1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ...

12
٦٣ ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم ﮐﺸﺎورز ي د ﻢ ا ﺮان ﺟﻠﺪ1 ﺷﻤﺎره، 1 ، ﺳﺎل1391 ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﺗﺮاﮐﻢ و ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﻋﻠﻮﻓﻪ در ﮐﺸﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﺟﻮ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺷﮏ در ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﻢ آ ﺴﺎن ﺷﮑﻮرزاده1 ، ﺧﺸﻨﻮد ﻋﻠ ﯿ ﺰاده2 ، ﻣﺤﻤﻮد ﭘﻮر ﻮﺳﻒ1 و ﻋﺒﺪاﻟﻌﻠ ﻏﻔﺎر ي2 1 - داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ، واﺣﺪ ﻣﻬﺎﺑﺎد2 - ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸﺎورزي دﯾﻢ ﮐﺸﻮر ﭼﮑﯿﺪه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﻧﺴﺒﺖ اﺧﺘﻼط در ﮐﺸﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﺟﻮ و ﻣﺎﺷﮏ رﻗﻢ ﻣﺮاﻏﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮدﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﺎ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ در اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺸﺎورزي دﯾﻢ ﻣﺮاﻏﻪ در ﺳﺎل زراﻋﯽ90 - 89 در ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﻢ اﺟﺮا ﮔﺮدﯾﺪ. ﺗﯿﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ- ﮐﺸﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از :100 ﻣﺎﺷﮏ،% 75 + ﻣﺎﺷﮏ% 25 ﺟﻮ،% 50 + ﻣﺎﺷﮏ% 50 ﺟﻮ،% 100 % ﺟﻮ، در ﺗﺮاﮐﻢ ﻫﺎي100 ، 150 ، 200 ، 250 ، 300 ) داﻧﻪ در ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ(D 5 , D 4 ,D 3 ,D 2 ,D 1 از ﻣﺎﺷﮏ ﺑﻮد. ﺑﺮداﺷﺖ ﻋﻠﻮﻓﻪ ﻣﺎﺷﮏ و ﺟﻮ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ، ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﺧﺎم و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاﺑﺮي زﻣﯿﻦ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻠﺪﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺗﺮ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ36 / 17 ﺗﻦ در ﻫﮑﺘﺎر از ﺗﺮﮐﯿﺐ50 + ﻣﺎﺷﮏ% 50 ﺟﻮ در ﺗﺮاﮐﻢ% D 2 ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ. ﮐﺸﺖ ﺧﺎﻟﺺ ﺟﻮ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ87 / 5 ﺗﻦ در) ﻫﮑﺘﺎر از ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻠﻮﻓﻪ ﺧﺸﮏ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاﺑﺮي زﻣﯿﻦ4 / 1 از ﺗﺮﮐﯿﺐ( 25 + ﺟﻮ% 75 ﻣﺎﺷﮏ در ﺗﺮاﮐﻢ% D 5 ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ. در ﻣﺠﻤﻮع ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ50 + ﺟﻮ% 50 ﻣﺎﺷﮏ در ﺗﺮاﮐﻢ% D 5 ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ1 ﺗﻦ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﺧﺎم در ﻫﮑﺘﺎر از ﻟﺤﺎظ ﻋ ﻤﻠﮑﺮد ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﻋﻠﻮﻓﻪ در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻫﺎي ﮐﺸﺖ ﺑﺮﺗﺮي دارد . ﮐﻠﯿﺪي : ﮐﺸﺖ ﻣﺨﻠﻮط درﻫﻢ، ﻋﻠﻮﻓﻪ دﯾﻢ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاﺑﺮي زﻣﯿﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل: : [email protected] ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ:7 / 8 / 1390 ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش:16 / 12 / 1390

Transcript of 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ...

Page 1: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٦٣

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

هاي اختالط بر عملکرد کمی و کیفی علوفه در کشت مخلوط بررسی اثر تراکم و نسبت

شک در شرایط دیم جو با ما

2يغفار یو عبدالعل 1وسفیمحمود پور ،2زادهی، خشنود عل1شکورزاده سانیآ

واحد مهاباد ،دانشگاه آزاد اسالمی - 1

موسسه تحقیقات کشاورزي دیم کشور -2

چکیده

ترین ترکیب و نسبت اختالط در کشت مخلوط جو و ماشک رقم مراغه از نظر به منظور تعیین مناسب

هاي کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزي دیم عملکردکمی و کیفی آزمایشی با طرح بلوك

