İŞ ANALİZİ

KONULARIMIZ

• İŞ ANALİZİ KAVRAMI VE ÖNEMİ

• İŞ ANALİZİNİN AŞAMALARI

• METOT ANALİZİ

• İŞ ÖLÇÜMÜ

• İŞ ÖRNEKLEMESİ

• ZAMAN ANALİZİ

İŞ ANALİZİ KAVRAMI VE ÖNEMİ

İŞ ANALİZİ,İŞLETME AMAÇLARINA UYGUN ETKİN VE VERİMLİ BİR ÜRETİM YAPABİLMEK İÇİN ÜRETİM FAKTÖRLERİNİN EN UYGUN BİR ŞEKİLDE BİR ARAYA GETİRİLEREK DÜZENLENMESİYLE İLGİLİ ÇALIŞMALARDIR.

İŞ ANALİZİ,İŞLETMELERDE KULLANILMAKTA OLAN ÜRETİM FAKTÖRLERİNDEN VERİMLİ BİR ŞEKİLDE YARARLANABİLMEK İÇİN BU FÖKTÖRLER ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN SİSTEMATİK BİR BİÇİMDE DÜZENLENEREK ÖLÇÜLMESİ AMACIYLA YAPILAN ÇALIŞMALARA DENİR.

A ürünü B ürünü C ürünü D ürünü

İŞ ANALİZİ, METOT ANALİZİ VE ZAMAN ANALİZİ OLMAK ÜZERE BAŞLICA İKİ GRUPTA TOPLANAN ÇALIŞMALARDAN MEYDANA GELMEKTEDİR.

METOT ANALİZİ

BELİRLİ BİR İŞYERİNDE KULLANILAN MALZEME, ÜRÜN TASARIMI,İŞLERİN SIRALANMASI VE İNSAN HAREKETLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLERİ KAPSAYAN İŞİN YAPILMA ŞEKLİ YANİ METOTLA İLGİLİ ÇALIŞMALARDIR.

ZAMAN ANALİZİ

ÜRETİM SÜRECİNDE YAPILMAKTA OLAN İŞLERİN NEKADAR ZAMANDA YAPILABİLECEĞİNİ HESAPLAMAKTADIR.

METOT ANALİZİ VE ZAMAN ANALİZİNİN BELİRLİ BİR İŞYERİNDE UYGULANMASIYLA

İŞLETMENİN MEVCUT İŞGÜCÜ, MALZEME, MAKİNA, ARAÇ-GEREÇ VE İŞYERİ İMKANLARINDAN DAHA FAZLA YARARLANABİLMEK MÜMKÜN OLABİLECEKTİR.

İŞ ANALİZİYLE İŞLETMEDE İŞ BASİTLEŞTİRİLMESİ SAĞLANARAK VE MEVCUT METOTLAR GELİŞTİRİLEREK İŞLERİN DAHA KOLAY VE EKONOMİK BİR BİÇİMDE YAPILMASI SAĞLANABİLECEKTİR.

İŞ ANALİZİ ÇALIŞMALARINDA ELE ALINACAK OLAN İŞYERİ ÇALIŞMA ŞARTLARIYLA İLGİLİ BAŞLICA FAKTÖRLER ŞUNLARDIR

İŞ KAZALARI

İŞ HASTALIKLARI

YANGINLARIN ÖNLENMESİ

ÇALIŞMA YERLERİ

TEMİZLİK VE BAKIM

AYDINLATMA ŞARTLARI

GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM

İŞYERİNİN HAVALANDIRILMASI

KİŞİSEL KORUNMA ARAÇLARI

ERGONOMİ

ÇALIŞMA SAATLERİ

İŞ ANALİZİNİN AŞAMALARI

İŞ ANALİZİYLE İLGİLİ ÇALIŞMALARIN AŞAĞIDAKİ SIRAYA UYGUN OLARAK YAPILMASI GEREKİR

1)İncelenecek olan işlerin seçiminin yapılması2)Bütün faaliyetlerin direkt gözlemle iş akımı şemasına kayıt

işleminin yapılması3)Kayıt işlemi yapılan işlemlerin incelenerek,işin amacı,yapıldığı

yeri,yapılma sırası,yapan kişi ve yapıldığı yol bakımında gözden geçirilmesi,

4)En ekonomik ve en etkin metodun geliştirilmesi,5)Yapılması gerekli işlerle ilgili ölçme işleminin sonucuna göre

standart zamanın belirlenmesi,6)En uygun metodun seçilerek uygulamaya konulması,7)Yeni metotla ilgili etkin bir kontrol sisteminin geliştirilmesi.

