ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

ΜΑ ΓΙΑΤΙΔΕΝ ΜΕΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙΣ;

Γιατί οι άντρες και οι γυναίκεςσκεφτόμαστε διαφορετικάκαι πώς να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας

Pease Allan & Barbara,έκδ. ''Διόπτρα''

Έγραψε στις 08.03.2015 ο/η: Λούπου Μαρία

Η Μπάρμπαρα και ο Άλαν ετοιμάζονταν να πάνε σε ένα κοκτέιλ πάρτι. Η Μπάρμπαρα είχε αγοράσει καινούριο φόρεμα και ήθελε να είναι όμορφη. Έβγαλε δύο ζευγάρια παπούτσια, ένα μπλε και ένα χρυσαφί. Κι ύστερα έκανε την ερώτηση, που τρέμουν όλοι οι άντρες: «Ποια να φορέσω με αυτό το φόρεμα, αγάπη μου;».

Ένα παγερό ρίγος διέτρεξε τη σπονδυλική στήλη του Άλαν. Σκούρα τα πράγματα. «Ε... χμ.... Όποια σου αρέσουν καλύτερα, αγάπη μου», τραύλισε. «Έλα τώρα, Άλαν», του είπε εκνευρισμένη εκείνη, «ποια πάνε καλύτερα, τα μπλε ή τα χρυσαφί;». «Τα χρυσαφί!» απάντησε νευρικά ο Άλαν. «Γιατί δεν σ' αρέσουν τα μπλε;» τον ρώτησε. «Τα πλήρωσα μια περιουσία κι εσύ δε θέλεις ούτε να τα βλέπεις».

   Ο Άλαν έσκυψε το κεφάλι. «Αν δεν σ’ ενδιαφέρει η γνώμη μου, Μπάρμπαρα, να μην τη ζητάς!», είπε. Νόμιζε, πως του ζήτησε να λύσει ένα πρόβλημα, αλλά, όταν το έλυσε, κάθε άλλο παρά τον ευχαρίστησε. Η Μπάρμπαρα όμως, είχε κάνει αυτό, που συνηθίζουν όλες οι γυναίκες: σκεφτόταν δυνατά. Είχε αποφασίσει ήδη ποια παπούτσια θα φορέσει και δεν ήθελε άλλη γνώμη. Ήθελε να επιβεβαιωθεί για την ωραία εμφάνισή της. 

Αν ρωτήσει μια γυναίκα ποια παπούτσια να διαλέξει, «τα μπλε ή τα χρυσαφί», ο άντρας δεν πρέπει να της απαντήσει. Αλλά να τη ρωτήσει: «Έχεις διαλέξει ήδη, αγάπη μου;» Οι περισσότερες γυναίκες θα αιφνιδιαστούν από αυτή την απάντηση, γιατί οι περισσότεροι άντρες θα εξέφραζαν άμεσα την προτίμησή τους. «Ε... σκέφτομαι να φορέσω τα χρυσαφί...» θα πει διστακτικά. Στην πραγματικότητα, έχει επιλέξει ήδη τα χρυσαφί. «Γιατί;» θα ρωτήσει ο άντρας. «Γιατί φοράω χρυσαφί αξεσουάρ και το φόρεμά μου έχει χρυσαφί μοτίφ», θα εξηγήσει. Τότε ο έξυπνος άντρας θα απαντήσει: «Α, θαυμάσια επιλογή! Θα είσαι φανταστική!

Πολύ σωστά το σκέφτηκες. Κι εμένα αυτά με αρέσουν!». Και να είστε σίγουροι, ότι θα περάσει μια αξέχαστη βραδιά...

