1

การพฒนาดานศลกากรชายแดนภาคตะวนตกเชอมโยงกบประเทศเมยนมารเพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน

(Western Border Checkpoints in Thailand: Opportunities and Prospects for Development Towards ASEAN

Community)

โดย เชญ ไกรนรา

Choen Krainara

ส านกพฒนาเศรษฐกจและสงคมภาคกลาง

19 มนาคม 2557

2

การพฒนาดานศลกากรชายแดนภาคตะวนตกเชอมโยงกบประเทศเมยนมารเพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน

1.จงหวดกาญจนบร 1.1 จดผานแดนถาวรบานพน ารอน 1.2 จดผอนปรนทางการคาสงขละบร 2.จงหวดประจวบครขนธ 2.1 จดผอนปรนทางการคาชองสงขร 3.จงหวดราชบร 3.1 ชองทางตะโกบน

----------------------------

3

การพฒนาดานศลกากรชายแดนภาคตะวนตกเชอมโยงกบประเทศเมยนมารเพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน

ดานศลกากรชายแดนทส าคญของภาคตะวนตกซงตงอยในจงหวดกาญจนบร จงหวดประจวบครขนธ และจงหวดราชบร เชอมโยงกบประเทศเมยนมารมดงน 1.จงหวดกาญจนบร มแนวชายแดนตดตอกบประเทศเมยนมารระยะทางยาว 370 กม. มชองทางเขา-ออก ตามแนวชายแดนประมาณ 43 จด โดยมชองทางการคาทส าคญจ านวน 2 ชองทางคอ 1.1 จดผานแดนถาวรบานพน ารอน 1) ความเปนมา

คณะรฐมนตรมมตเมอวนท 20 พฤษภาคม 2555 เหนชอบการเปดจดผานแดนถาวรบานพน ารอน เพอสงเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางไทยและเมยนมาร โดยการเชอมโยงเสนทางคมนาคมขนสงระหวางสองประเทศ และเปนการสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจ การคา และการทองเทยว เพอเปนการรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย (นายจารพงศ เรองสวรรณ) จงประกาศเปดจดผานแดนถาวรบานพน ารอน หมท 12 ต าบลบานเกา อ าเภอเมองกาญจนบร จงหวดกาญจนบร (หางจาก อ.เมองกาญจนบร ประมาณ 76 กม.) ตรงขามกบบานทก เมองทวาย ภาคตะนาวศร ประเทศเมยนมาร โดยเปดท าการทกวนตงแตเวลา 06.00-20.00 น. ตงแตวนท 12 มถนายน 2556 เปนตนมา ซงเสนทางเขาหมบานใชถนนทางหลวงหมายเลข 3512 ตอนหวยน าขาว-พน ารอนและเสนทางหลวงแผนดนหมายเลข 3445 เพอใชตดตอกบบานหวยน าขาว อ าเภอเมองกาญจนบรและอ าเภอดานมะขามเตย โดยปจจบนยงไมมบรการรถโดยสารประจ าทาง

2) สภาพเศรษฐกจ

ประชากรสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมท าไร เชน ขาวโพด ฟกทอง มนส าปะหลง กลวย พรก มะขามหวาน เลยงสตว นอกจากนยงรบจางและอตสาหกรรมพนบาน มรายไดเฉลยประมาณ 30,000 บาทตอครวเรอนตอป แหลงทองเทยวทนาสนใจไดแกสระน าพรอนอยในเขตเหมองแรแตยงไมไดรบการสงเสรมใหเปนแหลงทองเทยวเทาทควร ปจจบนบรเวณบานพน ารอนเปนพนทซงสงวนไวใชส าหรบราชการทหารตามพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตหวงหามทดน พ.ศ. 2481 ขณะนทางทหารโดยกองพล ร.9 ไดเขาไปด าเนนการแบงแปลงทดนใหราษฎรเขาไปใชประโยชนพนทประมาณ 3,000 ไร โดยเปนพนททางเกษตรกรรม 103 แปลงๆละ

