#27 AikidoCMU

CHIANG MAI UNIVERSITY AIKIDO CLUB!

ฉบับที่ ๒๗ วันที ่๑ มีนาคม - เมษายน ๒๕๕๔ (ปีที่ ๔)

AikidoCMU NEWSLETTER

ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อาคารกิจกรรมนักศึกษา (อ.มช.) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ. สุเทพ อ.เมือง จ. เชียงใหม่ 50200

ติดต่อได้ท ี่ อ๊อบ (ประธานชมรม) 081-7221227 ป๋อม (ผู้ประสานงานชมรม) 089-701 7686

กบ (บรรณาธิการจดหมายข่าว) 081-405 5379

Email : [email protected] Facebook : Aikido CMU

Blog : http://aikidocmu.wordpress.com หน้า ๑

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

http://aikidocmu.wordpress.comhttp

http://aikidocmu.wordpress.comhttp

ความกลมกลืนกับผูอื่น : บทเรียนเรื่องความรักจากไอคิโด.....ดร.สมบัติ ตาปญญา ๓

ชนะโดยการแพ .....อ.ธีระรัตน บริพันธกุล ๘

เทาไมไดมีไวเตะ ... วิสุทธิ์ เหล็กสมบูรณ ๑๐

สุภาษิตโกะกับขาพเจา ๙ : ความสามารถทัดเทียม

ผูมีไหวพริบยอมไดเปรียบ ..... NOURNOURS’ MOM ๑๒ สัมภาษณอาจารย ฮายาโตะ โอซาวะ .... ซือเป ๑๖

สิ่งสำคัญที่มักถูกลืม .... ชูชีพ สุนทรานนท ๒๒ AIKIDO FAMILY : ชมรมไอคิโดลำปางจัดงานสาธิต ๒๖

AIKIDO FAMILY : อบรมการปองกันภัยทางเพศ ๒๗

AIKIDO FAMILY : สาธิตไอคิโด งาน “นิฮงไซ” ๒๖

AIKIDO FAMILY : ฝกพิเศษกับ อ.ฮัตโตริ ทากาโอะ ๓๐

AIKIDO FAMILY : ขอแสดงความยินดี ๓๒

อ.ธีระรัตน ์

บริพันธกุล

ดร.สมบัติ ตาปัญญาสารบาญ

หน้า ๒

Nounours’ Mom

นักเขียนในฉบับ

วิสุทธิ ์

เหล็กสมบูรณ์

ซือเป๋

พี่ปิงขา......

ลงไปอยู่บางกอกแล้วอย่าลืมแวะกลับมาหาน้องที่เจียงใหม่

บ้างนะฮ้า.......

ชูชีพสุนทรานนท์



ความกลมกลืนกับผูอื่นบทเรียนเรื่องความรักจากไอคิโด

ผศ.ดร. สมบัติ ตาปญญา

จดหมายขาวฉบับนี้เดือนกุมพาพันธ เปนเดือนแหงความรักหรือวันวาเลนไทน คงตอง

พูดถึงความรักกับไอคิโดเสียหนอยตามธรรมเนียม

ในการฝกวิชาไอคิโดเราจะพูดกันบอยๆ ถึงการฝกสรางความกลมกลืนระหวางคูฝกสองคนที่กำลังฝกดวยกัน ดังที่เปนที่ทราบกันดีอยูแลว วาคำวา “ไอ” ในคำ “ไอคิโด” แปลวา “ความประสานกลมกลืน” หรือบางคร้ังก็แปลวา “ความรัก” ในการฝกไอคิโดเราจึงตองพยายามทำใหการเคล่ือนไหวของเรากลมกลืนล่ืนไหลไปกับคูฝกเสมอ จะไมมีการปะทะ กระทบกระแทก หรือการพยายามทำใหอีกฝายหนึ่งบาดเจ็บโดยเจตนา แตภายในใจของนักไอคิโดควรจะมีแตความคิดที่จะปกปองคุมครองอีกฝายหนึ่งดวยความรักความเมตตา (loving protection) แตในขณะเดียวกันก็ตองม่ันคง ไมเสียศูนยการทรงตัว (ทั้งทางรางกายและทางจิตใจ คืออารมณก็ม่ันคงหนักแนนดวย) ตลอดเวลา

ในชีวิตจริง ความสัมพันธที่อยูบนพื้นฐานของความรักและความเมตตาก็เชนเดียวกัน

แตละฝายจะพยายามกลมกลืนกับอีกคนหนึ่งเสมอ ไมมีเจตนาที่จะทำรายหรือทำใหเจ็บปวด มีแตจะคุมครองปกปอง ดูแล ใหปลอดภัยและมีความสุขใหมากที่สุดที่จะทำได ไมวาคนๆ นั้นจะเปนพอ แม พี่นอง ลูก คนรัก เพื่อน แมกระทั่งสัตวเล้ียงหรือใครก็ตามที่เรารูสึกรักและเมตตา

ในวิชาจิตวิทยาพัฒนาการ นักจิตวิทยาไดทำการทดลองและพิสูจนใหเห็นไดวาความกลมกลืนในความสัมพันธระหวางแมกับลูก (หรือพอกับลูก) เปนรากฐานของความรักความผูกพันที่เด็กจะตองพัฒนาใหมีตอพอแมกอน แลวจึงขยายวงใหกวางออกไปถึงสมาชิกคนอื่นๆ ในครอบครัว ญาติ เพื่อน และคนอื่นๆ ในชีวิตของเขาเม่ือเติบโตขึ้นไปตามลำดับ

หน้า ๓



การทดลองทางจิตวิทยาอันหนึ่งที่นาสนใจคือเขาเอาเด็กที่เพิ่งคลอดออกมาใหมๆ

ประมาณสิบนาที ใหพออุมอยูสักครูหนึ่ง ขณะที่อุมนั้นพอจะสบตาลูก แลวเคล่ือนไหวหนาตา เชน อาปาก แลบล้ิน จะเห็นไดชัดวาลูกจะทำตามทันที แสดงวาเด็กจะคอยสังเกตผูใหญอยูตลอดเวลาและพยายามทำตามหรือเลียนแบบ (ทำตัวใหกลมกลืน) การทดลองแบบนี้เรียกชื่อวา “การเลียนแบบของเด็กหลังคลอด (neonate imitation)”

หากอยากเห็นวิดีโอใหลองใชคำภาษาอังกฤษนี้คนดูใน YouTube ไดเลย ยิ่งไปกวานั้น

นักวิจัยในเยอรมนียังคนพบดวยวาเด็กเรียนรูหรือเลียนแบบผูใหญมาแลวตั้งแตอยูในทองแม โดยเฉพาะในชวงสามเดือนกอนคลอด เพราะตอนนั้นหูของเด็กสามารถไดยินเสียงไดแลว เขาพบวาเม่ือเด็กคลอดออกมาแลวรอง “อุแว!!” จะมีสำเนียงคลายแมของตนเอง คือเด็กทารกเยอรมันจะเนนพยางคแรก เพราะคนเยอรมันจะพูดแบบนั้น (เชนเรียกแมวา “มามา”) สวนเด็กทารกฝร่ังเศสจะเนนพยางคหลัง เพราะคนฝร่ังเศสจะพูดแบบนั้น (เชนเรียกแมวา “หมามา”) ขอมูลนี้สามารถคนหาดูใน Google และฟงเสียงเด็กเปรียบเทียบกันได โดยใชคำคนวา “new born accents”

เร่ืองนี้หากคิดใหดีก็ไมแปลกอะไร เพราะเราจะเลียนแบบคนที่เรารักหรือใกลชิดเสมอ เชน เดินเหมือนแม หัวเราะเหมือนพอ หรือเวลาที่เราสนิทกับเพื่อนบางคนหรือใชเวลาอยูกับแฟนมากๆ เราจะยืมเอาคำพูดหรือสำนวนภาษาของเขามาใช หรือทำหนาตาทาทางคลายเขาโดยไมรูตัว หน้า ๔



สามีภรรยาที่อยูดวยกันมานานหลายป (ดวยความรักกัน ไมใชอยูเพราะจำใจ) จะทำ

หนาตาคลายกันมากขึ้นเร่ือยๆ จนบอยคร้ังคนแปลกหนาจะทักวาเปนพี่นองกันหรือเปลา ความสามารถแบบนี้นักวิจัยเพิ่งคนพบไมนานมานี้วาเปนเพราะเรามี “เซลกระจกเงา (mirror neuron)” ในสมองของเรา ทำใหเราสามารถเขาใจหรือคาดเดาความรูสึกของคนอื่นๆ ได

แตการทดลองอีกอันหนึ่งที่ดูแลวยิ่งทำใหเห็นไดชัดวาความตองการที่จะกลมกลืนหรือไดรับความกลมกลืนจากคนที่เรารักนั้นมีพลังอำนาจอยางยิ่ง คือการทดลองที่เรียกวา “การทำหนานิ่งเฉย (Still Face Experiment)” ซึ่งเปนการทดลองระหวางแมกับเด็กทารก โดยใหเด็กนั่งเอนบนเบาะแลวแมนั่งอยูขางหนา ในเวลาที่เด็กกำลังสบายๆ (ไมงวงไมหิว) และอารมณดี จะเห็นไดวาตามธรรมชาติแมก็จะสงเสียงหยอกลอกับลูก และลูกก็จะตอบสนองดวยการทำหนาตาทาทางที่เขากันไดดีกับแม ภาษาทางจิตวิทยาจะเรียกพฤติกรรมแบบนี้วา “attunement” ซึ่งก็แปลวาการปรับตัวให “กลมกลืน” ตอกันและกันของแมและลูกเหมือนเวลาเราฟงวิทยุเราจะตอง

