตซ (MHz) กสามารถท.จะทาการแบงคล.นความถ.น<ออกเปน 2 สวน โดยแตละสวนน <นอยท. 10 เมกะเฮรตซ (MHz) หรอจะแบงออกเปน 4 สวนๆ ละ 5เมกะเฮรตซ (MHz) กได ทาใหโอเปอเรเตอรสามารถบรหารจดการแตละสวนไดอยางมประสทธภาพ ท <งยงเพ.มเตมผใชงานในแตละสวนไดอกดวย

การจดลาดบความสาคญของงานบรการ (QoS - Quality of Service) สาหรบระบบเครอขายไรสายมาตรฐาน WiMAXน< มคณสมบตดาน QoS (Quality of Service) ท.รองรบการทางานของบรการสญญาณเสยงและสญญาณวดโอ ซ.งตองการระบบเครอขายท.ไมสามารถทางานดวยความลาชาได บรการเสยงของ WiMAX น< อาจจะอยในรปของบรการ Time DivisionMultiplexed (TDM) หรอบรการในรปแบบ Voice over IP (VoIP) กได โดยโอเปอเรเตอรสามารถกาหนดระดบความสาคญของ

10

การใชงานใหเหมาะสมกบรปแบบการใชงานตางๆ อาท สาหรบบรการใหองคกรธรกจ, ผใชงานตามบานเรอน เปนตน

(4) ระบบรกษาความปลอดภย เปนคณสมบตท.มความสาคญอยางย.ง โดยคณสมบตของการรกษาความลบของขอมลและการเขารหสขอมล ซ.งอยใน

มาตรฐาน WiMAX รวมท <งระบบตรวจสอบสทธการใชงานและมระบบการเขารหสขอมลในตว จะชวยใหการส.อสารมความปลอดภยมากย.งข<น

สาหรบอปกรณท.ใชงานรวมกบเทคโนโลยบรอดแบนดไรสายมาตรฐาน WiMAX น <น มการจดต <งองคกรจากบรษทเทคโนโลยช <นนาอยาง Nokia, Intel, Proxim, Fujitsu, Alvarion ฯลฯ ข<น โดยมช.อเรยกวา WiMAX Forum มวตถประสงคเพ.อรวมกนพฒนาและกาหนดมาตรฐานกลางของเทคโนโลยบรอดแบนดไรสายความเรวสงมาตรฐาน IEEE 802.16 รวมถงการทาหนาท.ทดสอบและออกใบรบรองใหแกอปกรณท.ใชมาตรฐานไรสายระบบใหมท <งน<มาตรฐาน IEEE802.16 จะถกเรยกกนโดยท .วไปวา WiMAX เชนเดยวกบท.มาตรฐาน IEEE 802.11 เคยไดรบการรจกในช.อ Wi-Fi มาแลว

จดออนของ WiMAX 3 ความใหมของมาตรฐานระบบ WiMAX เน.องจากเพ.งมการคดคน ดงน <นจงยงมการเปล.ยนแปลงในเร.องของมาตรฐาน

รวมไปถงผผลตท.นาเอามาตรฐาน WiMAX ไปพฒนาตอเปนอปกรณสาหรบใชงานจรงกมจานวนนอย รวมไปถงราคาของอปกรณท.คอนขางสง และเร.องของความถ.ในการใหบรการจะใชความถ.ชวง 2 – 6 GHz ซ.งในบางประเทศเปนชวงความถ.ท.มการควบคม ตองมการขออนญาตกอนใหบรการ และในบางประเทศไมมขอกาหนดตรงน< ดงน <นผลงทนตองศกษาหาขอมลใหละเอยดเสยกอน

แมวาในขณะน< WiMAX จะเปนเทคโนโลยใหมท.ยงไมเปนท.รจกกนอยางแพรหลายแต WiMAX กถอวาเปนเทคโนโลยท.มอนาคตสดใส เปนทางเลอกหน.งท.จะเขามาชวยตอบสนองความตองการการใชงานอนเทอรเนตความเรวสงซ.งมแนวโนมเตบโตอยางรวดเรวไดเปนอยางดและหากมองถงประโยชนในการขยายเครอขายบรอดแบนดใหเขาถงพ<นท.ท.อยหางไกลแลวผลประโยชนกจะเกดข<นกบผใชงานทกคนท.จะมโอกาสไดใชเครอขายส.อสารความเรวสงอยางเทาเทยมกนรวมไปถงการชวยสรางรายไดและโอกาสทางการตลาดใหกบเหลาโอเปอเรเตอร ผใหบรการอนเทอรเนตไรสายรวมท <งบรรดาผผลตอปกรณท.เก.ยวของ

3 ท.มา: www.guru-ict.com/guru/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=26

11

บทท5 2แนวคด ทฤษฎ และ การศกษาผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจ

2.1 แนวคดและทฤษฎตางๆ ท5เก5ยวของกบการศกษาผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจ

ในบทน<จะนาเสนอแนวคดและทฤษฎตางๆ ท.เก.ยวของกบการเปล.ยนแปลงท.จะเกดข<นจากการนาเทคโนโลยใหมๆเขาสสงคม รวมท <งตวอยางการศกษาผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจจากการนาเทคโนโลยเขาสชมชนท <งของตางประเทศและในประเทศไทย เพ.อเปนขอมลเบ<องตนในการกาหนดแนวทางในการศกษา การกาหนดตวช<วด และการคาดการณถงผลกระทบท.อาจจะเกดข<นจากการนาเทคโนโลย WiMAX เขาสชมชนของโครงการน<ในอนาคตตอไป

2.1.1 รปแบบ / แนวคดในการประเมนผลกระทบ

รปแบบและแนวคดสาหรบใชในการศกษาผลกระทบหรอประเมนโครงการ ท.ใชโดยท .วไปมอยหลายแนวคดแลวแตการประยกตใชใหเหมาะสมกบแตละโครงการ สาหรบการประเมนผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจในการศกษาน< ใชแนวคดแบบซปโมเดลในการประเมนของสตฟเฟลบม (Srufflebeam’s CIPP Model) เปนตวต <งตนในการกาหนดปจจยสาหรบการพจารณาในการศกษา ท <ง 4 ดาน ท <งในสวนของสภาวะแวดลอม, ปจจยเบ<องตนหรอปจจยปอน, กระบวนการ และผลท.คาดวาจะเกดข<นจากการดาเนนโครงการ WiMAX และนามาปรบประยกตใชโดยคณะวจย เพ.อใหมความเหมาะสมกบวตถประสงคของโครงการมากย.งข<น

CIPP Model ดงกลาวเร.มข<นในป ค.ศ.1971 โดยสตฟเฟลบมและคณะไดเขยนหนงสอทางการประเมนออกมาหน.งเลมช.อ “”Educational Evaluation and decision Making” หนงสอเลมน<ไดเปนท.ยอมรบกนอยางกวางขวางในวงการศกษาของไทยเพราะไดใหแนวคดและวธการทางการวดและประเมนผลการศกษาไดอยางนาสนใจและทนสมยดวย นอกจากน <น สตฟเฟลบมไดเขยนหนงสอเก.ยวกบการประเมนและรปแบบของการประเมนอกหลายเลมอยางตอเน.อง จงกลาวไดวาทานผน<เปนผมบทบาทสาคญในการพฒนาทฤษฎการประเมน จนเปนท.ยอมรบกนท .วไปในปจจบน เรยกวา CIPP Model

รปท5 2.1 รปแบบการประเมนแบบซป (CIPP Model) ท.มา: www.nsdv.go.th/evaluation/.../การประเมนโครงการและแนวคด.doc

12

การศกษาสภาวะแวดลอม(Context Evaluation)

การศกษาปจจยเบ'องตน/ตวปอน(Input Evaluation)

การศกษากระบวนการ(Process Evaluation)

การศกษาผลผลต(Product Evaluation)

ในการศกษาคร <งน< ไดนารปแบบ CIPP Model มาปรบใชเพ.อกาหนดประเดนในการศกษาและรวบรวมขอมลดงน<(1) การศกษาดานบรบท หรอ สภาพแวดลอม (context) เปนการศกษาปจจยพ<นฐานท.นาไปสการพฒนาเปาหมาย

ของโครงการ ไดแก บรบทของสภาพแวดลอม นโยบาย ปญหา สภาพทางดานสงคม เศรษฐกจ ตลอดจนแนวโนมการกอตวของปญหาท.อาจจะเปนอปสรรคตอการดาเนนโครงการ เปนตน

(2) การศกษาปจจยปอน (Input) เพ.อคนหาประสทธภาพขององคประกอบท.นามาเปนปจจยปอน ซ.งในดานการศกษา จะจาแนกเปนบคคล ส.งอานวยความสะดวก เคร.องมอ อปกรณ ศกยภาพการบรหารงาน ซ.งแตละปจจยกยงจาแนกยอยออกไปอก เชน บคคล พจารณาดานสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจ ความพงพอใจ ความคาดหวง ทศนคต ศกยภาพความสามารถ ประสบการณ และ ความร เปนตน

(3) การศกษากระบวนการ (Process) เปนการศกษาตอจากบรบทและปจจยปอนวา กระบวนการเปนไปตามแผนท.วางไวหรอไม เปนการศกษาคนหาขอบกพรอง จดออน หรอจดแขงของกระบวนการบรหารจดการโครงการท.จะนาโครงการบรรลวตถประสงคท.วางไววามประสทธภาพมากนอยเพยงใด เชน

(4) การศกษาผลตผล (Product) เปนการตรวจสอบประสทธผลของโครงการ โดยเฉพาะความสอดคลองระหวางวตถประสงคกบผลลพธท.ได ซ.งในประเดนน<จะเปนการศกษาในระยะท. 3 หลงจากส<นสดโครงการแลว วาจะมผลกระทบตอสงคมและเศรษฐกจของคนในชมชนมากหรอนอยเพยงไรหลงจากท.ไดดาเนนโครงการมาจนส<นสดระยะเวลา

2.1.2 ทฤษฎและแนวคดตางๆ ท5เก5ยวของ

ในการเปล.ยนแปลงท.อาจเกดข<นจากผลกระทบของเทคโนโลยตอสงคมและเศรษฐกจในชมชน สามารถอธบายโดยใชทฤษฎตางๆ ท.เก.ยวของหลากหลายทฤษฎ ในการศกษาน<จะขอกลาวถงแตทฤษฎท.เก.ยวของกบการเปล.ยนแปลงทางสงคมและการศกษาเปนหลก ดงตอไปน<

(1) ทฤษฎการเปล5ยนแปลงทางสงคม4

การเปล.ยนแปลงทางสงคม (Social change) หมายถง ความแตกตางท.เกดข<นในสงคมระหวางชวงเวลาใดเวลาหน.งท <งระดบจลภาคและระดบมหภาค ซ.งอาจเปนผลดหรอผลเสยกได นกสงคมวทยาและนกมนษยวทยา ตางมความเหนพรองกนถงสาเหตของการเปล.ยนแปลงทางสงคมวาม 5 สาเหตดงน< (Popenoe 1993 : 542-544)

• ส5งแวดลอมทางกายภาพและประชากร (The physical environment and population) ปรากฏการณทางธรรมชาต เชน แผนดนไหว น<าทวม ความแหงแลง เปนสาเหตหน.งท.ทาใหสงคมเกดการเสยระเบยบของสงคม (Disorganization) และความสมพนธของคนในสงคมท.มตอกนถกเปล.ยนไป เชน สมาชกในครอบครวตองแยกจากกน เพราะการเสยชวต และการพลดพรากจากกน เปนตน

• เทคโนโลย (Technology) เม.อมส.งใหมท.ทนสมยเกดข<นในสงคมไมวาจะเปนการคดคนไดเองหรอการรบเอามาใช สงคมยอมไดรบผลกระทบและมการเปล.ยนแปลง ซ.งอาจเปนระดบกลมหรอระดบโครงสรางสงคมข<นอยกบวาคนในสงคมไดรบผลประโยชนจากเทคโนโลยน <นมากหรอนอย เพราะเทคโนโลยทาใหมนษยตองเปล.ยนพฤตกรรมในการกระทาตอกจกรรมท.นาเอาเทคโนโลยมาใช บางส.งตองสรางระเบยบในการทางานใหม เพ.อใหสอดคลองกบการทางานของเทคโนโลย แตเทคโนโลยบางอยางอาจทาใหมนษยตองทางานมากข<นและเรวข<นจนตองทาใหความสมพนธท.มตอครอบครวและคนอ.น ๆ ในชวตประจาวนมการเปล.ยนแปลงไปแตขณะเดยวกนเม.อมการนาเอาเทคโนโลยมาใชอาจทาใหเกดความลาทางวฒธรรม (Cultural lag) ซ.งเปนชองวางระหวางส.งเกากบส.งใหม ท.ปรบตวในอตราท.ไมเทากนจนเกดเปนความเหล.อมล<าระหวางกนและเปน

4 ท.มา: มหาวทยาลยบรพา.2545. ทฤษฎการเปล.ยนแปลงทางสงคม.http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson13/

13

ปญหาสงคมตามมา• วฒนธรรมอวตถ (Non-material culture) วฒนธรรมท.เปนอวตถเปนสาเหตท.สาคญท.ทา ใหเกดการ

เปล.ยนแปลงของวฒนธรรมท.เปนวตถตามมา ส.งประดษฐตางๆ ท.มนษยสรางข<นมาท <งหลายเกดมาจากคตนยม (Ideology) ท.ถายทอดออกมาสวฒนธรรมท.เปนวตถ หากความคดเหน ความเช.อ และวธการคดของคนในสงคมตองเปล.ยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมเพ.อใหเกดความอยรอด การเปล.ยนแปลงภายในสงคมกจะเกดข<นตามมา

• กระบวนการทางวฒนธรรม (Cultural processes) เม.อเกดการคนพบ (Discovery) และมการประดษฐ(Invention) จนเกดเปนนวตกรรม (Innovation) ข<นในสงคม การเคล.อนไหวทางสงคม (Social movement)ทาใหเกดการแพรกระจายของวฒนธรรม (Cultural diffusion) จากคนกลมหน.งหรอสงคมหน.งไปสคนกลมอ.นหรอสงคมอ.น สงคมท.รบเอานวตกรรมไวใชกจะเกดการเปล.ยนแปลงในสงคมเกดข<น

• การพฒนาทางเศรษฐกจ (Economic development) ทาใหเกดความทนสมย (Modernization) เพราะมการเปล.ยนแปลงการผลตตามแบบด <งเดมในยคสงคมเกษตรกรรม (Preindustrial society) ไปสการผลตแบบอตสาหกรรมและแบบเมอง ทาใหสงคมเกดการเปล.ยนแปลงไปสความเปนอตสาหกรรม (Industrialization)ท.เปล.ยนระบบการผลตจากการใชแรงงานมนษยไปสการใชแรงงานจากเคร.องจกรกล ใชระบบการทางานแบบอตสาหกรรม บรเวณท.มการเปล.ยนแปลงไปสความเปนอตสาหกรรม เกดความเปนเมอง(Urbanization) เพราะมการอพยพแรงงานจากชนบทเขามาทางานในภาคอตสาหกรรม การทางานในกจกรรมตางๆ เปล.ยนรปแบบไปสความเปนระบบราชการ (Bureaucratization) เกดเปนองคกรขนาดใหญท.มการจดการท.เปนทางการ

การเปล.ยนแปลงทางสงคมท.เกดข<นท <งแบบรวดเรวหรอแบบคอยเปนคอยไปมผลกระทบตอมนษยเสมอ แตอยางไรกตามการเปล.ยนแปลงทางสงคมท.เกดข<นในปจจบนไมวาจะเปนการเปล.ยนแปลงท.เกดจากธรรมชาตหรอมนษยสรางข<น มนษยจะตองเขาไปทาการแกไขเสมอ เพราะยงไมมการเปล.ยนแปลงทางสงคมใดๆ ท.มนษยพงพอใจอยางสมบรณแบบ

(2) แนวคดทางการศกษาแนวความคดและทฤษฎการศกษาท.มรปแบบการเรยนการสอนท.เนนครและโรงเรยนเปนศนยกลาง โดยมหลกสตร

จากด นกเรยนมโอกาสเลอกนอย หรอเปนการสอนแบบส .ง (Instructionism) อนสงผลใหผเรยนเกดความเบ.อหนาย ไมสนใจใฝรอกตอไป ในขณะท.แนวคด Constructionism เปนแนวคดการศกษาสมยใหมมงเนนใหเดกเปนศนยกลางของการเรยนร (Childcenter) เปนการเปดโอกาสใหเดกแสวงหาความร และคนพบส.งท.เขาไมเคยรมากอน อนนาไปสสงคมความรท.ดตอไป ซ.งเปาหมายการปฏรปการศกษาของไทยในปจจบน กระทรวงศกษาธการไดมงหวงให “… ครและผเรยนรวมกนเปนเจาของการเรยนรจากการใหเกดการเรยนรท �แทจรง โดยผเรยนเปนสรางความรเอง …” ซ.งแนวคดน<นบวาเปนแนวคดใหมท.ทาทายเพราะเปนการสนบสนนทฤษฎการศกษาตามแนวคด Constructionism

จากแนวความคดดงกลาวขางตน แสดงใหเหนวาแนวคด Instructionism เปนแนวคดท.มขอจากดในการเรยนร ทาใหผเรยนคดตอไปไดเองลาบาก เพราะครเปนผควบคมสถานการณการเรยนการสอนเทาน <น นกเรยนไมมโอกาสแสดงความเหนหรอความรใหมๆ ใหแกครและเพ.อนในหองเรยนได แตในปจจบนแนวคดทางการศกษาท.เปล.ยนแปลงไปเปนแนวคดแบบConstructionism ซ.งเปนแนวคดท.มสาระสาคญท.กลาวถงหลกการสราง 2 อยาง คอ (1) การสรางหรอประดษฐส.งตางๆ และ(2) การสรางความรใหมๆ

14

ดงจะเหนไดจาก เม.อเดกสรางบางส.งบางอยางข<นมาใหมไดน <น ยอมหมายถงวาเดกสามารถสรางองคความรใหมๆเพ.อใหเกดความพรอมท.จะนาไปพฒนาสรางส.งตางๆ ท.ซบซอนไดมากข<นอกดวย เปนการแสดงถงการเสรมภายในตวนกเรยนเองซ.งสอดคลองวตถประสงคในการเรยนการสอนของระบบการศกษาในปจจบน โดยเนนใหผเรยนเปนศนยกลาง เปนการพฒนาความคดประสบการณสวนบคคลเพ.อนาไปประยกตใชในชวตประจาวนได ซ.งหมายถงการสอนเพ.อใหผเรยน คดเปนทาเปน และแกปญหาเปน น .นเอง ดงน <นหากระบบการศกษาของไทยในปจจบน สามารถนาแนวคดน<ไปใชเปนแนวทางการศกษาในทกแขนงวชายอมกอใหเกดประโยชนตอการเรยนรอยางดวยตนเองอยางแทจรง

ผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศตอระบบการศกษา 5 เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) หรอท.รจ กกนท .วไปวา “ไอท (IT)” มความเจรญกาวหนาอยาง

รวดเรว กอใหเกดการเปล.ยนแปลงในทกๆ ดาน ท <งดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม และการศกษา ซ.งมท <งขอดและขอจากด สาหรบผลกระทบของเทคโนโลยของสารสนเทศท.มตอระบบการศกษาท <งในและนอกระบบ ดงจะเหนไดจากความรวดเรวในการตดตอส.อสารตลอดจนความสามารถท.เขาถงขอมลขาวสารโดยเฉพาะการขยายตวของเครอขายอนเตอรเนต ซ.งเปนระบบคอมพวเตอรท.อาศยระบบดจทล ซ.งสามารถตดตอส.อสารกนไดโดยไมมขอจากดไดสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมทางการเรยนรของครและนกเรยน ตลอดจนระบบการเรยนการสอนในโรงเรยนและการศกษานอกระบบอกดวย ท <งน<เพราะการศกษาเปนตวกลางทางสงคมท.สาคญ ในการพฒนาและถายทอดความร ความเขาใจ โดยอาศยดานการเมอง เศรษฐกจ และเทคโนโลยเปนส.อท.สาคญ และมอทธสงในการเรงรดหรอกากบการเปล.ยนแปลงสงคม ดงน <นการศกษาจะเปนประโยชนแกสงคมมากนอยเพยงใด จงข<นอยกบการรจกใชทรพยากรดานการศกษาและเทคโนโลยตางๆ เปนเคร.องมอเพ.อแกปญหาและพฒนาสงคมน <นๆ

ระบบการศกษาในปจจบนมบทบาทสาคญในการกอใหเกด “สงคมแหงการเรยนร (Knowledge society)” ซ.งเปนวถชวตของคนในสงคม ซ.งตองมความใฝรอนนาไปส ”สงคมแหงความคด (Thinking society)” เพราะในอนาคตการวดความเจรญทางสงคมจากอตราการรคด (Metal literacy rate) และอตราการรจกเรยนรดวยตนเองของคนในสงคมมากกวาการท.จะวดจากอตราการรหนงสอ (Literacy rate) เพยงอยางเดยว ดงน <นจะเหนไดวาสงคมท.มความเจรญแลวระบบการศกษาตองทาหนาท.เปนตวกลางในการคดแยก (Classify) คน เพ.อเขาสการศกษาท.ผกพนธกบอาชพในอนาคต (Career-oriented curricular)อนเปนแสดงถงความสมพนธระหวางสงคมมนษยกบระบบการศกษายอมเปนส.งท.มความสมพนธกนอยางแทจรง

ผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศตอการเรยนการสอน 6 ผลกระทบของเทคโนโลยสารสนเทศท.มผลตอระบบการศกษาและวธการเรยนการสอนในอนาคตทาใหเกดแนวทาง

ใหมท.เปล.ยนแปลงไปจากการศกษารปแบบเดมดงน<(1) ผลกระทบเทคโนโลยสารสนเทศท5มตอวธการเรยนการสอน

• ผเรยนจะเรยนเม5อตองการเรยนเทานPน กลาวคอ ผเรยนสามารถเลอกวชา เวลา สถานท. ไดตามความสนใจโดยไมตองมตารางเรยน ไมจาเปนตองเขาช <นเรยนและสามารถเลอกศกษาตามเร.องท.ตนอยากร ซ.งอาจเลอกเรยนรดวยตนเองเพยงลาพง หรอเรยนรพรอมๆ กบผอ.นท.มความสนใจในเร.องเดยวกนกได

• การเรยนรจะเปนการเรยนรดวยตนเอง จากแหลงความรตางๆ ท .วโลกโดยไมมขดจากด กลาวคอ ผเรยนสามารถเขาถงขอมลไดจากเคร.องคอมพวเตอรดวยระบบออนไลนท .วโลกเชน สามารถเรยนรไดจากเครอขายอนเตอรเนตเปนตน

• การเรยนรจะเปนการเรยนรตลอดชวต รปแบบการเรยนรและเปาหมายของการศกษาไดเปล.ยนไปจากเดมเชน ผเรยนเคยมงหวงปรญญาบตรจากการเรยนเพยงเพ.อเปนใบรบรองวฒในการทางาน เพ.อประกอบ

5 ท.มา: ประกายทพย โภคสวสด �, ไอท: ผลกระทบตอระบบการศกษา, งานเทคนค ฝายหอสมดมหาวทยาลย, มหาวทยาลยขอนแกน6 ท.มา: ประกายทพย โภคสวสด �, งานเทคนค ฝายหอสมดมหาวทยาลย, มหาวทยาลยขอนแกน

15

อาชพตามท.ตนตองการเทาน <น แตแนวโนมในปจจบนและอนาคต ผเรยนท.สาเรจการศกษาและมอาชพแลวยงสามารถเรยนรศกษาเพ.มเตมในสาขาท.สมพนธกบหนาท.การงานท.ตนปฏบตในการนามาสการพฒนางานพฒนาคน และพฒนาสงคมอกดวย

(2) ผลกระทบเทคโนโลยสารสนเทศท5มตอบทบาทของคร• ครเปรยบเสมอนท5ปรกษา กลาวคอ หนาท.และบทบาทของครผสอนจะเปล.ยนจากการบรรยายหนาช <น

เรยนเพยงอยางเดยว มาเปนการกลาวนาเขาสบทเรยนและทาหนาท.เปนเพยงผแนะนา ใหคาปรกษา และแกปญหาใหแกผเรยนเทาน <น

• ความหลากหลายของวชาชพในการสอน กลาวคอ การสอนดวยคอมพวเตอรโดยผานเครอขาย(Network) ทาใหครผสอนมบทบาทท.เปล.ยนแปลงไปเพราะผเรยนมความสามารถตดตอส.อสารแลกเปล.ยนความรความเขาใจระหวางผเรยนและผสอนไดโดยไมจาเปนตองอยในช <นเรยนเสมอไปรปแบบการเรยนการสอนจงเปนแบบสวนบคคลมากย.งข<น ซ.งรปแบบน<ครคนเดยวสามารถแนะนาความรความเขาใจเก.ยววชาชพอ.นๆ ท.เก.ยวของกบบทเรยนน <นๆ ได ดงตวอยางเชน ครผสอนเปนผท.มความรดานคอมพวเตอรพ<นฐานกสามารถใหคาแนะนาวธการใชคอมพวเตอรพ<นฐานใหแกผเรยนเพยงอยางเดยว ผเรยนกจะสามารถนาความรท.ไดไปประยกตใชในการศกษาของตนไดหลายสาขาวชาจากเหตผลท.กลาวมาแลวแสดงใหเหนวาเทคโนโลยสารสนเทศไมเพยงแตมผลกระทบตอระบบการเรยนซ.งหมายถงการเรยนรของผเรยนท.ตองคดเปน ทาเปน แกปญหาเองได เทาน <น หากมผลกระทบถงบทบาทและหนาท.ของครผทาการสอนอกดวย

ดงจะเหนไดวา ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศอยางรวดเรวน <น มผลกระทบตอระบบการศกษาเปนอยางมาก เน.องจากเทคโนโลยมสวนชวยขยายโอกาสทางการศกษาใหเปนไปอยางมประสทธภาพ โดยการเรยนรผานส.อตางๆเชน บทเรยนสาเรจรป บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) มลตมเดย การจดการศกษาทางไกลการสบคนขอมลจากออนไลนรปแบบตางๆ นอกจากน<ส.อยงชวยตอบสนองการเรยนรของผเรยนท.มความแตกตางระหวางบคคลและชมชน ตลอดจนชวยแกปญหาการขาดแคลนบคลากร และผเช.ยวชาญ โดยนาเอาส.อชวยสอนมาใช นอกจากน<แนวโนมของส.อเทคโนโลยตางๆ จะมขนาดเลกลงมราคาถกลงและมประสทธภาพสงข<น เครอขายคอมพวเตอรมความสามารถและเพ.มประสทธภาพในการตดตอส.อสารมากย.งข<นตลอดจนมบทบาทตอระบบการศกษาท <งในและนอกระบบ ในการใชทรพยากรรวมกนใหเกดประโยชนสงสด

เทคโนโลยสารสนเทศยงมความจาเปนและสาคญตอการพฒนาระบบการศกษาเพ.อใหผเรยนมความรความเขาใจรเทาทนเหตการณและแกปญหาตางๆ ซ.งสรปความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศท.มตอการศกษาไดดงน<

• สามารถสงเสรมความรและการพฒนาตนเองตามความแตกตางระหวางบคคล• เพ.มประสทธภาพบคคลใหเขาสามารถเขาถงขอมล ประเมนและใชการส.อสารใหเกดประโยชนสงสด• สามารถเพ.มพนประสทธภาพและคณภาพการคด และการเขยน• สามารถชวยใหบคคลไดเรยนรและแกปญหาท.ซบซอนได• สามารถทาไดเสมอนธรรมชาต• ชวยใหบคคลรลกรกวางและสามารถใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ• สามารถขยายโอกาสใหบคคลไดทางานอยางมจดหมาย• ใหบคคลมความสขกบการศกษาในยคสารสนเทศ

ดงน <นเทคโนโลยสารสนเทศจงเปนองคประกอบท.สาคญตอระบบการศกษา ท.มสวนชวยใหการจดระบบการศกษาใหมประสทธภาพและเกดประสทธผลสงสด และหากมองในแงการพฒนาการศกษาย.งมการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศใหมความกาวหนาเพยงใด ยอมสงผลใหระบบการศกษามโอกาสไดพฒนาไดมากย.งข<นเทาน <น

16

(3) แนวคด/ทฤษฎอ5นๆ ท5เก5ยวของ7

ทฤษฎท.เก.ยวของและสามารถนามาอธบายผลกระทบท.เกดจากการนาเทคโนโลยเขาสชมชน โดยเฉพาะในดานการศกษาท.นาสนใจอกทฤษฎหน.ง คอ ทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล ซ.งเร.มตนจาก The Individual System ของเฟรดเดอรกเบอรก และมทฤษฎของสกนเนอร บรเนอร ซ.งเปนทฤษฎการเรยนรสนบสนนแลว ยงมการเรยนรแบบมความหมาย(Meaningful Verbal) ของออซเบล ทฤษฎตามแนวมนษยนยมของคารล โรเจอร ทฤษฎการเรยนรของผใหญของโนส ซ.งทฤษฎเหลาน<เปนพ<นฐานของทฤษฎการเรยนรดวยตนเอง และการเรยนรอยางมปฏสมพนธผานส.อ การศกษาดวยตนเองตามระบบการสอนทางไกลและการศกษาตลอดชวต

ปจจยความกาวหนาทางเทคโนโลยและเทคโนโลยสารสนเทศ ทาใหรปแบบการเรยนรและส.อเปล.ยนแปลงไปมากมายท <งส.อคอมพวเตอร การเรยนรผานเครอขาย Web Based e - Learning และยงม Artificial Intelligence in Education (AIED)เปนการนาคอมพวเตอรจาลองผสอนเพ.อสนบสนนผเรยน และ Human-Computer Interaction (HCI) ซ.งเกดจากทฤษฎการออกแบบวสดการเรยน และทฤษฎการเรยนร (Issroff,K. Scanlon,E , 2002) ทฤษฎท.ประยกตนามาใชในส.อคอมพวเตอรและมลตมเดย ไดแก หลกการสอน 9 ประการของโรเจอร กาเย จตวทยาเก.ยวกบส.งเราและแรงจงใจ ทฤษฎการรบร ฯลฯ (สาโรช,2546: 74-106)

การยอมรบของผเรยนเปนปจจยสาคญตอการนาเทคโนโลยการศกษาเขามาใช แฮฟลอคและโรเจอร จงพฒนาทฤษฎการเผยแพรนวตกรรมและเทคโนโลยการศกษา ตอมาไดเกดทฤษฎ Developer Based Theories หรอ Deterministic ทฤษฎน<ยดการพฒนาเปนฐานเพ.มการเผยแพร โดยเช.อวาระบบท.ดจะเขาไปแทนท.ระบบดวยการทาใหเกดการยอมรบเกดจากเทคโนโลยท.พฒนาและมประสทธภาพ อกทฤษฎหน.งคอ Adopter Based Theories ซ.งยดผยอมรบเปนฐาน โดยมองวาผใช(End User) เปนบคคลท.รบเอาเทคโนโลยไปสการปฏบตเปนพลงสาคญท.ทาใหเกดการเปล.ยนแปลง (กฤษมนต, 2546: 4-6)นอกจากแนวคดและทฤษฎดงกลาวแลว ยงมการเปล.ยนแปลงแนวคดและทฤษฎตางๆ มากมาย กอใหเกดแนวคดทฤษฎใหมตามมาอยางไมหยดย <ง ซ.งแตละทฤษฎมพ<นฐานมาจากปรชญาการศกษาตางๆ

