คำนำ ชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส จดทำขนเพอใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนการสอน วชาเคม 4 ชนมธยมศกษาปท 5 สาระท 2 วทยาศาสตรกายภาพ มาตรฐาน ว 2.1 สาระเพมเตม สาระเคม เรอง กรด-เบส โดยการจดกระบวนการเรยนรแบบสบเสาะหาความร เปนชดกจกรรมการเรยนรทเนนใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรงในการสบคนขอมลฝกการคดวเคราะห เหมาะสมกบวยและความสามารถของนกเรยน สามารถใชในการซอมเสรมใหกบนกเรยน กรณทนกเรยนขาดเรยนหรอเรยนชา และนกเรยนสามารถนำความรทไดจากการทำกจกรรมไปปรบใชในชวตประจำวนได ชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส ใชเวลาศกษา 2 ชวโมง ประกอบดวยเนอหา - ความหมายของกรดและเบสตามทฤษฎกรด-เบสอารเรเนยส เบรนสเตด-ลาวร และลวอส - ความหมายคกรด-เบส ผจดทำหวงเปนอยางยงวาชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและ คกรด-เบสน จะเปนประโยชนสงสดในการศกษา เพอใหกจกรรมการเรยนการสอนบรรลจดมงหมาย ดานความร ดานทกษะ/กระบวนการทางวทยาศาสตร ดานคณลกษณะอนพงประสงค/จตวทยาศาสตรและสมรรถนะสำคญของผเรยน ทกำหนดไวอยางมประสทธภาพ

มะลวลย ไชยโย

สารบญ เรอง หนา

คำนำ................................................................................................... ................................................ ก สารบญ............................................................................................... ................................................. ข คำแนะนำการใชชดกจกรรมการเรยนร สำหรบนกเรยน..................................................................... 1 มาตรฐานการเรยนร/ผลการเรยนร..................................................................................................... 3 จดประสงคการเรยนร......................................................................................... ................................ 5 แบบทดสอบกอนเรยนชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส………………… 6 กระดาษคำตอบแบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและ คกรด-เบส……………………………………………………………………………………………………………………………

8

ใบความรท 1.1 เรอง ทฤษฎกรด-เบส……………………………………………………………………………..……… 9 ใบกจกรรมท 1.1 เรอง ทฤษฎกรด-เบส………………………………………………………………..………….……… 14 ใบความรท 1.2 เรอง คกรด-เบส…………………….……………………………………………….……………………… 17 ใบกจกรรมท 1.2 เรอง คกรด-เบส……………………………….……………...…………….…….………..…………… 19 ใบกจกรรมท 1.3 เรอง ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส……..………………………………………………………. 21 ใบกจกรรมท 1.4 เรอง สรปความรโดยใชแผนผงความคด.……………………………………..……….………… 23 แบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส……………….… 25 กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและ คกรด-เบส…………………………………………………………………………………………………………………………… บรรณานกรม…………………………………………………………………………………………………………………………

27 28

[1]

ชดกจกรรมการเรยนรทนกเรยนจะไดศกษาตอไปน เปนชดกจกรรมการเรยนร

เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส มงเนนใหนกเรยนไดรบการพฒนาความร และความเขาใจเกยวกบทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส โดยฝกการใชคำถามและทกษะการสบเสาะหาความร เพอใหนกเรยนไดคด และลงมอปฏบตกจกรรมตามทกำหนดใหดวยตนเอง การใชเอกสารนใหเกดประโยชนสงสด นกเรยนควรปฏบตตามขนตอนทกำหนดไวในชดกจกรรมการเรยนรตามลำดบ ดงน

1. นกเรยนอานคำแนะนำการใชชดกจกรรมการเรยนร และปฏบตตามอยางตงใจ 2. นกเรยนทำแบบทดสอบกอนเรยน ในชดกจกรรมการเรยนรเลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและ

คกรด-เบส จำนวน 10 ขอ 3. นกเรยนแบงกลม กลมละ 3–4 คน โดยคละความสามารถนกเรยนเกง ปานกลาง และออน เพอใหนกเรยนไดชวยเหลอกนและแลกเปลยนประสบการณกนภายในกลม ใหทกกลมเลอก ประธาน เลขานการ และแบงหนาทในกลมของนกเรยนอาจเปนดงน คนท 1 อานขนตอนการทำกจกรรมและอธบายรายละเอยดใหเพอนรบทราบ คนท 2 จดเตรยมอปกรณและเกบอปกรณและเปนผนำในการทำกจกรรม คนท 3 จดบนทกและเขยนขอสรปทไดจากการทำกจกรรม คนท 4 เปนผนำวเคราะห สรปผลการทำกจกรรมและนำเสนอผลงาน และใหเพอนมสวนรวมในการวเคราะห แสดงความคดเหน จนไดขอสรปทสมาชกกลมยอมรบ สมาชกทกคนตองทำความเขาใจกบผลงานของตนเอง และพรอมทจะเปนตวแทนกลมนำเสนอผลงานของกลม 4. นกเรยนรวมกนอภปรายซกถามใหเขาใจเกยวกบวธการ ขนตอนและบทบาทของนกเรยน ตลอดจนขอสงสยอนๆ 5. ขณะเรยน นกเรยนตองปฏบตกจกรรมตามลำดบทกขนตอนทกำหนดใหความรวมมอ ในการปฏบตตามขอตกลงของกลม รบผดชอบปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายโดยสมาชกทกคนในกลมตองมสวนรวมในการปฏบตกจกรรมใหบรรลผลสำเรจตามวตถประสงค หากมขนตอนใดไมเขาใจใหสอบถามคร

คำแนะนำการใชชดกจกรรมการเรยนร

สำหรบนกเรยน

[2]