 

ΑΙΓΑΙΟΚΑΙ ΧΑΡΤΕΣΜΕ ΑΝΑΤΡΕΠΤΙΚΗΜΑΤΙΑ

Αναμοχλεύοντας την Ιστορία του Αιγαίουαπό την Προϊστορία μέχρι σήμερα

Λάθη σφάλματα μεταγραφής, σκοπιμότητες,μεταλλάξεις και μετακινήσεις τόπων

Δρ. Χάρης Μιχ. Κουτελάκης,έκδ. «Ερίννη»

Έγραψε στις 24.02.2015 ο/η: Λούπου Μαρία

Η ανακάλυψη τον Νέου Κόσμου έθεσε επιτα-κτικά το ζήτημα της οριστικής διευθέτησης των χωρών σε σχέση με τα σημεία του ορί-ζοντα και μιας που για τεχνικούς λόγους ο Βορράς καθιερώθηκε ως το πάνω σημείο, οι λευκοί, των οποίων οι χώρες έτυχε να βρίσκονται στο Βορρά, δημιούργησαν την πεποίθηση, βοηθούντων και των φιλο-σόφων, ότι βρίσκονται στην ανώτερη βαθμί-δα της υποτιθέμενης εξελικτικής κλίμακαςτων φυλών με συνακόλουθο να προκύψειέκτοτε πλήθος ιδεολογιών και ιδεολογημά-των σε βάρος των ανθρώπων, που δεν εί-χαν το ίδιο χρώμα επιδερμίδας και μαλλιών με αυτούς ή σε σχέση με τον τόπο που κα-τοικούσαν (το Νότο), ενώ η αποτύπωση στο χάρτη των χωρών της Ευρώπης με βά-

ση τη μερκατορική προβολή έδειχνε στα μάτια των νοτίων μια υπερφυσική και τρομακτική εικόνα των χωρών των βορείων, οι οποίοι έσπευσαν βεβαίως να «ανακαλύψουν» τις υποδεέστερες χώρες του Νότου, στις οποίες κατοικούσαν δήθεν ανάξια και περίεργα ανθρώπινα όντα (μεγαλοπόδαροι, ενωτοκοίτες, ακέφαλοι, κυνοκέφαλοι, πυγμαίοι, άνθρωποι με μάτια στο στήθος κ.λ.π). 

Την ίδια τακτική της χαρτογραφικής προπαγάνδας χρησιμοποίησαν στα χρόνια του ψυχρού πολέμου και οι αμερικάνοι χαρτογραφώντας το «τέρας» της Ε.Σ.Σ.Δ. κατά 223% μεγαλύτερο τον κανονικού, ξεφουσκώνοντάς το τα τελευταία χρόνια στο 18%.

Τα παραδείγματα χαρτών από την ισχυρή Γερμανία του Γκαίμπελς, αλλά και χαρτών, που προπαγανδίζουν συγκεκριμένες πολιτικές ιδεολογίες, επεκτατικές βλέψεις, εξουσιαστικές αντιλήψεις, είναι πάρα πολλά με κοινό σημείο τον κυρίαρχο Βορρά πάνω και τον υποτελή Νότο κάτω. Ο Black μόλις πρόσφατα αναρωτιέται «πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα, αν στους χάρτες το νότιο ημισφαίριο ήταν στην κορυφή με την Αυστραλία πάνω, στη θέση της Ευρώπης! Πώς οι χάρτες απεικονίζουν την κυρίαρχη ιδεολογία»... 

 

ΙΑΤΡΙΚΗΝΕΜΕΣΗ

Η ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Ιβάν Ίλλιτς, έκδ. ‘‘Νησίδες’’

Έγραψε στις 05.02.2015 ο/η: 

O Ιβάν Ίλλιτς στο βιβλίο του παραπέμπει στους λόγους, για τους οποίους «οι γιατροί δεν τοποθετούνται στον παρά φύση δρόμο, που ακολουθεί η ανθρωπότητα». Υποστηρίζει, ότι ο άνθρωπος −ο καθένας από εμάς− είναι ο μόνος υπεύθυνος για την τροπή και τις διαστάσεις, που έχουν πάρει οι βιομηχανοποιημένες κοινωνίες μας. 

