กฎหมายว่�าด้ว่ยนิ�ติ�กรรมและสั�ญญา

อ.จั�กรภพ ศิรภากรกาญจัน์�

น์ติกรรม

• ปพพ. มาติรา 149 • “น์ติกรรม หมายความว�า การใด ๆ อ�น์

ทำ�าลงโดยชอบด!วยกฎหมายและด!วยใจัสม�คร ม&�งโดยติรงติ�อการผู(กน์ติส�มพ�น์ธ์�ขึ้+,น์ระหว�างบ&คคล เพ./อจัะก�อ เปล0/ยน์แปลง โอน์ สงวน์ หร.อระง�บซึ่+/งสทำธ์ ”

ล�กษณะขึ้องน์ติกรรม• 1. ติ!องเป4น์การกระทำ�าขึ้องบ&คคลโดยการ

แสดงเจัติน์า• 2. ติ!องเป4น์การกระทำ�าโดยชอบด!วยกฎหมาย• 3. ติ!องเป4น์การกระทำ�าม0/ม&�งประสงค�จัะผู(กน์ติ

ส�มพ�น์ธ์�ระหว�างบ&คคล• 4. ติ!องเป4น์การกระทำ�าโดยสม�ครใจั• 5. ติ!องม0ว�ติถุ&ประสงค�ทำ0/จัะก�อ เปล0/ยน์แปลง

โอน์ สงวน์ หร.อระง�บซึ่+/งสทำธ์

1. น์ติกรรมเป4น์การแสดงเจัติน์าขึ้องบ&คคล

• การแสดงเจัติน์าโดยช�ดแจั!ง

• การแสดงเจัติน์าโดยปรยาย

• การแสดงเจัติน์าโดยการน์/ง

2. น์ติกรรมเป4น์การกระทำ�าโดยชอบด!วยกฎหมาย

2.1 ว�ติถุ&ประสงค�ติ!องชอบด!วยกฎหมาย

• ปพพ. มาติรา 150• “การใดม0ว�ติถุ&ประสงค�เป4น์การติ!องห!ามช�ดแจั!ง

โดยกฎหมาย เป4น์การพ!น์วส�ยหร.อเป4น์การขึ้�ดติ�อความสงบเร0ยบร!อยหร.อศิ0ลธ์รรมอ�น์ด0ขึ้องประชาชน์ การน์�,น์เป4น์โมฆะ”

• ว�ติถุ&ประสงค�ขึ้องน์ติกรรม?• 1. ว�ติถุ&ประสงค�เป4น์การติ!องห!ามช�ดแจั!ง

โดยกฎหมาย• 2. ว�ติถุ&ประสงค�เป4น์การพ!น์วส�ย• 3. ว�ติถุ&ประสงค�เป4น์การขึ้�ดติ�อความสงบ

เร0ยบร!อยหร.อศิ0ลธ์รรมอ�น์ด0ขึ้องประชาชน์

2.2 ถุ!าไม�ทำ�าติามแบบขึ้องน์ติกรรมเป4น์โมฆะ

• ปพพ. มาติรา 152• “การใดมได!ทำ�าให!ถุ(กติ!องติามแบบทำ0/

กฎหมายบ�งค�บไว! การน์�,น์เป4น์โมฆะ”

แบบขึ้องน์ติกรรม

• 1. ทำ�าเป4น์หน์�งส.อและจัดทำะเบ0ยน์ติ�อพน์�กงาน์เจั!าหน์!าทำ0/• 2. จัดทำะเบ0ยน์ติ�อพน์�กงาน์เจั!าหน์!าทำ0/• 3. ทำ�าเป4น์หน์�งส.อติ�อพน์�กงาน์เจั!าหน์!าทำ0/• 4. ทำ�าเป4น์หน์�งส.อ

• หล�กฐาน์เป4น์หน์�งส.อ ?

3. น์ติกรรมติ!องม&�งผู(กน์ติส�มพ�น์ธ์�ระหว�างบ&คคล

• 3.1 การแสัด้งเจตินิาซ่�อนิเรนิ• ปพพ. มาติรา 154• “การแสดงเจัติน์าใดแม!ใน์ใจัจัรงผู(!แสดง

เจัติน์าจัะมได!เจัติน์าให!ติน์ติ!องผู(กพ�น์ติามทำ0/ได!แสดงออกมาก9ติาม หาเป4น์เหติ&ให!การแสดงเจัติน์าเป4น์โมฆะไม� เว!น์แติ�ค(�กรณ0อ0กฝ่;ายหน์+/งจัะได!ร( !ถุ+งเจัติน์าอ�น์ซึ่�อน์อย(�ใน์ใจัขึ้องผู(!แสดงน์�,น์”

• 3.2 การแสัด้งเจตินิาลว่ง• ปพพ. มาติรา 155 วรรคหน์+/ง• “การแสดงเจัติน์าลวงโดยสมร( !ก�บค(�

กรณ0อ0กฝ่;ายหน์+/งเป4น์โมฆะ...”

