ИЗВЕШТАЈ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА НА … za DUP...4 Извештај за...

ИЗВЕШТАЈ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

за изменување и дополнување на ГУП за град Берово – зона за мало стопанство и лесна

индустрија, за плански период 2009 – 2019 година, Општина Берово

ИЗВЕШТАЈ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

ЗА ДЕТАЛЕН УРБАНИСТИЧКИ ПЛАН ЗА

ДЕЛ ОД УЕ 1, УБ 2, УБ 7 И УБ 9, КОЛСКА, КО ВЕЛЕС

2 Извештај за стратегиска оцена на животната средина за Детален урбанистички план за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес

НАРАЧАТЕЛ: ОПШТИНА ВЕЛЕС

НАЗИВ НА ДОКУМЕНТОТ: ИЗВЕШТАЈ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА НА

ПЛАНСКИ ДОКУМЕНТ ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

ФОРМА: НАЦРТ ВЕРЗИЈА НАЗИВ НА ПЛАНСКИ ДОКУМЕНТ:

ДЕТАЛЕН УРБАНИСТИЧКИ ПЛАН ЗА ДЕЛ ОД УЕ 1, УБ 2, УБ 7 И УБ 9, ОПШТИНА ВЕЛЕС

ИЗРАБОТУВАЧ: Друштво за заштита на животната средина

ЕКО-ТЕАМ ДОО Скопје


ПОДАТОЦИ ЗА ИЗРАБОТУВАЧОТ........................................................................................................................... 7

1. ВОВЕД ........................................................................................................................................................................... 10

2. ЦЕЛ НА ИЗВЕШТАЈОТ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА ................................................................................... 13

2.1. ЦЕЛ НА ИЗВЕШТАЈОТ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА И ПРИМЕНЕТА МЕТОДОЛОГИЈА .... 13

3. ПРЕГЛЕД НА СОДРЖИНАТА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ И ПЛАНСКИОТ ОПФАТ ............ 16

3.1. ПРЕГЛЕД НА СОДРЖИНАТА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ ...................................................... 16

3.2. ПЛАНСКИ ОПФАТ ........................................................................................................................................... 18

3.3. НАМЕНА НА ЗЕМЈИШТЕТО ........................................................................................................................ 18

3.3.1. СЕГАШНА СОСТОЈБА НА ПРЕДМЕТНИОТ ПРОСТОР ............................................................ 20

3.3.2. ПЛАНСКИ КОНЦЕПТ ЗА ИДЕН ПРОСТОРЕН РАЗВОЈ ........................................................... 26

3.3.4. РЕАЛИЗАЦИЈА НА ПЛАНСКОТО РЕШЕНИЕ .............................................................................. 35

КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРОСТОРОТ И СЕГАШНА СОСТОЈБА СО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА .... 42

4.1. КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРОСТОРОТ..................................................................................................... 42

4.1. 1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА................................................................................................................... 42

4.1.2. РЕЛЈЕФ ........................................................................................................................................................ 44

4.1.3. КЛИМА........................................................................................................................................................ 44

4.1.4. НАСЕЛЕНИЕ .............................................................................................................................................. 45

4.1.5. СТОПАНСКИ РАЗВОЈ ............................................................................................................................. 46

4.1.6. КУЛТУРНО НАСЛЕДСТВО .................................................................................................................. 48

4.2. ОПИС НА СЕГАШНАТА СОСТОЈБА СО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА ВО ПЛАНСКИОТ ОПФАТ .......................................................................................................................................................................................... 49

4.2.1. КВАЛИТЕТ НА АМБИЕНТЕН ВОЗДУХ .......................................................................................... 49

4.2.2. ВОДЕНИ РЕСУРСИ .................................................................................................................................. 50

4.2.3. УПРАВУВАЊЕ СО ОТПАД ................................................................................................................... 51

4.2.4. ПЕДОЛОШКИ КАРАКТЕРИСТИКИ ................................................................................................ 52

4.2.5. БИОДИВЕРЗИТЕТ .................................................................................................................................. 53

4.2.6. БУЧАВА........................................................................................................................................................ 54


4.3. МОМЕНТАЛНИ ПРОБЛЕМИ СО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА ВО И ОКОЛУ ПЛАНСКИОТ ОПФАТ .......................................................................................................................................................................... 54

5. ГЛАВНИ ЦЕЛИ НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ ........................................................................................... 58

6. СОСТОЈБА БЕЗ ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ................................................ 60