2.2 กรณศกษาผลกระทบจากการนาเทคโนโลยเขาสชมชนของตางประเทศ

2.2.1 ตวอยางแนวทางการศกษาผลกระทบทางสงคมของธนาคารโลก8

ผลกระทบทางสงคม เปนผลกระทบท.เกดจากการกระทาของมนษยซ.งเปล.ยนแปลงรปแบบและวธการของมนษยในการดารงชวต การทางาน การแสวงปจจยพ<นฐาน และความสมพนธกบผอ.น การประเมนผลกระทบทางสงคม เปนการศกษาผลกระทบโครงการท.จะเกดข<นในชมชน คนท.อาศยในชมชน และ สงคม เพ.อคาดคะเนถงการเปล.ยนแปลงดานสงคม เศรษฐกจวฒนธรรม และ คณภาพชวตท.จะเกดข<น เพ.อนาไปสการนาเสนอมาตรการในการลดผลกระทบทางสงคม เพ.อประกอบการพจารณาทางเลอกโครงการและการปรบเปล.ยนโครงการใหสอดคลองกบสภาพชมชนและสงคมในพ<นท. และใหเกดประโยชนรวมถงลดผลกระทบทางลบแกชมชน และสงคมใหมากท.สด เพ.อใหผตดสนใจโครงการพจารณาวาผลกระทบท.เกดข<นจะเปนท.ยอมรบได และคมคากบประโยชนท.จะเกดข<นจากโครงการหรอไม ท <งน< ในการศกษาของธนาคารโลกมข <นตอนการศกษาดงน<

7 ท.มา: ประกายทพย โภคสวสด �, งานเทคนค ฝายหอสมดมหาวทยาลย, มหาวทยาลยขอนแกน8 กองวเคราะหผลกระทบส.งแวดลอม สานกงานนโยบายและแผนส.งแวดลอม.การประเมนผลกระทบทางสงคม.[ออนไลน] ท.มา: www.thaiedresearch.org/ (24 มกราคม 2550)

17

รปท5 2.2 ตวอยางข Pนตอนการศกษาผลกระทบทางสงคมของธนาคารโลกท.มา: www.thaiedresearch.org/ 24 มกราคม 2550

2.2.2 กรณศกษาของตางประเทศ 9

ปจจบนเทคโนโลยไดเขามามบทบาทอยางมากในทกพ<นท.ท .วโลก ในประเทศท.กาลงพฒนาโดยเฉพาะอยางย.งในพ<นท.ทรกนดารท.ประสบปญหาในเร.องการศกษา สงคม และเศรษฐกจ จงมความจาเปนท.จะตองรเร.มนาเทคโนโลยสมยใหมเพ.อคณภาพชวตท.ดข <น ปจจบนไดมการศกษาในเร.องการนาเทคโนโลยเขาสชมชนของตางประเทศเปนจานวนมาก ซ.งกรณศกษาเหลาน<จะเปนประโยชนอยางย.งตอประเทศท.กาลงพฒนาอ.นๆ รวมถงประเทศไทยท.จะไดใชเปนแนวทางปฏบตตอไปในอนาคตในหวขอน<จะยกตวอยางกรณศกษาในประเทศท.กาลงพฒนาในเอเชย (อนเดย) และแอฟรกา (เคนยา) โดยจะแบงออกเปนผลกระทบใน 3 ดานไดแก

(1) ดานการศกษาประเทศอนเดยไดสรางโอกาสจากการนา ICT มาใชในการศกษา โดยเนนเร.องการเขาถงองคความรเปนสาคญ เครอ

ขาย Honey-Bee จะชวยกลมคนรากหญาใหมโอกาสในการศกษาหาความร ทาลายกาแพงในเร.องภาษาและวฒนธรรมทองถ.นโครงการ Warana Wired Village ไดชวยใหประชากรในหมบานไดเขาถงขอมลทางดานเกษตรกรรม การแพทย และการศกษานอกจากน<การนา ICT เขาสชมชนในประเทศอนเดยยงชวยลดปญหา digital divide ซ.งถอเปนอปสรรคในการเรยนรแกชมชนการท.ชมชนไดมอปกรณ ICT ท.หลากหลายและทนสมยใชอยางเปนประจาเพ.อใหเกดความเคยชน จะทาใหเปนการลดความ

9 เอกสารอางอง: (1) The Communication Initiative Network, Information and Communication Technology in Rural Development: Summary2000 http://www.comminit.com/en/node/275663/307

(2) Anthony Gikandi Muriithi, Eric Bett, Sarah Ayeri Ogaleh, Information Technology for Agriculture and Rural Development in Africa: Experiences from Kenya, Conference on International Research on Food Security, Natural Resource Management and Rural Development, Hamburg, Germany, 2009 http://www.tropentag.de/abstracts/full/740.pdf

18

5. พจารณาวายงมประชากรกลมใดอกหรอไมท5อาจไดรบผลกระทบจากกจกรรม

4. คดคนยทธศาสตรในการเพ5มระดบการยอมรบกจกรรมนPนๆ

3. ประเมนการยอมรบของประชาชนท5มตอกจกรรม

1. ระบลกษณะโดยท 5วไปของสงคม วฒนธรรม และประชากร ท5เก5ยวของ

2. อธบายลกษณะขององคกรท5ดาเนนกจกรรม

หวาดกลวในการรเร.มใชเทคโนโลยใหมๆ อนจะสงผลใหการพฒนาการเรยนรไปไดอยางรวดเรวมากข<นการนา ICT มาใชในทวปแอฟรกาอยางเคนยาจะมงเนนไปท.การเกษตรเสยเปนสวนใหญ ดงน <นในแงผลกระทบ

ทางการศกษาจงเนนท.การกระจายและแลกเปล.ยนความรระหวางกนในหมเกษตรกรท <งรายใหญและรายยอย โดยใชเทคโนโลยไรสาย เชน โทรศพทมอถอ ท.สามารถใชงานไดในถ.นทรกนดาร

(2) สงคมโครงการ ICT pilot ใน Rajasthan ประเทศอนเดย ไดชวยใหสาธารณสขในหมบานดข<น บคลากรทางดานสาธารณสข

สามารถจดเกบขอมลท.สาคญเชนขอมลคนไข ผานทางคอมพวเตอรแบบพกพาไดอยางสะดวก ซ.งแตกอนตองใชวธการเกบขอมลแบบ manual การประยกต ICT มาใชในประเทศอนเดย ยงชวยสรางคณภาพชวตแกผพการอกดวย โดยเปดโอกาสใหผพการสามารถทางานไดสะดวกและมประสทธภาพมากข<น เชน การนา ICT มาใชในการสงเคราะหเสยง การพมพอกษรเบรลลการมปฏสมพนธกบคอมพวเตอรดวยวธตางๆ ท.งายข<น เปนตน

ความยากจนและการขาดขอมลท.ทนสมยจะเปนปญหาท.มาควบคกนในแงการพฒนาสงคมและเศรษฐกจ งานวจยหน.งพบวาการใชเทคโนโลยไรสายอยางโทรศพทมอถอท.กาลงเปนท.นยมในภาคเกษตรกรรมในประเทศเคนยาจะชวยแกปญหาเหลาน< เพราะหากแกปญหาในเร.องการขาดแคลนขอมลแลว สงคมและเศรษฐกจกจะดข<น กจะแกปญหาความยากจนไดตอไป

(3) เศรษฐกจในอตสาหกรรมโคนมท.ประเทศอนเดยไดใชเคร.องตรวจวดปรมาณไขมนนม เคร.องวดคณภาพนม และโปรแกรมการ

จดการการชาระจายเงนแกเกษตรกร ซ.งผลจาการนา ICT มาใชตรงน<ทาใหสามารถรกษาคณภาพของน<านมได ไมมการลกลอบเตมน<าลงไปในนมเหมอนแตกอน นอกจากน<ยงชวยลดเวลาในการชาระเงนซ.งปกตใชเวลากวา 10 วนเหลอเพยงแค 5 นาท ซ.งเปนการสรางความเช.อม .นใหแกเกษตรกร นอกจากน< การเตบโตของ ICT ในประเทศอนเดยไดสรางโอกาสใหแกผประกอบการรายยอยไดอยางมาก โดยเฉพาะอยางย.ง การใหบรการดานการดแลรกษา ซอมบารง รวมถงการจดฝกอบรม ซ.งชวยเพ.มอตราการจางงานใหสงข<น

การประยกตใช ICT ในภาคเกษตรกรรมของประเทศเคนยาจะชวยกระตนเศรษฐกจของประเทศใหดย.งข<น โดยเนนไปท.การปรบปรงกระบวนการแลกเปล.ยนขอมลระหวางเกษตรกรและนกธรกจใหมประสทธภาพมากข<น สงผลใหเกดการพฒนาเศรษฐกจใหดข <นเปนลาดบข <นต <งแตระดบทองถ.น ประเทศและ ภมภาค นอกจากน< ICT ยงถกนาใชประโยชนในการทาการคาแบบ Arbitrage อกดวย ทาใหผคาสามารถเพ.มรายไดและยอดขายอกดวย

2.3 กรณศกษาผลกระทบจากการนาเทคโนโลยเขาสชมชนของประเทศไทย

2.3.1 การประเมนผลกระทบของโครงการเครอขายคอมพวเตอรเพ5อโรงเรยนไทย (SchoolNet) 10

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) ไดรเร.มจดทาโครงการเครอขายเพ.อโรงเรยนไทย(SchoolNet) ในป พ.ศ.2538 โดยเช.อมโยงโรงเรยนตางๆ ท <งในกรงเทพฯ และตางจงหวดเขาสเครอขายอนเทอรเนต และสงเสรมใหโรงเรยนใชอนเทอรเนตเพ.อการเรยนการสอนใหครนกเรยนสามารถเขาถงและใชประโยชนจากแหลงขอมลท .วโลกในการศกษาคนควาหาความร แลกเปล.ยนขอมลขาวสาร และจดทากจกรรมท.เปนประโยชนรวมกนบนเครอขาย ในระยะแรกโครงการ SchoolNet ไมไดรบงบประมาณสนบสนนจากรฐบาล แตไดรบความรวมมอจากหนวยงานตางๆ ในการพฒนาเช.อมตอนารอง 50 แหง และเม.อวนท. 2 กนยายน 2546 เนคเทคไดโอนถายภารกจใหกระทรวงศกษาธการ ซ.งเปนหนวยงานท.ม

10 ท.มา : รายงานการศกษาการประเมนผลกระทบของโครงการเครอขายคอมพวเตอรเพ.อโรงเรยนไทย (SchoolNet)

19

บทบาทสาคญในการพฒนาเครอขายการศกษาแหงชาต (EdNet) และไดมอบหมายใหมลนธสงเสรมนโยบายการศกษาประเมนผลกระทบของโครงการฯ เพ.อทราบผลการดาเนนงาน ปญหาอปสรรคของการดาเนนโครงการ และเพ.อสงตอประสบการณใหเปนประโยชนตอการพฒนา EdNet ตอไป

จานวนโรงเรยนท.เขารวมโครงการ ณ เดอนกมภาพนธ พ.ศ.2546 มท <งส<น 4,860 แหง และรฐบาลมนโยบายท.จะพฒนาเครอขายการศกษาแหงชาต (EdNet) โดยมแนวทางจะผนวกและขยาย SchoolNet กบเครอขายมหาวทยาลย (UniNet)และเครอขายเพ.อการบรหารจดการการศกษาของกระทรวงศกษาธการ (MoENet) เพ.อใหครอบคลมสถานศกษาทกประเภททกระดบและทกแหงซ.งรวมโรงเรยนท .วประเทศจานวนกวา 34,000 แหง

การศกษาประโยชนและผลกระทบของโครงการ SchoolNet ตอการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศเพ.อการศกษาของสถานศกษา คร และนกเรยนท.เปนสมาชกโครงการ SchoolNet ใชเวลา 9 เดอน (ธนวาคม 2545 - กนยายน 2546) โดยคณะวจยไดทาการสมภาษณเจาะลกหนวยงานสวนกลางและสวนภมภาค และสถานศกษารวมประมาณ 90 แหง และไดสารวจขอมลและความคดเหนสถานศกษาท.เปนสมาชกโครงการ จานวน 500 แหง โดยสอบถามผบรหารสถานศกษา คร และนกเรยน รวมแบบสอบถาม 5,134 ชด ครอบคลมสถานศกษาขนาดเลก กลาง ใหญ สงกดกรมสามญศกษา (สศ.) สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (สปช.) สานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (สช.) เทศบาล กรงเทพมหานคร (กทม.) และสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (อศ.) ในทกภาคของประเทศ

อน.ง เน.องจากวตถประสงคของการประเมนโครงการ SchoolNet เนนประเมนผลการดาเนนงานโครงการ ปญหาและอปสรรค เพ.อสงตอประสบการณใหเปนประโยชนตอการพฒนา EdNet ดงน <น การประเมนผลคร <งน<จะไมไดมองในแงของสงคมและเศรษฐกจในภาพรวม แตเนนท.ดานการศกษาเปนสาคญ และกลมเปาหมายคอ ผบรหารสถานศกษา คร และนกเรยนท.เปนสมาชกโครงการ SchoolNet

สามารถสรปผลจากการศกษาไดดงตอไปน<คอ• โครงการ SchoolNet จดประกายและกระตนใหสถานศกษาพฒนาความพรอมดานเครอขายและอปกรณ เม.อเปรยบ

เทยบชวงเวลากอนเปนสมาชกโครงการ SchoolNet กบหลงรวมโครงการพบวา สถานศกษามคอมพวเตอรเพ.มข<นโดยเฉล.ยรอยละ 81.3 ทาใหสดสวนนกเรยนท <งหมดตอคอมพวเตอรเพ.อการเรยนการสอนลดลงจาก 34 คนตอเคร.องเปน 24 คนตอเคร.อง ในสถานศกษารฐบาล แตในสถานศกษาเอกชน สดสวนคอมพวเตอรเพ.อการเรยนการสอนตอนกเรยนคอ 13 คนตอเคร.อง สถานศกษาพ.งพาตนเองในการจดหาคอมพวเตอรมากข<น อตราการเพ.มของคอมพวเตอรท.ไดรบจากตนสงกดนอยกวาอตราการเพ.มท.ไดจากการรบบรจาคและจดซ<อเองมาก นอกจากน <น สถานศกษาสงกดกรมสามญศกษาซ.งจดการศกษาระดบมธยมศกษามสดสวนนกเรยนตอคอมพวเตอรท.ต.ากวาสถานศกษาสงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ซ.งจดการศกษาระดบประถมศกษา และสถานศกษาสงกดกรงเทพมหานครมสดสวนนกเรยนตอคอมพวเตอรสงกวาสถานศกษาสงกดเทศบาลอ.นๆ และไมมความแตกตางมากนกระหวางภาคตางๆ และระหวางพ<นท.ในและนอกเขตเทศบาล

• โครงการ SchoolNet เปนจดเร.มตนการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศในสถานศกษา แตยงมขอจากดดานเครอขาย และอปกรณ สถานศกษาท.เปนสมาชกโครงการ SchoolNet มไดเช.อมตออนเทอรเนตทกแหง ในสถานศกษากลมตวอยางท.เปนสมาชกโครงการ 500 แหง มสถานศกษาท.เช.อมตออนเทอรเนต 391 แหง และไมเช.อมตออนเทอรเนต109 แหง เหตผลในการไมเช.อมตอหลายประการ อาทเชน มโทรศพทเพยงสายเดยวซ.งจะตองเกบไวใชตดตองาน มปญหาการเช.อมตอในระยะแรกแลวไมไดพยายามเช.อมตออก เปนตน ในสถานศกษา 391 แหงท.เช.อมตออนเทอรเนตสถานศกษา 287 แหงมการจดการเรยนการสอนอนเทอรเนต บางสถานศกษาไมมคอมพวเตอรเพยงพอท.จะจดการเรยนการสอนหรอขาดครท.มทกษะ ซ.งนกเรยนทกคนในสถานศกษา 287 แหงท.จดการเรยนการสอนอนเทอรเนตมไดมโอกาสเขาถงอนเทอรเนตอยางท .วถวน ยงมขอจากดดานอปกรณและคร ทาใหสถานศกษาตองจากดการเรยนการสอนอนเทอรเนตใหนกเรยนบางระดบช <นเทาน <น

• การพฒนาทกษะของคร เปนปจจยสาคญของการนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเพ.อการศกษา ในระยะแรกครมทกษะ

20

คอมพวเตอรและเทคโนโลยนอยมาก ซ.งเปนปญหาอปสรรคสาคญของการใชงานอนเทอรเนต จงไดจดการฝกอบรมและขอความรวมมอหนวยงานท.เก.ยวของใหดาเนนงานดานน<อยางตอเน.อง เม.อเปรยบเทยบชวงเวลากอนเปนสมาชกโครงการ SchoolNet และหลงเปนสมาชก พบวา ครสามารถใชงานอนเทอรเนตไดเพ.มข<นจากรอยละ 19 เปนรอยละ45 ครสามารถใชส.อคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) จดทาเวบไซต และทาส.อไดเองเพ.มมากข<น

• นกเรยนมขอจากดในการเขาถงอนเทอรเนตท.สถานศกษา แตสวนใหญใชอนเทอรเนตท.รานอนเทอรเนตและท.บาน ดวยขอจากดดานอปกรณและคร นกเรยนในสถานศกษาท.จดการเรยนการสอนอนเทอรเนตยงไมมโอกาสไดเรยนกนทกคน นกเรยนระดบมธยมตนถงมธยมปลายมโอกาสเรยนอนเทอรเนตมากท.สด ในขณะท.นกเรยนระดบประถมศกษามโอกาสเรยนนอยท.สด การเรยนอนเทอรเนตในสถานศกษาสวนใหญเปนการเรยนรวธการใชอนเทอรเนตเบ<องตน นกเรยนยงไมสามารถใชสารสนเทศบนเครอขายอนเทอรเนตเพ.อการเรยนรอยางเตมท.เพราะขอจากดดานเครอขายและอปกรณของสถานศกษา และครยงขาดทกษะในการนาเทคโนโลยสารสนเทศมาประกอบการเรยนการสอน

• สมาชกโครงการ SchoolNet ไดเขารวมและไดประโยชนจากกจกรรมของโครงการ แมจะไมไดใชอนเทอรเนตผานเลข หมาย 1509 แลว

2.3.2 แนวคดและประสบการณการพฒนาศนยบรการสารสนเทศชมชนในประเทศไทย (Thailand CommunityTelecenter) 11

ในป พ.ศ. 2544 ไดมการจดต <งศนยบรการสารสนเทศชมชนนารอง (Community Telecenter) 12 ข<นจากความรเร.มของหนวยงานตางๆ ท <งจากภาครฐบาล ภาคเอกชน และภาคประชาชนท.มความเช.อในแนวคดของการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศเพ.อสรางความเขมแขงใหแกชมชน และมงหวงท.จะนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสารประยกตใชสาหรบกจกรรมตางๆ ในงานพฒนาและเปนการสงเสรมใหเกดการขยายโอกาสการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศของชมชนชนบทหางไกล ซ.งมหนวยงานท.มบทบาทในการจดต <งศนยบรการสารสนเทศชมชนในประเทศไทย /หรอใหการสนบสนนการจดต <งศนยฯ นารอง ไดแก ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค), สถาบนพฒนาองคกรชมชน(พอช.), บรษทลอกซเลย จากด (มหาชน), โครงการ Thai RuralNet (อาสาสมครนกศกษา), วทยาลยการสาธารณสขจฬาลงกรณมหาวทยาลย, มลนธศกษาพฒน, บรษท ทศท.คอรปอเรช .นจากด (มหาชน) และ กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย (โครงการอนเทอรเนตตาบล)

แนวคดและวตถประสงคหลกของการตดตามประเมนผล คอ การบนทกประสบการณการดาเนนการจดต <งศนยบรการสารสนเทศชมชนนารองขององคกรตางๆ ในประเทศไทย ซ.งมวตถประสงค กระบวนการทางาน รปแบบการบรหารงาน การบรการ และประโยชนท.ชมชนไดรบแตกตางกน องคความรน<จะเปนประโยชนอยางย.งตอการเรยนรรวมกน ตลอดจนการพฒนายทธศาสตรและรปแบบการดาเนนงานท.เหมาะสมในการนาไอทสชมชนชนบทตอไป และมวธการดาเนนงานคอ 1) การตดตามประเมนผลแบบเครอขาย องคกรตางๆ จะเกบขอมลและตดตามประเมนผลการดาเนนงานของศนยฯ เองและคณะวจยไดนาขอมลมาใชในการวเคราะหตามกรอบการตดตามประเมนผลท.ตกลงไวรวมกน ประกอบดวย 4 ดาน ปจจยนาเขา/กจกรรม(input/activity) ผลท.ได (output) ผลกระทบ (outcome/impact) 2) การตดตามประเมนผลโดยคณะวจย เปนการตดตาม

11 ท.มา: แนวคดและประสบการณการพฒนาศนยบรการสารสนเทศชมชนในประเทศไทย (Thailand Community Telecenter) จดทาโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต, กนยายน 2546.

12 ศนยบรการสารสนเทศชมชน (Community Telecenter) คอ ศนยท.มอปกรณเทคโนโลยประเภทตางๆ อาทเชน คอมพวเตอรอนเทอรเนต แฟกซโทรศพท ฯลฯ สาหรบใหบรการกบชมชน ซ.งศนยฯ แตละแหงมประเภทและจานวนอปกรณไมเหมอนกน บางแหงอาจมคอมพวเตอรเพยงเคร.องเดยว ในขณะท.บางแหงอาจมเคร.องมออปกรณอเลกทรอนกสจานวนมากและหลากหลายประเภท ท <งน< ข <นอยกบแนวทางการดาเนนงานของหนวยงานสนบสนน/วตถประสงคหลกของศนยฯ แตละแหงซ.งมความแตกตางกน ท.มา : แนวคดและประสบการณการพฒนาศนยบรการสารสนเทศชมชนในประเทศไทย (Thailand Community Telecenter) จดทาโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต, กนยายน 2546.

21

ประเมนผลโครงการนารองท <งหมดในภาพรวม สามารถประเมนผลการศกษาในประเดนตางๆ ไดดงน<

ประโยชนจากการศกษาท.พบคอ ไมวาการกาหนดวตถประสงคของโครงการไวอยางไรกตาม เม.อพจารณาประสบการณของ

ศนยนารองตางๆ จะเหนวา ประโยชนท.เกดข<นจรงม 2 ประเภทคอ e-learning สาหรบเดก และ e-learning สาหรบผใหญ สรปไดวา

• ศนยฯ ท.มวตถประสงคเฉพาะ e-learning สาหรบเดกมโอกาสจะประสบความสาเรจสง แตยงตองพฒนาศกยภาพเพ.อใหเปนศนยการเรยนรดวย มใชเปนการใชเพ.อความบนเทงเทาน <น

• ศนยฯ ท.มวตถประสงคเฉพาะ e-learning สาหรบผใหญมโอกาสจะประสบความสาเรจต.า นอกจากจะไดมการปรบเทคโนโลยใหรบใชและเปนประโยชนตอชมชนอยางเปนรปธรรมชดเจน และตองเปนการใชประโยชนผานตวแทน มใชการใชงานโดยตรง

• ศนยฯ อาจผสมผสานวตถประสงค e-learning ท <งสาหรบเดกและผใหญได แตตองมการพฒนาศกยภาพในแตละแนวทางและอาจอาศยเดกเปนตวแทนสงเสรม e-learning สาหรบผใหญไดดวย

e-commerce/i-commerce ( พาณชยอเลกทรอนกส ) มขอคดเหนเก.ยวกบพาณชยอเลกทรอนกสระดบชมชน ดงน<

• สนคาชมชนบางประเภทไมเหมาะท.จะคาขายทางอนเทอรเนต• สนคาชมชนบางประเภทมศกยภาพจะคาขายทางอนเทอรเนตได แตตองมการพฒนาผลตภณฑและพฒนากระบวน

การผลต การจดจาหนายและกระบวนการ back office ไปพรอมๆ กน• การใชอนเทอรเนตเพ.อสงเสรมการขายสนคาชมชนนาจะมความคมคาและความเปนไปไดในทางปฏบตในระดบธรกจ

ทองถ.นท.รวบรวมและคาขายสนคาชมชนมากกวา ซ.งม economy of scale พอท.จะลงทนในเร.องพาณชยอเลกทรอนกส ขอคดเก.ยวกบการจดต <งศนยบรการสารสนเทศชมชน ดงน<

• การจดต <งศนยบรการสารสนเทศชมชนเพ.อประโยชนในการคาขายสนคาชมชน ตองคานงวาสนคาน <นๆ มกระบวนการผลตและการจดจาหนายท.เปนของบคคล กลมบคคล หรอชมชนท <งหมด เพ.อจะไดทราบวาประโยชนจะเกดข<นกบใครท <งน<ศนยฯ ควรจดสรรการรบภาระใหสอดคลองการรบประโยชนท.เกดข<นจากศนยฯ

• การใชงบประมาณแผนดนอดหนนการจดต <งศนยฯ ท.เปนของเอกชน หรอคนกลมใดกลมหน.งในชมชนตองมความชดเจนวาเปนกลยทธท.จะนาไปสประโยชนสาธารณะในชมชนไดอยางไร

การทาอนเทอรเนตตาบลใหเปนอนเทอรเนตประชาชนจากการศกษาพบวา โอกาสท.จะแปลงอนเทอรเนตตาบลใหเปนอนเทอรเนตประชาชนไมใชเร.องงาย แตยงมปญหา

อปสรรคหลายประการดงน<• โครงการอนเทอรเนตตาบลยงอยในระยะเร.มแรก มปญหาภายในระบบ ตองอาศยเวลาปรบปรงแกไขอกระยะหน.ง• ลกษณะการดาเนนงานของ อบต. จะใหบรการในวนเวลาราชการ• บคลากร เจาหนาท. อบต. ยงไมมความรและประสบการณเก.ยวกบการนาเสนอแหลงขอมลตางๆ แกประชาชน ไม

ทางานเชงรก ผบรหาร อบต.ไมสนใจ หรอเปล.ยนผบรหารบอยคร <ง (ขาดความตอเน.อง)

22

บทบาทของภาคเอกชนในการพฒนาศนยบรการสารสนเทศชมชนจากประสบการณของศนยนารองตางๆ ช<ใหเหนวาศนยบรการสารสนเทศชมชนโดยเฉพาะอยางย.งในพ<นท.ชนบทเปน

ธรกจท.ไมอาจจะคาดหวงใหทากาไรได แมวาศนยฯ จะไมมคาใชจายในการลงทนคอมพวเตอรและอปกรณตางๆ เลย และไดรบการอดหนนคาใชจายในการดาเนนงานบางสวน ศนยสวนใหญยงประสบปญหารายไดไมเพยงพอกบคาใชจาย (ไดแก เงนเดอน/คาตอบแทนเจาหนาท.ดแลศนยฯ) จงเปนเร.องยากท.จะหวงใหกลไกตลาดและภาคเอกชนมบทบาทนาในการจดต <งศนยฯจนกวาจะเกดอปสงคในการใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางกวางขวางในพ<นท.เหลาน<

แนวทางการพฒนาศนยบรการสารสนเทศชมชนไดขอเสนอแนะท.สาคญ ดงน<

• เลอกพ<นท.ใหเหมาะสมกบรปแบบของศนย หรอเลอกรปแบบของศนยฯ ใหเหมาะสมกบพ<นท.• ประชาชน ชมชน หรอองคกรชมชนเขมแขง• ชมชนคดเองทาเอง และการปรกษาหารอสองทาง

การวางแผนและบรหารจดการศนยบรหารสารสนเทศชมชน ไดขอมลท.สาคญในหวขอตางๆ ดงน<

• คอมพวเตอรและอปกรณอ.นๆ (ไดแก เคร.องคอมพวเตอรท.เช.อมตออนเทอรเนต, เคร.องพมพ, เคร.องโทรสาร, เคร.องโทรศพท, เปนตน) เนนการใชประโยชนผานกลม/องคกรไมตองการอปกรณมาก

• รายได-รายจาย ศนยนารองจะตองสามารถพ.งพาตนเองทางการเงนได• เจาหนาท.ศนยฯ เปนปจจยท.มความสาคญมากตอความสาเรจของศนยฯ ท <งในดานการดาเนนงาน (เปนผทาหนาท.

สรางความเช.อมโยงระหวางศนยฯ เทคโนโลยสารสนเทศ และประชาชน ซ.งตองมเจาหนาท.ท.ทางานประจา (มภาระหนาท.ชดเจน) และสามารถปฏบตหนาท.ไดเตมท.)และการเงน (คาตอบแทนเจาหนาท.เปนรายจายหลกของศนยฯ ท.จาเปนตองม)

• ท.ต <งศนยฯ และผบรหารศนย โดยท .วไปควรเปนทาเลท.เปนศนยกลางชมชน ไปมาและเขาถงสะดวก เปนสถานท.มความเปนสาธารณะกลาวโดยสรปกคอ สามารถนาขอคดท.ไดไปชวยสนบสนนการแปลงนโยบายและแผนภาครฐ (เชน นโยบายเทคโนโลย

สารสนเทศ พ.ศ. 2544-2553, แผนแมบทเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสารของประเทศไทย พ.ศ.2545-2549 เปนตน) ไปสการดาเนนงานในภาคปฏบต อกท <งยงเปนการสานตอและขยายเครอขายความรวมมอระหวางองคกรสนบสนน ชมชนในพ<นท.นารอง ตลอดจนหนวยงานและชมชนอ.นๆ ท.สนใจเพ.อใหกระบวนการเรยนรเชงปฏบตการน<เปนรากฐานสาคญของการพฒนายทธศาสตรเทคโนโลยส.อสารและสารสนเทศเพ.อชมชนท.ประสบผลสาเรจและย .งยน

2.3.3 ผลการสารวจสถานภาพและความพรอมในการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของโรงเรยน 13

การศกษาน<เปนการสารวจสถานภาพและความพรอมในการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของโรงเรยนตอการใชซอฟตแวรดานการบรหารจดการเครอขาย เพ.อสารวจความตองการของผใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตในโรงเรยน รวมถงศกษาปญหาดานเครอขายและดานไอท ความพรอมของโรงเรยนในการรบบรการ หรอ application ตางๆ และนาผลการศกษา

13 ท.มา : ผลการสารวจสถานภาพและความพรอมในการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของโรงเรยน จดทาโดยนางสาววลภา สญราชดร.พนตา พงษไพบลย ดร.กลชาต มทรพยหลาก หนวยปฏบตการวจยเทคโนโลยเครอขาย (NTL) ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต.