4

10 ไร พนทอยอาศย 112 แปลงๆละ 2 งาน และพนทเพอการพาณชย 10 แปลงๆละ 30 ตารางวา (เฉลยแปลงละ 10 ไร) 3) การคาชายแดน

การสงออกสนคาประจ าเดอนตลาคม 2556 มมลคา 84.69 ลานบาท สวนใหญเปนน ามนเชอเพลง และวสดกอสรางในการกอสรางโครงการพฒนาทาเรอน าลกทวาย และมลคาสนคาน าเขา 57.73 ลานบาท สวนใหญเปนไมไผ ส าหรบการเดนทางเขา-ออกของคนผานดานมดงน

คนไทย เขา 1,598 คน ออก 1,922 คน

คนพมา เขา 1,211 คน ออก 1,082 คน

นกทองเทยวประเทศท 3 เขา 4,017 คน ออก 4,065 คน 4) โอกาส สามารถขยายการคา การลงทน การพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนและการเชอมโยงการผลตและแรงงานกบเมยนมาร และเปนพนฐานส าหรบการพฒนาการเกษตร อตสาหกรรมและโลจสตกสรวมทงการเชอมโยงวงจรการทองเทยวเชงอนรกษตามแนวชายแดน ซงจะสงผลใหจงหวดกาญจนบรสามารถพฒนาเปนศนยกลางทางเศรษฐกจของภาคตะวนตก 5) ขอจ ากด ทส าคญมดงน

ความไมแนนอนของกฎระเบยบการคาชายแดนของเมยนมาร ทเปลยนแปลงบอยและยงไมเอออ านวย โดยเฉพาะการปด-เปดดานชายแดน

ปญหาแรงงานตางดาวผดกฎหมาย ยาเสพตด โรคตดตอชายแดน และการน าเขา/สงออกสนคามอย ตลอดแนวชายแดน ทงนการเปดพนทเศรษฐกจชายแดนกาญจนบรหากไมมมาตรการรองรบหรอการจดการปญหาดงกลาว อาจท าใหสถานการณมความรนแรงขน

พนทชายแดนฝงพมาบางสวนอยในการดแลของชนกลมนอย ซงมบทบาทอยางมากตอการคา ชายแดน และการผานเขา-ออกบรเวณทเปนเขตอทธพลของกองก าลงชนกลมนอย จงกอใหเกดการคานอกระบบ ซงรฐบาลพมาถอวาผดกฎหมาย จงท าใหสถานการณการคาชายแดนไทย-พมา อยในวงวนของกองก าลงชนกลมนอยมาโดยตลอด

ยงไมมการปกปนเขตแดนไทย-เมยนมาร สงผลท าใหตองกนพนทและควบคมการพฒนาในฝงไทย ไมใหกระทบตอการปกปนเขตแดนในอนาคต

ความตกลงสนคาผานแดนซงไทยและเมยนมารลงนามแลวบางฉบบยงไมมผลในทางปฏบตจรง

1.2 ดานศลกากรสงขละบร 1) ความเปนมา กระทรวงมหาดไทยเหนชอบใหเปดเปนจดผอนปรนทางการคาเมอวนท 22 มกราคม 2536 ตงอยทบรเวณบานพระเจดยสามองค อ าเภอสงขละบร ตงอยตรงขามกบ อ าเภอพญาตองซ จงหวดผาอน รฐกะเหรยง ประเทศเมยนมาร

5

2) การคมนาคม

ระยะทางจากกรงเทพฯ ถงอ าเภอสงขละบร ระยะทางประมาณ 337 กม. ระยะทางจากอ าเภอเมองกาญจนบรถงอ าเภอสงขละบร เสนทางเปนถนนลาดยางตลอดระยะทางประมาณ 223 กม.จากอ าเภอสงขละบร ถงชองทางดานบานพระเจดยสามองคเปนถนนลาดยางสลบคอนกรต ระยะทางประมาณ 23 กม. 3) การคาชายแดน ณ ป 2556 มมลคาการคาชายแดนรวม 114,647.29 ลานบาท โดยไทยเปนฝายเสยเปรยบดลการคา มการสงออกสนคามมลคา 1,658.01 ลานบาท สวนใหญเปนสนคาอปโภคบรโภค เชน ผลตภณฑอาหารเสรมและนม เครองชก าลง ผงซกฟอก น าผลไม น าอดลม ผลตภณฑท าความสะอาดรางกายและเครองส าอาง และเครองปรงรส ในขณะทมมลคาน าเขาจ านวน 112,989.28 ลานบาท สวนใหญเปนกาซธรรมชาต แรพลวง โค กระบอ ไมไผล า ขเลอย เฟอรนเจอรท าดวยไมและสงประดษฐท าดวยไม มลคาการคาชายแดน ณ ดานศลกากรสงขละบร หนวย: ลานบาท