7. ВРСКА И УСОГЛАСЕНОСТ НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ СО ДРУГИ РЕЛЕВАНТНИ ПЛАНОВИ, ПРОГРАМИ И СТРАТЕГИИ .............................................................................................................. 61

7.1. КОМПАТИБИЛНОСТ НА ЦЕЛИТЕ НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ ............................................ 61

7.2. ПОВРЗАНОСТ СО ДРУГИ СТРАТЕШКИ ПЛАНСКИ ДОКУМЕНТИ ............................................ 61

8. ЦЕЛИ НА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА.................................................................................... 66

8.1. ГЕНЕРАЛНИ ЦЕЛИ НА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА НА ПРЕДМЕТНИОТ ОПФАТ .......................................................................................................................................................................... 66

8.2. ЦЕЛИ НА СТРАТЕГИСКАТА ОЦЕНА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА ........................................... 68

9. ВЕРОЈАТНИ ЗНAЧАЈНИ ВЛИЈАНИЈА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА .......................................................................................................................................................................... 70

9.1. ВЛИЈАНИЕ ВРЗ НАСЕЛЕНИЕТО И СОЦИО-ЕКОНОМСКИТЕ УСЛОВИ .................................. 70

9.2. ВЛИЈАНИЕ ВРЗ ЧОВЕКОВОТО ЗДРАВЈЕ .............................................................................................. 71

9.3. ВЛИЈАНИЕ ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОЗДУХОТ .................................................................................. 71

9.4. ВЛИЈАНИЕ НА БУЧАВАТА .......................................................................................................................... 72

9.5. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОДИТЕ ..................................................................................... 72

9.6. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПОЧВАТА ......................................................................................................................... 73

9.7. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПРЕДЕЛОТ ...................................................................................................................... 73

9.8. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КУЛТУРНО-ИСТОРИСКО НАСЛЕДСТВО .......................................................... 74

9.9. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ БИОДИВЕРЗИТЕТОТ И ПРИРОДНОТО НАСЛЕДСТВО .............................. 74

9.10. ВЛИЈАНИЈА ОД УПРАВУВАЊЕ СО ОТПАДОТ ................................................................................. 74

9.11. ВЛИЈАНИЈА ОД НЕСРЕЌИ И ХАВАРИИ .............................................................................................. 75

9.12. ПРЕКУГРАНИЧНИ ВЛИЈАНИЈА ............................................................................................................. 76

10. МЕРКИ ЗА ЗАШТИТА, НАМАЛУВАЊЕ И УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ ................................................................................................................................. 77

10.1. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ НАСЕЛЕНИЕТО И ЧОВЕКОВОТО ЗДРАВЈЕ ........................................................................................................................................ 80


10.2. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ СОЦИО-ЕКОНОМСКАТА СОСТОЈБА ................................................................................................................................. 81

10.3. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОЗДУХОТ ................................................................................................................................................................... 81

10.4. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КЛИМАТСКИТЕ ПРОМЕНИ .................................................................................................................................................................... 83

10.5. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ОД БУЧАВАТА ................... 83

10.6. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОДИТЕ ........................................................................................................................................................................ 83

10.7. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПОЧВАТА ................... 84

10.8. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПРЕДЕЛОТ ................ 84

10.9. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КУЛТУРНО- ИСТОРИСКОТО НАСЛЕДСТВО .......................................................................................................................... 85

10.10. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ БИОДИВЕРЗИТЕТОТ И ПРИРОДНОТО НАСЛЕДСТВО ........................................................................................................................ 85

10.11. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ОД УПРАВУВАЊЕТО СО ОТПАД ........................................................................................................................................................................... 85

10.12. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ОД ЕВЕНТУАЛНИ НЕСРЕЌИ И ХАВАРИИ ........................................................................................................................................... 86

10.13. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА ПРЕКУГРАНИЧНИТЕ ВЛИЈАНИЈА .................................... 87

11. АЛТЕРНАТИВИ ...................................................................................................................................................... 92

12. ПЛАН ЗА МОНИТОРИНГ ................................................................................................................................... 93

13. НЕТЕХНИЧКО РЕЗИМЕ ...................................................................................................................................... 96

14. ЗАКЛУЧОЦИ И ПРЕПОРАКИ ......................................................................................................................... 102

15. ПРИЛОЗИ ................................................................................................................................................................ 103