“จูนคล่ืน” คือพยายามปรับหาตรงที่ฟงไดชัดที่สุดนั่นเอง

แตในการทดลองนี้ผูทดลองจะบอกแมไวกอนวาในขณะที่ลูกกำลังมีความสุขอยูนี้ใหแม

แกลงทำหนานิ่งเฉยทันที และใหพยายามทำหนาแบบนั้นอยูประมาณ 2 นาที จะเห็นไดชัดวาลูกจะเร่ิมพยายามเรียกรองความสนใจจากแม เชนสงเสียง ชี้มือ พยายามแตะหรือจับที่หนาแม แตพอไมไดรับการตอบสนองลูกก็จะเร่ิมหงุดหงิดและรองไหออกมาอยางเจ็บปวด

บางคนที่ดูวิดีโอการทดลองนี้อยางตั้งใจจะพลอยเจ็บปวดกับเด็กไปดวยจนแทบจะทนไมไหว (แตไมตองเปนหวงเด็กนะครับ เพราะเพียงสักครูเดียวแมก็จะกลับมาปลอบและหัวเราะเลนกับลูกอยางเดิม ถาอยากดูวิดีโอนี้ใหเขาไปคนไดที่ YouTube อีกเชนเคย ใชคำคนวา Still Face Experiment: Dr. Edward Tronick) หน้า ๕



ทั้งนี้เปนเพราะตามธรรมชาติของคนตองการการตอบสนองที่ “กลมกลืน” จากคนใกลชิด

เสมอ และเราเรียนรูที่จะรักและผูกพันกับคนอื่นๆ จากประสบการณเชนนี้นี่เอง เด็กที่โชครายเชนมีแมที่เปนโรคซึมเศราหรือวิตกกังวล มีพอที่ไมสนใจ (มัวแตหมกมุนกับงาน) ไมตอบสนองทางอารมณกับลูก คือเมินเฉยตอความรูสึกหรือความตองการของลูก หมกมุนอยูแตกับตัวเอง เม่ือเขาโตขึ้นมาจึงรักใครไมเปน เพราะเขาไมเคยเรียนรูการ “กลมกลืน” กับผูอื่นมากอน

a สัปดาหกอนผมไปเยี่ยมสถานเล้ียงเด็กกำพราและก็ไดประสบการณเชนนี้จริงๆ คือเด็กที่นี่สวนใหญมาจากการที่แมทอดทิ้งเขา คือไปคลอดที่โรงพยาบาลแลวแมก็หนีออกไป ทิ้งลูกไวที่นั่น เม่ือมาอยูที่สถานเล้ียงเด็กกำพรา มีเด็กแบบนี้อยูหลายสิบคน แตมีคนเล้ียงเพียง

5-6 คน ไมสามารถมากอด อุม พูดคุยเลนกับเขาได เด็กจึงถูกทิ้งใหอยูคนเดียวเปนสวนใหญ เม่ือนานเขาเด็กก็ไมสามารถสรางความรัก

ความผูกพันกับคนอื่นๆ ไดอีก หรือบางคร้ังก็ทำตรงกันขาม คือเม่ือโตขึ้น เดินไดแลว ก็จะเขาไปสนิทสนมกับคนแปลกหนาโดยไมเลือกวาเปนใคร เวลาที่เราเดินเขาไปในหองเล้ียงเด็ก เขาจะเขามานั่งตัก มากอดเราไว แลวจะเกาะติดกับเราไมยอมปลอย ในขณะที่บางคนก็จะแยกตัว ไมสนใจใคร เห็นไดชัดวาเด็กเหลานี้เม่ือโตขึ้นจะมีปญหากับความสัมพันธอยางแนนอน ตองไดรับการบำบัดรักษาเพื่อใหเขาสรางความรักความผูกพันกับคนอื่นๆ ไดอยางเหมาะสม การบำบัดแบบนี้เรียกชื่อวา Attachment Therapy หรือการบำบัดความผูกพันซึ่งตองใชเวลานานและความอดทนมาก และไมใชเร่ืองงายเลยที่จะทำได



หน้า ๗

ในเบาะไอคิโดก็เชนเดียวกัน ถาเราโชคราย เจอคนที่กุกๆ กักๆ เหยียบเทาเรา

กระตุกกระชาก ทำใหเราเจ็บตลอดเวลา เราก็อยากเลิกฝกกับเขา แตถาโชคดีไดฝกกับคนที่ฝมือดีๆ ทุมสวย ลมสวย เทคนิคละเอียดออน กลมกลืนกันไปหมด เราก็จะไมอยากเลิกเลนกับเขา เหมือนนานๆ คร้ังที่ผมไดฝกกับเซนเซฝมือขั้นเทพ ผมก็จะสัมผัสไดถึงความกลมกลืนเชนนี้ และทุกคร้ังที่ถูกทุมจะรูสึกสบายอยางบอกไมถูกและนึกในใจวา “เอาอีกๆๆ” อยูเร่ือยๆ ไมเบ่ือเลย

a คราวนี้เราคงเขาใจไดงายขึ้นนะครับ วาทำไมเวลาแฟนเรา “งอน” นิ่งเฉย ไมตอบ

สนอง ไมพูดไมคุยเหมือนเคย เราถึงเจ็บปวดทุกขทรมานใจอยางยิ่ง ดังนั้นหากเราเปนนักไอคิโดแลวมีคนรักอยูรอบตัว (ไมใชเฉพาะแฟน แตรวมถึงพอแม พี่นอง เพื่อน ฯลฯ ดวย) เราจึงจะตองฝก “กลมกลืน” กับเขาใหมาก พยายามสังเกตความรูสึกความตองการของกันและกัน ดวยทัศนคติของความรักความเมตตา ปรารถนาที่จะปกปองคุมครองไมใหเขาเปนทุกขหรือเจ็บปวด ไมใชคิดแกลงงอนเพื่อความ “สะใจ” ของเราเทานั้น เพราะถาเราทำใหเขาเจ็บแบบนั้นบอยๆ สักวันหนึ่งเขาก็จะจำเปนตองนิ่งเฉยบางเพื่อความอยูรอดของเขาเอง หรือไมเขาก็จะจากเราไปและไมกลับมาอีก เหมือนเด็กกำพราที่ถูกแมทิ้งไป ก็จะรักใครไมเปนอีกแลวนั่นเอง



อ.ธีระรัตน บริพันธกุล

ชนะโดยการแพ

ตอนผมฝกศิลปะการตอสูใหมๆผมสรางจินตนาการวา ผมกับภรรยาเดินบนถนนที่มืดแหงหนึ่งทันใดนั้นก็มีพวกอันธพาลเขามาทักทายเชิงรุกราน หัวหนากลุมกาวเขามาเปนคนแรก ผมซัดผัวะเขาไปพรอมเสียงรองที่หนากลัวแลวมันก็ลมลงสวนลูกนองที่เหลือก็พากันวิ่งหนีดวยความกลัว ผมกลายเปนฮีโรในสายตาภรรยา

ยี่สิบหาปตอมาเมื่อผมมีประสบการณในศิลปะการตอสูบางแลววันหนึ่งผมมาสงภรรยาที่สนามบิน พอสงเสร็จผมก็รีบกลับบานโดยขับรถยอนศรในลานจอดรถ เปนเหตุใหรถที่วิ่งสวนมาเหยียบแบรกเสียงดังจนแสบแกวหู คนขับดาผม ผมขอโทษขอโพยเขา แตนั่นก็ไมชวยใหเขาหายโกรธได เขาใชรถกันทางออกของผมพรอมกับเดินมาตรงประตูดานคนขับแลวตอวาอยางดุเดือด

ผมกลาวคำขอโทษซ้ำ แตเขาก็ยังไมยอมลดลาวาศอกและบอกวาจะสอนบทเรียนใหผมรูสำนึก ผมออกจากรถโดยใชประตูดานผูโดยสาร รถจึงชวยกันเราสองคนไว แตเขาก็ยังเดินออมาหาผม ในวินาทีนั้นผมเตรียมตัวพรอมแลว แขนและมือที่แบบพรอมที่จะทำงาน ผมตัดสินใจในตอนนั้นวาจะไมเปนฝายลงมือกอนหากเขาไมเขามาใน “วง” ของผม แตโชคยังดีที่เขาอยูหางจากวงและจองผม

หน้า ๘

ตัดตอนจาก เรื่องชนะโดยการแพ้ หนังสือเซนในศิลปะการต่อสู้ แปลโดยวันทิพย์ สินสูงสุด

“ชนะรอยครั้งในรอยสนามรบ ก็ยังไมถือวาเปนผูชำนาญสูงสุด สยบศัตรูดวยการไมตองสู จึงเปนผูชำนาญสูงสุด”

ซุน จื้อ



“ผมบอกคุณแลววาผมขอโทษ”“ผมจะฉีกลิ้นคุณออกมาแลวยัดเขาไปในปาก”ผมถามอยางเบาๆวา “แลวคุณจะไดอะไรจากการทำเชนนั้น ผมอายุมากกวาคุณ

เกือบสองเทาผมเทียบคุณไมไดเลย”เขายังคงขยับตัวเขามาอีก ผมคอยๆขยับตัวเชนกันเพื่อใหเทาขวาเยื้องไปขางหนา

