การพฒนาหวงโซการผลตและตลาดสนคาเกษตร ในพนทภาคกลางอยางยงยน

โดย เชญ ไกรนรา

ส านกพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคกลาง ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

1 เมษายน 2556

การพฒนาหวงโซการผลตและตลาดสนคาเกษตรในพนทภาคกลางอยางยงยน

1.ความส าคญของภาคเกษตรกรรมตอระบบเศรษฐกจภาคกลาง ภาคกลางคลอบคลมพนท 26 จงหวด (นบรวมกรงเทพมหานคร ) มภมประเทศเปนทราบลมประกอบดวย 12 ลมนาไดแก ลมนาเจาพระยา ลมนาสะแกกรง ลมนาทาจน ลมนาปาลก ลมนาเพชรบร ลมนาปราจนบร ลมนาบางปะกง ลมนาโตนเลสาบ ลมนาชายฝงทะเลตะวนออก ลมนาแมกลอง ลมนาเพชรบร และลมนาชายฝงทะเลตะวนตก มพนทถอครองเพอการเกษตรจานวน 26 ลานไร ซงมการพฒนาพนทชลประทานมากทสดในประเทศประมาณ 13.70 ลานไร หรอคดเปนรอยละ 51 ของพนทเกษตรทงภาค และยงมพนทศกยภาพเพอการพฒนาชลประทานอกประมาณ 3.60 ลานไร ในป 2553 ภาคเกษตรกรรมสรางรายไดจานวน 329,229 ลานบาท หรอคดเปนสดสวนรอยละ 4 สาหรบภาคนอกเกษตรกรรมสรางรายไดจานวน 7 ,523,317 ลานบาท หรอคดเปนสดสวนรอยละ 96 % โดยสดสวนของภาคเกษตรกรรมในพนทภาคกลางคดเปนประมาณรอยละ 28 ของรายไดจากภาคเกษตรกรรมทงประเทศ โดยกลมจงหวดภาคตะวนออก มรายไดจากภาคเกษตรสงสดจานวน 125,043 ลานบาท รองลงมาคอกลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 2 จานวน 40 ,022 ลานบาท และกลมจงหวดภาคกลางตอนลาง 1 จานวน 38,571 ลานบาท ตามลาดบ แมวาภาคเกษตรกรรมมสดสวนรายไดคอนขางตาเมอเปรยบเทยบกบภาคนอกเกษตรกรรม แต ภาคเกษตรยงมบทบาทสาคญในการเปน แหลงสรางงานและสรางรายไดใหแกประชาชนโดยเฉพาะในพนทชนบท โดยในป 2553 ภาคกลางมครวเรอนทประกอบอาชพทเกยวของอยในภาคเกษตรกรรมประมาณ 900 ,000 ครวเรอน หรอรอยละ 10.74 ของครวเรอนเกษตรทงประเทศ คดเปนประชากรประมาณ 3.26 ลานคน หรอรอยละ 15 ของประชากรของทงภาคกลาง อยางไรกตามจานวนเกษตรกรมแนวโนมลดลงตามพลวตรการพฒนาภาคกลาง สาหรบสนคาเกษตรทโดดเดนในพนทภาคกลางและแหลงผลต ไดแก ขาว (สพรรณบร ชยนาท อยธยา) ผลไม (ประจวบครขนธ จนทบร ชลบร เพชรบร) ยางพารา (ระยอง จนทบร ตราด) พชผกตางๆ (ราชบร กาญจนบร

สพรรณบร) ไก (ชลบร ฉะเชงเทรา ปราจนบร) สกร (ราชบร นครปฐม) และ ประมง (สมทรสาคร สมทรปราการ ตราด และระยอง) 2.ปญหาของหวงโซคณคาการผลตสนคาเกษตรในพนทภาคกลาง หวงโซการผลต (Production Chain หรอ Supply Chain) หมายถงเครอขายของความเชอมโยงทางธรกจทเกยวของกบการจดหาสนคาและบรการทเปนความตองการของผบรโภคคนสดทาย การจดการหวงโซการผลตครอบคลมการเคลอนยายทงหมดและการเกบรกษาวตถดบ ภารกจทเกยวของกบกระบวนการจดทาสนคาคงคลง และสนคาสาเรจรปจากจด ทผลตไปยงจดของการบรโภค สาหรบการผลตสนคาเกษตรในพนทภาคกลา งสามารถประยกตตามแนวคดหวงโซการผลตทไดกลาวมาแลวออกไดเปน 5 หวงโซการผลตคอ โครงสรางพน หวงโซการผลตของสนคาเกษตรในพนทภาคกลาง ฐานและการขนสง ปจจยการผลต ทรพยากรและสงแวดลอม เกษตรกร กระบวนการผลตและผลผลต การแปรรป ผบรโภค การตลาดและการกระจายสนคา ซงถอไดวา เปนปจจยทสาคญทอาจสงผลใหเกดความยงยนในการพฒนาการเกษตรของพนทภาคกลางและระดบประเทศ โดยสภาพปญหาของแตละหวงโซการผลตสนคาเกษตรในพนทภาคกลางสรปไดดงน 2.1 หวงโซโครงสรางพนฐานและการขนสง