15.1. ЛИСТА НА РЕЛЕВАНТНА ЗАКОНСКА РЕГУЛАТИВА ..................................................................... 104

15.2. РАЗЛИКИ ПОМЕЃУ СОВЖС И ОВЖС ................................................................................................ 106

15.3. КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА ................................................................................................................... 108


КРАТЕНКИ ГУП – Генерален урбанистички план

ДУП – Детален урбанистички план

ЛУПД - Локална урбанистичка планска документација

ПП - Просторен план

ИПП – Извод од просторен план

РМ – Република Македонија

ОВЖС – Оценка на влијание врз животната средина

СОЖС – Стратегиска оцена на животната средина

ЛЕАП – Локален акционен план за животната средина

ЕЛС – Единица на локална самоуправа

МЖСПП – Министерство за животна средина и просторно планирање

НЕАП – Национален акционен план за животна средина


ПОДАТОЦИ ЗА ИЗРАБОТУВАЧОТ ИМЕ НА ИЗГОТВУВАЧОТ: Друштво за заштита на животната средина

ЕКО-ТЕАМ ДОО Скопје ПРАВЕН СТАТУС: ДОО – друштво со ограничена одговорност СЕДИШТЕ, АДРЕСА: Перо Наков, бб (во кругот на МЗТ), Гази Баба, Скопје ПОДАТОЦИ ЗА ЛИЦЕТО

НАДЛЕЖНО ЗА ИЗРАБОТКА НА

ИЗВЕШТАЈОТ И НЕГОВАТА

ФУНКЦИЈА

Александра Каракашова Сачкарска Дипл. инженер по заштита на животната средина Експерт за страегиска оцена на животната средина моб.тел: 070 305 534 е-маил: [email protected]


1. ВОВЕД

Согласно Законот за просторно и урбанистичко планирање (Сл.весник на

РМ, бр. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11, 53/11, 144/12, 55/13 и 163/13) од страна на м-р Славчо Чадиев, Градоначалник на Општина Велес, до Советот на Општина Велес поднесена е иницијатива за изработка на Детален Урбанистички План за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, КО Велес, Велес. Причините за изработка на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес се: создавање услови за планирање на организирани простори, дефинирање на оптимални решенија за организирање на основните функции преку анализа на постојната состојба и создавање на основна концепција за планираните површини со конкретни просторни, сообраќајни и инфраструктурни решенија. Цел на донесување на планскиот документ е примената на принципите на современото планирање со кои се обезбедува висок степен на флексибилност на плановите и можност за релативно брзо модифицирање на урбаниот развој во согласност со новонастанатите услови и потреби, ќе обезбеди неопходна постојана и континуирана актуелност на Планот и неговите поставки во целокупниот плански период.

Планскиот документ е изработен од страна на „Дизајн Центар Инженеринг“ Трајче ДООЕЛ Кавадарци. ДУП е изработен со содржина врз основа на важечката законска регулатива од областа на урбанистичкото планирање, како и останата друга законска регулатива што го допира планирањето согласно намената. Во планот се дадени граници на опфатот на урбаното подрачје, решенија за генерални водови и објекти на сообраќајна и друга инфраструктура, основните услови за изградба според предвидената намена, инвентаризација на постоечки објекти, градежни и регулациони линии и максимални висински коти, плански мерки за заштита и унапредување на животната средина и природата, природното и градежното наследство, урбани санациони мерки и мерки за заштита од воени разурнувања, природни и технолошки непогоди, одредби за спроведување на планот, билансни показатели и соодветни графички прилози. Согласно законската регулатива од областа на животната средина, глава X од Законот за животна средина (Сл. весник на РМ бр.53/05; бр.81/05; бр.24/07; бр.159/08; бр.83/09; бр.48/10; бр.124/10; бр.51/11; бр.123/12 и бр.93/13), при подготовка на краткорочни, среднорочни и долгорочни плански документи на национално и локално ниво за развој на општините во сите аспекти (урбан развој, индустрија, развој на мали и средни претпријатија, туризам, земјоделие, транспорт и др.), потребно е спроведување на постапка за Стратегиска оцена на влијание на планскиот документ кој се подготвува (план, програма или

стратегија) врз животната средина.