น้ำหนักลงที่ศูนย ผมมองเขาทั่วทั้งรางโดยไมโฟกัสจุดใดจุดหนึ่งโดยเฉพาะ จิตและกายตื่นตัวพรอมระวังทุกสวนของรางกายของเขา ทานี้เปนทาเตรียมพรอมแบบคลาสสิคซึ่งทำใหการเคลื่อนไหวทำไดฉับพลัน ใจสงบนิ่ง เปดและผอนคลาย มั่นใจในความสามารถที่จะจัดการกับสถานการณที่กำลังเกิดขึ้นได

“ผมเหยียบเบรกเต็มเหนี่ยวเพื่อไมใหชนคุณ” เขายังคงกาวราวอยางไมลดละ“เปนความผิดของผมเอง” ผมยอมรับ“เออ เอา โอเค “เขาพูดแลวเดินกลับไปที่รถแมผมพรอมที่จะตอบโตการจูโจมของเขาแตมันก็ไมจำเปนในเมื่อเขายังพอที่จะ

ยอมรับคำกลาวขออภัยจากผมไดในวินาทีสุดทาย ผมไดปลดชนวนความโกรธของเขาลงไดแลว ผมชนะโดยการแพ

เอ็ด พารกเกอรกลาววา “คนเราสูกันเพราะรูสึกไมมั่นคงปลอดภัย คนหนึ่งตองการพิสูจนวาตนเองดีกวาหรือแข็งแรงกวาอีกฝายหนึ่ง คนที่มั่นคงปลอดภัยในตัวเอง ไมจำเปนตองพิสูจนถึงสิ่งใดดวยกำลัง เขาผูนั้นจะเดินเลี่ยงการตอสูดวยความภาคภูมิใจและสงางาม เขาเปนคนที่เขมแข็งภายในโดยไมตองสำแดงฤทธิ์เดชภายนอก นี่คือนักสูที่แทจริง

ความมั่นใจแบบนี้ ในภาษาจีนใชคำวา “ไซ” ซึ่งหมายถึง “การอยูรวม” สิ่งนี้เปนผลพลอยไดจากความเชื่อมั่นในตนเองและความตระหนักอยางชัดเจนวาจะจัดการกับสถานการณอยางไร นักศิลปะการตอสูเชื่อในความสามารถของตนเองเมื่อเผชิญกับอันตรายที่อยูขางหนาเชนเดียวกับผูชำนาญในสาขาวิชาของตนเองก็ยอมจะมั่นใจในความสามารถในวิชานั้น

อยางไรก็ตาม การเปนคนมั่นใจในตนเอง ไมไดหมายถึงความกลาอยางบาบิ่น ในการออกราย โทรทัศน มีผูถามผมวาจะทำอยางไรถามีคนเอามีดมาจี้และขูใหสงกระเปาเงินไปให ผมตอบวา “ก็สงเงินไปใหเขาซิ”

อยางที่จิม เลา เคยกลาวไววา “บางครั้งคุณควรสู บางครั้งก็ควรเลี่ยง ไมมีนักศิลปะการตอสูตนใดที่จะยอมเสี่ยงชีวิตของตนกับกระเปาสตางคแนๆ”

หน้า ๙



เท้าไม่ได้มีไว้เตะสโมสรผูนำเยาวชนเพื่อการศึกษาและพัฒนาชุมชน

อำเภอปางมะผา จังหวัดแมฮองสอน วิสุทธิ ์เหล็กสมบูรณ์

จริงๆแลว ไอคิโด ก็ไมไดมีการใชเทาเตะนะครับ แตที่เขียนเรื่องนี้ เอามาจากชื่อหนังสือนิทานภาพเรื่อง “เทาไมไดมีไวเตะ” เปนหนังสือนิทานภาพ 1 ใน 108 เลมที่ไดรับการคัดสรรจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) วาเปนหนังสือดีสำหรับเด็กปฐมวัย ที่ผมอานแลวประทับใจเลมหนึ่ง ก็เลยนำมาฝาก

! เด็กเล็กวัยขวบถึงสามขวบมีพลังมากมาย กำลังชอบผจญภัย และสนใจสังคมที่กวาง

ขึ้นกวาในบาน แตเด็กยังควบคุมรางกายและอารมณตัวเองไมคอยได บางครั้งก็เด็กจะหงุดหงิด

ทะเลาะปงปง เตะตอยคนอื่นอุตลุด ผูใหญจึงตองชวยใหเขาเขาใจวาการทำรายผูอื่นเปนสิ่งไมดี

เราเตะเขาเขาก็เจ็บ เขาเตะเราเราก็เจ็บ เทาไมไดมีไวเตะใคร

! “เทาไมไดมีไวเตะ” เปนหนังสือนิทานภาพสองภาษา (ไทย-อังกฤษ) จากเรื่อง Feet

are Not for Kicking (สหรัฐอเมริกา) แตงโดย อลิซาเบท เวอรดิก แปลโดยนานกฮูก เหมาะกับ

เด็กอายุ 1-3 ขวบ หนังสือตองการจะบอกเด็กๆวา การใชความรุนแรง เปนสิ่งที่ไมดี พรอมกับ

แนะนำใหใชเทาในกิจกรรมที่สรางสรรค ไมวาจะเปน การเดิน ว่ิง ยืน กระโดด หรือใชเลนปน

ปายตางๆนาน ถาอยากใชเทาเตะ มีอะไรใหเตะตั้งมากมาย เชน เตะลูกบอลก็ได เตะไบไมที่รวง

บนพ้ืนก็ได เทาไมไดมีไวเตะใคร เพราะจะทำใหคนอื่นเจ็บ และเดือดรอนตามมา สอนใหเด็ก

รูจักควบคุมอารมณ ยับย้ังชั่งใจผานการเรียนรูจากหนังสือนิทาน



หน้า ๑๐

! ในการฝกไอคิโด เราสอนวาความ

รุนแรงเปนสิ่งไมดี ในหนังสือเลมนี้ก็สอนไว

เชนกัน แตเด็กเล็กอานคนเดียวก็คงยากจะ

เขาใจ ตองอาศัยผูใหญอุมมานั่งตัก ชวนเด็ก

ฟงไปอานไปทีละหนาๆ เปนการปลูกฝงสันติ

วัฒนธรรมตั้งแตเล็กไดเปนอยางดี

! นาดีใจที ่ปจจุบันบานเรามีหนังสือ

นิทานที่สอนเรื่องสันติวัฒนธรรมมากขึ้น ผม

คิดวามีนิทานภาพอยางนี้อยูหลายเลมตาม

รานหนังสือและหองสมุดตางๆ พอแม ผูใหญ

ตองไปเลือกดูกันเอง หรือจะพาเจาตัวเล็กไปเลือกดวยก็ย่ิงดี แตจะใหไดผลผูใหญตองแบงเวลา

อานนิทานเหลานี ้ใหเด็กๆฟงซ้ำๆ บอยๆ สม่ำเสมอดวยครับ

หน้า ๑๑



สุภาษิตโกะกับขาพเจา

(๙) โดย Nounours’ Mom

! คนที่มีไหวพริบมักจะคาดการณไดลวงหนา สวนคนที่เขลากวา ยังไมทราบแมสาเหตุแหงผลนั้นดวยซ้ำไป ดังนั้น การรูเขารูเรา รูสถานการณ รูสมรภูมิ ก็ยอมมีโอกาสสมหวังไปแลวครึ่งทาง ยิ่งรูถึงความเหมาะสมของจังหวะ เวลา และโอกาส ก็ยอมประสบความสำเร็จไดอยางแนนอน! การเดินหมากแตละเม็ดบนกระดาน ตองเดินอยางละมัดระวังอยางมีสติ เพราะหนึ่งหมากคือหนึ่งโอกาส หนึ่งหมากคือหนึ่งลมหายใจ หนึ่งการเคลื่อนไหวของหมากบนกระดานในแตละครั้ง สามารถสงผลสะเทือนตอสถานการณโดยรวมทั้งหมดบนกระดาน การพบความพลิกผันเกิดขึ้นไดทุกการเคลื่อนไหว ไมใชเพียงการเคลื่อนไหวบนกระดานและสภาวะแวดลอมเทานั้น แตรวมไปถึงแมการกระเพื่อมของการหายใจของตัวเราเองดวย

!