- هاي مختلفدر شرایط دیم اجرا گردید. تیمارهاي آزمایشی شامل ترکیب 89- 90سال زراعی مراغه در

% 100% جو،50% ماشک +50% جو، 25% ماشک + 75% ماشک، 100کشت مخلوط عبارت بودند از :

از ماشک بود. D5 ,D4 ,D3 ,D2 ,D1) دانه در مترمربع ( 300، 250، 200، 150، 100هاي جو، در تراکم

علوفه ماشک و جو براي تعیین عملکرد علوفه تر و خشک، عملکرد پروتئین خام و نسبت برابري برداشت

تن در هکتار از 36/17کامل انجام شد. بیشترین عملکرد علوفه تر با میانگین گلدهیزمین در مرحله

تن در 87/5بدست آمد. کشت خالص جو با میانگین تولید D2 % جو در تراکم 50% ماشک + 50 ترکیب

) از ترکیب 4/1هکتار از باالترین عملکرد علوفه خشک برخوردار بود و بیشترین نسبت برابري زمین (

% جو + 50گیري شد که ترکیب حاصل شد. در مجموع چنین نتیجه D5% ماشک در تراکم 75% جو + 25

ملکرد کمی و کیفی تن پروتئین خام در هکتار از لحاظ ع 1با میانگین تولید D5% ماشک در تراکم 50

هاي کشت برتري دارد . علوفه در این آزمایش نسبت به سایر ترکیب

کشت مخلوط درهم، علوفه دیم، نسبت برابري زمین کلیدي :

16/12/1390تاریخ پذیرش: 7/8/1390تاریخ دریافت: [email protected]: : نویسنده مسئولنویسنده مسئول

Page 2: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٦٤

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

Effect of different ratios and seed density of smooth vetch (Vicia dasycarpa)- barley mixtures on forage yield and quality in dryland conditions

Shakkoorzadeh1, Kh. Alizadeh2, M. Pooryusef1, A. Ghaffari2

1-Mahabad Eslamic Azad University 2-Dryland Agricultural Research Institute

Abstract

The mixing ratio of barley and smooth vetch cv. Maragheh was studied in dryland agricultural research institute station during 2010-2011 growing season. The studied treatments comprised of 100% vetch, 75% vetch+ 25% barley, 50% vetch+ 50% barley and 100% barley. There was different seed densities of vetch including 100, 150, 200, 250, 300 seeds/m2 (D1, D2, D3, D4, D5). The highest dry matter was obtained from pure barley. The combination of 50% vetch+ 50% barley in the D2 density produced 17.36 ton/ha fresh forage and 1 ton/ha protein. The highest land equivalent ratio (1.4) was belonged to 75% vetch+ 25% barley in D5 seed density. It was concluded that, 50% vetch + 50% barley in D5 vetch density was the best mixing ratio and seed density regarding both forage quality and quantity in this research. Keywords: Hay production, Land equivalent ratio, Mix intercropping,