ระบบโลจสตกสของพชผลทางการเกษตรมความยงยากกวาสนคาอนๆ เนองจาก ธรรมชาตของผลผลตทางการเกษตรสวนมากเปนผลผลตทออกเปนฤดกาล เมอผลผลตออกสตลาด

พรอมๆ กนเปนจานวนมาก ทาใหอปทานลนตลาด นอกจากนผลผลตทางการเกษตรเปนของสด เนาเสยงาย จาเปนตองอาศยหรอพงพาระบบโลจสตกสทมคณภาพสง ในการเคลอนยาย จดเกบ รวบรวมและกระจายผลผลต ตลอดทงตองรกษามาตรฐานดานความสะอาดของผลผลต

เกษตรกรขาดองคความรในดานโลจสตกสทเกยวของกบสนคาเกษตร โดยเฉพาะการจดการในหวงโซของการรกษาความเยน (Cold Chain Management) ในกระบวนการการกระจายสนคา ซงไมถกนาไปใชในภาคเกษตรอยางเปนระบบ

ราคานามนและกาซธรรมชาตสงขนสงผลใหมตนทนการขนสงทสงขน 2.2 หวงโซปจจยการผลต ทรพยากรและสงแวดลอม

หนสนของเกษตรกร ทงในสถาบนการเงนในระบบและหนนอกระบบ และราคาปจจยการผลตสงขนสงผลใหตนทนการผลตทสงขน

เกษตรกรจานวนมากไมมทดนทากนเปนของตนเอง ตองเชาทดนทากน สวนเกษตรกรทมทดนจานวนมากแตละปตองสญเสยทดนทากนใหกบสถาบนการเงน และพนทเกษตรกรรมในภาคกลางไดลดลงไปมากเนองจากแปรเปลยนไปเปนพนทอตสาหกรรม

ปญหาดนเสอมโทรมจากการใชสารเคมตดตอกนกนเปนระยะเวลานาน

โครงสรางพนฐานและการขนสง

ปจจยการผลต ทรพยากรและสงแวดลอม

เกษตรกร กระบวนการ

ผลตและผลผลต

การแปรรป

ผบรโภคการตลาดและการ

กระจายสนคา

การเขาไมถงทรพยากรการผลตโดยเฉพาะนา ทะเล ปาและทรพยากรพนธกรรมทงหลายทอยในปา ซงเปนฐานชวตของเกษตรกรและชาวประมงขนาดเลกทาใหเกษตรกรรายยอยขาดศกยภาพในการเพมผลผลต

นาเพอการเกษตรมไมเพยงพอ เนองจากภาคกลางมความตองการนาสงถงปละ 44,172 ลานลกบาศกเมตร สงกวาปรมาณนาทา 1.25 เทาจงตองพงพานาทาจากภาคเหนอ (สวนใหญจากลมนาปง และลมนานาน ) โดยเฉพาะพนทลมเจาพระยาใหญ และมการการแยงใชนาระหวางภาคเกษตรกบภาคอตสาหกรรม

ผลกระทบจากภาวะโลกรอนทาให การคาดการณเกยวกบฤดกาลและภยธรรมชาต โดยเฉพาะภยแลงและอทกภยทาไดยากโดยปญหาดงกลาวมแนวโนมรนแรงขน

2.3 หวงโซเกษตรกร กระบวนการผลตและผลผลต เกษตรกรยงเนนกระบวนการผลตทใชปจจยการผลตเขมขน เชน ปยเคม และยาฆาแมลง โดยยงไมให

ความสาคญการผลตสนคาเกษตรอนทรยทาใหปรมาณสนคาเกษตรอนทรยยงมนอย และเกษตรกรบางสวนมปญหาดานสขภาวะเนองจากมการใชสารเคมเพอการเกษตรตดตอกนเปนระยะเวลานาน