İŞ ANALİZİ AŞAĞIDAKİ SONUÇLARI SAĞLAMAKTADIR

• İş yerinde etkin ve verimli çalışabilmek mümkün olabilecektir,• Araç-gereç ve ürün tasarımı geliştirebilmek için üretim politikaları

uygulamaya konulabilecektir,• Çalışma ortamında rahatlık sağlanabilecektir,• İşyeri düzenlenmesi dinamik bir yapıya kavuşabilecektir,• Kalite ve stok kontrolünde etkinlik sağlanabilecektir,• Adil bir ücret sisteminin uygulanabilmesi mümkün olabilecektir,

İŞ ANALİZİ İŞLETMELERDE ÖNEMLİ FONKSİYONLARIN YERİNE GETİRİLMESİNİ SAĞLAMAKTADIR

BUNLAR;

İŞLETMEDE YAPILMAKTA OLAN İŞLERİN PLANLANMASINDA SİSTEMATİK BİR YAKLAŞIMLA ÇÖZÜM SAĞLAMAKTIR.

İŞLETMENİN,MAKİNE VE SERMAYE VERİMLİLİĞİNİN ARTMASINA KATKIDA BULUNUR.

İŞLETMEDE ETKİN BİR ÜRETİM PLANLAMASININ YAPILMASINI SAĞLAYABİLECEKTİR.

EMEK YOĞUN SANAYİLERDE VE İŞLETMELERDE DAHA ETKİN SONUÇLAR SAĞLAYABİLMEKTEDİR.

TOPLAM VERİMLİLİĞİ ARTTIRABİLMEK MÜMKÜN OLABİLMEKTEDİR.

METOT ANALİZİ

Bir iş veya işlemin yapılmasında mevcut ve alternatif durumları dikkate alarak daha etkili metotların geliştirilmesi ve uygulanması

ÜRETİMDE EN ETKİN METODU KULLANAN ARILAR

Metot analizi üretimde etkin Metotların kullanılmasına İmkan Sağlayan bilimsel ve Analitik işlemlerden meydana gelir.

Planlama ve geliştirme faaliyetlerini endüstri mühendisleri yapar.

Metot analaziyle işleri planlama ve grublama iki duruma uygun olarak yapılmaktadır:

Önceden işletmenin üretim sürecinde kullanılmamışYENİ BİR METOD OLABİLİR

Mevcut Metodun geliştirilip YENİDEN KULLANILABİLİR DURUMA GETİRİLMESİ

METOD ANALİZİNİN UYGULANMASINDA İZLENECEK YAKLAŞIM

İŞ SEÇİMİ

MEVCUT MEDOTLA İLGİLİ KAYIT YAPIMI VE BİLGİ TOPLAMA

BİLGİLERİN SİSTEMATİK BİR YAKLAŞIMLA İNCELENMESİ

YENİ BİR METOD GELİŞTİRME

GELİŞTİRİLEN METODUN UYGULAMAYA KONULMASIUYGULAMADAKİ METODUN

DEVAMLILIĞININ SAĞLANMASI

A- İŞ SEÇİMİ

Ekonomik faktörler

ÜÇ FAKTÖR GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULUP KARAR VERİLİR

Teknik görüşler

Kişisel tepkiler

EKONOMİK FAKTÖRLER

İşler için metot analizi yapılıp

yapılmamaya karar verilir

Ekonomik olan işler metot

analizi uygulanarak değerlendirilir

TEKNİK GÖRÜŞLER

Yeterli teknik bilgiye sahip

olunmalı ve teknik görüşler

değerlendirilmeli

KİŞİSEL TEPKİLER

Kişisel tepkileri en aza indirmek için,sendika temsilcileri, işçi temsilcilerive işçiler Uygulanacak olan yeni metodun genel ilkeleri ve amaçları konusunda eğitilmeli.METOD ANALİZİ NE KADAR EKONOMİK OLURSA OLSUN TEPKİ BÜYÜKSE BU AŞAMADA METOD ANALİZİNE SON VERİLMELİ

Metot analiziyle incelenecek iş seçiminde ele alınacak konuların bir standart listesi oluşturulur. Önce konular için

Liste hazırlamalıyım

Ürün ve işlem

AraştırmayıÖneren

Kimsenin Adı

ÖneriNedeni

AraştırmanınSınırları

İşinÖzellikleri

En fazla Üreten İşçininÜretim Miktarı

En az ÜretenİşçininÜretim Miktarı

İş işçilere hangi

Yönleri ileZevkli

Zevksiz Geliyor?