23

ท.ไดไปใชในการพฒนาโปรแกรมท.เหมาะสมและตรงตอความตองการของผใชและนาไปเปนขอมลพ<นฐานในการพฒนาศกยภาพดานไอทใหเพ.มมากข<น การสารวจน<ไดดาเนนการเกบรวบรวมขอมลจากบคลากรในโรงเรยนจากภมภาคตางๆ ในประเทศไทยโดยเกบขอมลในชวงเดอนมถนายนถงเดอนสงหาคม 2550 มผตอบแบบสารวจ 112 คน จาก 105 โรงเรยน

ผลการศกษาพบวา โรงเรยนสวนใหญมความพรอมพ<นฐานทางดานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตและใหความสาคญดานการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต โดยมการเรยนการสอนวชาคอมพวเตอรและมการใชคอมพวเตอรประกอบการเรยนในวชาอ.นๆ ต <งแตในระดบการศกษาข <นพ<นฐาน และโปรแกรมท.ทาการสอนสวนใหญยงคงเปนโปรแกรมพ<นฐานและการใชคอมพวเตอรในวชาอ.นๆ ยงเนนการใชเพ.อการสบคนขอมล

ดานบคลากร จากขอมลพบวา ครสอนคอมพวเตอรสวนใหญจบการศกษาในระดบปรญญาตร หรอเทยบเทา 57% มประสบการณในการใชอนเทอรเนตประมาณ 6-10 ป จงสามารถสรปไดวา บคลากรท.มความรและประสบการณในการเรยนการสอนคอมพวเตอร แตเม.อเปรยบเทยบจานวนนกเรยนตอจานวนครผสอน จะเหนไดวาโรงเรยนสวนใหญมจานวนนกเรยนมากกวา 500 คน แตมจานวนครสอนคอมพวเตอร หรอครท.มหนาท.งานคอมพวเตอรเพยง 1-3 คนเทาน <น ทาใหไมเพยงพอและท .วถงตอการเรยนการสอน

ดานอปกรณพ<นฐาน โรงเรยนสวนใหญมจานวนคอมพวเตอรไมเกน 50 เคร.องตอโรงเรยน ซ.งจากผลการสารวจผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (90.18 %) เหนวา จานวนคอมพวเตอรในโรงเรยนยงมไมเพยงพอตอความตองการ และเหนวาอตราสวนท.เหมาะสมระหวางจานวนนกเรยนตอจานวนคอมพวเตอรควรเปนอตรา 1:1 แตเม.อเปรยบเทยบอตราสวนจรงของจานวนคอมพวเตอรตอจานวนนกเรยนในโรงเรยนท.ทาการสารวจพบวา โรงเรยนสวนใหญมอตราสวนเคร.องคอมพวเตอร 1เคร.องตอนกเรยนไมเกน 20 คน ซ.งเปนอตราสวนท.ดกวาเปาหมายท.สานกงานคณะกรรมการศกษาข <นพ<นฐานไดกาหนดไวและพบวาทกโรงเรยนท.ตอบแบบสารวจมการตดต <งระบบอนเทอรเนต โดยสวนใหญจะมจดเช.อมตอ 1 จด และเช.อมตอผานระบบ ADSL ความเรว 1 Mbps สาหรบเคร.องแมขาย (Server) โรงเรยนท.มเคร.องแมขาย (65.18%) จะใชเปน web server ซ.งระบบปฏบตการท.ใชจะเปนระบบ Windows XP โดยซอฟตแวรท.ใชสวนใหญเปน Microsoft Office

ดานการใชงาน เหนวา โรงเรยนควรมการจากดการใชงานในสวนของการเขาถงเวบไซตท.ไมเหมาะสมมากท.สด ส.งท.เปนอปสรรค หรอขอจากดของโรงเรยนในดานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตมากท.สดคอ การขาดแคลนงบประมาณ การขาดแคลนเคร.องคอมพวเตอรและอปกรณตอพวง และการขาดแคลนหนงสอท.ใชประกอบการศกษาดวยตนเอง สวนปญหาท.พบในเครอขายคอมพวเตอรของโรงเรยนมากท.สดคอ ปญหาการตดไวรสคอมพวเตอร รองลงมาเปนระบบควบคมการเขาถงเวบไซตท.ไมเหมาะสม และระบบแจงเตอปญหา พรอมท <งข <นตอนการแกปญหา ตามลาดบ

โปรแกรมท.มความตองการใหมการจดอบรม ไดแก การใชงานระบบปฏบตการ Linux SIS ท <งในระดบเบ<องตนและระดบ Advance, ระบบปองกนไวรส, การดแล ตดต <ง บรหารงานระบบเครอขายคอมพวเตอร ท <งในแงทฤษฎและปฏบต,e-learning, การสรางส.อ CAI/e-book เปนตน และอยากใหการอบรมมความท .วถงมากข<น รวมท <งมการถายทอดความรต <งแตทฤษฎพ<นฐานไปจนถงระดบปฏบตการ และจดใหมชองทางในการเรยนรหลายๆ ชองทาง

มขอเสนอแนะในการจดอบรมดงน< • ควรจดใหมการอบรมบอยๆ และตอเน.อง พรอมท <งมการตดตามผล • เน<อหาในการอบรมควรจะสามารถใชในการสอนนกเรยนทกช <นได • ควรเนนพฒนาทกษะและปฏบต • จดใหมการอบรม หรอใหความรผาน Video on Demand, Video Conference• ควรแบงเปนกลมๆ กลมละประมาณ 30-35 คน หรอจดอบรมในแตละโรงเรยน หรอจดอบรมเปนจงหวด

มขอเสนอแนะอ.นๆ ดงน< • ควรเปดโอกาสใหมการแลกเปล.ยนความรระหวางผผลตส.อการเรยนโดยเฉพาะ และสนบสนนอปกรณพฒนา

ส.อการเรยนการสอน

24

• เผยแพร Opensource ใหทกโรงเรยนไดใชงาน• จดทาเวบไซตใหโรงเรยนไดทราบถงบทเรยนใหมๆ เทคนคใหมๆ รวมท <งใหสามารถเขาไป download ได

(เชน บทเรยนออนไลน, CAI ในแตละกลมสาระวชา, ใหบรการ content การปองกนระบบ, ความรเก.ยวกบการดแลระบบ เปนตน)

• จดทาคมอโปรแกรมท.ใชงาน พรอมท <งอธบายศพทเทคนคของคอมพวเตอรทกคา• จดทาคณะทางานเพ.อชวยในเร.องตางๆ ดงน<คอ ชวยในการตดต <งระบบเครอขายและทดสอบเครอขาย,

ตดตามผลการขดของของระบบเครอขายในโรงเรยน, ตรวจสอบผลการดาเนนการ/อปสรรค/ปญหาท.เกดข<นและ ใหความชวยเหลอในโรงเรยนท.เกดปญหา

• จดบคลากรรบผดชอบโดยตรงพรอมตาแหนงเขาสโรงเรยนโดยเฉพาะโรงเรยนในฝน แตงต <งเจาหนาท.ผดแลประจาศนยฯ เขตโรงเรยน หรอจดศนยใหคาปรกษาประจาจงหวด

• รวมมอกบกระทรวงศกษาธการจดทาหลกสตรใหทกโรงเรยนนาไปใช• ควรมการขยายผลจากการสารวจและทบทวนอยางนอยเทอมละคร <ง

2.4 การศกษาผลกระทบทางดานสงคมและเศรษฐกจในการศกษานP

การศกษาผลกระทบทางดานเศรษฐกจและสงคมในโครงการน< จะแบงชวงของการศกษาโดยใชชวงเวลาของการดาเนนโครงการเปนตวแบง ซ.งสามารถแบงชวงการศกษาออกเปน 3 ระยะ ดงน<

ระยะท5 1 การศกษาผลกระทบทางสงคมและเศรษฐกจกอนดาเนนการ 14 เปนการศกษาประเมนความเปนไปได (Feasibility Study) กอนท.เร.มโครงการ โดยศกษาถงประสทธภาพของปจจย

ปอน ความเหมาะสมของกระบวนการท.คาดวาจะนามาใชในการบรหารจดการโครงการ ปญหา อปสรรค ความคาดหวงของผใชงาน ตลอดจนผลลพธหรอประสทธผลท.คาดวาจะไดรบ ในขณะเดยวกนกศกษาและประเมนผลกระทบท.คาดวาจะเกดข<นท <งในดานสงคม (Social Impact) และดานเศรษฐกจ (Economic Impact) ท <งน<การศกษากอนการดาเนนการน< จะชวยใหผดาเนนโครงการสามารถเตรยมความพรอม และคาดการณลวงหนาไดวาจะเกดประโยชนหรอโทษอยางไร ปญหา อปสรรค เปนอยางไร เพ.อนาไปปรบปรงองคประกอบและกระบวนการบรหารจดการโครงการตอไป

ระยะท5 2 การศกษาผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคมระหวางดาเนนการโครงการเปนการศกษาและประเมนผลเพ.อการปรบปรงโครงการใหมประสทธภาพมากย.งข<น โดยจะประเมนผลระหวางท.

โครงการกาลงดาเนนอย (ประมาณ 1 ป) ผลท.ไดจากการศกษาน<จะชวยในการปรงปรงวตถประสงคของโครงการใหเปนไปตามเปาหมายท.แทจรง และชวยตรวจสอบความกาวหนาของโครงการวาดาเนนไปไดผลเพยงไร และชวยในการปรบปรงกจกรรมและวางแผนสาหรบการใชงานในอนาคตตอไป

ระยะท5 3 การศกษาและประเมนผลกระทบเม5อสPนสดโครงการ15 เปนการศกษาและประเมนผลกระทบของโครงการเม.อโครงการส<นสดแลว (2 ป) เพ.อจะชวยในการวางแผนระยะยาว

สาหรบหนวยงานและชมชนท.เปนผใชงานระบบ ในการท.จะดแลและใชงานตอไปในอนาคต เพ.อใหสามารถดาเนนการอยางสอดคลองกบสภาวการณของสงคมและเศรษฐกจ โดยเฉพาะอยางย.งเพ.อเอ<ออานวยตอการพฒนาทองถ.น ไมตองสญเสย

14 ท.มา: อนรกษ ปญญานวฒน (มปป.) เอกสารประกอบการสอนระดบบณฑตศกษา เร.องแนวคดการประเมนโครงการ มหาวทยาลยเชยงใหม15 ท.มา: เยาวด รางชยกล วบลยศร (2546) การประเมนโครงการแนวคดและแนวปฏบต พมพคร <งท. 3 จฬาลงกรณมหาวทยาลย

25

ทรพยากรท.มอยอยางจากดโดยไมจาเปน ในการศกษาระยะท. 3 น< จะไมมงแตเพยงความสาเรจของโครงการเทาน <น แตจะมงศกษาถงความคมคาในเชงของประสทธภาพของโครงการดวย

2.4.1 การศกษาผลกระทบทางสงคมและเศรษฐกจในระยะท5 1

ในการศกษาในชวงระยะท. 1 น<จะเปนการศกษาและรวบรวมขอมลเบ<องตนท <งท.เก.ยวของกบบรบทตางๆ ของจงหวดแมฮองสอน และผท.เก.ยวของเพ.อเปน baseline สาหรบการศกษาผลกระทบท.อาจจะเกดข<นในอนาคต หลงจากท.มการใชงานระบบ WiMAX แลว โดยแบงการศกษาและเกบขอมลออกเปน 2 สวน ดงน<

(1) ขอมลพ<นฐานในบรบทตางๆ ของจงหวดแมฮองสอน เพ.อใหเขาใจถงสถานภาพปจจบนและแนวโนมทางดานสงคม เศรษฐกจ และการศกษาของคนในชมชน

(2) ขอมลจากผท.เก.ยวของตางๆ ท <งในฐานะผวางนโยบาย, ผดแลระบบ WiMAX และ ผใชงาน ในมมมองของสงคมและเศรษฐกจ

ท <งน< ปจจยหลกท.จะพจารณาเพ.อนาไปสความเขาใจและเพ.อวเคราะหประเดนดานสงคมตอไป ไดแก (1) ความพรอมของบรบทดานตางๆ เชน ดานนโยบาย, งบประมาณ, บคลากร, วฒนธรรมเร.องการศกษาของ

ชมชน และ สภาพภมประเทศ เปนตน (2) ความพรอมของผใชงานหรอผเรยน เชน ความพรอมดานกายภาพ, การศกษา, รปแบบและชองทางการ

ส.อสาร, ลกษณะของการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนต, กจกรรม/งานอดเรก, ทศนคต, ความคนเคยกบเทคโนโลย และ ความคาดหวง เปนตน

(3) ความพรอมของสภาพแวดลอมตอการใชงาน/การเรยน e-learning เชน สภาพแวดลอมและความพรอมของหองเรยน หรอ องคกร เปนตน

(4) ความพรอมดานเทคโนโลย เชน ฮารดแวร, ซอฟตแวร, เครอขาย และ การเขาถงแหลงขอมล เปนตน

ประเดนในการศกษาผลกระทบคณะวจยไดกาหนดประเดนสาหรบใชในการศกษาและเกบรวบรวมขอมล ไวดงน<

(1) ประเดนท5เก5ยวของกบผลกระทบทางสงคม (Social Impacts)

• ชองทางการส.อสาร• การรบขอมลขาวสาร• กจกรรม/ งานอดเรก • การมสวนรวมกบชมชน • การยายถ.น เน.องจากการศกษา หรอ การทางาน• จานวนผท.ไดรบการศกษาตอจานวนผท.ไมไดรบการศกษาในพ<นท.• ปญหา/อปสรรค ในการใชอนเทอรเนตท.เกดข<น (กอนใช WiMAX)• ระยะเวลาและวตถประสงคของการใชอนเทอรเนต (ท <งในท.ทางานและท.บาน)• ความคาดหวงตอการใชงาน WiMAX ในอนาคต• การใชงาน WiMAX เพ.อเพ.มคณภาพการทางาน• การใชงาน WiMAX เพ.อเพ.มประสทธภาพการใหบรการแกประชาชน

26

• การใชงาน WiMAX เพ.อพฒนาการศกษา เชน e-learning • ผลเสยท.คาดวาอาจจะเกดข<นจากการใช WiMAX ในอนาคต

(2) ประเดนท5เก5ยวของกบผลกระทบทางเศรษฐกจ (Economic and Business Related Impacts)

• รายไดเฉล.ยของคนในพ<นท.• ปรมาณการจางงานในพ<นท.• รปแบบของการประกอบอาชพ• คาใชจายสาหรบซ<อและปรบปรงอปกรณดาน ICT• โอกาสและชองทางในการดาเนนธรกจผานระบบ WiMAX (ธรกจชมชน และ ธรกจสวนบคคล)• งบประมาณในการเดนทาง ประชม /อบรม/ สมมนา ของบคลากรในหนวยงาน

จากประเดนดงกลาวขางตนนาไปสการต <งประเดนในการสมภาษณเชงลกและการจดทาแบบสอบถาม สาหรบเกบขอมลผท.มสวนเก.ยวของในพ<นท. ดงมรายละเอยดผลของการสารวจและเกบขอมลแสดงในบทท. 4 ตอไป

27

บทท5 3บรบทดานตางๆ ของจงหวดแมฮองสอน

3.1 ขอมลพPนฐานของจงหวดแมฮองสอน 16

3.1.1 ท5ต Pงและสภาพภมศาสตร

จงหวดแมฮองสอน ต <งอยทางภาคเหนอไปทางทศตะวนตกเฉยงเหนอของประเทศไทย ซ.งหางจากกรงเทพมหานครมากท.สดในภาคเหนอ มระยะทางประมาณ 924 กโลเมตร มพ<นท.ประมาณ 12,681.259 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ7,969,750 ไร ซ.งใหญเปนอนดบ 3 ของภาคเหนอ และเปนอนดบ 7 ของประเทศ มความยาวจากเหนอจรดใตประมาณ 250กโลเมตร กวางประมาณ 95 กโลเมตร และมอาณาเขตตดตอกบจงหวดตางๆ ดงน<

ทศเหนอ ตดตอกบประเทศสหภาพพมาดานรฐฉานตอนใต รฐคะยาบางสวน

ทศตะวนออก ตดตอกบอาเภอเวยงแหง อาเภอแมแตง อาเภอแมแจม อาเภอฮอด และอาเภออมกอย จงหวดเชยงใหม โดยมเทอกเขาถนนธงชยกลางและเทอกเขาถนนธงชยตะวนออกเปนแนวเขตจงหวด

ทศใต ตดตอกบอาเภอทาสองยาง จงหวดตากโดยมแมน<ายวม และแมน<าเงา เปนแนวเขตจงหวด

ทศตะวนตก ตดตอกบประเทศสหภาพพมาดาน รฐคะยา และรฐคอทเล โดยมเทอกเขาถนนธงชยตะวนตก แมน<าสาละวน และแมน<าเมย เปนแนวพรมแดนก <นระหวางประเทศ ท.มา : http://www.panteethai.com/maps/province/Maehongson.jpg

โดยทกอาเภอของจงหวดแมฮองสอน จะมแนวพรมแดนตดตอกบประเทศสหภาพพมา รวมความยาวท <งส<น 483กโลเมตร แบงเปนพรมแดนทางบก ยาวประมาณ 326 กโลเมตร และพรมแดนทางน<า ยาวประมาณ 157 กโลเมตร (ดานแมน<าสาละวน ยาว 127 กโลเมตร และดานแมน<าเมย ยาว 30 กโลเมตร)

16 ท.มา : 1. แผนพฒนาจงหวด 4 ป พ.ศ.2553-2556 จงหวดแมฮองสอน [http://www.maehongson-strategy.net/index.php?option=com_ content&view=article&id=43&Itemid=37] 2. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 แมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน 3. http://www.maehongson.go.th

28

3.1.2 ลกษณะภมประเทศ

จงหวดแมฮองสอนมลกษณะรปรางเรยวยาวจากทศเหนอจรดทศใต ลกษณะภมประเทศ ประกอบดวยทวเขาสงสลบซบซอน ยงคงเปนปาไมตามธรรมชาตท.อดมสมบรณ โดยมพ<นท.ปาไมท.เปนปาสงวนแหงชาต ประมาณ 6,976,650 ไร คดเปนรอยละ 88.02 ท.อดมสมบรณ โดยมทวเขาต <งเรยงขนานกนเปนแนวเหนอจรดใต ทวเขาสาคญเรยงจากเหนอลงมา คอ ทวเขาแดนลาว ทวเขาถนนธงชย ซ.งประกอบดวยทวเขาเรยงขนาดกน 3 แนว คอ ทวเขาถนนธงชยตะวนตกเปนเขตแดนค .นระหวางประเทศไทยกบประเทศสหภาพพมา ทวเขาถนนธงชยกลาง อยระหวางแมน<ายวมและแมน<าแมแจม ทวเขาถนนธงชยตะวนออก เปนแนวแบงเขตระหวางจงหวดแมฮองสอนกบจงหวดเชยงใหม ท <งยงเปนสวนท.มยอดเขาท.สงท.สดคอ ยอดเขาแมยะ ในเขตอาเภอปาย มความสงจากระดบน<าทะเลประมาณ 2,005 เมตร

3.1.3 ลกษณะภมอากาศ

จงหวดแมฮองสอนมภมอากาศแบบรอนช<น แบงเปน 3 ฤด อยางชดเจน คอ มอากาศหนาวจดในฤดหนาว มฝนตกชกในฤดฝน ซ.งมปรมาณน<าฝนมากท.สดในเดอนสงหาคม และมอณหภมสงสดในฤดรอน คอ สงสดในเดอนพฤษภาคม จากสภาพภมประเทศท.เปนหบเขาสง ต <งอยบนท.สงเหนอระดบน<าทะเล ทาใหมอณหภมสงในเวลากลางวน และตอนเยนลดลงอยางรวดเรว เน.องจากไดรบอทธพลจากลมภเขาในเวลากลางคน จงทาใหเกดหมอกปกคลมโดยท .วไปทกพ<นท.ของจงหวดในเวลากลางคน ในป พ.ศ. 2550 มอณหภมเฉล.ยต.าสด 10.5 องศาเซลเซยส และเฉล.ยสงสด 42 องศาเซลเซยส ความช<นสมพทธเฉล.ยต.าสด 15% และสงสดรอยละ 96.9 จานวนวนท.ฝนตกรวม 132 วน ปรมาณน<าฝนวดไดประมาณ 1,207.2 มลลเมตร

3.1.4 การปกครอง โครงสรางประชากร และกาลงแรงงาน

จงหวดแมฮองสอน แบงการปกครองออกเปน 7 อาเภอ 45 ตาบล 415 หมบาน และมองคกรปกครองสวนทองถ.นจาแนกเปน 1 เทศบาลเมอง 4 เทศบาลตาบล 44 อบต. โดยแยกเปนอาเภอ (ตารางท. 3.1) ดงน<

ตารางท5 3.1 จานวนตาบล/หมบาน/ครวเรอน/จานวนประชากร จาแนกตามอาเภอในจงหวดแมฮองสอน อาเภอ ตาบล หมบาน ครวเรอน

เมองแมฮองสอน 6 68 20,155

ขนยวม 6 43 6,828

ปาย 7 62 11,168

แมสะเรยง 7 77 18,119

แมลานอย 8 69 9,653

สบเมย 6 58 13,010

ปางมะผา 4 38 6,307

รวม 44 415 98,665

ท.มา : 1. กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, พ.ศ. 25512. แผนพฒนาจงหวด 4 ป พ.ศ.2553-2556 จงหวดแมฮองสอน [http://www.maehongson-strategy.net/02_56.doc]

29

โครงสรางประชากร : จากขอมลของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอนมประชากรท <งส<น 252,692 คน

เปนชาย 130,571 คน หญง 122,121 คน เปนประชากรสวนใหญอาศยอยนอกเขตเทศบาล 233,671 คน ท.เหลออาศยอยในเขตเทศบาล 19,021 คน เปนประชากรท.มอายระหวาง 0-14 ป จานวน 55,123 คน, 15-24 ป จานวน 39,024 คน, 25-59 ปจานวน 98,171 คน, 60-79 ป จานวน 18,009 คน, 80 ป และมากกวา 80 ป จานวน 3,166 คน, ไมทราบ จานวน 5,679 คนและไมใชสญชาตไทย จานวน 33,520 คน ความหนาแนนของประชาชนโดยเฉล.ย 19.93 คน ตอตารางกโลเมตร อกท <ง มจานวนการเกด 3,594 คน มจานวนการตาย 1,323 คน มการลงทะเบยนยายเขา 10,669 คน และการลงทะเบยนยายออก10,851 คน (ตารางท. 3.2 – 3.5) สาหรบสวนท.เก.ยวกบรายไดโดยเฉล.ยตอเดอนตอครวเรอนของจงหวดแมฮองสอนคอ6,544 บาทตอเดอน (รายไดโดยเฉล.ยตอเดอนตอครวเรอนของภาคเหนอคอ 13,146 บาทตอเดอน) และคาใชจายโดยเฉล.ยตอเดอนตอครวเรอนคอ 6,147 บาทตอเดอน (คาใชจายโดยเฉล.ยตอเดอนตอครวเรอนของภาคเหนอคอ 11,185 บาทตอเดอน) 17

ตารางท5 3.2 จานวนประชากรจากทะเบยน จาแนกตามเพศ เปนรายอาเภอ และเขตการปกครอง จงหวดแมฮองสอน พ.ศ. 2549-2551

จงหวด/อาเภอ2549 2550 2551

รวม ชาย หญง รวม ชาย หญง รวม ชาย หญง

จงหวดแมฮองสอน 255,174 131,704 123,470 254,804 131,667 123,137 252,692 130,571 122,121

ในเขตเทศบาล 19,152 9,624 9,528 19,003 9,511 9,492 19,021 9,515 9,506

นอกเขตเทศบาล 236,022 122,080 113,942 235,801 122,156 113,645 233,671 121,056 112,615

อาเภอเมอง 55,383 29,007 26,376 55,531 29,087 26,444 55,799 29,191 26,608

เทศบาลเมองแมฮองสอน 6,308 3,204 3,104 6,406 3,248 3,158 6,440 3,263 3,177

นอกเขตเทศบาล 49,075 25,803 23,272 49,125 25,839 23,286 49,359 25,928 23,431

อาเภอขนยวม 21,574 11,224 10,350 21,661 11,290 10,371 21,766 11,316 10,450

เทศบาลตาบลขนยวม 3,642 1,828 1,796 3,615 1,818 1,797 3,633 1,831 1,802

นอกเขตเทศบาล 17,950 9,396 8,554 18,046 9,472 8,574 18,133 9,485 8,648

อาเภอปาย 29,654 15,479 14,175 29,897 15,548 14,349 30,113 15,637 14,476

เทศบาลตาบลปาย 2,284 1,108 1,176 2,255 1,090 1,165 2,254 1,076 1,178

นอกเขตเทศบาล 27,370 14,371 12,999 27,642 14,458 13,184 27,859 14,561 13,298

อาเภอแมสะเรยง 52,242 26,543 25,699 51,686 26,329 25,357 51,609 26,279 25,330

เทศบาลตาบลแมสะเรยง 3,384 1,703 1,681 3,147 1,546 1,601 3,110 1,516 1,594

นอกเขตเทศบาล 488,858 24,840 24,018 48,539 24,783 23,756 48,499 24,763 23,736

อาเภอแมลานอย 34,310 17,474 16,836 34,465 17,603 16,862 34,595 17,677 16,918

เทศบาลตาบลแมลานอย 2,552 1,781 1,771 3,580 1,809 1,771 3,584 1,829 1,755

นอกเขตเทศบาล 30,758 15,693 15,065 30,885 15,794 15,091 31,011 15,848 15,163

17 รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน, หนา 69,74.

30

จงหวด/อาเภอ2549 2550 2551

รวม ชาย หญง รวม ชาย หญง รวม ชาย หญง

อาเภอสบเมย 42,080 21,356 20,724 41,436 21,082 20,354 38,439 19,621 18,818

อาเภอปางมะผา 19,931 10,621 9,310 20,128 10,728 9,400 20,371 10,850 9,521

ท.มา : 1. กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย2. สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร [http://maehson.nso.go.th/nso/project/search/index.jsp?province_id=57]

ตารางท5 3.3 จานวนประชากรจากทะเบยน จาแนกตามหมวดอาย เพศ เปนรายอาเภอ และเขตการปกครอง จงหวดแมฮองสอน พ.ศ. 2551

อาเภอ รวมหมวดอาย (ป)

0-14 15-24 25-59 60-79 >80 ไมทราบ ไมมสญชาตไทย

จงหวดแมฮองสอน 252,692 55,123 39,024 98,171 18,009 3,166 5,679 33,520

เมองแมฮองสอน 55,799 9,265 6,179 18,710 3,304 546 781 17,014

ขนยวม 21,766 5,069 3,643 9,580 1,927 335 368 844

ปาย 30,113 6,553 5,132 13,684 2,193 358 765 1,428

แมสะเรยง 51,609 11,597 8,261 23,119 4,590 766 1,668 1,608

แมลานอย 34,595 8,680 6,766 14,776 2,842 660 653 218

สบเมย 38,439 9,879 6,386 12,427 2,379 343 1,024 6,001

ปางมะผา 20,371 4,080 2,657 5,875 774 158 420 6,407

หมายเหต: ไมทราบ= ไมทราบ+ผอยในทะเบยนบานกลาง+ผอยในระหวางการยายท.มา : 1. กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

2. สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร [http://maehson.nso.go.th/nso/project/search/index.jsp?province_id=57]

ตารางท5 3.4 จานวนประชากรจากการจดทะเบยน อตราการเปล5ยนแปลง และความหนาแนนของประชากร จาแนก เปนรายอาเภอ จงหวดแมฮองสอน พ.ศ. 2547-2551

อาเภอเนPอท5

(ตร.กม.)

จานวนประชากร อตราการเปล5ยนแปลง (%) ความหนาแนน

ของประชากร (ตอ ตร.กม.)

2547 2548 2549 2550 2551 2548 2549 2550 2551

ยอดรวม 12681.26 243,735 253,609 255,174 254,804 252,692 4.05 0.62 -0.14 -0.83 19.93

เมองแมฮองสอน 2,483.115 47,161 55,020 55,383 55,531 55,799 16.66 0.66 0.27 0.48 22.47

ขนยวม 1,698.312 21,235 21,479 21,574 21,661 21,766 1.15 0.44 0.40 0.48 12.82

ปาย 2,244.700 29,178 29,526 29,654 29,897 30,113 1.19 0.43 0.82 0.72 13.42

แมสะเรยง 2,587.425 51,751 52,024 52,242 51,686 51,609 0.53 0.42 -1.06 -0.15 19.95

31

อาเภอเนPอท5

(ตร.กม.)

จานวนประชากร อตราการเปล5ยนแปลง (%) ความหนาแนน

ของประชากร (ตอ ตร.กม.)

2547 2548 2549 2550 2551 2548 2549 2550 2551

แมลานอย 1,456.645 33,958 34,126 34,310 34,465 34,595 0.49 0.54 0.45 0.38 23.75

สบเมย 1,412.687 41,350 41,726 42,080 41,436 38,439 0.91 0.85 -1.53 -7.23 27.21

ปางมะผา 798.375 19,102 19,708 19,931 20,128 20,371 3.17 1.13 0.99 1.21 25.52


ตารางท5 3.5 จานวนการเกด การตาย การลงทะเบยนยายเขา และการลงทะเบยนยายออก จาแนกตามเพศ เปนราย อาเภอ และเขตการปกครอง จงหวดแมฮองสอน พ.ศ. 2551

อาเภอการเกด การตาย การลงทะเบยนยายเขา การลงทะเบยนยายออก

รวม ชาย หญง รวม ชาย หญง รวม ชาย หญง รวม ชาย หญง

จงหวดแมฮองสอน

3,452 1,796 1,656 1,321 778 543 11,873 6,295 5,578 12,075 6,343 5,732

เมองแมฮองสอน 712 381 331 279 156 123 2,695 1,413 1,282 2,788 1,450 1,338

ขนยวม 351 179 172 140 91 49 1,484 783 701 1,460 771 689

ปาย 395 212 183 200 131 69 2,234 1,256 978 2,166 1,233 933

แมสะเรยง 985 522 463 314 181 133 1,815 958 857 2,174 1,151 1,023

แมลานอย 391 182 209 177 98 79 1,328 682 646 10 370 669

สบเมย 229 120 109 58 35 23 788 414 374 742 385 357

ปางมะผา 389 200 189 153 86 67 1,529 789 740 1,375 684 691


โครงสรางของกาลงแรงงาน :

การจางงานผลการสารวจภาวะการทางานของประชากร จงหวดแมฮองสอน พบวา ป พ.ศ. 2550 ภาคเหนอมผท.มอาย 15 ปข<น

ไปซ.งอยในกาลงแรงงานรวม 6,658 ลานคน จงหวดแมฮองสอนมผท.มอาย 15 ปข<นไปซ.งอยในกาลงแรงงานรวม 143,026 คนเปนผท.ไมอยในกาลงแรงงาน 34,424 คน และมประชากรอายต.ากวา 15 ป จานวน 80,533 คน สาหรบผท.มอาย 15 ปข<นไปซ.งอยในกาลงแรงงาน ประกอบดวยผมงานทา 140,743 คน หรอคดเปนรอยละ 98.4 ของผอยในกาลงแรงงาน ผวางงาน1,307 คน หรอคดเปนรอยละ 0.98 ของผอยในกาลงแรงงาน และเปนผรอฤดกาล จานวน 976 คน (ตารางท. 3.6)

32

ตารางท5 3.6 จานวนประชากร จาแนกตามสถานภาพแรงงาน พ.ศ. 2550

ภาค/จงหวด

รวมยอด

ประชากรอาย 15 ปขPนไป

ประชากรอายต5า

กวา 15 ป

กาลงแรงงานรวม ผไมอยในกาลงแรงงาน

รวมกาลงแรงงานปจจบน กาลง

แรงงานท5รอฤดกาล

รวมทางานบาน

เรยนหนงสอ

อ5นๆรวม ผมงานทา ผวางงาน

ภาคเหนอ 11,691* 6,658.5* 6,631.5* 10,059.9* 94.1* 27.1* 2,554.8* 758.3* 780.7* 1,015.8* 2,477.6*

แมฮองสอน 257,983 143,026 142,050 140,743 1,307 976 34,424 6,892 10,272 17,260 80,533

หมายเหต: * = หนวยเปนพน ผวางงาน หมายถงผไมมงานทาและพรอมท.จะทางาน ผท.รอฤดกาล หมายถงผท.ไมไดทางานและไมพรอมท.จะทางาน เน.องจากจะรอทางานในฤดเพาะปลกตอไป

ท.มา : 1. รายงานการสารวจภาวะการทางานของประชากร พ.ศ. 2550 สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร2. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน, หนา 15, 16.