การคาชายแดน ป พ.ศ. การเปลยนแปลงป 55/56 (%)

2553 2554 2555 2556

การสงออก 2,114.24 3,671.33 1,619.03 1,658.01 2.41 การน าเขา 83,275.41 100,694.40 107,092 112,989.28 5.51 มลคาการคารวมของดานศลกากรสงขละบร

85,389.65 104,365.73 108,711.03 114,647.29 5.29

มลคาการคาชายแดนระหวางไทย-เมยนมาร

137,869.29 164,375.26 180,471.53 196,866.33 9.08

ทมา: กรมการคาตางประเทศ นอกจากนบรเวณดานเจดยสามองค มรานขายสนคาจากประเทศพมานกทองเทยวสามารถขามชายแดนตงแตเวลา 06.00-18.00 น. เขาไปชมตลาดพญาตองซซงเปนตลาดชายแดนทมการจ าหนายสนคาของพมา โดยนกทองเทยวจะตองเสยคาผานดาน (ฝงประเทศพมา) ชาวไทย 25 บาท ชาวตางประเทศ 10 เหรยญสหรฐ รถยนตคนละ 50บาท

6

4) โอกาส มดงน

ยกระดบเปนจดผานแดนถาวรเพอสงเสรมการเชอมโยงเศรษฐกจการคากบเมยนมาร

พฒนาเสนทางโลจสตกสการขนสงทางรถไฟสายดานเจดยสามองค-เมองตนบซายด ในเมยนมาร ซงเปนเสนทางรถไฟทจะเขาสกรงยางกง เมองเศรษฐกจอนดบ 1 ของพมา และเชอมโยงกบนครคณหมงของจน

พฒนาอตสาหกรรมชายแดนทใชแรงงานจ านวนมากควบคไปกบการสงเสรมความรวมมอดานแรงงานกบประเทศเมยนมาร ตลอดทงสงเสรมการคาและการทองเทยวเทยวบรเวณดานเจดยสามองค

5) ขอจ ากด อ าเภอสงขละบร มแนวชายแดนตดตอกบประเทศพมาทางดานทศตะวนตกเปนระยะทางประมาณ

160 - 170 กม.และไมมแนวก าหนดหรอเครองหมายแบงเขตระหวางประเทศทแนนอนมชองทางตดตอกนสามารถผาน เขา - ออก ไดตลอดแนวชายแดน ไมมสงกดกนขวางแนวชายแดนเปนการเอออ านายตอการหลบหน ของคนตางดาวเขามาในราชอาณาจกรและยากตอการตรวจสอบปราบปราม 2.จงหวดประจวบครขนธ มชายแดนตดตอกบพมา 212 กม. ชองทางเขา-ออก ทส าคญ 1 ชองทางคอ 2.1 จดผอนปรนทางการคาชองสงขร 1) ทต ง อยทบรเวณ บานไรเคราต าบลคลองวาฬ อ าเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธมพนทชายแดนตดกบฝงตรงขามทบานมดอง จงหวดมะรด เขตตะนาวศร ประเทศเมยนมารเปดท าการตงแต 08.00 น. - 18.00 น.โดยจดผอนปรนทางการคาชองสงขรอยในความดแลของดานศลกากรประจวบครขนธ