İş denetçilere hangi

Yönleri ileZevkli

Zevksiz Geliyor?

Teçhizat

İş yeri veYerleştirme

Düzeni

Ürün

VE SON OLARAK METOD ANALİZİ SONUCU VERİMLİLİKTE MEYDANA GELEN ARTIŞ DURUMU

STANDART LİSTEDEKİ BİLGİLER

B- MEVCUT MEDOTLA İLGİLİ KAYIT YAPIMI VE BİLGİ TOPLAMA

1-Süreç sırasını gösteren şemalar

2-Hareketleri gösteren

3-zaman ölçekli şemalar

Standart kayıt formları kullanılır Bilgilerin kaydedilmesi içinçeşitli şema ve diyagramlar bulunur.

Kullanılan şemalar 3 gruba ayrılır:

Süreç şemalarında bir işin yada bir işlemin kaydedilmesinde 6 standart sembol kullanılır.

İşlem

Taşıma

Miktar ve Kalite

Kontrolü

Gecikme

Depolama

BirleşikFaaliyetler

Ürün üzerinde çeşitli bölümlerde Yapılması gerekli olan işlemleri

Ürünün,işçilerin,hammaddeninBelirli bir yerden başka yeretaşınması

Ürünün kalite kontrolününYapıldığını gösteriyor

Faaliyetlerin dengesizliğindenDolayı meydana gelen gecikme

Ürünün veya malzemeninbelirli bir yerde depolanması

İşlem ve kontrol faaliyetlerinBirlikte yapıldığını

İşçi tipimalzeme tipi

Donatım tipi

Bir ürün veya metotla ilgili bütün olayların akışını gösteren şema iş akış şemasıdır.Üretim sürecinde yapılacak işlerin sıralaması,Taşıması,kalite kontrolü,gecikme ve depolama gibi faaliyetlerşema aracılığı ile gösterilir

SAĞLANAN FAYDA VE KOLAYLIKLAR ŞUNLAR:

1.Gereksiz faaliyetlerin ortadan kalkması2.Bazı faaliyetler birleştirip zamandan tasarruf sağlanması3.Üretim sırası belirlenir4.Gecikme ve depolamanın ortadan kaldırılması

SAĞ EL VE SOL EL ŞEMALARIEl işlerinin ağırlık taşıdığı işlemlerdeYüklerin el ve parmaklara yetenek ve

Güçleri ile orantılı dağıtılmasını sağlamaSağ el ve sol el arasında dengeli iş yükü

Dağılımı ile işçi verimliliği artar.

Çok Faaliyetli Şemalar

İş gücünün makinelere ve tezgahlara dağıtımında kullanılır.

Filmle Metot Analizi

İnsan makine ilişkilerini ve Hareketlerini filmlere kaydederek

En iyi hareket ve metodunBelirlenmesine yardımcı olur.

Filmle metot analiziMüşteriye satış film denemesi

TORNA TEZGAHI

Charlie Chaplin filmi CNC TEZGAHI

D-YENİ BİR METOD GELİŞTİRMEİKİ YOLLA OLUR:

1.mevcut metotta bir takım değişiklikler yaparak

2.İşletmede İlk defa kullanılacak yeni bir metot uygulanarak

Sistematik yaklaşımla inceleme

Yeni metotinovasyon

C-ELDE EDİLEN BİLGİLERİNSİSTEMATİK BİR YAKLAŞIMLA İNCELENMESİ

Bilgiler toplandıktan sonra ,üretim sürecinde yapılmakta olan işlemlerin sistematik bir yaklaşımla incelenmesi yapılır.