6. นกเรยนสามารถศกษาดวยตนเองโดยอาศยความซอสตยตอตนเอง ไมเขาใจใหยอนกลบไปศกษาเนอหาใหม จะทำใหนกเรยนเขาใจบทเรยนยงขน แลวกลบมาทำใบกจกรรมท 1.1–1.4 อกครง 7. นกเรยนตองรกษาเวลาในการทำกจกรรมแตละขนตอนใหทนเวลาทกำหนด

8. สำหรบชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส ครประเมนผลงานนกเรยนจากใบบนทกกจกรรมท 1.1-1.4

9. นกเรยนทำแบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและ คกรด-เบส จำนวน 10 ขอ ซงอยทายชดกจกรรมการเรยนร 10. นกเรยนประเมนตนเองโดยตองพยายามตอบคำถามดวยความตงใจ เพราะคำถามในชดกจกรรมการเรยนรไมใชขอสอบแตเปนสวนหนงของการเรยนร

บทบาทของนกเรยน 1. บทบาทของผนำกลม 1.1 ควบคมดแลการดำเนนกจกรรมในกลมใหเปนไปตามขนตอนทกำหนด 1.2 เปนผนำในการวางแผนการศกษาชดกจกรรมการเรยนรรวมกนในกลม 1.3 รบชดกจกรรมการเรยนรแจกสมาชกในกลม และเกบสงครเมอใชเสรจแลว 1.4 เปนผประสานงานกบครเมอพบปญหาหรอขอสงสย 2. บทบาทสมาชกในกลม 2.1 ปฏบตกจกรรมดวยความตงใจ เพอใหเสรจทนเวลาทกำหนด 2.2 ศกษาใบความรท 1.1-1.2 ทำใบกจกรรมท 1.1-1.5 และทำแบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรมการเรยนรดวยความตงใจและเตมความสามารถโดยไมรบกวนเพอนในกลม 2.3 ในการทำงานนกเรยนสามารถปรกษากนได รวมมอในการปฏบตกจกรรมกลม และเสนอความคดเหนในการอภปรายความรไดอยางเตมท

[3]

มาตรฐานการเรยนร/ผลการเรยนร สาระท 2 วทยาศาสตรกายภาพ มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสมบตของสสาร องคประกอบของสสาร ความสมพนธระหวางสมบต

ของสสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค หลกและธรรมชาต ของการเปลยนแปลงสถานะของสสาร การเกดสารละลาย และการเกดปฏกรยาเคม

สาระเคม 2. เขาใจการเขยนและการดลสมการเคม ปรมาณสมพนธในปฏกรยาเคม อตราการ

เกดปฏกรยาเคม สมดลในปฏกรยาเคม สมบตและปฏกรยาของกรด–เบส ปฏกรยารดอกซและเซลลเคมไฟฟา รวมทงการนำความรไปใชประโยชน

ผลการเรยนร 1. ระบ และอธบายวาสารเปนกรดหรอเบสโดยใชทฤษฎกรด–เบสของอารเรเนยส เบรนส

เตด–ลาวร และลวอส 2. ระบคกรด-เบสของสารตามทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด-ลาวร

สาระสำคญ

ทฤษฎกรด-เบสของอารเรเนยส มใจความวา กรด คอ สารทละลายนำแลวแตกตวใหไฮโดรเจนไอออน สวนเบสคอสารทละลายนำแลวใหไฮดรอกไซดไอออน ทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด-ลาวร มใจความวา กรด คอ สารทใหโปรตอน สวนเบสคอสารทรบโปรตอน สารคใดทใหและรบโปรตอนกนเรยกวาคกรด-เบส ทฤษฎกรด-เบสของลวอส มใจความวา กรด คอ สารทสามารถรบคอเลกตรอน สวนเบสคอสารทสามารถใหคอเลกตรอน สารบางชนดใหและรบโปรตอนไดจงเปนไดทงกรดและเบส เรยกวา สารแอมโฟเทอรก ตามทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด-ลาวร

โมเลกลหรอไอออนทเปนคกรด-เบสกน จะมโปรตอนตางกนอย 1 โปรตอน

[4]

BF

FF

NH3+F

FF

B NH3

กรด เบส

HCl + H 2 O H 3 O + + Cl -

ให H +

รบ H +

คกรด1-เบส1

H2S + H 2 3 O + + HS -

ให H +

รบ H +

กรด1 กรด2 เบส2 เบส1

O H

คกรด2-เบส2

สาระการเรยนร สารททำปฏกรยากบนำจะไดไฮโดรเนยมไอออนจะแสดงสมบตเปนกรด และสารททำปฏกรยา

กบนำแลวไดไฮดรอกไซดไอออนจะแสดงสมบตเปนเบส ทฤษฎกรด-เบสของอารเรเนยส มใจความวา กรด คอ สารทละลายนำแลวแตกตวให

ไฮโดรเจนไอออน เชน HCl (g) ⎯⎯ →⎯OH2 H+ (aq) + Cl- (aq) สวนเบส คอ สารทละลายนำแลว

ใหไฮดรอกไซดไอออน เชน NaOH (s) ⎯⎯ →⎯OH2 Na+ (aq) + OH- (aq)

ทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด-ลาวร มใจความวา กรด คอ สารทใหโปรตอน สวนเบสคอสารทรบโปรตอน เชน

HCl เปนสารทใหโปรตอน (H+) ดงนน HCl จงเปนกรด H2O เปนสารทรบโปรตอน (H+) ดงนน H2O จงเปนเบส

ทฤษฎกรด-เบสของลวอส มใจความวา กรด คอ สารทสามารถรบคอเลกตรอน สวนเบส คอ สารทสามารถใหคอเลกตรอนเชน

