6 และ เอ16 ในผ้ป่วยโรคมือ เท้า ปาก...
Transcript of 6 และ เอ16 ในผ้ป่วยโรคมือ เท้า ปาก...
1 2 3 4 M 5 6 7 8
CA16-VP1amplicons
EV-VP1
amplicons
รปท 1 แสดง VP1 DNA amplicons ใน 1.5% agarose gel
1-4 = CA16-VP1 5-8 = EV-VP1 M = molecular weight marker
รปท 2 แสดง Phylogenetic tree ของ CA 6 (630 nt)
Subgenotype High identity Strain % identity Country/Year
genotype B1 HN1129/CHN 92-94% China/2553
subgenotype B1a EV29/GD/CHN/12 94-95% China/2555
subgenotype B1b Chongqing940/CHN 90% China/2556
ตารางท 2 แสดงผลการเปรยบเทยบลาดบเบสของ CA 16 ทศกษากบตางประเทศ
กลม High identity Strain % identity Country/Year
A TW/409/10 96-98% Taiwan/2553
B CHN/GD/627/13 97% CHN/2556
ตารางท 1 แสดงจานวนรายผปวยโรคมอ เทา ปาก ทตรวจพบไวรสแยกเปนรายชนด ป พ.ศ 2556-2557
A
B
CA 6
ป พ.ศ จานวนราย
สงตรวจ
จานวนรายท
ตรวจพบ EV71
จานวนรายทตรวจพบ
ไวรสเอนเตอโรอน ๆ
2556 632 102109
CA 6=3 CA 16=77
2557 869 72157
CA 6=23 CA 16=60
รวม 1,501 174266
CA 6=26 CA 16=137
ตารางท 1 แสดงผลการเปรยบเทยบลาดบเบสของ CA 6 ทศกษากบตางประเทศ
รปท 2 แสดง Phylogenetic tree ของ CA16 ( 230 nt)
ระบาดวทยาระดบโมเลกลของไวรสคอกซาก เอ6 และ เอ16 ในผปวยโรคมอ เทา ปาก ของไทย ป พ.ศ 2556-2557
สรรทพย กองจร, รตนา ตาเจรญเมอง, นภา ออนวมล, สมปอง อปชย, อภรด อศรางกร ณ อยธยา, รตกร กณฑะพงศ และ สมชาย แสงกจพร สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย
จากการเฝาระวงโรคมอ เทา ปาก ระหวาง พ.ศ.2556-2557 ทางหองปฏบตการ สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข มตวอยางจากผ ปวยสงตรวจ จานวน 1,501 ราย พบวามตวอยางจากผ ปวยให
ผลบวกจานวน 440 ราย คดเปน 29.3% ในจานวนน พบวาเกดจากไวรสเอนเตอโร71 (EV71) จานวน 174 ราย คดเปน 39.6% และไวรส เอนเตอโรอนๆ จานวน 266 ราย คดเปน 60.4 % สาหรบกลม ไวรสเอนเตอโรอนๆท ไมใชเอนเตอโร 71 ทพบจานวน 266 รายนน พบวาไวรสคอกซาก เอ16 (CA16) เปนซโรทยปของไวรสเอนเตอโรทพบมากทสด คดเปน 51.5% รองลงมาไวรสคอกซาก เอ6 (CA6) คดเปน
9.8% ทางคณะผวจยไดนาเชอไวรสคอกซาก เอ6 และ เอ16 ทตรวจพบ มาศกษาลาดบเบส โดยวธ Dye-Terminator sequencing พบวาไวรสคอกซาก เอ16 ทพบในประเทศไทยนนเปน genotype B1
subgenotype B1aและ B1b สวนไวรสคอกซาก เอ6 ทพบนนมความเหมอนกบเชอทพบในการระบาดใหญในประเทศไตหวน ป พ.ศ 2553 รอยละ 96-98
โรคมอ เทา ปาก (Hand Foot and Mouth Disease) เกดจากการตดเชอไวรสในกลมเอนเตอโร สวนใหญพบมากในเดกอายตากวา 5 ป มกระบาดในชวงฤดฝน ผ ปวย
ทตดเชอ บางรายอาจมอาการเลกนอย แตบางรายมอาการทางสมองรวมดวย ทาใหเปน
สาเหตของการเสยชวต จากรายงานทผานมาพบวาไวรสคอกซาก เอ โดยเฉพาะไวรส