E-GELİŞTİRİLEN METODUN UYGULAMAYA KONULARAK

YERLEŞTİRİLMESİ

-Teknik görüşler uygulamaya konularak insan tepkileri gözönüne alınmalı

-İşletmede çalışan personelin yeni metoda olan tepkisi gözlenir

-Tepkileri olumsuz olursa yeni metot hakkında eğitim çalışmalarına ağırlık verilir

Teknik eğitim

F-GELİŞTİRİLEN METODUN DEVAMLILIĞININSAĞLANMASI

-Yeni metodun kullanımında ilk zamanuyum zorlukları göstermesi beklenebilir

-zamanla bu sorun aşılıp yeni metotta devamlılık sağlanabilir

Metot analizi ne kadar üstün olursa olsun uygulamada devamlılık yoksa o metot Analizinde başarılı sonuçlar almak mümkün olmayacak

KISACA;yeni metodun geliştirilmesi veUygulanması kadar devamlılığı da ÖNEMLİ.

HAREKET EKONOMİSİNİN İLKELERİ

Hareket Ekonomisinin ilkeleri

İşletmede insan,makine ve araçgereçlerin üretim sürecinde enaz hareket ve enerji kullanaraküretim yapılmasını sağlayanilkelerdir

.

Hareket Ekonomisinin İlkeleri Başlıca Üç

Grupta Toplanmıştır

İnsan vücudunun kullanılmasına ilişkin ilkeler

İşyerinin düzenlenmesiyle ilgili ilkeler

Araç ve donatım malzemelerini hazırlanmasıyla

ilgili ilkeler

İnsan Vücudunun Kullanılmasıyla İlgili İlkeler

İki el aynı zamanda harekete başlamalı ve aynı anda durmalıdır.

İki el dinlenme süresi dışında aynı zamanda boş kalmalıdır.

Kolların hareketleri simetrik ve zıt yönlü olmalı ve hareketler aynı anda yapılmalıdır.

El ve bacakların mümkün olduğu kadar basit ve küçük hareketlerle iş yapması sağlanmalıdır.

Momentum işçinin kolayına gelecek şekilde ayarlanmalı ve adale gücüyle çalışılması gerekli yerlerde en düşük düzeye indirilmelidir.

Ellerin düzgün ve kesiksiz hareketler yapması sağlanmalı,ani ve sert olarak yön değiştirme hareketlerinden kaçınılmalıdır.

Serbest hareketlerin sınırlı ve kontrollü hareketlerden daha çabuk, daha kolay ve doğru olarak yapılması durumu gözönüne alınmalıdır.

İşin başarılı bir biçimde yapılmasını sağlamak için işlemin otomatik belirli bir ahenkle(kıvam)yapılmasına özen gösterilmelidir.

İşyeri Düzenlemesiyle İlgili İlkeler

İşle ilgili malzeme,alet ve araçlar belirli yerlerde bulunmalıdır.

Araç ve gereçler malzemeler aramayı azaltmak için önceden uygun yerlere bırakılmalıdır.

Malzemeyi kullanılma yerine getirebilmek için kayma veya yumuşak düşmeyi sağlayan kutu ve kalıplar kullanılmalıdır.

Mümkün olduğu kadar yer çekiminden yararlanan taşıma işlemleri yapılmalıdır.

Malzemeler ve araçlar en iyi hareket sırasını sağlayacak şekilde düzenlenmelidir.

İşyerinde uygun bir ışıklandırma yapılarak,işe uygun bir oturma sağlayacak bir sandalye kullanılmalıdır.

İşyerinin rengi,yapılan işin rengiyle zıt olmalı böylece göz yorgunluğu önlenmelidir.

Araç ve Donatım Malzemelerinin Hazırlanmasıyla İlgili İlkeler

Ellerin iş yükü azaltılmalı,mümkünse ayakla çalışan pedal gibi cihazlar kullanılmalıdır.

Mümkün olduğu kadar iki veya daha çok araç birleştirilerek

kullanılmalıdır.

Her parmağın ayrı bir hareket yaptığı yerlerde yük,parmakların güçlerine göre dağıtılmalıdır.

Aletlerin tutulmasını sağlayan sapları en iyi durumda kavranacak şekilde yapılmalıdır.

İŞ BASİTLEŞTİRMESİ İş basitleştirmesiyle üretim sürecinde kullanılan metotların

daha basit hale getirilmesiyle iş yapma performansının yükseltilmesi sağlanır.