Page 3: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٦٥

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

مقدمه

میزان تقاضا براي مواد 2030در سال

برابر سطح 2غذایی در جهان احتماالً نزدیک به

فعلی خواهد رسید. این در حالی است که میزان

اراضی جدید جهت توسعه سطح زیرکشت

هاي پائین بسیار محدود است. باتوجه به هزینه

تولید علوفه از طریق به کارگیري اراضی آیش،

م بازده و اصالح و احیاء مراتع زارهاي کدیم

هاي تولید را به میزان قابل توجهی هزینهتوان می

ترین عامل کاهش داد. از سویی مهم

محدودکننده در بخش دام و طیور، کمبود منابع

علوفه و عدم امکان توسعه تولید علوفه در کشور

- ). کشت مخلوط1378باشد (ترك نژاد، می

یش سازگاري اي موجب افزاگیاهان علوفه

گردد وهمچنین موجب افزایش محصول می

عملکرد کل در واحد سطح می گردد (پاورز و

). 2000مک شورلی،

میلیون هکتاردیم زارهاي 2/6حدود

هکتار زیرکشت گیاهان 95000کشور حدود

% سطح دیم 2اي است که کم تر از علوفه

زارهاست، کل علوفه تولید شده در کشور

میلیون تن 15آبی) حدود (مجموع دیم و

هزار تن آن در 870گزارش شده است که فقط

) . با 1387اراضی دیم تولید می شود (بی نام

توجه به وسعت اراضی دیم در کشور و لزوم

وجود محصولی جدید در تناوب زراعی دیم

- اي خانواده لگومینوز میزارها،گیاهان علوفه

ور،کاهش توانند در تولید علوفه مورد نیاز کش

فرسایش خاك، بهبود بافت خاك،کاهش

استفاده از سموم، بهره برداري از مناطق کم

بازده و نیز سوق دادن کشاورزي دیم کشور به

سمت یک کشاورزي پایدار نقش اساسی داشته

). هدف از 1389باشند (علیزاده و محمودآبادي،

هاي کشت مخلوط به ویژه کشت آزمایش

اي، افزایش عملکرد در مخلوط گیاهان علوفه

باشد، واحد سطح و افزایش کیفیت محصول می

هاي کشت مخلوط شامل گیاهان اکثر آزمایش

خانواده بقوالت و غالت هستند. غالت از نظر

ماده خشک در سطح باالیی قرار دارند ولی از

حیث پروتئین فقیرند اما گیاهان بقوالت بالعکس

یی قرار دارند. از نظر میزان پروتئین در سطح باال

لذا مخلوط غالت و بقوالت منجر به تولید علوفه

) .1990با کیفیت باال خواهد شد (سیستاج،

) 2006مطالعات گانگوي و همکاران (

نشان داد که ساختمان و ترکیبات شیمیایی

خاك با قرار گرفتن گیاهان لگوم در تناوب و یا

سیستم چند کشتی بهبود می یابد، به طوري که

ماشک میزان -کشت مخلوط چاودار در

نیتروژن در مقایسه با زمین فاقد ماشک تا حد

قابل توجهی افزایش نشان داد. درصد پروتئین

خام با افزایش جو در کشت مخلوط جو و

درصد 75کاهش پیدا کرد. مخلوط ماشک

درصد جو بیش ترین درصد 25ماشک و

) . 2003پروتئین خام را تولید کردند (سنجول،

ي روي اثر ا) در مطالعه2009( ی وسل و آوسی

هاي مختلف از مخلوط ماشک و تریتیکاله نسبت

Page 4: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٦٦

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

بر عملکرد کیفیت علوفه نشان دادند که باالترین

کیلوگرم در 3/1339، 8/1383عملکرد پروتئین

% ماشک، 90یتیکاله +تر %10از مخلوط هکتار

% ماشک بدست آمد. 80یتیکاله +تر% 20

) در بررسی نسبت اختالط 1381مختارپور (

شبدر برسیم و جو بر عملکرد علوفه نیز نشان داد

که حداکثر عملکرد علوفه تر و خشک از تیمار

% جو بدست آمد.25% شبدر و 75

مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزي در

در دو دهه اخیر با (ICARDA)مناطق دیم

تحقیقات وسیعی به شناسایی و معرفی ارزش

ها اي مثل ماشکاهان لگوم علوفهباالي گی

)Vicia sp. به عنوان جزء ضروري در (

هاي زراعی پایدار در مناطق خشک اقدام سیستم

نموده است که به دلیل مقاومت به شرایط

کم نسبت به بسیاري ناسازگار محیطی و نیاز آبی

از گیاهان و توانایی در تثبیت نیتروژن اتمسفري

زارع محسوب می به عنوان عامل کودي در م

توان با شوند. بنابراین مشکل کمبود علوفه را می

غالت به جاي آیش و یا –کشت مخلوط لگوم

تناوب کاهش داد، زیرا معموالً در سیستم کشت

مخلوط تولید علوفه بیش از کشت خالص است