Μαζί με την απαξίωση προς τον εαυτό του, ο βιομηχανοποιημένος άνθρωπος απαξίωσε τις αρχές της ζωής και το φυσικό περιβάλλον, που αποτελεί μέρος του και αλληλεπιδρά στη διατήρηση μιας υγιούς ζωής με τη βιολογική της έννοια.

Όσο πιστεύουμε, ότι υπάρχει ένα απόθεμα ανθρώπων, που μπορούν να μας βγάλουν από τη δύσκολη θέση τόσο θα χειροτερεύουν τα πράγματα, διότι αυτοί οι άνθρωποι δεν υπάρχουν. Αν ο καθένας αναλογιστεί τη δική του ευθύνη απέναντι στη ζωή και στο περιβάλλoν του −φυσικό και κοινωνικό− τότε η ελπίδα θα αναζωπυρωθεί και αυτό, που σήμερα μας τρομοκρατεί, θα μοιάζει σαν ένα κακόγουστο αστείο, που προκλήθηκε με την κοινή συμμετοχή όλων μας, εγωιστικά και αναίτια... 

 

Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ

ΤΗΣ ΑΠΟΙΚΙΑΚΗΣΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ

Πολιτισμός, ταυτότητα και εξουσίαστα Επτάνησα, 1817─1864

Thomas W. Gallant,έκδ. ”Αλεξάνδρεια“, 2014

Έγραψε στις 27.01.2015 ο/η: Simon Stylianos

Ήδη κυκλοφορούν πολλά βιβλία, στα οποίαπεριγράφονται απόψεις, που έχουν διαμορφώ-σει οι ρωμιοί για τους ξένους, αλλά και για τους ίδιους. Παρά ταύτα, ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού επικεντρώνεται σε μία πολύ ιδιαίτερη περιοχή της Ελλάδος. 

Τα Επτάνησα αποτελούσαν για εκατοντάδες χρόνια ένα γεωγραφικό διαμέρισμα, που άλλα-ζε τακτικά χέρια αποικιοκρατών κι ως εκ τούτουοι ντόπιοι πληθυσμοί είχαν διαμορφώσει κάποιεςιδιαίτερες μεθόδους συμπεριφοράς και δράσηςέναντι των επικυριάρχων τους.   

Τα γνωρίσματα αυτά εκδηλώνονταν παραδειγμα-

τικά με άριστο τρόπο στη ροπή τους για μέθη, στη βία και τη διπροσωπία. Η συκοφαντία, ο διασυρμός και η εξύβριση ήταν το καθημερινό ψωμοτύρι του κοινωνικού λόγου και το μοναδικό πράγμα, που κινούνταν ταχύτερα από τη γλώσσα του ρωμιού, ήταν το μαχαίρι του... 

 

Η ΓΕΝΝΗΣΗΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣΤΟΥ ΣΚΑΚΙΟΥ

Μarilyn Υalοm, έκδ. ''Άγρα''

Έγραψε στις 10.12.2014 ο/η: Λούπου Μαρία

Καθένας γνωρίζει, ότι η βασίλισσα είναι το πιοισχυρό κομμάτι στο σκάκι. Λίγοι όμως ξέρουν,ότι το παιχνίδι παιζόταν επί πεντακόσια χρόνιαχωρίς εκείνη. 

Στην Ινδία, την Περσία και τις αραβικές περιοχές,όπου πρωτοπαίχτηκε το παιχνίδι, ο στρατηγός ή βεζίρης καταλάμβανε το τετράγωνο, όπου τώρα στέκεται η βασίλισσα, η οποία δεν εμφα-νίζεται στη σκακιέρα νωρίτερα από το έτος 1000,διακόσια χρόνια αφότου οι μαυριτανοί έφεραν το σκάκι στη Νότιο Ευρώπη. 