İş basitleştirme metot analiziyle ilgili önemli bir çalışmadır.

Metot analiziyle ilgili iş basitleştirme eğitim programlarının aşağıdaki konuları dikkate alması gerekir:

Genel ekonomi

Problem çözme teknikleri Akım şemaları Faaliyet şemaları Çok faaliyetli şemalar Hareket ekonomisinin ilkeleri İşletmenin amaçları

DEĞER ANALİZİ Değer analizi,üretim sürecinde kullanılmakta olan üretim

faktörleriyle ilgili maliyet,fayda ve ortaya çıkan değer sonucuna göre bir değerlendirme yapılarak karar verilmesini sağlar.

Doğ Gör Su Gar Dar Toplam Sıra

Doğruluk 1 1 1 1 4+1 1

Görünüş 0 1 1 1 3+1 2

Su geçirmez

0 0 0 1 1+1 4

Garanti 0 0 1 1 2+1 3

Darbe direnci

0 0 0 0 0+1 5

Öncelik Matrisi:

Yukarıdaki tabloda bir kol saatinin belli başlı birkaç özelliğinin

önem sıralamasına dizilimi amacıyla öncelik matrisine yerleştirilmesi söz konusudur. Tablonun her bölümünde iki ayrı özellik kıyaslanmış, daha önemli kabul edilen özelliğe 1, önemsiz kabul edilene ise 0 değeri atanmıştır.Daha sonra bu değerler toplanarak, büyükten küçüğe doğru, unsurların önem sırası bulunmuştur. Alternatif unsurlar ne kadar arttırlırsa, yöntemin vericeği sonuç o kadar sağlıklı olur.

Değer analizi üretimde kullanılan girdilerin ürün üzerindeki fonksiyon

ve etkilerini gözönüne almaktadır.Bu analiz işlemiyle ürün üretilen ürünlerde

girdilerin maliyet oran değerleri ve parasal değerlerine bağlı olarak analiz işlemi yapılmaktadır.

İŞ ÖLÇÜMÜ İŞ ÖLÇÜMÜ NİTELİKLİ BİR İŞÇİNİN BELİRLİ BİR İŞİ BELİRLİ BİR

ÇALIŞMA HIZIYLA YAPMASI İÇİN GEREKEN ZAMANI ÖLÇMEK AMACIYLA YAPILAN İŞLEMLERDİR.

İŞ ÖLÇÜMÜ ÇALIŞAN PERSONELİN DAVRANIŞLARINI İŞTE GEÇİRDİKLERİ SÜREYİ VE ÜRETİM VERİMLİLİĞİNİ DOĞRUDAN ÖLÇMEYİ SAĞLADIĞI İÇİN METOT ANALİZİNE GÖRE DAHA ÇOK TEPKİ ALIR.İŞ ÖLÇÜMÜYLE İŞLETMENİN KARŞILAŞTIĞI PROBLEMLER ÇÖZÜMLENEREK BAŞARILI SONUÇLAR SAĞLANABİLİR.

İŞ ÖLÇÜMÜYLE STANDART ZAMAN BELİRLENEREK GEREKSİZ ZAMAN KULLANIMI ÖNLENEBİLMEKTEDİR.

İŞ ÖLÇÜMÜ STANDART ZAMANIN TESPİTİNDE AŞAĞIDAKİ FAYDALARI SAĞLAMAKTADIR

ÜRETİM SÜRESİNCE EN AZ ZAMAN GEREKTİREN METODUN KULLANILMASI SAĞLAMAKTADIR.

İŞLETMEDE İŞ GÜCÜNÜN MAKİNA VE TEZGAHLARA DAĞITIMINDA ZAMAN STANDARTLARI KULLANILMAKTADIR.

İŞ AKIMI BİR İŞÇİNİN ÇALIŞTIRABİLECEĞİ MAKİNA SAYISININ BELİRLENMESİNDE ZAMAN STANDARTLARINDAN YARARLANIR.

ÜRETİLECEK MALIN TESLİM TARİHİNİN BELİRLENMESİNDE STANDART ZAMANLA İLGİLİ BİLGİLERDEN FAYDALANILMAKTADIR.