؛ یاشار و بویوك 2003(عبدالمنعم و ژیبیانونان،

کشت ) در 1377). فخرالدین (2003بورك،

مخلوط شبدر برسیم و گراس نتیجه گرفت که

% شبدر با عملکردي 25% گراس + 75مخلوط

تن در هکتار علوفه سبز و 56/72معادل

تن در هکتار علوفه خشک بدست آمد.34/12

مخلوط ماشک با غالت زمستانه دانه ریز

اي بدون اینکه از جمله جو در نواحی مدیترانه

فصول و در باعث کاهش عملکرد غالت در

شرایط دیم شود،کشت می گردد (سانچز و

). 2006؛ اوزپینار و کاي، 2004همکاران،

تجربه کلی از آزمایشات کشت مخلوط این

است که عملکرد علوفه هر گیاه در کشت

مخلوط کم تر از عملکرد همان گیاه در کشت

خالص است، ولی قابلیت تولید کل در واحد

ارد در کشت سطح زمین در بسیاري از مو

مخلوط بیش تر از کشت خالص است (نادي و

). لزوم وارد کردن یک گیاه جدید 2008هاگو،

- در تناوب زراعی دیم زارها با توجه به عوارض

کشت تک محصولی، نیاز روز افزون به تولید

علوفه براي تغذیه دام هاي کشور و بالاستفاده

ماندن اراضی مستعد در سال هاي آیش،

رسی و توسعه کشت گیاهان ضرورت بر

اي در اراضی دیم و معرفی رقم مناسب علوفه

براي اقلیم هاي مختلف کشور را آشکار

سازد. به طور کلی بررسی عملکرد در می

هاي کشت مخلوط در گرو انتخاب سیستم

گیاهان سازگار و واجد صفات مناسب براي

ایجاد حداقل رقابت و حداکثر مساعدت و به

یات زراعی مناسب از جمله تراکم کارگیري عمل

و نسبت اختالط است (موتونگامیري و

) .2001همکاران،

هاي در این تحقیق، ارزیابی نسبت

مختلف کشت در مخلوط جو و ماشک رقم

Page 5: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٦٧

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

مراغه در شرایط دیم بررسی و بهترین ترکیب

براي تولید بیوماس بیشتر و عملکرد بذري

شود.پروتئین باالتر معرفی می

د و روش ها موا

در 1389- 90تحقیق در سال زراعی این

ایستگاه تحقیقات کشاورزي دیم مراغه ( طول

دقیقه شمالی و عرض 17درجه و 46جغرافیایی

متر 1750دقیقه شرقی با ارتفاع 15درجه و 37

از سطح دریا هاي آزاد) انجام شد. نتایج تجزیه

ارائه شده 1خاك محل آزمایش در جدول

آزمایش یزان بارندگی در سال اجراياست. م

). آزمایش در 1میلیمتر بود (شکل 4/351برابر

3هاي کامل تصادفی در قالب طرح بلوك

تیمار به صورت مخلوط درهم انجام 16تکرار و

هاي مختلف کشت مخلوط شامل شد. نسبت

% 50% جو،25% ماشک + 75% ماشک ، 100

100هاي % جو با تراکم100% جو،50ماشک +

)D1 ،(150 )D2 ،(200 )D3 ،(250 )D4300) و

)D5هاي آزمایشی ) دانه در مترمربع بودند. کرت

ردیف کشت با 6متر شامل 4 2/1به ابعاد

20متر بود. میزان سانتی 20فاصله ردیف

کیلوگرم کود نیترات آمونیوم به عنوان استارتر

اده در موقع کاشت به صورت جایگذاري استف

شد.

برداشت علوفه براي ارزیابی عملکرد علوفه تر و

0.5خشک در مرحله گلدهی کامل از سطح

مترمربع انجام گردید . براي تعیین عملکرد

درجه 65علوفه خشک، نمونه ها در دماي

ساعت در آون خشک و 72گراد به مدت سانتی

سپس وزن شدند. براي محاسبه عملکرد پروتئین

درصد پروتئین علوفه مربوط به در واحد سطح،

هر تیمار در عملکرد علوفه خشک آن ضرب

شد.

براي برآورد سودمندي کشت خالص با مخلوط

به شرح ذیل (LER)از نسبت برابري زمین

).1980استفاده شد (مد و وایلی ،

y ij عملکرد گیاه اول در کشت مخلوط =

yii عملکرد گیاه اول در کشت خالص =

yji عملکرد گیاه دوم در کشت مخلوط =

yjj عملکرد گیاه دوم در کشت خالص =

MSTAT-Cها با استفاده از تجزیه آماري داده

ها نیز از انجام شد و جهت مقایسه میانگین

5اي دانکن در سطح احتمال آزمون چند دامنه

درصد استفاده گردید .

Page 6: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٦٨

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

MARAGHEH 2010-2011

OCT NOV DEC JAN FEB M AR APR M AY JUN0

50

100

150

200

250

300

PRECI.& EVAP.(M.M)

0

5

10

15

20

25

30

-5

-10

TEM.oC

P reci. Evap. AVE.Min.T. AVE.Max.T.