“ขาพเจาเปนเพียงผูเริ่มฝกหัดเลนโกะเทานั้น และยังโงเขลาที่จะเขาใจแกนแทของโกะอยางลึกซึ้ง แตถาเปนจิตวิญญาณของไอคิโดแลว ขาพเจาไมปฏิเสธเลยวามันเปนธรรมชาติและชีวิตของขาพเจาไปแลว

จากหนังสือ โกะ อัจฉริยะเกมแหงพิภพ โดย วันชัย ประชาเรืองวิทย ที่ขาพเจาไดรับมาจากเพื่อนผูหนึ่ง ทำใหขาพเจาพบสุภาษิตโกะบางขอที่จุดประกาย

ความคิดใหขาพเจาไดเขียนบทความนี้ขึ้นมาเพื่อเผยแพรสุภาษิตโกะที่ขาพเจาเห็นวาสอดคลองกับหลักไอคิโดที่ขาพเจายึดถือเปนแนวทางในการใชชีวิตอยางสงบสุขตามความเขาใจของขาพเจา โดยมิไดยึดติดวาผูใดจะตองเห็นดวย”

“ความสามารถทัดเทียมผูมีไหวพริบยอมไดเปรียบ”

หน้า ๑๒



! ดังนั้น เราจึงไมสามารถรูความเปนไปทั้งหมดที่จะเกิดขึ้นบนกระดานไดโดยสมบูรณ ไมวาจะเกิดผลตามมาเชนใด เราพึงยอมรับใหได พึงปรับตัวใหยอมรับความผกผันเหลานี้ใหเต็มที่ที่สุด และพึงรำลึกวาผลแหงชัยชนะ เปนเพียงผลพลอยไดที่เกิดจากการรับมือกับความแปรผันตางๆที่ผานเขามาไดอยางสมบูรณแบบเทานั้น

การเลนหมากกระดานโกะ มีการแบงเปนฝายหมากดำ หมากขาว แตละฝายมีเม็ดหมากที่มีสถานภาพเทากันฝายละ ๑๘๐ เม็ด หมากแตละสีหนาตาและสถานะภาพเหมือนๆกัน ดังนั้นสภาวะการเดินหมากทั้งหมดจึงขึ้นอยูกับผูเลนที่เปรียบเหมือนจอมทัพของฝายหมากดำและฝายหมากขาว ที่มีขุนศึกฝายละ ๑๘๐

เม็ดที่มีศักยภาพทัดเทียมกัน ผูเลนจึงตองควบคุมสภาวะของตนใหดี มิใหยึดติดอยูในมายาคติเกี่ยวกับอำนาจ ลาภ ยศ และคำเยินยอที่เกิดขึ้นบนกระดาน การวางหมากโดยพิจารณาถึงผลที่จะเกิดขึ้นตามมาอยางถวนถี่ ก็จะเปนอีกชองทางหนึ่งที่นำไปสูเปาหมายที่กำหนดไว

! ยิ่งรูเกี่ยวกับผูที่ประมือดวยไดมากเทาไหรก็ยิ่งดี ไมวาจะเปนการประมือแบบตัวตอตัว(หมากตอหมาก) หรือแบบจูโจมพรอมกันทีละหลายๆคน (หลายๆจุดบนกระดาน) การรูหรือเขาใจฝายตรงขามเปนอยางดี ก็จะทำใหเราสามารถอานใจเขาออกวาเขาจะทำสิ่งใดตอไป และจะทำใหเราสามารถรับมือเขาและเขาควบคุมสถานการณไดโดยงายอยางละมุนละมอม และยังสามารถปดชองทางที่เขาจะเขามาควบคุมเรา การตอสูจะไรคาหากเราปลอยใหทุกอยางเปนไปตามโชคชะตา

หน้า ๑๓



การจะควบคุมผูอื่นได เราตองควบคุมจิตใจของเราใหไดกอน เราตองควบคุมตัวเองใหกระทำใดๆ หรือเคลื่อนไหวโดยปราศจากความคาดหวัง ตองกระทำหรือเคลี่อนไหวไปอยางลื่นไหลเปนธรรมชาติ ใหประสานกลมกลืนตามทิศทางการเคลื่อนไหวของฝายตรงขามไปอยางตอเนื่อง จนสัมผัสไดถึงปฏิกิริยาหรือเจตนาของอีกฝายหนึ่งไดจนพบจุดออนของเขา แลวเราก็จะสามารถเขาควบคุมเขาไดโดยที่เรายังคงสามารถรักษาความสมดุลของเราใหยังอยูในจุดที่ยังไดเปรียบอยู

! ในทางเทคนิคไอคิโด นอกจากการควบคุมฝายหนึ่งใหยอมจำนนแลว ยังตองใสใจเขาดวย เราจะไมตอตานหรือฝนแรงเขา แตเรามักจะเคลื่อนไหวใหกลมกลืนไปกับการเคลื่อนไหวของผูโจมตีจนถึงสภาวะที่เหมาะสม จึงคอยชักนำใหเขาเปลี่ยนทิศทางการเคลื่อนไหวคลอยตามเราโดยปราศจากการตอตาน เชนการรับมือกับการโจมตีดวยการโจมตีลงกลางศีรษะ(Shomen Uchi) เมื่อผูโจมตี (Uke) ใชมือฟนลงมาโดยมีทิศทางแรงจากบนลงลาง เราสามารถคลอยตามแรงที่ฟนลงมาของเขาที่เริ่มแผวลง โดยใชเทคนิค Irimi Nage โดยการเคลื่อนที่สัมพันธกับผูโจมตี (Uke) แลวเขาควบคุมความสมดุลของเขาโดยนำแรงที่แผวลงของเขาขึ้นบน แลวเมื่อเขาเริ่มคลอยตามก็เปลี่ยนทิศทางแรงอยางกลมกลืนจากบนลงลางดวยการใชแขนเรากดคางที่เชิดอยูของฝายตรงขามลงไปอยางนุมนวล



The Art of Peace # ๔๙ เขียนโดย Morihei Ueshiba แปลโดย John Stevens

The heart of a human being is no different from the soul of heaven and earth. In your practice always keep in your thoughts the interaction of heaven and earth, water and Fire, yin and yang.

ติดต่อ Nounours’ Mom ได้ที ่ <http://NounoursMom.hi5.com>

หน้า ๑๕

John Stevens ไดรวบรวมเอา Doka หรือบทกวีขนาดสั้นของปรมาจารยไวในหนังสือ The Art of Peace ตอมา William McLuskie ไดนำมาลงเผยแพรที่เวบไซต http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/

! หรือการใชเทคนิค Tenchi Nage ที่เปนตัวอยางที่ดีอีกเทคนิคในการเอาชนะดวยการใชไหวพริบ เมื่อผูโจมตี (Uke) ใชการเขาโจมตีแบบ Ryote Dori การใชสองมือจับมือทั้งสองขางของเรา เมื่อผูโจมตี (Uke)เริ่มดึงมือเราเขาไปหาตัวเอง เราก็เคลื่อนที่ตามแรงไป และเพิ่มแรงของเราเสริมเขาไปอีก ก็จะทำใหเราเขาควบคุมหรือทำใหคูตอสูยอมจำนนตอเราไดโดยงายอยางมีประสิทธิภาพ หรือถาคูตอสูใชการโจมตีแบบ Tsuki การชกตรง เราก็ยิ่งจะควบคุมเขาอยางมีประสิทธิภาพมากขึ้นถาเราไมไปขัดขวางทิศทางการเขามาของเขา เราตองเชิญเขาเขามาแลวปลอยใหเขาไปตามทิศทางที่เขาพุงไปดวยการใชการเคลื่อนที่แบบ Tenkan การหมุนตัว ๑๘๐ องศา

! ทั้งนี้ทั้งนั้น การฝกฝนอยางสม่ำเสมอเทานั้น ที่จะทำใหเราสามารถใชเทคนิคเหลานี้ไดอยางเปนธรรมชาติไดทันทีอยางลื่นไหลทันการณ โดยไมตองเกิดภาวะชะงักงันเมื่ออยูในสถานการณที่ถูกโจมตี

ภาพจาก http://www.playjapanese.ob.tc/phung14.htmlและ http://studio-marino.deviantart.com/art/Tenchi-Nage-104149817? q=favby%3Aroyk-atalan%2F3784521&qo=20



http://NounoursMom.hi5.com/

http://NounoursMom.hi5.com/

http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/01.html

http://omlc.ogi.edu/aikido/talk/osensei/artofpeace/01.html

http://www.playjapanese.ob.tc/phung14.html

http://www.playjapanese.ob.tc/phung14.html

http://studio-marino.deviantart.com/art/Tenchi-Nage-104149817?q=favby%3Aroykatalan%2F3784521&qo=20




ปุจฉา! ! ขอเรียนถามวา อาจารยเริ่มฝกฝนไอคิโดตั้งแตเมื่อไรวิสัชนา!! ผมเขาเปนสมาชิกของฮมบุโดโจ (Hombu Dojo) เมื่ออายุแปดขวบ เปนปที่ ๒ ของการ

เรียนในชั้นประถมศึกษา ในขณะนั้นชั้นเรียนสำหรับเด็ก ณ ฮมบุโดโจ ยังไมไดถูกจัดตั้งขึ้น ผมตองเรียนกับสมาชิกที่เปนผูใหญ คุณพอของผมเกรงวาผมจะเปนภาระใหกับผูฝกผูใหญในสถานฝก ดั้งนั้นหนึ่งปกอนหนาเริ่มฝก คุณพอก็เลยรื้อหองขนาด ๘ เสื่อ เพื่อใชเปนโดโจ และสอนผมเกี่ยวกับเทคนิคเบื้องตนของศิลปะไอคิโดที่บาน อิกเกียว วาซา (Ikkyo Waza), ชิโฮนาเงะ (Shihonage) เราสองคนฝกซอมกันอยูที่บาน เปนปกอนที่ผมจะไดฝกซอมที่ฮมบุโดโจ ความทรงจำเกี่ยวกับการฝกที่บานระหวางผมและคุณพอยังคงกระจางชัด ถึงแมผมจะไมแนใจวาจะเรียกการฝกซอมนั่นวาการฝกไดหรือไมก็ตามที

! ! แมผมจะไดเขาเปนสมาชิกของฮมบุโดโจแลว แตผมก็ยังเล็กมาก ผมรูสึกวาผมไปที่โดโจเพื่อวิ่งเลนเสียมากกวา อยางไรก็ตามผมก็สามารถพูดไดวา วันเวลาแหงการฝกศิลปะไอคิโดของผมเริ่มเมื่อตอนผมอายุ ๘ ขวบ