Μόνο όταν το σκάκι έγινε δημοφιλής διασκέδασηστους βασιλικούς κύκλους της Ευρώπης, στηδιάρκεια του Μεσαίωνα, γεννήθηκε η βασίλισσα

του σκακιού και ενδυναμώθηκε σταδιακά, ώστε να γίνει η άγρια πολεμίστρια και προστάτιδα του βασιλιά.

Το βιβλίο διερευνά τους πέντε αιώνες, που μεσολαβούν σπό τη συνεσταλμένη εμφάνιση της βασίλισσας του σκακιού στις αρχές της δημιουργίας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως την αύξηση της ισχύος της στη διάρκεια της βασιλείας της Ισαβέλλας της Καστίλλης. 

Η συγγραφέας, έχοντας ως έμπνευση τις ελάχιστες μεσαιωνικές βασίλισσες του σκακιού, που έχουν διασωθεί, αναζητά την προέλευση και την εξάπλωσή τους από την Ισπανία, την Ιταλία και τη Γερμανία ως τη Γαλλία, την Αγγλία, τη Σκανδιναβία και τη Ρωσία. Βρίσκει κοινά σημεία μεταξύ της γέννησης της βασίλισσας του σκακιού και της ανόδου των γυναικών στους βασιλικούς θρόνους της Ευρώπης παρουσιάζοντας σε διαδοχικά επίπεδα την ιστορία των μεσαιωνικών αυλών και τους εσωτερικούς αγώνες για την απόκτηση της εξουσίας. Επιπλέον, αναδεικνύει τη σχέση της βασίλισσας του σκακιού με τη λατρεία της Παναγίας και του ρομαντικού έρωτα, που επηρέασε για αιώνες την ευρωπαϊκή κοινωνία... 

 

ΕΙΣΤΟ ΟΝΟΜΑΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑκατά την μικρασιατικήν κατοχήν υπό της Ελλάδος (1919-22)

Καλλιόπη Παυλή,έκδ. «Ισνάφι», Ιωάννινα, 2014

Έγραψε στις 03.12.2014 ο/η: 

«Με τη θρησκεία και την πατρίδατην ίδιαν απλώνουμεν αρίδα

τον ίδιον έχουμε σκοπό.Κερνούμε το λαό χασίσι,όνειρα, ψέματα και μίση

δεν ντρέπομαι για να ντραπώ»

Κώστας Βάρναλης, Το φως που καίει, 1922    

Η μετατόπιση από τον αρχαιοδιφισμό στη συστηματική αρχαιολογική έρευναοφείλεται στις ανάγκες της εθνογένεσης,η οποία σχετίστηκε με την αρχαιότηταή μάλλον με την ιδέα της αρχαιότητας μέσα από λείψανα‒σημαιοφόρους μνήμης,που εντάχθηκαν στα εθνοκρατικά συστατικά. 

Δεν επρόκειτο μόνο για ζήτημα επιστη-μοσύνης. Η αρχαιολογική έρευνα αποσκοπούσε στη διαμόρφωση ενός πολιτικού συστήματος ιδεών ικανού να ακυρώνει τις διεκδικήσεις του «Άλλου»...

 

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ

Από το μύθοστην ...ιστορία

Γιάννης Λάζαρης,έκδ. «Δρόμων», Αθήνα, 2014

Έγραψε στις 12.11.2014 ο/η: 

Μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, ο λεγό-μενος «Μακεδονικός Αγώνας» ελάχιστα είχεαπασχολήσει την ιστοριογραφία. Υπήρχαν μό-νο κάποιες ιστορίες στα μυθιστορήματα της Πηνελόπης Δέλτα. Εκτιμώντας όμως, μετά το1946-49, ότι το θέμα προσφερόταν για προ-παγανδιστική αξιοποίηση και στο πλαίσιο τουψυχροπολεμικού κλίματος της εποχής, ο Μα-κεδονικός Αγώνας εντάχθηκε στην επίσημηιστορία. Έτσι, σήμερα θεωρείται από το κατε-στημένο ως ένας ηρωικός αγώνας, ένας απελευθερωτικός πόλεμος των πληθυσμών της Μακεδονίας, που μιλούσαν ρωμέικα (ελλη-νικά), κατά το διάστημα 1904-08, κάτι σα δεύ-τερο «μικρό ’21».