2) สถานการณปจจบน

จงหวดประจวบครขนธไดมประกาศ เมอวนท 15 มถนายน 2553 เรองการเปดจดผอนปรนเพอการสญจรไป-มา และการคาชายแดนไทย-พมา ดานสงขรบานไรเครา ต าบลคลองวาฬ อ าเภอเมองจงหวดประจวบครขนธเนองจากปจจบนสถานการณดานความมนคงในพนทบรเวณชองทางดานสงขรและบรเวณใกลเคยงไดคลคลายกลบสภาวะปกตและความสมพนธของหนวยฝายไทยและฝายสหภาพพมาในระดบทองถนมความสมพนธอนดตอกนจงหวดฯจงไดประกาศใหพนทบรเวณดานสงขร เปนจดผอนปรนเพอการคาชายแดนไทย-พมาโดยใหใชหลกเกณฑดงตอไปน

7

ใหเปดจดผอนปรนตงแตเวลา 08.00 - 18.00 น. ของทกวน

อนญาตใหซอสนคาประเภทอปโภคบรโภคทจ าเปนในชวตประจ าวนและเปนสนคาทไมตองหามตามกฎหมายอนใด สนคามระเบยบกฎหมายก าหนดไวโดยเฉพาะใหถอปฏบตตามระเบยบกฎหมายนน

การน าเขาสงออกและมลคาการคาขายใหปฏบตตามนโยบายของสภาความมนคงแหงชาตและระเบยบกฎหมายศลกากร

อนญาตใหบคคลสญชาตพมาเดนทางเขามาไดภายในเขตบานไรเครา ต าบลคลองวาฬ อ าเภอเมอง จงหวดประจวบครขนธ

การควบคมการเขา-ออกของบคคลใหปฏบตตามระเบยบกฎหมายของตรวจคนเขาเมองโดยใหจดท าหลกฐานการเขา-ออก ซงสามารถตรวจสอบได

ใหเจาหนาททเกยวของเขมงวดกวดขนการเขา-ออกใหเปนไปตามนโยบายระเบยบกฎหมายและขอก าหนดดงกลาว รวมทงปองกนปราบปรามอาวธสงคราม ยาเสพตดสงผดกฎหมาย การหลบหนเขาเมองและอาชาญกรรมอนๆโดยเครงครด

3) การคาชายแดน มลคาการคาชายแดนขยายตวอยางตอเนอง ณ ป 2556 มมลคาการคาชายแดนรวม 188.47 ลาน

บาท มการสงออกสนคามมลคา 125.45 ลานบาท สวนใหญเปนวสดกอสราง เชน ปนซเมนต ปอกบอ ภาชนะพลาสตกน ามนเชอเพลง และสนคาอปโภค บรโภค เปนตน ในขณะทมมลคาสนคาน าเขาจ านวน 63.02 ลานบาท สวนใหญเปนกระบอและเฟอรนเจอรไม นอกจากนดานสงขรยงเปนตลาดชายแดนทขายสนคาพนเมองทงของคนไทยและพมา เชน เฟอรนเจอรและเครองใชทท าจากไมแกะสลกซงเปนงานฝมอ กลวยไมปา ตนไมปาหายากตางๆรวมถงเครองประดบทท าจากหนสและพลอยพมาคณภาพดหลากชนด มลคาการคา ณ จดผอนปรนทางการคาชองสงขร หนวย: ลานบาท

การคาชายแดน ป พ.ศ. การเปลยนแปลงป 55/56 (%)

2553 2554 2555 2556

การสงออก 2.05 19.83 47.36 125.45 164.86 การน าเขา 1.07 21.82 27.34 63.02 130.51 มลคาการคารวมของจดผอนปรนทางการคาชองสงขร

3.12 41.65 74.7 188.47 252.30

มลคาการคาชายแดนระหวางไทย-เมยนมาร

137,869.29 164,375.26 180,471.53 196,866.33 9.08

ทมา: กรมการคาตางประเทศ

8

4) โอกาส มดงน

ยกระดบเปนจดผานแดนถาวร

พฒนาตลาดบรเวณชายแดนและสงเสรมการคาชายแดน การสงเสรมบรการโลจสตกสขามพรมแดนและการแปรรปสนคาประมงและเกษตรแปรรป และการทองเทยวเชอมโยงกบเมองมะรดของประเทศเมยนมารเพอรองรบการเขาสการเปนประชาคมอาเซยน