และทฤษฎกรด-เบส สามารถเขยนแผนภาพแสดงคกรด-เบสได และระบคกรด-เบสได โดยค

กรดจะม ไฮโดรเจนไอออนเพม 1 และคเบสจะมไฮโดรเจนไอออนลดลง 1 สามารถเขยนแผนภาพไดดงน

[5]

จดประสงคการเรยนร ดานความร 1. ระบ และอธบายวาสารเปนกรดหรอเบสโดยใชทฤษฎกรด–เบสของอารเรเนยส เบรนสเตด–ลาวร และลวอส

ดานทกษะแหงศตวรรษท 21/ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร 1. ความรวมมอ การทำงานเปนทมและภาวะผนำ 2. การคดอยางมวจารณญาณและการแกปญหา/ 1. การตความหมายขอมลและลงขอสรป

คณลกษณะอนพงประสงค/จตวทยาศาสตร 1. ความใจกวาง 2. การใชวจารณญาณ สมรรถนะสำคญของผเรยน 1. ความสามารถในการสอสาร 2. ความสามารถในการแกปญหา

[6]

คำชแจง เลอกคำตอบทถกทสด แลวทำเครองหมาย X ในกระดาษคำตอบ

1. กำหนดปฏกรยาตอไปน HPO4

2- +NH4+ H2PO4

- + NH3 ขอใดถกตองตามทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด-ลาวร ก. HPO4

2- เปนกรด สวนNH4+ เปนเบส

ข. HPO42- เปนกรด สวนNH3 เปนเบส

ค. NH4+ และ NH3 เปนกรดทงค

ง. HPO42- เปนเบส สวน H2PO4

- เปนกรด 2. กรดซลฟวรกทำปฏกรยากบกรดไพโรซลฟวรก ดงสมการ

H2SO4 + H2S2O7 H3SO4+ + HS2O7

- โมเลกลและไอออนคใดในปฏกรยาทำหนาทเปนกรด ก. H2SO4 และ H3SO4

+ ข. H2SO4 และ H2S2O7 ค. H2S2O7 และ HS2O7

- ง. H2S2O7 และ H3SO4+

3. โมเลกลหรอไอออนใดทไมสามารถทำหนาทเปนกรดได คอ ก. HSO4

- ข. H2O ค. CH4 ง. NH4+

4. จากทฤษฎเกยวกบกรด-เบส ของอารเรเนยสและเบรนสเตด-ลาวร สารกลมใดทจดวาเปนเบสทกตว ก. CO3

2- , HPO32- , Cl- , NH4

+

ข. Na+ , Ca(OH)2 , NO3- , NH3

ค. OH- , HCO3- , SO4

2- , NH3 ง. KOH , H2PO4

- , H3O+ , SO32-

แบบทดสอบกอนเรยนชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส

จำนวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

[7]

5. สารตอไปน ขอใดทำหนาทไดทงกรดและเบส ก. HC2O4

2- ข. CO32- ค. CN - ง. H2SO4

6. จากสารตอไปน คใดเปนคกรด-คเบสกน ก. H2S และ HS- ข. H2O และ OH- ค. NH3 และNH4

+ ง. ทง ก , ข และ ค 7. กรดซลฟวรกทำปฏกรยากบกรดไพโรซลฟวรก ดงสมการ

H2SO4 (aq) + H2S2O7 (aq) H3SO4+ (aq)+ HS2O7

- (aq) โมเลกลและไอออนคใดในปฏกรยาททำหนาทเปนเบส ก. H2SO4และ H3SO4

+ ข. H2SO4และ H2S2O7 ค. H3SO4

+และ HS2O7- ง. H2S2O7 และ HS2O7

-

8. จากปฏกรยาตอไปน

H2PO3- (aq) + H2O (l) H3O+ (aq) + HPO3

2- (aq) HS- (aq) + H2O (l) H3O+ (aq) + HS- (aq)

ไอออนในขอใดเปนคกรด-เบส ซงกนและกน ก. H2PO3

- และ HPO32- ข. H2PO3

- และ H3O+ ค. H3O+ และ S2- ง. H3O+ และ HS-

9. จงบอกสารทเปนคเบสของกรดตอไปน HCO3

- , HPO42- , HS-

ก. H2CO3 , PO43- , H2S ข. CO3

2-, H2PO4- , S2-

ค. H2CO3 , H2PO4- , H2S ง. CO3

2- , PO43- , S2-

10. ขอใดเปนคกรดของเบสตอไปนตามลำดบ HSO4

- , NH3 , HS- ก. H2SO4 , NH2

- , H2S ข. SO42-, NH4

+ , S2- ค. H2SO4 , NH4

+ , H2S ง. SO42- , NH2

- , S2-

[8]

ชอ-สกล ………………...……….………..……….……..กลม…......…ชน…….....….เลขท……..……….

