6_FINANSIJSKI_RIZIK

7/23/2019 6_FINANSIJSKI_RIZIK

1/33

FINANSIJSKI RIZIK

Predmet: Finansijski menadment

Profesor: Dr. Sci. Sead Muin!e"o#i$

Faku%tet &a menadment i 'os%o#nu


2/33

Sadraj 'reda#anja:

Pojam i osno#ne karakteristike ri&ika Sistemski i nesistemski ri&ik

Iori ri&ika:

Direktni izvori rizika

Indirektni izvori rizika Sta#o#i 'rema ri&iku

Ri&ik i 'rinos

Oekivani prinos

Standardna devijacija i varijansa Koefcijent varijacije Normalna distribucija rekvencija i standardna

devijacija Pitanja


3/33

Pojam i osno#nekarakteristike ri&ika Rizik neizvjesnost ishoda posmatrano

doa!aja" pojave" procesa ili projekta

#ko nema neizvjesnosti" nema rizika

#ko ishod doa!aja" pojave" procesa iliprojekta mo$e imati oprean %pozitivan ilineativan& rezultat tretira se kao rizian

Ri&i(no: in#estiranje u dionice

Nije ri&i(no: in#estiranje no#ca uoro(eni de'o&it


4/33

Pojam i osno#nekarakteristike ri&ika

Rizik odstupanje stvarnih od oekivaniheekata poslovanja odnosno investiranja

Oprenost mou'e ishoda doa!aja

%rizik& pretpostavlja vjerovatnou #ko se vjerovatno'a ishoda doa!aja

mo$e izjednaiti sa ( ili ) aktivnost nijerizina

*izik se nikada ne mo$e potpunoeliminisati


5/33

Sistemski i nesistemski ri&ik

Sistemski rizik lobalni rizik okru$enjau kome se odvija doa!aj" pojava" procesili projekat iji je ishod rizian

Npr+ fnansijska kriza , - obima fnansijskih

transakcija , - pad vrijednosti roba i ./ Sudjeluje sa 01 2(3 u ukupnom riziku

Ne mo$e se smanjiti mjerama

diverzifkacije /odrazumijeva premiju na rizik koju

investitori mou oekivati


6/33

Struktura investicije

Nesistemski rizik

Sistemski rizik

Grafk 1: Sistemska i nesistemska komponenta

rizika



7/33



8/33

Di#er&i)ciranje in#esticijeDi#er&i)ciranje Prinosi 'ortfo%ija

d#a *P

/eriod Investicija

./) ./0 ./4 I 5./)

I 5./0

I 5./4

0( 5 0 1(( K6 41( K6 4(( K6 )1( K6

7anuar 0( )1 )0 )0 41 40 40

8ebruar )9 ): )1 )1 41 44 446art )1 ; )0 )9 42 0: 44

#pril )0 00 )) 02 42 04 4

a. Direktni ri&ik neizvjesnost naplate fnansijskopotra$ivanja %kredit" ./" potra$ivanje od kupca& i

ubitaka koji iz toa mou nastatiAb. Trgovinski rizik postoji kod bilateralnih obavezazasnovanih na izvedenicama ili uovorima o prodaji iotkupu ./A

c. Uslovni nepreviivi rizik izbjeavanje iliproloniranje obaveza pla'anja za mou'u" jo? uvijek

nerealizovanu kreditnu transakciju %revolvin&A. Korelacijski rizik istovremeno raste izlo$enost rizikudrue strane" a opada njenja likvidnostA

e. Rizik zaklju!enja transakcije "preko no#i$ rizikubitka usljed uplate novca za nabavku npr+ odre!enoiznosa deviza prije prijema ekvivalentne vrijednosti+

+. Kreditni ri&ik


16/33

Neizvjesnost realizacije poslovnih ciljevastrukturiranih u poslovnom planu

@ri najva$nije komponente ovo rizika>

a. Rizik generiranja o!ekivani% pri%oa

na tra$nju za proizvodima=usluamamo$e uticati> pojava supstituta" pojavakonkurenata" Buktuacija cijena i drA

b. Rizik cijena poslovni% inputa

proizilazi iz Buktuacije tr$i?nih cijenainputa %sirovina" enerija" radne snae&Ac. Rizik operativnog leveria omjer

fksnih i varijabilnih tro?kova %ako su fksnitro?kovi ve'i i rizik je ve'i&+

,. Pos%o#ni ri&ik


17/33

-. Ri&ik %ik#idnosti rizik ubitka koji mo$enastati zbo problema u realizaciji planiranihnovanih tokovaA

. Pra#ni ri&ik propusti u mehanizmima pravneza?tite fnansijskih transakcija %konfrmacije"

kolaterali" arancije i dr+&A/. Ri&ik mode%a ubitak koji mo$e nastati zbo

kori?tenja neadekvatno modela i analitikihpomaala za vrednovanje fnansijskih uovoraA

0. Procesni ri&ik mou'u ubitak usljed re?akau internim procedurama i kontrolnim procesima"nedostatne primjene modernih sotverskihpomaala i oranizaciono upravljakih slabosti+

Ri&ik %ik#idnosti1 'ra#ni i'rocesni ri&ik


18/33

Sta#o#i 'rema ri&iku Koji bi iznos zadovoljio investitora da odustane od

investiranja u rizine projekte %vrijednosne papire&

*acionalan investitor bi odustao od preuzimanja rizika uzamjenu za isnos ispod 1(( K6 %oekivane vrijednosti&

2k#i#a%ent si"urnosti , iznos novca koji bi investitoruzeo nasiurno

, prinos bez rizika ili nerizini prinos

Prinos(x)

Mogunosti(fi)

Distr.Vjerovatnoe

p (xi)

Oekivaniprinos E

(xi)

Fi*xi Fi*xi2

0 1 0,5 0 0 0

1.000 1 0,5 500 1.000 1.000.000

Ukupno 2 1 500 1.000 1.000.000

Tabela 2: Distribucija vjerovatnoe o"ekivanihprinosa


19/33

Sta#o#i 'rema ri&iku

2k#i#a%ent si"urnosti odre!uje stav premariziku investitora>

Ckoliko je ekvivalent siurnosti manji odoekivano prinosa %1(( K6&" investitorizra$ava sk%onost 'rema ri&iku.


