ชุดแบบฝึกเรื่อง กรด เบส ชุด 6

โรงเร�ยนทรพย�อุ ดมวิ�ทยาสำ�านกงานเขตพ��นท��การศึ�กษามธยมศึ�กษา

เขต 20

สำ�านกงานคณะกรรมการการศึ�กษาข�นพ��นฐาน

ชุ ดก�จกรรมการเร�ยนร&'เร��อุง กรด เบสำ–

วิ�ชุาเคม� วิ30223 ชุ�นมธยมศึ�กษาปี*ท�� 5ชุ ดท�� 6

โดย

นายพฒนศึกด�, สำ�งห์�นลิ�นธร

ต�าแห์น0ง คร& วิ�ทยฐานะ คร&ชุ�านาญการ

กระทรวิงศึ�กษาธ�การ

ชุ ดท�� 6 การแตกตวิเปี2นไอุอุอุนขอุงน��า

ค�าน�า

ชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �เร��องกิรด-เบส วิ�ชุาเคม� 3 รหั�สวิ�ชุา วิ 30223

ชุ��นม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 5 จ�ดที่#าขึ้��นเพื่��อใชุ�เปี'นส��อกิารเร�ยนปีระกิอบกิารจ�ดกิารเร�ยนร� � ใหั�น�กิเร�ยนได�เสร�มสร�างที่�กิษะกิระบวินกิารที่างวิ�ที่ยาศึาสตร+และพื่�ฒนากิารเร�ยนร� �ขึ้องน�กิเร�ยน ใหั�เกิ�ดควิามร� �ควิามเขึ้�าใจมากิขึ้��นรวิมที่��งสามารถน#าชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �ชุ�ดน��ไปีที่บที่วินหัล�งเล�กิเร�ยน วิ�นหัย�ดได� โดยชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �เร��องกิรด-เบสน�� ได�จ�ดที่#าเปี'น 11 ชุ�ด ปีระกิอบด�วิย

ชุ�ดที่�� 1 เร��อง สารละลายอ�เล1กิโที่รไลต+และนอนอ�เล1กิโที่รไลต+ชุ�ดที่�� 2 เร��อง สารละลายกิรดและสารละลายเบสชุ�ดที่�� 3 เร��อง ที่ฤษฎี�กิรด เบส–

ชุ�ดที่�� 4 เร��อง ค�4กิรด เบส–

ชุ�ดที่�� 5 เร��อง กิารแตกิต�วิขึ้องกิรดและเบสชุ�ดที่�� 6 เร��อง กิารแตกิต�วิเปี'นไอออนขึ้องน#�าชุ�ดที่�� 7 เร��อง pH ขึ้องสารละลายชุ�ดที่�� 8 เร��อง อ�นด�เคเตอร+ส#าหัร�บกิรด เบส–

ชุ�ดที่�� 9 เร��อง ปีฏิ�กิ�ร�ยาขึ้องกิรดและเบสชุ�ดที่�� 10 เร��อง กิารไที่เที่รตกิรด เบส–

ชุ�ดที่�� 11 เร��อง สารละลายบ�ฟเฟอร+

ก

ส#าหัร�บชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �ชุ�ดน�� เปี'นชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �ชุ�ดที่�� 6 กิารแตกิต�วิเปี'นไอออนขึ้องน#�า ซึ่��งได�ร�บค#าแนะน#าจากิผู้��เชุ��ยวิชุาญ ม�กิารปีร�บปีร�งแกิ�ไขึ้จนได�ชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �ที่��สมบ�รณ์+และม�ปีระส�ที่ธ�ภาพื่ ผู้��จ�ดที่#าหัวิ�งเปี'นอย4างย��งวิ4าชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �เล4มน��จะเปี'นปีระโยชุน+แกิ4น�กิเร�ยนและชุ4วิยพื่�ฒนาน�กิเร�ยน ใหั�ม�กิารเร�ยนร� �ตรงตามมาตรฐานกิารเร�ยนร� �อย4างม�ปีระส�ที่ธ�ภาพื่ และเปี'นแนวิที่างพื่�ฒนากิารเร�ยนกิารสอนในกิล�4มสาระกิารเร�ยนร� �วิ�ที่ยาศึาสตร+ได�เปี'นอย4างด� ส4งผู้ลใหั�น�กิเร�ยนม�ผู้ลส�มฤที่ธ�=ที่างกิารเร�ยนส�งขึ้��น ขึ้อขึ้อบพื่ระค�ณ์ผู้��ที่��ม�ส4วินเกิ��ยวิขึ้�องที่�กิที่4านที่��ที่#าใหั�ชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �ชุ�ดน��ปีระสบควิามส#าเร1จ

พื่�ฒนศึ�กิด�= ส�งหั+นล�นธร


สำารบญ

เร��อุง ห์น'าค#าน#า .......................................................................

......................................................... กิสารบ�ญ ....................................................................

......................................................... ขึ้

ข

ผู้ ล กิ า ร เ ร� ย น ร� � /จ� ด ปี ร ะ ส ง ค+ กิ า ร เ ร� ย น ร� � ................................................................................ 1

ค#า ชุ�� แ จ ง …………………………………………………………………

……………………………………..……. 2

แ บ บ ที่ ด ส อ บ กิ4 อ น เ ร� ย น …………………………………………………………………

…………………….... 3

ส า ร ะ ส#า ค� ญ ....................................................................................................................... 6

กิ� จ กิ ร ร ม ที่�� 6 กิ า ร แ ต กิ ต� วิ เ ปี' น ไ อ อ อ น ขึ้ อ ง น#�า …………………………………………….….……..….. 7

เ กิ ณ์ ฑ์+ กิ า ร ใ หั� ค ะ แ น น กิ� จ กิ ร ร ม ……………………………………………………………….….………….… 13

กิ�จกิรรมที่�� 6.1 กิารที่ดลองเร�� อง กิารน#า ไฟฟ?าขึ้องน#�า .................................................... 14

กิ� จ กิ ร ร ม ที่�� 6.2 ค วิ า ม เ ปี' น กิ ร ด เ บ ส ขึ้ อ ง ส า ร ล ะ ล า ย ………………………………….…...…………. 16

กิ�จกิรรมที่�� 6.3 ค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้องไฮโดรเน�ยมไอออน …………………....……….… 18

กิ�จกิรรมที่�� 6.4 ค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้องไฮดรอกิไซึ่ด+ไอออน ………….….…….……….... 20

แบบที่ดสอบหัล�งเร�ยน …………………………………………………………………

……….…….……..….. 22

บรรณ์าน�กิรม …………………………………………………………………

…………………….………….…… 25

ภาคผู้นวิกิ …………………………………………………………………

………………………….…..……..….. 26

เฉลยกิ�จกิรรมที่�� 6.1 กิารที่ดลองเร��อง กิารน#า ไฟฟ?าขึ้องน#�า ............................................ 27

เฉลยกิ�จกิรรมที่�� 6.2 ควิามเปี'นกิรดเบส ขึ้องสารละลาย ................................................ 28

เฉลยกิ�จกิรรมที่�� 6.3 ค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้องไฮโดรเน�ยมไอออน ….………....………..… 30

เฉลยกิ�จกิรรมที่�� 6.4 ค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้องไฮดรอกิไซึ่ด+ไอออน …….…..…...........…. 33

เ ฉ ล ย แ บ บ ที่ ด ส อ บ กิ4 อ น เ ร� ย น หั ล� ง เ ร� ย น– …………………………………………….……..………...…. 35 แ บ บ บ� น ที่� กิ ค ะ แ น น ............................................................................................................ 36