ขอ ก ข ค ง 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนน

คะแนนเตม คะแนนทได 10

ระดบคณภาพ

เกณฑการตดสน

กระดาษคำตอบแบบทดสอบกอนเรยน ชดกจกรรมการเรยนร

เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส จำนวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

9 - 10 คะแนน ไดระดบดมาก 7 - 8 คะแนน ไดระดบด 5 - 6 คะแนน ไดระดบพอใช 0 - 4 คะแนน ไดระดบปรบปรง

[9]

ในการทจะใหนยามของกรด-เบส และในการจำแนกสารตางๆ วาเปนกรดหรอเบสนน นกวทยาศาสตร ไดศกษา ตงทฤษฎกรด-เบส ขนหลายทฤษฎดวยกน ทฤษฎกรด-เบสทสำคญมดงน 1.ทฤษฎกรด-เบสของอารเรเนยส อารเรเนยส เปนนกวทยาศาสตรชาวสวเดน ไดตงทฤษฎกรด-เบส ในป ค.ศ. 1887 (พ.ศ. 2430) อารเรเนยส ศกษาสารทละลายนำ (Aqueous solution) และการนำไฟฟาของสารละลายนน เขาพบวาสารอเลกโทรไลต จะแตกตวเปนไอออน เมอละลายอยในนำ และใหนยาม กรด ไววา “กรด คอ สารทเมอละลายนำแลวแตกตวใหไฮโดรเจนไอออน” เชน

HCl (aq) ⎯⎯ →⎯OH2 H+ (aq) + Cl- (aq)

HClO4(aq) ⎯⎯ →⎯OH2 H+ (aq) + ClO4

- (aq)

HNO3 (aq) ⎯⎯ →⎯OH2 H+ (aq) + NO3

- (aq) “เบส คอ สารทละลายนำแลวแตกตวใหไฮดรอกไซดไอออน” เชน

NaOH (s) ⎯⎯ →⎯OH2 Na+ (aq) + OH- (aq)

Ca(OH)2 (s) ⎯⎯ →⎯OH2 Ca2+ (aq) + 2OH- (aq)

KOH (s) ⎯⎯ →⎯OH2 K+ (aq) + OH- (aq)

NH4OH (l) ⎯⎯ →⎯OH2 NH4

+ (aq) + OH- (aq) ขอจำกดของทฤษฎกรด-เบส อารเรเนยส

• ทฤษฎกรด-เบส อารเรเนยส จะเนนเฉพาะการแตกตวในนำ ใหเปน H+ และ OH- ไมรวมถงตวทำละลายอนๆ ทำใหอธบายความเปนกรด-เบสไดจำกด

• สารทจะเปนกรดไดตองม H+ อยในโมเลกล และสารทจะเปนเบสไดกตองม OH- อยในโมเลกล

2. ทฤษฎกรด-เบส ของเบรนสเตต-เลาร โจฮนส นโคลสเบรนสเตด นกเคมชาวเดนมารก และ โทมสมารตน ลาวร นกเคมชาวองกฤษ ไดศกษาการใหและรบโปรตอนของสาร เพอใชในการอธบายและจำแนกกรด-เบสไดกวางขน และไดตงทฤษฎกรด-เบสขนในป ค.ศ.1923 (พ.ศ.2466) กรด คอ สารทสามารถใหโปรตอนกบสารอนๆ ได (Proton donor) เบส คอ สารทสามารถรบโปรตอนจากสารอนได (Proton acceptor)

ใบความรท 1.1 เรอง ทฤษฎกรด-เบส

[10]

พจารณาตวอยางตอไปน 1.

ดงนน HCl เปนกรด เพราะเปนสารทใหโปรตอน (H+)

H2O เปนเบส เพราะเปนสารทรบโปรตอน (H+) 2.

ดงนน H2O เปนกรด เพราะเปนสารทใหโปรตอน (H+) NH3 เปนเบส เพราะเปนสารทรบโปรตอน (H+) จากปฏกรยาทง 2 ปฏกรยา จะมสารทใหและรบโปรตอนในแตละปฏกรยา และม H3O+ และ OH- เกดขน แตบางปฏกรยาอาจจะไมมสารทงสองชนดนเลย ทฤษฎนกยงคงอธบายได เชน

3.

ดงนน NH4

+ เปนกรด NH2

- เปนเบส

NH4+ + NH2- NH3 + NH3

ให H+

รบ H+

HCl + H 2 O H 3 O + + Cl -

ให H +

รบ H +

รบ H +

ให H +

H 2 O + NH 3 NH 4 + + OH -

[11]

ตวอยางอนๆ ไดแก

4.

5.

6.

ขอจำกดของทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตต-ลาวร ทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด-ลาวร ใชอธบายสมบตของกรด-เบส ไดกวางกวาทฤษฎของอารเรเนยส แตยงมขอจำกดคอ สารทจะทำหนาทเปนกรดจะตองมโปรตอนอยในสารนน

สารทเปนไดทงกรดและเบส(Amphoteric) สารบางตวทำหนาทเปนทงกรด เมอทำปฏกรยากบสารตวหนง และทำหนาทเปนเบส เมอทำปฏกรยากบอกสารหนง นนคอเปนไดทงกรดและเบส สารทมลกษณะนเรยกวา สารแอมโฟเทอรก(Amphoteric) เชน H2O , HCO3

- เปนตน

รบ H +

ให H +

H 2 O (l) + CN - (aq) HCN(aq) + OH - (aq) กรด เบส

เบส กรด HS - (aq) + H 2 O(l) H 3 O + (aq) + S 2- (aq)

ให H +

รบ H +

รบ H +

ให H +

HCl (l) + HCO 3 - (aq) H 2 CO 3 (aq) + Cl - (aq)

กรด เบส

[12]

กรณของ H2O

ในกรณน H2O เปนกรดเมอทำปฏกรยากบ NH3 และเปนเบสเมอทำปฏกรยากบ NH4

+ กรณของ HCO3

-

ในกรณน HCO3

- เปนเบสเมอทำปฏกรยากบ HCl และเปนกรดเมอทำปฏกรยากบ OH- ดงนนอาจจะสรปไดวา สารทเปนแอมโฟเทอรก ถาทำปฏกรยากบสารทใหโปรตอนไดดกวา ตวมนเองจะรบโปรตอน (ทำหนาทเปนเบส) แตถาไปทำปฏกรยากบสารทใหโปรตอนไดไมด ตวมนเองจะเปนตวใหโปรตอนกบสารนน (ทำหนาเปนกรด) 3. ทฤษฎกรด-เบสของลวอส ในป ค.ศ. 1923 (พ.ศ. 2466) ลวอสไดเสนอนยามของกรดและเบสดงน กรด คอ สารทสามารถรบอเลกตรอนค จากเบส แลวเกดพนธะโคเวเลนต เบส คอ สารทสามารถใหอเลกตรอนคในการเกดพนธะโคเวเลนต