ایستگاه مراغه 1389-1390بارندگی، تبخیر و متوسط دماي حداقل و حداکثر مطلق در سال زراعی -1شکل

نتایج تجزیه فیزیکوشیمیایی پروفیل نمونه سري خاك منطقه مراغه -1جدول

عمق

(cm)

N افق%

P

p.p.m

K p.p.m

O.C % PH 3 10

*Ec

T.N.V CaCo3

%

درصد ذرات خاك

رس سیلت شن

15-0 AP 07/0 3/11 600 66/0 8/7 37/0 75/17 31 39 30

نتایج و بحث :

) 2تجزیه واریانس صفات مورد بررسی (جدول

نشان دادکه بین تیمارها از نظر وزن تر و خشک

ین اختالف بسیار علوفه و عملکرد پروتئ

داري وجود داشت. معنی

) نشان داد که 2ها (شکل مقایسه میانگین

% 50عملکرد علوفه تر مخلوط در ترکیب

تن 20/17، 36/17% جو با تولید 50ماشک +

و هم چنین D5,D2در هکتار به ترتیب از تراکم

با تولید D1در کشت خالص جو در تراکم

هاي ه بقیه ترکیبتن در هکتار نسبت ب 88/16

تواند به کشت برتري داشت. این موضوع می

علت اینکه ماشک گیاهی محلی و رونده است

و جو که گیاهی با رشد مستقیم است، باشد که

باعث استفاده بهتر از منابع از جمله فضا و نور

هاي علت افزایش تولید در این نسبت شده است.

بذري احتماالً رشد سریع ماشک، رشد

دهی بیشتر جو بود. اي زیاد و قدرت پنجه سبزینه

هاي )، تأثیر آرایش1374راهنما و پوري (

مختلف کشت جو کارون با شبدر برسیم یا

بر عملکرد علوفه ايمصري و ماشک گل خوشه

تر و خشک را نشان دادند که مخلوط هاي جو

هاي جو با با شبدر برسیم در مقایسه با مخلوط

اي داراي عملکرد تر و ماشک گل خوشه

% شبدر 75خشک بیش تري بودند که مخلوط

Page 7: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٦٩

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

تن علوفه 116.28% جو با تولید 25برسیم +

خشک در هکتار داراي ارجحیت بیشتري بود.

بیشترین عملکرد علوفه خشک از ترکیب

% جو + 50و D1تراکم در کشت خالص جو

87/5به ترتیب با تولید D2% ماشک از تراکم 50

. ) 3تن در هکتار بدست آمد (شکل 38/5،

) در 2005آزمایشات اصغري میدانی و غفاري (

بررسی کشت مخلوط جو و ماشک، تیمار تک

تن ماده خشک در 14/10کشتی جو را با تولید

% 50% جو + 50هکتار و پس از آن مخلوط

تن ماده خشک در 49/2ماشک را با تولید

کردند که با هکتار پر تولید ترین تیمارها معرفی

نتایج این آزمایش همخوانی دارد .

بررسی یافته هاي سایر محققین در زمینه مقایسه

کشت مخلوط با تک کشتی گیاهان زراعی از

نظر ماده خشک تولیدي در واحد سطح در اکثر

موارد حاکی از برتري و سودمندي زراعت

، 1375مخلوط بوده است (اصغري و غفاري

) هر چند که 1987ییپاتی ، تر1383همایونی

هاي متفاوتی گزارش شده است. در نسبت

) در 2003آزمایش کاراداغ و بیوك بورك (

ترکیه، باالترین عملکرد علوفه سبز و ماده

% جو 75% ماشک + 25خشک از مخلوط

بدست آمد که ممکن است به علت شرایط

باشد. در اکولوژیکی خاص سواحل مدیترانه

) در مخلوط 1379سگرباشی (نتایج کاشانی و م

در تراکم دو برابر تراکم معمول منطقه 50:50

تن در هکتار 32/10با تولید ماده خشک

اختالف زیادي را با سایر تیمارها نشان داد. به

خاطر تفاوت در شکل و ساختمان گیاهان

همراه، باعث نفوذ نور بیشتر به داخل جامعه

اپتیمم گیاهی شده و همین امر باعث افزایش

تراکم گیاهی در مخلوط شده است. شهریور و

) در تحقیقی در مورد اثر تراکم 1375همکاران (

و آرایش کشت بر عملکرد کمی علوفه در

اي و شبدر برسیم چنین کشت مخلوط جو علوفه

ها با افزایش اظهار داشتند که در کلیه مخلوط

تراکم، عملکرد ماده خشک افزایش یافته و

رد ماده خشک مربوط به مخلوط حداکثر عملک

درصد شبدر در تراکم باال 50درصد جو و 50

بنابر این استنباط شد که در کشت بوده است.