STANDART MALİYETLERİN VE İŞÇİLİK MALİYETLERİNİN DENETİMİNDE STANDART ZAMANLA İLGİLİ BİLGİLER KULLANILIR

İŞ ÖLÇÜMÜNDE KULLANILAN BAŞLICA TEKNİKLER

• İŞ ÖRNEKLEMESİ• ZAMAN ANALİZİ• ÖNCEDEN BELİRLENEN HAREKET ZAMAN SİSTEMLERİ• STANDART VERİLER

İŞLETMEDE ÜRETİM SÜRECİNDEKİ İLGİLİ İŞLEMLERİN STANDART ZAMANI BELİRLENİRKEN AŞAĞIDAKİ SİSTEMATİK İŞLEMLERİN BELİRLİ BİR SIRAYA GÖRE YAPILMASI GEREKİR

ANALİZ EDİLECEK İŞİN SEÇİLMESİ

İŞİN YAPILDIĞI ŞARTLARLA İLGİLİ BÜTÜN VERİLERİN METOTLARIN VE HARAKETLERİN KAYIT EDİLMESİ

EN ETKİLİ METOTLARIN KULLANILARAK VERİMLİ OLMAYAN İŞLERİN ELİMİNE EDİLEBİLMESİ İÇİN METODUN ELEŞTİRİCİ BİR YAKLAŞIMLA YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİLEREK İNCELENMESİ

HER FAKTÖRE İLİŞKİN İŞ MİKTARININ EN UYGUN İŞ ÖLÇÜMÜ TEKNİĞİ KULLANILARAK ZAMAN CİNSİNDEN ÖLÇÜLMESİ

ZAMAN STANDARTLARINA UYGUN OLARAK YAPILMASI GEREKLİ İŞLEMLERİN TANIMLANMASI

İŞ ÖRNEKLEMESİ

İŞ ÖLÇÜMÜNDE YAYGIN OLARAK KULLANILMAKTADIR.İŞ ÖRNEKLEMESİ DEĞİŞİK DURUMLARLA İLGİLİ ÇOK DEĞİŞİK İŞLERDE ÖRNEKLEME YAPILARAK UYGULANMAKTADIR.İŞ ÖRNEKLEMESİ DÜŞÜK MALİYETLİ BİR TEKNİKTİR.İŞLETMEDE ÜRETİM SÜRECİNDE YER ALAN GRUPLARA EŞİT İŞ YÜKÜ DAĞITIMINDA VE GEREKSİZ ZAMAN KULLANIMININ ÖNLENMESİNDE İŞ ÖRNEKLEMESİNDEN YARARLANILIR.

İŞ ÖRNEKLEMESİYLE İŞLETMEDE KARŞILAŞILAN PROBLEMLERİN KAYNAĞINI VE ÇÖZÜM METOTLARINI GELİŞTİREREK DAHA ETKİN VE VERİMLİ BİR ÜRETİM YAPABİLİRLER.

Metot analiziyle işletmelerde

İşlemlerin yapılmasında mevcut ve

alternatif durumlar dikkate alınarak

daha kolay ve etkili metotlar

geliştirilir. Zaman analiziyle,

geliştirilen metotla ilgili olarak

zaman ölçümü yapılarak belirli bir

standart zamanla karşılaştırılır.

 

ZAMAN ANALİZİ

Zaman analizi, belirli bir işin nitelikli bir işçi tarafından

belirlenen bir performansa göre yapılabilmesi için gerekli

zamanın tespiti amacıyla yapılan çalışmalardır. Zaman

analizi, belirli işlere ilişkin çalışma metotları belirlendikten

sonra söz konusu işler için gerekli süreyi tespit etmek için

yapılır.

ZAMAN ANALİZİ, METOT ANALİZİNİN AYRILMAZ BİR PARÇASIDIR.ZAMAN ANALİZİNİN YAYGIN KULLANIM ALANLARI

İş programlarının tespitinde ve işin planlamasında kullanılır. Zaman analizi standart maliyetlerin tespitinde ve işletme bütçelerinin hazırlanmasında kullanılmaktadır.

Üretime başlamadan önce ürünün maliyetinin hesaplanmasında zaman analizinden yararlanılmaktadır.