แบบฝึ5กชุ ดท�� 6

1

ชุ ดก�จกรรมการเร�ยนร&'ชุ ดท�� 6 การแตกตวิเปี2น

ไอุอุอุนขอุงน��า

เร��อุง การแตกตวิเปี2นไอุอุอุนขอุงน��า

สำาระการเร�ยนร&'ท�� 3 สำารแลิะสำมบต�ขอุงสำาร

วิ 3.2 เขึ้�าใจหัล�กิธรรมชุาต�ขึ้องกิารเปีล��ยนสถานะขึ้องสาร กิารเกิ�ดกิารละลาย กิารเกิ�ดปีฏิ�กิ�ร�ยาเคม� ม�กิระบวินกิารส�บเสาะหัาควิามร� �และจ�ตวิ�ที่ยาศึาสตร+ส��อสารส��งที่��เร�ยนร� �และน#าควิามร� �ไปีใชุ�ปีระโยชุน+

ผลิการเร�ยนร&'

อธ�บายกิารเปีล��ยนแปีลงภาวิะสมด�ลขึ้องน#�าเม��อเต�มกิรดหัร�อเบส พื่ร�อมที่��งค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH- ในสารละลายได�

จ ดปีระสำงค�การเร�ยนร&'

1. สร�ปีสมบ�ต�กิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�าบร�ส�ที่ธ�=ได�2. บอกิควิามส�มพื่�นธ+ขึ้องค4าคงที่��กิารแตกิต�วิขึ้องน#�า ควิาม

เขึ้�มขึ้�นขึ้องไฮโดรเน�ยมไอออน กิ�บไฮดรอกิไซึ่ด+ไอออนในน#�าบร�ส�ที่ธ�=ที่�� 25 oC ได�

3. บอกิควิามส�มพื่�นธ+ระหัวิ4างกิารแตกิต�วิขึ้องน#�าบร�ส�ที่ธ�=กิ�บอ�ณ์หัภ�ม�ได�

4. อธ�บายผู้ลกิารรบกิวินสมด�ลขึ้องน#�า เม��อเต�มกิรดหัร�อเบสลงไปีในน#�าได�

5. ค#านวิณ์ควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้องไฮโดรเน�ยมไอออนหัร�อไฮดรอกิไซึ่ด+ไอออนในน#�า เม��อเต�มกิรดหัร�อเบสลงไปี

6. บอกิควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้องไฮโดรเน�ยมไอออนหัร�อไฮดรอกิไซึ่ด+ไอออนในสารละลายกิรดหัร�อสารละลายเบสได�


ค�าชุ��แจง

ชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� � วิ�ชุาเคม� 3 รหั�สวิ�ชุา วิ 30223 เร��องกิรด เบส –

ชุ��นม�ธยมศึ�กิษาปี!ที่�� 5 ม�ที่��งหัมด 11 ชุ�ด ส#าหัร�บเล4มน��เปี'นชุ�ดที่�� 6 กิารแตกิต�วิเปี'นไอออนขึ้องน#�า โดยใหั�น�กิเร�ยนที่#ากิ�จกิรรมด�งต4อไปีน��ด�วิยควิามต��งใจ

1. ที่#าแบบที่ดสอบกิ4อนเร�ยน กิารแตกิต�วิเปี'นไอออนขึ้องน#�า จ#านวิน 10 ขึ้�อ

ใชุ�เวิลา 10 นาที่�2. ศึ�กิษาเน��อหัา กิารแตกิต�วิเปี'นไอออนขึ้องน#�า 3. หัากิม�ขึ้�อสงส�ยสามารถซึ่�กิถามคร�ผู้��สอนได�ตลอดเวิลา4. ที่#ากิ�จกิรรมที่�� 6.1 จนถ�งกิ�จกิรรมที่�� 6.4 ตามล#าด�บ5. น�กิเร�ยนศึ�กิษาด�วิยควิามเอาใจใส4 ม�ควิามร�บผู้�ดชุอบต4อ

ตนเอง ไม4ควิรด�ค#าเฉลยกิ4อนจะที่#ากิ�จกิรรม น�กิเร�ยนจะเขึ้�าใจและได�ร�บปีระโยชุน+จากิชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �ชุ�ดน��มากิที่��ส�ด

2

6. เม��อน�กิเร�ยนตรวิจด�ค#าตอบแล�วิ ถ�าค#าตอบเปี'นไปีในที่#านองเด�ยวิกิ�น ใหั�น�กิเร�ยนที่#ากิ�จกิรรมต4อไปี แต4ถ�าค#าตอบไม4ถ�กิใหั�กิล�บไปีอ4านที่#าควิามเขึ้�าใจเกิ��ยวิกิ�บเน��อหัาอ�กิคร��งแล�วิตอบใหัม4 ใหั�น�กิเร�ยนที่#าที่�กิกิ�จกิรรมต��งแต4เร��มต�นจนถ�งส�ดที่�ายตามล#าด�บ

7. เม��อน�กิเร�ยนที่#ากิ�จกิรรมครบแล�วิ ใหั�ที่#าแบบที่ดสอบหัล�งเร�ยน กิารแตกิต�วิเปี'นไอออนขึ้องน#�า จ#านวิน 10 ขึ้�อ ใชุ�เวิลา 10 นาที่�

8. น�กิเร�ยนต�องที่#าแบบที่ดสอบหัล�งเร�ยน ใหั�ได� 8 ขึ้�อขึ้��นไปี จ�งจะผู้4านเกิณ์ฑ์+

และถ�าน�กิเร�ยนไม4ผู้4านเกิณ์ฑ์+ตามที่��กิ#าหันดใหั�ที่บที่วินเน��อหัาและที่#าชุ�ดกิ�จกิรรมกิารเร�ยนร� �ใหัม4อ�กิคร��ง


ค�าชุ��แจง ใหั�น�กิเร�ยนที่#าเคร��องหัมายกิากิบาที่ (X) ที่�บอ�กิษร กิ ขึ้ ค ง ขึ้�อใดขึ้�อหัน��งที่��เหั1นวิ4าถ�กิต�องที่��ส�ดเพื่�ยงขึ้�อเด�ยวิลงในกิระดาษค#าตอบ

3

แบบทดสำอุบก0อุนเร�ยนการแตกตวิเปี2นไอุอุอุนขอุง

น��า

1.พื่�จารณ์าสมกิารกิารแตกิต�วิขึ้องน#�าH2O(l) + H2O(l) H3O+(aq) + OH-(aq)ขึ้�อใดแสดงค4าคงที่��สมด�ลขึ้องน#�า ได�ถ�กิต�องกิ.K = [H2O][H2O]

ขึ้.K = [H3O+][OH-]

ค.K =

ง. Kw = K[H2O]2 = [H3O+][OH-]

2.ขึ้�อใดสร�ปีถ�กิต�องเกิ��ยวิกิ�บค4า Kw

กิ.Kw เปี'นค4าคงที่��เสมอไม4ขึ้��นกิ�บอ�ที่ธ�พื่ลใดๆขึ้.Kw เปี'นค4าที่��เปีล��ยนแปีลงได� ขึ้��นกิ�บปีCจจ�ยค.ค4า Kw จะม�ค4าอย4างไรขึ้��นกิ�บอ�ณ์หัภ�ม�เปี'นส#าค�ญ จ�งเปี'น

ค4าที่��ไม4คงที่��ง. ค4า Kw เปี'นค4าคงที่�� ซึ่��งขึ้��นกิ�บอ�ณ์หัภ�ม�ที่��ศึ�กิษา จ�งต�องระบ�

อ�ณ์หัภ�ม�ที่�กิคร��ง3.เหัต�ใดเม��อน#าน#�าบร�ส�ที่ธ�=ไปีที่ดสอบกิารน#าไฟฟ?า จ�งไม4เหั1นหัลอด

ไฟต�ดกิ.เพื่ราะน#�าที่��ใชุ�บร�ส�ที่ธ�=เกิ�นไปีขึ้. เพื่ราะน#�าแตกิต�วิใหั�ที่� �ง H3O+ และ OH- เปี'นกิลางค.เพื่ราะน#�าใหั� H3O+ และ OH- อย4างละ 10-7 mol/dm3