ระดบการศกษาในดานระดบการศกษาของประชากร/แรงงานในจงหวดแมฮองสอน ในป พ.ศ. 2550 พบวา แรงงานสวนใหญมระดบ

การศกษาประถมศกษาและต.ากวา มจานวนถง 68,133 คน หรอคดเปนรอยละ 48.4 รองลงมาคอ ระดบมธยมศกษา จานวน21,605 คน หรอคดเปนรอยละ 15.35 และระดบมหาวทยาลย จานวน 5,341 คน หรอคดเปนรอยละ 3.8 (ตารางท. 3.7)

ตารางท5 3.7 จานวนประชากรอาย 15 ปขPนไปมงานทา จาแนกตามระดบการศกษาท5สาเรจ พ.ศ. 2550ระดบการศกษาท5สาเรจ จานวน (คน) รอยละ

รวม (คน) 140,742 100.00

ไมมการศกษา 45,651 32.44

ประถมศกษาและต.ากวา 68,133 48.40

มธยม 21,605 15.35

มหาวทยาลย 5,341 3.8

อ.นๆ (รวมไมทราบ) 12 0.01

ท.มา : 1. รายงานการสารวจภาวะการทางานของประชากร พ.ศ. 2550 สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร2. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน, หนา 21.

ภาวะการมงานทาของประชากร : อาชพ

สาหรบอาชพของผมงานทาของประชากรจงหวดแมฮองสอนในป พ.ศ. 2550 จากผลการสารวจภาวะการทางานของประชากร จงหวดแมฮองสอน พบวา ประมาณสามในหาคอประมาณ 111,490 คน หรอคดเปนรอยละ 79.2 ของผมงานทาเปนผปฏบตงานท.มฝมอในดานการเกษตรและการประมง โดยสดสวนของหญงสงกวาชายเลกนอย คดเปนรอยละ 81.1 และ 77.9ตามลาดบ รองลงมาคอผปฏบตงานดานอาขพข <นพ<นฐานดานตางๆ ในดานการขายและการบรการซ.งมประมาณ 9,442 คนคดเปนรอยละ 6.7 ซ.งสดสวนของชายสงกวาหญงเลกนอย คดเปนรอยละ 8 และ 4.7 เปนพนกงานบรการและพนกงานในรานคาและตลาดประมาณ 7,822 คน คดเปนรอยละ 5.56 โดยหญงมสดสวนสงกวาชายกวาสองเทาตว (รอยละ 8.7 เปรยบเทยบ

33

กบรอยละ 3.3 ) นอกน <นประกอบอาชพอ.นๆ เชน ผบญญตกฎหมาย ขาราชการระดบอาวโสและผจดการซ.งมสดสวนคดเปนรอยละ 2.1 และผปฏบตงานดานฝมอและธรกจอ.นๆ ท.เก.ยวของ ซ.งมสดสวนไมมากนก คอ อยระหวางรอยละ 1.9 ของผมงานทาท <งหมด (ตารางท. 3.8)

ตารางท5 3.8 จานวน และรอยละของผมงานทา จาแนกตามอาชพและเพศ พ.ศ. 2550

อาชพรวม ชาย หญง

จานวน (คน) รอยละ จานวน (คน) รอยละ จานวน (คน) รอยละ

รวม 140,743 100 83,197 100 57,546 100

ผบญญตกฎหมาย ขาราชการระดบอาวโสและผจดการ 3,004 2.14 2,283 2.74 721 1.25

ผประกอบวชาชพดานตางๆ 1,837 1.3 951 1.14 886 1.54

ผประกอบวชาชพดานเทคนคสาขาตางๆ และอาชพท.เก.ยวของ 1,561 1.11 1,376 1.65 185 0.32

เสมยน 1,987 1.41 1,039 1.25 948 1.65

พนกงานบรการและพนกงานในรานคาและตลาด 7,822 5.56 2,763 3.32 5,059 8.79

ผปฏบตงานท.มฝมอในดานการเกษตรและการประมง 111,490 79.22 64,811 77.9 46,679 81.12

ผปฏบตงานดานความสามารถทางฝมอและธรกจอ.นๆ ท.เก.ยวของ 2,730 1.94 2,398 2.88 332 0.58

ผปฏบตการโรงงานและเคร.องจกรและผปฏบตงานดานการประกอบ 870 0.62 861 1.03 9 0.02

อาชพข <นพ<นฐานตางๆ ในดานการขายและการใหบรการ 9,442 6.71 6,715 8.07 2,727 4.74


สถานภาพการทางานในจานวนผมงานทาท <งส<น 140,744 คนน <น เม.อพจารณาถงสถานภาพการทางาน พบวา สวนใหญเปนผท.ชวยธรกจ

ครวเรอน ซ.งมจานวน 69,272 คน หรอคดเปนรอยละ 49.2 โดยมสดสวนของหญงมากกวาชายเกอบหน.งเทาตว คดเปนรอยละ67.6 และ 36.4 รองลงมาคอ ทางานสวนตว มจานวน 47,802 คน หรอคดเปนรอยละ 33.9 โดยสดสวนของชายมากกวาหญงมากกวาหน.งเทาตว คดเปนรอยละ 43.9 และ 19.4 สาหรบผมสถานภาพการทางานเปนลกจางซ.งจาแนกเปนสองประเภทคอลกจางเอกชนและลกจางรฐบาลน <น ลกจางเอกชนมจานวนสงกวาลกจางรฐบาลคอ มจานวน 13,707 คน และ 9,329 คน หรอคดเปนรอยละ 9.7 และ 6.6 ของผมงานทาท <งหมด ตามลาดบ สวนผท.มสถานภาพการทางานเปนนายจาง มประมาณ 634 คนหรอคดเปนรอยละ 0.4 (ตารางท. 3.9) นอกจากน <น อตราคาจางข <นต.าของจงหวดแมฮองสอนคอ 147 บาท/วน 18

ตารางท5 3.9 จานวน และรอยละของผมงานทา จาแนกตามอตสาหกรรมและเพศ พ.ศ. 2550

สถานภาพการทางานรวม ชาย หญง

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

รวม 140,744 100 83,199 100 57,545 100

นายจาง 634 0.45 406 0.49 228 0.4

ลกจางรฐบาล 9,329 6.63 6,575 7.9 2,754 4.78

18 รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน, หนา 24.

34

สถานภาพการทางานรวม ชาย หญง

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

ลกจางเอกชน 13,707 9.74 9,302 11.18 4,405 7.65

ทางานสวนตว 47,802 33.96 36,599 43.99 11,203 19.47

ชวยธรกจครวเรอน 69,272 49.22 30,317 36.44 38,955 67.69


3.1.5 สภาพทางเศรษฐกจและอตสาหกรรม

อาชพหลกของประชากรในจงหวดแมฮองสอน คอ การเกษตร ซ.งมการเพาะปลกพชไรท.สาคญ เชน ถ .วเหลอง ถ .วลสง ขาวไร และขาวโพด อาชพอ.นๆ รองลงมาคอ ปลกผก และผลไมชนดตางๆ พชผกท.ผลตไดมาก คอ กระเทยม ขง และกะหล.าปล สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รายงานวา ในป พ.ศ. 2550 จงหวดแมฮองสอนมมลคาผลตภณฑจงหวด (GPP) ตามราคาประจาป 10,142 ลานบาท รายไดเฉล.ยตอหว 34,511 บาท

ประเภทอตสาหกรรมสาหรบประเภทอตสาหกรรม หรอลกษณะของการประกอบกจกรรมของผมงานทาในเชงเศรษฐกจ พบวา ผมงานทา

ในสาขาเกษตรกรรม การลาสตว และการปาไม มประมาณ 114,787 คน หรอคดเปนรอยละ 81.5 ของผมงานทา รองลงมาคอผทางานในดานการขายสง การขายปลก การซอมแซมยานยนตของใชสวนบคคล และของใชในครวเรอน คอ มประมาณ 6,732คน หรอคดเปนรอยละ 4.7 เปนผทางานในการบรหารราชการ และการปองกนประเทศ รวมท <งการประกนสงคมภาคบงคบ มประมาณ 3,975 คน หรอคดเปนรอยละ 2.8 เปนผทางานโรงแรมและภตตาคาร มประมาณ 3,352 คน หรอคดเปนรอยละ 2.3และเปนผท.ทางานกอสราง มประมาณ 2,958 คน หรอคดเปนรอยละ 2.1 สวนท.เหลอกระจายอยในอตสาหกรรมประเภทอ.นๆซ.งมไมมากนก คออยระหวางรอยละ 0.14 – 2.09 ของผมงานทาท <งหมด (ตารางท. 3.10)

ตารางท5 3.10 จานวน และรอยละของผมงานทา จาแนกตามอตสาหกรรมและเพศ พ.ศ. 2550

อตสาหกรรมรวม ชาย หญง


รวม 140,744 100 83,199 100 57,545 100

เกษตรกรรม การลาสตว และการปาไม 114,787 81.56 66,619 80.07 48,168 83.7

การประมง 204 0.14 204 0.25 - -

การผลต 410 0.29 326 0.39 84 0.14

การไฟฟา กาซ และการประปา 396 0.28 379 0.46 17 0.03

การกอสราง 2,958 2.1 2,750 3.31 208 0.36

การขายสง การขายปลก การซอมแซมยานยนต รถจกรยานยนต ของใชสวนบคคล และของใชในครวเรอน

6,732 4.78 3,727 4.48 3,005 5.22

โรงแรมและภตตาคาร 3,352 2.38 1,527 1.84 1,825 3.17

35

อตสาหกรรมรวม ชาย หญง


การขนสง สถานท.เกบสนคา และการคมนาคม 655 0.47 522 0.63 133 0.23

การเปนส.อกลางทางการเงน 348 0.25 244 0.29 104 0.18

กจการดานอสงหารมทรพย การใหเชา และกจกรรมทางธรกจ 340 0.24 88 0.10 252 0.44

การบรหารราชการ และการปองกนประเทศ รวมท <งการประกนสงคมภาคบงคบ

3,975 2.82 3,120 3.75 855 1.48

การศกษา 1,745 1.24 743 0.89 1,002 1.74

งานดานสขภาพ และงานสงคมสงเคราะห 1,674 1.19 787 0.95 887 1.54

กจกรรมดานบรการชมชน สงคม และการบรการสวนบคคลอ.นๆ 2,937 2.09 2,072 2.49 865 1.5

ลกจางในครวเรอนสวนบคคล 231 0.16 91 0.11 140 0.24


จานวนสถานประกอบการจากขอมลการสารวจสามะโนอตสาหกรรม พ.ศ. 2550 (ขอมลพ<นฐาน: นอกเขตเทศบาล) จงหวดแมฮองสอน พบวา

จงหวดแมฮองสอน (นอกเขตเทศบาล) มสถานประกอบการ จานวน 4,459 สถานประกอบการ มคนทางาน จานวน 8,679 คนและลกจาง จานวน 2,509 คน โดยขนาดของสถานประกอบการท.มคนทางาน 1 – 15 คน มถง 4,399 สถานประกอบการ รองลงมาคอ ขนาดของสถานประกอบการท.มคนทางาน 16 – 25 คน ม 37 สถานประกอบการ และ ขนาดของสถานประกอบการท.มคนทางาน 31 – 50 คน ม 10 สถานประกอบการ ตามลาดบ และหากจาแนกสถานประกอบการจากกจกรรมทางเศรษฐกจพบวา สถานประกอบการท.มกจกรรมทางเศรษฐกจดานการขายปลก ยกเวนยานยนตและรถจกรยานยนต รวมท <งการซอมแซมของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอน มจานวนสถานประกอบการมากท.สดคอ จานวน 1,23 สถานประกอบการ รองลงมาคอการผลต มจานวน 1,458 สถานประกอบการ และโรงแรมและภตตาคาร มจานวน 437 สถานประกอบการ ตามลาดบ ในขณะท.สถานประกอบการท.มกจกรรมทางเศรษฐกจดานกจกรรมาดานโรงพยาบาล มจานวนสถานประกอบการนอยท.สดคอ มจานวน 4 สถานประกอบการ (ตารางท. 3.11)

ตารางท5 3.11 จานวนสถานประกอบการ คนทางาน และลกจาง จาแนกตามขนาดของสถานประกอบการ และ กจกรรมทางเศรษฐกจ พ.ศ. 2549

ขนาดของสถานประกอบการ/กจกรรมทางเศรษฐกจจานวนสถานประกอบการ

คนทางาน ลกจาง

จานวน รอยละ จานวน รอยละ

ยอดรวม 4,459 8,679 100 2,509 100

ขนาดของสถานประกอบการ

1 - 15 คน 4,399 6,314 73 1,063 42

16 - 25 คน 37 739 9 282 11

26 - 30 คน 5 138 2 120 5

31 - 50 คน 10 377 4 154 6

36

ขนาดของสถานประกอบการ/กจกรรมทางเศรษฐกจจานวนสถานประกอบการ

คนทางาน ลกจาง

จานวน รอยละ จานวน รอยละ

51 -200 คน 6 482 6 477 19

มากกวา 200 คน 2 629 7 413 17

กจกรรมทางเศรษฐกจ

การขาย การบารงรกษา และการซอมแซมยานยนตและรถจกรยานยนต รวมท <งการขายปลกน<ามนเช<อเพลงรถยนต

305 496 6 115 5

การขายสงและการคาเพ.อคานายหนา ยกเวนยานยนตและรถจกรยานยนต

24 86 1 56 2

การขายปลก ยกเวนยานยนตและรถจกรยานยนต รวมท <งการซอมแซมของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอน

1,923 3,117 36 629 25

โรงแรมและภตตาคาร 437 1,101 13 529 21

กจกรรมดานอสงหารมทรพย 120 130 2 2 0

กจกรรมดานคอมพวเตอรและกจกรรมท.เก.ยวของการใหเชาเคร.องจกรและเคร.องอปกรณ โดยไมมผควบคม การวจยและการพฒนาและกจกรรมดานธรกจอ.นๆ

7 13 0 4 0

กจกรรมนนทนาการและการบรการอ.นๆ 57 98 1 11 0

การผลต 1,458 2,611 30 487 19

การกอสราง 27 450 5 419 17

การขนสงทางบก การเกบสนคา ตวแทนธรกจการทองเท.ยวและการโทรคมนาคม

97 260 3 46 2

กจกรรมดานโรงพยาบาล 4 317 4 211 8

ท.มา : 1. สามะโนอตสาหกรรม พ.ศ. 2550 (ขอมลพ<นฐาน : นอกเขตเทศบาล) จงหวดแมฮองสอน สานกงานสถตแหงชาต 2. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน, หนา 113 - 114.

3.1.6 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส5อสาร

จากขอมลการสารวจเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร (ครวเรอน) พ.ศ. 2548-2549 และการสารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร (ครวเรอน) พ.ศ. 2550 พบวา มจานวนประชากรท.มการใชโทรศพทมอถอ 28,083 คนและจานวนประชากรท.ไมใชโทรศพทมอถอ 198,786 คน (ตารางท. 3.12)

ตารางท5 3.12 จานวน และรอยละของประชากรอาย 6 ปขPนไป จาแนกตามการใชอปกรณเทคโนโลยสารสนเทศและ การส5อสาร พ.ศ. 2550

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส5อสาร

จานวน รอยละ

2548 2549 2550 2548 2549 2550

จานวนประชากร 219,104 222,910 226,869 100.00 100.00 100.00

37

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส5อสาร

จานวน รอยละ

2548 2549 2550 2548 2549 2550

การใชคอมพวเตอร 219,104 222,910 226,869 100 100 100

ใช 30,812 30,239 29,059 14.06 13.57 12.81

ไมใช 188,292 192,671 197,810 85.94 86.43 87.19

การใชอนเทอรเนต 219,101 222,910 226,869 100 100 100

ใช 13,506 15,102 21,296 6.16 6.77 9.39

ไมใช 205,598 207,808 205,573 93.84 93.23 90.61

การมการใชโทรศพทมอถอ 219,104 222,910 226,869 100 100 100

ใช 24,033 19,752 28,083 10.97 8.86 12.38

ไมใช 195,071 203,158 198,786 89.03 91.14 87.62

ท.มา : 1. การสารวจเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร (ครวเรอน) พ.ศ. 2548-2549 สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ และการส.อสาร2. การสารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร (ครวเรอน) พ.ศ. 2550 สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลย สารสนเทศและการส.อสาร3. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน, หนา 135.

3.1.7 สภาพทางสงคม

ประชากรในจงหวดแมฮองสอน ม 2 กลมใหญๆ คอ1. คนไทยเช<อสายไทยใหญ หรอคนไต เปนกลมท.อยบนพ<นท.ราบ และเปนประชากรสวนใหญของจงหวด ชาวไทยใหญ

เรยกตวเองวา “ไตโหลง” เรยกส <นๆ วา “ไต” พมา เรยกวา “ฉาน” หรอ “ชาน” ชาวไทยใหญอพยพมาจากรฐฉาน ซ.งเปนบานเมองเดมในประเทศพมา เขามาต <งถ.นฐานในจงหวดแมฮองสอน

2. ชาวไทยภเขา สวนใหญจะอาศย และประกอบอาชพอยบนพ<นท.สง มจานวนใกลเคยงกบคนเช<อสายไทยใหญ โดยชาวไทยภเขาจะอยในทกอาเภอ มท <งหมด 576 กลมบาน ประกอบดวยเผาตางๆ ดงน<

• กะเหร.ยง เปนชนเผาท.มประชากรมากท.สดของชาวไทยภเขา คอ ประมาณรอยละ 79.3 จะต <งถ.นฐานอยทกอาเภอ เปนกลมชนท.อาศยในดนแดนแถบน<มาชานาน บางหมบานมอายมากกวา 100 ป กะเหร.ยงในแมอองสอนม 2 กลม คอ กะเหร.ยงโปว พบมากท.อาเภอแมสะเรยง, อาเภอสบเมย กบกะเหร.ยงสะกอ พบอยทกอาเภอ

• มเซอ แบงออกเปน 2 กลม คอ มเซอแพง และมเซอดา• ลซอ พบไดในอาเภอปาย และอาเภอปางมะผา• ลวะ เปนกลมชนท.อาศยในดนแดนลานนา รวมถงแมฮองสอนมาต <งแตโบราณ ปจจบนชาวลวะอพยพข<นไป

อยบนพ<นท.ภเขาสง ต <งชมชนเปนแนวยาวไปตามสนเขา พบไดมากท.เขตรอยตออาเภอแมลานอยกบอาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม

• แมว หรอมง เปนกลมชาวเขาท.มประชากรนอยท.สดในแมฮองสอน แตมอยทกอาเภอ แบงออกเปน 2 กลมคอ มงขาว และมงลาย ซ.งเรยกจากสกระโปรงของผหญงชาวมงน .นเอง

• ปาดอง หรอกะเหร.ยงคอยาว ปจจบนมอยท.บานในสอย บานน<าเพยงดน และบานหวยเสอเฒา ในเขต

38

อาเภอเมอง• จนฮอ เปนกลมชาวจนท.เปนอดตทหารกองพล 93 ท.หนภยทางการเมองเขามาในประเทศไทย อยท.อาเภอ

ปาย, อาเภอปางมะผา และอาเภอเมอง บางแหงต <งเปนชมชนถาวร มเฉพาะชาวจนฮอเทาน <น เชน หมบานสนตสข อาเภอปาย และหมบานแมออ อาเภอเมอง

3.1.8 การคมนาคมและการขนสง

จงหวดแมฮองสอนมการคมนาคมและการขนสง 2 ทาง คอ ทางบก และทางอากาศการคมนาคมทางบก มการตดตอระหวางจงหวดอย 5 เสนทาง คอ

• ทางหลวงแผนดนหมายเลข 108 จากจงหวดเชยงใหมผานอาเภอฮอด อาเภอแมสะเรยงถงอาเภอเมองแมฮองสอน• ทางหลวงจงหวดหมายเลข 1095 จากจงหวดเชยงใหมผานอาเภอแมแตง อาเภอปายถงอาเภอเมองแมฮองสอน• ทางหลวงหมายเลข 1085 จากอาเภอแมสอด จงหวดตาก อาเภอสบเมย อาเภอแมสะเรยงถงอาเภอเมองแมฮองสอน• ทางหลวงหมายเลข 1295 จากอาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม ออกมาท.อาเภอขนยวม• ทางของ ร.พ.ช. หมายเลข 5030 จากตาบลวดจนทร อาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหมผานตาบลหวยปลง อาเภอเมอง

แมฮองสอนมายงตวเมองแมฮองสอนการคมนาคมทางอากาศ

• มเท.ยวบนไป – กลบจากจงหวดเชยงใหม - จงหวดแมฮองสอน (บรษทการบนไทยจากด (มหาชน) และสายการบนนกแอร : ใหบรการทกวน)

• มเท.ยวบนไป - กลบจากจงหวดแมฮองสอน - กรงเทพ (สายการบนพบแอร : บนในชวงฤดทองเท.ยว ตลาคม -มกราคม ปถดไป)

3.1.9 สาธารณปโภคและสาธารณสข

ดานการไฟฟาปจจบนการจายกระแสไฟฟาในพ<นท.จงหวดแมฮองสอน ไดแบงออกเปน 3 พ<นท. ดงน< พ<นท.อาเภอเมอง, อาเภอ

ขนยวม (บางสวน) และอาเภอปางมะผา (บางสวน) มโหลดสงสด ประมาณ 5,000 กโลวตต รบไฟจากแหลงจายไฟดงน< เข.อนแมสะงา และเข.อนผาบอง

ดานการประปาจงหวดแมฮองสอน มหนวยงานใหบรการระบบน<าประปา จานวน 6 หนวยงาน คอ การประปาแมฮองสอน การประปา

แมสะเรยง การประปาขนยวม การประปาปาย หนวยบรการแมลานอย และหนวยบรการปางมะผา โดยใชแหลงน<าในการผลตจากอางเกบน<าหวยแมฮองสอน แมน<าปาย โรงสบน<าแรงต.าปางหม แมน<ายวม โรงสบน<าแรงต.าบานทาขาม อางเกบน<ารชดาภเษก แมน<าแมสะเรยง แมน<าแมลานอย และลาน<าลาง ในปงบประมาณ 2550 สามารถผลตน<าไดรวม 2,710,715ลกบาศกเมตร มจานวนผใชน<า 8,790 ราย และมกระแสไฟฟาท.จาหนายภายในจงหวดท <งส<น 78,406 ลานยนต

ดานการส5อสารขอมลพ<นฐานดานการส.อสารของจงหวดแมฮองสอนน <น มสานกงานบรการโทรศพท จานวน 2 แหง คอ สานกงาน

บรการโทรศพทแมฮองสอน และสานกงานบรการโทรศพทแมสะเรยง และขอมลจากการสารวจเทคโนโลยสารสนเทศและการ

39

ส.อสาร (ครวเรอน) ของสานกงานสถตแหงชาต ป พ.ศ. 2549 พบวา จานวนครวเรอนท.มจานวนคอมพวเตอร (แบบต <งโตะ)493,962 ครวเรอนในขณะท.จานวนครวเรอนท.ไมมคอมพวเตอรมถง 3,037,615 ครวเรอน จานวนครวเรอนท.มการเช.อมตออนเทอรเนตม1,527 ครวเรอนและจานวนครวเรอนท.ไมมการตอเช.อมอนเทอรเนตม 1,136 ครวเรอน (ตารางท. 3.13)

ตารางท5 3.13 จานวนครวเรอนท5มอปกรณเคร5องมอเทคโนโลยสารสนเทศ จาแนกตามจงหวดในภาคเหนอและเขต การปกครอง พ.ศ. 2549

ภาค/จงหวดครวเรอน

ท PงสPน

ครวเรอนท5มอปกรณเคร5องมอเทคโนโลยสารสนเทศ

โทรศพท โทรสาร คอมพวเตอรแบบต Pงโตะ

คอมพวเตอรแบบกระเปาหPว

การเช5อมตออนเทอรเนต

ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม

ภาคเหนอ 3,531,578 788,275 2,743,301 25,416 762,860 493,962 3,037,615 43,520 3,488,058 192,103 317,598

แมฮองสอน 70,380 7,291 63,089 223 7,068 2,637 67,743 314 70,066 1,527 1,136

ท.มา : การสารวจเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร (ครวเรอน) พ.ศ. 2549 สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร

สาธารณสข

ในปงบประมาณ 2550 จงหวดแมฮองสอนมโรงพยาบาล 7 แหง (มโรงพยาบาลประจาอาเภออยทกอาเภอ) สถานอนามย 57 แหง สถานบรการสาธารณสขชมชน 73 แหง มหนวยควบคมโรคตดตอ หนวยมาลาเรย หนวยควบคมโรคตดตอและกามโรค มแพทย 32 คน พยาบาล 243 คน จานวนเตยงผปวย 400 เตยง และมจานวนผปวยรวมท <งส<น 502,252 คน โดยมผปวยใน 30,483 คน และผปวยนอก 471,769 คน

3.1.10 การศกษา

การศกษาแบงออกเปนโรงเรยนในสงกดเขตพ<นท.การศกษา เขต คอ เขตพ<นท.การศกษาแมฮองสอน เขต ประกอบดวยอาเภอเมอง อาเภอปาย อาเภอปางมะฝา และอาเภอขนยวม เขตพ<นท.การศกษา เขต ประกอบดวยอาเภอแมสะเรยงอาเภอแมลานอย และอาเภอสบเมย ปจจบนมสถาบนการศกษาท.เปดสอนถงระดบปรญญาตรและปรญญาโท คอ มหาวทยาลยราชภฎเชยงใหม วทยาลยแมฮองสอน และระดบปรญญาโทของมหาวทยาลยบรพา นอกจากมโรงเรยนในระบบแลวยงมการศกษานอกระบบ โดยศนยการศกษานอกโรงเรยนดาเนนการใหบรการในรปแบบศกษาแบบเบดเสรจ การศกษาเพ.อชมชนบนพ<นท.สง การศกษาสายสามญและสายอาชพดวย ในปการศกษา 2550 จงหวดแมฮองสอนมโรงเรยน 347 แหง คร 2,055 คนและนกเรยน 48,884 คน

ตารางท5 3.14 จานวนในสงกดเขตสานกงานเขตพPนท5การศกษาแมฮองสอน เขต 1, 2 โรงเรยน จานวนโรงเรยน จานวนคร จานวนนกเรยน อตราเฉล5ย

คร : นกเรยน

สงกดสานกงานเขตพ<นท.การศกษา เขต 1

159 1,055 25,081 1 : 24

สงกดสานกงานเขตพ<นท. 188 1,000 23,803 1 : 24

40

โรงเรยน จานวนโรงเรยน จานวนคร จานวนนกเรยน อตราเฉล5ยคร : นกเรยน

การศกษา เขต 2

ท.มา : สานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน (ขอมล พ.ศ. 2550)

3.1.11 การทองเท5ยว

จงหวดแมฮองสอน เปนจงหวดท.มมนตเสนหสามารถดงดดนกเดนทางใหเขามาสมผสและธรรมชาตไดเปนอยางดแมวาเสนทางท.จะเขาสจงหวดจะยาวไกลคดเค<ยวดวยโคงถง 1,864 โคง แตความเปนธรรมชาตขนเขาอนกวางใหญอดมสมบรณ ปาไมเขยวขจสสนสดสวยของดอกบวตอง และความโอบออมอาร ความมน<าใจของชาวจงหวดแมฮองสอน ท <งชาวไทยใหญ และชาวไทยภเขา เหลาน<คอ ส.งดงดดใจนกทองเท.ยวใหเขามาแมฮองสอนเปนจานวนมากในแตละปจากการแตกตางกนอยางชดเจนทางดานภมศาสตร ทาใหแมฮองสอนถกปกคลมดวยหมอกตลอดท <ง 3 ฤดอนเปนท.มาของเมองสามหมอก คอหมอกน<าคางในฤดหนาว หมอกควนจากไฟปาในฤดรอน และหมอกไอดนในฤดฝน จงหวดแมฮองสอนไมเพยงแตมแหลงทองเท.ยวทางธรรมชาตเทาน <น ยงมแหลงทองเท.ยวทางประเพณและวฒนธรรม มจดเดนดานการทองเท.ยวอย 2 ประเภท คอ 1.ดานธรรมชาต 2. ดานศลปวฒนธรรมและโบราณสถาน

3.1.12 ปญหาและอปสรรค

ปญหาความยากจนประชากรจงหวดแมฮองสอนมรายไดเฉล.ยต.ากวาประชากรในภาคเหนอและท <งประเทศ และมสดสวนจานวนผยากจน

มากท.สดเม.อเปรยบเทยบกบจงหวดอ.นๆ โดยสาเหตของความยากจน เน.องจากขอจากดเร.องท.ดนทากน และการศกษาประชากรสวนใหญอาศยอยบนพ<นท.สง ขาดโอกาสในการศกษาจงไมมความรท.จะใชในการประกอบอาชพ

ปญหาคณภาพชวตประชากรโดยท .วไปมคณภาพชวตต.ากวาประชากรจงหวดอ.นๆ ในภาคเหนอ เน.องจากจงหวดแมฮองสอนมพ<นท.