คนรนใหมทออกไปศกษาตอในระดบทสงขนในสถาบนการศกษานอกพนทมกเลอกทจะทางานในกรงเทพฯ มากกวาจะสบทอดกจการของครอบครวทตางจงหวด

สนคาเกษตรทไดมาตรฐานเชงการคาระหวางประเทศมนอย และมปรมาณ/คณภาพไมสมาเสมอและไมตอเนองตลอดป

2.4 หวงโซการแปรรป การแปรรปสนคาเกษตรยงมนอยและขาดการรวมกลมเกษตรกรเพอแปรรปสนคาเกษตร

2.5 หวงโซผบรโภค การตลาดและการกระจายสนคา เกษตรกรขาดความรและใหความสาคญกบภาคการตลาดนอย ขาดการรวมกลมในการขายสนคาทา

ใหขาดอานาจการตอรอง และขาดการเชอมโยงสนคาและการตลาดระหวางเกษตรกรหรอกลมผผลตและผซออยางเปนระบบ

เงอนไข มาตรฐานและกฎระเบยบระหวางประเทศตางๆ สงผลตอปรมาณการสงออกสนคาเกษตรของพนทภาคกลาง

ในระยะยาวปรมาณความตองการทางอาหารจะเพมขนตามจานวนประชากรทสงขนสงผลใหอาหารอาจขาดแคลนหรอมราคาสงขนได

เกษตรกรไมมสวนในการกาหนดราคาตลาด ราคาผลผลตเกษตรจงไมเปนธรรม ไมแนนอน ผนผวนตามอานาจซอของพอคาคนกลางซงสงผลกระทบตอรายไดของเกษตรกร

ตลาดสนคาเกษตรอนทรยยงมนอยสงผลใหผบรโภคยงไมตนตวในการบรโภคสนคาเกษตรอนทรย 3.นโยบายรฐบาลเพอสนบสนนการเพมประสทธภาพการผลตทางการเกษตร จากปญหาของภาคเกษตรดงกลาว รฐบาลจงกาหนดนโยบายให มการจดทาเขตการใชทดนทางการเกษตรหรอโซนนง เพอสนบสนนการเพมประสทธภาพของหวงโซการผลตสนคาเกษตรทง 5 หวงโซประกอบดวย โครงสรางพนฐานและการขนสง ปจจยการผลต ทรพยากรและสงแวดลอม เกษตรกร กระบวนการผลตและผลผลต การแปรรป และผบรโภค การตลาดและการกระจายสนคา โดยกาหนดเขตการใชทดนเพอใหเกษตรกรทาการผลตตามศกยภาพของพนท สงเสรมใหการเพาะปลกเปนไปอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

สงสด ดงนนกระทรวงเกษตรและสหกรณ จงไดออกประกาศเรอง การกาหนดเขตความเหมาะสมสาหรบพชเกษตรเศรษฐกจทสาคญ 6 ชนด คอ ขาว มนสาปะหลง ยางพารา ปาลมนามน ออยโรงงาน และขาวโพดเลยงสตว เพอใหปรมาณผลผลตเพยงพอตอความตองการบรโภคทงในประเทศและการสงออก รวมทงปองกนไมใหเกดปญหาผลผลตลนตลาด โดยกาหนดโซนนง จากระดบทมความเหมาะสมมากทสดไปจนถงไมเหมาะสม ซงจะชวย ใหเกษตรกรสามารถลดตนทนการผลตลงไดมา กผลผลตทไดจงมปรมาณและคณภาพสงสงผลใหเกษตรกรมรายไดเพมมากขน โดยเกษตรกรสามารถปรบเปลยนการใชประโยชนทดนใหเหมาะสม จากมาตรการจงใจ เชน การใหองคความร การใหทนโดยธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) และการสนบสนนดานการตลาดและโครงสรางพนฐาน เปนตน สาหรบเขตทเหมาะสมกบการปลกพช 6 ชนด มรายละเอยดดงน

พนทเหมาะสมกบการปลกขาว ทงประเทศมทงสน 76 จงหวด 809 อาเภอ 5,880 ตาบล โดยแบงออกเปนภาคกลาง 19 จงหวด และ ภาคตะวนออก 7 จงหวด (ภาคเหนอ 17 จงหวด ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 20 จงหวด และภาคใต 13 จงหวด)

พนทเหมาะสมกบการปลกมนส าปะหลง ทงประเทศมทงสน 49 จงหวด 448 อาเภอ 2,113 ตาบล แบงออกเปนภาคกลาง 9 จงหวด และ ภาคตะวนออก 6 จงหวด (ภาคเหนอ 14 จงหวด และ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 20 จงหวด)

