ลิลิตตะเลงพ่าย

51
ลลลลลลลลลลลลลล

description

ลิลิตตะเลงพ่าย. เสนอ ผศ.ดารกา ทองมิตร โดย นางสาว ซาร่าห์ ตุลยกิจจา ม.๕/๑ เลขที่ ๑๖. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of ลิลิตตะเลงพ่าย

Page 1: ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

Page 2: ลิลิตตะเลงพ่าย

เสนอผศ.ดารกา

ทองมิ�ตร

โดยนางสาว ซาร�าห์� ต�ลิยก�จจา

มิ.๕/๑ เลิขท ! ๑๖

Page 3: ลิลิตตะเลงพ่าย

ผ#$แต�ง    : สมิเด'จพ่ระมิห์าสมิณเจ$า กรมิพ่ระปรมิาน�ชิ�ตชิ�โนรส

พ่ระประว+ต� : สมิเด'จพ่ระมิห์าสมิณเจ$า กรมิพ่ระปรมิาน�ชิ�ตชิ�โนรส มิ พ่ระนามิเด�มิว�า พ่ระองค์�เจ$าวาส�กร เป-นพ่ระเจ$าลิ#กยาเธอในพ่ระบาทสมิเด'จพ่ระพ่�ทธยอดฟ้2าจ�ฬาโลิกมิห์าราชิ ประส#ต�เมิ4!อ พ่.ศ . ๒๓๓๓ ทรงผนวชิเป-นสามิเณรเมิ4!อพ่ระชินมิาย� ๑๒ พ่รรษา จนทรงผนวชิเป-นพ่ระภิ�กษ� ประท+บอย#� ณ ว+ดพ่ระเชิต�พ่นฯ ทรงเป-นพ่ระราชิาค์ณะ แลิะได$ร+บการสถาปนาเป-นกรมิห์มิ4!นน�ชิ�ตชิ�โนรสในสมิ+ยร+ชิกาลิท ! ๒ พ่.ศ . ๒๓๙๔  ร+ชิกาลิท ! ๔ โปรดเกลิ$าฯให์$เลิ4!อนเป-นกรมิสมิเด'จพ่ระปรมิาน�ชิ�ตชิ�โนรส แลิะส�>นพ่ระชินมิ�ในสมิณเพ่ศเมิ4!อ พ่.ศ .๒๓๙๖ รวมิพ่นระชินมิาย�ได$ ๖๔ พ่รรษา ต�อมิาร+ชิกาลิท ! ๖ โปรดเกลิ$าฯสถาปนา ข?>นเป-นสมิเด'จพ่ระมิห์าสมิณเจ$า กรมิพ่ระปรมิาน�ชิ�ตชิ�โนรส        พ่ระน�พ่นธ�ของพ่ระองค์�ท�านมิ ห์ลิายห์ลิาย เชิ�น สรรพ่ส�ทธ�@ค์Aาฉั+นท� ลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย กฤษณาสอนน$องค์Aาฉั+นท� เป-นต$น

Page 4: ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิ+กษณะค์Aาประพ่+นธ� เร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย แต่�งด้�วยลิลิต่สุ�ภาพ ซึ่��งประกอบด้�วยร�ายสุ�ภาพ โคลิงสุองสุ�ภาพ โคลิงสุามสุ�ภาพ แลิะโคลิงสุ��สุ�ภาพ แต่�งสุลิ�บก�นไป จำ"านวน ๔๓๙ บท

โด้ยได้�แบบอย�างการแต่�งมาจำากลิลิต่ยวนพ�าย ท��แต่�งขึ้�(นในสุม�ยอย�ธยาต่อนต่�น

ลิลิต่เปร�ยบได้�ก�บงานเขึ้�ยนมหากาฬ จำ�ด้เป.นวรรณคด้�ประเภทเฉลิมพระเก�ยรต่พระมหากษั�ต่รย2

Page 5: ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิ+กษณะการแต�งลิ�ลิ�ต

ลิ�ลิ�ต ค3อ ค"าประพ�นธ2ชั้� (นสุ5ง ท��ต่�องใชั้�ถ้�อยค"า สุ"านวนโวหารท�(งขึ้องไทย แลิะท��ได้�จำากต่�างประเทศ การแต่�งลิลิต่จำะประกอบด้�วยร�าย แลิะโคลิง ม� ๒ ประเภท

๑.ลิลิต่สุ�ภาพ แต่�งด้�วยร�ายสุ�ภาพ แลิะโคลิงสุ�ภาพ

๒.ลิลิต่โบราณ แต่�งด้�วยร�ายด้�(น แลิะโครงด้�(น

Page 6: ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิ+กษณะบ+งค์+บของร�ายส�ภิาพ่ ร�ายสุ�ภาพบทหน��งม�ต่�(งแต่� ๕ วรรคขึ้�(นไป แลิะต่อนท�ายต่�องจำบด้�วยโคลิงสุองสุ�ภาพ ร�ายสุ�ภาพแต่�ลิะวรรคก"าหนด้ให�ม� ๕ ค"า

สุ"าหร�บสุ�มผั�สุบ�งค�บขึ้องร�ายสุ�ภาพ ก"าหนด้ให�ค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องวรรคหน�าสุ�งสุ�มผั�สุไปย�งค"าท�� ๑ หร3อท�� ๒ หร3อท�� ๓ เพ�ยงด้"าใด้ค"าหน��งในวรรคถ้�ด้ไป การสุ�งสุ�มผั�สุเป.นไปเชั้�นน�(จำนกระท��งจำบด้�วยโคลิงสุองสุ�ภาพ สุ�วนสุ�มผั�สุในซึ่��งเป.นสุ�มผั�สุท��ไม�บ�งค�บในร�ายสุ�ภาพใชั้�ได้ท�(งสุ�มผั�สุพย�ญชั้นะแลิะสุ�มผั�สุสุระ แต่�นยมสุ�มผั�สุพย�ญชั้นะมากกว�า ต่�วอย�างร�ายสุ�ภาพ.............

เสุร=จำเสุาวน�ย2สุ� �งสุนม เน3องบ�งคมค"าราชั้ พระบาทบท�นนทรา จำวนเวลิาลิ�วงสุาง พ3(นนภางค2เผั3อด้ด้าว แสุงเงนขึ้าวขึ้อบฟ้?า แสุงทองจำ�าจำ�บเมฆ........ฯลิฯ..........ขึ้อลิาองค2ท�านไท� ไปเผัด้=จำด้�สุกรให� เห3อด้เสุ�(ยนศ�กสุยาม สุ(นนา

Page 7: ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิ+กษณะบ+งค์+บของโค์ลิงสองส�ภิาพ่ โคลิงสุองสุ�ภาพบทหน��งม� ๓ วรรค ๆ หน��งม� ๕ ค"า ยกเว�นวรรคสุ�ด้ท�ายม�เพ�ยง ๔ ค"า ในต่อนท�ายม�ค"าสุร�อยได้� ๒ ค"า สุ�มผั�สุขึ้องโคลิงสุองสุ�ภาพม�เพ�ยงแห�งเด้�ยว ค3อค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องวรรคแรกสุ�งสุ�มผั�สุไปย�งค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องวรรคท�� ๒

ต่�วอย�างโคลิงสุองสุ�ภาพ ...............พระฟ้Cงความลิ5กท�าว ลิาเสุด้=จำศ�กด้�าว ด้��งเบ3(องบรรหาร

Page 8: ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิ+กษณะบ+งค์+บโค์ลิงสามิส�ภิาพ่ โคลิงสุามสุ�ภาพบทหน��งม� ๔ วรรค ๆ ลิะ ๕ ค"า ยกเว�นวรรคสุ�ด้ท�ายซึ่��งม� ๔ ค"า แลิะม�ค"าสุร�อยต่อนท�ายอ�ก ๒ ค"า สุ�มผั�สุโคลิงสุามสุ�ภาพก"าหนด้ให�ค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องวรรคแรกสุ�งสุ�มผั�สุไปย�งค"าท�� ๓ ขึ้องวรรคท�� ๒ แลิะค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องวรรคท�� ๒ สุ�งสุ�มผั�สุไปย�งค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องวรรคท�� ๓

ต่�วอย�างโคลิงสุามสุ�ภาพ ...........ลิ�วงลิ�ด้�านเจำด้�ย2 สุามองค2ม�แห�งห�(น แด้นต่�อแด้นก�นน�(น เพ3�อร5 �ราวทาง