วากันวาอันสุราเมรัย ไมวาจะเปนชนิดไหน ๆ ยิ่งใชระยะบมนานเพียงใด ก็ยิ่งจะมีรสชาติที่หวาน นุม กลมกลอมลิ้นยิ่งขึ้น จากประสบการณการอานของซือเป เห็นวาศิลปะไอคิโดก็เชนกัน นักไอคิโดที่เชี่ยวชาญศิลปะนี้ กลาวคือเลนไดพลิ้วไหว และนุมนวล ยอมตองผานการฝกฝนและขัดเกลาเปนเวลานาน อาจารยฮายาโตะ โอซาวะ (Hayato Osawa) ซึ่งเปนนักไอคิโดสายสูง (๗ ดั้ง) ทานหนึ่งของโลกก็เชนกัน ไดผานการหลอหลอมศิลปะชนิดมาตั้งแตเด็ก ซือเปไดรับคำขอรอง (แกมบังคับ) จากบรรณาธิการสาวสวย แหงจุลสารไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม ในการแปลบทสัมภาษณของอาจารยฮายาโตะ ซึ่งถูกสัมภาษณโดย อาจารยเดวิด ฮาวพริน (David Halprin) นักไอคิโดระดับ ๖ ดั้ง และอาจารยวอลเทอร วาน เอิน (Walter Van Enck) นักไอคิโดระดับ ๔ ดั้ง จากการเขาคายฤดูรอนฉลองการครบรอบ ๔๐ ปของศิลปะไอคิโดสายไอคิไก แหงเมืองนิวยอรก ณ

มหาวิทยาลัยคอลเกต (Colgate University) เมืองแฮมมิลตัน (Hamilton) ในการแปลซือเปขอใชคำ “ปุจฉา” แทนผูสัมภาษณ และคำ “วิสัชนา” แทนผูถูกสัมภาษณครับ

โดย ซือเป๋

หน้า ๑๖



สัมภาษณอาจารย ฮายาโตะ โอซาวะ

ปุจฉา! ! ในเวลานั้น มีเซนเซทานไหนที่ทำใหอาจารยรูสึกประทับใจบางไหมครับวิสัชนา!! ตอนเริ่มตนอายุ ๘ ขวบนั้น มันเหมือนกับวาผมไปที่โดโจเพียงเพราะความสนุกเทานั้น ผมไม

ไดมีเปาหมายที่ชัดเจนเกี่ยวกับการฝก และผมก็ไมไดเขาใจสิ่งที่อาจารยทั้งหลายสั่งสอนมากนัก ผมคิดวา เพราะวาคุณพอของผมเปนอาจารยสอนศิลปะไอคิโดที่นั่น ทำใหบรรดารุนพี่ทั้งหลายดูแลและเอาใจใสตอผมเปนอยางดี ผมมีความทรงจำที่ดีมากมายเกี่ยวกับการฝกกับรุนพี่เหลานั้น และประทับใจผมมาถึงทกวันนี้

ปุจฉา, , อะไรที่เปนแรงผลักดันทำใหอาจารยหันมาใสใจกับศิลปะไอคิโดมากขึ้น ในชวงวัยรุนครับวิสัชนา!! ผมเริ่มฝกอยางเอาจริงเอาจังมากขึ้น ในชวงการเรียนระดับอุดมศึกษา ผมตองการชีวิตที่

สามารถฝกซอมศิลปะไอคิโดไดทุกวัน ผมตองตัดสินใจเลือกสิ่งที่ดีที่สุดที่จะตอบสนองตอความตองการของผม ในตอนนั้นผมมีทางเลือกระหวางทำงานประจำและหาเวลามาฝกซอม ซึ่งมักไมคอยเปนเวลา และอีกทางเลือกหนึ่งคือการเปนผูฝกสอนที่ฮมบุโดโจ ในความตั้งใจแรกของผมนั้น เพียงเพราะตองการการฝกซอมอยางสม่ำเสมอ ผมจึงไมไดคิดถึงการเปนนักไอคิโดในระดับมืออาชีพ หรือมีชีวิตดวยการสอนศิลปะไอคิโด พึ่งจะเมื่อไมนานมานี้เทานั้นที่ผมตระหนักวานี่คืออาชีพของผม

! ! ผมคอย ๆ ตระหนักวา ผมเปนนักไอคิโดอาชีพ และผมมีภาระที่ตองนำพานักเรียนของผม เพราะวาผมคือครู ปจจุบันนี้เมื่อผมมีอายุสูงขึ้น ก็เริ่มรูสึกถึงภาระที่มากขึ้นกวาเดิมในการทำสิ่งที่เหมาะสมและเปนผูสอนที่ดี ในขณะเดียวกัน คงพูดไดวา นักเรียนของผมเปนผูที่ทำใหผมมีความรูสึกนี้ มากกวาที่ผมจะรูสึกเอง

ภาพจาก http://wazajournal.com

/latest.html/page/28

หน้า ๑๗



http://wazajournal.com/latest.html/page/28

http://wazajournal.com/latest.html/page/28

ปุจฉา! ! กอนหนาที่อาจารยจะมีตารางสอนที่ฮมบุโดโจ คุณพอของอาจารย ไดมอบหมายใหอาจารยไปสอนหรือดูแลที่สถานฝกอื่นหรือไมครับ

วิสัชนา!! คุณไมมีอะไรใหทำมากนักหรอก ในชวงเริ่มแรกของการรวมเปนผูสอนของฮมบุโดโจ เมื่อมีคำขอมาถึง ผูสอนอาวุโส จะมอบหมายใหใครก็ตามที่สะดวกในเวลานั้นไปสอนตามโดโจตางๆ

ปุจฉา! ! อาจารยครับ พวกเราเคยไดยินเรื่องเลาวาคุณพอของอาจารย ใหอาจารยไปสอนที่โดโจผูหญิงลวน ใชหรือไมครับวาทานไดสรางโอกาสนี้ขึ้นมาใหอาจารยจะไดพบกับสาวๆสวยๆ

วิสัชนา!! (หัวเราะอยางหนัก) นั่นเปนแคเรื่องลอกันเลนเทานั้น แตสถานฝกที่คุณวามานั้นมีอยูจริง แตเปนโดโจสวนบุคคลในเมืองโตเกียว มันเริ่มตนดวยการเปนสถานฝกสำหรับเด็ก ๆ และเมื่อบรรดาคุณแมมารวมฝกดวย พวกเธอก็บริหารจัดการโดโจไปดวย ในตอนนั้น ผมยังอายุนอย และมีความรูสึกกระตือรือรนในการฝกอยางมาก ในตอนแรกผมรูสึกทอแทมากจากการที่ตองมาดูแลการฝกของเด็ก ๆ และบรรดาคุณแมทั้งหลายก็รางกายไมสมบูรณพอที่จะฝกไอคิโดอยางจริงจัง

! ! ผูฝกสอนของสถานฝกนั้นเกิดปญหาทางดานสุขภาพ ผมจึงตองรับหนาที่แทน โดโจที่นั่นขนาด 12 คูณ 12 ฟุต เปนหองที่มีขนาดเล็กมากๆ โดยเฉพาะสำหรับเด็กๆ 80 คน เด็กๆเหลานั้นขยันและมีความกระตือรือรนมาก ผมตองยอมรับเลยวาผูสอนคนกอนไดฝกฝนพวกเขาอยางดีจริงๆ ผมไดเรียนรูเรื่องสำคัญจากพวกเขา เด็ก ๆ เหลานั้นไดทำใหผมเห็นถึงคุณคาของสิ่งที่ผมควรทำ ผมตระหนักวา ผมตองเพิ่มความจริงจังและความรับผิดชอบในฐานะผูสอนมากขึ้น

ปุจฉา! ! อาจารยเดินทางมาประเทศอเมริกาครั้งแรกเมื่อป พ.ศ. 2527วิสัชนา!! ใช ถึงตอนนี้ก็ประมาณ 20 กวาปแลว ตอนนั้นเปนงานครบรอบ 20 ปของอาจารย ยามาดะ ผมยังอยูระดับ 3 ดั้ง เปนชิโดอิน (Shidoin) ผมมาพรอมกับเจาสำนัก คิชโชมารุ ในฐานะโอโตโมะและอูเกะ ไมไดมาเพื่อรวมสอน

ปุจฉา! ! แตอาจารยไดสอนในชั่วโมงสุดทายของการสัมมนาดวยวิสัชนา!! อาจารยยามาดะ, อาจารยโทเฮ, อาจารยชิบะ และอาจารยคาไน ลวนเปนรุนพี่ของผม พวกเขา

สอนในการสัมมนาครั้งนั้น ผมคิดวา อาจารยยามาดะคงเปนคนกลาววา “ทำไมไมลองใหเด็กหนุมฮายาโตะ สอนในชั้นบาง” ซึ่งทานเจาสำนักก็ตอบกลับไปวา คงเปนโอกาสอันดีของฮายาโตะจะไดทำการสอนที่ดีที่สุดในงานสัมมนาของอาจารยยามาดะ

! และนั่นถือเปนประสบการณแรกสำหรับผมในการสอนในงานสัมมนาที่ใหญๆอยางนี้

ภาพจ

าก h

ttp://

ww

w.ai

kido

-cas

tres-

lam

bert.