مخلوط جو و ماشک براي رسیدن به سهمی

مناسب در تولید عملکرد ماده خشک، بهتر

است میزان بذر پایه مخلوط جهت دو گیاه

ک یکسان در نظر گرفته نشود و میزان بذر ماش

بیشتر از جو منظور گردد. مسئله سهم از علوفه

کل، بسیاري از خصوصیات کمی و کیفی

جالب توجه ماشک را در کشت مخلوط با جو

دهد.به شدت تحت تاثیر قرار می

) (LERنسبت برابري زمین

برآورد نسبت برابري زمین در تمامی

هاي کشت در مرحله گلدهی حاکی از نسبت

% جو 25% ماشک + 75ت آن بودکه ترکیب کش

، 40/1به ترتیب با تولید D2و D5در تراکم

هاي کشت است بیشتر از سایر ترکیب 09/1

Page 8: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٧٠

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

). یعنی براي تولید همین مقدار 3(جدول

درصد به 40محصول در کشت خالص باید

سطح زیر کشت افزوده شود . علت این برتري

توان به هم زیستی ماشک با جو نسبت داد. را می

LER) نشان دادند که 2004و همکاران (چن

گندم ، ماشک –در مخلوط ماشک معمولی

) و 65:35تریتیکاله (نسبت بذري - معمولی

5/0) بیشتر از 65:35یوالف ( –ماشک معمولی

است که بیانگر 5/0غالت کم تر از LERو

سودمندي کشت مخلوط براي ماشک معمولی و

میدیا و باشد. عدم سودمندي براي غالت می

) گزارش کردند که در مخلوط 2005همکاران (

5/1برابر 55:45گندم در نسبت بذري –ماشک

9/1یوالف –و در مخلوط ماشک معمولی

است که این اعداد به ترتیب نشان می دهند که

% سطح زمین بیشتري براي سیستم کشت 9% و 5

خالص جهت برابري عملکرد با سیستم کشت

ه نتایج این محققان تا مخلوط نیاز است ک

حدودي با نتایج این آزمایش همخوانی دارد .

آنچه که مهم است عملکرد پروتئین است که از

نظر کیفیت باال در تغذیه دام حائز اهمیت

دهد که نشان می 3باشد. نتایج جدول می

% ماشک 50بیشترین عملکرد پروتئین از ترکیب

D1تراکم % جو درD5 ،100% جو در تراکم50+

تن در هکتار بدست آمد که 97/0و 1با تولید

). که در 3برتر از سایر ترکیبات بود (جدول

واقع نیتروژن تثبیت شده توسط ماشک در

کشت مخلوط باعث افزایش کیفیت و برتري

کشت مخلوط شده است . در تحقیقات یوسل و

) بیشترین پروتئین خام از کشت 2009آوسی (

ین ترین میزان پروتئین خام خالص ماشک و پائ

از کشت تریتیکاله خالص بدست آمد. افزایش

تواند به علت عملکرد جو در کشت مخلوط می

استفاده از نیتروژن تولید شده از ماشک و انتقال

به جو باشد و در نهایت هم زیستی ماشک با جو

باعث افزایش حاصلخیزي خاك شده و در

رود. نتایج نتیجه عملکرد پروتئین باال می

- ) گزارش کرده است1377مشابهی را غفاري (

که با نتایج این آزمایش همخوانی دارد. بررسی

کشت خالص ماشک معمولی با یوالف و

تریتیکاله و مخلوط ماشک با این غالت با

درصد 35به 65و هم چنین 45به 55هاي نسبت

ماشک به غله به این نتیجه رسیدند که محتواي

م در کشت خالص ماشک معمولی پروتئین خا

بیش ترین مقدار بود و بعد از آن کشت مخلوط

درصد قرار 35به 65ماشک و یوالف با نسبت

).2006دارد (لیتورجدس و همکاران ،

Page 9: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٧١

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

هاي مربوط به عملکرد علوفه تر ، علوفه خشک و عملکرد پروتئین : خالصه نتایج تجزیه واریانس داده 2جدول

89-90تار) در سال زراعی (تن در هک

درجه منابع تغییر

آزادي

عملکرد علوفه

تر

عملکرد علوفه

خشک

عملکرد

پروتئین

١۶/٠ ١٢/۵ ۶۶/٣۴ ٢ بلوك

١٢/٠ ** ٠٩/۵** ۶٧/٣٨** ١۵ تیمار

٠۴/٠ ١۵/١ ٩۴/٨ ٣٠ اشتباه آزمایش

ns ،** ،* 1% و 5دار در سطح احتمال دار و معنی ترتیب غیر معنی به%

89- 90تیمارهاي کشت مخلوط در سال زراعی : میانگین عملکرد پروتئین (تن در هکتار) و نسبت برابري زمین 3جدول