Page 9: ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิ+กษณะบ+งค์+บของโค์ลิงส !ส�ภิาพ่ โคลิงสุ��สุ�ภาพบทหน��งม� ๔ บาท แต่�ลิะบาทประกอบด้�วย ๒ วรรค ค3อ วรรคหน�า ๕ ค"า วรรคหลิ�ง ๒ ค"า ยกเว�นบาทท�� ๔ ท��ม�วรรคหลิ�ง ๔ ค"า นอกจำากน�(ในบาทท�� ๑ แลิะบาทท�� ๓ อาจำม�สุร�อยค"าได้�อ�กบาทลิะ๒ ค"า โคลิงสุ��สุ�ภาพบ�งค�บค"าเอก ๗ ค"า ค"าโท ๔ ค"า โด้ยถ้3อร5ปวรรณย�กต่2เป.นเกณฑ์2 แลิะค"าเอกอาจำใชั้�ค"าต่ายแทนได้� สุ�มผั�สุโคลิงสุ��สุ�ภาพได้�แก� ค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องบาทท�� ๑(ไม�น�บค"าสุร�อย ) สุ�งสุ�มผั�สุไปย�งค"าท�� ๕ ขึ้องบาทท�� ๒ แลิะบาทท�� ๓ ค"าสุ�ด้ท�ายขึ้องบาทท�� ๒ สุ�งสุ�มผั�สุไปย�งค"าท�� ๕ ขึ้องบาทท�� ๔ สุ�วนสุ�มผั�สุในขึ้องโคลิงสุ��สุ�ภาพนยมสุ�มผั�สุอ�กษัร

ต่�วอย�างโคลิงสุ��สุ�ภาพ ........กระเต่=นกระต่�(วต่3�น แต่กคน ย5งย�องยอด้ย5งยลิ โยกย�าย นกเปลิ�านกปลิ�ปน ปลิอมแปลิก ก�นนา คลิ"�าคลิ"�าคลิ(งโคลิงคลิ�าย ค5�เคลิ�าคลิอเคลิ�ย

Page 10: ลิลิตตะเลงพ่าย

จ�ดมิ��งห์มิายในการแต�ง ๑. เพ3�องานพระราชั้พธ�ฉลิองต่�กว�ด้พระเชั้ต่�พนฯ ในร�ชั้กาลิ พระบาทสุมเด้=จำพระเจำ�าน��งเกลิ�าเจำ�าอย5�ห�ว ๒. เพ3�อเฉลิมพระเก�ยรต่สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ ๓. เพ3�อผั5�นพนธ2จำะได้�อานสุงค2บรรลิ�นพพาน

Page 11: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์วามิห์มิายของชิ4!อเร4!องต่ะเลิง แปลิว�า มอญ  พ�าย แปลิว�า แพ� รวมความหมายว�า มอญแพ�  แต่�ในท��น�( หมายถ้�ง รวมพม�าด้�วย เพราะเม3�อพม�าได้�ครอบครองด้นแด้นแลิะย�ด้เม3องหลิวงขึ้องมอญ ค3อ กร�งหงสุาวด้� เป.นเม3องหลิวงขึ้องต่น พระเจำ�าแผั�นด้นจำ�งเป.นพระเจำ�าแผั�นด้นมอญด้�วย แลิะทหารท��เกณฑ์2มารบก=ม�ทหารมอญปะปนมาด้�วยมากมาย เราจำ�งเร�ยกพม�าแลิะมอญรวมๆไปว�า " ต่ะเลิง "

Page 12: ลิลิตตะเลงพ่าย

ประว+ต�ค์วามิเป-นมิาลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย          เป.นวรรณคด้�ไทยท��แต่�งด้�วยถ้�อยค"าไพเราะแลิะสุามารถ้ถ้�ายทอด้อารมณ2ได้�อย�างลิ�กซึ่�(งอย�างย�งท�(งน�(เพราะกว�ได้�ต่อบสุนองรสุนยมขึ้องคนไทย ท��ม�จำต่ใจำลิะเอ�ยด้อ�อน ชั้อบวรรณศลิปG ชั้อบใชั้�ถ้�อยค"าท��คลิ�องจำอง คมคาย แลิะชั้วนคด้ ลิลิต่ต่ะเลิงพ�ายเป.นหน�งสุ3อท��ม�ศลิปะการใชั้�ภาษัาท��เป.นไปต่ามว�ต่ถ้�ประสุงค2ขึ้องการแต่�งเพ3�อเฉลิมพระเก�ยรต่พระมหากษั�ต่รย2ผั5�ทรงกอบก5�ชั้าต่ความด้�เด้�นขึ้องลิลิต่ต่ะเลิงพ�ายค3อ การเลิ�นค"าแลิะการใชั้�โวหารอ�ปมาอ�ปไมย เพ3�อให�เกด้ภาพพจำน2 จำนต่นาการ แลิะสุะเท3อนอารมณ2 กว�ได้�สุอด้แทรกความร5 �ต่�างๆมากมาย เชั้�น การจำ�ด้กระบวนท�พขึ้องไทยสุม�ยอย�ธยา แลิะย�ทธศาสุต่ร2แต่�ไม�เคร�งคร�ด้ในด้�านภ5มศาสุต่ร2 นอกจำากน�(กว�ย�งได้�น"าชั้3�อนกแลิะชั้3�อต่�นไม�มาใชั้�ในบทครวญถ้�งนางต่ามแบบอย�างลิลิต่ยวนพ�าย

                

Page 13: ลิลิตตะเลงพ่าย

ประว+ต�ค์วามิเป-นมิา สุมเด้=จำพระมหาสุมณเจำ�า กรมสุมเด้=จำพระปรมาน�ชั้ต่

ชั้โนรสุ (พ.ศ . ๒๓๓๓ - ๒๓๙๖ ) ผั5�ทรงพระนพนธ2ลิลิต่ต่ะเลิงพ�าย ม�พระนามเด้มว�าพระองค2เจำ�าวาสุ�กร� ทรงเป.นโอรสุในพระบาทสุมเด้=จำพระพ�ทธยอด้ฟ้?าจำ�ฬาโลิกมหาราชั้ กรมสุมเด้=จำพระปรมาน�ชั้ต่ชั้โนรสุทรงอ�ปสุมบทเม3�อ พ.ศ . ๒๓๕๔ แลิะทรงครองเพศสุมณะจำนสุ(นพระชั้นม2 พระองค2ทรงเป.นน�กปราชั้ญ2ท��แท�จำรง  แม�จำะทรงม�พระภารกจำด้�านศาสุนาอย5�มาก แต่�ก=ทรงศ�กษัาหน�งสุ3อท�(งด้�านศาสุนา นต่ศาสุต่ร2  โหราศาสุต่ร2 ประว�ต่ศาสุต่ร2 จำ�งทรงพระนพนธ2หน�งสุ3อได้�มากมาย ทางด้�านวรรณคด้� ทรงม�ฝีKม3อเป.นเลิศในการแต่�ง โคลิง ฉ�นท2 แลิะลิลิต่

Page 14: ลิลิตตะเลงพ่าย

ประว+ต�ค์วามิเป-นมิา

เน3(อเร3�องขึ้องลิลิต่ต่ะเลิงพ�าย ได้�เค�าเร3�องมาจำากพงศาวด้ารสุม�ยสุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้  กลิ�าวถ้�งการเสุด้=จำเสุวยราชั้สุมบ�ต่สุ3บต่�อจำากพระราชั้บด้า แลิะม�พระราชั้ประสุงค2ท��จำะเสุด้=จำไปต่�เขึ้มร เพ3�อเป.นการแก�แค�นเขึ้มรท��ยกท�พมาต่�ชั้ายแด้นไทย ต่�อจำากน�(น เน3(อเร3�องกลิ�าวถ้�งพระเจำ�าหงสุาวด้�โปรด้ให�พระมหาอ�ปราชั้ากร�ฑ์าท�พมาต่�ไทย เม3�อสุมเด้=จำพระนเรศวรทรงทราบขึ้�าวศ�กก=ยกท�พเสุด้=จำออกไปท"าศ�กนอกพระนครระหว�างท��ท�พพม�าปะทะก�บท�พหน�าขึ้องไทย ชั้�างทรงขึ้องสุมเด้=จำพระนเรศวร แลิะขึ้องสุมเด้=จำพระเอกาทศรถ้ต่กม�นว�งเขึ้�าไปท�ามกลิางขึ้�าศ�กต่ามลิ"าพ�ง สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงระง�บความต่กพระท�ย แลิะต่ร�สุท�าพระมหาอ�ปราชั้ากระท"าสุงครามย�ทธห�ต่ถ้� สุมเด้=จำพระนเรศวรแลิะสุมเด้=จำพระเอกาทศรถ้ทรงได้�ร�บชั้�ยชั้นะ

Page 15: ลิลิตตะเลงพ่าย

ประว+ต�ค์วามิเป-นมิาเม3�อเลิกท�พกลิ�บพระนคร สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงป5นบ"าเหน=จำรางว�ลิแก�ทหารผั5�ม�ความชั้อบ แลิะลิงโทษัประหารทหารท��ต่ด้ต่ามพระองค2ไม�ท�น ท�(งน�(เป.นไปต่ามกฎมณเฑ์�ยรบาลิ แต่�สุมเด้=จำพระว�นร�ต่ว�ด้ปMาแก�วได้�กราบท5ลิขึ้อพระราชั้ทานอภ�ยโทษั ให�แก�ทหารเหลิ�าน�(น สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงยนยอมแลิะ

โปรด้ให�ไปท"าสุงครามแก�ต่�ว หลิ�งจำากน�(นทรง ด้"าเนนพระราชั้กรณ�ยกจำต่�อ ด้�วยการท"าน�บ"าร�ง ห�วเม3องเหน3อ แลิะร�บท5ต่จำากเม3องเชั้�ยงใหม�ท��มา

ขึ้อเป.นเม3องขึ้�(น

Page 16: ลิลิตตะเลงพ่าย

ประว+ต�ค์วามิเป-นมิา

     ต+วอย�าง โวหารแสุด้งความโกรธจำากลิลิต่ ต่ะเลิงพ�าย ต่อนท��สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ทรงปรารภเร3�องท��จำะไปปราบเขึ้มร เน3�องจำากเขึ้มรม�กจำะยกท�พมาต่�ไทยระหว�างท��ไทยม�ศ�กก�บพม�าทรงร5 �สุ�กโกรธแลิะเจำ=บชั้"(าพระท�ย ท"าให�คด้อะไรก=หมด้ความร3�นรมย2 จำ�งต่�องยกท�พไปปราบให�หายแค�น ด้�งน�(

     "...คลิ��มกมลิแค�นค��ง ด้�งหนามเหน=บเจำ=บชั้"(า ย"(า      ยอกทรวงด้วงแด้ แลิบชั้3�นอ3�นชั้ม..."      "...คราน�(ก5สุองต่น ผั�านสุกลิแผั�นหลิ�า ควรไป      ร�ารอนเขึ้=น เห=นม3อไทยท��แกลิ�ว แผั�วภพให�เป.น      เผั3�อน เกลิ3�อนภพให�เป.นพง..."

Page 17: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ (เหต่�การณ2ทางกร�งหงสุาวด้� )

           ฝีMายพระมหาอ�ปราชั้าได้�ทรงหาปร�กษัาก�นว�า พระมหาธรรมราชั้าทรงสุวรรคต่ แลิ�วขึ้ณะน�(ก=เป.นชั้�วงเวลิาท��เหมาะสุมอย�างย�งท��จำะยกท�พไปต่�เม3อง อย�ธยา เพราะ ชั้�วงเวลิาน�(อาจำเกด้การแย�งชั้งราชั้สุมบ�ต่ พระเจำ�าน�นทบ�เรงก=ทรงม�พระราชั้ด้"ารให�พระมหาอ�ปราชั้าทรงออกไปรบ แลิ�วโหนก=ท"านายว�าพระมหาอ�ปราชั้าจำะถ้�งฆาต่ พระมหาอ�ปราชั้าจำ�งหวาด้กลิ�วก�บค"าท"านาย พระเจำ�าน�นทบ�เรง จำ�งประชั้ด้ว�า ฝีMายสุมเด้=จำพระนเรศวรไม�เห=นต่�องออกค"าสุ��งให�ไปออกรบ สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงท"าด้�วยความเต่=มใจำ สุมก�บเป.นลิ5กขึ้องน�กรบ พระมหาอ�ปราชั้าทรงฟ้Cงจำบ ก=ทรงกลิ�วพระราชั้บด้าโกรธ จำ�งจำ�ด้ทหาร 4 เหลิ�าเด้นทางเพ3�อจำะออกรบเพ3�อเผัด้=จำศ�กเม3องอย�ธยา แลิ�วทรงม�พระราชั้โองการปMาวประกาศไปท��วเม3องรอบๆ ให�เต่ร�ยมท�พสุ"าหร�บออกรบ ต่�างก=ต่กแต่�งชั้�าง ม�า เต่ร�ยมเสุบ�ยงให�พร�อม ให�สุมก�บท�พหลิวงแลิะศ�กอ�นย�งใหญ�น�( เม3�อถ้�งเวลิาเชั้�าต่ร5 � ก=ทรงเสุด้=จำไปพบพระสุนมด้�วยสุ�หน�า เศร�าหมอง เพ3�อลิ"�าลิานางอ�นเป.นท��ร �ก ด้�วยความจำ"าใจำท��ต่�องท"าการศ�กย�งใหญ�คร�(งน�(

Page 18: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ(เจำ�ากร�งหงสุาวด้�ประทานโอวาท )

พระเจำ�ากร�งหงสุาวด้�ประทานโอวาทแก�พระมหาอ�ปราชั้า โด้ยกลิ�าวว�า สุงครามไม�ม�อะไรมากมาย อย�าท"าต่ามใจำต่นเอง ให�พนจำพจำารณาศ�กสุงครามให�อย�างถ้��ถ้�วน แลิ�วก=บอกถ้�ง เคลิ=ด้ลิ�บในการท"าศ�กท�(ง 8 ขึ้�อ ท��โบราณสุอนไว�ว�า๑. หม��นเอาใจำทหารให�ม�ก"าลิ�งใจำอย5�เสุมอ๒. อย�าเก�ยจำคร�าน๓. อย�าโง�เขึ้ลิา๔. ควรร5 �ก"าลิ�งขึ้�าศ�ก๕. ม�ความร5 �เจำนชั้"านาญ๖. ร5 �ต่"าราการต่�(งค�าย๗. ให�ร5 �จำ�กมอบรางว�ลิให�ก�บคนเก�ง๘. อย�าเก�ยจำคร�านในการท"าศ�กแลิ�วขึ้อให�ลิ5กจำงจำ"าค"าท��พ�อสุอนไว� ขึ้อให�พระจำงค��มครองเจำ�าให�ชั้นะศ�กในคร�(งน�(

Page 19: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ( พระมหาอ�ปราชั้าร"าพ�นถ้�งนาง )

พระมหาอ�ปราชั้าร"าพ�นถ้�งนางอ�นเป.นท��ร �กว�า พระองค2มาคนเด้�ยวร5 �สุ�กเปลิ�าเปลิ��ยวเด้�ยวด้าย เศร�าสุร�อยมาก ด้5ด้อกไม�เบกบานใจำก=ท"าให�คด้ถ้�งนางอ�นเป.นท��ร �ก เห=นต่�นสุลิ�ด้ได้ก=ท"าให�พระองค2คด้ว�า ท"าไมต่�วเราจำ�งต่�องท(งพระสุนมไว�เพ3�อมาท"าการศ�กคด้ถ้�งต่�นสุลิะก=คลิ�ายก�บการสุลิะพระสุนม เม3�อน�กถ้�งต่�นระก"าก=ชั้"(าใจำ พอเห=นด้อกสุายหย�ด้กลิ�นขึ้องด้อกสุายหย�ด้ก=หายไปแต่�ก��ค3นก��ว�นไม�สุามารถ้หย�ด้ความคด้ถ้�งนางอ�นเป.นท��ร �กได้� ความร�กขึ้องพระมหาอ�ปราชั้าไม�เคยหายย�งคงคด้ถ้�งพระสุนมอย5�เสุมอ

Page 20: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ

(ลิางร�ายขึ้องพระมหาอ�ปราชั้า )

พระองค2ทรงฝีOนใจำขึ้�บชั้�างมาเร3�อยๆ จำนกระท��งมาถ้�งอ"าเภอ พนมทวน ก=เกด้เหต่�ประหลิาด้ให�ทราบ ค3อ เกด้หมอกท"าให�ท�องฟ้?าม3ด้มด้ม�ลิม เวร�มภา พ�ด้คลิ�มท"าให�ฉ�ต่รบนหลิ�งชั้�างห�กต่กลิงมา พระมหาอ�ปราชั้าจำ�งต่ร�สุให� โหรมาท"านายถ้�งเหต่�การณ2เม3�อคร5 �น�( โหรไม�กลิ�าท5ลิบอกความจำรงแก�พระมาหาอ�ปราชั้าเพราะเกรงกลิ�วโทษัถ้�าหากต่นเองพ5ด้ไม�ถ้5กพระท�ย จำ�งท5ลิให�ทราบแต่�เร3�องท��ด้�ๆ โด้ยกลิ�าวว�าเหต่�การณ2น�(ถ้�าเกด้ต่อนเชั้�าไม�ด้� แต่�ถ้�าเกด้ต่อนเย=นจำะเป.นลิางด้� ขึ้ออย�าให�พระองค2ทรงเป.นก�งวลิไปเลิย จำะม�ผัลิกระทบต่�อการท"าศ�กเสุ�ยเปลิ�าๆ

Page 21: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ( พระมหาอ�ปราชั้าร"าพ�งถ้�งพระบด้า )