ซึ่��งน�อยมากิจ�งไม4น#าไฟฟ?าง. สร�ปีไม4ได�


4.นายแดงน#า กิรดเกิล�อเต�มลงในน#�า บร�ส�ที่ธ�=จะที่#า ใหั�เกิ�ดกิารเปีล��ยนแปีลงใดกิ�บน#�ากิ.น#�าจะแสดงฤที่ธ�=เปี'นกิรดเพื่ราะม� [H3O+] จากิกิรดลงไปีผู้สม

ที่#าใหั�ม�[H3O+] มากิขึ้��น ขึ้.น#�าจะร�กิษาสมด�ลคงที่��ไม4เปีล��ยนแปีลงค.[H3O+] จากิกิรดจะผู้สมกิ�บ [OH-] จากิน#�า จนเปี'น

สารละลายม�สภาพื่เปี'นกิลางง. น#�าจะแสดงสมบ�ต�เปี'นเบสเพื่ราะน#�าจะพื่ยายามแตกิต�วิมากิขึ้��น

เพื่��อเพื่��มปีร�มาณ์ [OH-]

ใหั�มากิขึ้��น5.ในน#�าปีระปีาม� [H+] = 3.0 x 10-7 M ค4าขึ้อง [OH-] ในน#�า

ปีระปีาน�� ตรงกิ�บขึ้�อใดกิ.1.0 x 10-7 M

ขึ้.2.0 x 10-7 M

ค.3.3 x 10-8 M

ง. 4.0 x 10-9 M

6.กิ#าหันดใหั�ค4า Ka ขึ้องกิรด HF = 6.76 x 10-4 M ที่�� 25 ๐ C ค4า Kb ขึ้อง F- ตรงกิ�บขึ้�อใดกิ.1.48 x 10-11 M

ขึ้.1.50 x 10-12 M

ค.1.60 x 10-13 M

ง. 1.77 x 10-13 M

4

7.สารละลายโพื่แที่สเซึ่�ยมไฮดรอกิไซึ่ด+เขึ้�มขึ้�น 0.4 M จ#านวิน 10 cm3 เต�มลงในน#�าบร�ส�ที่ธ�= จ#านวิน 100 cm3 สารละลายใหัม4น��จะม� [H+] และ [OH-] เที่4าใดกิ.[H+] = 1.0 x 10-7 = [OH-]

ขึ้. [H+] = 1.0 x 10-7 M[OH-] = 3.6 x 10-2 M

ค.[H+] = 2.8 x 10-13 M[OH-] = 3.6 x 10-2 M

ง. [H+] = 3.6 x 10-2 M[OH-] = 2.8 x 10-2 M


8.สารละลายกิรดชุน�ดหัน��งเขึ้�มขึ้�น 0.01 M ถ�ากิรดน��ม�ค4า Ka

= 10-5 ควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง[H3O+] ในสารละลายน�� ตรงกิ�บขึ้�อใด กิ.1.00 x 10-2 M

ขึ้.2.10 x 10-3 M

ค.3.50 x 10-5 M

ง. 3.16 x 10-4 M

9.ถ�าน#ากิรด HCl 0.1 M 100 cm3 เต�มลงในน#�าปีร�มาตร 300 cm3 สารละลายน��จะม� [H3O+] เที่4าใด

5

กิ.0.10 M

ขึ้.0.15 M

ค.0.25 M

ง. 0.30 M

10. สารละลายเบสอ4อน 0.1 mol/dm3 ม�ค4า Kb = 10-5

น#าสารละลายน�� 50 cm 3 มาผู้สมกิ�บน#�าบร�ส�ที่ธ�= 450 cm3

สารละลายน�� จะม�ปีร�มาณ์ OH- เที่4าใด สารละลายจะแสดงภาวิะกิรดหัร�อเบสกิ.[H+] = [OH-] แสดงภาวิะเปี'นกิลางขึ้. [OH-] = 1.0 x 10-4 M แสดงภาวิะเปี'นเบสค.[OH-] = 1.0 x 10-10 M แสดงภาวิะเปี'นกิรดง. สร�ปีไม4ได� เพื่ราะฉะน��น [OH-] = 1.0 x 10-7


สำาระสำ�าคญน#�าเปี'นอ�เล1กิโที่รไลต+อ4อน น#�าบร�ส�ที่ธ�=แตกิต�วิได�เล1กิน�อย เกิ�ด

ปีฏิ�กิ�ร�ยาย�อนกิล�บได�เกิ�ดสมด�ลขึ้องกิารแตกิต�วิและม�ค4าคงที่��กิารแตกิต�วิ (Kw) =

1.0 10 -14 ที่�� 25 oC

น#�าบร�ส�ที่ธ�=แตกิต�วิเกิ�ด H3O+ และ OH- ควิามเขึ้�มขึ้�นเที่4ากิ�นซึ่��ง

6


7

ก�จกรรมท�� 6 การแตกตวิเปี2นไอุอุอุน

ขอุงน��า

เอEะ..ถ�าเต�มกิรดลงไปีในน#�า ปีฏิ�กิ�ร�ยาจะเปี'นอย4างไรน�า...

อ�อ..ค�อน#�าจะพื่ยายามร�กิษาสมด�ล โดย H3O+ จะรวิมกิ�บ OH- เกิ�ดปีฏิ�กิ�ร�ยาย�อนกิล�บ ได� H2O มากิขึ้��น และ [OH-] จะลดลง ปีฏิ�กิ�ร�ยาจะเขึ้�าส�4ภาวิะสมด�ลอ�กิคร��งหัน��งคร�บ...

ค�าชุ��แจง ใหั�น�กิเร�ยนศึ�กิษาเร��องกิารแตกิต�วิเปี'นไอออนขึ้องน#�า แล�วิที่#ากิ�จกิรรมที่�� 6.1

จนถ�งกิ�จกิรรมที่�� 6.4.......................................................................................................................................................

น#�า เปี'นอ�เล1กิโที่รไลต+ที่��อ4อนมากิ แตกิต�วิได�น�อยมากิ ด�งน��น กิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�าจะน�อย จนไม4สามารถตรวิจสอบได�ด�วิยกิารน#าไฟฟ?าผู้4 านหัลอดไฟ แต4ตรวิจได�ด� วิยเคร�� องวิ�ดกิระแส (เปี'นแอมม�เตอร+)

ต�วิอย4างกิารวิ�ดกิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�าชุน�ดต4างๆ ได�แกิ4 น#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม�หั�อง น#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม� 60 - 70 องศึาเซึ่ลเซึ่�ยส น#�าคลอง น#�าปีระปีา และน#�าฝน จะได�ผู้ลด�งตาราง

ตารางท�� 6.1 ตวิอุย0างการน�าไฟฟ8าขอุงน��าชุน�ดต0างๆ

น#�าชุน�ดต4างๆ เคร��องตรวิจกิารน#าไฟฟ?า

วิ�ดด�วิยแอมม�เตอร+

น#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม�หั�องน#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม� 60-70 0Cน#�าคลอง น#�าปีระปีาน#�าฝน

หัลอดไฟไม4สวิ4างหัลอดไฟไม4สวิ4างหัลอดไฟไม4สวิ4างหัลอดไฟไม4สวิ4างหัลอดไฟไม4สวิ4าง

4080908580

ตามที่ฤษฎี�ขึ้องเบร�นสเตตและลาวิร� น#�าที่#าหัน�าที่��เปี'นที่��งกิรดและเบส ไอออนที่��เกิ�ดขึ้��นจากิกิารแตกิต�วิขึ้องน#�า และม�กิารถ4ายเที่โปีรตอนกิ�นเองได� (ออโตไอออไนเซึ่ชุ�น)