fr/pr

atiq

ue.h

tml



http://www.aikido-castres-lambert.fr/pratique.html

http://www.aikido-castres-lambert.fr/pratique.html

ปุจฉา, , อาจารยเห็นวิวัฒนาการของไอคิโดในชวงยี่สิบปที่ผานมาอยางไรบางครับวิสัชนา!! มันยากที่จะอธิบายดวยตัวอยางที่เปนรูปธรรม ถาจะใหพูดโดยทั่วไป ผมวาไอคิโดเริ่มเปนที่

นิยมชมชอบมากขึ้น มีคนสนใจฝกมากขึ้น บางคนก็ฝกในรูปแบบที่ตางออกไป มันเปนการดีที่ไอคิโดกลายเปนที่ชื่นชอบของผูคน แตผมก็สงสัยวาเมื่อไหรหนอที่ไอคิโดจะหยุดเติบโตขึ้น

! ! มีการตีความเกี่ยวกับไอคิโดที่แตกตางกันมากมายในปจจุบัน แมกระทั่งจากตัวผม อยางไรก็ตามผมคอนขางกังวลวาการเจริญเติบโตของไอคิโดจะใหผลที่ตางไปจากความตั้งใจดั้งเดิมของไอคิโด ผมคิดวาเปนหนาที่ของผูสอนไอคิโดในการสนับสนุนและสงวนไวซึ่งความดั้งเดิมของมัน

! ! ทั้งอาจารยคาไนย และ อาจารย อาคิระ โทเฮ ตางเรียนรูศิลปะไอคิโดจากปรมาจารยโดยตรง การที่ทานทั้งสองไดจากไปแลว ทำใหเราสูญเสียบุคลากรสำคัญไป ผมคิดวาเราตองหันมามองหลักพื้นฐานของไอคิโดจากบรรดารุนพี่ของเรา เราจำเปนตองพยายามอยางหนัก ในการรักษาสิ่งสำคัญเหลานั้น เราไมสามารถฝกซอมโดยอาศัยความชอบของเราเทานั้นได! ผมพยายามที่จะประเมินตัวเองในทุกขณะ เพื่อใหทำในสิ่งที่ถูกตอง สอนในสิ่งที่เหมาะสม มันเปนสิ่งที่สำคัญมากในการรักษาจิตวิญญาณดั้งเดิมของไอคิโดไว แลวเราจะทราบไดอยางไรวาผูสอนของเรา สอนจิตวิญญาณดั้งเดิมหรือไม แทนที่การสอนและฝกซอมไอคิโดในลักษณะความชอบสวนตนแลว ผมคิดวา เปนสิ่งจำเปนและสำคัญมากในการยอนกลับไปมองวาแทจริงแลวไอคิโดคืออะไร ! มันเปนการสงผานความรูสึกจากรุนหนึ่งไปสูอีกรุนหนึ่ง

ปุจฉา! ! พวกเราไดเรียนรูไอคิโดซึ่งแตกตางจากสิ่งที่พวกเราคิดวามันเปนเมื่อตอนเริ่มฝก ตอนนี้เราเรียนรูมันจากการฝกฝน เปนระยะเวลานาน และการสนทนากับผูสอนรวมทั้งสิ่งที่ไดยินมา สิ่งเหลานั้นไดเปลี่ยนแปลงมุมมองและแนวคิดของพวกเราเกี่ยวกับไอคิโดซึ่งพวกเรามีตั้งแตเริ่มแรก

วิสัชนา,, พูดจากประสบการณของผม เมื่อเราถูกสอนและเปนฝายรับเทคนิคจากผูสอน (Ukemi) ของเรา เราจะสัมผัสความรูสึกไดผานตัวเรา เราสามารถเรียนรูมันไดจากความรูสึกของตัวเอง การเรียนรูไมสามารถรูไดดวยการมองอยางเดียวเทานั้น คุณสัมผัสมันได หากปราศจากโอกาสเชนนี้แลว คุณจะทำไดแคมองเห็นและเฝามองผูสอนเทานั้น แตความรูสึกจริงในการฝกซอมมันแตกตางออกไป

! ! บางทีแลวเพื่อจะใหไดเรียนรูหรือเขาใจสิ่งที่อาจารยของเรากำลังสอนเราซึ่งเปนสิ่งที่สำคัญมากนั้น เราจะไมสามารถเห็นอยางเปนรูปรางได ดังนั้นเราจึงตองใชการสัมผัสแทน

ภาพจ

าก h

ttp://

ww

w.ev

anst

onai

kido

cent

er.c

om/g

alle

ry.h

tml

อาจารย อาคิระ โทเฮMidwest Aikido Center



http://www.evanstonaikidocenter.com/gallery.html

http://www.evanstonaikidocenter.com/gallery.html

! ! สมมติวา คุณฝกซอมมานานกวานักเรียนคนอื่น ประสบการณการซอมจะทำใหคุณเขาใจบางแงมุมของอาจารยมากกวานักเรียนคนอื่น แลวก็จะเริ่มรูสึกถึงแงมุมอื่นๆ ตามมา ทั้งบรรยากาศการสอน, การใชเทคนิค, การใชแรง ซึ่งสิ่งเหลานี้บางครั้งไมสามารถอธิบายออกมาเปนคำพูดใหเขาใจงายได การจะใหเขาถึงและสัมผัสถึงสิ่งเหลานี้ได ตองเริ่มจากการถูกใชเทคนิค คุณเรียนรูผานรางกายของคุณเอง ผมคิดวา มันเปนจุดเริ่มตนของการเขาใจ

! ! ผมจะมองยอนกลับตลอดเวลา ผมจะมองสิ่งอื่นนอกเหนือจากเทคนิคดวย ผมจะเฝาสงสัยวาผมควรทำอะไร ผมมีคำถามใหตัวเองตลอดเวลา เกี่ยวกับศิลปะไอคิโด, ชุมชนไอคิโด และการใชไอคิโดในชีวิตประจำวัน ผมเฝามองและเฝาถามวาผมไดทำในสิ่งที่ถูกตองหรือไม

ปุจฉา! ! อาจารยครับ ตอนที่คุณพอของทานมาที่นี่ พวกเรารูสึกประทับใจการสอนเปนอยางมาก ทานเคยใชเทคนิคกับอาจารยยามาดะ และอาจารยคาไนย ในตอนนั้นทานวา “ผมทำเชนนี้ได ก็เพราะพวกเขาเหมือนลูกของผม” อาจารยคาไนยเคยบอกผมวา ตอนที่ทานเริ่มฝกใหมนั้น เปนอาจารย

โอซาวา ที่คอยดุดาเวลาที่ทานทำตัวไมดี และดูเหมือนวาอาจารยคาไนยจะมีปญหาคอนขางบอยวิสัชนา! (หัวเราะอยางหนัก) แตอาจารยคาไนยไมไดสรางปญหาใหญมากนัก (หัวเราะอีกครั้ง)

ปุจฉา!! อาจารยครับ คุณพอของทานและเจาสำนักคิชโชมารุ เปนเหมือนคูหูและทำกันรวมกันมานานมาก อาจารยจะพอบอกไดไหม

ครับวาทานทั้งสองมีความสัมพันธกันลักษณะหน ใครทำอะไร และทานทั้งสองรวมกันไดอยางไร

วิสัชนา! คุณพอของผมมีอายุเยอะกวาเจาสำนักถึง 10 ป มันเปนความสัมพันธตามลำดับชั้นระหวางคุณพอของผมและตำแหนงเจาสำนัก พูดทางเทคนิค เจาสำนักคือหัวหนาของชุมชนไอคิโด ทุกโดโจในเครือไอคิไก หัวหนาผูฝกสอนดูแลงานของโดโจฮมบุ และ งานในสวนธุรการและการสอน แตกตางจากการดูแลโครงสรางขององคกร คุณพอของผมชวยดูและสนับสนุนใหงานของเจาสำนักและทำใหทุกอยางงายขึ้นสำหรับทาน ณ ฮมบุโดโจ โดยมีแนวคิดเพื่อความเติบโตของชุมชน

หน้า ๒๐

อาจารย คิสะบุโระ โอซาวะคุณพอของฮายาโตะ โอซาวะเซนเซ

ภาพจ

ากht

tp://

ww

w.ai

kido

jour

nal

com

/arti

cle?

artic

leID

=521

ภาพจ

าก h

ttp://

ww

w.ai

kido

web

.it/p

ublic

/ in

dex.

php?