พนทเหมาะสมกบการปลกยางพารา ทงประเทศมทงสน 60 จงหวด 403 อาเภอ 1,703 ตาบล แบงออกเปนภาคกลาง 7 จงหวด และ ภาคตะวนออก 7 จงหวด (ภาคเหนอ 14 จงหวด ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 18 จงหวด และภาคใต 14 จงหวด)

พนทเหมาะสมกบการปลกปาลมน ามน ทงประเทศมทงสน 26 จงหวด 185 อาเภอ 856 ตาบล แบงออกเปนภาคกลาง 5 จงหวด และภาคตะวนออก 7 จงหวด (และภาคใต 14 จงหวด)

พนทเหมาะสมกบการปลกออยโรงงาน ทงประเทศมทงสน 48 จงหวด 401 อาเภอ 2,105 ตาบลแบงออกเปนภาคกลาง 11 จงหวด และ ภาคตะวนออก 6 จงหวด (ภาคเหนอ 11 จงหวด และ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 20 จงหวด)

พนทเหมาะสมกบการปลกขาวโพดเลยงสตว ทงประเทศมทงสน 43 จงหวด 268 อาเภอ 1,175 ตาบล แบงออกเปนภาคกลาง 8 จงหวด และภาคตะวนออก 6 จงหวด (ภาคเหนอ 17 จงหวด และ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 12 จงหวด)

4.ตลาดสนคาเกษตรทส าคญในพนทภาคกลาง ตลาดมบทบาทสาคญยงตอรายไดและคณภาพชวตทดของเกษตรกรเนองจากเปนชองทางในการกระจายสนคาจากผผลตไปยงผบรโภค โดยตลาดสนคาเกษตรในพนทภาคกลางแบงออกเปน 2 ระดบคอ

4.1 ตลาดสนคาเกษตรระดบชมชน เปนสถานทแลกเปลยนและจาหนายสนคาเกษตรในระดบชมชนและม ปรมาณและมลคาการซอขายไมมาก โดยเปนการซอขายระหวางเกษตรกรผผลตกบผซอหรอผรบซอโดยตรง

4.2 ตลาดกลางสนคาเกษตรระดบจงหวด ระดบภาคหรอระดบประเทศ เปนสถานทนดพบเพอการซอขาย สนคาทมผซอและผขายจานวนมากเขามาทาการซอขายโดยตรง ดวยวธการตกลงราคาหรอประมลราคากนอยางเปดเผย ภายใตราคาทเปนธรรมดวยการบรการและสงอานวยความสะดวก อาท คลงเกบรกษาสนคา อปกรณชง ตวง วด และคดเกรดสนคาทไดมาตรฐาน รวมถงบรการดานขอมลขาวสารทางการตลาดเพอประกอบการซอขาย ตลาดกลางสนคาเกษตรจงเปนมตใหมในการสงเสรมการเกษตรไทยใหมชองทางในการซอ

ขายสนคาเกษตรอยางเปนระบบและลดปญหาราคาสนคาตกตาในอนาคต ประเทศไทยมตลาดกลางสนคาเกษตรทงสน 88 แหง สาหรบในพนทภาคกลางมจานวน 27 แหง แบงออกเปนตลาดกลางขาวและพชไร จานวน 19 แหง ตลาดกลางผกและผลไมจานวน 6 แหง และตลาดกลางสตวนาจานวน 2 แหง 5.กรณศกษา: ปญหาหวงโซการผลตสนคาเกษตรของเกษตรรายยอยในพนทภาคกกลางและตวอยางตลาดกลางสนคาเกษตรทประสบความส าเรจ (Best Practice) 5.1 กรณศกษาปญหาหวงโซการผลตสนคาเกษตรของเกษตรกรรายยอยในพนทภาคกกลาง สานกพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคกลางไดลงพนทเพอสารวจสภาพเศรษฐกจและสงคมของเกษตรกรรายยอยในพนทภาคกลางตอนลางจานวน 5 ชมชน พบวาปญหาหวงโซการผลตสนคาเกษตรระดบชมชนในแตละพนทมลกษณะไมแตกตางกน โดยเกษตรกรสวนใหญประสบปญหาทคลายคลงกนไดแก ขาดแคลนแหลงนาเพอการเกษตร ปจจยการผลตมราคาสงขน เกษตรกรยงเนนกระบวนการผลตทใชสารเคมจานวนมาก ผลกระทบจากการใชสารเคมทางการเกษตรตอสขภาพของเกษตรกร ขาดการรวมกลมเพอแปรรปผลผลตเกษตร ราคาสนคาเกษตรตกตา เมอเรยนจบบตรหลานสวนใหญทางานนอกภมลาเนา และบางชมชนเกษตรกรบางรายไมมทดนทากนเปนของตนเองจาเปนตองเชาทดนเพอทาเกษตรกรรมและอยอาศย เปนตน 5.2 กรณศกษาตวอยางตลาดกลางสนคาเกษตรทประสบความส าเรจ (Best Practice) ตวอยางตลาดกลางสนคาเกษตรทมการบรหารจดการประสบความสาเรจและเปนทรจกกนทวไปในพนทภาคกลางคอตลาดไท สาหรบความเปนมาและวตถประสงคของการกอตง กลมเปาหมายผใชบรการ การสรางเครอขายเกษตรกรตลาดไท ปจจยทสนบสนนความสาเรจของการบรหารจดการตลาดตลอดทงการกาหนดตาแหนงทางการตลาดในระยะยาวปรากฏตามรายละเอยดของกรณศกษา