تراکم ماشک الگوي کاشت

(دانه در مترمربع )

نسبت برابري

زمین

عملکرد پروتئین

٠/e٣۵ - ١٠٠ ماشک 100%

٠/de۴۵ ٧۵/٠ ١٠٠ جو %25ماشک + 75%

abcde۶٩/٠ ٩۶/٠ ١٠٠ جو %50ماشک + 50%

ab٩٧/٠ - - جو 100%

cde۵١/٠ - ١۵٠ ماشک 100%

abcd٨/٠ ٠٩/١ ١۵٠ جو %25ماشک + 75%

٠/abc٨۵ ٩٣/٠ ١۵٠ جو %50ماشک + 50%

de۴٨/٠ - ٢٠٠ ماشک 100%

bcde۶١/٠ ٠١/١ ٢٠٠ جو %25ماشک + 75%

bcde۶٣/٠ ٨٩/٠ ٢٠٠ جو %50اشک + م 50%

٠/cde۵۴ - ٢۵٠ ماشک 100%

٠/cde۵۶ ٩٢/٠ ٢۵٠ جو %25ماشک + 75%

٠/abcde۶۶ ٨/٠ ٢۵٠ جو %50ماشک + 50%

e٣٩/٠ - ٣٠٠ ماشک 100%

abcd٨١/٠ ۴٠/١ ٣٠٠ جو %25ماشک + 75%

٠/١ a ٠٨/١ ٣٠٠ جو %50ماشک + 50%

درصد ندارند 5داري در سطح راي حروف مشابه هستند اختالف معنیدر هر ستون میانگین هایی که دا

Page 10: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٧٢

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

هاي مختلف کشت و تراکم) در نسبتv () و ماشکbجو( عملکرد علوفه ترمقایسه میانگین -2شکل

هاي مختلف کشت و تراکم) در نسبتv ) و ماشک(b(جو خشکعملکرد علوفه مقایسه میانگین -3شکل

قدردانی

دین وسیله از موسسه تحقیقات کشاورزي دیم کشور به خاطر تامین امکانات این تحقیق کمال تشکر و تقدیر را دارم .ب

References:

ک خش

ه وف

علد

کرمل

عto

n/ h

a

ر ه ت

وفعل

د کر

ملع

ton/

ha

Page 11: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٧٣

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

Abd-El-Moneim AM, Zhibiaonan B. 2002. Two vetches hold promices in drought – prone areas. Available online at http:// www. Icarda. Cigar. org. 17: 1-2

Alizadeh KH, Mahmoodabadi A. 2010. forage plants grown in dry conditions. Extension coordinated management of agriculture in North Khorasan 2 – 12pp

Anonymous .2008. statistical Iranian agriculture. Office of Statistics and Information Technology Ministry of Agriculture

Asghari-Meidani J, Ghaffari A. 2005. Comparison of quantity and quality yields of vicia and barley in pure and mixture planting. In: Proceedings of First National Forage Crop Congress, Kraj, Iran

Chen C, Westcott M, Neil K, Wichman D, Jnox M. 2004. Row configuration and nitrogen application for barley-pea intercropping in Montana. Agron. J. 96: 1730-1738

Fakhradin F.1998. Reach determine the most appropriate mix of clover and grass. Iranian Congress of Agronomy and Plant Breeding. Branch. 314 pg

Fakhrvayezi A, Alizadeh K, Hasanpoor hosni M, Mahdiye M, Ahakpaz F, Asghari-Meidani J. 2010. Maragheh, A New Dryland Forage Vetch Cultivar for Cold and Moderate Cold Areas of Iran.Jornal of. .Jornal of plant and seed.1-26(4).565-567

Gaungwei D, Xiaobing L, Stephan H, Jeffrey N, Dual A, Baoshan X. 2006. The effect of cover crop management on soil organic matter. Available online at

www.sciencedirect.com. 130: 229-239

Ghaffari A. 1998. Comparison of quantity and quality yields of dactylis glomerata and alfalfa in pure and mixture planting. journal of plant and seed.14.3

Homayooni H, Mazaheri D, Majnoonhoseni N, Jahansooz M. 2004. Cultivation of forage sorghum mixed in different ratios with some legume planting. Abstracts of the Eighth Congress of Crop Sciences, Iran. Gilan University Press