• 3.3 นิ�ติ�กรรมอ�าพราง• ปพพ. 155 วรรคสอง• “ถุ!าการแสดงเจัติน์าลวงติามวรรคหน์+/ง

ทำ�าขึ้+,น์เพ./ออ�าพรางน์ติกรรมอ./น์ ให!น์�าบทำบ�ญญ�ติขึ้องกฎหมายอ�น์เก0/ยวก�บน์ติกรรมทำ0/ถุ(กอ�าพรางมาใช!บ�งค�บ”

4. น์ติกรรมติ!องเป4น์การกระทำ�าโดยสม�ครใจั

• 4.1 การแสัด้งเจตินิาโด้ยสั�าคั�ญผิ�ด้• ปพพ. มาติรา 156

“การแสดงเจัติน์าโดยส�าค�ญผูดใน์ส/งซึ่+/งเป4น์สาระส�าค�ญแห�งน์ติกรรมเป4น์โมฆะ

ความส�าค�ญผูดใน์ส/งซึ่+/งเป4น์สาระส�าค�ญแห�งน์ติกรรมติามวรรคหน์+/ง ได!แก� ความส�าค�ญผูดใน์ล�กษณะขึ้องน์ติกรรม ความส�าค�ญผูดใน์ติ�วบ&คคลซึ่+/งเป4น์ค(�กรณ0แห�งน์ติกรรม และความส�าค�ญผูดใน์ทำร�พย�สน์ซึ่+/งเป4น์ว�ติถุ&แห�งน์ติกรรม เป4น์ติ!น์”

• ปพพ. มาติรา 157 วรรคหน์+/ง• “การแสดงเจัติน์าโดยส�าค�ญผูดใน์

ค&ณสมบ�ติขึ้องบ&คคลหร.อทำร�พย�สน์เป4น์โมฆ0ยะ”

• 4.2 การแสัด้งเจตินิาโด้ยถู กกลฉ้อฉ้ล• ปพพ. มาติรา 159 วรรคหน์+/ง• “การแสดงเจัติน์าเพราะถุ(กกลฉ้!อฉ้ล

เป4น์โมฆ0ยะ”

• 4.3 การแสัด้งเจตินิาโด้ยถู กข่�มข่ �• ปพพ. มาติรา 164 วรรคหน์+/ง• “การแสดงเจัติน์าเพราะถุ(กขึ้�มขึ้(�เป4น์

โมฆ0ยะ”

5. น์ติกรรมติ!องก�อให!เกดความเคล./อน์ไหวแห�งสทำธ์

• ก�อ• เปล0/ยน์แปลง• โอน์• สงวน์• ระง�บ

โมฆะกรรม vs โมฆ0ยะกรรม

โมฆะกรรม

• ปพพ. มาติรา 172 วรรคหน์+/ง• “โมฆะกรรมน์�,น์ไม�อาจัให!ส�ติยาบ�น์แก�ก�น์

ได! และผู(!ม0ส�วน์ได!เส0ยคน์หน์+/งคน์ใดจัะยกความเส0ยเปล�าแห�งโมฆะกรรมขึ้+,น์กล�าวอ!างก9ได!”

โมฆ0ยะกรรม

• ปพพ. มาติรา 176 วรรคหน์+/ง• “โมฆ0ยะกรรมเม./อบอกล!างแล!ว ให!ถุ.อว�า

เป4น์โมฆะมาแติ�เร/มแรก.....”

ผู(!ม0สทำธ์บอกล!างโมฆ0ยะกรรม

• ปพพ. มาติรา 175“โมฆ0ยะกรรมน์�,น์ บ&คคลติ�อไปน์0,จัะ

บอกล!างเส0ยก9ได!(1 )ผู(!แทำน์โดยชอบธ์รรมหร.อผู(!เยาว�ซึ่+/ง

บรรล&น์ติภาวะแล!ว แติ�ผู(!เยาว�จัะบอกล!างก�อน์ทำ0/ติน์บรรล&น์ติภาวะก9ได!ถุ!าได!ร�บความยน์ยอมขึ้องผู(!แทำน์โดยชอบธ์รรม

(2) บ&คคลซึ่+/งศิาลส�/งให!เป4น์คน์ไร!ความสามารถุหร.อคน์เสม.อน์ไร!ความสามารถุ เม./อบ&คคลน์�,น์พ!น์จัากการเป4น์คน์ไร!ความสามารถุหร.อคน์เสม.อน์ไร!ความสามารถุ หร.อผู(!อน์&บาล หร.อผู(!พทำ�กษ� แล!วแติ�กรณ0 แติ�คน์เสม.อน์ไร!ความสามารถุจัะบอกล!างก�อน์ทำ0/ติน์จัะพ!น์จัากการเป4น์คน์เสม.อน์ไร!ความสามารถุก9ได!ถุ!าได!ร�บความยน์ยอมขึ้องผู(!พทำ�กษ�

• (3) บ&คคลผู(!แสดงเจัติน์าเพราะส�าค�ญผูด หร.อถุ(กกลฉ้!อฉ้ล หร.อถุ(กขึ้�มขึ้(�• (4) บ&คคลวกลจัรติใน์ขึ้ณะทำ0/จัรติขึ้องบ&คคลน์�,น์ไม�วกลแล!ว•ถุ!าบ&คคลผู(!ทำ�าน์ติกรรมอ�น์เป4น์โมฆ0ยะถุ+งแก�ความติายก�อน์ม0การบอกล!างโมฆ0ยะกรรม ทำายาทำขึ้องบ&คคลด�งกล�าวอาจับอกล!างโมฆ0ยะกรรมน์�,น์ได!