ตลาดไท: ตลาดกลางสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรครบวงจรทใหญและทนสมยทสดในประเทศ

ความเปนมา กอตงเปนทางการเมอป 2540 บรหารจดการโดย บรษท ไทย แอกโกร เอกซเชนจ จากด เพอใหเปนตลาดกลางสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรครบวงจรทใหญและทนสมยทสดในประเทศไทยรวมทงเปนตลาดสนคาเกษตรทสาคญของภมภาคอาเซยน ตงอยทหม 9 ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน บนพนท 450 ไร แบงตลาดออกเปนสดสวนชดเจนตามประเภทของสนคาทหลากหลาย เชน ผก ผลไม และดอกไม เปดใหบรการ 24 ชวโมง สามารถรองรบปรมาณการคาได 15,000 ตนตอวน มลคาการคาประมาณ 400 – 600 ลานบาทตอวน มบรการสาธารณปโภคและสงอานวยความสะดวกแกผมาใชบรการทไดมาตรฐาน วตถประสงคของตลาดไท เพอลดคาใชจายการตลาดของสนคาเกษตรและใหสนคาเกษตรเขาสตลาดอยางสอดคลองกบความตองการของผบรโภค เพอใหเปนศนยกลางของการสงเสรมและผลกดนใหเกดการจดเกรดคณภาพมาตรฐานสนคาและการบรรจหบหอและเปนแหลงอานวยความสะดวกใหแกผผลตอยางเปนธรรมและมระบบเชน การประมลการซอขาย และสนบสนนเกษตรกรเครอขายใหทาการผลตเกษตรปลอดภย กลมเปาหมายผใชบรการ ไดแก ผคาทกรายทประสงคจะเขามาประกอบการคาอยางจรงจง เกษตรกรทกรายทประสงคจะนาผลผลตเขามาสระบบตลาดกลาง ผตองการลงทนหรอคาขายสนคาอเนกประสงคอน ๆ ผซอรายใหญทประสงคเขามาประมลผลผลตทางการเกษตร ผคาเรและคาปลกสนคาเกษตร – ผสงออกสนคาเกษตร รวมทงผซอเพอการบรโภคทวไป

6.ขอเสนอแนะแนวทางการพฒนาหวงโซคณคาและตลาดสนคาเกษตรของพนทภาคกลางอยางยงยน เพอสนบสนนยทธศาสตรของประเทศไทยในการพฒนาเกษตรอยางยงยนและเสรมสรางความมนคงทางอาหารตงแตระดบชมชน ระดบภาคจนถงระดบประเทศ และการขบเคลอนการพฒนาใหสอดคลองกบยทธศาสตร การพฒนาประเทศไทยใหเปนครวของโลก โดยมแนวทางการพฒนาหวงโซคณคาและตลาดสนคาเกษตรของพนทภาคกลางดงน

6.1 การพฒนาหวงโซคณคาสนคาเกษตร ควรสงเสรมให ใชองคความรทางดานโลจสตกสหรอวทยาการทางดานเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

อยางเหมาะสม เพอชวยยดอายไมใหผลผลตออกมาลนตลาดในชวงเดยวกนมากเกนไป ซงรวมไปถงการทาตลาดซอ -ขายสนคาเกษตรลวงหนาอนจะทาใหการวางระบบการขนสงและกระจายสนคามประสทธภาพมากขน