Inte

rvis

te:K

isab

uro_

Osa

wa



http://www.aikidojournal.com/article?articleID=521




http://www.aikidoweb.it/public/index.php?Interviste:Kisaburo_Osawa




ปุจฉา! ! ไอคิโดมาจากประเทศญี่ปุน และอาจารยของเราสวนมากเปนคนญี่ปุน แตวันหนึ่งขางหนาในประเทศอเมริกา ผูสอนคงจะกลายเปนชาวอเมริกัน สวนหนึ่งของความสนุกในไอคิโดคือความเปนญี่ปุน ดังนั้นพวกเราจึงพยายามเขาใจและเขาถึง แตมันยากเหลือเกิน ผมสงสัยวาอาจารยทำไดอยางไรในการดูแลชุมชนไอคิโดซึ่งแตกตางกันทางดานวัฒนธรรม วิสัชนา,, จริงอยูที่ศิลปะนี้เริ่มตนที่ประเทศญี่ปุน แตวาผมสามารถประยุกตใหเขากับประเทศญี่ปุนในปจจุบัน ปรมาจารยไดรังสรรคศิลปะไอคิโดขึ้นมาจากใจ แตเวลาไดผานไป ไอคิโดไดมีการพัฒนาและเราไมไดใชวิธีเดิมแบบในอดีต เปนความทายทายในหมูผูสอนชาวญี่ปุนที่วาอะไรคือสิ่งสำคัญที่เราตองรักษาเพื่อถายทอดไปยังรุนตอไป

! ! ผูสอนชาวญี่ปุนกำลังพยายามในการสรางสะพานเพื่อเชื่อมตอวัฒนธรรมโดยรักษารากฐานเดิมของไอคิโดไว แมประเทศอเมริกาจะเปนประเทศที่แตกตาง แตธรรมชาติของการฟนฝาก็เหมือนกัน เราไดรวมกันคิดและหาทางออกใหสถานการณเหลานี้ แตในที่สุด สวนที่สำคัญก็คือการรับรูของบุคคล การชวยเหลือกัน และความรับผิดชอบ ผมคิดวาเปนสิ่งที่สำคัญในการรวมกันคิดหาวิธีรักษาสิ่งสำคัญของรุนกอน ๆ โดยหาวิธีการที่เหมาะสมในการประยุกตใชในวัฒนธรรมที่ตางไป มันคือการตอสูประเภทหนึ่ง คุณไดแตหวังวาคุณจะทำอยางเต็มที่และดีที่สุดเทานั้น

บทความแปลจากhttp://www.aikidojournal.com/blog/2009/01/29/an-interview-with- hayato-osawa-7th-dan-by-david-halprin-and-walter-van-enck/

ภาพจาก http://www.advdojo.org/osawasensei.html

ภาพจาก http://aikitalia.blogspot.com/



หน้า ๒๑

http://www.aikidojournal.com/blog/2009/01/29/an-interview-with-hayato-osawa-7th-dan-by-david-halprin-and-walter-van-enck/




http://www.advdojo.org/osawasensei.html

http://www.advdojo.org/osawasensei.html

http://aikitalia.blogspot.com

http://aikitalia.blogspot.com

วันนี้เปนอีกครั้งหนึ่งที่ผมไดเดินทางมาที่เมือง Auckland ซึ่งตั้งอยูทางเกาะเหนือของประเทศนิวซีแลนด และสำหรับเที่ยวบินนี้พวกเราทั้งหมดจะมีเวลาอยูที่เมืองนี้ 3 วัน ดังนั้นลูกเรือที่เดินทางมาในเที่ยวบินนี้สวนใหญมักจะวางแผนเชารถเพื่อขับเที่ยวตามแหลงทองเที่ยวตางๆ ซึ่งเรียงรายใหนักทองเที่ยวไดยลโฉม ตั้งแตเกาะเหนือไลยาวมาจนถึงเกาะใต

แตสำหรับผมแลวผมไดวางแผนที่จะใชเวลาในชวงนี้เขารวมฝกซอมไอคิโด ตามโดโจตางๆ ที่ตั้งอยูไมไกลจากโรงแรมที่ผมพัก แตเปนที่นาเสียดายวาโดโจที่ผมเคยซอมในครั้งกอน (ที่ผมไดเคยเขียนเลาประสบการณความประทับใจไวในฉบับกอนหนานี้) ไดเปลี่ยนตารางการซอมใหมซึ่งไมมีวันฝกซอมในชวงสามวันพักผอนของผมเลย ผมจึงตองทำการบานอีกครั้งเพื่อหาสถานที่ฝกแหงใหม โดโจสวนใหญอยูไกลออกไปคอนขางมากและมักจะมีชั้นเรียนเพียงไมกี่ครั้งตอสัปดาห แตโชคยังเขาขางผม

หน้า ๒๒

สิ่งสำคัญที่มักถูกหลงลืม



มีโดโจแหงหนึ่งที่มีชั้นเรียนใหผมสามารถเขารวมฝกซอมได ผมจึงสงอีเมลลติดตอขอรวมเขาฝกซอมกับโดโจแหงนี ้ โดโจอยูหางจากโรงแรมประมาณ 2 กิโลเมตรกวาๆ และผมมเองก็เคยมาเปนครั้งแรก จึงเดินหลงไปซะไกล กวาจะไปถึงก็เลยเวลาซอมมาเกือบครึ่งชั่วโมงแลว โดยสวนมากแลว โดโจที่นิวซีแลนดมักจะซอมกันแคชั่วโมงเดียว แตโชคดีมากที่โดโจนี้ซอมครั้งละชั่วโมงครึ่ง

U โดโจนี้ ตั้งอยูในอาคารศูนยกิจกรรมแหงหนึ่ง ซึ่งหองที่ใชในการฝกซอมนั้น ก็ตองมีการปูเบาะและเก็บเบาะเองไมตางกับ CMU dojo ของเรา โดโจแหงนี้ นำฝกโดยอาจารย ไมค แอชเวล (Mike Ashwell) สายดำขั้นที่ 5 ซึ่งชั้นเรียนในวันนี้มีนักเรียนทั้งหมด 3 คน รวมอาจารยเองแลวก็มีแค 4 คน ดูไมคอยคึกคักเทาไหรนัก เมื่อผมกาวเขาสูเบาะ อาจารยใหผมจับคูกับนักเรียนสายน้ำตาลซึ่งวันนี้เปนนักเรียนที่มีขั้นสายสูงสุดในชั้นเรียนนี้

U เราเริ่มฝกดวยทา Kosa dori tankan-ho ฟงแลวสำหรับนักไอคิโดนั้น ดูเปนทาที่ธรรมดามาก และไมนาจะยากเย็นใดๆ สำหรับสายสูงเลย แตไมใชสำหรับชั้นเรียนนี้แนนอน อาจารยใหเนนหนักเรื่องการทิ้งน้ำหนักของตัวเองลงที่จุดศูนยรวมของรางกาย ใหทำอยางชาๆ เมื่อจบทาแลวเราตองอยูในทาที่มีหลักดีที่สุด แลวในขณะเดียวกันนั้น Uke ก็เสียสมดุลลมลงพอดี

เทคนิคที่ทำเหมือนดูงายนี้เมื่อจับคูฝกแลวเริ่มชักจะไมงายดั่งเคย การเคลื่อนไหวของผมในชวงเริ่มตนเปนไปดวยดี แตสิ่งที่ผมขาดไปมักเกิดขึ้นตอนลงน้ำหนักตอนจบเพื่อให Uke ลมลงบนเบาะ ซึ่งควรจะเปนจุดที่ Uke เสียหลักลมลงบนเบาะ

ทุกครั้งที่อาจารยเขามาแกไขใหผมมักจะเปนเรื่องเดิมคือ อยาสนใจที่จะทำให Uke ลมลง แควางน้ำหนักของตัวเองใหถูกตองแลว Uke จะอยูในจุดที่เสียหลักและลมลงเอง เมื่อใดที่เรามีความคิดวาจะทำให Uke ลมลง ตัว Uke จะสามารถรับรูและเคลื่อนไหวในทิศทางที่ตอตานเราขึ้นมาทันที

หน้า ๒๓



ซึ่งขอดีของการฝกกับชาวตางชาตินั้นคือ ถึงแมคูฝกจะสายต่ำกวาแตถาเมื่อใดที่เคารูสึกวาเราทำไมถูกตองเคาจะบอกใหเราแกไขทันท ี ซึ่งจุดนี้เปนถาน ัก ไอค ิ โดท ุกคนเป ดใจร ับฟ งและปรับปรุงจะทำใหเราสามารถพัฒนาฝมือของเราตอไปได ในเมื่อเราไมสามารถมองเห็นตัวเองได คูฝกของเรานี่แหละจะเปนกระจกสะทอนใหเราเห็นขอผิดพลาดไดเปนอยางด ี ซึ่งนักเรียนสายน้ำตาลคนนี้ไดใหคำแนะนำผมตลอดการฝกซอม ถึงแมวาประสบการณของเคาจะตางกับผมคอนขางมากแตคำแนะนำของเคาชวยแกไขผมไดเปนอยางดีเลยทีเดียว ในวันนี้ทำใหผมไดรับรูขอผิดพลาดในหลาย ๆ จุดของผม

ชั้นเรียนในวันนี้อาจารยเขาไปแกไขเทคนนิคและทาทางใหนักเรียนไดทุกคนโดยละเอียด และนี่ก็คือขอดีของชั้นเรียนที่มีคนนอย อาจารยสามารถดูแลลูกศิษยทุกคนไดอยางทั่วถึงรวมถึงผมซึ่งถือเปนนักเรียนใหมของที่นี ่ ซึ่งการฝกในชวงแรกเปนการฝกที่เริ่มดวยแรงแบบหยุดนิ่ง (Static Force) ผมสังเกตนักเรียนทุกคนที่คูกับผมนั้น ทุกครั้งกอนที่จะเริ่มทำเทคนิคนั้นเคาจะเริ่มจากการหยุดนิ่งสักครู ทำสมาธ ิหายใจออก จากนั้นจะทิ้งน้ำหนักลง จึงจะเริ่มทำเทคนิค ผมมองเห็นวาอาจารยไดสอนเทคนิคขั้นสูงใหนักเรียนของทานตั้งแตเริ่มแรกเลยทีเดียว