เบสกรด NH4+ + H2O(l) H3O+(aq) + NH3

ให H+

รบ H+

H 2 O + NH 3 NH 4 + + OH -

ให H +

รบ H + เบส กรด

รบ H +

ให H +

HCl (l) + HCO 3 - (aq) H 2 CO 3 (aq) + Cl - (aq)

กรด เบส

รบ H +

ให H +

HCO 3 - (aq)+ OH - (aq) H

2 O (l) + CO 3 2- (aq) กรด เบส

[13]

ปฏกรยาระหวางกรด-เบส ตามทฤษฎน อธบายในเทอมทมการใชอเลกตรอนครวมกน กรดรบอเลกตรอนเรยกวาเปน Electrophile และเบสใหอเลกตรอนเรยกวาเปน Nucleophile และตามทฤษฎนสารทเปนเบสตองมอเลกตรอนคอสระ เชน

ในกรณน NH3 เปนเบส มอเลกตรอนค 1 ค จะใหอเลกตรอนคกบกรดในการเกดพนธะ โคเวเลนต และ BF3 รบอเลกตรอนจาก NH3 ดงนน BF3 จงเปนกรด ทฤษฎของลวอสนมขอดคอ สามารถจำแนกกรด-เบส ทไมมทง H+หรอ OH- ในสารนน และแมวาสารนนไมไดอยในรปสารละลายแตอยในสถานะกาซกสามารถใชทฤษฎลวอสอธบายความเปนกรดเบสได

ตวอยางอนๆ เชน

เมอเพอนๆ ศกษาใบความรท 1.1 แลว เพอนๆ ลองทำใบกจกรรมท 1.1 กนเลยดกวาครบ... สๆ

BF

FF

NH3+F

FF

B NH3

กรด เบส

เบสกรด

+CH3

ClCl

ClAl O

CH3 CH3

CH3OAl

ClClCl

+-

SnCl4 + Cl-2 SnCl62-

กรด เบส

เบสกรด

NH3]+ NH3Ag+ 2 Ag[H3N +

[14]

คำชแจง รวมกนแสดงความคดและตอบคำถามใหถกตอง (ใชเวลา 10 นาท)

1. คำศพททควรร

1.1 ทฤษฎกรด-เบส อารเรเนยส =……………….……………..………………………………….……… 1.2 ทฤษฎกรด-เบสเบรนสเตด-ลาวร =…………….…………………………………………………………… 1.3 ทฤษฎกรด-เบส ลวอส =……………….……………………………………..………………….

2. จงแสดงสมการการแตกตวในนำของสารตอไปน และบอกดวยวาในสารละลายมไอออนและโมเลกลชนดใดบาง

2.1 กรดไฮโปคลอรส(HClO) เปนอเลกโทรไลตออน สมการ(1)…………………………………………………………………………ผลตภณฑทไดคอ.…………………….………

2.2 กรดไนตรก(HNO3) เปนอเลกโทรไลตแก สมการ(2)…………………………………………………………………………ผลตภณฑทไดคอ.…………………….………

จากผลตภณฑทงสองสมการ2.1 และ 2.2 ไดเหมอนกนคอ………………………………………....…….. สรปไดวา สารละลายกรด แตกตวใหไอออน……………………………………………………………….…….………….

2.3 แอมโมเนย (NH3) เปนอเลกโทรไลตออน สมการ(3)…………………………………………………………………………ผลตภณฑทไดคอ.……………….………….…

2.4 แบเรยมไฮดรอกไซด (Ba(OH) 2) เปนอเลกโทรไลตแก สมการ(4)…………………………………………………………………………ผลตภณฑทไดคอ.……………………….….…

จากผลตภณฑทงสองสมการ2.3 และ 2.4 ไดเหมอนกนคอ……………………………………………..…. สรปไดวา สารละลายเบส แตกตวใหไอออน………………………………………………………………………………….

รายชอสมาชกกลม กลมท.........ชอกลม......................................ชนมธยมศกษาปท ...........หอง..........

1. ..................................................................เลขท .....................ประธาน 2. ..................................................................เลขท .....................เลขานการ 3. ..................................................................เลขท .....................สมาชก 4. ..................................................................เลขท .....................สมาชก

ใบกจกรรมท 1.1 เรอง ทฤษฎกรด-เบส

[15]

3. ทฤษฎกรด-เบส อารเรเนยสนยามวา กรด คอ………………………………………………………………………………………………………………………. เบส คอ…………………………………………………………………………….…………………………………….…… สมการทวไปของกรด คอ…………………………………………………………….…….……………..………………………… สมการทวไปของเบส คอ……………………………………………………………………………….…………………………… 4. ทฤษฎกรด-เบสเบรนสเตด-ลาวร นยามวา กรด คอ…………………………………………………………………………………….………………………………… เบส คอ…………………………………………………………………………….………………………………………… สมการทวไป คอ………………………………………….…………………………………………………………………………… 5. ทฤษฎกรด-เบส ลวอส นยามวา กรด คอ………………….…………………………………………………………………………………………………… เบส คอ………………………………………………..……………………………………………………………………… สมการทวไป คอ…………………..…………………………………………………………………………………………………… 6. กรดและเบสตามทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด–ลาวร แตกตางจากทฤษฎกรด-เบสของ อารเรเนยสอยางไร ………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 7. จากการทดสอบความเปนกรด-เบส ของสารตาง ๆ ในชวตประจำวนดวยกระดาษลตมส ได ขอมลดงตาราง