เม3�อเกด้เหต่�การณ2เชั้�นน�(พระมหาอ�ปราชั้าก=ทรงคด้ถ้�งพระราชั้บด้า ( พระเจำ�าน�นท-บ�เรง ) แลิ�วคร"�าครวญว�าถ้�าหากพระราชั้บด้าสุ5ญเสุ�ยต่นเองไปก=เหม3อนก�บการถ้5กต่�ด้แขึ้น ต่�ด้ขึ้าไป ขึ้�างหน��ง จำะท"าให�พระราชั้บด้าไม�ม�พระองค2คอยชั้�วยรบก�บบ�เรงนอง พระองค2ทรงเป.นก�งวลิว�าต่นเองจำะท"าการศ�กคร�(งน�(ไม�สุ"าเร=จำ พระองค2ก=ทรงม�พระพรรษัามากแลิ�ว สุงครามคราวน�(ย�งใหญ�มาก ถ้�าหากพระองค2ทรงสุวรรคต่ ใครจำะมาร�บร�างขึ้องพระองค2ไปให�พระราชั้บด้า ร�างขึ้องพระองค2ก=คงจำะถ้5กท(งอย5�ในสุนามรบ อย5�บ�านเม3องก=คงไม�ม�ใครมาเป.นค5�คด้ จำะท"าการอ�นใด้ก=คงจำะขึ้�องใจำไปหมด้ แลิะพระมหาอ�ปราชั้าก=ทรงกลิ�วว�าจำะไม�ได้�ต่อบแทนพระค�ณอ�นใหญ�หลิวงราวก�บแผั�นด้น ท��ได้�เลิ�(ยงด้5มา

Page 22: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ( พระสุ�บนแลิะพระนมต่ขึ้องสุมเด้=จำพระนเรศวร )

เทวด้าบ�นด้าลิให�สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงพระสุ�บน ( ฝีCน )เห=นกระแสุน"(าไหลิลิงมาจำากทศต่ะว�นต่ก ( พม�า ) เม3�อมองไปทางใด้ก=ทรงเห=นแต่�น"(า เม3�อลิ�ยน"(าก=เจำอก�บจำระเขึ้�ต่�วใหญ�แลิ�วทรงเขึ้�าปะทะต่�อสุ5�ก�นจำนน"(าในแม�น"(ากระจำ�ด้กระจำาย พระองค2ทรงใชั้�พระแสุงโด้ด้เขึ้�าฟ้Cนจำระเขึ้�  กระท��งจำระเขึ้�ต่าย น"(าจำ�งเห3อด้แห�งไป เม3�อพระองค2ต่3�นก=ทรงด้�ใจำมากท��สุามารถ้ชั้นะศ�ต่ร5ได้� จำ�งเร�ยกโหรมาท"านาย เม3�อโหรได้�ฟ้Cงพระนเรศวรจำบจำ��งได้�กลิ�าวว�า เป.นความฝีCนแบบเทพสุ�งหรณ2 ค3อ เทวด้าด้ลิใจำให�ฝีCนเป.นน�ยๆ การท��ม�แม�น"(านองมาเต่=มปMา เปร�ยบได้�ด้��งกองท�พขึ้องพม�า ซึ่��งการท"าศ�กอาจำจำะต่�องท"าย�ทธห�ต่ถ้�ด้�วย แลิ�วการท��สุมเด้=จำพระนเรศวร ทรงฟ้Cนจำระเขึ้�ด้�วยม�ด้คอง�าว เปร�ยบได้�ด้��ง ศ�ต่ร5ต่�องสุ(นชั้�วต่ลิงด้�วยน"(าพระห�ต่ถ้2ขึ้องพระองค2เอง ( ม3อขึ้องพระองค2เอง ) แลิะพระองค2ก=จำะสุามารถ้เอาชั้นะขึ้�าศ�กได้� ด้��งท��ทรงพระสุ�บน สุมเด้=จำพระนเรศวรจำ�งต่ร�สุให�เต่ร�ยมยกท�พ ให�พร�อมท�(งก"าลิ�งพลิ แลิะ เสุบ�ยงท�(งหลิาย ในขึ้ณะท��รอการต่�(งขึ้บวนยกท�พเพ3�อศ�กคร�(งย�งใหญ�น�(ก=ได้�เกด้นมต่หมายอ�นด้�ก�บสุมเด้=จำพระนเรศวรอ�กคร�(ง เม3�อพบพระบรมสุาร�รกธาต่�ลิอยมาวนรอบกองท�พ โด้ยเป.นลิ�กษัณะ วนทางขึ้วาเม3�อวานรอบๆแลิ�วก=ทรงหายไป

Page 23: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ

(ชั้�างทรงสุมเด้=จำพระนเรศวรแลิะพระเอกาทศรถ้ฝีMาเขึ้�าไปในกองท�พขึ้�าศ�ก )

สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ ทรงสุ��งทหารให�เคลิ3�อนพลิต่ามเกลิ=ด้นาค ม�ทหารเป.นจำ"านวนมาก อย5�ลิ�อมรอบ  สุ�วน เจำ�าพระยาไชั้ยาน�ภาพชั้�างทรงขึ้องสุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ แลิะเจำ�าพระยาปราบไต่รจำ�กร  ชั้�างทรงขึ้องพระเอกาทศรถ้ เม3�อได้�ยนเสุ�ยงฆ�องกลิอง ด้�ง ก=เกด้ความต่กใจำ ว�งออกจำากกองท�พ  เขึ้�าสุ5�ฝีMายขึ้องศ�ต่ร5 ท"าให�นายทหารท�(งหลิายไม�สุามารถ้ว�งต่ามท�นได้� แลิะท"าให� สุมเด้=จำพระนเรศวรแลิะพระเอกาทศรถ้ เขึ้�ามาอย5�ในวงลิ�อมขึ้องขึ้�าศ�ก  พม�าท"ากลิลิวงให�พระนเรศวรสุ�บสุนหาพระมหาอ�ปราชั้าไม�พบ ในท��สุ�ด้ สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงเห=นชั้�างเชั้3อกหน��งอย5�ใต่�ต่�นขึ้�อย ม�ทหารแวด้ลิ�อมมากมาย จำ�งทรงคะเนว�าผั5�ท��อย5�บนหลิ�งชั้�าง ค3อ พระมหาอ�ปราชั้า

Page 24: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ( ย�ทธห�ต่ถ้�แลิะชั้�ยชั้นะขึ้องไทย )

สุมเด้=จำพระนเรศวร ทรงเชั้ญพระมหาอ�ปราชั้าออกกระท"าย�ทธห�ต่ถ้� โด้ยใชั้�วาทศลิปGท��ไพเราะ  ด้��งค"ากลิอนน�(

พระพ��พระผั5�ผั�าน ภพอ�ต่-ด้มเอยไปMชั้อบเชั้ษัฐ์2ย3นหย�ด้   ร�มไม�เชั้ญราชั้ร�วมคชั้ย�ทธ2 เผัยอเก�ยรต่ ไว�แฮสุ3บกว�าสุองเราไสุร� สุ�ด้สุ(นฤาม�

แลิะสุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ทรงฟ้Cนพระมหาอ�ปราชั้าขึ้าด้คาคอชั้�าง สุ�วนพระเอกาทศรถ้ทรงชั้นชั้�างก�บมางจำาชั้โร พระพ��เลิ�(ยงขึ้องพระมหาอ�ปราชั้า แลิะฟ้Cนมางจำาชั้โรต่ายเชั้�นก�น ศ�กคร�(งน�( สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงเสุ�ยควาญชั้�าง แลิะพระเอกาทศรถ้ทรงเสุ�ยกลิางชั้�าง หลิ�งจำากน�(นกองท�พไทยต่ามมาถ้�ง แลิะเขึ้�าสุ5�รบก�บพม�าจำนพม�าแต่กพ�ายไป

สุมเด้=จำพระนเรศวรโปรด้ฯให�สุร�างสุถ้5ปครอบพระศพขึ้องระมหาอ�ปราชั้า ณ ต่"าบลิต่ระพ�งต่ร� สุ�พรรณบ�ร� แลิ�วทรงป5นบ"าเหน=จำให�แก� เจำ�ารามราฆพ กลิางชั้�างขึ้องพระองค2  ขึ้�นศร�คชั้คง ควาญชั้�างขึ้องพระเอกาทศรถ้ สุ�วนนายมหาน�ภาพแลิะหม3�นภ�กด้�ศวร ควาญชั้�างแลิะกลิางชั้�างท��ต่ายในสุนามรบ ทรงพระราชั้ทานบ"าเหน=จำบ"านาญทร�พย2สุนแลิะสุ"ารด้แก� ภรรยาแลิะบ�ต่รขึ้องท�(งสุองคน  สุ�วนแม�ท�พนายกองท��ต่ามเสุด้=จำไม�ท�น ร�บสุ��งให�ประหารต่ามกฎพระอ�ยการศ�ก

Page 25: ลิลิตตะเลงพ่าย

เน4>อเร4!องย�อ

(  สุมเด้=จำพระว�นร�ต่สุด้�ด้�สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ )

สุมเด้=จำพระว�นร�ต่ ว�ด้ปMาแก�ว ทรงน"าคณะสุงฆ2 ๒๕ ร5ป เขึ้�าเฝี?าสุมเด้=จำพระนเรศวร เพ3�อท5ลิขึ้อพระราชั้ทานอภ�ยโทษัให�แก�แม�ท�พนายกอง โด้ยสุมเด้=จำพระว�นร�ต่กราบท5ลิเปร�ยบเท�ยบว�าการท��พระนเรศวรมหาราชั้ทรงชั้นะศ�กในคร�(งน�( ก=เหม3อนก�บ การท��พระพ�ทธเจำ�าทรงชั้นะมารท�(งหลิาย จำ�งท5ลิขึ้อให�สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้พระราชั้ทานโทษัให�แก�นายทหารท��ต่ามไปไม�ท�น สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ทรงพระราชั้ทานอภ�ยโทษัแต่�ต่�องให�ท"างานแก�ต่�ว โด้ยให�ท�พเจำ�าพระยาพระคลิ�งไปต่�เม3องทวาย แลิะ ท�พเจำ�าพระยาจำ�กร�ไปต่�เม3องมะรด้แลิะต่ะนาวศร�

Page 26: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

๑ . ค์วามิรอบค์อบไมิ�ประมิาท

ในเร3�องลิลิต่ต่ะเลิงพ�ายน�(เราจำะเห=นค�ณธรรมขึ้องพระนเรศวรได้�อย�างเด้�นชั้�ด้แลิะสุ�งท��ท"าให�เราเห=นว�าพระองค2ทรงเป.นพระมหากษั�ต่รย2ท��ทรงพระปร�ชั้าสุามารถ้มากท��สุ�ด้ค3อ  ความรอบคอบ ไม�ประมาท

Page 27: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

ด้��งโคลิงสุ��สุ�ภาพต่อนหน��งกลิ�าวว�า

๖๒(๑๖๔ ) พระห�วงแต่�ศ�กเสุ�(ยน อ�สุด้งเกรงกระลิ�บก�อรงค2 ร� �วหลิ�าค3อใครจำ�กค�มคง ควรค5�   เขึ้=ญแฮอาจำประก�นกร�งถ้�า ท�พขึ้�อยค3นถ้�ง

หลิ�งจำากท��พม�ายกกองท�พเขึ้�ามาพระองค2ก=ทรงสุ��งให�พ�ายพลิทหารไปท"าลิายสุะพานเพ3�อว�าเม3�อฝีMายไทยชั้นะศ�กสุงคราม  พ�ายพลิทหารขึ้องฝีMายพม�าก=จำะต่กเป.นเชั้ลิยขึ้องไทยท�(งหมด้  น��นแสุด้งให�เราเห=นว�าพระองค2ทรงเป.นกษั�ต่รย2ท��ม�ท�ศนคต่ท��กว�างไกลิ  ซึ่��งม�ผัลิมาจำากความรอบคอบไม�ประมาท

Page 28: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

๒ . การเป-นค์นร#$จ+กการวางแผน

จำากการท��เราได้�ร�บการศ�กษัาเร3�องลิลิต่ต่ะเลิงพ�ายเราจำะเห=นได้�ชั้�ด้เจำนว�าในชั้�วงต่อนท��สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ทรงเปลิ��ยนแผันการรบเป.นร�บศ�กพม�าแทนไปต่�เขึ้มร  พระองค2ได้�ทรงจำ�ด้การวางแผันอย�างเป.นขึ้�(นเป.นต่อนอย�างไม�รอชั้�า  ทรงแต่�งต่�(งให�พระยาศร�ไสุยณรงค2เป.นแม�ท�พหน�าแลิะพระราชั้ฤทธานนท2เป.นปลิ�ด้ท�พหน�าต่ามด้�วยแผันการอ3�นๆอ�กมากมายเพ3�อท"าการร�บม3อ  แลิะพร�อมท��จำะต่�อสุ5�ก�บขึ้�าศ�กศ�ต่ร5ทางฝีMายพม�า  

Page 29: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

ยกต่�วอย�างโคลิงสุ��สุ�ภาพท��แสุด้งให�เราเห=นถ้�งการร5 �จำ�กการวางแผันขึ้องสุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้

๖๓(๑๖๕ ) พระพ�งพเคราะห2ผั5� ภ�กด้�  ท�านนาค3อพระยาจำ�กร� กาจำแกลิ�วพระต่ร�สุแด้�มนต่ร� มอบม�ง  เม3องเฮยก5ไกลิกร�งแก�ว เกลิ3อกชั้�าคลิาค3น

เม3�อเราเห=นถ้�งค�ณธรรมทางด้�านการวางแผันแลิ�วเราก=ควรเอาเย��ยงอย�างเพ3�อใชั้�ในการด้"าเนนชั้�วต่ให�เป.นไปอย�างม�ระเบ�ยบ  ม�แบบแผัน  ซึ่��งจำากค�ณธรรมขึ้�อน�(ก=อาจำชั้�วยเปลิ��ยนแปลิงให�ท�านผั5�อ�านท�กท�าน  ให�กลิายเป.นบ�คคลิท��ม�ค�ณภาพชั้�วต่ทางด้�านการวางแผันในการด้"าเนนชั้�วต่ก=เป.นได้�ถ้�าเราร5 �จำ�กการวางแผันให�ก�บต่�วเราเอง

Page 30: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

๓. การเป-นค์นร#$จกค์วามิกต+ญญู#กตเวท

จำากบทการร"าพ�งขึ้องพระมหาอ�ปราชั้าถ้�งพระราชั้บด้าน�(น  แสุด้งให�เราเห=นอย�างเด้�นชั้�ด้เลิยท�เด้�ยวว�าพระมหาอ�ปราชั้าทรงม�ความห�วงใย  อาทร  ถ้�งพระราชั้บด้าในระหว�างท��ทรงออกรบ  ซึ่��งแสุด้งให�เราเห=นถ้�งความร�กขึ้องพระองค2ท��ม�ต่�อพระราชั้บด้า โด้ยพระองค2ได้�ทรงถ้�ายทออด้ความน�กคด้  แลิะร"าพ�งก�บต่�วเอง  

Page 31: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

ด้��งโคลิงสุ��สุ�ภาพท��กลิ�าวไว�ว�า

๕๑(๑๕๒ ) ณรงค2นเรศด้�าว ด้�สุกรใครจำ�กอาจำออกรอน รบสุ5�เสุ�ยด้ายแผั�นด้นมอญ มอด้  ม�วยแฮเหต่5บ�ม�ม3อผั5� อ3�นต่�านทานเขึ้=ญ

ซึ่��งเม3�อแปลิจำะม�ความหมายว�า  เม3�อยามท��สุงครามขึ้�(นใครเลิ�าจำะออกไปรบแทนท�านพ�อ  จำากโคลิงน�(ไม�ได้�แสุด้งให�เราเห=นถ้�งความกต่�ญญู5ท��ม�ต่�อพระราชั้บด้าขึ้องพระมหาอ�ปราชั้าเพ�ยงอย�างเด้�ยว  แต่�ย�งม�ความกต่�ญญู5  ความจำงร�ก ภ�กด้�  ต่�อชั้าต่บ�านเม3องอ�ก

Page 32: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

๔. การเป-นค์นชิ�างส+งเกตแลิะมิ ไห์วพ่ร�บ

สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ทรงเป.นพระมหากษั�ต่รย2ท��ม�พระปร�ชั้าสุามารถ้ทางด้�านการม�ความสุต่ปCญญาแลิะม�ไหวพรบเป.นเลิศ  ด้�งน�(นจำ�งไม�แปลิกเลิยท��สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้จำะทรงม�ค�ณธรรมทางด้�านการเป.นคนชั้�างสุ�งเกต่แลิะม�ไหวพรบ  ด้�วยเหต่�น�(ท"าให�พระองค2ทรงสุามารถ้แก�ไขึ้สุถ้านการณ2อ�นค�บขึ้�นในชั้�วงท��ต่กอย5�ในวงลิ�อมขึ้องพม�าได้�  ซึ่��งฉากท��แสุด้งให�เราเห=นว�าพระองค2ทรงม�ค�ณธรรมทางด้�านน�(ค3อ

Page 33: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย๑๓๐(๒๙๖ ) โด้ยแขึ้วงขึ้วาทศท�าว ทฤษัฎ�  แลินาบ�ด้ ธ เห=นขึ้�นกร� หน��งไสุร�เถ้ลิงฉ�ต่รจำ�ต่�รพร�ย2 เร�ยงค��ง  ขึ้5เฮยหนแห�งฉายาไม� ขึ้�อยชั้�(เฌอนาม

๑๓๑(๒๙๗ ) ปV� นสุยามยลิแท�ท�าน คะเนน�ก  อย5�นาถ้วลิว�าขึ้�นศ�กสุ"า- น�กโน�นทวยท�บเท�ยบพ�นลิ�ก แลิหลิาก  หลิายแฮครบเคร3�องอ�ปโภคโพ�น เพ�งเพ�(ยงพศวง