การให!ส�ติยาบ�น์

ปพพ. มาติรา 177 “ถุ!าบ&คคลผู(!ม0สทำธ์บอกล!างโมฆ0ยะ

กรรมติามมาติรา 175 ผู(!หน์+/งผู(!ใด ได!ให!ส�ติยาบ�น์แก�โมฆ0ยะกรรม ให!ถุ.อว�าการน์�,น์เป4น์อ�น์สมบ(รณ�มาแติ�เร/มแรก.....”

วธ์0การบอกล!างหร.อให!ส�ติยาบ�น์โมฆ0ยกรรม

• มาติรา 178• “การบอกล!างหร.อให!ส�ติยาย�น์แก�โมฆ0ยกรรม ย�อม

ทำ�าได!โดยการแสดงเจัติน์าแก�ค(�กรณ0อ0กฝ่;ายหน์+/งซึ่+/งเป4น์บ&คคลทำ0/ม0ติ�วก�าหน์ดได!แน์�น์อน์”

ส�ญญา

สาระส�าค�ญขึ้องส�ญญา• 1. ม0ค(�ส�ญญาติ�,งแติ�สองฝ่;ายขึ้+,น์ไป

• 2. ติ!องม0การแสดงเจัติน์าเสน์อสน์องติรงก�น์

การก�อให!เกดส�ญญา• ส�ญญาเกดจัากค�าเสน์อและค�าสน์องทำ0/ติรงก�น์

ม�ดจั�า• มาติรา 377• “เม./อเขึ้!าทำ�าส�ญญา ถุ!าได!ให!ส/งใดไว!เป4น์ม�ดจั�า ทำ�าน์

ให!ถุ.อว�าการทำ0/ให!ม�ดจั�าน์�,น์ย�อมเป4น์พยาน์หล�กฐาน์ว�าส�ญญาน์�,น์ได!ทำ�าก�น์ขึ้+,น์แล!ว อน์+/งม�ดจั�าน์0,ย�อมเป4น์ประก�น์การทำ0/จัะปฏิบ�ติติามส�ญญาน์�,น์ด!วย”

ม�ดจั�าเป4น์พยาน์หล�กฐาน์ว�าส�ญญาน์�,น์ได!ทำ�าขึ้+,น์

• เช�น์• มาติรา 456 วรรคสอง• “ส�ญญาจัะขึ้ายหร.อจัะซึ่.,อ ถุ!ามได!ม0หล�กฐาน์เป4น์

หน์�งส.ออย�างหน์+/งอย�างใดลงลายม.อช./อฝ่;ายผู(!ติ!องร�บผูดเป4น์ส�าค�ญ หร.อได!วางประจั�าไว! หร.อได!ขึ้�าระหน์0,บางส�วน์แล!ว จัะฟ้?องร!องให!บ�งค�บคด0หาได!ไม�”

ม�ดจั�าเป4น์หล�กประก�น์การปฏิบ�ติติามส�ญญา

• มาติรา 378• “ม�ดจั�าน์�,น์ ถุ!ามได!ติกลงก�น์ไว!เป4น์อย�างอ./น์ ทำ�าน์ให!

เป4น์ไปด�งจัะกล�าวติ�อไปน์0, ค.อ• (1) ให!ส�งค.น์ หร.อจั�ดเอาเป4น์การใช!เงน์บางส�วน์ใน์

เม./อช�าระหน์0,• (2) ให!รบ ถุ!าฝ่;ายทำ0/วางม�ดจั�าละเลยไม�ช�าระหน์0,• (3) ให!ส�งค.น์ ถุ!าฝ่;ายทำ0/ร �บม�ดจั�าละเลยไม�ช�าระหน์0,”

เบ0,ยปร�บ• มาติรา 379• “ถุ!าล(กหน์0,ส�ญญาแก�เจั!าหน์0,ว�าจัะใช!เงน์จั�าน์วน์หน์+/ง

เป4น์เบ0,ยปร�บเม./อติน์ไม�ช�าระหน์0,ก9ด0 หร.อไม�ช�าระหน์0,ให!ถุ(กติ!องสมควรก9ด0 เม./อล(กหน์0,ผูดน์�ดก9ให!รบเบ0,ยปร�บ”

การเลกส�ญญา• มาติรา 386• “ถุ!าค(�ส�ญญาฝ่;ายหน์+/งม0สทำธ์เลกส�ญญาโดยขึ้!อ

ส�ญญาหร.อโดยบทำบ�ญญ�ติแห�งกฎหมาย การเลกส�ญญาเช�น์น์�,น์ย�อมทำ�าด!วยแสดงเจัติน์าแก�อ0กฝ่;ายหน์+/ง”