สารละลาย การเปลยนสกระดาษลตมส ความสวางของหลอดไฟ A B C D E

ไมเปลยนส สแดง สนำเงน

สนำเงน สแดง ไมเปลยนส

สนำเงน สแดง

สวางมาก สวางเลกนอย

สวางมาก ไมสวาง

สวางเลกนอย สารละลายใดมไอออนชนดเดยวกน และเปนไอออนชนดใด เพราะเหตใด ………………………………………………………………………………………………………..………………………………………

[16]

8. สารตงตนในสมการตอไปน สารใดเปนกรด และสารใดเปนเบส ตามทฤษฎกรดเบสอารเรเนยส และ เบรนสเตด-เลาร 8.1 CH3COO- + HCN CH3COOH + CN-

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8.2 H2PO4

- + NH3 HPO42- + NH4

+

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8.3 HClO + CH3NH2 CH3NH3

+ + ClO-

………………………………………………………………………………………………….………..………………………………….. 8.4 CO3

2- + H2O HCO3- + OH-

…………………………………………………………………………………………….……………….………………………………… 9. จงเขยนสมการทแสดงวา HPO4

2- และ H2O เปนไดทงกรดและเบส ………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 10. สารละลาย NH4Cl เปนกรด สวยสารละลาย NaHS และสารละลาย Na3PO4 เปนเบส จงแสดงปฏกรยาระหวางไอออนตอไปนกบนำ 5.1 NH4

+

………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5.2 HS- ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5.3 PO4

3-

………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 11. ปฏกรยาตอไปน

สารใดเปนกรด หรอ เบส ตามทฤษฎกรด-เบส ของลวอส เพราะเหตใด

………………………………………………………………………………………………………..………………………………………

NH 3 ] + NH 3 Ag + 2 Ag [H 3 N +

[17]

คกรด-เบส (Acid-Base pair)

จากปฏกรยาของกรดกบเบสทกลาวถงแลวตามทฤษฎของเบรนสเตด-ลาวร จะเหนวาในปฏกรยาหนงๆ อาจจะจดคกรด-เบสได 2 คดวยกน

ให H+

ตวอยางท 1 NH3 + H2O NH+4 + OH-

H2O เปนคกรดของ OH- NH3 เปนคเบสของ NH+

4 OH- เปนคเบสของ H2O NH+

4 เปนคกรดของ NH3

ให H+ ตวอยางท 2 CH3COOH + H2 O H3O++ CH3COO-

กรด1 เบส2 กรด2 เบส1 CH3COOH เปนคกรดของ CH3COO- H2O เปนคเบสของ H3O+

CH3COO- เปนคเบสของ CH3COOH H3O+ เปนคกรดของ H2O

คกรด1-เบส1

H2S + H 2 3 O + + HS -

ให H +

รบ H +

กรด1 กรด2 เบส2 เบส1

O H

คกรด2-เบส2

ใบความรท 1.2 เรอง คกรด-เบส

เบส1 กรด1 กรด2 เบส2

[18]

ตวอยางท 3 ใหเขยนคกรด-เบสของสารตอไปน ก. คเบสของ H2O และ HNO3 ข. คกรดของ SO4

2- และ C2H3O2-

คำตอบ ก. คเบสของ H2O และ HNO3 คอ OH- และ NO3- ตามลำดบ

ข. คกรดของ SO42- และ C2H3O2

- คอ HSO4- และ HC2H3O2 ตามลำดบ

ตวอยางท 4สารคใดตอไปน ขอใดเปนคกรด - เบสกนบาง ก. H2O และ OH- ง. NH4

+ และ NH3 ข. H3O+ และ OH- จ. H2CO3 และ CO3

2- ค. H2PO4

- และ HPO42-

คำตอบ ขอ ก , ค และ ง เปนคกรดเบสกน ขอ ข และ จ ไมเปนคกรดเบสกน

ตวอยางท 5 ตารางแสดงตวอยางคกรด-เบส

คกรด คเบส คกรด คเบส HF F- H2S HS- HCl Cl- NH3 NH2

-

HBr Br- HNO3 NO3-

HI I- HClO4 ClO4-

H2O OH- H3O+ H2O ขอสงเกต คกรด-คเบส จะมสตรเคมคลายกน

คกรด จะม H+เพมขน 1 ไอออน คเบส จะม H+ลดลง 1 ไอออน

[19]

คำชแจง รวมกนแสดงความคดและตอบคำถามใหถกตอง (ใชเวลา 10 นาท)

1. จงแสดงปฏกรยาและแผนภาพคกรด-เบส เมอสารตอไปนละลายในนำ 1.1 กรดคารบอนก (H2CO3) 1.2 กรดฟอรมก (H2SO3) 1.3 กรดฟอรมก(HCOOH)

รายชอสมาชกกลม

กลมท.........ชอกลม......................................ชนมธยมศกษาปท ...........หอง.......... 1. ..................................................................เลขท .....................ประธาน 2. ..................................................................เลขท .....................เลขานการ 3. ..................................................................เลขท .....................สมาชก 4. ..................................................................เลขท .....................สมาชก

ใบกจกรรมท 1.2 เรอง คกรด-เบส

[20]

2. จงบอกคเบส ของสารตอไปน

2.1 HIO4 คอ…………………….

2.2 HSO3- คอ…………………….

2.3 H2PO4- คอ…………………….

2.4 NH4+ คอ…………………….

3. จงบอกคกรดของสารตอไปน

3.1 HPO42- คอ…………………….

3.2 HS- คอ…………………….

3.3 CO32- คอ…………………….

3.4 OH- คอ…………………….

4. คเบสของสาร จะม H+ เพม1 หรอ ลด1……………………… คกรดของสาร จะม H+ เพม1 หรอ ลด1………………………