Zaman analizi bir işçinin kaç makineyi çalıştırabileceğinin tespitinde ve makine etkinliğinin belirlenmesinde kullanılır. Ayrıca üretim sürecinde yer alan ekip sayısının belirlenmesinde ve üretim hattının dengelenmesinde de yardımcı olmaktadır.

Dolaylı işçilik maliyetlerinin kontrolünde temel alınacak zaman standartlarının belirlenmesinde kullanılır ve yardımcı olur.

Zaman analizi işletme yönetiminde etkili bir denetim aracı olarak kullanılmaktadır.

ZAMAN ANALİZİNDE KULLANILAN ARAÇLAR

Zaman analizinden istenilen sonucun sağlanabilmesi için bazı araçların kullanılması gerekir. Zaman analizinde kullanılan başlıca araçlar şunlardır;

•Kronometre•Film makinesi •Zaman analizi makinesi •Gözlem tahtası •Gözlem formları •Hesap makinesi•Ölçüm araçları

STANDART ZAMAN VE GERÇEK ZAMAN Standart zaman; belirli bir işi yapan orta derecede yeteneğe sahip bir kişinin orta derece çaba harcayarak normal şartlarda ihtiyaç duyacağı zaman süresidir. Standart zamanın tespit edilmesinden sonra, gerçek zaman ölçümü yapılarak işgücünün verimlilik düzeyi tespit edilebilir.

Zaman etüdünde toleranslar kullanılır. Normal zamanın bir yüzdesi olarak ifade edilen bu ek zamana tolerans denilmektedir. Toleranslar başlıca 3 gruba ayrılmaktadır.

•Kişisel ihtiyaçlar toleransı: Bu toleranslar işçilerin temizlik, su içmek, sigara içmek vb. ihtiyaçlarını karşılamak üzere verilmektedir.•Yorulma toleransları: bedensel ve zihinsel yorgunluğu azaltarak işçilerin dinlenmesini sağlamak amacıyla yorulma toleransları kullanılır. •Gecikme toleransları: önlenebilen ve önlenemeyen gecikme olmak üzere ikiye ayrılır. Önlenemeyen gecikmeler, işletme içi ve dışı bazı faktörler nedeniyle bir takım iş duraklamaları meydana gelmesi durumunda ortaya çıkabilir. Bu tür gecikmeleri önleyebilmek mümkün değildir. Önlenebilen gecikmeler, makine ve insan çalışmalarındaki düzensizlik veya darboğazlar sonucu meydana gelmektedir.

Zaman analiziyle zaman standartlarının hesaplanmasında yaygın olarak kullanılan metotlar şunlardır:•Kronometrik zaman analizi•Faaliyet örneklemesi •Önceden tespit edilmiş zaman standartlarıBu metotlardan en yaygın olanı Kronometrik zaman analizidir.

Kronometrik Zaman AnaliziKronometrik zaman analizi, belirli bir eğitim görmüş, belirli vasıftaki iş gücünün üretim süresince yapılmakta olan işleri yapım süresini kronometre kullanarak ölçme işlemidir. Kronometrik zaman analizi işlem süresince sürekli tekrarlanan nitelikteki işlere

uygulanır.

Kronometrik zaman analizi sırası şu şekildedir;

1. Bilgilerin toplanması ve kaydedilmesi.2. Analizi yapılacak olan işin elemanlara ayrılması.3. Sürelerin ölçülmesi ve kaydedilmesi.4. Gözlem sayısının veya örnek büyüklüğünün

belirlenmesi.5. Ortalama süre, tempo takdiri ve normal sürenin

hesaplanması.6. Toleransın hesaplanması.7. Standart zamanın hesaplanması.

1.Bilgilerin toplanması ve kaydedilmesi

Kronometrik zaman analizine başlamadan önce analizi yapılacak olan işlerle ilgili bilgilerin toplanarak, ilgili forma kaydedilmesi gerekir. Kronometrik zaman analizinde;

• iş analizi uzmanının adı,• analizin yapılış tarihi,• ürünün adı,• işlemin yapıldığı bölüm,• ürünün kod numarası vb. bilgiler yer alır.günümüzde bu bilgilerin kaydı için

bilgisayardan da yararlanılır.

2.Analizi yapılacak olan işin elemanlara ayrılması.