1 2 2 1กิรด เบส กิรด เบสH3O+ + OH-H2O + H2O

Hใหั� +

โมเลกิ�ลขึ้องน#�าที่��เส�ย H+ จะเปีล��ยนเปี'น OH- ซึ่��งม�ปีระจ�ลบและโมเลกิ�ลขึ้องน#�าที่��ได�ร�บ H+ จะเปีล��ยนเปี'น H3O+ ซึ่��งม�ปีระจ�บวิกิ เราอาจเขึ้�ยนสมกิารกิรด-เบส ได�ง4ายๆ ด�งน��

H2O (l) + H2O (l) H3O+ (aq) + OH-

(aq)


เน��องจากิระบบน��อย�4ในภาวิะสมด�ล สามารถเขึ้�ยนสมกิารค4าคงที่��สมด�ลขึ้อง H2O ได�ด�งน��

K =

Kw = K[H2O]2 = [H3O+][OH-] = 1 x 10-14

Kw ค�อค4าคงที่��กิารแตกิต�วิขึ้องน#�า ม�ค4าเที่4ากิ�บ 1 x 10-14 ที่�� 25 0C เน�� องจากิน#�าบร�ส�ที่ธ�=แตกิต�วิเปี'นไอออนจะใหั�ควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH- เที่4ากิ�น

[H3O+] = [OH-] = = = 1 x 10-7 mol/dm3 ที่�� 25 0C

8

ด�งน��น น#�าบร�ส�ที่ธ�=จ�งม�สภาพื่เปี'นกิลาง เน��องจากิปีร�มาณ์ H3O+

เที่4ากิ�บ OH- ค4าคงที่��สมด�ลขึ้องน#�าม�ค4าเปีล��ยนแปีลงตามอ�ณ์หัภ�ม� แสดงด�งตารางต4อไปีน��

ตารางท�� 6.2 ค0า Kw ขอุงน��าท��อุ ณห์ภู&ม�ต0างๆ

อ�ณ์หัภ�ม� (0C) Kw

010202530405060

0.114 x 10-

14

0.292 x 10-

14

0.681 x 10-

14

1.010 x 10-

14

1.470 x 10-

14

2.920 x 10-

14

5.470 x 10-

14

9.610 x 10-

14

การเปีลิ��ยนแปีลิงควิามเข'มข'นขอุงไฮโดรเน�ยมไอุอุอุนแลิะ ไฮดรอุกไซด�ไอุอุอุนในน��า

จากิที่��กิล4าวิมาแล�วิ น#�าแตกิต�วิใหั� H3O+ และ OH- ได�เที่4าๆ กิ�น ที่#าใหั�สภาพื่ควิามเปี'นกิรด และสภาพื่ควิามเปี'นเบสเที่4ากิ�นตลอด หัร�อเร�ยกิวิ4าเปี'นกิลาง โดยที่�� Kw = 1 x 10-14 และ [H3O+] เที่4ากิ�บ [OH-] = 1 x 10-7 แต4ควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH-

น��จะเปีล��ยนแปีลงไปีเม��อเต�ม H3O+ หัร�อ OH- ลงไปีในน#�า


ถ�าเต�ม HCl ซึ่��งเปี'นอ�เล1กิโที่รไลต+แกิ4ลงไปีในน#�า HCl จะแตกิต�วิใหั� H3O+ และ Cl- ปีร�มาณ์ H3O+ ในน#�าจ�งเพื่��มขึ้��น

H2O (l) + H2O (l) H3O+ (aq) + OH-

(aq)HCl (l) + H2O (l) H3O+ (aq) + Cl-

(aq)

ตามหัล�กิขึ้องเลอชุาเตอร�เอ เม��อ H3O+ มากิขึ้��น น#�าพื่ยายามร�กิษาสมด�ล โดยที่�� H3O+ จะรวิมกิ�บ OH- เกิ�ดปีฏิ�กิ�ร�ยาย�อนกิล�บ ค�อได� H2O มากิขึ้��น และ [OH-] จะลดลง ปีฏิ�กิ�ร�ยากิ1จะเขึ้�าส�4ภาวิะสมด�ลอ�กิคร��งหัน��ง

Kw = [H3O+][OH-]

[H3O+] =

จะเหั1นได�วิ4าจากิสมกิารถ�า [H3O+] มากิขึ้��น [OH-] กิ1น�อยลง ในที่#านองเด�ยวิกิ�น ถ�าเต�ม OH- ลงไปีในน#�า จะที่#าใหั� [OH-] มากิขึ้��น [H3O+] กิ1น�อยลง

จากิสมกิาร Kw = [H3O+][OH-] ถ�าที่ราบ [H3O+] กิ1ค#านวิณ์หัา [OH-] ได� หัร�อถ�าที่ราบ [OH-] กิ1ค#านวิณ์หัา [H3O+]

ได� ด�งต�วิอย4างต4อไปีน��

การพ�จารณาวิ0าสำารลิะลิายเปี2นกรดห์ร�อุเบสำ ถ�า [H3O+] = [OH-] สารละลายเปี'นกิลาง ถ�า [H3O+] > [OH-] สารละลายเปี'นกิรด ถ�า [H3O+] < [OH-] สารละลายเปี'นเบส

9

ตวิอุย0างท�� 1 สารละลายชุน�ดหัน�� งม� [H3O+] = 1 x 10-2

mol/dm3 [OH-] จะม�ค4าเที่4าใดวิ�ธ�ท�า

Kw = [H3O+][OH-]1 x 10-14 = (1 x 10-2) [OH-]

[OH-] =

= 1 x 10-12 mol/dm3

[OH-] จะม� 1 x 10-12 mol/dm3


ตวิอุย0างท�� 2 เม��อเต�ม H3O+ จ#านวิน 1.0 x 10-3 mol ลงไปีในน#�า ใหั�ค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง OH- ถ�าสารละลายน��ม�ปีร�มาตร 1 L

วิ�ธ�ท�า[H3O+] จากิน#�า = 1 x 10-7 mol/dm3

[H3O+] ที่��เต�ม = 1 x 10-3 mol/dm3

เพื่ราะฉะน��น [H3O+] = ( 1 x 10-3) + ( 1 x 10-7) 1 x 10-3

Kw = [H3O+][OH-]

[OH-] =

=

= 1 x 10-11 mol/dm3

[OH-] จะม� 1 x 10-11 mol/dm3 จะเห์>นได'วิ0า [OH-] ลิดลิง (< 1 x 10-7)

10

เม��อุเต�มกรดลิงไปี

ตวิอุย0างท�� 3 ถ�าเต�มสารละลายกิEาซึ่ HCl 3.65 กิร�ม ลงไปีในน#�า และสารละลายม�ปีร�มาตร 5 dm3 จงหัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH- ในสารละลาย (H = 1 , Cl = 35.5)

วิ�ธ�ท�า

จ#านวินโมล HCl =

= 0.10 molHCl 5 dm3 ม� HCl = 0.10 mol

HCl 1 dm3 ม� HCl =

= 0.02 mol/dm3

HCl เปี'นกิรดแกิ4แตกิต�วิได� 100%HCl + H2O (l) H3O+ (aq) + Cl- (aq)0.02 0.02 0.02

mol/dm3

[H3O+] = 0.02 mol/dm3


[OH-] =

=

= 0.5 10-12 mol/dm3

ควิามเข'มข'นขอุง H3O+ แลิะ OH- ในสำารลิะลิายเท0ากบ 0.02 mol/dm3 แลิะ

11

0.5 10-12 mol/dm3 ตามลิ�าดบ

ควิามสำมพนธ�ระห์วิ0าง Ka , Kb แลิะ Kw

ส#าหัร�บค�4กิรด-เบสใดๆ

Kw = Ka . Kb

เชุ4น NH4+ - NH3

กรด NH4+ + H2O NH3

+ H3O+

Ka =

เบสำ NH3 + H2O NH4+ + OH-

Kb =

Ka . Kb = .