ลดคาใชจายในการขนสงสนคาเนองจากพมาจะเปลยนเสนทางการขนสงสนคาประมงจากมะรดทเคยสงผานดานเกาะสอง จงหวดระนอง มาสเสนทางดานสงขร เนองจากขณะนสนคาทสงจากมะรดไประนองใชเวลาประมาณ 20 ชวโมงแลวตองเดนทางจากระนองมาสงทจงหวดสมทรสาครอก 7-8 ชวโมง 5) ขอจ ากด

ในบางพนทยงมปญหาเรองความปลอดภยและปญหาชนกลมนอยในประเทศพมา ประกอบกบตลอดแนวชายแดนในเขตพนทของประเทศพมา ไมมชมชนทมลกษณะเปนเมองหรอตลาดการคาอยใกลชายแดน 3.จงหวดราชบร 3.1 ชองทางตะโกบน 1) ความเปนมา

ทประชมคณะกรรมการแกไขปญหาเศรษฐกจรวมภาครฐและเอกชนจงหวดราชบรไดผลกดนใหเปดเปนจดผอนปรนชวคราวเมอป 2556 หลงจากทภาคเอกชนไดพยายามหารอในเรองนมาอยางตอเนองในระยะเวลา 20 ปทผานมา โดยผบญชาการกองพลทหารราบท 9 และแมทพภาคท 1 ไดอนญาตใหมการเปดการคาขายกนได ณ ชองทางตะโกบน ซงตงอยทหมท 8 ต าบลสวนผง อ าเภอสวนผง จงหวดราชบรโดยหางจากชมชนชายแดนไทยประมาณ 20 กม. พกดท NR 183124 ตรงขามกบหมบานทามะพลว บานทามะมวงและบานเมาะทะ จงหวดทวาย ประเทศเมยนมาร ซงมประชากรประมาณ 1,000 คน สวนใหญมอาชพรอนทอง 2) การคาชายแดน

ในชวงเรมตนทางภาคเอกชนผลกดนใหมการเปดเปนตลาดนดชายแดนทกวนจนทรและวนเสาร เวลา 09.00-15.00 น. โดยมพอคาและชาวบานจากอ าเภอสวนผงน าสนคาอปโภค บรโภค เชน อาหารแหง บะหมกงส าเรจรป เสอผา สบ และของใชประจ าวนมาจ าหนาย สวนชาวบานฝงพมาจะน าสนคา เกษตรและพชผก เชน พรก มะเขอ ผกกด ขาวไร และอาหารทะเลและปลาแมน า มาแลกเปลยนแลวซอสนคาฝงไทยกลบไป

9

3) โอกาส

การผลกดนเพอน าไปสการเปดเปนจดผอนปรนทางการคาและสงเสรมความสมพนธอนดของชมชนชายแดนระหวางไทยและเมยนมาร

4) ขอจ ากด

มความจ าเปนตองไดรบความเหนชอบรวมกนจากฝายเมยนมาร และมความจ าเปนตองประสานและตดตามทาทกบฝายเมยนมารอยางตอเนองทกระดบ

ทมา ศนยผน าธรกจเพอสงคมแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ๒๕๕๕ รายงานการศกษาความเหมาะสมการจดตงดานศลกากร ณ บานพน ารอน อ าเภอเมอง จงหวดกาญจนบรhttp://www.thai-tour.com/thai-tour/central/kan/data/place/pic_dan-chedi.htm http://www.wonder7th.com/demo/sangkhlaimm/about_us.htm http://www.manager.co.th/Local/ViewNews.aspx?NewsID=9560000026975 http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1383897859&grpid=&catid=19&subcatid=1906 http://www.rsunews.net/index.php/news/detail/8345 http://123.242.157.9/hdetail.php?QNo=3905&QSt=C&QGroup=0 http://www.kanchanaburi.go.th/au/phunumron/content/oct2556.pdf http://pr.prd.go.th/ratchaburi/ewt_news.php?nid=296&filename=index http://www.thaifta.com/thaifta/Portals/0/as_westgate.pdf