ปรบปรงระบบโครงสรางพนฐานดานการขนสงทงระบบถนน ระบบราง ทาเรอ ทาอากาศยาน ศลกากรและโรงเกบสนคา โดยเฉพาะอยางยงระบบขนสงปกตท สามารถประหยดคาใชจาย ไดมาก เชน ทางรถไฟและทางนา

การบรหารขอมลขาวสาร การตดตอสอสาร ควรมความสะดวกและชดเจน โดยควรมระบบเทคโนโลยสารสนเทศทชวยเพมประสทธภาพตางๆ ให สงขน และสราง เครอขายทเชอมตอทงในประเทศและตางประเทศอยางทวถงและเชอมโยงกบระบบอนๆ ตงแตแหลงผลตวตถดบ ตลาดรบซอ โรงงานผผลตจนถงผบรโภคใหมมาตรฐานทเปนสากล เพอสรางเครอขายการประสานงานการลดตนทนสนคา

สงเสรม ใหเกษตรกรรวมกลมในรปสหกรณการผลตและ จาหนาย เพอลดตนทนการผลตและเพมคณภาพของผลผลต รวมไปถงการตอรองกบพอคาทงภายในประเทศและพอคาสงออก ตลอดทงสงเสรมการรวมกลมของวสาหกจชมชนเพอการแปรรปสนคาเกษตรใหมความเขมแขง

เครอขายเกษตรกรตลาดไท มวตถประสงคเพอสรางโอกาสทางการตลาดแกผคาและเกษตรกร โดยการประสานความรวมมออยางใกลชดระหวางเกษตรกร ผผลต ผรวบรวม ตลาดกลางและหนวยงานของรฐ เพอผลกดนใหเกดการผลตสนคาเกษตรทปลอดภยสาหรบผบรโภค สรางความเชอมนแกระบบตลาดกลางและสรางความยงยนใหแกภาคเกษตรของไทย กจกรรมทสาคญของเครอขายฯไดแก การบรรยายชองทางการจาหนายสนคาเกษตรในตลาดไทแกเกษตรกรในพนทภาคกลาง การจดทาเครอขายสญจรโดยนาผคาและเกษตรลกสวนเครอขายเกษตรกรตลาดไทยศกษาดงานสหกรณการเกษตรทายาง จงหวดเพชรบรเพอศกษากระบวนการผลตกลวยหอมเพอการสงออกเพอเสรมสรางความรสการพฒนาการผลตสนคาเกษตร การจดอบรมการผลตพชตามมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (Good Agricultural Practice: GAP) ใหแกเกษตรกรในพนทภาคกลาง เชน กลมผปลกกลวยหอม จงหวดปทมธาน กลมเกษตรกรผปลกฝรง จงหวดสมทรสาคร และกลมผปลกฝรงและชมพทบทมจนทร จงหวดนครปฐมและจงหวดราชบร และการจดทาปายมาตรฐานตลาดไทระดบทองและระดบเงน เพอรบรองคณภาพเครอขายเกษตรกรตลาดไทตามมาตรฐาน GAP ใหแกแผงคาในตลาดไท ปจจยทสนบสนนความส าเรจของการบรหารจดการตลาดไท ไดแก มทตงอยใกลถนนสายหลกและใกลตลาดบรโภคขนาดใหญคอ กรงเทพมหานครและปรมณฑล สามารถกระจายสนคาไปยงตลาดในภมภาคตางๆ ทวประเทศรวมทงประเทศเพอนบาน มการจดทาเครอขายเกษตรกรตลาดไทและสงเสรมหวงโซการผลตภายใตมาตรฐาน GAP มสนคาผก ผลไม ดอกไม ปลานาจดและทะเลทหลากหลายและมสนคาจาหนายปรมาณมากมากและตลอดป สงอานวยความสะดวกทางการคาสนคาเกษตรทเพยงพอและมการบรหารจดการตลาดททนสมย มการจดทาปายมาตรฐานสนคา GAP ใหแกแผงคา และมการพฒนาธรกจทตอเนองโดยใหบรการจดสงสนคาอาหารสดและอาหารแหงทวประเทศภายใตตราสนคา Taladthai Fresh การก าหนดต าแหนงทางการตลาดในระยะยาว (Long-term marketing position) ผบรหารกจการกาหนดเปาหมายใหตลาดไทเปนแหลงรวบรวมและกระจายสนคาเกษตรทปลอดภยไดมาตรฐาน GAP