คอกซาก เอ16 (CA16) เปนสาเหตหลกของการระบาดโรคมอ เทา ปาก ในหลายประเทศ
เชน ในประเทศจน มาเลเซย ญป น ฝรงเศส จากผลทางหองปฏบตการ
กรมวทยาศาสตรการแพทยพบ ไวรสคอกซาก เอ (CA6) มากขน สอดคลองกบหลาย
ประเทศ เชน ประเทศจน พบ CA6 กอโรครวมกบ CA10 สวนในประเทศสเปน พบ
ระบาดรวมกบ CA16 แตในฟนแลนด พบวา CA6 เปนสาเหตหลกของการเกดโรค มอ
เทา ปาก โดยวตถประสงคของงานวจยครงนเพอใหทราบอบตการณ แนวโนมและ
เสนทางการระบาดของ CA6 และ CA16 ทพบในผ ปวยโรคมอ เทา ปาก ในประเทศไทย
และเปนขอมลสนบสนนในการวางแผนปองกนและควบคมการระบาด
ขนตอนการดาเนนการ
จากผลการวเคราะหลาดบเบส CA 6 สามารถจาแนกไดเปน
2 กลม คอ
1. กลม A พบเปน 42%ของผ ปวยทพบเชอ CA 6 ทงหมด ซงเชอ
กลมนเหมอนกบทระบาดในประเทศไตหวน ป 2553 รอยละ 96-98
2. กลม B สมาชกในกลมแบงออกไดเปน 4 กลมยอย ประกอบดวย
- B1 (2%) มความเหมอนกบเมอง Guangdong ประเทศจน
ป 2556 รอยละ 97
- B2 (8%) มความเหมอนกบในฟนแลนด ป 2551 รอยละ 95
- B3 (19%) มความเหมอนกบประเทศญป น ป 2552 รอยละ 95
- B4 (29%) มความเหมอนกบเมอง Shanghai ประเทศจน
ป 2554 รอยละ 97
จากการนาตวอยางทใหผลบวก CA6 ( ไดจาก EV-VP1 amplicons ) และ CA16 ใน
ตวอยางผ ปวยโรคมอ เทา ปาก จานวน 82 ตวอยาง มาเพมปรมาณสารพนธกรรมของยน
สวน VP1 พบวาไดแถบขนาดตามทตองการ (รปท 1) จากนนนาตวอยางทไดมาดาเนนการ
หาลาดบเบส
นาตวอยางทพบผลบวก CA6 และ CA16 ของผ ปวยสงตรวจโรคมอ เทา ปาก ในชวง
ป พ.ศ 2556-2557 (ตารางท 1) โดย CA16 ใชหลกเกณฑการคดเลอก จงหวดละ 1-2
ตวอยาง ในการสมตรวจคณสมบตทางพนธกรรม สวน CA6 ตรวจทกตวอยาง
สงเคราะห VP1-cDNA / เพมปรมาณ VP1-DNA amplicon
หาลาดบเบสของ VP1 โดยวธ Dye-Terminator sequencing
วเคราะหลาดบเบสและเปรยบเทยบกบสายพนธอางองและ
สายพนธทพบทวโลกใน GenBank
VP1-phylogenetic tree
ผลการดาเนนงาน
จากการเฝาระวงโรคมอ เทา ปาก ทางหองปฏบตการ สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข ระหวาง
ป พ.ศ. 2556-2557 พบวา CA 6 เรมมบทบาทมากขนในการเกดโรคมอ เทา ปาก สอดคลองกบในหลาย
ประเทศ เชน ในประเทศฟนแลนด ป พ.ศ 2551, ไตหวน ป พ.ศ 2553 และญป น ป พ.ศ 2554 สาหรบใน
ประเทศจน ชวงป พ.ศ 2552-2554 มรายงานการระบาดของ CA 6 รวมกบ CA10 อกดวย CA6 ท
ตรวจพบไมวาจะเปนสายพนธใด กไมทาใหเกดความรนแรงของโรคและมโอกาสนอยทจะทาใหเกดสมอง
อกเสบ นอกจากนนสายพนธของ CA 6 ทพบในการเฝาระวงทางหองปฏบตการมความเหมอนกบทงทาง
แถบเอเชยและยโรป ซงอาจจะมสาเหตมาจากการทมนกทองเทยวเดนทางเขาออกประเทศไทยอยเปน
ประจา CA6 อาจจะเปนอกซโรทยปทกอใหเกดโรคมอ เทา ปากในประเทศไทย
สาหรบ CA16 เปนสายพนธทพบไดบอยและเปนสาเหตหลกของการระบาดทวโลกรวมทงประเทศ
ไทย เชน ในประเทศจน มาเลเซย ญป น ฝรงเศส CA16 สวนใหญมอาการไมรนแรง จากการเฝาระวง
โรคมอ เทา ปาก ทางหองปฏบตการ สถาบนวจยวทยาศาสตสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย
พบวาสายพนธ subgenotype B1a เปนสาเหตสาคญมาโดยตลอด สาหรบสายพนธ subgenotype B1a
และ B1b นน ไดเคยมการรายงานวาเปนสายพนธทพบบอยในประเทศแถบเอเชย ตงแตป 2543 เปนตน
มา จากการศกษาเปรยบเทยบลาดบเบสพบวา เชอทเปนสาเหตของโรค มอ เทา ปาก นน มความ
แตกตางกนในแตละพนทและแตละการระบาด โดย CA 6 ทง 2 กลมทตรวจพบนนสวนใหญพบทางภาค
กลางและภาคอสาน แตใน CA 16 นน subgenotype B1a และ B1 พบทวทกภาคยกเวนภาคใตทพบ
นอย สวน subgenotype B1b พบเพยงรายเดยวเมอเดอนพฤศจกายน 2557 ทจงหวดบรรมย ไวรสตวท
ทาใหเกดโรคมอ เทา ปากนนมหลายตว ซงแตละปมการเปลยนแปลงสายพนธ ดงนนทางหองปฏบตการ
จงยงตองทาการเฝาระวงเชอกอโรคมอ เทา ปากตอไป
B 4
B 2
B 3
B 1
B1b
B1a
B1
ผลการวเคราะหลาดบเบส CA16 จาแนกไดเปน 3 กลม คอ genotype
B1, subgenotype B1a และ B1b ซง subgenotype B1a พบมากทสด
(66%) นนมความเหมอนกบเมอง Guangdong ประเทศจน ป 2555 รอยละ
94-95 สวน genotype B1 พบรองลงมา (31%) มความเหมอนกบทพบใน
การระบาดเมอง Henan ในประเทศจนป 2553 รอยละ 92-94 และ
Subgenotype B1b พบนอยทสด (3%) มความเหมอนกบทพบในเมอง
Chongqing ในประเทศจน ป 2556 รอยละ 90%
วจารณและสรปผล
1. Qing-Bin Lu, Xiao-Ai Zhang, Ying Wo, et al. Circulation of Coxsackievirus A10 and A6 in hand-
Foot-mouth disease in China, 2009-2011. 2012; 7(12). 1-8.
2. Mirand A, Henquell C, Archimbaud C , et al. Peigue-Lafeuille H. Outbreak of hand, foot and mouth
disease/herpangina associated with coxsackievirus A6 and A10 infections in 2010, France: a large
citywide, prospective observational study. Clin Microbiol Infect. 2012;18
3. Cabrerizo M , Tarragó D, Muñoz-Almagro , et al. Molecular epidemiology of enterovirus 71
coxsackievirus A16 and A6 associated with hand, footand mouth disease in Spain. Clin Microbiol
Infect. 2014 Mar;20(3):O150-6.
4. Hosoya M, Kawasaki Y, Sato M, Honzumi K, Hayashi A et al. (2007) Genetic diversity of
coxsackievirus A16 associated with hand, foot, and mouth disease epidemics in Japan from 1983 to 2003.
J Clin Microbiol 45: 112-120. doi:10.1128/JCM.00718-06.
5. Abubakar S, Chee HY, Shafee N, Chua KB, Lam SK: Molecular detection of enteroviruses from an
outbreak of hand, foot and mouth disease in Malaysia in 1997. Scand J Infect Dis 1999, 31:331-35.
บทนา
บทคดยอ
บรรณานกรม
CA 16
สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย 88/7 ถนนตวานนท ตาบลตลาดขวญ อาเภอเมอง จงหวดนนทบร. โทร 02951 0000 ตอ 99428, 99614 โทรสาร 02951 2153