[21]

คำชแจง ศกษาใบความรท 1.1 และใบความรท 1.2 และปฏบตตามใบกจกรรมท 1.3 เรอง ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบสใชเวลา 15 นาท

จดประสงค

1. อธบายความสมพนธของทฤษฎกรด-เบสตางๆ ทมความสมพนธกน 2. ลงขอสรปเกยวกบทฤษฎกรดของอารเรเนยส เบรนสเตด-เลาวร และลวอสได 3. ลงความคดเหนจากขอมล และนำความรเรองทฤษฎกรด-เบสมาใชประโยชนในชวตประจำวน

อปกรณ 1. กระดาษแผนใหญ 2. สเมจก 3. เทปกาวใส

จำนวน 1 แผน จำนวน 3 ส จำนวน 1 มวน

การปฏบตกจกรรม 1. ลงขอสรปเกยวกบทฤษฎกรดของอารเรเนยส เบรนสเตด-เลาวร และลวอส 2. ระดมความคดรวมกนตอบใบบนทกกจกรรมท 1.3 และคดลอกลงกระดาษปรฟ 3. นำเสนอผลงานโดยนำไปตดทหนาชนเรยน

ใบกจกรรมท 1.3 เรอง ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส

[22]

คำชแจง บนทกผลการปฏบตกจกรรมจากใบกจกรรมท 1.3 (ใชเวลา 15 นาท)

1. จงยกตวอยาง ทฤษฎกรด-เบสทนกเรยนรจก พรอมอธบายมาพอเขาใจ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................... ................................................................. ............................................................................................................................. ................................... ...................................................................................................................................... .......................... ............................................................................................................................ .................................... ............................................................................................................................. ................................... ...................................................................................................................................... .......................... 2. เขยนแผนภาพคกรด-เบส พรอมแสดงตวอยางและอธบายมาพอเขาใจ ตามทไดเรยนรมาตาม ชดกจกรรมการเรยนรไดดงน (ออกแบบไดตามความเหมาะสม)

รายชอสมาชกกลม กลมท.........ชอกลม......................................ชนมธยมศกษาปท ........หอง..........

1. ..................................................................เลขท .....................ประธาน 2. ..................................................................เลขท .....................เลขานการ 3. ..................................................................เลขท .....................สมาชก 4. ..................................................................เลขท .....................สมาชก

ใบบนทกกจกรรมท 1.3 เรอง ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส

[23]

คำชแจง ศกษาและปฏบตตามใบกจกรรมท 1.4 เรอง สรปความรโดยใชแผนผงความคด

จดประสงค

1. จำแนกทฤษฎกรด-เบสของอารเรเนยส เบรนสเตด-ลาวร และลวอสได 2. ลงขอสรปเกยวกบทฤษฎกรด-เบสของอารเรเนยส เบรนสเตด-ลาวร และลวอส

อปกรณ 1. กระดาษ A4 จำนวน 1 แผน 2. ดนสอส จำนวน 1 กลอง

การปฏบตกจกรรม 1. ใหนกเรยนทกคนสรปความรทไดรบจากการศกษาชดกจกรรมการเรยนร เรอง ทฤษฎกรด-เบสและคกรดเบส ลงในกระดาษ A4 2. ระบายสใหสวยงาม และนำสงครในวนพรงน ในเวลาไมเกน 10.00 น.

ใบกจกรรมท 1.4 เรอง สรปความรโดยใชแผนผงความคด

[24]

ชอ-สกล........................................รายวชา……..…….ชนมธยมศกษาปท.........เลขท......... คำชแจง สรปความรทไดรบจากการศกษาชดกจกรรมการเรยนร เรอง ทฤษฎกรด-เบสและคกรดเบส เปนแผนผงความคด

ใบบนทกกจกรรมท 1.4 เรอง สรปความรโดยใชแผนผงความคด

[25]

คำชแจง เลอกคำตอบทถกทสด แลวทำเครองหมาย X ในกระดาษคำตอบ 1. จากสารตอไปน คใดเปนคกรด-คเบสกน ก. H2S และ HS- ข. H2O และ OH- ค. NH3 และ NH4

+ ง. ทง ก ข และ ค 2. กรดซ ลฟวรกทำปฏกรยากบกรดไพโรซลฟวรก ดงสมการ H2SO4 (aq) + H2S2O7 (aq) H3SO4

+ (aq)+ HS2O7- (aq)

โมเลกลและไอออนคใดในปฏกรยาททำหนาทเปนเบส ก. H2SO4และ H3SO4

+ ข. H2SO4และ H2S2O7 ค. H3SO4

+และ HS2O7- ง. H2S2O7 และ HS2O7

-

3. จากปฏกรยาตอไปน

H2PO3- (aq) + H2O (l) H3O+ (aq) + HPO3

2- (aq) HS- (aq) + H2O (l) H3O+ (aq) + HS- (aq)

ไอออนในขอใดเปนคกรด-เบส ซงกนและกน ก. H2PO3

- และ HPO32- ข. H2PO3

- และ H3O+ ค. H3O+ และ S2- ง.H3O+ และ HS- 4. จงบอกสารทเปนคเบสของกรดตอไปน HCO3

- , HPO42- , HS-

ก. H2CO3 , PO43-, H2S ข. CO3

2-, H2PO4- , S2-

ค. H2CO3 , H2PO4- , H2S ง. CO3

2- , PO43- , S2-

5. ขอใดเปนคกรดของเบสตอไปนตามลำดบ HSO4

- , NH3 , HS- ก. H2SO4 , NH2

- , H2S ข. SO42- , NH4

+ , S2- ค. H2SO4 , NH4

+ , H2S ง. SO42- , NH2

- , S2- 6. กำหนดปฏกรยาตอไปน HPO4

2- + NH4+ H2PO4

- + NH3ขอใดถกตองตามทฤษฎกรด-เบสของเบรนสเตด-ลาวร

แบบทดสอบหลงเรยนชดกจกรรมการเรยนร เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส

จำนวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

[26]

ก. HPO42- เปนกรด สวน NH4

+เปนเบส ข. HPO4

2- เปนกรด สวน NH3 เปนเบส ค. NH4

+ และ NH3 เปนกรดทงค ง. HPO4

2- เปนเบส สวน H2PO4- เปนกรด

7. กรดซลฟวรกทำปฏกรยากบกรดไพโรซลฟวรก ดงสมการ

H2SO4 + H2S2O7 H3SO4+ + HS2O7

- โมเลกลและไอออนคใดในปฏกรยาทำหนาทเปนกรด ก. H2SO4 และ H3SO4

+ ข. H2SO4 และ H2S2O7 ค. H2S2O7 และ HS2O7

- ง. H2S2O7 และ H3SO4+

8. โมเลกลหรอไอออนใดทไมสามารถทำหนาทเปนกรดได คอ ก. HSO4

- ข. H2O ค. CH4 ง. NH4+

9. จากทฤษฎเกยวกบกรด-เบส ของอารเรเนยสและเบรนสเตด-ลาวร สารกลมใดทจดวาเปนเบสทกตว ก. CO3

2- , HPO32- , Cl- , NH4

+

ข. Na+ , Ca(OH)2 , NO3- , NH3

ค. OH- , HCO3- , SO4

2- , NH3

ง. KOH , H2PO4- , H3O+ , SO3

2- 10. สารตอไปน ขอใดทำหนาทไดทงกรดและเบส ก. HC2O4

2- ข. CO32- ค. CN - ง. H2SO4

[27]

ชอ-สกล ………………...……….………..……….……..กลม…......…ชน…….....….เลขท……..……….

ขอ ก ข ค ง 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนน

คะแนนเตม คะแนนทได

10 ระดบคณภาพ

เกณฑการตดสน

9 - 10 คะแนน ไดระดบดมาก 7 - 8 คะแนน ไดระดบด 5 - 6 คะแนน ไดระดบพอใช 0 - 4 คะแนน ไดระดบปรบปรง

กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยนร

เลมท 1 ทฤษฎกรด-เบสและคกรด-เบส จำนวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

[28]

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2560). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง 2560) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหง ประเทศ จำกด.

กระทรวงศกษาธการ. (2560). มาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร วทยาศาสตร และสาระภมศาสตร

ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ วฒนธรรม (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551. (พมพครงท 1). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหง ประเทศ จำกด.

กระทรวงศกษาธการ. (2557). แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนร ตามหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. (พมพครงท 4). กรงเทพฯ: โรงพมพ ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศ จำกด.

กระทรวงศกษาธการ. (2553). แนวทางการพฒนา การวดและประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศ จำกด.

ทบวงมหาวทยาลย. (2541). เคม เลม 1. กรงเทพฯ: สำนกพมพอกษรเจรญทศน จำกด. สทศน ไตรสถตวร. (2544). เคม ม.5 เลม 3. กรงเทพฯ: บรษทไอเอดพบลชชง จำกด. สำราญพฤกษสนทร. (2550).คมอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร เคม ม.5 เลม 3 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. นนทบร: โรงพมพเพมทรพยการพมพ.

สำราญ ทงทอง. (2549). หวใจเคมคำนวณ เลม 2. กรงเทพฯ: บรษทไอเอดพบลชชง จำกด. สำนกคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2555). คมอประเมนสมรรถนะสำคญของผเรยนระดบ

การศกษาขนพนฐานตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ชนมธยมศกษาปท 6 แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรง- พมพสำนกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. (2554). หนงสอเรยน รายวชาเคมเพมเตม เคม เลม 3 ชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค.

[29]

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. (2554). หนงสอเรยน รายวชาเคมเพมเตม เคม เลม 4 ชนมธยมศกษาปท 4-6. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. (2562). หนงสอเรยน รายวชาเพมเตม วทยาศาสตร เคม ชนมธยมศกษาปท 5 เลม 4 ตามผลการเรยนร กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง 2560) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพ หนงสอแหงจฬาลงกรณแหงมหาวทยาลย. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. (2562). คมอครรายวชาเพมเตม วทยาศาสตร เคม ชนมธยมศกษาปท 5 เลม 4 ตามผลการเรยนร กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง 2560) ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพ หนงสอแหงจฬาลงกรณแหงมหาวทยาลย. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. (2561). คมอการใชหลกสตรรายวชาเพมเตม วทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง 2560) ตามหลกสตร แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 วชาเคม ระดบมธยมศกษาตอน ปลาย. กรงเทพฯ: โรงพมพหนงสอแหงจฬาลงกรณแหงมหาวทยาลย. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. (2555).ครวทยาศาสตรมออาชพ:แนวทางการ เรยนการสอนทมประสทธผล. กรงเทพฯ: บรษทอนเตอรเอดดเคชนซพพลายส จำกด. สถาบนกวดวชาตวเตอรพอยดท. (2554).สรปเคม ม.ปลาย.กรงเทพฯ: หางหนสวนจำกด สามลดา. สยามณฐ พนสสรณ. (2549).เตรยมสอบ A-NET เคม.กรงเทพฯ: สำนกพมพแมก จำกด.