รฐบาลควรผลกดนการแปลงนโยบายการกาหนดโซนนงการเกษตรไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมและตอเนอง และควบคมการผลตใหสอดคลองกบปรมาณความตองการบรโภคทงภายในประเทศและสงออก โดยยดราคาเปนหลกไมปลอยใหมการผลตอยางไรทศทางและเกดปญหาลนตลาด

ควรเนนการพฒนาคณภาพของพชผลทางการเกษตรเนองจากมแรงกดดนดานคา จางแรงงานทสง และหากตองการขายในราคาทสงจงควร กาหนดกลมเปาหมายเปน ตลาดระดบบน (High-end or niche market) ซงมความตองการสนคาทดตอสขภาพ ปลอดภยและไรสารพษ

เพอสงเสรมความเชอมโยงทางการผลตตลอดหวงโซการผลตภาครฐควรใหการสนบสนนขอมลขาวสารดานการตลาดทงภายในประเทศและระหวางประเทศสาหรบธรกจทางการเกษตรแกเกษตรกร และกลมเกษตรกรรายยอยอยางกวางขวางและทวถง

สงเสรมการสรางตราสนคาเกษตร (Certified Brand) ทไดมาตรฐานเพอสงเสรมการสงออกตลาดตางประเทศ

สงเสรมใหเกษตรกรและกลมเกษตรกรตางๆ ปรบเปลยนกระบวนการผลตสนคาเกษตรใหไดมาตรฐาน GAP และสงเสรมความเชอมโยงทางการผลตและการตลาดสนคาเกษตรในรปแบบพนธสญญา (Contract farming) เพอสรางหลกประกนดานรายไดของเกษตรกร 6.2 การพฒนาตลาดสนคาเกษตร

สนบสนนเกษตรกรในทองถนเพอพฒนาตลาดสนคาเกษตรระดบชมชน สงเสรมการเชอมโยงตลาดสนคาเกษตรในพนทภาคกลางกบภมภาคอนๆ และจดตงตลาดสนคา

เกษตรในจงหวดชายแดนตามแนวพนทเศรษฐกจตอนใต (Southern Economic Corridor) เชน จงหวดสระแกว จงหวดจนทบร เปนตน เพอสรางเครอขายการกระจายสนคาเกษตรทงภายในประเทศและเชอมโยงกบประเทศเพอนบาน

สงเสรมการสรางเครอขายตลาดสเขยวและสงเสรมการสรางชองทางตลาดสเขยว ไดแก รานคาพชผกสเขยว ระบบสมาชกผกอนทรย การพฒนาศนยเรยนรการรบและกระจายผลผลตสเขยวในกรงเทพมหานครและเมองใหญ และการสงเสรมการจดตลาดนดสเขยว

การกระจายความเสยงผลกระทบของอทกภยตอระบบหวงโซอปทานของสนคา โดยการกาหนดแหลงทตงของศนยกระจายสนคาสารอง เชน การใชประโยชนของตลาดสนคาเกษตรศรเมอง จงหวดราชบร เพอชวยกระจายสนคาไปยงภาคเหนอ ภาคกลางและภาคใต เปนตน

7.สรป พนทภาคกลางเปนแหลงผลตทางการเกษตรและอาหารทสาคญของประเทศ แมวาภาคเกษตรมสดสวนการสรางรายไดคอนขางนอยประมาณรอยละ 4 ของรายไดทงภาคกลาง แตยงมบทบาทสาคญในการเปนแหลงสรางงานและสรางรายไดของประชาชนประมาณ 3.26 ลานคน หรอประมาณรอยละ 15 ของประชากรทงพนทภาคกลางซงสวนใหญอาศยอยในในชนบท อยางไรกตามจานวนประชากรภาคเกษตรมแนวโนมลดลงตามพลวตรการพฒนาพนทภาคกลาง พชเศรษฐกจทสาคญของภาคกลาง ไดแก ขาว ผลไม ยางพารา พชผกตางๆ ไก สกร และประมง โดยปญหาของหวงโซการผลตของสนคาเกษตรในพนทภาคกลางสวนใหญมความคลายคลงกบปญหาภาคเกษตรระดบประเทศซงครอบคลม 5 หวงโซหลกคอ โครงสรางพนฐานและการขนสง ปจจยการผลต ทรพยากรและสงแวดลอม เกษตรกร กระบวนการผลตและผลผลต การแปรรป ผบรโภค การตลาดและการกระจายสนคา จากปญหาระดบประเทศดงกลาวรฐบาลไดกาหนดใหมการจดทาเขตการใชทดนทางการเกษตรหรอโซนนงเพอนาไปสการพจารณาหาแนวทางเพมประสทธภาพการผลตสนคาเกษตร การ