Kronometrik zaman analiziyle ölçüm yapılmadan önce işletmede yapılmakta olan işlerin mümkün olduğu kadar küçük parçalara ayrılması gerekir. İş elemanları ait olduğu işlere göre gözlem yapılmak üzere kaydedilerek üretim süresince harcanan toplam zaman hesaplanabilir.

3.Sürelerin ölçülmesi ve kaydedilmesi

İş elemanlarına ait süre ölçümü. Kronometre kullanılarak yapılır ve her işin yapılmasıyla ilgili süreler standart forma kaydedilir. Ölçme işlemi yapılırken her iş elemanına ilişkin süreler birer birer ölçülerek tespit edilir. Bunun iki çeşit metodu vardır;

1.sürekli metot: zaman ölçümünde , analizin başlangıcında çalıştırılan kronometre bir daha durdurulmadan işlem bitene kadar çalıştırılır.

2.kesintili metot: zaman ölçümünde her elemana ait süreler her seferinde kronometre sıfırdan başlatılarak hesaplanır.

4.Gözlem sayısının veya örnek büyüklüğünün belirlenmesi.

Zaman analizi ile kronometrik zaman ölçümünün anlamlı olabilmesi için gözlem sayısıyla ölçüm arasında uygun bir oran olması gerekir. Her işçinin harcadığı sürede buna bağlı olarak farklı olacaktır. Uygun gözlem sayısı seçebilmek için şu formül kullanılır;

2 2 2 Z (n. X -( x) )N=---------------------------- 2 2 P . ( x)

N=istenilen duyarlılık ve güven aralığı sınırı içinde öngörülen gözlem sayısı,

n=halen yapılmış olan gözlem sayısıx=elemanın kronometre ile ölçülen süresiP=duyarlılık sınırı(önem derecesi)Z=güven aralığıÖngörülen gözlem sayısı, halen yapılmış gözlem

sayısından büyük ise(N>n) bu durumda aradaki fark kadar daha gözlem yapılmalıdır. Örneğin; halen yapılan gözlem sayısı 15 ve öngörülen gözlem sayısı 28 ise,

N-n=28-15=13 13 kez daha gözlem yapılmalıdır.Eğer halen yapılan

gözlem sayısı öngörülen gözlem sayısından küçük ise (N<n) ise gözleme gerek yoktur.

5.Ortalama süre, tempo takdiri ve normal sürenin hesaplanması.

Ortalama süre her iş elemanına ait kronometrik zaman ölçümüyle tespit edilen değerlerin aritmetik ortalamasının alınmasıyla bulunur yani;

her iş elemanına ilişkin kaydedilen süreOrtalama süre=-------------------------------- gözlem sayısıTempo takdiri, belirli bir işi yapan işçinin iş yapma

performansının değerlendirilmesi demektir.işçinin normal bir tempoyla çalışması durumu %100 tempo olarak dikkate alınır.tempo taktiri belirlendikten sonra işçinin normal süre hesaplaması şöyledir;

Normal süre=(ortalama süre)x(tempo takdiri)

6.Toleransın hesaplanması Normal süre hesaplanmasında işçilerin kişisel

ihtiyaçları, yorgunluk, dinlenme, makinelerdeki arıza nedeniyle iş akışındaki duraklama vb.durumlar dikkate alınmamaktadır.standart zaman hesaplamasında işçilerin kişisel ihtiyaçları, yorulma, iş akışındaki duraklamalar göz önüne alınarak zaman hesaplaması yapılır. Örneğin; bir işe ilişkin normal zamanın 30 dakika olması durumunda, duraklama ve dinlenme için 6 dakika ayrılırsa, standart zaman 36(30+6) dakika olur.

7.Standart zamanın hesaplanması.

Standart zaman,normal zamana belirli bir tolerans payı ilave edilerek bulunmaktadır.

normal süre

Standart zaman=----------------------

1-(tolerans payı)

Kronometrik zaman analiziyle ilgili yukarıdaki işlemler sırasıyla yapılarak en uygun örnek hacmi ve standart zaman hesaplanabilir.

KONUYU ANLATAN ARKADAŞLARIMIZ

Özge DİNÇ

Nilgün ARI

Ebru KOÇAK

Tuba DEMİRCİOĞLU

Pınar KÖKSAL

Ayşegül UÇAR

Hatice KARAKAYA ÖZZEYBEK

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ…