1

1

អ្វីទៅដែលទៅថា មនសិការជាតិ ? ពាក្សមនសិការជាតិទនេះ ចង់សំទៅពីផ្នត់គំនិត ពីសតិអារមណ៍ដែលយក្ប្រទោជន៌ ជាតិជាធំ មិនទលើក្តំទក្ើង ប្រទោជន៍រក្សពួក្។ អ្វីៗដែលជាអាយុជីវតិជាតិគឺ មានតម្មៃខ្បស់ មិនអាចឋិតទៅទសមើ ឬទៅទប្កាមរុគគលណាមួយ ទរើទុក្ជារុគកលទ េះមានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ោ៉ាងណាក៏្ទោយ។

ទែើមបីរញ្ចា ក់្ប្តង់ណា ដែលជាប្រទោជន៍ប្រជាជាតិ ប្តង់ណាដែលមិនដមន ទយើងសូមទលើក្ដតទរឿង សង្ក្រក មមួយមក្និោយ។ តាមធមមតា ចំបំងរងំជលដតងដត ំមក្នូវ កាអ្នតរយ ជីវតិមនុសស ប្ទពយសមបតតិ ែូទចនេះគឺជាប្រភពម្នការហិនទោចទលៃ ចផ្ាែល់ប្រជារស្តសត ែល់ជីវតិមនុសសសតវទំងអ្ស់ ។ រ៉ាុដនតការទធវើចំបំង អាចជួយទរោចរសង់ប្រជាជាតិ ទរើសិនជាចំបំងទនេះ មានលក្ខណៈជាចំបំង តស ូយក្ ឯក្រជយពីប្ក្ញំររទទស (Guerre d’indépendance) ឫជាចំបំងការពារទឹក្ែី ប្រឆំងនិងការឈ្លៃ នពានររទទស (Guerre contre l’invasion étrangère) ។ មានមជឈោា នខ្ៃេះទទៀត បនរដនែមសង្ក្រគ មរែិវតតន៍ (Guerre révolutionnaire) ដែលទរៀរចំទធវើទ ើង ទែើមបកំី្ចាត់អំ្ណាច ផ្តត ច់ការក្បត់ជាតិឯង។ ចំបង់អ្ស់ទំងទនេះទគទុក្ជាចំបំងប្តឹមប្តូវ (Guerre juste) ផ្ទុយពីចំបំងអ្យុតតិធម៌ (Guerre injuste) ដែលទប្ចើនជាចំបំងជិេះជាន់ សងកត់សងកិនរៃន់ទឹក្ែីទគ។

2

2

អ្តែន័យលងទលើទនេះ បនរញ្ចា ក់្ឱ្យទ ើញថា ប្រទោជន៍ប្រជាជាតិមានលក្ខណៈ មិនសមរសរទៅនឹងប្រទោជន៍មនុសសឬរុគគលជានិចាជាកាលទទ មានទពលខ្ៃេះរសរ មានទរលខ្ៃេះទទៀតផ្ទុយគ្ននរស េះ ែូចដែលទយើងទ ើញលងទលើរោរ់។ ែូទចនេះ ប្រទោជន៍ជាតិប្តូវដតដចក្ឱ្យោច់ ពីប្រទោជន៍រុគគល ឬប្រទោជន៍ប្ក្មុ។ លគឹក្ណាប្រទោជន៍ទំងពីទនេះប្ច ំគ្នន លគឹក្ទ េះរសុក្ទទសទប្ចើនដតមានទប្គ្នេះថាន ក់្ទប្ពាេះរុគកលឬប្ក្ុមមួយកាន់អំ្ណាចផ្តត ច់ការ យក្ប្រទទសទំងមូលមក្ទធវើជាសមបតតិផ្តទ ល់ខ្ៃួន ទែើមបីរំទរ ើប្រទោជន៍ផ្តទ ល់ខ្ៃួនដតរ៉ាុទណាណ េះ។ ទៅរសុក្ណាក៏្ទោយទរើអ្នក្ែឹក្ ំ យក្ទរឿងប្រទោជន៍ផ្តទ ល់ខ្ៃួនមក្ទធវើជាទរឿងជាតិ យសមបតតិរែាមក្ទធវើជាសមបតតិខ្ៃួន រសកុ្ទ េះនឹង កាៃ យទៅជារសុក្គ្នម ន ទសរភីាពគ្នម នប្រជាធិរទតយយមិនលន។ រស្តសតភាគទប្ចើនមុខ្ជាប្តូវធ្លៃ ក់្ខ្ៃួន ទៅជាពលរែារ ទ រ់រនសំ សំររ់ដតពួក្ជនមួយកាត រ់តូច ប្ចបច់មួលទៅតាមអំ្ទពើចិតត។

ចំទពាេះរញ្ញវនតដែលជាអ្នក្ទចេះែឹង ផ្ៃូវដែលអាចទែើរបនមានរីធំៗ ៖

ផ្ៃូ វទី១ ជាផ្ៃូវរសួល គ្នម នទប្គ្នេះថាន ក់្ ទប្ពាេះបនរស់រសួលទោយបន រុណយសក្តិ លុយកាក់្

ទធវើមាមបនដែលអ្នក្កាន់អំ្ណាចបនរំរ៉ានខ្ៃួន។ផ្ៃូវទនេះទគទៅថា"ចូលស្ទឹកាមបត់ " ។

ផ្ៃូ វទី២ បនែល់ផ្ៃូវដែល ំឲ្យបនសុខ្រសួលដែរ ទប្ពាេះសម ឺជនរស់ទៅឯក្ឯង មិនរវរីវល់អ្វី

ទំងអ្ស់ គិតដតយក្សុខ្មាន ក់្ឯង។ ផ្ៃូវទនេះទគទៅថាផ្ៃូវ " ស្ន្សំស្ុខ "។ ចំដណក្ផ្ៃូ វទី៣វញិ គឺជាផ្ៃូវពិបក្ទប្ពាេះប្តូវទរ់ទល់ និងរញ្ចា ទផ្សងៗក្នុងការរស់ទៅ ក្នុងសនតិ

សុខ្ផ្តទ ល់ខ្ៃួន។ ផ្ៃូវទនេះតប្មូវឲ្យមាន មនសិការជាតិខ្ពស់ ទោយទហតុថាោម ីជនប្តូវទធវើើ្

សក្មមភាពខ្ៃេះដែលជាប្រទោជន៍សងគម ឥតគិតពីរុណយសក្តិ លុយកាក់្ឬកិ្តតិយសផ្តទ ល់ខ្ៃួន

អ្វីទ ើយ។ ផ្ៃូវទនេះទគទៅថា "មន្ស្ិការជាតិ"។

ក្នុងសងគមដខ្មរទយើង រញ្ញវនតមួយចំនួនបនទប្ជើទរ ើស យក្ផ្ៃូវទីមួយនិងទីពីរ ទប្ពាេះទ ើញថាបនសុខ្រសួល ខ្ៃេះទទៀតក៏្បនរុណយសក្តិ បនលុយកាក់្សីុចាយ សុខ្សរាយហីុោ។ ចំដណក្រញ្ញវនតមួយចំនួនតូច ដែលមានសតិអារមមណ៍ខ្ពស់ សុខ្ចិតតរស់ទៅលំបក្ ទធវើការទទៀងប្តង់ទៅតាមសមតែភាពររស់ខ្ៃួន គ្នម នគិតគូរយក្ចិតតទ្ៃើមទៅោវ យណាទទ។ ជនចំពូក្ទនេះមិនសូវបនទទួលការររ់អាន ពីមជឈោា នលងទលើរ៉ាុ ម នទទ ផ្ទុយទៅវញិចទរ ើនដតទគសងស័យថាអ្ទពាា េះអ្ញ្ាុ េះទៅវញិ។

3

3

ចំណុចប្តង់ទនេះររា ញនូវទិែាភាពពីក្នុងសងគមដខ្មរ ៖ តិែាភាពទីមួយបនែល់ក្ងវេះគំនិតប្រជាធិរទត

យយ ក្នុងការប្គរ់ប្គងប្រទទសជាតិ រសកុ្ទយើងមិនទន់ទែើរែល់ ែំណាក់្ការមួយដែលយក្មតិ

ពលរែាជាធំ យក្មតិភាគទប្ចើនមក្ទគ្នរពឲ្យបនប្តឹមប្តូវ។ សងគមដខ្មរទៅដហលក្នុង យុគសក្តិភូមិ

ទៅទ ើយ ទយើងទៅទប្កាយឆា យក្នុង ទពលសពវម្្ា។ ទៅរសុក្ដខ្មរទគសទងកតទមើលទ ើញថាអ្វីៗសទប្មចទចញពីរសទរ់ទលើ ទរើទុក្ជាផ្ទុយពីមតិទូទៅក៏្ទោយ ក៏្ទៅដតសមឬប្តូវែដែល ខុ្សពីរសុក្ទគឯទទៀតៗ ដែលយក្មតិមោជនជាធំ។ ទៅក្នុងប្រទទសទំងទ េះ ទរើមតិភាគទប្ចើនមិនយល់រសរតាម អ្នក្ែឹក្ ំទគទប្ចើនយក្ទៅគិត ទហើយទរើប្តូវទែើរ្យ ទគក៏្ទែើរ្យដែរ មិនដមនជាទរឿងអាមាសមុខ្អ្វីទ េះទទ។ ទគយល់ថាអ្វីៗដែលសទប្មចទៅ មិនដមនប្តឹមប្តវូមួយរយភាគរយទទ គឺមានចទ ៃ េះមានខុ្សខ្ៃេះប្តវូខ្ៃេះ ែូទចនេះទហើយទរើមានមតិផ្ទុយឬមានសំទណើ រអ្វី ដរៃក្សមរមយលអ ទគក៏្្យយក្ទៅគិត ទែើមបីរទញ្ាញជាររូមនត្ មីមួយដែល មរសរទៅតាមរញ្ចា ដែលទចាទ។ ទៅរសុក្ដខ្មរមិនែូទចនេះទទ អ្នក្ែឹក្ ំទប្ចើនមានចរតិប្ក្ទអ្ើតប្ក្ទម អ្សមិមានៈ មិនរវរីវល់និងមតិ រស្តសតទ ើយ។ ទរើទុក្ណាជាមានការ ទិេះទទៀនលៃ ំងោ៉ាងណាក្តី ក៏្ឥតឈឺក្ាលរវល់ោត រ់ឬទ្ៃើយតរវញិ ទុក្អ្នក្ឯទទៀតែូចមិនែឹងអី្ទំងអ្ស់។

ទិែាភាពទីពីរ បនែល់ឥរោិរ្បក់្សាតនិយមក្នុងមជឈោា ន ប្រជាពលរែាទយើងភាគទប្ចើន។ សូមបីដតពួក្រញ្ញវនតដខ្មរដែមបរទរៀនសូប្ត ទចេះែឹងអាចពិចារណាបនខ្ៃេះ ក៏្ពំុសូវណា នរទញ្ាញទោរល់ រ៉ាុ ម នដែរ។ ទនេះមក្ពីអ្វី ? ក្តាត ធំដែលអាចឲ្យយើង យើ ន់ វូផ្ន់ត ន នំ តូ់បែបបយូ យ មំកព ទី កលបនចាសនយកព ទីចរ ត់ ស គកយើង យ ែែ់ប្បយៅយើង ឲ្យខ្លល ចយឲ្យរញ យ (Nous sommes influencés par une culture de soumission qui engendre la peur) ។យយើង ខ្លល ចយសេចយខ្លល ចកន្រូេទយខ្លល ចអ្នតពធនយ។់។យខ្លល ចសីវខ្លល ចប្ំបនយ សុខចត់េអ្ គុើើនសប្កពន ឹពែននតពយ ែ់ម្ននត ពនែអ្ យប្រ យំប្បយៅថាយ « អ្នក្ោ ន

ដសបក្ោច អ្នក្លៃ ចដសបក្សវតិ »យ។

តែឋភាីទន ទីរខ្ល យ ង់យូ យជា វំ តូ គ្ននត យចតញ្ច ឹកគ្ននត យៅផ ត យៅកព។យការែែ់អ្នតពែឹពននបាូចត់េយ យធវងយ្េសផ្តេ សនយពង់យ មំកញើភាំធនយោើសារយ រាស្រសេែខនតរខ្លល ចកតូហ៊ា ូ់វ៉ា។យ ែរាបណារាស្រសេយើង យៅម្នូពនរ ឹ់ ផ តជាា យខោើយៅយ ងើែរាបណាបញ្ញផូេែខែរយៅកតូទ នូយ ម្នូកូសតការជា ត់ម្ននកញូយ ប្ំបនប្គ្ន នូយ យែរាបយន ស គកែខែរយើង យៅែ់យែព់ពន់យៅយ ៀ់។យ

កជ្ឈោឋ ូែខែរខល ែែ់ម្នូ នំ តូ់សុ តែឋតើកយយប្ចងូើ ន់ថាស គកយើង យកតូែកូយៅូឹ ថ្ក ន់យីពយ យ មំយច ែ់យែងរយៅកុខខល ៗែែរយយប្រ កូុសសម្នូសុទម្នូចាើយម្នូកុខរបរយអ្នតពខល ម្នូ្ទ សែកែ យម្នូឡាូជ្ត យប្រ ប្រ់។យ យបងយកង់យៅខ្ល ្លវផូយាបាើផ ត យ យំយ ង ម្នូការយបា យតនត ់យ ម្នូរោឋ នត

4

4

បា់យម្នូសភាយ តូ សាា ប័ូយ្ស ៗយ ៀ់សនរាបនប្ំបនប្ំ ប្បយ ស។យែវយចនត យស្សុពយើង យែងរយៅកុខែែរយយប្រ ម្នូសពកែភាីប្ំបនផ តស័ើ។យ

តូាើែវយចានត យ កតូខុសទន អ្សនយ យ ប៉ាុែូេយបងយំ តីចារណាបូេតចយ យំយ ង ថា តែឋភាីអ្សនយូ យ ប្គ្ន នូែ់ជាសនបពយប្ៅយ ែែ់រុ នី ័ ធសនតវ់កញើែែ់ម្នូជ្កងម។យ យ ង់ស គកយើង ឈមែបបណា ? ជ្កងមកញើរានររយន យ បាូែ ន់ការកតូឲ្យ់រកលយៅអ្វទៗែែ់ជាផ តរភាីយ ភាីរថ្លថ្នតវរយ តូ ភាីកាល ហ៊ា ូ។យ កូុសស់អយកូុសសយច ែឹ យ កូុសសកាល ហ៊ា ូយ កូុសសរថ្លថ្នតវរយ ស គកយើង កតូសវផសាគ ន់យ កតូសវផ្េ ន់់រកលប៉ាុនែ ូយ យយី់ខល ម្នូយំបូេុ បង្អអ បនឬយធវងបាីយៅយ ៀ់។យកជ្ឈោឋ ូអ្នតពែឹពននែខែរខល យច ែ់ស្សពែពេ ៗថាយខលញូស្សឡា នស្សុពយ បនយរ ងរាស្រសេយ ប៉ាុែូេយៅពនតុ ែញ ចត់េរបសនខលញូយ កតូច នយ ង ម្នូជ្ូចន វីពខ្ល យ ង់យូ យប្ចងូយីពយ យ យប្រ ជាយរឿ បនខលញូពុនឲ្យយធវងយ្េសផ្តេ សនាមកែ់ចត់េ។យ យម្នល យ ងើប្់ូផរពកយធោបាើយែបបណាយែងកែទបូេុ បង្អអ បនយ ឬយធវងបាបជ្ូទន យន យោើយចា ថាយ អ្យញ្ច អ្ញ្ចុ កតូយច ចបនយ ឬយប្បង់ុលាការយែងកែទចា ន់ការណ៍។យយយបងម្នូប្ប ត់ពកែី ទកាែស់ឬ ទីកហជ្ូយស គកសុទផ ត់ យព៏កតូរផ ទរផ ន់ើពចត់េ ុពោពនែែរយ មំអ្សនយលាពធនៗទន យន យធវងាមកែ់អ្នយ ងីចត់េែ់កេ ។យ

ស គកែខែរយើង តូ អាចឈាូយ យៅកុខឲ្យបាូយ់ឿូែវចយំយពង់យ ់ុ ប្ាមែ់ស្សទបនអ្នតពែឹពននយបា ប នយចា់ នំ តូ់យ « ប្ ទ់យតេ សុទពវូឯ » សតូយ ។យ សងគមណាដែលមិនឲ្យតម្មៃទៅ មនុសសលអមិនខំ្ការពារ ជនចំពូក្ទនេះដរទៅជាជាន់គ្នន ដ្មទទៀត សងគមទ េះទប្រៀរបនទៅរុគគលមាន ក់្ដែល ខំ្ជីក្ែីទែើមបកី្រ់ខ្ៃួនឯងដតរ៉ាុទណាណ េះ។យ

ជ្កងមកញើយ ៀ់ែែ់ធងូ នណាសនែែរយ មំភាីស គកយើង កតូបាូអ្បនរ នយ កូុសសឲ្យហ៊ា ូ ញ់ការខុសប្់ូផខលញូឯ ។យ យ ់ុែវយកេចបាូជាយ យើង ហ៊ា ូថាា៉ា ែវយចនត ? ស គកែខែរយប្បៀបយៅតពយលាោ ូកញើយែែ់ម្នូអ្នតពយែងរ ញ់ែវច់យៅយូ ៖យ

- តួទី១ គឺអ្នក្ែឹក្ ំដខ្មរធំៗ ទប្ចើនចូលចិតតអ្ងគុយទលើចារ់ មិនប្ពមទទួលខុ្សប្តូវ អ្វីៗទំងអ្ស់ចំទពាេះមុខ្មតិមោជន ចំទពាេះសោែ រ័នណាទ ើយ។ ទគមិនដែលទ ើញទមែឹក្ ំដខ្មរណាមួយ ប្រកាសថា ខ្្ុំទធវើខុ្ស ខ្្ុំសូមទទួលកំ្ហុសទំងរសុង ចំទពាេះមុខ្ជាតិ ចំទពាេះមុខ្ោធ្លរណៈជន។ ផ្ទុយទៅវញិដតឥរោិរ្ ប្ក្អឺ្ប្ក្ទម ខ្វេះទសចក្តីកាៃ ោន ក្នុងការទទលខុ្សប្តូវចំទពាេះសក្មមភាព ដែលខ្ៃួនបនទធវើ។ ទរើទោដតនិោយវញិ គឺែទណតើ មយក្ប្តវូដតមាន ក់្ឯង ទហើយទ្ៃើយោ៉ាងរសួលថា ខ្ៃួនឥតមានកំ្ហុសអ្វីទទ គឺអ្នក្ឯទទៀតទទទតើដែលទធវើខុ្សទ េះ ។ ការទ្ៃើយោក់្គ្នន ទ េះ គឺជាទមាៃ រ់មួយដែលមានហូរដហរមក្ប្គរ់ ររររហូតមក្ទល់នឹងសពវម្្ាទនេះ។

5

5

- តួទី២ គឺរស្តសតដខ្មរទូទៅ ៖ ទយើងមានទមាៃ រ់រស់ក្នុងសុរិន រង់ចំាដតអ្នក្មានរុណយមក្ទរោចរសង់។

តំាងម្តពីទែើមទរៀងមក្ ទយើងមិនដែលបនទទួលការអ្រ់រ ំ ឲ្យបាូើ ន់ចបាសសនអ្វទយៅថាយសរ ទភាីយសត ធតកូសយ ប្បជាធតបយ់ើយយន យ យ អ្វទែែ់យៅថាសត ធត តូ ពរណទ ើពតចចី ់រែឋយ ។យ យម្នល យ ងើយើង រសនយៅផ ត់ ផ ន់ែ់ពនតុ ម្នល បនចាសនយ យៅយប្ៅចរូេ នំ តូ់យ ប្បជាធតបយ់ើយ តូ ការផ តផ់េូ ៍សព់យលាព។យអ្នតពណាបាូយរៀូសវប្់ព៏ម្នូន័ីវសន ញ់ការអ្បនរ នខល យៅយ ចនែណពឯអ្នតពែែ់កតូបាូយៅយរៀូយសវប្់ តូ យំយន ព៏យៅែ ់ពនតុ អ្ផ តជាា រ វ់ែ ន់រថ្ងសាល បន។យ ្ន់ត ន នំ តូ់រ នចានអ្នតពម្នូបុណយយូ យ ជាប្បនីកញើែ៏សកខ្ល នូែែ់រារាន យ កតូឲ្យស្សពុយើង យែងរយ់ឿូយៅបាូយ យប្រ នំ តូ់យូ ជាយរឿ ជ្ប្កុ យ ែខែរភាំយប្ចងូកតូឲ្យ តំ់អ្វទទន អ្សនយ ចានែ់ស្សល់យ ងើប្បំ ន់វសនរបសនខលញូយៅឲ្យអ្នតពែឹពននទន ស្សុ ។យកោ៉ា យ ៀ់យឥយរ តាបថ្យូ យធវងឲ្យយកែឹពននែខែរខល កា នូែ់បាូចត់េយ ង យបូេអ្នយ ងីយ្េសផ្តេសនយៅយ ៀ់យយប្រ គ្នែ ូអ្នតពណាាមកឃ្ល នយកង់សពកែភាីយយ ងើបយនទ សខលញូ។យយម្នល យ ងើយ្ន់ត ន នំ តូ់ស គកចាសនយូ យច ែ់ែែែ់កតូផ្តល សនបេវរ។

ស គកែខែរយើង តូ អាចឈាូយៅរពយសច់េទចនយរ ងូ បាូយ ់ុ ប្ាមែ់ឥរ តាបថ្ណាកញើខ្លូយ ង់យូ យបាូសាគ ន់ការផ្តល សនបេវរខល ។យ ប្់ នយូ យ យើង ច នយ ង់ពើពកុខន ទបញ្ញផូេែខែរកពផ តូ តចឆ័ើបូេតច។យយើង សយ ក់យ ង ជាយរឿើៗថាយបញ្ញផូេែខែរែែ់ជាអ្នតពយច ែឹ ម្នូចនយណ ផ តជាា យ យប្ចងូសូសនសុខកតូសវផរផ ទរផ ន់អ្វទយប្ៅ ទីអាាមែ ក ។យ ឥរ តាបថ្យូ អាច្េ ន់ឲ្យបាូសុខ តី់ែកូយ ឲ្យបាូស្សល់ែ ន់ការរសនយៅយ ែ ន់ការប្បពបអាជ្ទផពកែ។យ ប៉ាុែូេចនយរ ប្បជាជា ត់ែខែរយើង ផ ត យ ែែ់ប្់ូផសទុ យច ទីសាា ូភាីកញើកតូសាវ ហបនយ បញ្ញផូេប្់ូផម្នូកុខន ទយ កញើែ៏សនខ្ល នូយែងកែទពន្រនទ ពនសាែ រ ទ់យ ែខែរយើង ឲ្យយបងពែននតពយកង់យំយកង់ឯ យៅជុ្នផ ត ខលញូយ ។យ បញ្ញផូេប្់ូផម្នូយសចពេទកាល ហូហ៊ា ូបយញ្ច ក ត់យ ហ៊ា ូតូាើការ តី់ឲ្យី់រែឋែខែរបាូែឹ បាូឮ្ យ ពុនយៅសាង ន់ើពសុខែ់ម្ននត ពនឯ ។យ យោើសារែខែរ

យើង ភាំយប្ចងូកតូសវផយច ែឹ យប្ៅប្ជ្ យ ងើខ្លល ចអ្នតពធនយន យ ៀ់បញ្ញផូេប្់ូផហ៊ា ូយច កុខយែង ញ់ពនតុ ែនយណង រយរៀបចនប្ំបនប្ំ ស្សុពយ សយ។

ស គកែខែរយើង តូ អាចឈាូយៅកុខបាូយ់ឿូយ ់ុ ប្ាមែ់អ្នតពែឹពននយ យធវងការយរៀបចនស្សុពយ សយ ឲ្យយៅាមកប្បយាជ្ូ៍ជា ត់ តី់ៗយ ់ុ ប្ាមែ់ប្បជាី់រែឋសុខចត់េយធវងស ការជាកញើអ្នតពែឹពននយ ់ុ ប្ាមែ់បញ្ញផូេហ៊ា ូបយញ្ច ក ត់្េ ន់យាប ន់ពនតុ ការសា ជា ត់យ។យ

-ជមាឺទី៣ដែលទយើងចង់យក្មក្ររា ញទ េះ គឺគំនិត «រយរសួលនិោយ» ដែលដតងដតមក្ញំញីទមែឹក្ ំដខ្មរ។ ទគសទងកតទ ើញជាទរឿយៗថា អ្នក្ែឹក្ ំដខ្មរភាគទប្ចើនមិនសូវមានចក្ខុវស័ិយ (Vision)

ប្បក្ែនិយមប្តឹមប្តូវចាស់ោស់ទោេះ ។ ផ្តុយទៅវញិចទប្មើនដតមានគំនិតខ្ៃីរក្ដតផ្ៃូវរសួលមិនចង់

6

6

ពិបក្ រស់ដតមួយដគៗ យក្រចួខ្ៃួនដតមួយទពលរ៉ាុទណាណ េះ ឥតគិតទវងឆា យទៅអ្ គតទ ើយ។ រទរៀរទធវើការដររទនេះ មិនសួវទប្រើខួ្រក្ាលទប្ចើន ំពិបក្គិត ការររប្រចំាម្្ាប្តឹមដតទធវើកិ្ចាការធមមតាែូចពីមុន គ្នម នផ្តៃ ស់រតូរអ្វីឲ្យថ្ែទែ្លពយៅរពការចនយរ ងូ យ ងើ។យឥរ តាបថ្ែវចយូ ជាយរឿ បង្អអ ពនែនយណង រយកតូឲ្យ នំ តូ់ថ្ែទ វ់់លាសនយៅយ ង់់យយប្រ យ ់ុអ្ទ ? ជាយរឿើៗអ្នតពែែ់ម្នូ នំ តូ់ថ្ែទយកតូសវផម្នូយំឯ យជ្ញើគ្ននប្ ប៉ាុនែ ូយ យ ម្នូយី់ខល យ យំយីបប្ជាើឲ្យយ ៀ់។យ យបងអ្នតពយន កតូសវផម្នូសាែ រ ទ់រ ឹបូេតច្ យ យន ចបាសសនជាប្់ូផយបា ប ន នំ តូ់ខលញូែ់កេ យែងកែទើពខុស។យ ស គកយើង ព៏ែវចជាស គកចាសនយស្សុពែរ យ ៀ់ែែរយ ម្នូ ម្នល បនកញើយ កតូ់អយ ទំយពៀបស ក់ ន នំ តូ់ថ្ែទៗយ ពុនឲ្យយច រវចយប្រ នំ តូ់អ្សនទន យន យ ននឲ្យកូុសសយបងពែននតពយ អាចននពពវរពកាើយរឿ ចាសនយ ជាយ ់ុននឲ្យម្នូយប្គ្ន ថានត ពនែ ន់