= [H3O+] [OH-] = Kw

ตวิอุย0างท�� 4 กิ#าหันดค4า Ka ขึ้อง CH3COOH เที่4ากิ�บ 1.8 x 10-5

ใหั�หัาค4า Kb ขึ้องค�4เบสขึ้อง CH3COOH

วิ�ธ�ท�าค�4กิรด CH3COOH + H2O CH3COO-

+ H3O+

Ka =

= 1.8 x 10-5


ค�4เบส CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-

Kb =

Ka . Kb = .

Ka . Kb = [H3O+] [OH-] = Kw 1.8 x 10-5 . Kb = 1.0 x 10-14

Kb =

= 5.55 10-10

ค0า Kb ขอุงค&0 เบสำขอุง CH3COOH เท0ากบ 5.55 10-10

ตวิอุย0างท�� 5 กิ#าหันดค4า Kb ขึ้อง N2H4 เที่4ากิ�บ 1.7 x 10-6

ใหั�หัาค4า Ka ขึ้องค�4กิรดขึ้อง N2H4

วิ�ธ�ท�าN2H4 + H2O N2H5

+ + OH-

เบส ค�4กิรด

Ka . Kb = [H3O+] [OH-] = Kw

Ka . 1.7 10-6 = 1.0 10-14

Ka =

= 5.88 10-9

ค0า Ka ขอุงค&0กรดขอุง N2H4 เท0ากบ 5.88 10-9

ศึ�กษาเน��อุห์าจนเข'าใจด�แลิ'วิ

เร��มท�าก�จกรรมกนเลิยครบ

12


เกณฑ์�การให์'คะแนนก�จกรรมเกณฑ์�การให์'คะแนน ก�จกรรมท�� 6.1

เปี2นดงน�� 1) บ�นที่�กิผู้ลกิารที่ดลองและอภ�ปีราย

สร�ปีถ�กิต�องครบที่�กิส4วิน ได� 10 คะแนน

2) ถ�าถ�กิและครบมากิกิวิ4าคร��ง ได� 6

คะแนน3) ถ�าไม4บ�นที่�กิไม4ได�คะแนน

เกณฑ์�การให์'คะแนน ก�จกรรมท�� 6.2

เปี2นดงน�� 1 ถ�าตอบได�ถ�กิต�องครบที่�กิส4วิน ได�ขึ้�อ

ละ 5 คะแนน 2) ถ�าตอบถ�กิบางส4วิน ได�ขึ้�อละ 3 คะแนน

3) ถ�าตอบผู้�ดไม4ได�คะแนน

เกณฑ์�การให์'คะแนน ก�จกรรมท�� 6.3

เปี2นดงน�� 1) ถ�าตอบได�ถ�กิต�องครบที่�กิส4วิน ได�ขึ้�อ

ละ 5 คะแนน2) ถ�าตอบถ�กิบางส4วิน ได�ขึ้�อละ 3

คะแนน

13


ค�าชุ��แจง ใหั�น�กิเร�ยนที่#ากิารที่ดลองและอภ�ปีรายสร�ปีผู้ลกิารที่ดลองใหั�ถ�กิต�องจ ดปีระสำงค�การทดลิอุง

1.ที่#ากิารที่ดลองเพื่��อตรวิจสอบกิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�าได�2.เปีร�ยบเที่�ยบกิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�าที่��อ�ณ์หัภ�ม�ต4างกิ�นได�3.สร�ปีควิามสามารถในกิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�าได�

สารเคม�และอ�ปีกิรณ์+รายการ ต0อุ 1 กลิ 0ม

สำารเคม�1.น#�ากิล��น

อุ ปีกิรณ�1.ชุ�ดเคร��องตรวิจกิารน#าไฟฟ?า2.สายไฟ3.แอมม�เตอร+ (0-100 A)

4.หัลอดที่ดลองขึ้นาดกิลาง5.เที่อร+มอม�เตอร+6.บ�กิเกิอร+ขึ้นาด 100 cm3

7.ตะเกิ�ยงแอลกิอฮอล+พื่ร�อมที่��กิ� �นลมและ

10 cm3

1 ชุ�ด1 เส�น

1 เคร��อง1 หัลอด1 อ�น1 ใบ

ไปีท�าก�จกรรมกนเลิย...ครบ

ก�จกรรมท�� 6.1

การทดลิอุงเร��อุง การน�าไฟฟ8าขอุงน��า

14

ตะแกิรงลวิด 1 ชุ�ด


วิ�ธ�ทดลิอุง1.ใส4น#�ากิล��น 10 cm3 ลงในหัลอดที่ดลองขึ้นาดกิลาง ที่ดสอบ

กิารน#าไฟฟ?าด�วิยเคร��องตรวิจกิารน#าไฟฟ?า ส�งเกิตควิามสวิ4างขึ้องหัลอดไฟ

2.ต4อแอมม�เตอร+ชุน�ดที่��วิ�ดกิระแสไฟฟ?าได�เปี'นไมโครแอมแปีร+เขึ้�ากิ�บเคร��องตรวิจกิารน#าไฟฟ?า แล�วิจ�4มลวิดต�วิน#าขึ้องเคร��องตรวิจกิารน#าไฟฟ?าลงในน#�ากิล��น ด�งร�ปี 6.1 อ4านค4ากิระแสไฟฟ?า บ�นที่�กิผู้ล

3.อ�4นน#�ากิล��นใหั�ร�อนปีระมาณ์ 60 ๐ C แล�วิที่ดสอบกิารน#าไฟฟ?าเชุ4นเด�ยวิกิ�บขึ้�อ 2

ร&ปีท�� 6.1 การทดสำอุบการน�าไฟฟ8าขอุงน��า

ผลิการทดลิอุง

15

สำาร

การน�าไฟฟ8าวิดด'วิยเคร��อุงตรวิจการน�าไฟฟ8าชุน�ดท��ม�

ห์ลิอุดไฟ

วิดด'วิยแอุมม�เตอุร�

(A)

น#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม�หั�องน#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม� 60-70 ๐ C

..........................

..........................

..........................

..........................

................

................

................

................

อุภู�ปีรายสำร ปีผลิการทดลิอุง1.เม��อใชุ�เคร��องตรวิจกิารน#าไฟฟ?าวิ�ดกิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�ากิล��น

ปีรากิฏิวิ4า................................แต4ถ�าใชุ�แอมม�เตอร+ตรวิจสอบจะพื่บวิ4า................................แสดงวิ4าน#�ากิล��นน#าไฟฟ?าได�น�อยมากิ

2.น#�ากิล��นน#าไฟฟ?าได�มากิขึ้��นเม��ออ�ณ์หัภ�ม�.................................................................................


ค�าชุ��แจง ใหั�น�กิเร�ยนตอบค#าถามต4อไปีน��


ควิามเปี2นกรดเบสำขอุงสำารลิะลิาย

16

1.จากิตารางแสดงค4าควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH- ขึ้องสารละลายต�วิอย4าง จงเต�มค4าควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH- ลงในชุ4องวิ4าง พื่ร�อมที่��งระบ�ควิามเปี'นกิรด-เบส ขึ้องสารละลาย

สารละลาย

ควิามเขึ้�มขึ้�น (mol/dm3) ควิามเปี'นกิรด-เบส

ขึ้องสารละลาย

[H3O+] [OH-]

ABCDEFGHIJ

1.0 x10-7

2.0 x10-5

…………………………..

5.0 x10-7

1.0 x10-9

…………………………..

…………………………..

1.0 x10-5

4.5 x10-7

…………………………

………………………….

………………………….1.0 x10-2

…………………………..

…………………………..1.0 x10-4

2.5 x10-4

…………………………..

…………………………..

1.0 x10-13

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


2.จงค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง [H3O+] [OH-] และ [Cl-] ในสารละลายกิรด HCl

เขึ้�มขึ้�น 0.15 M.………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

17

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….