20/33

Premija na ri&ik

.e'ina investitora je nesklona prema riziku /reuzimanje rizika podrazumijeva 'remiju na

ri&ik

PR2MIJA NA RIZIK 4

RAZ5IKA IZM267 PR8SJ29N2 M87;N8S I

2K*I*A52N< SI7RN8S

Ckoliko je nerizina zarada 0(( K6" oekivanazarada 1(( K6" 'remija &a 'reu&imanje ri&ika>

1(( 0(( E -?? KM


21/33

Ri&ik i 'rinos /rinos %povrat& od investicije se sastoji od dvije

komponente>

Fekte koji proizilaze iz posjedovanjainvesticije %stan" preduze'e" dionica i sl+&

*azlike izme!u kupovine i prodajne cijeneinvesticije+ Stopa prinosa na dionice>


22/33

Ri&ik i 'rinos /rinos od investicije>

Dionice prihodi od dividende Investiranje u nekretnine neto prihodi od

zakupnine Kvantifkacija rizika strukturiranje skale mou'ih

ishoda rizine investicije te utvr!ivanje vjerovatno'esvako pojedinano ishoda

Skalu mou'ih ishoda i vjerovatno'u njihovode?avanja mou'e je ustanoviti na osnovu>

Gistorijskih kretanja prinosa predmetne investicijeA *elevantnih transakcija koje se trenutno odvijaju i @erminskih transakcija koje se zakljuuju s ciljem

reduciranja rizika u strukturiranju budu'ih prinosaslinih investicija+


23/33

8(eki#ani 'rinos Oekivani prinos ponderisana aritmetika

sredina svih mou'ih ishoda rizine investicije injima pripisane vjerovatno'e de?avanja>

6ou'e ishode rizine investicije mo$e sepredstaviti pripisivanjem vjerovatno'e svakompojedinanom ishodu>


24/33

Primjer ras'oreda 'rinosa 'o#jero#atno$ama i o(eki#ano"

'rinosa

6o$e se oitati neativni oekivani prinos nainvesticiju %2"((&" ?iroka lepeza mou'ih scenarija

/ostoji potreba razmatranja ?irine disperzije mou'ihrezultata" kao odstupanja od oekivano prinosa

Scenario i *jero#atno$a Pi

PrinosRi

Pi@Ri

Najoriscenario

)(3 ,)0( ,)0

Hlai pad 013 ,2( ,)(

Nepromijenjeno

2(3 ( (

Hlai porast 0(3 1( )(

Najbolji

scenario

13 )


25/33

Standardna de#ijacija 6jera varijabiliteta

to je varijabilitet rizine investicije ve'i" prioekivanoj vrijednosti" rizik je ve'i

to je nivo rizika kojem je izlo$en odre!en

poslovni doa!aj ve'i" oekivana vrijednostprinosa na preuzeti rizik je ve'a

Standardna de#ijacija prosjeno odstupanjesvih mou'ih ishoda od oekivane vrijednosti


26/33

*arijansa 6jera varijabiliteta

*arijansa , kvadratno odstupanje mou'ih ishodarizino doa!aja od njeove oekivane vrijednosti

Scenario i Pi@Ri =Pi@Ri>,

Najoriscenario

,)0 )22

Hlai pad ,)( )((

Nepromijenjeno

( (

Hlai porast )( )((

Najboljiscenario

9


27/33

Koe)cijent #arijacije Koefcijent varijacije , relativan znaaj

standardne devijacije>

to je koefcijent varijacije ve'i" uz istioekivani prinos" rizik je ve'i

Cz uslov da je ista standardna devijacija"riziniji je doa!aj koji ima manjuoekivanu vrijednost


28/33

Koe)cijent #arijacije

Pri%ikom oda!ira in#esticije CI5J je da u& &adanio(eki#ani 'rinos1 'ronaemo in#esticiju (ije 'rosje(noodstu'anje od te #rijednosti je najmanje1 i%i1 u& &adatuto%eranciju #arija!i%iteta1 ci%j je 'rona$i in#esticiju samaE o(eki#anim 'rinosom

Po&icija *P + *P , *P - *P

Oekivani prinos * )13 )43 23 :"013

Standardna devij+ kao

mjera relativno rizika

)03 ;3 0":13 2"413

Koe+ varijacije kao mjera

apsolutno rizika .

("9( ("


29/33

Norma%na distri!ucija frek#encija istandardna de#ijacija

Svi ekonomski procesi kod kojih se realniishodi mou strukturirati tako da ih je>

do


30/33

Norma%na distri!ucija frek#encija istandardna de#ijacija

Obrazac za standardizirani J raspored>

Osnovna karakteristikastandardizirano rasporeda jeste damu je o(eki#ana #rijednost ?" astandardna de#ijacija ++


31/33

Primjer: Distribucija vjerovatno'e potencijalnih prinosa sa

pripadaju'om oekivanom vrijedno?'u"standardnom devijacijom i koefcijentomvarijabilnosti" ukoliko se upustimo u investiciju #+


32/33

Primjer funkcija N8RMDIS


33/33

G#a%a na 'anjiH

Pitanja

6_FINANSIJSKI_RIZIK

Documents

Transcript of 6_FINANSIJSKI_RIZIK