กนดาร และพ<นท.สวนใหญเปนพ<นท.อนรกษตามกฎหมายและมตคณะรฐมนตร รวมท <ง ประชากรสวนใหญเปนชาวไทยภเขาซ.งอาศยอยบนพ<นท.อนรกษดงกลาว ถงคร.งหน.งของประชากรท <งหมด จงทาใหการบรการของรฐไมสามารถเขาถงไดโดยเรวและมประสทธภาพ

ปญหาการคมนาคมขนสงการคมนาคมขนสงทางบก ทางหลวงแผนดนหมายเลข 108 และ 1095 ซ.งกอสรางมานานหลายปพ<นถนนมสภาพ

หมดอายการใชงาน ในชวงฤดฝนถนนบางชวงมดนสไลดลงมาปดทบเสนทาง รถไมสามารถสญจรไปมาได และท.สาคญถนนบางชวงยบตวลง กอใหเกดอนตรายแกผใชรถใชถนน ซ.งทางจงหวดยงไมมงบประมาณท.จะใชในการซอมแซมถนน การคมนาคมขนสงทางอากาศ เน.องจากบรษทการบนไทยจากด (มหาชน) ไดข<นราคาคาโดยสารจากเดม เปนประมาณคนละ2,000 บาทตอเท.ยวบน ซ.งเปนราคาท.สงเกนไป และจากสภาพอากาศของจงหวดแมฮองสอนท.ไมเอ<อตอการเดนทางทางอากาศ สภาพอากาศแตละวนแปรปรวนตลอด ทาใหบางวนเคร.องบนไมสามารถบนได จงหวดแมฮองสอนไดรบผลกระทบทางดานการทองเท.ยวอยางหนก

41

ปญหาความม 5นคงและการอพยพของชาวพมาเน.องจากจงหวดแมฮองสอนมชายแดนตดตอกบประเทศพมา รวมความยาวถง 483 กโลเมตร โดยเปนแนวชายแดนท.

มภมประเทศเปนภเขาและปาไม นอกจากน< เสนทางคมนาคมไปยงชายแดนเปนไปดวยความยากลาบาก จงทาใหยากตอการควบคมและตรวจสอบพ<นท. ประกอบกบมการสรบตามแนวชายแดนระหวางทหารพมาและชนกลมนอยตลอดเวลา จงทาใหมผลกระทบตอความปลอดภยและชวตความเปนอยของประชากรท.อยบรเวณชายแดน และผท.อพยพเขามาในพ<นท.สรางปญหาหลายประการโดยเฉพาะทางดานสาธารณสขท.รฐจะตองรบภาระเพ.มข<น เพราะมการนาโรคตดตอเขามาดวย นอกจากน<ยงมการทาลายปาไม เพ.อใชสรางท.อยอาศย และยงมผลกระทบดานการทองเท.ยวอกดวย

ปญหาการขาดแคลนบรการพPนฐานจากสภาพภมประเทศของจงหวดท.เปนภเขา ทาใหการคมนาคมขนสงเปนไปดวยความยากลาบาก ปจจบนมชมชนท.

สาธารณปโภคตางๆ ยงเขาไปไมถง เชน ไฟฟา น<าประปา และถนนยงไมไดรบการชวยเหลอจากหนวยงานตางๆ

ปญหาดานการบรหารจดการของหนวยงานภาครฐกฎระเบยบของภาครฐไมสามารถนามาปฏบตอยางสอดคลองกบสภาพพ<นท.ของจงหวดแมฮองสอน เชน การส.อสาร

ระหวางเจาหนาท.ของรฐกบราษฎรเปนไปดวยความยากลาบาก เน.องจากมความหลากหลายทางดานภาษา การขาดอตรากาลงเจาหนาท.ท.มาปฏบตงานในพ<นท. โดยเฉพาะอยางย.งบคลากรทางการแพทย และบคลากรทางการศกษา ขาดส.งสนบสนนการปฏบตราชการท.เหมาะสม ท <งยวดยานพาหนะ และเคร.องมอส.อสารในการปฏบตงานในระดบพ<นท. เปนตน

3.2 ขอมลดานการศกษา

3.2.1 จานวนสถาบนการศกษาในระดบตางๆ

จงหวดแมฮองสอนมสถาบนการศกษา 347 แหง จากเขตพ<นท.เขตการศกษาเขต 1, 2 แบงเปนโรงเรยนในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาข <นพ<นฐาน 343 แหง และสงกดสานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน4 แหง (ตารางท. 3.15)

ตารางท5 3.15 จานวนโรงเรยน จาแนกตามสงกด เปนรายอาเภอ ปการศกษา 2550

เขตพPนท5การศกษา/อาเภอ

สงกด

รวมสานกงานคณะกรรมการการศกษาข PนพPนฐาน

สานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน

เขตพPนท5การศกษาเขต 1 155 4 159

เมองแมฮองสอน 55 2 57

ขนยวม 34 1 35

ปาย 41 1 42

ปางมะผา 25 - 25

เขตพPนท5การศกษาเขต 2 188 - 188

แมสะเรยง 67 - 67

42


สงกด



แมลานอย 60 - 60

สบเมย 61 - 61

รวม 343 4 347

ท.มา : สานกงานเขตพ<นท.การศกษาแมฮองสอน เขต 1, 2

รปท5 3.1 จานวนโรงเรยน จาแนกตามระดบการศกษาท5เปดสอน จงหวดแมฮองสอน ปการศกษา 2550

ระดบการศกษาท.เปดสอน แบงเปน อนบาล 2 โรงเรยน อนบาล-ประถมศกษา 268 โรงเรยน อนบาล-มธยมศกษาตอนตน 58 โรงเรยน ประถมศกษา 5 โรงเรยน ประถมศกษา-มยมศกษาตอนตน 2 โรงเรยน ประถมศกษา-มธยมศกษาตอนปลาย 4 โรงเรยน มธยมศกษาตอนตน-มธยมศกษาตอนปลาย 8 โรงเรยน (ตารางท. 3.16)

ตารางท5 3.16 จานวนโรงเรยน จาแนกตามระดบการศกษาท5เปดสอน เปนรายอาเภอ ปการศกษา 2550


ระดบการศกษาท5เปดสอน

รวมอนบาล อนบาล-ประถมศกษา

อนบาล-มธยมฯตอนตน

ประถมศกษา

ประถมฯ-มธยมฯตอนตน

ประถมฯ-มธยมฯ

ตอนปลาย

มธยมฯตอนตน-มธยมฯตอนปลาย

เขตพPนท5การศกษา 1 1 121 29 - 1 3 4 159

เมองแมฮองสอน 1 44 10 - - 1 1 57

ขนยวม - 29 4 - 1 - 1 35

ปาย - 33 7 - - 1 1 42

ปางมะผา - 15 8 - - 1 1 25

เขตพPนท5การศกษา 2 1 147 29 5 1 1 4 188

43

อนบาล

อนบาล-ประถม

อนบาล-มธยมฯตน

ประถม

ประถม-มธยมฯตน

ประถม-มธยมฯปลาย

มธยมฯตน-มธยมฯปลาย

050

100150

200250

300

2

268

58

5

2

4

8

จานวน(โรงเรยน)


ระดบการศกษาท5เปดสอน

รวมอนบาล อนบาล-ประถมศกษา

อนบาล-มธยมฯตอนตน


ประถมฯ-มธยมฯตอนตน

ประถมฯ-มธยมฯ

ตอนปลาย

มธยมฯตอนตน-มธยมฯตอนปลาย

แมสะเรยง 1 49 14 2 - - 1 67

แมลานอย - 45 9 3 1 1 1 60

สบเมย - 53 6 - - - 2 61

รวม 2 268 58 5 2 4 8 347


เขตพ<นท.การศกษาแมฮองสอนเขต 1 ปการศกษา 2550 มโรงเรยนในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาข <นพ<นฐาน 155 แหง และโรงเรยนในสงกดสานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 4 แหง จากอาเภอ 4 แหง คออาเภอเมองแมฮองสอน 57 โรงเรยน อาเภอขนยวม 35 โรงเรยน อาเภอปาย 42 โรงเรยน อาเภอปางมะผา 25 โรงเรยน ระดบการศกษาท.เปดสอน แบงเปนระดบตางๆ คอ อนบาล 1 โรงเรยน อนบาล-ประถมศกษา 121 โรงเรยน อนบาล-มธยมศกษาตอนตน 29 โรงเรยน ประถมศกษา-มธยมศกษาตอนตน 1 โรงเรยน ประถมศกษา-มธยมศกษาตอนปลาย 3 โรงเรยนมธยมศกษาตอนตน-มธยมศกษาตอนปลาย 4 โรงเรยน (ตารางท. 3.16)

สวนเขตพ<นท.การศกษาแมฮองสอนเขต 2 ปการศกษา 2550 มโรงเรยนในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาข<นพ<นฐาน 188 แหง จากอาเภอ 3 อาเภอ คอ อาเภอแมสะเรยง 67 โรงเรยน อาเภอแมลานอย 60 โรงเรยน อาเภอสบเมย 61โรงเรยน ระดบการศกษาท.เปดสอน แบงเปนระดบตางๆ คอ อนบาล 1 โรงเรยน อนบาล-ประถมศกษา 147 โรงเรยน อนบาล-มธยมศกษาตอนตน 29 โรงเรยน ประถมศกษา 5 โรงเรยน ประถมศกษา-มธยมศกษาตอนตน 1 โรงเรยน ประถมศกษา-มธยมศกษาตอนปลาย 1 โรงเรยน มธยมศกษาตอนตน-มธยมศกษาตอนปลาย 4 โรงเรยน (ดงแสดงในตารางท. 3.16)

3.2.2 จานวนคร

จงหวดแมฮองสอน ปการศกษา 2550 มคร ท <งในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาข <นพ<นฐาน จานวน 2,018คน และสานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน จานวน 37 คน รวมท <งส<น 2,055 คน โดยแยกเปนครในเขตพ<นท.การศกษาเขต 1 จานวน 1,055 คน และครในเขตพ<นท.การศกษาเขต 2 จานวน 1,000 คน (ดตารางท. 3.17)

ตารางท5 3.17 จานวนคร จาแนกตามสงกด เปนรายอาเภอ ปการศกษา 2550


สงกด

รวมสนง.คณะกรรมการการศกษาข PนพPนฐาน

สน.บรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน

เขตพPนท5การศกษาเขต 1 1,018 37 1,055

เมองแมฮองสอน 391 14 405

ขนยวม 202 9 211

ปาย 266 14 280

ปางมะผา 159 0 159

44


สงกด

รวมสนง.คณะกรรมการการศกษาข PนพPนฐาน

สน.บรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน


แมสะเรยง 414 0 414

แมลานอย 331 0 331

สบเมย 255 0 255

รวม 2,018 37 2,055


ปการศกษา 2550 วฒการศกษาของคร จงหวดแมฮองสอนสวนใหญคอ ปรญญาตร คดเปนรอยละ 89.82 (1,846 คน)รองลงมาเปนวฒการศกษาปรญญาโทหรอสงกวา คดเปนรอยละ 8.56 (176 คน) วฒการศกษาต.ากวาอนปรญญา คดเปนรอยละ 1.21 (25 คน) และวฒการศกษาอนปรญญา คดเปนรอยละ 0.38 (8 คน) ตามลาดบ

ปการศกษา 2550 ระดบการศกษาท.ทาการสอนของคร จงหวดแมฮองสอนสวนใหญคอ ประถมศกษา คดเปนรอยละ52.36 (1,076 คน) รองลงมาระดบการศกษาท.ทาการสอนเปนมธยมศกษา คดเปนรอยละ 27.54 (566 คน) กอนประถมศกษาคดเปนรอยละ 12.75 (262 คน) และครท.ไมไดทาการสอน คดเปนรอยละ 7.35 (151 คน) ตามลาดบ

45

รปท5 3.3 2550

3.2.3 จานวนนกเรยน/นกศกษา

ปการศกษา 2550 จานวนนกเรยน จงหวดแมฮองสอนคอ 48,884 คน แบงเปนนกเรยนในเขตพ<นท.การศกษาเขต 1จานวน 25,081 คน (คอ นกเรยนในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาข <นพ<นฐาน 24,152 คน และนกเรยนในสงกดสานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน 929 คน) และนกเรยนในเขตพ<นท.การศกษาเขต 2 จานวน 23,803 คน (คอนกเรยนในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาข <นพ<นฐาน 23,803 คน) (ตารางท. 3.18)

ตารางท5 3.18 จานวนนกเรยน จาแนกตามสงกด ปการศกษา 2550

เขตพPนท5การศกษา

สงกด




เมองแมฮองสอน 9,790 422 10,212

ขนยวม 4,477 173 4,650

ปาย 5,904 334 6,238

ปางมะผา 3,981 - 3,981

เขตพPนท5การศกษาเขต 2 23,803 - 23,803

แมสะเรยง 10,112 - 10,112

แมลานอย 7,195 - 7,195

สบเมย 6,496 - 6,469

รวม 47,955 929 48,884


46

นกเรยนสวนใหญอยในระดบการศกษาประถมศกษา คดเปนรอยละ 53.71 (26,258 คน) รองลงมาอยในระดบมธยมศกษา คดเปนรอยละ 29.12 (14,234 คน) และระดบกอนประถมศกษา คดเปนรอยละ 17.17 (8,392 คน)

2550

ตารางท5 3.19 จานวนนกเรยน จาแนกตามระดบการศกษา เปนรายอาเภอ ปการศกษา 2550

เขตพPนท5การศกษาเขต/อาเภอ

ระดบการศกษารวม

กอนประถมศกษา ประถมศกษา มธยมศกษา

เขตพPนท5การศกษาเขต 1 4,504 13,329 7,248 25,081

เมองแมฮองสอน 1,999 5,314 2,899 10,212

ขนยวม 629 2,525 1,496 4,650

ปาย 1,135 3,277 1,826 6,238

ปางมะผา 741 2,213 1,027 3,981

เขตพPนท5การศกษาเขต 2 3,888 12,929 6,986 23,803

แมสะเรยง 1,529 5,199 3,384 10,112

แมลานอย 1,043 3,759 2,393 7,195

สบเมย 1,316 3,971 1,209 6,496

รวม 8,392 26,258 14,234 48,884


3.2.4 อตราการศกษาตอในระดบท5สงขPน

จากสรปสภาวการณท.นาสนใจของเดกและเยาวชน ป 2550-255119 พบวา สภาวะการใหโอกาสทางการศกษาเดกและ

19 ท.มา : ผลการวจยโครงการตดตามสภาวการณเดกและเยาวชนรายจงหวด ภาคเหนอตอนบน (Child Watch 2007-2008) ประจาป 2550-2551

47

เยาวชนเรยนตอในระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ม. ) ของเดกและเยาวชน ภาคเหนอตอนบน (คอ จงหวดเชยงราย เชยงใหมนาน พะเยา แพร แมฮองสอน ลาปาง และลาพน) คดเปนรอยละ 90.47 (จงหวดแมฮองสอน 92.15%) เดกและเยาวชนเรยนตอในระดบอดมศกษา คดเปนรอยละ 79.01 (จงหวดแมฮอนสอน 89.10%) และปการศกษา 2550 เดกและเยาวชนท.กาลงศกษาอยในช <นมธยมศกษาปท. 3 จงหวดแมฮองสอน จานวน 2,994 คน 20 จะมเดกและเยาวชนศกษาตอ ม.4 จานวน 2,759คน เดกและเยาชนท.กาลงศกษาอยในช <นมธยมศกษาปท. 6 จานวน 1,286 คน 21 จะมเดกและเยาวชนศกษาตอระดบอดมศกษาจานวน 1,146 คน (ตารางท. 3.20)

ตารางท5 3.20 รอยละของเดกเรยนตอในช Pน เปนรายจงหวดในภาคเหนอตอนบน

สภาวะการใหโอกาสทางการศกษารอยละของเดกเรยนตอ

ม.4 อดมศกษา

ภาคเหนอตอนบน 90.47 79.01

เชยงราย 84.84 90.56

เชยงใหม 88.88 57.10

นาน 86.94 87.74

พะเยา 98.62 87.15

แพร 93.47 83.90

แมฮองสอน 92.15 89.10

ลาปาง 94.88 67.70

ลาพน 97.66 90.32

ท.มา : ผลการวจยโครงการตดตามสภาวการณเดกและเยาวชนรายจงหวด ภาคเหนอตอนบน (Child Watch 2007-2008) ประจาป 2550-2551

3.3 กจกรรมตางๆ ท5เก5ยวของกบการศกษา :

3.3.1 โครงการไอทวลเลยแมฮองสอน 22

โครงการไอทวลเลยดาเนนงานมากวา 15 ป โดยเร.มจากศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) เปนโครงการท.เปนผลมาจากโครงการแผนแมบทไอท 2010 ซ.งแผนไอทแหงชาตฉบบแรกน<มสวนสาคญ 3 สวนคอ การใชไอทในระบบบรหารราชการ การใชไอทในระบบธรกจ การผลต และการบรการ และการใชไอทในระบบสงคม และไดขอสรปวา การใชไอทในสงคม ควรเนนท.การใชงานเพ.อการศกษาและการเรยนร ซ.งขณะน <นเปนเร.องใหม โรงเรยนท.เร.มมการใชคอมพวเตอรมเพยงโรงเรยนขนาดใหญท.ต <งอยในเมองและคนในชวงเวลาน <นยงไมคอยเขาใจกนวาคอมพวเตอรแตกตางกบไอทอยางไร จงเกดความคดท.จะจดทาโครงการนารองเพ.อทดลองดวา ไอทเพ.อการเรยนรควรมลกษณะเปนอยางไร และควรดาเนนโครงการฯ ในพ<นท.ชนบทหางไกล

สาเหตท.เลอกจงหวดแมฮองสอนเน.องจากเปนจงหวดท.มอากาศเยนสบาย มสภาพบรรยากาศท.เงยบสงบ จงเปนทาเล

20 ท.มา : สานกงานพ<นท.การศกษาแมฮองสอน เขต 1, 221 ท.มา : สานกงานพ<นท.การศกษาแมฮองสอน เขต 1, 222 ท.มา : Science in Action ปท. 5 ฉบบท. 1: พ.ศ. 2552

48

ท.เหมาะใหนกวจยทางานคนควาหางานวจยใหมๆ รวมท <งการทางานคดคนและพฒนาโปรแกรมทางเทคโนโลยสารสนเทศนอกจากน <นแมฮองสอนยงมทรพยากรคนท.สามารถพฒนาศกยภาพดานไอทข<นไดในทองถ.น

ดงน <น เนคเทคจงไดรวมมอกบมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรดาเนนงานพฒนาการเรยนการสอนดานเทคโนโลยสารสนเทศอยางจรงจงในป พ.ศ.2549 ตอมาไดนางานวจยท.เก.ยวของไปทดลองนารองใช ไดแก การตดต <งระบบเตอนภยดนถลมและระบบ e-learning ท.แมฮองสอน และในป พ.ศ.2550 โครงการไอทวลเลยไดรบเกยรตเปนโครงการเฉลมฉลองพระชนมมาย 80 พรรษาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ และเน.องดวยป พ.ศ.2550 เปนปครบรอบ 120 ป ความสมพนธไทย-ญ.ปน สถาบน Thai Computational Linguistics Laboratory จงใหความรวมมอดาเนนงานโครงการแลกเปล.ยนวฒนธรรมไทย-ญ.ปน โดยมการถายทอดการเรยนการสอนวฒนธรรมดวยระบบเครอขายอนเทอรเนต

สรางงาน สรางคน และสรางเครอขายการดาเนนงานโครงการไอทวลเลยท.แมฮองสอนในระยะตนมการประชมรวมกบผวาราชการจงหวดแมฮองสอน เพ.อ

สรปประเดนปญหาและนาขอมลมาวเคราะหเพ.อจดทาแผนการดาเนนงาน โดยมขอสรปท.ควรเรงดาเนนการ 3 สวนคอการสรางงาน การดาเนนงานเพ.อสรางงานภายในทองถ.น เชน การสรางเวบไซต และการเช.อมโยงเครอขาย อบต.การสรางคน การจดทาหลกสตรการเรยนการสอนดานไอทระดบโรงเรยนจนถงระดบอาชวศกษาอยางเปนระบบ เชน

การเขยนโปรแกรม การสรางสรรคอะนเมช .น การทาเน<อหาสาระดจทล การออกแบบเวบ รวมท <งการสรางศนยการเรยนรไอทดานฮารดแวรและซอฟตแวร

การสรางเครอขาย การเช.อมโยงเครอขายของผท.เก.ยวของ ท <งเครอขายภายในและภายนอกทองถ.น

การดาเนนงานในปจจบนปจจบนเครอขายความรวมมอมมากข<น เพ.อชวยผลกดนและสงเสรมใหแมฮองสอนมบคลากรท.มศกยภาพดานไอท

เพ.อสรางงาน สรางคน และสรางรายได และมโรงเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายของแมฮองสอนเขารวมโครงการ 11โรงเรยน คอ โรงเรยนศกษาสงเคราะหแมฮองสอน โรงเรยนหองสอนศกษา โรงเรยนราชประชานเคราะห 21 โรงเรยนราชประชานเคราะห 22 โรงเรยนราชประชานเคราะห 34 โรงเรยนปายวทยาคาร โรงเรยนสบเมยวทยาคม โรงเรยนแมลานอยดรณสกข โรงเรยนแมสะเรยงบรพตรศกษา โรงเรยนขนยวมวทยา และโรงเรยนเฉลมรชวทยา ผบรหารสถานศกษาระดบอาชวศกษาเลงเหนถงความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศ และรวมมอสงเสรมครเขารวมรบการอบรมเพ.อพฒนาศกยภาพและเพ.มพนทกษะบคลากรดานไอท ไดแก วทยาลยการอาชพแมฮองสอน และวทยาลยการอาชพนวมนทราชนแมฮองสอน

นอกจากน <น ยงมภาคเอกชนใหความรวมมอ อาท บรษท Infosys จากด ประเทศอนเดย ไดรวมกบเนคเทคคดเลอกครของแมฮองสอนไปเย.ยมชมและดงานการดาเนนงานของบรษทในประเทศอนเดย และจากป พ.ศ. 2550 เปนตนมา บรษทซอฟตแวรกใหความสนใจรวมมอสงเสรมและสนบสนนการใหความรทางดานไอทแกโรงเรยนของแมฮองสอน เชน บรษทซอฟตสแควรกรป จากด ใหความรวมมอจดทาโครงการตางๆ เพ.อเพ.มพนความรและทกษะทางดานไอทใหกบครและนกเรยนในแมฮองสอน อาท โครงการพฒนาความรความสามารถดานการพฒนาซอฟตแวรสาหรบนกเรยนมธยมปลาย โครงการตนกลาไอท โครงการโปรแกรมเมอรมออาชพ โครงการพฒนาผประกอบการใหมดานการพฒนาซอฟตแวร และโครงการพ.เล<ยงนองใหม

49

3.4 แผนยทธศาสตร วสยทศน และแนวทางการพฒนาเขตพPนท5การศกษาตางๆ ท5เก5ยวของ :

3.4.1 แผนพฒนาจงหวดแมฮองสอน พ.ศ.2553-2556 23

แบงกลมการพฒนาโดยยดพ<นท.เปนหลกได 3 กลมคลสเตอร ดงน<• คลสเตอรท. 1 ไดแก พ<นท.อาเภอปายและอาเภอปางมะผา• คลสเตอรท. 2 ไดแก พ<นท.อาเภอเมองและอาเภอขมยวม• คลสเตอรท. 3 ไดแก พ<นท.อาเภอแมลานอย อาเภอแมสะเรยงและอาเภอสบเมย

ศกยภาพการพฒนาของจงหวดแมฮองสอน

• แมฮองสอนมลกษณะพเศษท.เปนจดแขง หรอศกยภาพในการพฒนาของตวเองท.มลกษณะพเศษแตกตางจากจงหวดอ.นๆ หลายประการ อาทเชน เปนจงหวดท.ต <งอยหางไกล ภมประเทศเปนภเขาและปาไมท.อดมสมบรณถงรอยละ 90ของพ<นท., ต <งอยในหบเขาท.มหมอกปกคลมตลอดท <งป โดยในฤดฝน ฝนจะชก ฤดหนาวอากาศเยน เปนตน

• มภมประเทศท.เปนภเขาและธรรมชาตสวยงามและเปนท.รจกของประชาชนท .วไป โดยเฉพาะทงบวตองและแหลงทองเท.ยงธรรมชาตอกหลายแหง

• มประเพณวฒนธรรมท.เปนเอกลกษณของประชาชนพ<นท.ราบชาวไทยใหญและชาวไตกบชาวไทยภเขา ซ.งเปนกลมชนเผา ยงคงวฒนธรรมเดมอยางม .งคง

• ความหลากหลายทางวถชวต ชาตพนธ รวบรวมชาตพนธ พ<นท.สเขยว ความสงบในพ<นท.ท.อบอนเปนจดขายเพ.อการทองเท.ยว (การทองเท.ยวฐานวฒนธรรมท.หลากหลาย สงบ อบอน) การทองเท.ยวเชงอนรกษ

• มการพฒนาอนรกษวฒนธรรมด <งเดมของจงหวดใหย .งยนและกาวหนาคกนไปไมขดแยงกน• มความปลอดภยในชวตและทรพยสน• โครงการตามพระราชดาเนน

(รปท. 3.5 แผนท.ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดแมฮองสอน ระยะ 4 ป พ.ศ.2552-2555)

23 ท.มา : แผนพฒนาจงหวดแมฮองสอน ระยะ 4 ป (พ.ศ. 2552-2555)

50

รปท5 3.5 แผนท5ยทธศาสตรการพฒนาจงหวดแมฮองสอน ระยะ 4 ป พ.ศ. 2552-2555

และมการกาหนดยทธศาสตรไว 6 ยทธศาสตร คอ

ยทธศาสตรท5 1 เศรษฐกจเขมแขงและมภมคมกน ประกอบดวย 8 กลยทธ ดงน<

กลยทธท. 1 สงเสรมการประชาสมพนธ และการจดกจกรรมการทองเท.ยวกลยทธท. 2 พฒนาแหลงทองเท.ยว และโครงสรางพ<นฐานดานการทองเท.ยวกลยทธท. 3 พฒนารปแบบการใหบรการ และพฒนาบคลากรดานการทองเท.ยวกลยทธท. 4 สงเสรม และสนบสนนการคาชายแดนกลยทธท. 5 สงเสรมการเกษตรปลอดภยกลยทธท. 6 พฒนาผลตภณฑ OTOP ท.มมาตรฐาน และมเอกลกษณประจาทองถ.น พรอมสงเสรมภาคการตลาดกลยทธท. 7 พฒนาระบบโครงสรางพ<นฐานใหมความสะดวกปลอดภยกลยทธท. 8 เสรมสรางภาคการเกษตร การผลตสนคา และบรการ และระบบบรหารจดการทางเศรษฐกจใหม .งคงและ

เขมแขง

51

พฒนาองคกร

ประสทธภาพ

คณภาพ

ประสทธผล เมองทองเทยวเชงอนรกษ

พฒนาเศรษฐกจบนพ�นฐานแหงความพอเพยง

ทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมไดรบการบารงรกษาฟ� นฟโดยทกภาคสวนมสวนรวมในการบรหาร

จดการใชประโยชนอยางย �งยนตลอดจนมการใชพลงงานทดแทน

และลดการใชพลงงาน

∗สรางมลคาเพ�มและเพ�มผลตภาพการผลตใหภาคเกษตร อตสาหกรรมและบรการ∗พฒนาเครอขายการปฏบตงานท�มประสทธภาพ และเช�อมโยงหวงโซอปทาน∗สรางภมคมกนและพฒนาเศรษฐกจฐานรากอยางย �งยน∗พฒนาระบบบรหารจดการขนสงท�มประสทธภาพ

รกษาทรพยากร

ธรรมชาตและ

ส�งแวดลอม

ประชาชนมคณภาพชวตทด ตามวถวฒนธรรมทองถน

ความม�นคง และ

การเมองการ

ปกครอง

การบรหารเชงบรณาการท�มประสทธภาพบนพ�นฐานของ

หลกตามธรรมาภบาล

การพฒนาท�ตรงกบความตองการ โดยทกภาคสวนมสวนรวม

การใหบรการอยางมคณภาพ การมวนยทางการเงน

การเตรยมความพรอมการเขาสสงคมผสงอาย

เดก เยาวชน ประชาชน แรงงาน ไดรบการศกษา

สวสดการสงคม มคณภาพชวต สขภาพด ไดรบความเปนธรรม

ในสงคม และมการจดการความรดานศาสนา

ศลปวฒนธรรมทองถ�น

ประชาชนมความปลอดภยในชวต มความเขาใจ

ประชาธปไตยและการปองกนสาธารณภย

ชายแดนมความม�นคง สามารถควบคมยาเสพตดและการ

ลกลอบเขาเมอง

มการบรณาการหนวยงานภาครฐ และภาคประชาชนตามแผนยทธ

ศาสตรพฒนาจงหวดท� มประสทธภาพและมการบรหารโดยยดหลก

ธรรมาภบาล

∗ปาไมมความสมบรณและมการนามาใชประโยชน∗จดหาน�าใชใหเพยงพอและเหมาะสม∗ปรบโครงสรางดนใหเหมาะสมกบการเกษตร∗มการจดการขยะมลฝอยของชมชน∗อากาศและน�าอยในเกณฑมาตรฐาน∗การผลตและใชพลงงานทดแทนในทองถ�น∗มกลมและเครอขายในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและส� งแวดลอม

∗พฒนาคณภาพชวตประชาชน เดก เยาวชน ผสงอาย∗สงเสรมพฒนาระบบบรการสขภาพ∗จดการศกษาตามมาตรฐาน∗สงเสรมพฒนาฝมอแรงงาน∗สงเสรมกจกรรมทางศาสนาและวฒนธรรม∗พฒนาระบบการจดการความรภมปญญาทองถ�น

∗ตรวจคน สกดก�น ควบคมการแพรระบาดของยาเสพตด∗นาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชรกษาความปลอดภย บรรเทาสาธารณภย∗ทะเบยนคนตางดาว∗แหลงขาวในพ�นท�∗ความม�นคงในชวต∗วถประชาธปไตย

∗สรางกลไกในการบร ณาการกลม∗ภารกจระหวางภาครฐและภาคประชาชน∗การประกาศเกยรตคณหนวยงานดเดน∗การรายงานผลการรองเรยน∗การใหความรเร� องบรหารจดการท�ด∗การบรการประชาชนอยางมประสทธภาพ

แผนทยทธศาสตรการพฒนาจงหวดแมฮองสอนระยะ 4 ป (พ.ศ.2552 – 2555)

วสยทศน :เมองแหงการทองเทยวเชงอนรกษท ยงยน

ยกระดบคณภาพชวต พฒนาเศรษฐกจบนพ�นฐานแหงความพอเพยง

กลมภารกจดานเศรษฐกจ กลมภารกจดานสงคม

กลมภารกจดานทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมกลมภารกจดานความม�นคง

กลมภารกจดานบรหารจดการ /โครงการหลวง

สรางมาตรการรณรงคปลกฝง

จตสานกการสาธต/ฝกอบรม

สรางเครอขายการจดการ

ความรประชาสมพนธ

การตดตามประเมนผล

เทคโนโลยสารสนเทศ

ยทธศาสตรท5 2 สงคมคณภาพและความผาสขประกอบดวย 5 กลยทธ ดงน<

กลยทธท. 1 สงเสรม และสนบสนนระบบจดการศกษากลยทธท. 2 สงเสรม และทนบารง ศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมทองถ.นกลยทธท. 3 สงเสรมระบบจดการสขภาพ และควบคมโรคตดตอกลยทธท. 4 บรหารจดการแรงงานภาคเกษตร อตสาหกรรม และการบรการอยางเปนธรรมกลยทธท. 5 เสรมสรางสวสดการ และความเปนธรรมในสงคม