ค�าชุ��แจง ใหั�น�กิเร�ยนแสดงวิ�ธ�กิารค#านวิณ์ต4อไปีน��ใหั�ถ�กิต�องและสมบ�รณ์+

1. เม��อเต�ม KOH จ#านวิน 1.0 10-4 mol ลงไปีในน#�า จงค#า นวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง [H3O+] ถ�าสารละลายน��ม�ปีร�มาตร 1 dm3 …………………....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


ค�านวิณห์าควิามเข'มข'นขอุงไฮโดรเน�ยมไอุอุอุน

18

...........................................................................

....................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

....................................................................... ...

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

.................................................................... ......

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

................................................................. .........

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

................................................


19

2. สารละลายเบสอ4อน 0.1 mol/dm3 ม�ค4า Kb = 10-5 น#าสารละลายน�� 50 cm3

มาผู้สมกิ�บน#�าบร�ส�ที่ธ�= 450 cm3 จงค#านวิณ์หัา [H3O+] ในสารละลายใหัม4น��................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................………………….....................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

...........................................................................

..........................

...........................................................................

.....................................................................



20


ค�านวิณห์าควิามเข'มข'นขอุงไฮดรอุกไชุด�ไอุอุอุน

1. ถ�าเต�มสารละลายกิEาซึ่ HCl 7.30 กิร�ม ลงไปีในน#�า และสารละลายม�ปีร�มาตร 5 dm3 จงค#านวิณ์หัา [OH-] ในสารละลายน�� (H = 1 , Cl = 35.5)………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………..….


2. เต�มสารละลายโซึ่เด�ยมไฮดรอกิไซึ่ด+ 0.1 mol จ#านวิน 50

cm3 ลงในน#�าบร�ส�ที่ธ�= 250 cm3 จงค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง [OH-] ในสารละลายน�� ในหัน4วิย mol/dm3

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

21

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


แบบทดสำอุบห์ลิงเร�ยนการแตกตวิเปี2นไอุอุอุนขอุงน��า

ค�าชุ��แจง ใหั�น�กิเร�ยนที่#าเคร��องหัมายกิากิบาที่ (X) ที่�บอ�กิษร กิ ขึ้ ค ง ขึ้�อใดขึ้�อหัน��งที่��เหั1นวิ4าถ�กิต�องที่��ส�ดเพื่�ยงขึ้�อเด�ยวิลงในกิระดาษค#าตอบ

1.นายแดงน#า กิรดเกิล�อเต�มลงในน#�า บร�ส�ที่ธ�=จะที่#า ใหั�เกิ�ดกิารเปีล��ยนแปีลงใดกิ�บน#�ากิ.น#�าจะร�กิษาสมด�ลคงที่��ไม4เปีล��ยนแปีลง

22

ขึ้. [H3O+] จากิกิรดจะผู้สมกิ�บ [OH-] จากิน#�า จน เปี'นสารละลายม�สภาพื่เปี'นกิลาง

ค.น#�าจะแสดงฤที่ธ�=เปี'นกิรดเพื่ราะม� [H3O+] จากิกิรดลงไปีผู้สมที่#าใหั�ม� [H3O+] มากิขึ้��น

ง. น#�าจะแสดงสมบ�ต�เปี'นเบสเพื่ราะน#�าจะพื่ยายามแตกิต�วิมากิขึ้��นเพื่��อเพื่��มปีร�มาณ์ [OH-]

ใหั�มากิขึ้��น2.เหัต�ใดเม��อน#าน#�าบร�ส�ที่ธ�=ไปีที่ดสอบกิารน#าไฟฟ?า จ�งไม4เหั1นหัลอด

ไฟต�ดกิ.เพื่ราะน#�าที่��ใชุ�บร�ส�ที่ธ�=เกิ�นไปีขึ้. เพื่ราะน#�าใหั� H3O+ และ OH- อย4างละ 10-7 mol/dm3

ซึ่��งน�อยมากิจ�งไม4น#าไฟฟ?าค.เพื่ราะน#�าแตกิต�วิใหั�ที่� �ง H3O+ และ OH- เปี'นกิลางง. สร�ปีไม4ได�

3.ขึ้�อใดสร�ปีถ�กิต�องเกิ��ยวิกิ�บค4า Kw

กิ.Kw เปี'นค4าคงที่��เสมอไม4ขึ้��นกิ�บอ�ที่ธ�พื่ลใดๆขึ้.Kw เปี'นค4าที่��เปีล��ยนแปีลงได� ขึ้��นกิ�บปีCจจ�ยค.ค4า Kw จะม�ค4าอย4างไรขึ้��นกิ�บอ�ณ์หัภ�ม�เปี'นส#าค�ญ จ�งเปี'น

ค4าที่��ไม4คงที่��ง. ค4า Kw เปี'นค4าคงที่�� ซึ่��งขึ้��นกิ�บอ�ณ์หัภ�ม�ที่��ศึ�กิษา จ�งต�องระบ�

อ�ณ์หัภ�ม�ที่�กิคร��ง


4.พื่�จารณ์าสมกิารกิารแตกิต�วิขึ้องน#�าH2O(l) + H2O(l) H3O+(aq) + OH-(aq)ขึ้�อใดแสดงค4าคงที่��สมด�ลขึ้องน#�า ได�ถ�กิต�องกิ.K = [H2O][H2O]

ขึ้.K = [H3O+][OH-]

ค.K =

ง. Kw = K[H2O]2 = [H3O+][OH-]

5.กิ#าหันดใหั�ค4า Ka ขึ้องกิรด HF = 6.76 x 10-4 M ที่�� 25

๐ C ค4า Kb ขึ้อง F- ตรงกิ�บขึ้�อใดกิ.1.48 x 10-11 M

ขึ้.1.50 x 10-12 M

ค.1.60 x 10-13 M

ง. 1.77 x 10-13 M

6.สารละลายเบสอ4อน 0.1 mol/dm3 ม�ค4า Kb = 10-5 น#าสารละลายน�� 50 cm3 มาผู้สมกิ�บน#�าบร�ส�ที่ธ�= 450 cm3 สารละลายน��จะม�ปีร�มาณ์ OH- เที่4าใด สารละลายจะแสดงภาวิะกิรดหัร�อเบสกิ.[H+] = [OH-] แสดงภาวิะเปี'นกิลางขึ้. [OH-] = 1.0 x 10-4 M แสดงภาวิะเปี'นเบสค.[OH-] = 1.0 x 10-10 M แสดงภาวิะเปี'นกิรดง. สร�ปีไม4ได� เพื่ราะฉะน��น [OH-] = 1.0 x 10-7

23

7.สารละลายกิรดชุน�ดหัน��งเขึ้�มขึ้�น 0.01 M ถ�ากิรดน��ม�ค4า Ka

= 10-5 ควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง[H3O+] ในสารละลายน�� ตรงกิ�บขึ้�อใด กิ.1.00 x 10-2 M

ขึ้.2.10 x 10-3 M

ค.3.16 x 10-4 M

ง. 3.50 x 10-5 M


8.สารละลายโพื่แที่สเซึ่�ยมไฮดรอกิไซึ่ด+เขึ้�มขึ้�น 0.4 M จ#านวิน 10 cm3 เต�มลงในน#�าบร�ส�ที่ธ�= จ#านวิน 100 cm3 สารละลายใหัม4น��จะม� [H+] และ [OH-] เที่4าใดกิ.[H+] = 1.0 x 10-7 = [OH-]

ขึ้. [H+] = 2.8 x 10-13 M[OH-] = 3.6 x 10-2 M

ค.[H+] = 1.0 x 10-7 M[OH-] = 3.6 x 10-2 M

ง. [H+] = 3.6 x 10-2 M[OH-] = 2.8 x 10-2 M

9.ถ�าน#ากิรด HCl 0.1 M 100 cm3 เต�มลงในน#�าปีร�มาตร 300 cm3 สารละลายน��จะม� [H3O+] เที่4าใด

24

กิ.0.10 M

ขึ้.0.15 M

ค.0.25 M

ง. 0.30 M

10. ในน#�าปีระปีาม� [H+] = 3.0 x 10-7 M ค4าขึ้อง [OH-]

ในน#�าปีระปีาน�� ตรงกิ�บขึ้�อใดกิ.1.0 x 10-7 M

ขึ้.2.0 x 10-7 M

ค.3.3 x 10-8 M

ง. 4.0 x 10-9 M


บรรณาน กรม

ชุ�ชุาต� บารม�. วิารสำารแม>ก ม.ปีลิาย วิ�ทย�. กิร�งเที่พื่ฯ : โรงพื่�มพื่+เจ�าพื่ระยาระบบกิารพื่�มพื่+, 2536

น�พื่นธ+ กิชุที่องร�ศึม�. ต�วิเข'ม เคม� ม.ปีลิาย. กิร�งเที่พื่ฯ : บร�ษ�ที่ ส#าน�กิพื่�มพื่+เดอะบ�คส+ จ#ากิ�ด, 2550

25

พื่รพื่�มล ม4วิงไที่ย. แบบทดสำอุบปีระเม�นผลิตามจ ดปีระสำงค�การเร�ยนร&'เคม� ม. 6 เลิ0ม 2 วิ 034. กิร�งเที่พื่ฯ : โรงพื่�มพื่+ปีระสานม�ตร, 2533

สถาบ�นส4งเสร�มกิารสอนวิ�ที่ยาศึาสตร+และเที่คโนโลย�,กิระที่รวิงวิ�ที่ยาศึาสตร+.เคม� เลิ0ม 3. กิร�งเที่พื่ฯ :

โรงพื่�มพื่+ค�ร�สภาลาดพื่ร�าวิ, 2547.

สถาบ�นส4งเสร�มกิารสอนวิ�ที่ยาศึาสตร+และเที่คโนโลย�,กิระที่รวิงวิ�ที่ยาศึาสตร+.ค&0ม�อุคร&เคม� เลิ0ม 3. กิร�งเที่พื่ฯ : โรงพื่�มพื่+ค�ร�สภาลาดพื่ร�าวิ, 2547.

ส#าราญ พื่ฤกิษ+ส�นที่ร. ตะลิ ยโจทย�เคม� ม. 5 เลิ0ม 3 – 4.

กิร�งเที่พื่ฯ : ส#าน�กิพื่�มพื่+ พื่.ศึ. พื่�ฒนา จ#ากิ�ด, 2548

ส#าราญ พื่ฤกิษ+ส�นที่ร. เคม� ม. 5 เลิ0ม 3. กิร�งเที่พื่ฯ : ส#าน�กิพื่�มพื่+ พื่.ศึ. พื่�ฒนา จ#ากิ�ด, 2547

สมพื่งศึ+ จ�นที่ร+โพื่ธ�=ศึร�. ค&0ม�อุเตร�ยมสำอุบเคม� ม.5 เลิ0ม 3.

กิร�งเที่พื่ฯ: บร�ษ�ที่ ไฮเอ1ดพื่�บล�ชุชุ��ง จ#ากิ�ด, 2537http://chemistry-erc.blogspot.com http://www.il.mahidol.ac.thhttp://www.myfirstbrain.comhttp://www.nmp.ac.th

http://www.nmp.ac.th/eclassroom/krutew/concept/5

http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=73824

http://www.il.mahidol.ac.th/e-media/acid-base/C6.HTM

http://chemistry-erc.blogspot.com/2009/09/100-hcl-h-h3o-cl-hcl-naoh-na-oh-


ภูาคผนวิก


26

27

เฉลิยก�จกรรมท�� 6.1

การทดลิอุงเร��อุง การน�าไฟฟ8าขอุงน��า

ผลิการทดลิอุง

สำาร

การน�าไฟฟ8าวิดด'วิยเคร��อุงตรวิจการน�าไฟฟ8าชุน�ดท��ม�

ห์ลิอุดไฟ

วิดด'วิยแอุมม�เตอุร�

(A)

น#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม�หั�องน#�ากิล��นที่��อ�ณ์หัภ�ม� 60-70 ๐ C

หัลอดไฟไม4สวิ4างหัลอดไฟไม4สวิ4าง

4080

อุภู�ปีรายสำร ปีผลิการทดลิอุง1.เม��อใชุ�เคร��องตรวิจกิารน#าไฟฟ?าวิ�ดกิารน#าไฟฟ?าขึ้องน#�ากิล��น

ปีรากิฏิวิ4า หัลอดไฟไม4สวิ4างแต4ถ�าใชุ�แอมม�เตอร+ตรวิจสอบจะพื่บวิ4า น#�ากิล��นน#าไฟฟ?าได� แสดงวิ4าน#�ากิล��นน#าไฟฟ?าได�น�อยมากิ

2.น#�ากิล��นน#าไฟฟ?าได�มากิขึ้��นเม��ออ�ณ์หัภ�ม� ส�งขึ้��น


ค�าชุ��แจง ใหั�น�กิเร�ยนตอบค#าถามต4อไปีน��

1.จากิตารางแสดงค4าควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH- ขึ้องสารละลายต�วิอย4าง จงเต�มค4าควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง H3O+ และ OH- ลงในชุ4องวิ4าง พื่ร�อมที่��งระบ�ควิามเปี'นกิรด-เบส ขึ้องสารละลาย

สารละลาย

ควิามเขึ้�มขึ้�น (mol/dm3) ควิามเปี'นกิรด-เบส

ขึ้องสารละลาย

[H3O+] [OH-]

ABCDEFGHIJ

1.0 x 10-7

2.0 x 10-5

1.0 x 10-12

5.0 x 10-7

1.0 x 10-9

1.0 x 10-10

4.0 x 10-11

1.0 x 10-5

4.5 x 10-7

1.0 x 10-1

1.0 x 10-7

5.0 x 10-10

1.0 x 10-2

2.0 x 10-8

1.0 x 10-5

1.0 x 10-4

2.5 x 10-4

1.0 x 10-9

2.2 x 10-8

1.0 x 10-13

กิลางกิรดเบสกิรดเบสเบสเบสกิรดกิรดกิรด

28


ควิามเปี2นกรดเบสำขอุงสำารลิะลิาย


2.จงค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง [H3O+] [OH-] และ [Cl-]

ในสารละลายกิรด HCl

เขึ้�มขึ้�น 0.15 M.

วิ�ธ�ท�ากิรด HCl เปี'นกิรดแกิ4 แตกิต�วิ 100 % ด�งสมกิาร

HCl(aq) + H2O(l) Cl-

(aq) + H3O+(aq)

ด�งน��น [Cl-] = [H3O+] = 0.15 M

Kw = [H3O+][OH-]

1.0 x 10-14 = [0.15][OH-]

[OH-] =

[OH-] = 6.67 10-14

เพราะฉะน�น [H3O+] = 0.15 M

[OH-] = 6.67 x 10-14 M

29

[Cl-] = 0.15 M



1. เม��อเต�ม KOH จ#านวิน 1.0 x 10-4 mol ลงไปีในน#�า จงค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง [H3O+] ถ�าสารละลายน��ม�ปีร�มาตร 1 dm3 วิ�ธ�ท�า

เบส KOH เปี'นเบสแกิ4 แตกิต�วิ 100 % ด�งสมกิาร

KOH(s) K+(aq) + OH-(aq)

[OH-] จากิน#�า = 1.0 x 10-7 mol/dm3

H2

30


ค�านวิณห์าควิามเข'มข'นขอุงไฮโดรเน�ยมไอุอุอุน

[OH-] ที่��เต�ม = 1.0 x 10-4 mol/dm3

เพื่ราะฉะน��น [OH-] = (1.0 x 10-7) + (1.0 x 10-4)