ន់ូឹ កលបនចាសន។ យរឿ កញើែែ់ ញំរឲ្យឆ្ងង ន់យន យ មំការែែ់ស គកយើង កតូសវផយ ង់ពែនយពងពយ អ្នតពែែ់ខនប្បឹ ឲ្យ នំ តូ់ខលញូយយច ជាែ្លផ្តក យសា ។យ្ទុើយៅផ ត យយំយ ង យប្ចងូែ់ម្នូការប្ចែណូ តូនទ ឈានត តូ យម្នូអ្នតពសអបនកតូចវ់ចត់េយៅផ ត ។យ ប្់ នយូ យ ងើែែ់ស គូ យើង ែបលព ទីស កកអ្មរ ៉ាបុ : ស គកយើង ស ក ន់អ្នតពយអ្សនយន យ ងើែែ់នន្់យ ប្បយាជ្ូ៍អ្វទកញើែ ន់ស្សុពយ ស។ស គកយើង គ្នែ ូ ម្នល បន្េ ន់់រកលយៅអ្វទៗែែ់ម្នូ់ពោណៈយជាផ តរភាីយ( Notre société néglige le culte du héros ) យើង ហពនែវចជាយនលចតបនយីព វូផី ទ់ពកែយ ែែ់អ្ែពយសនតហជា ត់យ ែខែរប្ំបនជ្នន នូយ បាូយធវងចនយរ ជា ត់ម្ន់ុនវកត។យ មំយោើសារយ ងសឈាកអ្នតពម្នូំុណទន យន យ ងើយ ែែ់ស្សុពែខែរបាូយៅំ នផ នយៅរ វ់ែ ន់សីវរថ្ងយ។ សរបុយសចពេទកពយ ស គកែខែរយើង ់ប្កផូឲ្យអ្នតពែឹពននប្ំបនជា នូថាែ ពនម្នូកូសតការជា ត់រ ឹប៊ាឹ យ យែងកែទយែងរយតព យៅរពភាីផឧ្ឍយូ យ។យែរាបណាអ្នតពែឹពននែខែរយៅែ់ប្បកា នូឬពររយកតូើព នំ តូ់ប្បជាធតបយ់ើយជាយគ្ន់យន យ យ ប្បយ សយើង កតូអាចឈាូយៅរពការចនយរ ងូ វ់លាសនយ ឲ្យបាូតបនរ ័សយ ងើ។យ យបងអ្នតពែឹពននែខែរែត់ជាបន នំ តូ់ចាសន នំរ ត់ យ ចវ់ចត់េយធវងការយែងកែទ្់ប្បយាជ្ូ៍ផ្តទ ន់ខលញូជាជា ប្បយាជ្ូ៍ជា ត់យន យ ប្បែ ់ជា តីបាព តូរពកូុសស់អកពជ្ញើយធវងការយ យែងកែទប្ំបនប្ំ ស្សុពយ ស។ ការពសា ប្បយ ស ទូកញើៗយ យចា ជាបញ្ហា សែុំ សាែ ទីបាពជា ទបន្ុ់យ ប្់ូផយប្បងយី់យផលាែ៏ើវរយ ប្់ផូយប្បងកយធោបាើយប្ចងូយ ជា តីយសសយ ក្តាត មនុសសជាក្តាត មួយសំលន់រំផុ្តយ ។យ យែងកែទឲ្យអ្នតពម្នូសក់ាភាីយ អ្នតពសាអ ់សអនយ ននគ្ននត កពយធវងការជ្វូជ្ ត់ឲ្យបាូយប្ចងូយន យ យំប្់ូផយធវងា៉ា ណាយ បយ កង់ជាបរ តាកាសថ្ែទកញើយ ែែ់្េ ន់់រកលូ ត សូេតសុខប្ំបនប្គ្ន នូែ ន់ជ្ូជ្ន វីពយូ ។យ យូ ជាភារៈពតចចអ្នតពែឹពននរែឋប្ំបនជា នូថានត ពនយែែ់ជាអ្នតព ញ់ខុសប្់ូផចនយរ ជា ត់យចនយរ ប្បផ់េតសាស្រសេយ។