ยทธศาสตรท5 3 อนรกษทรพยากรธรามชาตและส5งแวดลอมอยางย 5งยนประกอบดวย 6 กลยทธ ดงน<

กลยทธท. 1 ฟ<นฟทรพยากรปาไมอยางย .งยนกลยทธท. 2 ฟ<นฟ และพฒนาระบบบรหารจดการน<าอยางเปนระบบกลยทธท. 3 บรหารจดการทรพยากรดนกลยทธท. 4 พฒนา และสงเสรมพลงงานทดแทนกลยทธท. 5 รกษาคณภาพส.งแวดลอม โดยการจดการขยะมลฝอย และน<าเสยชมชนกลยทธท. 6 สงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวน และสรางระบบการสารวจ วจย ตดตาม ประเมนผลการสงเสรม ฟ<นฟ

พฒนาดแล รกษาทรพยากรธรรมชาตและส.งแวดลอม เพ.อใชเปนขอมลในการบรหารจดการของผบรหารทกระดบ

ยทธศาสตรท5 4 ความม 5นคง และความสงบเรยบรอยประกอบดวย 7 กลยทธ ดงน<

กลยทธท. 1 ปองกนและปราบปรามยาเสพตดอยางจรงจง และตอเน.องกลยทธท. 2 สงเสรมการบาบดรกษาผเสพกลยทธท. 3 เพ.มประสทธภาพการรกษาความปลอดภยในชวต และทรพยสนใหราษฎรกลยทธท. 4 ปองกนและปราบปรามแรงงานตางดาว การคามนษย และอาชญากรรมขามชาต และความม .นคงชายแดนกลยทธท. 5 รณรงค และสงเสรมการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนพระประมขกลยทธท. 6 ปองกน และปราบปรามการบกรกทาลายทรพยากรธรรมชาตกลยทธท. 7 พฒนาระบบการเตอนภยและระบบการปองกน และบรรเทาสาธารณภย

ยทธศาสตรท5 5 การบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาลประกอบดวย 7 กลยทธ ดงน<

กลยทธท. 1 เพ.มประสทธภาพ โดยระบบบรหารจดการสมยใหมกลยทธท. 2 บรหารจดการขอมลขาวสารอยางเปนระบบ และโปรงใสกลยทธท. 3 ปองกนการทจรตและประพฤตมชอบ และเสรมสรางหลกธรรมาภบาลกลยทธท. 4 ลดข <นตอน และระยะเวลาการใหบรการประชาชน ใชเทคโนโลยในการปฏบตงานกลยทธท. 5 พฒนาขดความสามารถบคลากรภาครฐกลยทธท. 6 เสรมสรางขวญ และกาลงใจบคลากรภาครฐกลยทธท. 7 การบรหารจดการเทคโนโลยสารสนเทศ และการส.อสารใหแกทกภาคสวน ไดแก รฐ เอกชน และประชาชน

52

ยทธศาสตรท5 6 การพฒนาตามแนวพระราชดารประกอบดวย 6 กลยทธ ดงน<

กลยทธท. 1 สงเสรมกระบวนการเรยนร และการพฒนาดานอาชพกลยทธท. 2 ฟ<นฟทรพยากรดน น<า ปาไม สตวปา ตามแนวพระราชดาร/เสาวนยกลยทธท. 3 เสรมสรางความเขมแขงใหครวเรอนเปาหมายกลยทธท. 4 สงเสรมอาชพ ครวเรอนเปาหมาย และการออมกลยทธท. 5 พฒนาพ<นท.โครงการเปนแหลงเรยนร และการทองเท.ยวกลยทธท. 6 สงเสรมการศกษา วจย และการจดต <งศนยขอมล

นอกจากน <น มการระบเปาหมายในแผนปฏบตราชการประจาปงบประมาณ พ.ศ.2553 จงหวดแมฮองสอน ดงน<• เพ.มรายไดจากการทองเท.ยว ความสมพนธอนภมภาคและรายไดจากการสงออก การทองเท.ยวเชงเกษตรและสนคา

เกษตรปลอดภย เพ.มรายไดครวเรอนของกลมสมาชกและเครอขาย คณภาพชวตและความพงพอใจของประชาชนระบบเศรษฐกจท.พ.งพาตนเองมการผลตสนคาจากชมชนและทองถ.น

• ประชาชนไดรบโอกาสทางการศกษาอยางท .วถง มคณภาพชวตท.ดตามหลกศาสตา มการสบทอดศาสนา ศลปวฒนธรรมทองถ.นท.ย .งยน ประชาชนมสขภาพรางกายและจตใจสมบรณ เขาถงบรการทางการแพทย แรงงานมทกษะและมการจางแรงงานในพ<นท.อยางท .วถง ลดความขดแยงภาครฐ ประชาชน และประชาชนดวยกนเอง และสงคมมความรมเยนเปนสข

• คงความสมบรณของทรพยากรปาไม แกไขปญหาภยแลง อทกภยและคณภาพน<า ทรพยากรดนมคณภาพและสามารถใชประโยชนได ลดผลกระทบตอส.งแวดลอม/โลกรอน ลดการพ.งพาจากภายนอก รกษาคณภาพส.งแวดลอมและลดผลกระทบกบประชาชน เครอขายความรวมมอของทกภาคสวนมความย .งยน และสรางระบบการสารวจ วจยตดตาม ประเมนผลการสงเสรม ฟ<นฟ พฒนา ดแล รกษาทรพยากรธรรมชาตและส.งแวดลอม เพ.อใชเปนขอมลในการบรหารจดการของผบรหารทกระดบ

• ควบคมปญหายาเสพตดใหอยในระดบท.ไมมผลกระทบกบประชาชน ประชาชนมความปลอดภยในชวตและทรพยสนเสรมสรางความม .นคงและปองกนภยคกคาม อนรวมไปถงการคกคามทางส.ออนเทอรเนต และเกมดจตอลออนไลนตางๆ ปกปองและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ลดความสญเสยชวตและทรพยสนจากอบตภยและอบตเหต รองรบภยพบตและสรางความเช.อม .นใหประชาชน

• มการบรณาการในสวนของการวางแผนปฏบตและประเมน มการเปดเผยขอมลขาวสารภาครฐในหลากหลายชองทางสรางความเช.อม .นใหประชาชน อานวยความสะดวกใหประชาชน ประชาชนมความพงพอใจ บคลากรภาครฐมสมรรถนะตามท.กาหนด บคลากรภาครฐมความพงพอใจ และทาการบรหารจดการทกภาคสวนอยางมประสทธภาพอยางเปนระบบ ภายใตการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส.อสาร

• คนอยรวมกบปาไดอยางเปนสขมการพฒนาอยางย .งยน ประชาชนดารงชวตตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ขยายผลโครงการอนเน.องมาจากพระราชดารไปยงพ<นท. /ประชาชน กลมเปาหมายเช.อมโยงดานการทองเท.ยว มองคความรของโครงการท.มการถายทอดสสาธารณะ

3.4.2 วสยทศน และแนวทางการพฒนาเขตพPนท5การศกษา 24

สานกงานเขตพ<นท.การศกษาเปนสวนราชการท.มหนาท.กากบ ดแล และสนบสนน สงเสรมการจดการศกษาข <นพ<นฐาน

24 ท.มา : วสยทศนและแนวทางการพฒนาเขตพ<นท.การศกษา. [http://www.kalasin3.go.th/news_file/p80411371043.doc]

53

ใหประชากรวยเรยนอยางท .วถง มคณภาพ และไมเกบคาใชจาย (ตามบทบญญตมาตรา 49 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550) โดยเขตพ<นท.การศกษา มอานาจหนาท. (ตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการพ.ศ.2546) โดยสรปคอ อานาจหนาท.ในการบรหารจดการศกษา พฒนาหลกสตรดานวชาการ จดใหมระบบประกนคณภาพภายในสถาบนการศกษา การแบงสวนราชการภายในสถานศกษา และสานกงานเขตพ<นท.การศกษา และการปฏบตหนาท.อ.นตามกฎหมายกาหนด แตเน.องจากผลการปฏบตงานของเขตพ<นท.การศกษาแตละแหงมระดบผลสมฤทธ �ท.แตกตางกนและมแนวโนมท.จะแตกตางกนมากข<นในอนาคต จงไดมการกาหนดเกณฑมาตรฐานสานกงานเขตพ<นท.การศกษาเพ.อใหเขตพ<นท.การศกษามการพฒนาอยางเปนเอกภาพ ประกอบดวย 5 มาตรฐาน ดงน<

มาตรฐานท. 1 สานกงานเขตพ<นท.การศกษา บรหารจดการโดยมงผลสมฤทธ � และพฒนาระบบการจดการตามเกณฑคณภาพการบรหารจดการศกษาภาครฐ (PMQA)

มาตรฐานท. 2 สานกงานเขตพ<นท.การศกษา ดาเนนการขบเคล.อนนโยบายสการปฏบตจนบรรลเปาหมายและสงผลดตอการพฒนาการศกษา

มาตรการท. 3 สานกงานเขตพ<นท.การศกษา มการกากบ ดแล สงเสรม สนบสนน ชวยเหลอและพฒนาสถานศกษาใหเกดความเขมแขง

มาตรการท. 4 สานกงานเขตพ<นท.การศกษา บรหารอตรากาลงใหเกดประโยชนสงสดตอการจดการศกษา และพฒนาครและบคลากรทางการศกษาสการเปนมออาชพ

มาตรการท. 5 สานกงานเขตพ<นท.การศกษา สรางและพฒนาเครอขายความรวมมอในการจดการศกษา

จากการวเคราะหสภาพปจจบน ปญหา และความตองการของเขตพ<นท.การศกษา พบวา การจดการศกษาระดบปฐมวย และการศกษาข <นพ<นฐาน โดยสถานศกษาท <งภาครฐและเอกชน สามารถรบเดกเขาเรยนไดสง และอตราเรยนตอสงข<นทกป อตราการออกกลางคนลดลง ผปกครองตองการใหเดกเรยนสงข<น แตสถานศกษาในชนบทสวนใหญ รอยละ 39.60 เปนสถานศกษาขนาดเลก มปญหาครไมครบช <น ดานคณภาพ ผลการประเมนของสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ท <งการจดการศกษาระดบปฐมวยและระดบการศกษาข <นพ<นฐาน พบวา ดานผเรยนมผลสมฤทธ �ทางการเรยนของนกเรยนทกวชา คะแนนเฉล.ย ไมถงรอยละ 50 ดานครมครเพยงรอยละ 34.20 ท.มความสามารถในการจดการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพ และเนนผเรยนเปนสาคญ อกท <งยงขาดภาวะผนาการเปล.ยนแปลงและความเปนมออาชพ ซ.งจะเหนวา ครสวนใหญจะตองไดรบการพฒนาอยางเรงดวน ดานผบรหารและความสมพนธกบชมชน พบวา อยในระดบด สวนดานการมสวนรวมของสงคมน <น สถานศกษาสวนใหญไดรบความรวมมอสนบสนน ปจจยพ<นฐานจากวด ชมชน องคกรเอกชน องคกรปกครองทองถ.นมแนวโนมสงข<น ดงน <น เขตพ<นท.การศกษา จงตองใหความสาคญกบการพฒนาคณภาพผเรยน คร ผบรหารบคลากรทางการศกษา และสถานศกษาอยางเรงดวนและจรงจงใหสอดคลองกบนโยบายของรฐบาล กระทรวง และกรม เพ.อแกปญหาและพฒนาตามบรบทโดยยดโรงเรยนและทองถ.นเปนฐาน

พนธกจสรางโอกาสทางการศกษาแกประชากรวยเรยนทกคน ใหไดรบการพฒนาคณภาพตามมาตรฐานการศกษา พฒนา

ระบบบรหารจดการสถานศกษา และสานกงานเขตพ<นท.การศกษาใหมประสทธภาพ

เปาประสงค

• ประชากรวยเรยนทกคนไดรบการศกษาอยางเทาเทยม ท .วถง และเสมอภาค• ผเรยนทกคนมคณภาพตามมาตรฐานการศกษา และมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร• ครและบคลากรทางการศกษามเพยงพอ และไดรบการพฒนาใหเปนมออาชพ• สถานศกษาทกแหงผานการรบรองคณภาพตามมาตรฐานการศกษา

54

• สานกงานเขตพ<นท.การศกษา มระบบบรหารจดการท.มประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน

กลยทธกลยทธท. 1 โอกาสทองของชวตกลยทธท. 2 ฉลาดคด จตบรสทธ � จดประกายคณภาพกลยทธท. 3 ผนาทางความคด สรางศษยเปนคนดกลยทธท. 4 โรงเรยนสมบรณแบบกลยทธท. 5 สานกงานเขตพ<นท.เปนองคกรคณภาพ

แนวทางการพฒนาเขตพPนท5การศกษาม 7 ประการ ดงน<

1. พฒนาระบบขอมลสารสนเทศ พฒนาเทคโนโลย คอมพวเตอร อนเทอรเนตความเรวสง เพ.อการบรหารจดการและสนบสนนสถานศกษาครบทกดาน

2. พฒนาระบบบรหารจดการตามมาตรฐานสานกงาน3. พฒนาบคลากรใหเปนมออาชพ4. พฒนาระบบการวางแผนเชงกลยทธและนาแผนสการปฏบต5. พฒนาระบบการวดผลและประเมนผลการปฏบตงาน6. พฒนาระบบการมสวนรวมขององคกร คณะบคคล7. พฒนาระบบการสรางองคความรและการจดการความร

ปจจยความสาเรจ (Critical Success Factors)1. มการกระจายอานาจถงผปฏบตกจกรรมทกระดบ2. ใชแผนยทธศาสตรเปนเคร.องมอประสานการปฏบตท.สอดคลองกน3. เปดโอกาสใหมสวนรวม (Participation) และรวมแรงรวมใจ (Collaboration) อยางจรงจง4. เนนผเรยนเปนศนยกลางโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ประสานใหบาน วด ชมชน รวมพฒนา5. มระบบประกนคณภาพภายในท.มประสทธภาพ6. มภาวะผนาเขมแขง เปนผนาการเปล.ยนแปลง มคณธรรม และคาดหวงผลสมฤทธ �สง7. มบรรยากาศ วฒนธรรมองคกรแหงการเรยนร และวฒนธรรมการเปล.ยนแปลง8. มระบบตดตาม ประเมนความกาวหนาผลการปฏบตงาน เผยแพรประชาสมพนธ เปนท.ยอมรบ

นอกจากน <น สานกงานคณะกรรมการการศกษาข <นพ<นฐาน (สพฐ.) 25 มแผนเตรยมจดซ<อคอมพวเตอรใหโรงเรยนท .วประเทศท.ยงขาดแคลนคอมพวเตอรตามโครงการปรบสดสวนเคร.องคอมพวเตอรตอนกเรยนในโรงเรยนท .วประเทศ และต <งเปาไวต <งแตป 2553-ป 2555 จะขยบสดสวนคอมพวเตอรตอนกเรยนใหมาอยท.คอมพวเตอร 1 เคร.อง ตอ นกเรยน 10 คน จากปจจบน สดสวนเฉล.ยอยท.เคร.องคอมพวเตอร 1 เคร.อง ตอนกเรยน 40 คน เพ.อพฒนาคณภาพ ขยายโอกาสใหกบคนทกกลมเขาถงการศกษา โดยจะใชงบประมาณไทยเขมแขง เปนโครงการ 3 ป (พ.ศ.2552-2554) จานวน 17,894 ลานบาท เพ.อจดซ<อเคร.องคอมพวเตอร จานวน 170,000 เคร.อง

ปจจบนอยระหวางรองบประมาณท.ทางรฐบาลจะจดสรรมาให และเม.อรฐบาลจดสรรงบประมาณมาแลว สพฐ. จะเร.มกระจายงบประมาณใหสถานศกษากลมแรกจดซ<อคอมพวเตอร พรอมแนบสเปคเคร.องคอมพวเตอรท.กาหนดสเปกเสรจ

25 ท.มา : สพฐ.ซ<อคอมฯ แจก ร.ร.ท .วประเทศ 1 ต.ค., 14 กนยายน 2552. [http://blog.spufriends.com/spufcontent5/1379]

55

เรยบรอยแลวไปใหโรงเรยนดวย ท <งน< โรงเรยนกลมแรกท.จะไดรบการจดสรรงบประมาณใหในวนท. 1 ตลาคม 2552 เปนโรงเรยนท.อยในโครงการยกระดบสถานศกษาใหเปนโรงเรยนดระดบชาต หรอระดบสากล จานวน 500 โรงเรยน โรงเรยนดระดบอาเภอ จานวน 2,500 โรงเรยน โรงเรยนดระดบตาบล จานวน 7,000 โรงเรยน ท <งน< การจดสรรงบประมาณน <น โรงเรยนแตละประเภทจะไดงบประมาณไมเทากน เน.องจากจะดวาโรงเรยนมปรมาณความตองการเคร.องคอมพวเตอรเทาใด เพ.อใหไดสดสวนท.เพยงพอและเหมาะสม และคาดวา การจดซ<อเคร.องคอมพวเตอรของโรงเรยนกลมแรกจะแลวเสรจ ภายในเทอมท. 2 ปการศกษา 2552

56

บทท� 4 ผลการศกษา

ในการศกษาคร �งน� คณะวจยไดแบงกลมตวอยางในการสารวจและเกบขอมลออกเปน 2 กลมใหญๆ ไดแก (1) กลมผท0เก0ยวของกบระบบ WiMAX ในฐานะผกาหนดนโยบาย ผสอน และผใชในหนวยงาน และ (2) กลมผใชงานในสถาบนการศกษาซ0งไดแก นกเรยน และนกศกษา ท �งน� เน0องจากวตถประสงคของการใชงาน การเขาถงการใชงาน ความคาดหวง และปญหาอปสรรคตางๆ ในการใชงานระบบเครอขาย มความแตกตางกนในแตละกลม และจากการศกษาและเกบขอมลไดผลดงน�

4.1 กลมผท�เก�ยวของกบระบบ WiMAX ในฐานะผกาหนดนโยบาย ผสอน และผใชในหนวยงาน

จากการศกษาและสารวจโดยวธการสมภาษณกลมผมสวนเก0ยวของท0เปนผกาหนดนโยบายและมสวนเก0ยวของกบการใชงานระบบ WiMAX โดยตรง จานวน 40 คน รวมท �งใชแบบสอบถามในการเกบขอมลจากผมสวนเก0ยวของในหนวยงานท �ง 45 แหงใน 3 อาเภอของจงหวดแมฮองสอน ไดแก อ.เมอง อ.แมสะเรยง และ อ.ปาย ท0โครงการ WiMAX จะดาเนนการตดต �งอปกรณใหใชงาน และจากผตอบแบบสอบถามท �งส�น 97 คน สามารถแบงออกเปนกลมตามลกษณะและหนาท0ของหนวยงานไดดงน�

(1) กลมสถาบนการศกษา จานวนกลมตวอยาง 68 คน คดเปนรอยละ 70 ของท �งหมด(2) กลมหนวยงานราชการ จานวนกลมตวอยาง 23 คน คดเปนรอยละ 24 ของท �งหมด(3) กลมบรการชมชน จานวน 6 ราย คดเปนรอยละ 6 ของท �งหมด

รปท� 4.1 จานวนกลมตวอยางและรอยละของท 0งหมด จาแนกตามลกษณะ/หนาท�ของหนวยงาน

จากจานวนผตอบแบบสอบถามท �งส�น 97 คน สามารถจาแนกตามสถานภาพของการทางานในแตละระดบไดดงน� คอระดบผบรหารของหนวยงานจานวน 11 คน ผปฏบตงานดานคอมพวเตอร จานวน 43 คน ผปฏบตงานท 0วไป จานวน 41 คนและตาแหนงอ0นๆ จานวน 2 คน

57

• ประสบการณในการใชคอมพวเตอรของผใหขอมล ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ มประสบการณในการใชคอมพวเตอรมาแลวเปนเวลา 6-10 ป รองลงมาคอ 0-5 ป,

11-15 ป และ 16-20 ป ตามลาดบ

รปท� 4.2 ประสบการณในการใชคอมพวเตอร (ป)

4.1.1 สถานภาพและความพรอมของหนวยงานท�รบเทคโนโลย

• งบประมาณดาน ICTจากการสารวจพบวา งบประมาณท0หนวยงานไดรบสาหรบการซอมบารงและจดหาอปกรณ ทางดานเทคโนโลย

สารสนเทศและการส0อสารน �น คอนขางหลากหลายในแตละหนวยงาน โดยผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (จานวน 18 ราย) ระบวาหนวยงานของตนไดรบงบประมาณดาน ICT ประมาณ 100,000-500,000 บาทตอป รองลงมา (16 ราย) ไดรบงบประมาณ50,000- 100,000 บาทตอป และ 10,000-50000 บาทตอป ตามลาดบ โดยมหนวยงานจานวนนอย (2 หนวยงาน) ท0ไดรบงบประมาณมากกวา 500,000 บาทตอป ท �งน� เปนท0นาสงเกตวา ผตอบแบบสอบถามจานวนมากไมทราบงบประมาณดาน ICT ท0หนวยงานของตนไดรบ ซ0งอาจเน0องมาจากเปนผตอบแบบสอบถามท0อยในระดบปฏบตการณไมไดเปนผบรหารจงทาใหไมทราบเร0องงบประมาณดงกลาว และจากขอมลท0ไดรบจากการสมภาษณพบวา งบประมาณสาหรบการจดซ�ออปกรณ ICT โดยเฉพาะคอมพวเตอรของโรงเรยนในปจจบน จะเปนการจดหามาใหโดยองคกรบรหารสวนทองถ0น ดงน �นโรงเรยนจงไมมงบประมาณในการจดซ�อคอมพวเตอรของตนเอง

58

25

58

85

0

10

20

30

40

50

60

70

0-5 6-10 11-15 16-20 ป

รปท� 4.3 งบประมาณดาน ICT ท�หนวยงานไดรบตอป (บาท)

• งบประมาณในการเดนทางประชม / อบรม / สมมนาจากการสารวจ พบวา การเดนทางไปยงนอกพ�นท0เพ0อรวมประชมและสมมนาของกลมตวอยาง จะแตกตางกนไปตาม

หนาท0รบผดชอบของแตละบคคล สาหรบผท0อยในตาแหนงระดบบรหารจะมการเดนทางออกนอกพ�นท0เพ0อรวมประชมและสมมนาบอยคร �งกวาผท0อยในระดบปฏบตการณ ท �งน� จากคาเฉล0ยของขอมลท0ไดรบจากแบบสอบถามและสมภาษณ พบวา มการเดนทางเฉล0ยคนละประมาณ 1-2 คร �งตอป งบประมาณคาใชจาย ประมาณ 10,000-50,000 บาท ตอคนตอป โดยสาหรบในบางหนวยงานจะมการกาหนด KPI ไววาแตละบคคลจะตองมการเขารวมประชม อบรม หรอสมมนา ปละ 2 คร �ง

• บคลากรความไมพรอมดานบคลากรท0มความรดานเทคโนโลยสารสนเทศหรอคอมพวเตอรโดยตรงในหนวยงาน เปนปญหาท0

สาคญอนดบตนๆ โดยเฉพาะในสถาบนการศกษาขนาดเลก จะพบวาขาดแคลนบคลากรผสอนท0มความรโดยตรงดานคอมพวเตอร ทาใหหลายโรงเรยนจาเปนตองใหบคลากรในสาขาอ0นมาดแลในเร0องระบบคอมพวเตอร เครอขาย และสอนวชาคอมพวเตอรแกนกเรยนในโรงเรยนแทน สงผลใหการเรยนการสอนดานคอมพวเตอรยงไมมประสทธภาพมากเทาท0ควร

ขาดแคลนงบประมาณในการฝกอบรมบคลากรใหมความรดาน ICT เปนปญหาท0เกอบทกหนวยงานประสบ เน0องจากสวนใหญสถานท0ท0เปดฝกอบรมทางดานคอมพวเตอรมกจะอยในอาเภอเมอง หรออยท0จงหวดเชยงใหม ดงน �นการสงบคลากรไปรบการฝกอบรมในตางพ�นท0จงตองเสยคาใชจายท0คอนขางสง สงผลใหแตละหนวยงานสามารถสงบคลากรเขารบการอบรมในจานวนท0จากด

ปญหาดานบคลากรท0สาคญอกประการหน0งคอ การโยกยายของบคลากรดานคอมพวเตอร เน0องจากสวนใหญเปนคนท0อยนอกพ�นท0และไดรบการบรรจใหมาทางานในพ�นท0จงหวดแมฮองสอน เม0อครบกาหนดระยะเวลาท0สามารถยายไดจงยายกลบไปยงภมลาเนาของตนเอง

• นโยบายของหนวยงาน จากการสารวจพบวา ผบรหารในหนวยงานสวนใหญเหนถงความจาเปนของการนาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใชใน

การทางาน การเรยนการสอน การบรหารจดการในองคกร ตลอดจนเพ0อสนบสนนใหเกดการเรยนรของคนในองคกรและในชมชน

59

6

12

16

18

2

25

0

5

10

15

20

25

30

4.1.2 การรบรเก�ยวกบโครงการ WiMAX และความคดเหนตอการตดต 0งระบบ

• การรบรเก�ยวกบโครงการ WiMAXสาหรบในเร0องของการรบรเก0ยวกบโครงการตดต �งระบบ WiMAX ของคนในหนวยงานเปาหมาย พบวา ผใหขอมล

สวนใหญ (รอยละ 90) ทราบถงโครงการท0จะมการนาระบบ WiMAX มาตดต �งในหนวยงานของตนเอง มผใหขอมลเพยงสวนนอยท0ไมทราบ (รอยละ 8) และ ไมแนใจ รอยละ 2

• ความคดเหนตอการตดต 0งระบบ WiMAX ในหนวยงานจากการสารวจพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความรสกยนดอยางมาก ท0ทางโครงการ WiMAX จะนาระบบ

ดงกลาวมาตดต �งใหในหนวยงานโดยไมคดคาใชจายใดๆ มเพยงสวนนอยท0รสกยนดและเฉยๆ

รปท� 4.5 ความคดเหนตอการตดต 0งระบบ WiMAX ในหนวยงาน

60

4.1.3 ความรความเขาใจเก�ยวกบระบบ WiMAX

จากการสารวจพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (รอยละ 94) มความรความเขาใจเก0ยวกบระบบ WiMAX วาเปนระบบเครอขายไรสายความเรวสง สามารถนามาใชในการส0อสารและนามาชวยในเร0องการเรยนการสอนได ท �งน� อาจเน0องมาจากท0เนคเทคไดจดใหมการประชมโครงการ WiMAX โดยมการใหความรกบผท0เก0ยวของ เก0ยวกบการทางานของระบบWiMAX วตถประสงคของการตดต �ง และประโยชนท0ผใชงานจะไดรบ เม0อเดอนสงหาคม 2552 ท0ผานมา สงผลใหผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความรความเขาใจในระบบดงกลาวมากข�น

4.1.3 ชองทางการส�อสารและการรบรขอมล

• ชองทางการส�อสารเพ0อเปนการศกษาถงการเปล0ยนแปลงท0อาจจะเกดข�นทางดานสงคม การส0อสารและรบรขอมลของคนในชมชน นบ

เปนปจจยท0สาคญท0แสดงใหเหนถงผลกระทบท0อาจเกดข�น จากการท0มเทคโนโลยดานการส0อสารและสารสนเทศรปแบบใหมเขาสชมชนได เน0องจากเทคโนโลยดงกลาวอาจจะเปนชองทางในการส0อสารรปแบบใหมของคนในชมชนได

จากการศกษาพบวา ในปจจบนกลมเปาหมายสวนใหญใชการส0อสารผานทางรปแบบหรอชองทางผานทางโทรศพทมอถอ (94 ราย) รองลงมาไดแก อเลกทรอนกสเมล, สงขอความ (sms) ผานทางโทรศพทมอถอ, โทรศพทพ�นฐานและผานทางเวปไซต และ ส0อสารผานทางการสงจดหมาย ตามลาดบ โดยมจานวนนอยท0ใชการส0อสารผาน VOIP และการประชมทางไกลผานระบบอนเทอรเนต

61

รปท� 4.7 รปแบบ/ชองทางการส�อสาร หมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ

• การรบรขอมลจากการสารวจถงชองทางหรอรปแบบการรบรขอมลของกลมเปาหมาย (โดยใหตอบไดมากกวาหน0งขอ) พบวาสวน

ใหญรบรขอมลผานทางเวปไซต (92 ราย) รองลงมาคอ โทรทศนและวทย (85 ราย), นตยสารและหนงสอพมพ ( 84 ราย),หนงสอตางๆ (74 ราย) และ ดโทรทศนและฟงวทยผานอนเทอรเนต (58 ราย) ตามลาดบ

รปท� 4.8 ชองทางการรบรขอมลขาวสารหมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ

62

74

85 84

92

58

6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

71

8894

41

75

19

71

21

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

4.1.4 กจกรรมและงานอดเรก

กจกรรมและงานอดเรกในชวงท0วางจากการปฏบตงาน ท0ผใหขอมลสวนใหญทาไดแก การเลนอนเทอรเนตเพ0อความบญเทง (85 ราย) ซ0งใกลเคยงกบการดโทรทศน (83 ราย) รองลงมาคอ การอานหนงสอพมพและนตยสาร, ฟงเพลงและวทยและออกกาลงกาย ตามลาดบ ดงแสดงในรปท0 4.9

รปท� 4.9 กจกรรมและงานอดเรกหมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ

4.1.5 ปญหาและอปสรรคในการใชงานระบบเครอขายท�เกดข0นกอนการตดต 0ง WiMAX

ปญหาและอปสรรคในการใชงานระบบเครอขายท0เกดข�นในปจจบน ปญหาท0สาคญท0สดคอ การขาดแคลนอปกรณดานฮารดแวรและซอฟตแวร เน0องจากในหลายหนวยงานโดยเฉพาะสถาบนการศกษา ยงมจานวนคอมพวเตอรท0ไมเพยงพอตอการเรยนการสอน รองลงมา คอ ปญหาในเร0องของโครงสรางพ�นฐาน (52 ราย) โดยเฉพาะระบบกระแสไฟฟาท0แรงดนไมคงท0(ไฟตก) และกระแสไฟฟาดบอาทตยละหลายคร �ง สงผลใหอปกรณคอมพวเตอรและอปกรณส0อสารตางๆ ชารด , ปญหาในลาดบตอมาคอ ขาดแคลนงบประมาณในการพฒนาบคลากรของหนวยงาน, ขาดบคลากรเช0ยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศ และปญหาในเร0องของภมประเทศของแมฮองสอนท0ไมเอ�ออานวยตอการตดตอส0อสาร เน0องจากมภเขาลอมรอบสงผลใหการส0อสารผานระบบเครอขาย และการวางระบบเพ0อการส0อสารคอนขางลาบาก

63

83

64

71

85

55

48

43

4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

รปท� 4.10 ปญหาและอปสรรคท�เกดข0นกอนการตดต 0ง WiMAXหมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ

4.1.6 ความตองการ ความคาดหวง และประโยชนท�คาดวาจะไดรบจากการใชงาน WiMAX ในอนาคต

• ความคาดหวงตอการใชงาน WiMAX ในอนาคตจากการสารวจพบวา ผตอบแบบสอบถามมความคาดหวงตอการใชงานระบบ WiMAX ในอนาคต ดงน� สวนใหญ

(87 ราย) จะใชระบบดงกลาวในการคนหาขอมล (search engine) รองลงมาคอ ใชในการสง e-mail, รบ-สงขอมล, ดาวนโหลดโปรแกรม, ใชเพ0อการเรยนการสอน, e-learning ฯลฯ ตามลาดบ ดงแสดงในรปท0 4.10

ท �งน� เปนท0นาสงเกตวา ผตอบแบบสอบถามมความคาดหวงจะใชงานระบบเพ0อวตถประสงคในการใชงานเหมอนการใชงานระบบอนเทอรเนตเปนอนดบแรก ซ0งอาจเน0องมาจากตองการใชทดแทนความลาชาของระบบอนเทอรเนตท0หนวยงานใชอยในปจจบน

64

รปท� 4.11 ความคาดหวงตอการใชงาน WiMAX ในอนาคตหมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ

• ประโยชนท�คาดวาจะไดรบจากการใชงาน WiMAX ในอนาคตประโยชนท0ผตอบแบบสอบถามคาดวาจะไดรบจากการใชงาน WiMAX ในอนาคต ไดแก การใชงานระบบ WiMAX ใน

การพฒนาดานการเรยนการสอนและพฒนาองคความรเปนหลก รองลงมาคอ ใชเพ0อพฒนาดานเศรษฐกจของชมชน, พฒนาดานสขภาพของคนในชมชน และชวยลดการโยกยายถ0นท0อย ตามลาดบ

65

4.1.7 ผลเสยท�คาดวาจะเกดข0นจากการใชงาน WiMAX ในอนาคต

นอกจากประโยชนท0คาดวาจะไดรบอยางมากจากการใชงานเทคโนโลย WiMAX ในอนาคตแลว ผตอบแบบสอบถามสวนหน0ง (รอยละ 33) ยงมความกงวลวาเทคโนโลยดงกลาวอาจกอใหเกดผลเสย หรอผลกระทบในทางลบแกชมชนหรอผใชงานได ในขณะท0สวนใหญ (รอยละ 67) ไมคดวาระบบดงกลาวจะกอใหเกดผลเสยแตอยางไร

รปท� 4.13 ในอนาคต

• ผลเสยท�คาดวาจะเกดจากการใชงาน WiMAX ในอนาคตสาหรบผลเสยท0ผตอบแบบสอบถามสวนหน0งมความกงวลวาอาจจะเกดข�นจากการใชงานระบบ WiMAX ในอนาคต ม

ดงตอไปน� ผลเสยท0เหนวาอาจจะเกดข�นตามมามากท0สดคอ การตดไวรสของเคร0องคอมพวเตอรผานทางระบบเครอขาย รองลงมาคอ อาจเกดการแพรกระจายของขอมลท0ไมเหมาะสมเขามายงชมชนมากข�น, ทาใหเกดการใชอนเทอรเนตมากจนเกนไป(โรคตดอนเทอรเนต), อาจเสยคาเช0อมตอและอปกรณตอพวงในราคาสง และ ความไมปลอดภยของขอมลท0เปนความลบ ตามลาดบ ในขณะเดยวกน ผตอบสวนหน0งมความกงวลในเร0องของการมวฒนธรรมจากตางถ0นเขามาแทนท0วฒนธรรมทองถ0นผานชองทางของระบบเครอขายน� และ บางสวนมความกงวลวาจะสงผลใหคนในชมชนมเวลาสาหรบครอบครว, สงคม และชมชนลดนอยลง

66

รปท� 4.14 ผลเสยท�คาดวาจะเกดจากการใชงาน WiMAX ในอนาคตหมายเหต: ตอบไดมากกวา 1 ขอ

4.1.8 ผลกระทบกบโอกาสทางการศกษา, อตราการวางงาน และการประกอบอาชพ

• โอกาสทางการศกษาเม0อมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสารเขามายงพ�นท0 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (46 ราย) มความคาด

หวงวาประชากรใน จ.แมฮองสอน จะมโอกาสไดรบการศกษาในโรงเรยนมากข�น เน0องจากมองวาจะเปนการชวยสงเสรมการศกษาและเปนการเพ0มชองทางใหคนในชมชนไดรบการศกษาไดมากย0งข�น

• อตราการวางงานสาหรบในสวนของผลกระทบตอการมงานทาของคนในชมชน จากการท0มเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสารเขา

มายงพ�นท0น �น ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (27 ราย) ไมแนใจวาจะสามารถชวยลดอตราการวางงานลงไดหรอไมได ท �งน�ผตอบสวนหน0ง (21 ราย) เหนวาจะสามารถชวยลดอตราการวางงานลงได ในขณะท0สวนนอยเหนวาไมสามารถชวยได

• การประกอบอาชพ เม0อมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร เขามายงพ�นท0 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ (27 ราย) ยงไมแนใจวาลกษณะการประกอบอาชพของคนใน จ. แมฮองสอน หรอในชมชนจะเปล0ยนไปหรอไม ในขณะท0ผตอบสวนหน0ง (19 ราย)เหนวาอาจสงผลใหลกษณะการประกอบอาชพของคนในชมชนเปล0ยนแปลงไป เชน จากการทาเกษตรกรรมซ0งเปนอาชพสวนใหญของคนในทองท0 อาจเปล0ยนไปทางานในบรษทหรอเปล0ยนไปคาขายแทน เปนตน นอกจากน� ยงมบางสวนท0เหนวาเทคโนโลยจะไมมผลใดๆ ตอการประกอบอาชพของคนในชมชน

67

4.2 กลมผใชงานในสถาบนการศกษา ซ�งไดแก นกเรยน และนกศกษา

การสารวจการประเมนผลกระทบทางดาน Socio-economics ของการนา WiMAX Technology เขาสชมชน เปนการเกบรวบรวมขอมลจากแบบสอบถามท0อาเภอเมอง อาเภอปาย และอาเภอแมสะเรยง โดยมผตอบแบบสอบถามจานวนท �งส�น685 คน แบงเปนอาเภอเมองแมฮองสอน 328 คน อาเภอปาย 146 คน และอาเภอแมสะเรยง 211 คน

ระดบการศกษา

จากจานวนผตอบแบบสอบถามท �งหมด (685 คน) พบวา สวนใหญมระดบการศกษามธยมศกษาตอนตน มจานวน272 คน (รอยละ 39.71) รองลงมาคอกลมท0มระดบการศกษามธยมศกษาตอนปลาย มจานวน 234 คน (รอยละ 34.16) และประถมศกษา มจานวน 179 คน (รอยละ 26.13)

รปท� 4.16 ผตอบแบบสอบถามแยกตามระดบการศกษา

68

ประถมศกษา26.13

มธยมศกษาตอนตน39.71

มธยมศกษาตอนปลาย34.16

การใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญสามารถใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตได โดยผท0ใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเปนมจานวนรอยละ 96.2 ของท �งหมด

รปท� 4.17 ผตอบแบบสอบถามแยกตามการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนต

ประสบการณการเรยนวชาคอมพวเตอร

จากการสารวจ พบวาผตอบแบบสอบถามท �งหมดมประสบการณการเรยนวชาคอมพวเตอรจากในช �นเรยน จากรปท04.18 โดยภาพรวมแลวผตอบแบบสอบถามสวนใหญรอยละ 28.05 (191 คน) มประสบการณในการเรยนวชาคอมพวเตอรในช �นเรยน อยในระหวาง 3 – 4 ป รองลงมาคอ มประสบการณในการเรยนวชาคอมพวเตอรในช �นเรยน มากกวา 7 ปข�นไป คดเปนรอยละ 25.84 (176 คน)

รปท� 4.18 รอยละของผตอบแบบสอบถามแยกตามประสบการณการเรยนคอมพวเตอรในช 0นเรยน

69

1-2 ป23.35

3-4 ป28.05

5-6 ป22.76

7 ปข�นไป25.84


จากรปท0 4.19 เม0อจาแนกผตอบแบบสอบถามท �งหมดดวยระดบการศกษา เปน 3 ระดบ พบวามความสอดคลองกนในทศทางเดยวกนกบประสบการณการเรยนวชาคอมพวเตอรในช �นเรยน ดงน� ผตอบแบบสอบถามท0มระดบการศกษาประถมศกษาสวนใหญจะมประสบการณในการเรยนวชาคอมพวเตอร 3 – 4 ป คดเปนรอยละ 45.81 ในขณะท0ผท0มระดบการศกษามธยมศกษาตอนตนสวนใหญจะมประสบการณในการเรยนวชาคอมพวเตอร คดเปนรอยละ 26.12 และผท0มระดบการศกษามธยมศกษาตอนปลายสวนใหญจะมประสบการณในการเรยนวชาคอมพวเตอรมากกวา 7 ป ข�นไป รอยละ 44.02

รปท� 4.19 รอยละของผตอบแบบสอบถามแยกตามประสบการณการเรยนคอมพวเตอรในช 0นเรยนจาแนกตามระดบการศกษา

พฤตกรรมการใชคอมพวเตอรในวชาท�เรยนในช 0นเรยน

จากขอมลพบวา วชาท0ผตอบแบบสอบถามใชคอมพวเตอรในการเรยนในช �นเรยนน �น สามารถแบงไดเปนกลมวชาหลกๆ ได 7 กลมวชาคอ 1) กลมวชาการงานอาชพและเทคโนโลยสารสนเทศ ไดแก MS Office, Paint, ศลปะ, การใชคอมพวเตอรเบ�องตน, การฝกพมพดด เปนตน 2) กลมสาระวชาหลก ไดแก วทยาศาสตร, คณตศาสตร, เคม, ชววทยา, ฟสกส,ภาษาไทย, ภาษาองกฤษ, สงคมศกษา เปนตน 3) กลมวชาการออกแบบและสรางเวบไซต ไดแก HTML, Dreamweaver,Flash, Photoshop etc 4) กลมวชาการเขยนโปรแกรมและระบบฐานขอมล ไดแก ภาษาซ, MS Access, Visual Based

70

1-2 ป

1-2 ป

1-2 ป

3-4 ป

3-4 ป

3-4 ป

5-6 ป

5-6 ป

5-6 ป

7 ปข�นไป

7 ปข�นไป


มธยมศกษาตอนตน

มธยมศกาษาตอนปลาย

0 10 20 30 40 50

16.76

26.12

25.21

45.81

24.63

18.38

37.43

24.25

12.39

25

44.02

รอยละ


(ผตอบแบบสอบถามท�งหมด 681 คน)

เปนตน 5) กลมวชากราฟกและแอนนเมช 0น ไดแก แอนนเมช 0น เปนตน 6) กลมวชาการสรางโปรแกรมสาหรบการเรยนการสอนไดแก CAI, Autoware etc. 7) กลมวชาชพพ�นฐานอ0นๆ ไดแก เทคโนโลยสารสนเทศเบ�องตน, คอมพวเตอรเบ�องตน, ระบบสารสนเทศ เปนตน

ความถ�ในการเรยนวชาคอมพวเตอร

รปท� 4.20 รอยละของจานวนช �วโมงท�เรยนวชาคอมพวเตอรตอสปดาห

จากรปท0 4.20 ความถ0ในการเรยนวชาคอมพวเตอรตอสปดาห ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ คดเปนรอยละ 71.53ระบวาเรยนวชาคอมพวเตอรสปดาหละ 1-2 ช 0วโมง รองลงมาความถ0ในการเรยนวชาคอมพวเตอรสปดาหละ 3-4 ช 0วโมง คดเปนรอยละ 18.39 ความถ0ในการเรยนวชาคอมพวเตอรสปดาหละ 5-6 ช 0วโมง คดเปนรอยละ 5.99 และสปดาหละ 7 ช 0วโมงข�นไป คดเปนรอยละ 4.09 ตามลาดบ

รปท� 4.21 ความเหมาะสมของจานวนช �วโมงเรยนวชาคอมพวเตอรในปจจบน

71

1-2 ชม.71.53

3-4 ชม.18.39

5-6 ชม.5.99

7 ชม.ข�นไป4.09

นอยไป38.25

มากไป1.31

พอดแลว60.44

(262 คน)

(414 คน)

(9 คน)



(490 คน)

(126 คน)

(28 คน) (41 คน)

และจากรปท0 4.21 เม0อสอบถามความคดเหนเก0ยวกบความเหมาะสมของจานวนช 0วโมงเรยนวชาคอมพวเตอรในปจจบน พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเหนวาจานวนช 0วโมงเรยนวชาคอมพวเตอรในปจจบนพอดแลว คดเปนรอยละ60.44 รองลงมาจานวนช 0วโมงเรยนวชาคอมพวเตอรในปจจบนนอยไป คดเปนรอยละ 38.25 และจานวนช 0วโมงเรยนวชาคอมพวเตอรในปจจบนมากเกนไป คดเปนรอยละ 1.31

การศกษาและอาชพ

รปท� 4.22 รอยละของการศกษาตอในอนาคต

จากรปท0 4.22-4.23 ผลการสารวจเก0ยวกบความต �งใจในการศกษาตอในอนาคตของผตอบแบบสอบถาม (677 คน)พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญต �งใจจะศกษาตอถงระดบปรญญาตร จานวน 276 คน คดเปนรอยละ 40.77 รองลงมาระบวา ต �งใจจะศกษาตอระดบปรญญาโท จานวน 169 คน คดเปนรอยละ 24.96

72

ม.69.6

ปวช/ปวส16.84

ป.ตร40.77

ป.โท24.96

อ0นๆ7.83

รปท� 4.23 การศกษาตอในอนาคตจาแนกตามระดบการศกษา

รปท� 4.24 รอยละของประเภทของอาชพของผตอบแบบสอบถาม

73

เกษตรกรรม4.43

คาขาย5.61

รบราชการ58.64

คอมพวเตอร/ไอท22.6

อ0นๆ (ไดแก พยาบาล, ตารวจ ฯล8.71


มธยมศกษาตอนตน

มธยมศกษาตอนปลาย

0 15 30 45 60

17.51

11.61

1.28

16.94

14.98

18.88

24.85

46.44

46.35

28.81

21.34

26.18

11.86

5.61

7.29

รอยละ



อ�นๆ (ป.เอก)



ป.โท

ป.โท

ป.โท

ป.ตร

ป.ตร

ป.ตร

ปวช./ปวส.



ม.6

ม.6

ม.6

จากรปท0 4.24 สาหรบประเภทของอาชพท0อยากจะทาเม0อจบการศกษาระดบสงสดแลว ผตอบแบบสอบถามสวนใหญระบวาตองการจะประกอบอาชพรบราชการ คดเปนรอยละ 58.64 รองลงมาระบวาตองการจะประกอบอาชพท0เก0ยวของกบคอมพวเตอร/ไอท คดเปนรอยละ 22.6 ตองการจะประกอบอาชพอ0นๆ ไดแก พยาบาล, ตารวจ, วศวกร, เภสช, มคคเทศน,ธรกจสวนตวฯล คดเปนรอยละ 8.71 ตองการจะประกอบอาชพคาขาย คดเปนรอยละ 5.61 และตองการจะประกอบอาชพเกษตรกรรม คดเปนรอยละ 4.43 ตามลาดบ

รปท� 4.25 รอยละของความตองการทางานท�จงหวดแมฮองสอน

จากรปท0 4.25 เม0อสอบถามถงความคดเหนเก0ยวกบการเลอกทางานในจงหวดแมฮองสอนพบวา ถาเลอกไดผตอบแบบสอบถามสวนใหญอยากทางานในจงหวดแมฮองสอน คดเปนรอยละ 89.62 โดยระบวา จะไดอยและดแลพอแม/ครอบครวใกลบานเดนทางสะดวก ประหยดคาใชจายและตองการพฒนาบานเกดใหเจรญข�น สวนผตอบแบบสอบถามท0ระบวาไมอยากทางานในจงหวดแมฮองสอน คดเปนรอยละ 10.38 ระบวา รายไดต0า ท0ทางานมนอย อยากหาประสบการณใหมๆ และเม0อวเคราะหแลวยงพบอกวา ยงมผตอบแบบสอบถามบางสวนระบวาตองการทางานใกลบาน/บานอยท0อ0น คาดวา ผตอบแบบสอบถามนาจะเปนชนเผา/คนตางพ�นท0ท0เดนทางมาเรยนท0จงหวดแมฮองสอน

เคร�องมอและชองทางในการส�อสารและการรบรขอมล

จากรปท0 4.26 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญระบวา เคร0องมอท0ใชในการส0อสารและรบรขอมลผานโทรศพทมอถอ คดเปนรอยละ 24.69 รองลงมาใชสงขอความผานโทรศพทมอถอหรอคอมพวเตอร (SMS) คดเปนรอยละ 17.97 และใชโทรศพทคดเปนรอยละ 17.67 ตามลาดบ

74

อยาก89.62

ไมอยาก10.38

รปท� 4.26 เคร�องมอท�ใชในการส�อสารและรบรขอมล

รปท� 4.27 ชองทางในการรบรขอมลขาวสาร

จากรปท0 4.27 สวนชองทางท0ผตอบแบบสอบใชในการรบรขอมลขาวสารสวนใหญระบวา ชองทางในการรบรขอมลขาวสารจากโทรทศนและวทย คดเปนรอยละ 29.62 รองลงมาจากนตยสารและหนงสอพมพ คดเปนรอยละ 20.19 และจากหนงสอและหองสมด คดเปนรอยละ 19.91 ตามลาดบ

75

โทรศพท

อเมล

โทรศพทมอถอ

SMS

ส�อสารผานเนต

โทรศพทผานเนต

จดหมาย

อ�นๆ

0 5 10 15 20 25 30

17.67

14.56

24.69

17.97

10.39

3.97

10.54

0.2

รอยละ

หนงสอและหองสมด

โทรทศนและวทย

นตยสารและหนงสอพมพ

อนเทอรเนต/เวบไซต

โทรทศนและวทยผานอนเทอรเนต

อ�นๆ

0 5 10 15 20 25 30 35

19.91

29.62

20.19

19.31

10.92

0.06

รอยละ

กจกรรมการพกผอน/งานอดเรก

รปท� 4.28 กจกรรมการพกผอน/งานอดเรก

จากรปท0 4.28 ประเภทของกจกรรมท0ผตอบแบบสอบถามทาในระหวางการพกผอน/งานอดเรกสวนใหญ ระบวา ดทวคดเปนรอยละ 21.78 รองลงมาฟงเพลงและวทย คดเปนรอยละ 21.11 และเลน/ใชอนเทอรเนต คดเปนรอยละ 15.1 ตามลาดบ

รปท� 4.29 ความถ�ในการใชอนเทอรเนตโดยเฉล�ยตอสปดาห

อยางไรกตาม เม0อสอบถามเก0ยวกบความถ0ในการใชอนเทอรเนตโดยเฉล0ยใน 1 สปดาห ผตอบแบบสอบถามสวนใหญใชอนเทอรเนตโดยเฉล0ยใน 1 สปดาห 1-3 ช 0วโมง คดเปนรอยละ 56.39 รองลงมา 3-5 ช 0วโมง คดเปนรอยละ 17.74 และ 5-10ช 0วโมง คดเปนรอยละ 10.68 ตามลาดบ

76

ดทว

ฟงเพลงและวทย

อาน นสพ./นตยสาร/หนงสอ

เลน/ใชอนเทอรเนต

ออกกาลงกาย

ดาวนโหลด/ฟงเพลงออนไลน

ทองเท�ยว

อ�นๆ (ไดแก วาดภาพ,เลนดนตร)

0 5 10 15 20 25

21.78

21.11

12.48

15.1

11.03

7.41

10.64

0.45

รอยละ

ไมไดใชเลย10.38

1-3 ชม.56.39

3-5 ชม.17.74

5-10 ชม.10.68

อ0นๆ (ไดแก >10+)4.81

สถานท�ใชงานอนเทอรเนต

สาหรบสถานท0ใชงานอนเทอรเนต จากรปท0 15 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมการใชอนเทอรเนตท0โรงเรยน/สถานศกษา คดเปนรอยละ 44.85 รองลงมาอนเทอรเนตคาเฟ คดเปนรอยละ 27.09 และบาน คดเปนรอยละ 25.55 ตามลาดบ

รปท� 4.30 สถานท�ใชงานอนเทอรเนต

การใชงานอนเทอรเนต

จากคาถามท0วา ทานใชอนเทอรเนตในกจกรรมใดมากท0สด โดยใหผตอบแบบสอบถามตอบไดมากกวาหน0งคาตอบและใหเรยงลาดบจากมากท0สดเทากบ 1 รองลงมา 2 และ 3 ตามลาดบน �น จากรปท0 16 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญใชอนเทอรเนตในการคนหาขอมล คดเปนรอยละ 23.87 รองลงมาเลนเกม คดเปนรอยละ 15.44 และใชเรยนร/หาความร คดเปนรอยละ 12.58 ตามลาดบ

77

บาน โรงเรยน/สถานศกษา อนเทอรเนตคาเฟ อ�นๆ (ไดแก หองสมด)

0

15

30

45

60

25.55

44.85

27.09

2.51

รอยละ

รปท� 4.31 การใชงานอนเทอรเนต

ความเหนเก�ยวกบผลดและผลเสยของการใชอนเทอรเนต

จากรปท0 4.32 เม0อสอบถามถงความเหนของผตอบแบบสอบถามท0เก0ยวของกบผลด/ผลเสยของการใชอนเทอรเนตพบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความเหนวาการใชอนเทอรเนตมผลเสย คดเปนรอยละ 90.1

78

เลนเกม

รบ-สงอเมล

คนหาขอมล

ดาวนโหลดเกม/รปภาพ/เพลง

ดทว/ภาพยนตออนไลน/ฟงเพลง

ตดตามขาวสาร

เรยนร/หาความร

ซ4อ-ขาย/แลกเปล�ยนสนคา

เขยนไดอาร�/สรางบลอค

อ�น (ๆไดแก MSN)

0 5 10 15 20 25 30

15.44

9.62

23.87

11.96

11.24

11.05

12.58

2.1

2.1

0.05

รอยละ

การท0คนสวนใหญมความเหนวาการใชอนเทอรเนตมผลเสยมากกวาผลน �น นาจะเปนผลมาจากการกากบดแลและการควบคมการใชงานอนเทอรเนตน �น ยงจากดอยภายใตการดแลของเจาหนาท0คอมพวเตอร/บคลากรเพยงไมก0คนเทาน �น ทาใหการดแลอาจไมท 0วถงเพยงพอ หลายหนวยงานจงใชวธกาหนดพ�นท0ในการใชงานเพ0อใหสามารถควบคมและดแลไดอยางท 0วถงมากข�น ซ0งกยงพบปญหาอกวาเจาหนาท0คอมพวเตอร /บคลากรท0ดแลหองคอมพวเตอรในหนวยงานสวนใหญไมไดเปนผท0มพ�นฐานการศกษาทางดานคอมพวเตอรโดยตรงโดยเฉพาะอยางย0งในโรงเรยน /สถานศกษาขนาดกลางและเลกหลายแหงขาดแคลนเจาหนาท0คอมพวเตอร/บคลากรคอมพวเตอรโดยตรง

รปท� 4.33 ผลเสยของการใชอนเทอรเนต

จากรปท0 4.33 เม0อสอบถามเก0ยวกบผลเสยของการใชอนเทอรเนต พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ ระบวา ผลเสยของการใชอนเทอรเนตคอ ตดเกมออนไลน คดเปนรอยละ 20.94 รองลงมาสนใจการเรยนนอยลง คดเปนรอยละ 15.45 การแพรกระจายของส0อลามก/อนาจาร คดเปนรอยละ 14.37 ปญหาการหลอกลวงทางอนเทอรเนต คดเปนรอยละ 13.29 และการใชถอยคาหยาบคาย/ขอความไมสมควร คดเปนรอยละ 9.86 ตามลาดบ

79

ตดเกมออนไลน

สนใจการเรยนนอยลง

กออาชญากรรมทางคอมพวเตอร

การแพรกระจายของส�อลามก/อนาจาร

ปญหาการหลอกลวงทางอนเทอรเนต

ละเมดขอมลสวนบคคลและความเปนสวนตว

ถกกลนทางวฒนธรรม

การใชถอยคาหยาบคาย/ขอความไมสมควร

อ�นๆ(ไดแก ไมมเวลาใหครอบครว)

0 5 10 15 20 25

20.94

15.45

8.97

14.37

13.29

9.02

7.95

9.86

0.15

รอยละ

บทท� 5ขอเสนอแนะ

5.1 กจกรรมท�ควรดาเนนการหรอเตรยมความพรอม

จากการศกษาและเกบขอมลจากผมสวนเก0ยวของตางๆ สามารถสรปกจกรรมตางๆ ท0ควรดาเนนการ เพ0อชวยใหการตดต �งและใชงานระบบ WiMAX ประสบความสาเรจมากย0งข�นในอนาคต ดงน�

การนาเสนอขอมลท0ถกตองเก0ยวกบการใชงานระบบ WiMAX และประโยชนตางๆ ของระบบใหกบโรงเรยน นกเรยน บคลากร และชมชนอยางท 0วถง

ใหความรเก0ยวกบระบบเครอขายและการใชงานอนเทอรเนตแกนกเรยน/นกศกษา

จดต �งหนวยงานท0ทาหนาท0รบผดชอบหลกในการดแลเครอขายโดยรวม

ประชาสมพนธโครงการ ใหทราบถงแนวทางดาเนนโครงการ เพ0อใหคนในชมชนทราบถงกจกรรมท0จะเกดข�นและไดรบรถงประโยชนท0จะเกดข�น

จดเตรยมส0อท0จะใชในระบบ e-learning ใหครอบคลมในทกสาขาวชา และผานการรบรองมาตรฐานความถกตองของเน�อหาสาระ

จดเตรยมนโยบายในระดบจงหวด เพ0อรองรบการใชงานระบบและ เพ0อจดสรรงบประมาณสนบสนนท0เปนรปธรรม

ฝกอบรมและเตรยมความพรอมใหกบผดแลระบบและผเก0ยวของตางๆ

จดการฝกอบรม ท �งในสวนของผใชงาน ครนกเรยน และประชาชนท 0วไป

จดทาแผนแมบทชมชนไซเบอรของจ.แมฮองสอน

จดเตรยมอปกรณตางๆ ท0จาเปนท �งในสวนฮารดแวรและซอฟตแวร

จดเตรยมเคร0องคอมพวเตอร และอปกรณเช0อมตอตางๆ ใหเพยงพอตอการใชงาน

จดกจกรรมเขาคายนกเรยนในการพฒนาและใชส0อสาหรบ e-learning

เตรยมในเร0องของระบบรกษาความปลอดภยท �งในสวนของฮารดแวรและซอฟตแวร

จดกจกรรมตางๆ ท0สงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมโดยใชระบบ WiMAX มาชวย

สรางงานใหกบนกเรยน/นกศกษา ผานการใชคอมพวเตอรท0ถกตองและถกวธ

จดทาคมอการปฏบตงานและใชงานระบบWiMAX

จดอบรมโปรแกรมตางๆ ท0จะสามารถนาระบบ WiMAX มาใชประโยชนมากข�น เชนโอเพนซอรสซอฟตแวร เปนตน

จดกจกรรมรวมกบหนวยงานในทองถ0น เชนเทศบาล ในการใหบรการแกเดกและเยาวชนคนในชมชน และ นกทองเท0ยว

จดเตรยมทมใหคาปรกษาแกผดแลระบบหรอผใชงานในเบ�องตน

จดประกวดส0อ e-learning เพ0อนามาใชรวมกนในระบบ

สงเสรมพฒนาครและบคลากรท0เก0ยวของตอการนาระบบ WiMAX มาใชประโยชนท �งตอการเรยนและการใชประโยชนอ0นๆ

นาระบบไปแสดงและใหทดลองใชกอนตดต �งจรง เพ0อใหคนรจกมากข�น

พฒนาบคลากรดานคอมพวเตอร และกระจายความรใหกบทกคนในโรงเรยน เพ0อรองรบปญหาการโยกยายของผดแลระบบในอนาคต

ต �งเปนศนยใหความรทางดาน IT กบคนในชมชน

รวบรวมและจดต �งกลมของผดแลระบบ เพ0อแลกเปล0ยนขอมล และ เผยแพรขาวสาร ความรเร0องการใชงาน WiMAX

จดทาเวปไซตแนะนาระบบการใชงาน และคมอ เพ0อใหความรแกผสนใจท 0วไป

ขยายระบบใหใชไดท 0วถง ครอบคลมในพ�นท0ของอบต. เพ0อการเช0อมโยงขอมล และการใชอปกรณเช0อมตอกบระบบ WiMAX ไดอยางคมคา

จดเตรยมแผนหรอนโยบายสาหรบการใชงานและดแลระบบหลงจากส�นสดโครงการ

เตรยมทมบรการใหคาปรกษาอยางตอเน0อง

80

ระยะส 0นกอนการใชงานจรง

ระยะกลางระหวางดาเนนโครงการ

(1-2 ป)

ระยะยาว

หลงจากส�นสดโครงการ

(> 2 ป)

5.2 ขอเสนอแนะอ�นๆ

• ควรมเจาหนาท0ท0มความรมาดแลโดยตรง หลงจากหมดสญญาใหความชวยเหลอจาก NECTEC และ JICA• ควรสงเสรมใหเกดความรวมมอระหวางชมชน สถาบนการศกษา หนวยงาน และองคการบรหารสวนทองถ0น(อบต.) เพ0อการสนบสนนงบประมาณในการบรหารจดการเคร0องมอ อปกรณ หลงหมดสญญา ซ0งงบประมาณน�ประกอบดวยเงนเดอนของเจาหนาท0ท0ดแลระบบ และคาตอบแทนใชสอยและวสด (ไดแก คาอนเทอรเนต, คาไฟฟา ฯล) และเพ0อใหเกดการใชงานใหเกดประโยชนอยางตอเน0องและย 0งยน

• ควรใหความรเก0ยวกบการใชงานใหเกดประโยชนสงสดจากระบบ WiMAX โดยไมจากดเฉพาะบคลากรท0เก0ยวของกบคอมพวเตอร

• ควรมการประสานงานกบหนวยงาน/องคกรตางๆ เพ0อขอรบการสนบสนนเคร0องคอมพวเตอร เคร0องมออปกรณตางๆ เพ0มเตม เน0องจากยงมหนวยงาน/สถาบนการศกษา/ชมชน หลายแหงยงไมมเคร0องคอมพวเตอร หรอมไมเพยงพอ

• เนคเทคควรใหการสนบสนนอปกรณบางสวนเพ0อเปนตวอยางหรอทดลองใชเพ0อรองรบการใชงานในอนาคตเชน Notebook ฯลฯ

• ควรมการพฒนาเคร0องมอ อปกรณรบสญญาณท0มคณภาพ เพ0อรองรบการใชงานในราคาไมแพง• ควรมการพฒนาโปรแกรมมาตรฐานของประเทศใหทกหนวยงานใชมาตรฐานเดยวกน• ใหมแบบอยางตวบคคลท0ทางานเก0ยวกบคอมพวเตอรและใชบรการอนเทอรเนตในการหางานและสรางรายไดใหกบตวเอง