1.0 x 10-4

Kw = [H3O+] [OH-]

= 1.0 x 10-10

ควิามเข'มข'นขอุง H3O+ เท0ากบ 1.0 x 10-10

mol/dm3


2. สารละลายเบสอ4อน 0.1 mol/dm3 ม�ค4า Kb = 10-5 น#าสารละลายน�� 50 cm3 มาผู้สมกิ�บน#�าบร�ส�ที่ธ�= 450 cm3

จงค#านวิณ์หัา [H3O+] ในสารละลายใหัม4น��วิ�ธ�ท�าสมกิารกิารแตกิต�วิขึ้องสารละลายเบสอ4อน

XOH(aq) X+

(aq) + OH-(aq)

31

H2

ควิามเขึ้�มขึ้�นเร��มต�น(mol/dm3) 0.1 - -

ควิามเขึ้�มขึ้�น ณ์ ภาวิะสมด�ล(mol/dm3) 0.1- x x x

(X ม�ค4าน�อยมากิ จะได� 0.1 – x 0.1) X2 = 0.1 x 10-5

X = 1.0 x 10-3

จะได� [OH-] = 1.0 x 10-3

mol/dm3

สารละลายเบสอ4อน 1,000 cm3 จะม� OH- 1.0 x 10-3

mol

ถ� าสารละลายเบสอ4อน 50 cm3 จะม�

=

5.0 x 10-5 mol

[OH-] จากิน#�าบร�ส�ที่ธ�= 1.0 x 10-7 mol/dm3

หัมายควิามวิ4า

น#�าบร�ส�ที่ธ�= ปีร�มาตร 1,000 cm3 จะม� [OH-] = 1.0 x 10-7 mol

จากิ

ถ�าน#�าบร�ส�ที่ธ�=ปีร�มาตร 450 cm3 จะม� =

= 4.5 x 10-8 mol


จะได�วิ4า [OH-] จากิน#�าบร�ส�ที่ธ�= = 4.5 x 10-8

mol/450 cm3 [OH-] ที่��เต�ม = 5.0 x 10-5

mol/50 cm3

เพื่ราะฉะน��น [OH-] = (4.5 x 10-8) + (5.0 x 10-5)

5.0 x 10-5 mol/500 cm3

= 1.0 x 10-4 mol/dm3

Kw = [H3O+][OH-]

= 1.0 x 10-10

ควิามเข'มข'นขอุง H3O+ เท0ากบ 1.0 x 10-10

mol/dm3

32



1. ถ�าเต�มสารละลายกิEาซึ่ HCl 7.30 กิร�ม ลงไปีในน#�า และสารละลายม�ปีร�มาตร 5 dm3 จงค#านวิณ์หัา [OH-] ในสารละลายน�� (H = 1 , Cl = 35.5)

วิ�ธ�ท�าHCl มวิล 36.5 g ค�ดเปี'น 1 mol

ถ�า HCl มวิล 7.30 g ค�ดเปี'น

33


ค�านวิณห์าควิามเข'มข'นขอุงไฮดรอุกไชุด�ไอุอุอุน

เต�มสารละลายกิEาซึ่ HCl 0.2 mol ลงไปีในน#�า 5 dm3

หัร�อค�ดเปี'น 0.04 mol/dm3

สมกิาร HCl(g) + H2O(l) H3O+(aq) + Cl-(aq) ควิามเขึ้�มขึ้�นเร��มต�น 0.04 -

- (mol/dm3)แตกิต�วิ 100 % - 0.04 0.04

Kw = [H3O+][OH- ]

[OH-] = 2.5 x 10-12

ควิามเข'มข'นขอุง OH- เท0ากบ 2.5 x 10-12

mol/dm3


2. เต�มสารละลายโซึ่เด�ยมไฮดรอกิไซึ่ด+ 0.1 mol จ#านวิน 50

cm3 ลงในน#�าบร�ส�ที่ธ�=

34

250 cm3 จงค#านวิณ์หัาควิามเขึ้�มขึ้�นขึ้อง [OH-] ในสารละลายน�� ในหัน4วิย mol/dm3

วิ�ธ�ท�า[OH-] จากิน#�าบร�ส�ที่ธ�= = 1.0 x 10-7

mol/dm3 หัมายควิามวิ4าน#�าบร�ส�ที่ธ�= 1,000 cm3 จะม� [OH-] = 1.0 x 10-

7 mol น#�าบร�ส�ที่ธ�=ปีร�มาตร 250 cm3 จะม� =

= 2.5 x 10-8 mol

[OH-] จากิน#�าบร�ส�ที่ธ�= = 2.5 x 10-8

mol/250 cm3

[OH-] ที่��เต�ม = 0.1 mol/50 cm3

เพื่ราะฉะน��น [OH-] = (2.5 x 10-8) + (0.1)

0.1 mol/300 dm3

= 0.33 mol/dm3

Kw = [H3O+][OH-]

[OH-] = 3.03 x 10-14

ควิามเข'มข'นขอุง OH- เท0ากบ 3.03 x 10-14 mol/dm3


เฉลิยแบบทดสำอุบก0อุนเร�ยน ห์ลิงเร�ยน–

เฉลิยแบบทดสำอุบก0อุนเร�ยน

เฉลิยแบบทดสำอุบห์ลิงเร�ยน

ข'อุท�� ค�าตอุบ ข'อุท�� ค�าตอุบ1 ขึ้ 1 ค2 ง 2 ขึ้3 ค 3 ง4 กิ 4 ขึ้5 ค 5 กิ6 กิ 6 ขึ้7 ค 7 ค8 ง 8 ขึ้9 กิ 9 กิ10 ขึ้ 10 ค

35

ต'อุงผ0านเกณฑ์�ร'อุยลิะ 80 ก0อุน

จ�งจะเร�ยนในชุ ดต0อุไปีได'นะครบ

ห์มายเห์ต 1. น�กิเร�ยนต�องผู้4านเกิณ์ฑ์+ร�อยละ 80 (ที่#าถ�กิ 8 ขึ้�อขึ้��นไปี)

2. ถ�าน�กิเร�ยนที่#าได�ผู้4านเกิณ์ฑ์+ ใหั�ศึ�กิษาในชุ�ดต4อไปี3. ถ�าน�กิเร�ยนไม4ผู้4านเกิณ์ฑ์+ใหั�กิล�บไปีศึ�กิษาบที่เร�ยนน��น

ใหัม4 แล�วิที่#ากิารที่ดสอบหัล�งเร�ยนอ�กิคร��งจนกิวิ4าจะผู้4านเกิณ์ฑ์+ที่��กิ#าหันด


แบบบนท�กคะแนนรวิม

36

ไชุโย...เราผ0านเกณฑ์�แลิ'วิ

ชุ��อุ.................................................ชุ�น...............เลิขท��............

ที่ดสอบกิ4อนเร�ยน คะแนนเต1ม 10 คะแนน ได�..............คะแนน

กิ�จกิรรมที่�� 6.1 คะแนนเต1ม 10 คะแนนได�..............คะแนน

กิ�จกิรรมที่�� 6.2 คะแนนเต1ม 10 คะแนนได�..............คะแนน

กิ�จกิรรมที่�� 6.3 คะแนนเต1ม 10 คะแนน ได�..............คะแนน

กิ�จกิรรมที่�� 6.4 คะแนนเต1ม 10 คะแนน ได�..............คะแนน

ที่ดสอบหัล�งเร�ยน คะแนนเต1ม 10 คะแนน ได�..............คะแนน

ยอุดเย��ยมเลิยครบ

ชุดแบบฝึกเรื่อง กรด เบส ชุด 6

Documents

Transcript of ชุดแบบฝึกเรื่อง กรด เบส ชุด 6