Kashani A, Mesgar bashi M. 2000. The effect of intercropping barley and berseem clover on yield in Ahvaz climatical condition in three years.Jornal of agricultural sciences iran,4.42-56

Karadag Y, Buyukburc U. 2003. Effects of seed rates of forage production, seed yield and hay quality of annual legume-barley mixtures. 27: 169-174

Lithourgidis AS, Vasilakoglou IB, Dhima KV, Dordas CA, Yiakoulaki M D. 2006. Forage yield and quality of common vetch mixtures with oat and triticale in two seeding ratios. Field Crops Res, 99, 106-113

Mokhtarpoor H. 2002. Effect of planting density and different ratios of mixed clover crop yield and barley. Abstracts of Iranian Crop Science Congress, 2-4 September 1381, Karaj, p 276

Midya A, Bhattacharjee K, Ghose SS, Banik P. 2005. Defferred seeding of barley gram (Phaseolus mungo L) in rice (Oryza sativa L) field of yield advantages and smothering of weeds. J. Agron. Crop Sci. 1: 195-201

Mutungamiri A, Margia IK, Chivinge OA. 2001. Evaluation of maize (Zea mays L.) cultivars and density for dryland Maize-bean intercropping. Tropical Agriculture, 78(1) 8-12

Page 12: 1391لﺎﺳ ،1هرﺎﻤﺷ ،1ﺪﻠﺟ ناﺮﯾا ﻢﯾد يزروﺎﺸﮐ مﻮﻠﻋ …idaj.areo.ir/article_100098_f5e18352ea5c985d6ebd8886a0ede1ef.pdf · ٦٣ 1391لﺎﺳ

٧٤

1391سال ،1، شماره1جلد رانیم اید يکشاورز مجله علوم

Nnadi L A, Haque I. 2008. Forage legume-cereal systems: improvement of soil fertility and agricultural production with special reference to sub-Saharan Africa. ILCA, P.O. Box 5689, Addis Ababa, Ethiopia. from www.fao.org/Wairdocs/ILRI/x5488E/x5488e0

N. Mogadam A, Chayichi MR, Mazaheri D, Rahimiyan mashhadi H, Majnoon hoseni N, Nooriniya A. 2009. Effect of mixed cropping of corn and green mung yield, land equivalent ratio and some qualitative characterstics of forage. Jornal of agricultural sciences iran.400.NO.4.151-159

Ozpinar S, Cay A. 2006. Effect of minimum and conventional Tillage systems on soil properties and yield of winter wheat (T.aestivum L )in clay- loam in the cana kkate region, Turkish. j. Agric. forestry, 29:9-18

Powers LE, Mcsorley R. 2000. Ecological principales of Agriculture. Thomson learning poplishing, New York

Rahnama A, Poori A. 1995. The effect of mixing different amounts of seed get planted clover and oat mixture in the Barley Karun in a Vicia sativa. Information and Documentation Center, Agricultural Research Organization. Project No. 73-12-40110

Sanchez-Giron V, serrano A, Hernaz jl, navarta l. 2004. Economic assess ment of three 1; long – term tillage systems for rainfeed cereal and legume production in semi – arid central spain, soil Till. Res., 78 : 35- 44

Sengul S. 2003. Performance of some forage grasses or legumes and their mixtures under dry land condition, Europ.J. Agronomy, 19:401- 409

Shahrivar R.1994. Effect of different ratios and seed density of CLOVER- barley mixtures on forage yield and quality in Ahvaz conditions. MSC Thesis. Shahid Chamran University

Sistach M. 1990. Inter cropping of forage sorghum , Marze and sorybean during ten establishments of different grasses in a verti soil, Cuban journal of Agricultural science, 24: 123-129

Torknejhad A. 1999. Iran's annual review of potential ecological hay. Thesis. Modarres Education Faculty

Tripathi SN , Singh AP, Gill AS. 1987. Forage production in sole and mixed stands of Cereals and Legumes under summer condition. Indian Journal of Agronomy, 32(3):545-547

Yasar K, Buyukburc U. 2003. Effects of seed rates on forage production, seed yield and hay quality of annual legume-barley mixtures. Turk J. Agric. 27: 169-174

Yucel C, Avci M. 2009. Effect of different ratios of common vetch (vicia sativa 1.)- triticale (Triticisecale what) Mixtures on forage yields and quality in cukurova plain in turkey, Bulg, J. Agric., 15:323-332