U ทุกเทคนิคการฝกนั้นอาจารยจะไมเนนเรื่องการหักเลยแมแตครั้งเดียว แมแตทา Tsuki kote gaeshi ทานจะเนนเรื่อง จุดที่ตอง“เริ่ม”เขาไปนำแรง วาตองมี“ความพอดี” ไมเร็วไปหรือชาไป ตลอดการหมุนตัวของเรานั้นตองทิ้งน้ำหนักลงตลอดเวลา พยายามรูสึกถึงแรงของ Uke อยูเสมอ การหักขอตอเปนเรื่องทายสุด และเปนจุดที ่Uke เสียสมดุลไปแลวทั้งสิ้น อาจารยกลาวตอไปวา แควางน้ำหนักลงในตอนจบถาทุกอยางตอเนื่องมาอยางถูกตอง Uke เองก็แทบจะลมลงอยูแลว ซึ่งอาจารยเองก็ไมไดสอนเนนเรื่องการหักขอตอเลย

U ชวงทายของชั่วโมงฝก มีทาฝกทาหนึ่งที่ทำใหผมประทับใจ ทานอาจารยเรียกลูกศิษยทานออกไป แลวยืนหันหลังให จากนั้นใหลูกศิษยฟนมาจากดานหลัง ซึ่งอาจารยก็หมุนตัวกลับมารับในจังหวะที่พอดีเสมอ

U ผมซึ่งนั่งดูอยูก็นึกในใจวา “เอะ...แลวผมจะรูไดไง วาเคาจะฟนมาตอนไหน” หน้า ๒๔



U สักพักอาจารยก็หันมาอธิบายวาการฝกนี้ ใหปลอยใจใหวาง ไมตองถามตัวเองวาจะหลบเมื่อไหร แลวเคาจะฟนมาตอนไหน ใหเชื่อสัญชาติญาณของเรา ใหเชื่อรางกายของเรา อยาคิดอะไรโดยเด็ดขาด รางกายจะบอกเราเองวาอันตรายจะมาถึงเราตอนไหน แลวอยาลังเล “Just believe your body” ซึ่งระหวางฝกให Uke มีเจตนาสงออกไปกอนฟนดวย ไมใชฟนโดยไมมีจุดมุงหมาย ซึ่งหมายความวาการฝกนี้ทั ้งคูตองมีสมาธิตลอดเวลา และเปนเรื่องที่นาแปลกมาก ผมขยับหลบพอดีทุกครั้ง มันเหมือนกับวารางกายมันรูสึกจริงๆ มีเพียงครั้งเดียวที่ผมหันมากอน แต Uke บอกวา เคามีเจตนามาแลวตอนผมหมุน เพียงแตเคาไมขยับตัวฟนมาแคนั้นเอง และไมไดเพียงแตผมเทานั้นที่ทำได นักเรียนทุกคนในชั้นเรียนทำไดคอนขางดีเลยทีเดียวครับ โดยเฉพาะคูฝกของผมในเทคนิคนี้เปนเด็กอายุราวๆ 15-16 ปเทานั้นเอง ทำไดดีไมแพสายสูงเลยครับ ซึ่งผมเองก็รูสึกประทับใจเปนอยางมาก และในที่สุดเวลาในชั้นเรียนนี้ก็หมดลง ถึงแมวามีแค 4 คนในชั้นเรียนนี ้ แตความรูสึกคึกคักในตัวผมไมตางกับชั้นเรียนที่มีนักเรียนสัก 20 คนเลย เพราะชั้นเรียนนี้เปนชั้นเรียนที่เต็มไปดวยสิ่งที่ย้ำเตือนในการฝกของผมวาผมหลงลืมอะไรไปบาง ซึ่งลวนแตเปนพื้นฐานที่สำคัญมากทั้งสิ้น รวมถึงสิ่งใหมที่ผมไมเคยฝกที่ไหนมากอน

U วันนี้แมวาผมจะไดรวมชั้นเรียนนี้เพียงชั่วโมงเดียว แตมันเปนชั่วโมงที่มีคาสำหรับผมมาก เปนอีกชั่วโมงที่จะเติม “ไอคิโด” ในตัวผมใหสามารถพัฒนาตอไปได อยางไรก็ตาม ไมมีความสำเร็จใดทำไดภายในวันเดียว ทุกจุดหมาย ยอมตองมีจุดเริ่มตนใหเราเริ่มเดิน เปนหนาที่ของเราที่จะตองเดิน เดิน และเดินตอไป เพื่อใหถึงจุดหมายปลายทาง แตเสนทางของไอคิโดนั้น คงไมมีใครรูวาเสนชัยมีหนาตาเปนอยางไร และเราจะถึงเสนชัยวันไหน แตนั้นไมใชจุดสำคัญเลย ขอใหเราเดินไปเรื่อยๆ และยึดมั่นในเปาหมาย วันนึงไมชาก็เร็วเราทุกคนคงเดินถึงจุดๆ เดียวกัน จุดที่ทานปรมาจารยของเราไดหวังใหนักไอคิโดทุกคนไดเดินไปถึง และยืนมองความสวยงามของวิวทิวทัศนบนยอดเขาของนักไอคิโดเฉกเชนเดียวกับที่ทานเคยยืนอยู หน้า ๒๕



Aikido Family

หน้า ๒๖

ชมรมไอคิโดลําปางจัดงานสาธิตไอคิโดวันอาทิตย์ ที่ 16 มกราคม พ.ศ.2554โดยม ีอ.ชัยสวัสดิ์เป็นหัวเรือใหญ่



Aikido Family กิจกรรมอบรมการป้องกันภัยทางเพศ วันพุธที ่9 กุมภาพันธ์ 2554

การอบรมฯในปีนี้ ด้วยความช่วยเหลือของปีใหม่ ก็ได้ดึงดัน(หรืออาจจะบังคับ) ให้เพื่อนมาเข้าร่วมกิจกรรมนี้ได้ (จํานวนน้อยกว่าสมาชิกชมรมที่มาเสียอีก - -") ซึ่งสถานที่จัดงานก็คือลานไอคิโดของเรานั่นเอง อย่างไรก็ตาม เราก็พยายามอย่างสุดๆที่จะเน้นคุณภาพมากกว่าปริมาณ โดยเริ่มจากการแจกบทความการป้องกันภัยทางเพศให้ และพูดคุยอย่างเป็นกันเองโดยพี่แบงค์ ให้เล่าถึง

ประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการคุกคามทางเพศของแต่ละคน จากนั้นก็เริ่มสอนวิธีการเอาตัวรอด เมื่อประสบกับเหตุการณ์ที่ส่อว่าเป็นการคุกคามทางเพศโดยการแสดงวิธีในการป้องกันตัวแบบต่างๆ เช่น การเอาตัว

รอดเมื่อโดนจับหรือดึงข้อมือ เมื่อโดนโอบไหล ่เมื่อโดนขึ้นคร่อม เป็นต้น แล้วเราก็สรุปใจความสําคัญของกิจกรรม แล้วก็พาผู้เข้าร่วมกิจกรรมไปเลี้ยงขอบคุณ

รายงานโดย... อ๊อบเอง



Aikido Family

หน้า ๒๘



หน้า ๒๙



Aikido Familyฝึกพิเศษกับอ.ฮัตโตริ วันที ่๔ - ๖ มีนาคม

ที่ผ่านมา





หน้า ๓๑

Aikido Family

ปฏิทินกิจกรรม!! ฝกประจำสัปดาห! ! จันทร-พุธ-ศุกร ๑๘.๐๐ - ๒๐.๓๐ น.MM M M M M สถานที่ฝก ชมรมไอคิโด มหาวิทยาลัยเชียงใหม

M M M M ใตถุนตึกอาคารกิจกรรมนักศึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม

¢ขÍอáแÊส´ด§ง¤คÇวÒาÁมÂยÔิ¹น´ดÕี¡กÑัºบ¤คØุ³ณ¾พ�‹ÍอÇวÔิÊสØุ·ท¸ธÔิì์ ¤คØุ³ณáแÁม�‹áแÍอÃร� áแÅลÐะ¹น�ŒÍอ§งÍอÍอÁมÊสÔิ¹น ·ทÕีè่ÁมÕีÊสÁมÒาªชÔิ¡ก¹น�‹ÒาÃรÑั¡กæๆÍอÂย�‹Òา§ง¹น�ŒÍอ§งÍอÒาÊสÒาàเ¾พÔิè่Áม¢ขÖึé้¹นÍอÕี¡กËห¹นÖึè่§ง¤ค¹น¤ค�‹Ðะ

¢ขÍอáแÊส´ด§ง¤คÇวÒาÁมÂยÔิ¹น´ดÕี¡กÑัºบ¤คÃรÙูÍอ�ŒÍอÁมãใ¹น¡กÒาÃร¡ก�‹ÍอµตÑัé้§งªชÁมÃรÁม¾พÑัºบ¡กÃรÐะ´ดÒาÉษàเªชÕีÂย§งãใËหÁม�‹

¢ขÍอáแÊส´ด§ง¤คÇวÒาÁมÂยÔิ¹น´ดÕี¡กÑัºบ»ป�§ง·ทÕีè่¨จºบ¡กÒาÃรÈศÖึ¡กÉษÒาáแÅลÐะäไ´ด�Œ§งÒา¹น·ทÕีè่ºบÃรÔิÉษÑั·ทâโµตâโÂยµตÒาÊสÓำ¹นÑั¡ก§งÒา¹นãใËหÞญ�‹



#27 AikidoCMU

Documents

Transcript of #27 AikidoCMU