• ในการจดอบรมควรจดแบงกลมอบรมในแตละพ�นท0 เพ0อลดคาใชจายในการเดนทาง• ควรประสานงานไปยงหนวยงาน/องคกรบรหารสวนทองถ0นในการของบประมาณในการพฒนาบคลากรดานไอท (เชน งบประมาณในการจดอบรม หรองบประมาณในการอบรม) ทกป เพ0อใหเกดความตอเน0อง

• ควรจดระยะเวลาการอบรมใหมระยะเวลาท0มากข�น สม0าเสมอและตอเน0องทกป• ควรจดใหมการจดประชมใหความรกบคนในชมชนท 0วไปเพ0อใหเกดความเขาใจเก0ยวกบการนาเทคโนโลยWiMAX มาใชในชมชนท0ถกตอง เพ0อลดการตอตาน

• ควรมระบบประสานงานอยางตอเน0อง ระหวางเนคเทค และหนวยงานในทองท0ในลกษณะเครอขายความรวมมอ

• ควรมระบบตดตาม กากบ ดแล เปนระยะๆ อยางตอเน0อง เพ0อใหหนวยงานรบทราบปญหาและแกไขปญหาตางๆ รวมกน

• จดทาฐานขอมลชมชน ศลปะวฒนธรรม ประเพณ วถชวต แหลงทองเท0ยว ฯลฯ • จดทาเวบไซตเพ0อเผยแพรขอมลแหลงทองเท0ยว แหลงท0พก รถเชา ซ0งเปนของคนในพ�นท0ท0เปนเจาของท0พก/รถเชา เพ0อลดการผกขาดของคนนอกพ�นท0ซ0งสวนใหญเปนเจาของท0พก รถเชา และเปดโอกาสสรางรายไดใหกบคนในพ�นท0มากข�น

• ควรจดต �งศนยประสานงานเก0ยวกบปญหาท0เกดจาก WiMAX และตอบขอสงสย เพ0อการแกไขปญหาในอนาคตอนใกล

• สงเสรมและสนบสนนอยางตอเน0อง และพฒนาใหมประสทธภาพสงย0งข�น• จดหาบคลากรท0มความรมาชวยสอนและดแลระบบ

81

• สอนการใชงานใหกบบคคลท 0วไป• ควรขยายโอกาสในการเขาถงเทคโนโลย WiMAX ไปสประชาชนท 0วไป/หนวยงาน/สถาบนการศกษาไดมโอกาสเขาใชงานเพ0อใหเกดการนา WiMAX มาใชใหเกดประโยชนสงสด

• ควรจดกจกรรมประชาสมพนธใหความรเก0ยวกบการใชงานเทคโนโลย WiMAX ใหมากข�น เชน การเขาคายอบรม, การอบรมเชงปฏบตการ เปนตน

5.3 ขอเสนอแนะสาหรบการศกษาตอไป

ในการศกษาผลกระทบทางสงคมและเศรษฐกจน �น โอกาสของการเกดผลกระทบน �นมหลากหลายรปแบบ ไดแก ผลกระทบทางบวก–ทางลบ, ผลกระทบเปนวงกวาง–เปนวงจากด, ผลกระทบเขมขนรนแรง–เบาบาง, ผลกระทบตอเน0อง–เปนระยะๆ, ผลกระทบถาวร–ช 0วคราว และ ผลกระทบสะสม-ไมสะสม เปนตน ซ0งข�นอยกบระยะเวลาท0หนวยงานหรอชมชนรบเอาเทคโนโลยใหมๆ เขาไปใช ท �งน� ผลกระทบท0คาดวาจะเกดข�นและเหนไดชดเจน ในดานรปแบบการดาเนนชวต, การศกษาและรปแบบการประกอบอาชพหรอธรกจของคนในชมชน นาจะเกดข�นในระยะเวลาหลายปขางหนา

การศกษาผลกระทบในระยะท0 1 น� จะเปนเพยงการศกษาและรวบรวมขอมลพ�นฐานของชมชนในพ�นท0 สภาพทางเศรษฐกจ กจกรรมทางสงคม และการศกษา ปญหาอปสรรคตางๆ ท0เกดข�นจากการใชระบบเครอขายในปจจบน รวมท �งความคาดหวงและความกงวลตอเทคโนโลยใหมท0จะนาเขามาสชมชน เพ0อใชขอมลดงกลาวเปน baseline ในการเปรยบเทยบผลในอนาคตตอไป

สาหรบการศกษาผลกระทบในระยะท0 2 ซ0งเปนชวงระหวางท0โครงการดาเนนไปไดประมาณ 1 ป จะเปนการศกษาถงการเปล0ยนแปลงหรอผลกระทบท0เกดข�นอยางชดเจน โดยเฉพาะในดานรปแบบของการศกษาในสถาบนการศกษาตางๆ ท0ใชงานระบบ WiMAX เพ0อนาผลการศกษาไปสการปรบปรงการดาเนนโครงการ การบรหารจดการโครงการ และการเตรยมความพรอมในดานตางๆ เพ0อใหเกดการใชงานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลมากย0งข�น

การศกษาและประเมนผลกระทบของการนาเทคโนโลย WiMAX เขาสชมชน ในระยะท0 3 ซ0งเปนระยะเวลาท0ส�นสดโครงการแลว จะสามารถเหนการเปล0ยนแปลงท0ชดเจนมากย0งข�น ดงน �น กรอบการวเคราะหในอนาคตควรคานงถงประเดนตอไปน�ประกอบดวย เชน

• อะไรคอเหตปจจยท0ทาใหเกดผลกระทบทางสงคม• ระบใหไดวาใครคอผไดรบผลกระทบ-ผไดรบผลประโยชน• ระบใหชดวาอะไรคอผลกระทบ กระทบอยางไร เวลาใด กบกลมคนกลมไหน• ระบความเช0อมโยงของผลกระทบกบการเปล0ยนแปลงทางสงคมของกลมคนกลมตางๆ และปฏสมพนธของการเปล0ยนแปลง

• สวสดการทางสงคม-เศรษฐกจเปล0ยนแปลงไปจากสภาพการณเดมอยางไร และเปรยบเทยบกบกรณไมมโครงการ

a. การวเคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจท �งน� ในการวเคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจ อาจใชรปแบบการศกษาของบรษท Boston consulting group จากด

เปนแนวทาง โดยศกษาปจจย 2 สวน ท �งสวนท0เปน ผลกระทบในฝ 0งของผรบเทคโนโลย และผใหเทคโนโลยหรอภาครฐท0จะตองเปนผจดหาโครงสรางพ�นฐานและบรการตางๆ มารองรบ โดยปจจยหลก 6 ปจจย ไดแก การพฒนาผลผลต ธรกจท0เกดข�นใหมการลงทนในโครงสรางพ�นฐาน การจางงาน และผลกระทบอ0นๆ ท �งทางตรงและทางออม รวมท �ง ภาษเงนไดท0สามารถเกบไดจากคนในทองท0

82

รปท� 5.1 รปแบบการศกษาผลกระทบทางเศรษฐกจของ THE BOSTON CONSULTING GROUP ท0มา: Towards A Connected World Socio-Economic Impact of Internet in Emerging Economies, THE BOSTON

CONSULTING GROUP, 2009

b. การวเคราะหผลกระทบทางสงคมสาหรบประเดนในการศกษาผลกระทบทางสงคม นอกจากประเดนท0กาหนดไวเบ�องตนจากการศกษาในระยะท0 1 แลว

อาจใชแนวทางของบรษท Boston ท0ทาการศกษาผลกระทบของการใชอนเทอรเนตในประเทศตางๆ เปนแนวทาง โดยเนนท0ผลกระทบทางสงคมใน 3 ดาน ไดแก (1) ประสทธภาพดานการเรยนการสอนในทกระดบช �น (2) รายไดและชวตความเปนอยของคนในชมชน และ (3) ดานสขภาพของคนในชมชน เปนสาคญ เพ0อดการเปล0ยนแปลงในภาพรวมของชมชนในท �ง 3 ดานดงกลาว และนาไปสการวเคราะหและอธบายถงการเปล0ยนแปลงท0เกดข�นจากการนาเทคโนโลย WiMAX เขาไปยงชมชนตอไปดงตวอยางในรปท0 5.2

รปท� 5.2 ประเดนการศกษาผลกระทบทางสงคมของ THE BOSTON CONSULTING GROUP ท0มา: Towards A Connected World Socio-Economic Impact of Internet in Emerging Economies, THE BOSTON

CONSULTING GROUP, 2009

83

c. การสารวจขอมลในอนาคตการสารวจขอมลในระยะท0 1 น� เปนการเกบขอมลโดยการสมภาษณและใชแบบสอบถาม โดยเนนท0การสมภาษณผท0ม

สวนเก0ยวของในฐานะผกาหนดนโยบายของหนวยงานในทกหนวยงานท0ทาการตดต �งระบบ WiMAX (ท �ง 45 แหง) เปนหลก แตท �งน� เน0องจากชวงระยะเวลาท0คณะวจยลงพ�นท0เพ0อสารวจขอมลน �น เปนชวงเวลาท0จากดผบรหารในหลายหนวยงานตดภาระกจไมสามารถมาใหขอมลดวยตนเองได ดงน �นจงควรมการนดหมายลวงหนาในระยะเวลาท0นานมากข�น (กอนลงพ�นท0ไมต0ากวา1 เดอน)

สาหรบการสารวจและเกบขอมลในอนาคตน �น เพ0อใหไดขอมลท0เปนประโยชนตอโครงการมากย0งข�น ควรมการจดประชม Focus Group ของผมสวนเก0ยวของ โดยแบงออกเปน 3 กลม ไดแก ผบรหาร ผปฏบตงานดานคอมพวเตอร และ ผใชงานท 0วไป เพ0อแลกเปล0ยนความคดเหนและประสบการณ ตลอดจนรวมกนกาหนดแนวทางและนโยบายในการบรหารและใชงานระบบ WiMAX ตอไปในอนาคต

84

เอกสารอางอง

1. ระบบเครอขายไรสาย, พ.ท.รศ.ดร.เศรษฐพงค มะลสวรรณ, 2550 2. มหาวทยาลยบรพา.2545, ทฤษฎการเปล0ยนแปลงทางสงคม.3. ประกายทพย โภคสวสด �, ไอท: ผลกระทบตอระบบการศกษา, งานเทคนค ฝายหอสมดมหาวทยาลย, มหาวทยาลยขอนแกน

4. กองวเคราะหผลกระทบส0งแวดลอม สานกงานนโยบายและแผนส0งแวดลอม.การประเมนผลกระทบทางสงคม.[ออนไลน]

5. รายงานการศกษาการประเมนผลกระทบของโครงการเครอขายคอมพวเตอรเพ0อโรงเรยนไทย (SchoolNet)6. แนวคดและประสบการณการพฒนาศนยบรการสารสนเทศชมชนในประเทศไทย (Thailand Community Telecenter)จดทาโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต, กนยายน 2546.

7. ผลการสารวจสถานภาพและความพรอมในการใชงานคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของโรงเรยน, นางสาววลภา สญราช, ดร.พนตา พงษไพบลย, ดร.กลชาต มทรพยหลาก, หนวยปฏบตการวจยเทคโนโลยเครอขาย (NTL), ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต.

8. อนรกษ ปญญานวฒน (มปป.) เอกสารประกอบการสอนระดบบณฑตศกษา เร0องแนวคดการประเมนโครงการมหาวทยาลยเชยงใหม

9. เยาวด รางชยกล วบลยศร (2546) การประเมนโครงการแนวคดและแนวปฏบต พมพคร �งท0 3 จฬาลงกรณมหาวทยาลย

10. แผนพฒนาจงหวด 4 ป พ.ศ.2553-2556 จงหวดแมฮองสอน [http://www.maehongson-strategy.net/index.php?option=com_content&view=article&id=43&Itemid=37]

11. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 แมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน,http://www.maehongson.go.th

12. กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, พ.ศ. 255113. แผนพฒนาจงหวด 4 ป พ.ศ.2553-2556 จงหวดแมฮองสอน http://www.maehongson-strategy.net/02_56.doc14. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน, หนา 69,74.15. สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร,[http://maehson.nso.go.th/nso/project/search/index.jsp?province_id=57]

16. สามะโนอตสาหกรรม พ.ศ. 2550 (ขอมลพ�นฐาน : นอกเขตเทศบาล) จงหวดแมฮองสอน สานกงานสถตแหงชาต 17. การสารวจเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร (ครวเรอน) พ.ศ. 2548-2549 สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร

18. การสารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร (ครวเรอน) พ.ศ. 2550 สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส0อสาร

19. รายงานสถตจงหวด พ.ศ. 2551 จงหวดแมฮองสอน จดทาโดยสานกงานสถตจงหวดแมฮองสอน20. สพฐ.ซ�อคอมฯ แจก ร.ร.ท 0วประเทศ 1 ต.ค., 14 กนยายน 2552. [http://blog.spufriends.com/spufcontent5/1379]21. The Communication Initiative Network, Information and Communication Technology in Rural Development:Summary 2000 http://www.comminit.com/en/node/275663/307

22. Anthony Gikandi Muriithi, Eric Bett, Sarah Ayeri Ogaleh, Information Technology for Agriculture and RuralDevelopment in Africa: Experiences from Kenya, Conference on International Research on Food Security,Natural Resource Management and Rural Development, Hamburg, Germany, 2009

85

23. www.buycoms.com/upload/coverstory/111/WiMax.html24. www.wimaxforum.org/25. www.intel.com/netcomms/technologies/WiMax26. www.WiMaxworld.com 27. http://center.prd.go.th/engineer/, พชย กตตนนท 27 กมภาพนธ 2551 (แกไข 17 ม.ค.2551) 28. http://www.tropentag.de/abstracts/full/740.pdf29. www.thaiedresearch.org/ (24 มกราคม 2550)30. http://www.huso.buu.ac.th/cai/Sociology/225101/Lesson13/31. www.guru-ict.com/guru/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=26

86

ภาคผนวก

แบบสอบถามสาหรบผบรหาร และ บคลากรในหนวยงาน“โครงการประเมนผลกระทบทางดาน socio-economics ของการนา WiMAX Technology

เขาสชมชน ระยะท� 1”โดย ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

..................................................................................

ขอมลของแบบสอบถามแบบสอบถามน� เปนสวนหน0งของโครงการนารองเพ0อสรางสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร ในบรบทของชมชนชนบท ดวยเทคโนโลยเครอขายไรสาย ภายใตโครงการไอทวลยเลย แมฮองสอน เฉลมพระเกยรตเน0องในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550 จดทาข�นเพ0อศกษาถงความร ความเขาใจ และ การรบรเก0ยวกบโครงการตดต �งระบบ WiMAX และเทคโนโลยเครอขายแบบไรสาย ตลอดจนความตองการและความคาดหวงตอการใชงานเทคโนโลย WiMAXในอนาคต เพ0อนาขอมลท0ไดมาเปนแนวทางในการปรบปรงการใหบรการระบบ WiMAX กจกรรมท0ควรดาเนนการ และมาตรการตางๆ ท0จะชวยสงเสรมใหเกดการพฒนาไปสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรในชมชนตอไป

ขอมลพ0นฐานช�อหนวยงาน..........................................................................................

ช�อผตอบแบบสอบถาม..........................................................................

ขอมลดานงบประมาณ1. งบประมาณท�หนวยงานทานไดรบสาหรบการจดซ0อและปรบปรงดานเทคโนโลยสารสนเทศตอป คอ

ประมาณ....................................................บาท ตอ ป ขอมลผตอบแบบสอบถาม

2. สถานภาพ ผบรหาร บคลากรดานคอมพวเตอร บคลากรในหนวยงาน อ0น (โปรดระบ) ....................................................................

3. ประสบการณการใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตของทาน คอ ...................... ป

4. เคร�องมอในการส�อสารและการรบรขอมลของทาน ไดแก (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

� โทรศพท � e-mail อเมล� โทรศพทมอถอ� จดหมาย� การสงขอความผานโทรศพทมอถอ หรอ คอมพวเตอร� ส0อสารผานระบบประชมทางไกล (audio/video conferencing)

87

� ส0อสารผานอนเทอรเนต (web forums and logs)� โทรศพทผานอนเทอรเนต (voice over Internet telephony)� อ0นๆ โปรดระบ.....................................................................................................................

5. ชองทางการการรบรขอมลขาวสารของทาน ไดแก (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

� หนงสอและหองสมด� โทรทศนและวทย� นตยสารและหนงสอพมพ� อนเทอรเนต/เวปไซต� โทรทศนและวทยผานอนเทอรเนต� อ0นๆ โปรดระบ...........................................................

6. กจกรรมสาหรบการพกผอน/ งานอดเรก ของทานไดแกอะไรบาง

� ดทว� ฟงเพลงและวทย� อานหนงสอพมพ นตยสาร หนงสอ� ทองอนเทอรเนต� ออกกาลงกาย� ดาวนโหลดหรอฟงเพลงออนไลน จากอนเทอรเนต� ทองเท0ยว� อ0นๆ โปรดระบ................................................................

ขอมลเก�ยวกบโครงการตดต 0งระบบ WiMAX 1. ทานทราบหรอไมวาจะมการนาระบบ WiMAX มาตดต 0งท�หนวยงาน / โรงเรยนของทาน

� ทราบ� ไมทราบ� ไมแนใจ

2. ทานรจกเทคโนโลยเครอขายแบบไรสาย (Wireless Network Communication) หรอไม

� รจก� ไมรจก� ไมแนใจ

3. ทานมความคดเหนอยางไร ถามการนาระบบอนเทอรเนตไรสายความเรวสง มาตดต 0งใหกบหนวยงาน /โรงเรยนของทาน โดยไมคดคาใชจายในการตดต 0งและใชงาน

� ยนดอยางย0ง

88

� ยนด� เฉยๆ� ไมตองการ เน0องจาก.....................................................................................................................

4. หลงจากท�หนวยงาน / โรงเรยนของทานมการเช�อมตอระบบเครอขายแบบไรสายความเรวสง (WiMAX)ทานคาดวาจะนาไปใชงานในดานใดบาง (ตอบไดมากวา 1 ขอ และเรยงลาดบสาคญสงสดเปนลาดบท� 1)

� พมพ / ปรนสงาน� จดเกบ / วเคราะหขอมล� จดทาการเรยนการสอนผานทางส0ออเลกทรอนกส (e-learning)� การประชมทางไกลผานระบบเครอขาย� รบสงขอมล� คนหาขอมล� จดเตรยมการเรยนการสอน� สงจดหมายอเลกทรอนกส� เลนเกมส� ดาวนโหลดโปรแกรม� อ0นๆ โปรดระบ..............................................................................................................................

5. ทานมความคาดหวงตอการใชงานระบบเครอขายไรสายความเรวสง (WiMAX) ในอนาคต อยางไร (ตอบไดมากวา 1 ขอ และเรยงลาดบสาคญสงสดเปนลาดบท� 1)

� ชวยพฒนาในเร0องการเรยนการสอนของโรงเรยน� ชวยพฒนาองคความรของคนในชมชน (ไดรบรขาวสารมากข�น)� ชวยพฒนาระบบเศรษฐกจของคนในชมชน� ชวยใหคนชมชนมสขภาพและความเปนอยดข �น (จากการรบรขาวสารดานสาธารณะสข)� ชวยพฒนาชมชนใหปนแหลงทองเท0ยว� ชวยลดปญหาการอพยพไปทางานนอกพ�นท0 (เกดการสรางงานในพ�นท0)� อ0นๆ โปรดระบ .............................................................................................................................

6. ปญหา/อปสรรค ในการเช�อมตอหรอใชงานระบบอนเทอรเนตของหนวยงาน / โรงเรยนทานในปจจบนไดแกอะไรบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

� ขาดแคลนอปกรณ เชน เคร0องคอมพวเตอร อปกรณเช0อมตอ ฯลฯ� ขาดบคลากรท0มความรดานคอมพวเตอรและอนเทอรเนต� ไมมชองทางเช0อมตออนเทอรเนต� ขาดงบประมาณสนบสนนดานการอบรมบคลากร� สภาพภมประเทศไมเอ�ออานวยตอการเช0อมตออนทอรเนต� ระบบโครงสรางพ�นฐานในพ�นท0ไมเอ�ออานวย เชน ระบบไฟฟา ระบบโทรศพท ฯลฯ

89

� บคลากรไมใหความสนใจตอเทคโนโลยสมยใหม� อ0นๆ โปรดระบ.............................................................................................................................

7. ทานคดวาการท�มระบบเครอขายไรสายความเรวสง (WiMAX) ใชในหนวยงานหรอชมชนของทาน จะมผลเสยหรอไม อยางไร

� ไมม โปรดขามไปตอบขอ 9� ม

8. ผลเสยท�ทานคาดวาอาจจะเกดจากการใชระบบเครอขายไรสายความเรวสง (WiMAX) ไดแกอะไรบาง(ตอบไดมากวา 1 ขอ และเรยงลาดบสาคญสงสดเปนลาดบท� 1)

� เวลาสาหรบครอบครวลดลง� เวลาในการไปพบปะญาตพ0นองและเพ0อนลดลง� การรวมกจกรรมของชมชนลดลง� วฒนธรรมจากตางถ0นเขามาแทนท0วฒนธรรมทองถ0น� ความไมปลอดภยของขอมลท0เปนความลบ� เคร0องคอมพวเตอรอาจมโอกาสตดไวรสมากข�น� ขอมลท0ไมเหมาะสมมการเผยแพรเขาสชมชนมากข�น� ทาใหเกดการใชอนเทอรเนตมากจนเกนไป (โรคตดอนเทอรเนต)� อาจเสยคาเช0อมตอและอปกรณตอพวงในราคาสง� อ0นๆ โปรดระบ..........................................................................................................................

9. เม�อมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร (ICT) เขามายงพ0นท� ทานคาดหวงวาประชากรในจ.แมฮองสอนจะมโอกาสไดรบการศกษาในโรงเรยนมากข0นหรอไม

� มากข�น� ไมมากข�น� ไมแนใจ

10. เม�อมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร (ICT) เขามายงพ0นท� ทานคาดหวงวาอตราการวางงานจะลดลงหรอไม

� ลดลง� ไมลดลง� ไมแนใจ

11. เม�อมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการส�อสาร (ICT) เขามายงพ0นท� ทานคดวาการประกอบอาชพของคนใน จ. แมฮองสอน จะเปล�ยนไปหรอไม (เชน จากเกษตรกรรมไปเปนทางานในบรษทท�ใชคอมพวเตอรแทน, คาขาย ฯลฯ)

� เปล0ยน� ไมเปล0ยน

90

� ไมแนใจ

12. กจกรรมท�ควรดาเนนการหรอเตรยมความพรอม เพ�อชวยใหการใชงานระบบ WiMAX ประสบความสาเรจมากย�งข0นในอนาคต ไดแกอะไรบาง

……………………………………………………………………………………………………………………………....................

……………………………………………………………………………………………………………………………....................

……………………………………………………………………………………………………………………………....................

……………………………………………………………………………………………………………………………....................

13. ขอเสนอแนะอ�นๆ

……………………………………………………………………………………………………………………………......................……………………………………………………………………………………………………………………………..................

*** ขอขอบคณสาหรบขอมลท�มคณคาของทาน ***....................................................................................................................

หากทานตองการขอมลเพ0มเตมกรณาตดตอ น.ส.อภญญา กมลสข หรอ น.ส.พมพฉตร แจมชดใจ ฝายวจยกลยทธและดชนอตสาหกรรม ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

112 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ต.คลองหน0ง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120

โทร 02-5646-900 ตอ 2355, 2362 โทรสาร 02-564-6860

91

แบบสอบถามสาหรบนกเรยน / นกศกษา “โครงการประเมนผลกระทบทางดาน socio-economics ของการนา WiMAX Technology

เขาสชมชน ระยะท� 1”โดย ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

..................................................................................

ขอมลของแบบสอบถามแบบสอบถามน� เปนสวนหน0งของโครงการนารองเพ0อสรางสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร ในบรบทของชมชนชนบท ดวยเทคโนโลยเครอขายไรสาย ภายใตโครงการไอทวลยเลย แมฮองสอน เฉลมพระเกยรตเน0องในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550 จดทาข�นเพ0อศกษาถงความร ความเขาใจ และ การรบรเก0ยวกบโครงการตดต �งระบบ WiMAX และเทคโนโลยเครอขายแบบไรสาย ตลอดจนความตองการและความคาดหวงตอการใชงานเทคโนโลย WiMAX ในอนาคต เพ0อนาขอมลท0ไดมาเปนแนวทางในการปรบปรงการใหบรการระบบ WiMAXกจกรรมท0ควรดาเนนการ และมาตรการตางๆ ท0จะชวยสงเสรมใหเกดการพฒนาไปสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรในชมชนตอไป

ขอมลผตอบแบบสอบถาม1. ช�อโรงเรยน...............................................................................................................................

2. ช�อผตอบแบบสอบถาม.................................................................ช �น.......................................

3. ใชคอมพวเตอรและอนเทอรเนตเปนหรอไม

� เปน

� ไมเปน4. ทานเรยนวชาคอมพวเตอรในช 0นเรยนมาเปนระยะเวลา ...................... ปวชาท0เรยน ไดแก (1) .................................................................................

(2) .................................................................................(3) .................................................................................(4) .................................................................................

5. ทานเรยนวชาคอมพวเตอรสปดาหละก�ช �วโมง

� 1-2 ช 0วโมง

� 3-4 ช 0วโมง

� 5-6 ช 0วโมง

� อ0นๆ ระบ..................................................

6. ทานคดวาช �วโมงเรยนวชาคอมพวเตอรในปจจบนเปนอยางไร

� นอยไป (ควรเปน........ช 0วโมง)

� มากไป (ควรเปน........ช 0วโมง)

� พอดแลว

92

7. ทานต 0งใจจะศกษาตอถงระดบใด

� ม.6 ¨ ปวช./ปวส.

� ปรญญาตร

� ปรญญาโท

� อ0นๆ ระบ......................................

8. เม�อจบการศกษาระดบสงสดแลว ทานอยากประกอบอาชพประเภทใด

� เกษตรกรรม

� คาขาย

� รบราชการ

� อาชพท0เก0ยวของกบคอมพวเตอร/ไอท

� อ0นๆ ระบ...................................................................................................................

9. ถาเลอกได ทานอยากทางานใน จ.แมฮองสอน หรอไม เพราะอะไร

� อยาก เพราะ.....................................................................................................................................

� ไมอยาก เพราะ..................................................................................................................................

10. อปกรณในการส�อสารและการรบรขอมลของทาน ไดแก (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

� โทรศพท

� e-mail อเมล

� โทรศพทมอถอ

� การสงขอความผานโทรศพทมอถอ หรอ คอมพวเตอร

� ส0อสารผานอนเทอรเนต เชน Hi5, Web blog ฯลฯ

� โทรศพทผานอนเทอรเนต

� จดหมาย

� อ0นๆ โปรดระบ..................................................................

11. ทานรบรขอมลขาวสารจากอะไรบาง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

� หนงสอและหองสมด

� โทรทศนและวทย

93

� นตยสารและหนงสอพมพ

� อนเทอรเนต/เวปไซต

� โทรทศนและวทยผานอนเทอรเนต

� อ0นๆ โปรดระบ...........................................................

12. กจกรรมสาหรบการพกผอน/ งานอดเรก ของทานไดแกอะไรบาง

� ดทว� ฟงเพลงและวทย� อานหนงสอพมพ นตยสาร หนงสอ� เลน/ใชอนเทอรเนต� ออกกาลงกาย� ดาวนโหลดหรอฟงเพลงออนไลน จากอนเทอรเนต� ทองเท0ยว� อ0นๆ โปรดระบ................................................................

13. โดยเฉล�ยใน 1 สปดาห ทานใชอนเทอรเนตมากนอยเพยงใด

� ไมไดใชเลย

� 1-3 ช 0วโมง

� 3-5 ช 0วโมง

� 5-10 ช 0วโมง

� อ0นๆ ระบ.......................................................

14. ทานใชอนเทอรเนตจากท�ใดมากท�สด (เรยงลาดบจากมากท�สด = 1, รองลงมา =2 และ 3 ตามลาดบ)

� บาน

� โรงเรยน/สถานศกษา

� อนเทอรเนตคาเฟ

� อ0นๆ ระบ.......................................................

15. ทานใชอนเทอรเนตในกจกรรมใดมากท�สด (เรยงลาดบจากมากท�สด = 1, รองลงมา =2 และ 3 ตามลาดบ)

� เลนเกม

� รบ-สงอเมล

94

� คนหาขอมล

� ดาวนโหลดเกม, รปภาพ, เพลง ฯลฯ

� ดทว/ภาพยนตออนไลน/ฟงเพลง

� ตดตามขาวสารตางๆ

� เรยนร/หาความร (e-learning)

� ซ�อ-ขาย หรอ แลกเปล0ยน สนคา

� เขยนไดอาร0/สรางบลอค

� อ0นๆ ระบ........................................................

16. ทานใชอนเทอรเนตในกจกรรมใดมากท�สด (เรยงลาดบจากมากท�สด = 1, รองลงมา =2 และ 3 ตามลาดบ)

� เลนเกม

� รบ-สงอเมล

� คนหาขอมล

� ดาวนโหลดเกม, รปภาพ, เพลง ฯลฯ

� ดทว/ภาพยนตออนไลน/ฟงเพลง

� ตดตามขาวสารตางๆ

� เรยนร/หาความร (e-learning)

� ซ�อ-ขาย หรอ แลกเปล0ยน สนคา

� เขยนไดอาร0/สรางบลอค

� อ0นๆ ระบ........................................................

17. ทานคดวาการใชอนเทอรเนตจะมผลในดานลบหรอไม อยางไร

� ไมม

� ม ไดแก (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

� ตดเกมออนไลน

� สนใจการเรยนนอยลง

� กออาชญากรรมทางคอมพวเตอร

� เกดการแพรกระจายของส0อลามก/อนาจาร

95

� ปญหาการหลอกลวงทางอนเทอรเนต

� เกดการละเมดขอมลสวนบคลและความเปนสวนตวบนอนเทอรเนต

� ถกกลนทางวฒนธรรม

� เกดการใชถอยคาหยาบคาย/ขอความไมสมควร

� อ0นๆ ระบ..............................................

18. ขอเสนอแนะอ�นๆ………………………………………………………………………………….............................................................………………...............................………………………………………………………………...................................

*** ขอขอบคณสาหรบขอมลท0มคณคาของทาน ***

96

คณะนกวจย

1. ดร.กษตธร ภภราดย ท0ปรกษาโครงการ2. ดร.กตต วงศถาวราวฒน ท0ปรกษาโครงการ 3. น.ส.อภญญา กมลสข นกวจย4. น.ส.พมพฉตร แจมชดใจ นกวจย 5. ดร.ชาล วรกลพพฒน นกวจย

97

(ราง)่ รายงานฉบับสมบูรณ์...

Documents

Transcript of (ราง)่ รายงานฉบับสมบูรณ์...