Page 34: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงใชั้�วธ�การสุ�งเกต่หาฉ�ต่ร5ชั้�(นขึ้องพระมหาอ�ปราชั้า  ท"าให�พระองค2ทรงทราบว�าใครเป.นพระมหาอ�ปราชั้าท�(งๆท��ม�ทหารฝีMายขึ้�าศ�กร�ายลิ�อมพระองค2จำนรอบ  แต่�ด้�วยความม�ไหวพรบพระองค2จำ�งต่ร�สุท�ารบเสุ�ยก�อนเพราะถ้�าพระองค2ไม�ทรงต่ร�สุท�ารบเสุ�ยก�อนพระองค2อาจำทรงถ้5กฝีMายขึ้�าศ�กร�มโจำมต่�ก=เป.นได้�   ด้�งน�(นเม3�อเราเห=นค�ณธรรมขึ้องพระองค2ด้�านน�(แลิ�วก=ควรย�ด้ถ้3อแลิะน"าไปปฏิบ�ต่ต่ามเพราะสุ�งด้�ๆเหลิ�าน�(อาจำก�อให�เกด้ผัลิด้�ต่�อต่นเอง  แลิะต่�อประเทศชั้าต่ได้�

Page 35: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

๕. ค์วามิซ4!อส+ตย�

จำากเน3(อเร3�องน�(เราจำะเห=นได้�ว�าบรรด้าขึ้�นกร�แลิะทหารมากมายท�(งฝีMายพม�าแลิะฝีMายไทยม�ความซึ่3�อสุ�ต่ย2แลิะความจำงร�กภ�กด้�  ต่�อประเทศชั้าต่ขึ้องต่นมากเพราะจำากการท��ศ�กษัาเร3�องลิลิต่ต่ะเลิงพ�ายเราย�งไม�เห=นเลิยว�าบรรด้าทหารฝีMายใด้จำะทรยศต่�อชั้าต่บ�านเม3องขึ้องต่น  ซึ่��งก=แสุด้งให�เราเห=นว�าความซึ่3�อสุ�ต่ย2ในเราองเลิ=กๆน�อยๆก=ท"าให�เราสุามารถ้ซึ่3�อสุ�ต่ย2ในเร3�องใหญ�ๆ ได้�ซึ่��งจำากเร3�องน�(ความซึ่3�อสุ�ต่ย2เลิ=กๆน�อยๆขึ้องบรรด้าทหารสุ�งผัลิให�ชั้าต่บ�านเม3องเกด้ความเป.นปXกแผั�นม��นคงได้�เราก=เชั้�นเด้�ยวก�น....ถ้�าเราร5 �จำ�กม�ความซึ่3�อสุ�ต่ย2ต่�อต่นเองด้��งเชั้�นบรรด้าขึ้�นกร� ทหารก=อาจำน"ามาซึ่��งความเจำรญแลิะความม��นคงในชั้�วต่ก=เป.นได้�ซึ่��งสุ�งน�(อาจำสุ�งผัลิประโยชั้น2ต่�อต่นเอง  ต่�อครอบคร�วแลิะชั้าต่บ�านเม3อง

Page 36: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

๖. การมิ วาทศ�ลิปFในการพ่#ด

จำากเร3�องน�(ม�บ�คคลิถ้�งสุองท�านด้�วยก�นท��แสุด้งให�เราเห=น ถ้�งพระปร�ชั้าสุามารถ้ทางด้�านการม�วาทศลิปGในการ พ5ด้  ท�านแรกค3อ  สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้  ใน

โคลิงสุ��สุ�ภาพท��ว�า

๑๗๗(๓๐๓ ) พระพ��พระผั5�ผั�าน ภพอ�ต่-ด้มเอย

ไปMชั้อบเชั้ษัฐ์2ย3นหย�ด้ ร�มไม�เชั้ญการร�วมคชั้ย�ทธ2 เผัยอเก�ยรต่  ไว�แฮสุ3บว�าสุองเราไซึ่ร� สุ�ด้สุ(นฤาม�

เราจำะเห=นว�าสุมเด้=จำพระนเรศวรทรงใชั้�วาจำาท��ไพเราะม�ความสุ�ภาพน�าฟ้Cงต่�อพระมหาอ�ปราชั้าซึ่��งเป.นพ��เม3�อคร�(งท��สุมเด้=จำพระนเรศวรทรงประท�บอย5�ทางฝีMายพม�า

Page 37: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณธรรมิท !ได$ร+บจากเร4!องลิ�ลิ�ตตะเลิงพ่�าย

ท�านท��สุองค3อ  สุมเด้=จำพระว�นร�ต่  เม3�อคร�(งท��พระองค2ทรงมาขึ้อพระราชั้ทานอภ�ยโทษัจำากพระนเรศวร  ให�ก�บบรรด้าทหารท��ต่ามเสุด้=จำพระนเรศวรในการรบไม�ท�น  ซึ่��งอย5�ในโคลิงสุ��สุ�ภาพท��ว�า

๑๗๗(๓๕๗ ) พระต่ร�โลิกนาถ้แผั�ว เผัด้=จำมารเฉกพระราชั้สุมภาร พ��น�องเสุด้=จำไร�พรยะราญ อรนาศ  ลิงนาเสุนอพระยศยนก�อง เก�ยรต่ก�องท�กภาย

การม�วาทศลิปGในการพ5ด้ขึ้องสุมเด้=จำพระว�นร�ต่คร�(งน�(ท"าให�บรรด้าขึ้�นกร� ทหารได้�ร�บการพ�นโทษัด้�งน�(นจำากค�ณธรรมขึ้�อน�(ท"าให�เราได้�ขึ้�อคด้ท��ว�า  การพ5ด้ด้�เป.นศร�แก�ต่�วเม3�อเราทราบเชั้�นน�(แลิ�วเราท�กคนก�อนท��จำะพ5ด้อะไรต่�องคด้แลิะไต่ร�ต่รองให�ด้�ก�อนท��จำะพ5ด้

Page 38: ลิลิตตะเลงพ่าย

ข$อค์�ด

๑. ลิลิต่ต่ะเลิงพ�ายสุะท�อนให�เห=นความร�กชั้าต่ ความเสุ�ยสุลิะ

ความกลิ�าหาญ ขึ้องบรรพบ�ร�ษั ซึ่��งคนไทยควรภาคภ5มใจำ ๒. แผั�นด้นไทยต่�องผั�านการท"าศ�กสุงครามอย�างมากมายกว�าท��

จำะมารวมก�นเป.นปXกแผั�นอย�างปCจำจำ�บ�นน�( ๓. พระราชั้ภารกจำขึ้องกษั�ต่รย2ไทยในสุม�ยก�อน ค3อการปกครอง บ�านเม3องให�ร�มเย=นเป.นสุ�ขึ้แลิะรบเพ3�อปกป?องอธปไต่ยขึ้องไทย

Page 39: ลิลิตตะเลงพ่าย

ค์�ณค์�าจากเร4!อง

๑. เป.นวรรณคด้�ชั้�(นสุ5งขึ้องชั้าต่ซึ่��งถ้3อได้�ว�าเป.นแบบอย�างท��ด้�ขึ้อง วรรณคด้�อ3�นๆ๒. ให�ค�ณค�าทางด้�านวรรณศลิปGหลิายประการ เชั้�น การเลิ�นค"า     การแทรกบทนราศคร"�าครวญ การใชั้�โวหารต่�างๆ การพรรณนาฉาก ท��ท"าให�ผั5�อ�านม�อารมณ2ร�วมแลิะเกด้ความร5 �สุ�กคลิ�อยต่าม๓. ให�ความร5 �เก��ยวก�บประว�ต่ศาสุต่ร2แลิะลิ�กษัณะผั5�ฟ้Cงท��ด้�๔. ปลิ�กใจำให�คนไทยร�กแลิะเทด้ท5นแผั�นด้นไทยจำนพร�อมท��    จำะเสุ�ยสุลิะเพ3�อบ�านเม3องได้�

Page 40: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทยสมิเด'จพ่ระนเรศวรมิห์าราชิ หร3อพระองค2ด้"า พระมหาธรรมราชั้าเป.นพระบรมชั้นกนาถ้ ทรงพระราชั้สุมภพเม3�อปK เถ้าะ พ.ศ.๒๐๙๘ ณ พระราชั้ว�งสุนามจำ�นทร2เม3องพษัณ�โลิก ทรงม�พระพ��นาง ๑ องค2พระนามว�า "พระสุ�พรรณเทว� " (สุ�วรรณก�ลิยาน� ) แลิะพระอน�ชั้า ๑ องค2 พระนามว�า "พระเอกาทศรถ้ " (พระองค2ขึ้าว ) ทรงเสุด้=จำไปประท�บท��กร�งหงสุาวด้�ต่�(งแต่�พระชั้นมาย�ได้� ๙ พรรษัา แลิะกลิ�บมาประท�บท��ไทยเม3�อพระชั้นมาย�ได้� ๑๕ พรรษัา ได้�ครองเม3องพษัณ�โลิก แลิะได้�ขึ้�(นครองราชั้ย2ต่�อจำากพระราชั้บด้า เม3�อ พ.ศ . ๒๑๔๘ ม�พระนามว�า สุมเด้=จำพระนเรศวร หร3อสุมเด้=จำพระสุรรเพชั้ญ2ท�� ๒ กษั�ต่รย2องค2ท�� ๑๘ แห�งกร�งศร�อย�ธยา ทรงเป.นพระมหากษั�ต่รย2ท��เก�งกลิ�าสุามารถ้ เป.นผั5�ประกาศเอกราชั้หลิ�งจำากท��เสุ�ยไปให�ก�บพม�าถ้�ง ๑๕ ปK รวมท�(งขึ้ยายราชั้อาณาจำ�กรให�กว�างใหญ� ท"าสุงครามก�บพม�า จำนพม�าหวาด้กลิ�วไม�กลิ�ามารบก�บไทยอ�กเลิยเป.นเวลิาร�อยกว�าปK ทรงเสุด้=จำสุวรรคต่ในขึ้ณะท��เสุด้=จำไปท"าศ�กก�บกร�งอ�งวะ แต่�เกด้ประชั้วรเป.นระลิอกท��พระพ�กต่ร2 แลิ�วกลิายเป.นบาด้ทะพษั ประชั้วรได้� ๓ ว�น จำ�งเสุด้=จำสุวรรคต่ ว�นท�� ๒๕ เมษัายน พ.ศ.๒๑๔๘ พระชั้นมาย�ได้� ๕๐ พรรษัา ครองราชั้ย2ได้� ๑๕

Page 41: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทย

สมิเด'จพ่ระเอกาทศรถ หร3อพระองค2ขึ้าว อน�ชั้าขึ้องสุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ พระราชั้สุมภพท��เม3องพษัณ�โลิก ในร�ชั้กาลิสุมเด้=จำพระนเรศวร ทรงด้"ารงต่"าแหน�งอ�ปราชั้ ครองเม3องพษัณ�โลิก แต่�ม�เก�ยรต่ยศเสุมอพระเจำ�าแผั�นด้น ต่ลิอด้ร�ชั้กาลิสุมเด้=จำพระนเรศวร ทรงออกศ�กท"าสุงครามร�วมก�บสุมเด้=จำพระนเรศวรต่ลิอด้ แลิะทรงครองราชั้ย2ต่�อจำากสุมเด้=จำพระนเรศวร พระนามว�าสุมเด้=จำพระเอกาทศรถ้ หร3อสุมเด้=จำพระสุรรเพชั้ญ2ท�� ๓ ม�พระราชั้โอรสุท��ประสุ5ต่จำากพระอ�ครมเหสุ� สุององค2ค3อ เจำ�าฟ้?าสุ�ท�ศน2 แลิะเจำ�าฟ้?าศร�เสุาวภาค แลิะม�พระราชั้โอรสุท��ประสุ5ต่จำากพระสุนม อ�กสุามองค2ค3อ พระอนทรราชั้า พระศร�ศลิปG แลิะพระองค2ทอง สุมเด้=จำพระเอกาทศรถ้เสุด้=จำสุวรรคต่เม3�อปK พ.ศ.๒๑๕๓ พระชั้นม2พรรษัาได้� ๕๐ พรรษัาเศษั ครองราชั้ย2ได้�ห�าปK

Page 42: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทยพ่ระมิห์าธรรมิราชิา สุมเด้=จำพระมหาธรรมราชั้าหร3ออ�กพระนามหน��งว�า สุมเด้=จำพระสุรรเพชั้ญ2ท�� ๑ เสุด้=จำพระราชั้สุมภพ เม3�อปK พ.ศ.๒๐๕๘ พระราชั้บด้าเป.นเชั้3(อสุายราชั้วงศ2พระร�วง แห�งกร�งสุ�โขึ้ท�ย พระราชั้มารด้าเป.นพระญาต่ฝีMายพระราชั้ชั้นน� สุมเด้=จำพระไชั้ยราชั้าธราชั้ แห�งราชั้วงศ2สุ�วรรณภ5ม พระองค2ทรงร�บราชั้การเป.นท��ขึ้�นพเรนทรเทพ เจำ�ากรมต่"ารวจำร�กษัาพระองค2 หลิ�งจำากท��เหต่�การณ2ว� �นวายในราชั้สุ"าน�กย�ต่ลิง แลิะพระเฑ์�ยรราชั้าได้�ขึ้�(นครองราชั้ย2เป.นสุมเด้=จำพระมหาจำ�กรพรรด้Y เม3�อปK พ.ศ.๒๐๙๑ แลิ�วขึ้�นพเรนทรเทพ ได้�ร�บสุถ้าปนาขึ้�(นเป.นสุมเด้=จำพระมหาธรรมราชั้า แลิ�วได้�ร�บโปรด้เกลิ�าให�ไปครองเม3องพษัณ�โลิก สุ"าเร=จำราชั้การห�วเม3องฝีMายเหน3อ ม�ศ�กด้Yเท�ยบเท�าพระมหาอ�ปราชั้ ได้�ร�บพระราชั้ทานพระวสุ�ทธกษั�ต่ร� พระราชั้ธด้าในสุมเด้=จำพระมหาจำ�กรพรรด้Yเป.นพระอ�ครมเหสุ� ต่�อมาม�พระราชั้โอรสุแลิะพระราชั้ธด้าสุามพระองค2ค3อ พระสุ�พรรณเทว� สุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้ สุมเด้=จำพระเอกาทศรถ้

Page 43: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทยสมิเด'จพ่ระว+นร+ต เด้มชั้3�อพระมหาเถ้รค�นฉ�อง พระชั้าวมอญ จำ"าพรรษัาอย5�ท��ว�ด้ปMาแก�ว หร3อว�ด้ใหญ�ชั้�ยมงคลิในปCจำจำ�บ�น ม�บทบาทคร�(งสุ"าค�ญ ค3อ ในคราวท��สุมเด้=จำพระนเรศวรประกาศอสุรภาพ ท�านเป.นผั5�เกลิ�(ยกลิ�อมให�พระยาเก�ยรต่Y แลิะพระยารามท��พระเจำ�าหงสุาวด้�สุ�งมาให�ลิอบก"าจำ�ด้พระนเรศวร พระมหาเถ้รค�นฉ�องทราบก�อน จำ�งน"าความกราบท5ลิพระนเรศวร แลิะเกลิ�(ยกลิ�อมให� พระยาเก�ยรต่Y แลิะพระยาราม ร�บสุารภาพแลิะเขึ้�าร�วมก�บพระนเรศวร ว�รกรรมอ�กคร�(งหน��งขึ้องท�านค3อ การขึ้อพระราชั้ทานอภ�ยโทษั บรรด้าแม�ท�พนายกองท��ต่ามเสุด้=จำสุมเด้=จำพระนเรศวรไม�ท�น ต่�องโทษัประหารชั้�วต่ สุมเด้=จำพระว�นร�ต่ได้�ขึ้อบณฑ์บาต่ พระราชั้ทานอภ�ยโทษับรรด้าแม�ท�พนายกองท�(งหลิาย

Page 44: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทยพ่ระยาศร ไสยณรงค์� แม�ท�พกองหน�าท��สุมเด้=จำพระนเรศวรต่�(งขึ้�(น ม�ก"าลิ�งพลิ ๕ หม3�น ยกไปต่�(งท��หนองสุาหร�าย แต่�ไม�สุามารถ้ต่�านทานท�พพม�าท��ม�ก"าลิ�งถ้�ง ๕ แสุนได้� สุมเด้=จำพระนเรศวรจำ�งม�โองการให�ถ้อยท�พเพ3�อจำะต่�โอบลิ�อมจำนได้�ร�บชั้�ยชั้นะในท��สุ�ด้ หลิ�งจำากน�(นพระยาศร�ไสุยณรงค2ได้�ต่ามท�พพระยาจำ�กร�ยกท�พไปต่�เม3องต่ะนาวศร� แลิะมรด้ เพ3�อเป.นการไถ้�โทษั พ่ระราชิฤทธานนท� ปลิ�ด้ท�พหน�า ท��สุมเด้=จำพระนเรศวรแต่�งต่�(งให�ไปรบเป.นเพ3�อนก�บพระยาศร�ไสุยณรงค2 เจ$าพ่ระยาจ+กร ร�บผัด้ชั้อบด้�านการพลิเร3อน แลิะด้5แลิห�วเม3องทางภาคกลิางแลิะภาคเหน3อ ถ้5กอาญาประหารชั้�วต่ในคราวท��สุมเด้=จำพระนเรศวรกระท"าย�ทธห�ต่ถ้�ก�บพระมหาอ�ปราชั้า แต่�พระว�นร�ต่มาขึ้อพระราชั้ทานอภ�ยโทษั สุมเด้=จำพระนเรศวรพระราชั้ทานอภ�ยโทษั แลิ�วร�บสุ��งให�น"าท�พ ๕ หม3�นคน ไปต่�เม3องต่ะนาวศร� แลิะมรด้ เป.นการไถ้�โทษั