   Εξετάζοντας όμως σε βάθος τα ιστορικά στοιχεία και τα κείμενα των ίδιων των αποκαλούμενων μακεδονομάχων, προκύπτει, ότι η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Ο δήθεν ηρωικός αυτός αγώνας είναι ένας μύθος, που υπάρχει μόνο στη φαντασία ορισμένων ρωμιών ιστορικών. Εκείνο, που στην πραγματικότητα συνέβη, μόνο αισθήματα ντροπής και θλίψης μπορεί να μας γεμίσει.     Οι μακεδονομάχοι δεν είχαν σκοπό την απελευθέρωση των ρωμιών της Μακεδονίας από τους οθωμανούς (τα σύνορα του κράτους τότε έφταναν ως τη Θεσσαλία), ούτε απέβλεπαν στην κατοχή συγκεκριμένων εδαφών, αλλά στην επαναφορά των μακεδονικών πληθυσμών στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης δεδομένου, ότι οι βούλγαροι είχαν αποσχισθεί ιδρύοντας δική τους Εκκλησία, την Εξαρχία, στην οποία είχαν υπαχθεί τότε πολλοί μακεδόνες... 

 

Η ΠΟΡΝΕΙΑΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΚΑΙ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

Viοlaine Vanοyeke, έκδ. «Παπαδήμα»

Έγραψε στις 14.10.2014 ο/η: Γαλανός Γιώργος

Μερικοί λαοί και πόλεις είχαν τη φήμη, ότι ασκούσαν την πορνεία συνηθέστερα ή πιο αδιάντροπα από τους άλλους. Είναι η περίπτωση των ετρούσκων. Οι γυναίκες τους κατηγορούνταν από τους έλληνες και τους ρωμαίους, πως συμποσιάζονταν με τους άντρες και ξάπλωναν κάτω από τον ίδιο μανδύα. 

Αυτή η οικειότητα είναι κάτι πολύ μικρό σε σχέση με την συνήθεια, που είχαν οι κοπέλες να φτιάχνουν την προίκα τους κάνοντας εμπόριο με το σώμα τους. 

Σύμφωνα με τους κωμωδιογράφους, οι αρχές αυτής της διαφθοράς ανάγονταν στις ιερές πορνείες της Βαβυλώνας...

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥΣΤΗΘΟΥΣ

Μarilyn Υalοm, έκδ. «Άγρα»

Έγραψε στις 06.10.2014 ο/η: Φυλακτού Ευγενία

Το ταξίδι από τις παλαιολιθικές θεές έως το Γυναικείο Απελευθερωτικό Κίνημα είναι μακρύ και γεμάτο εκπλήξεις. Στη διάρκειά του συναντάμε προϊστορικά αγάλματα, που στα στήθη τους αποδόθηκαν μαγικές ιδιότητες. Συναντάμε επίσης τη γυμνόστηθη ιέρεια των φιδιών της μινωικής Κρήτης και το πολύματσο λατρευτικό άγαλμα της Αρτέμιδας, που σηματοδοτεί το τελευταίο κύμα λατρείας πριν την εμφάνιση της χριστιανικής θρησκείας. 

Μολονότι στον αρχαίο κόσμο τα στήθη υπήρξαν κυρίαρχα σύμβολα της ιερότητας, η χριστιανική τέχνη υπέδειξε, ότι η απουσία τους ήταν βεβαιότερη ένδειξη αγιότητας.