รกษาเสถยรภาพทางดานราคา เพอใหอปสงคและอปทานมความสมดลมากขน โดยไดกาหนดเขตความเหมาะสมสาหรบพชเกษตรเศรษฐกจทสาคญ 6 ชนด สาหรบพนททงประเทศรวมทงเฉพาะพนทภาคกลาง คอ ขาว มนสาปะหลง ยางพารา ปาลมนามน ออยโรงงาน และขาวโพดเลยงสตว จากความกาวหนาดานการผลตทางการเกษตรทาใหภาคกลางเปนศนยกลางในการรวบรวมและกระจายสนคาเกษตรทสาคญของประเทศและเพอการสงออก ดงนนเพอสนบสนนใหมการพฒนาเกษตรในพนทภาคกลางอยางยงยนจงมความจาเปนตองพฒนาหวงโซคณคาและตลาดสนคาเกษตรอยางบรณาการเพอสนบสนนเปาหมายการพฒนาความมนคงทางอาหารตงแตระดบชมชน ระดบภาคและระดบประเทศ ตลอดทงเปนองคประกอบสาคญในการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาประเทศไทยใหเปนครวของโลก

เอกสารอางอง

1.กรมชลประทาน 2553 รายงานสรปโครงการจดทาแผนพฒนาการชลประทานระดบลมนาอยางเปนระบบ (กรอบนา 60 ลานไร) 2. กรมการคาภายใน 2556 ตลาดกลางสนคาเกษตร เขาถงจาก http://www.dit.go.th/Service/Pr/file_promote/PDF/middle_market.pdf เขาถงเมอ 18 มนาคม 2556 3.เฉลมชย วงษอาร และ ศรขย กลยาณรตน 2555 ผลกระทบของมหาอทกภย 2554 ตอระบบโลจสตกสสนคาเกษตรของไทยและขอเสนอแนะ 4.สานกพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคกลาง 2553 วถชวตชาวนาภาคกลาง โจทยใหมภายใตกระแสความ เปลยนแปลง 5.TDRI-จฬาฯ ชเหตสนคาเกษตรดงเหว! ปชป.พบหลกฐานทจรตเออ ‘เขมร’-เตรยมถลมยงลกษณ ในศกอภปราย เขาถง http://www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID=9550000105828เขาถงเมอ 12 มนาคม 2556 6.เกษตรฯโซนนงพช 6 ชนด สรางเสถยรภาพดานราคา ลดตนทนการผลต เขาถงจาก http://km.rubber.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=6882%3A-6---- 18022556-&catid=71%3A2011-06-16-09-35-10&Itemid=142 เขาถงไดเมอวนท 8 มนาคม 2556 7.ราคาผลผลตตกตา : ปญหาเรอรงของเกษตรกร เขาถงจาก http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9550000129284 เขาถง เมอวนท 11 มนาคม 2556 8.รายงานพเศษ: สภาวะเกษตรกรไทยจานวนลด อายเฉลย 45-51 ป 80% เปนหนจนตรอก เขาถงจาก http ygp://pr.trf.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=80:---45- 51-80--&catid=35:2010-06-10-02-35-11&Itemid=53 เขาถงเมอวนท 11 มนาคม 2556 9.อตลกษณ SMEs ไทย เขาถงจาก http://122.155.9.68/identity/index.php/central-east เขาถงเมอวนท 11 มนาคม 2556 10.เพมศกด มกราภรมย 2556 มมมองการแกไขปญหาเกษตรกรทงระบบ เขาถงไดท http://sathai.org/th/news/interested-article-a-issue/item/187-agriproblemdrpermsak.html เขาถงเมอ 15 มนาคม 2556 11.ความเปนมาและการบรหารจดการตลาดไท เขาถงไดท http://www.talaadthai.com/main/# เขาถงเมอวนท 11 มนาคม 2556

12.เครอขายตลาดสเขยวชงตงศนยกระจายสนคา"ออรแกนก"กลางเมอง เขาถงไดทhttp://www.isranews.org เขาถงเมอวนท 12 มนาคม 2556 13.ยทธศาสตรการจดระบบตลาดสนคาเกษตร เขาถงจากhttp://www.agriman.doae.go.th/home/agri1/agri1.3/strategics_2554/09_mk.pdf เขาถงเมอ 19 มนาคม 2556