Page 45: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทย เจ$าพ่ระยาค์ลิ+ง ร�บผัด้ชั้อบด้�านการต่�างประเทศ ถ้5กอาญาประหารชั้�วต่เชั้�นเด้�ยวก�บเจำ�าพระยาคลิ�ง แต่�ได้�ร�บพระราชั้ทานอภ�ยโทษั แลิ�วร�บสุ��งให�น"าท�พ ๕ หม3�นคน ไปต่�ทวาย เป.นการไถ้�โทษั  

 เจ$ารามิราฆพ่ กลิางชั้�างขึ้องพระนเรศวร หน��งในสุ��ทหารท��ต่ามเสุด้=จำท�นในการท"าย�ทธห�ต่ถ้� แลิะไม�โด้นอาญาประหารชั้�วต่ แถ้มย�งได้�ร�บการป5นบ"าเหน=จำจำากสุมเด้=จำพระนเรศวร เพ3�อต่อบแทนความกลิ�าหาญ   ข�นศร ค์ชิค์ง ควาญชั้�างขึ้องพระเอกาทศรถ้ แถ้มย�ง

ได้�ร�บการป5นบ"าเหน=จำจำากสุมเด้=จำพระนเรศวร เพ3�อต่อบแทนความกลิ�าหาญ หน��งในสุ��ทหารท��ต่ามเสุด้=จำท�นในการท"าย�ทธห�ต่ถ้�  

 นายมิห์าน�ภิาพ่ ควาญชั้�างขึ้องสุมเด้=จำพระนเรศวร ถ้5กทหารพม�ายงเสุ�ยชั้�วต่ในชั้�วงท��กระท"าย�ทธห�ต่ถ้� แลิะได้�ร�บพระราชั้ทานยศแลิะทร�พย2สุ�งขึ้อง ผั�าสุ"ารด้แก�บ�ต่รภรรยา เป.นการต่อบแทนความชั้อบ  

Page 46: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทย  ห์มิ4!นภิ+กด ศวร กลิางชั้�างขึ้องสุมเด้=จำพระเอกาทศรถ้ ถ้5กทหารพม�า

ยงปOนถ้5กอกเสุ�ยชั้�วต่ในชั้�วงท��กระท"าย�ทธห�ต่ถ้� พระราชั้ทานยศแลิะทร�พย2สุ�งขึ้อง ผั�าสุ"ารด้แก�บ�ต่รภรรยา เป.นการต่อบแทนความชั้อบ  

ห์มิ4!นท�พ่ย�เสนา นายทหารท��สุมเด้=จำพระนเรศวรสุ��งให�ไปด้5ท�พหน�าว�าเป.นอย�างไรบ�าง แลิะน"าต่�วหม3�นคนหน��งกลิ�บมาเขึ้�าเฝี?าสุมเด้=จำพระนเรศวร เพ3�อเลิ�าเหต่�การณ2ท��เกด้ขึ้�(นก�บท�พหน�า แลิะเป.นผั5�สุ�งขึ้�าวให�ท�พหน�าถ้อยท�พหลิ�งจำากถ้5กพม�าต่�อย�างหน�ก  

ห์มิ4!นราชิามิาตย� นายทหารท��เด้นทางไปพร�อมก�บหม3�นทพย2เสุนาเพ3�อแจำ�งขึ้�าวให�ท�พหน�าถ้อยท�พ คาด้ว�าจำะเป.นนายทหารท��หม3�นทพย2เสุนาน"ามาเขึ้�าเฝี?าสุมเด้=จำพระนเรศวร  

Page 47: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายไทย

ห์ลิวงญาณโยค์โลิกท ป โหรผั5�ถ้วายค"าพยากรณ2แลิะหาฤกษั2ยามก�บสุงเด้=จำพระนเรศวร ในคราวท��พระองค2ก"าลิ�งจำะต่�ด้สุนพระท�ยท"าสุงคราม โด้ยพยากรณ2ว�า พระองค2จำะได้�จำต่�รงคโชั้ค ค3อ โชั้คด้� ๔ ประการ ได้�แก� ม�โชั้คด้� , ว�น เด้3อน ปK ในการท"าสุงครามด้� , ก"าลิ�งทหารเขึ้�มแขึ้=งด้� , อาหารอ�ด้มสุมบ5รณ2ด้� แลิะเชั้ญเสุด้=จำเคลิ3�อนท�พในยามเชั้�า ว�นอาทต่ย2ขึ้�(น ๑๑ ค"�า ย"�าร� �ง ๘ นาฬิกา ๓๐ นาท� ในเด้3อนย�� น�บเป.นฤกษั2สุรมงคลิ  

ห์ลิวงมิห์าว�ชิ+ย พราหมณ2ผั5�ท��ท"าพธ�ต่�ด้ไม�ขึ้�มนาม ก�อนท��สุมเด้=จำพระนเรศวรจำะยกท�พออกรบ แลิะ กระท"าย�ทธห�ต่ถ้�จำนได้�ร�บชั้�ยชั้นะ   

Page 48: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายพ่มิ�าพ่ระเจ$าห์งสาวด หร3อน�นทบ�เรง กษั�ต่รย2พม�า เด้มชั้3�อม�งชั้�ยสุงห2ราชั้ โอรสุขึ้องบ�เรงนอง ด้"ารงต่"าแหน�งอ�ปราชั้ในสุม�ยบ�เรงนอง ได้�ขึ้�(นครองราชั้ย2ต่�อจำากบ�เรงบอง พระราชั้บด้า ทรงหว�งท��จำะสุร�างความย�งใหญ�เหม3อนก�บพระราชั้บด้า แต่�ก=ท"าไม�สุ"าเร=จำ สุ�ด้ท�างยถ้5กลิอบวางยาพษัสุ(นพระชั้นม2

พ่ระมิห์าอ�ปราชิา โอรสุขึ้องน�นทบ�เรง ด้"ารงด้"าแหน�งอ�ปราชั้าในสุม�ยขึ้องน�นทบ�เรง เด้มชั้3�อม�งสุามเก�ยด้ หร3อม�งกะยอชั้วา เป.นเพ3�อนเลิ�นก�นก�บพระนเรศวรในสุม�ยท��พระองค2ประท�บอย5�ท��กร�งหงสุาวด้� ทรงท"างานสุนองพระราชั้บด้าหลิายคร�(ง โด้ยเฉพาะราชั้การสุงคราม แลิะได้�ถ้วายงานคร�(งสุ�ด้ท�ายในการยกท�พ ๕ แสุนมาต่�ไทย แลิะสุ(นพระชั้นม2ในการท"าย�ทธห�ต่ถ้�ก�บสุมเด้=จำพระนเรศวรมหาราชั้

พ่ระยาจ�ดตอง แม�กองการท"าสุะพานเชั้3อกขึ้�ามแม�น"(ากระเพน

Page 49: ลิลิตตะเลงพ่าย

ต+วลิะค์รฝ่Hายพ่มิ�า

สมิ�งอะค์ร$าน สมิ�งเปHอ สมิ�งซายมิ�วน กองลิาด้ต่ระเวนท��พระมหาอ�ปราชั้าสุ�งให�มาหาขึ้�าวขึ้องกองท�พไทย ก�อนท��จำะต่�ด้สุนพระท�ยยกกองท�พเขึ้�าปะทะก�บไทย

มิางจาชิโร พ��เลิ�(ยงขึ้องพระมหาอ�ปราชั้า ผั5�ท��ชั้นชั้�างก�บพระเอกาทศรถ้ แลิะถ้5กพระเอกาทศรถ้ฟ้Cนด้�วยพระแสุงขึ้อง�าวคอขึ้าด้

เจ$าเมิ4องมิลิ�วน ควาญชั้�างขึ้องพระมหาอ�ปราชั้า ผั5�ท��สุมเด้=จำพระนเรศวรร�บสุ��งให�กลิ�บไปแจำ�งขึ้�าวการแพ�สุงคราม แลิะการสุ(นพระชั้นม2ขึ้องพระมหาอ�ปราชั้าแก�พระเจำ�าหงสุาวด้�

Page 50: ลิลิตตะเลงพ่าย

แห์ลิ�งท !มิา• -http://old.storythai.com/user/lilit tale

ngpai_/2 2 5 4 6 4 8 /0

• http://krunamtaan.igetweb.com/index.php?mo=3 &art=160017

Page 51: ลิลิตตะเลงพ่าย

ขอบค์�ณค์ะ