Τα στήθη αμφισβητήθηκαν περισσότερο και τον 18ο αιώνα. Καθώς οι διανοητές του Διαφωτισμού ξεκίνησαν να αλλάζουν τον κόσμο, τα στήθη έγιναν το αντιμαχόμενο πεδίο αντιφατικών θεωριών σε σχέση με το ανθρώπινο γένος και τα πολιτικά συστήματα. 

Πριν από το τέλος του αιώνα, τα στήθη θα συνδέονταν, όπως ποτέ πριν, με την ίδια την ιδέα της εθνότητας. Δεν είναι και τόσο απίθανο να υποστηρίξει κανείς, ότι οι σύγχρονες δυτικές

δημοκρατίες επινόησαν το στήθος, που εξυπηρετούσε πολιτικές σκοπιμότητες κι ότι έκτοτε ακόνιζαν τα δόντια τους επάνω του. Αυτοί οι πολιτικοί συσχετισμοί δεν θα μπορούσαν να γίνουν φανεροί στις γυναικείες μόδες, που παρουσίαζαν τα στήθη μόνον ως αισθητικά και ερωτικά στολίδια... 

 

Η ΑΘΕΡΑΠΕΥΤΗΝΕΚΡΟΦΙΛΙΑΤΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΟΥΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ

ΡΙΤΣΟΣ, ΕΛΥΤΗΣ,ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΣΒΟΡΩΝΟΣ

Άκης Γαβριηλίδης, έκδ. «futura»

Έγραψε στις 02.10.2014 ο/η: 

Σε επιστολή του προς μια εφημερίδα ο μουσικο-συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, απαντώντας σε μια δυσμενή κριτική, αναρωτήθηκε μεταξύ άλ-λων τα εξής: «Τι θα γίνει, φερ’ ειπείν, αν σ’ αυτή τη χωματερή, που καταντήσαμε την πα-τρίδα μας, (ο κριτικός) σκάψει λίγο πιο κάτω και συναντήσει το άλιωτο σώμα του εκτελε-σμένου; Που ίσως να ήταν απ’ την ίδια πόλη, τη δική του. Ίσως κι απ’ την ίδια γειτονιά. Μό-νο, που αυτός παρασύρθηκε από το "γιγαντισμόμιας ιδεολογικής κατασκευής", ας πούμε τον κομμουνισμό, ας πούμε τον εθνικισμό, ας πού-με τον πατριωτισμό (γιατί τέτοιες "κατασκευές"είχαμε τότε στην Ελλάδα μας) κι άφησε γυναί-κα και παιδιά και ξάπλωσε φαρδύς‒πλατύς στηχωματερή και παραμένει άλιωτος».

Το υπό κρίση βιβλίο ολοκληρώθηκε πριν γραφεί η επιστολή, ουσιαστικά όμως, έχει αυτήν ως θέμα του. Ξεκινά από το ερώτημα: τι είναι αυτό, που οδηγεί κάποιους να ανακηρύσσουν τον εαυτό τους άγιο και ταυτόχρονα θύμα, να ζούνε για μισό αιώνα ταυτισμένοι με έναν άλιωτο νεκρό και να περηφανεύον-ται γι’ αυτό; Τι σημαίνει αυτή η συγκρότηση της υποκειμενικότητας γύρω από ένα κενοτάφιο, το «κενοτάφιο του πατριωτισμού» (Μπένεντικτ Άντερσον); Και πώς μπορούμε να γλιτώσουμε από τη λατρεία του θανάτου, από αυτόν τον εθνικισμό, που εμφανίζεται ως

κομμουνισμός ή τον κομμουνισμό, που εμφανίζεται ως εθνικισμός ή που είναι όντως εθνικισμός; Δηλαδή αυτόν τον εθνοκομμουνισμό, την υπεράσπιση του εθνικού κοινωνικού κράτους (Μπαλιμπάρ), που «είχαμε τότε» και που εν πολλοίς έχουμε ακόμα στην «Ελλάδα μας (τους)»...