Врз основа на член 65, став (4) од Законот за животна средина, Владата на Република Македонија, на 20.11.2007 донесе „Уредба за критериумите врз основа на кои се донесувааат одлуките дали определени плански документи би можеле да имаат значително влијание врз животната средина и здравјето на луѓето“. Според оваа Уредба, стратегиска оцена се спроведува за планските документи кои се подготвуваат во областа на земјоделството, шумарството, рибарството, енергетиката, индустријата, рударството, транспортот, регионалниот развој, телекомуникациите, управувањето со отпадот, управувањето со водите, туризмот, просторното и урбанистичкото планирање и користење на земјиштето. Стратегиска оцена треба да се направи и на Националниот акционен план за животна средина и на локалните акциони планови за животна средина, како и врз сите стратегиски, плански и програмски документи, со кои се планира изведување на проекти за кои се врши оценка на влијанието на проектот врз животната средина, како на национално така и на локално ниво. Стратегиската оцена претставува процедура за проценка на влијанието на плановите, стратегиите и програмите врз животната средина и врз здравјето на луѓето. Стратегиската оцена на животната средина е процес во кој се предвидуваат одредени мерки, кои имаат за цел заштита на животната средина од сите можни влијанија и тоа уште во процесот на планирање и донесување одлуки за одредени стратегии, планови и програми, т.е. плански документи. Преку навремено спроведување на постапката за стратегиска оцена на животната средина се обезбедува иденитификување на сите можни негативни и позитивни влијанија на целите на планот, програмата или стратегијата врз животната средина, а исто така се дефинираат и алтернативи и можни мерки за спречување, намалување и ублажување на негативните влијанија врз сите елементи на животната средина. Националното законодавство сугерира процесот на стратегиска оцена на влијанието на планскиот документ да се одвива паралелно со развојот на планскиот документ, со цел целите на животната средина навреме да се земат во предвид при дефинирање на целите на самиот плански документ. Постапката за стратегиска оцена на животната средина треба да обезбеди високо ниво на заштита на животната средина, спроведување на насоките од релевантни стратешки и плански документи и интегрирање на целите на животната средина во подготовката и усвојувањето на стратегии, планови и програми (плански документи), а во насока на промовирање на одржливиот развој. Стратегиската оцена треба да ги земе во предвид сите влијанија врз животната средина и притоа се стреми кон:

- Вградување на аспектите на животната средина во процесот на урбанистичкото планирање;

- Зголемена ефикасноста при донесување на одлуки кои се однесуваат на заштита на животната средина;

- Обезбедување интегриран приод кон животната средина; - Овозможување на учеството на јавноста и консултирање со јавноста во

процесот на донесување на одлуки; - Поттикнување меѓусекторската соработка;


- Вградување на одредбите на одржливиот развој (економски, социјални и еколошки аспекти).

Постапката за стратегиска оцена на животната средина се состои од неколку фази чие што реализирање го олеснува и прави подетален процесот на спроведување на стратегиска оцена:

Проверка

Обем/Опсег

Собирање на основни податоци за животната средина

Подготовка на извештај за животната средина

Консултации со јавноста

Прифаќање на планот

Мониторинг на спроведување

ТАБЕЛА - Фази во постапката на СОЖС

Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес треба да овозможи услови за градба на ваков комплекс, кој ќе овозможи позитивни ефекти со својата функција врз целото непосредно окружување од аспект на повисока организација, инфраструктурна опременост и уреденост на просторот и се разбира економски ефекти манифестирани преку привлекување на нова работна сила и вработување. Со тоа ќе се создадат услови за урбанизација, развој и напредок на населените места.

Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес, исто така би требало да предизвика позитивни импулси и ефекти врз целото непосредно окружување од аспект на повисока организација, инфраструктурна опременост и уреденост на просторот и се разбира економски ефекти манифестирани преку привлекување на нова работна сила и вработување, доколку е базирана врз принципите на одржлив развој и се одликува со максимално почитување и вградување на нормативите и стандардите за заштита на животната средина. При започнување на постапката за усвојување на предметниот ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес, од страна на Општина Велес, беше побарано изработка на Извештај за стратегиска оцена за влијанијата врз животната средина од реализирање на гореспоменатиот плански документ.


2. ЦЕЛ НА ИЗВЕШТАЈОТ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА 2.1. ЦЕЛ НА ИЗВЕШТАЈОТ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА И ПРИМЕНЕТА МЕТОДОЛОГИЈА Цел на Извештајот за Стратегиска оцена на животната средина за ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес е навремено да ги вклучи целите на заштита и унапредување на животната средина на подрачјето опфатено со ДУП во целите на планскиот документ. Навременото вклучување на целите за заштита на животната средина е неопходно за да се осигура одржлив развој на Општина Велес. Подготовката на Извештајот за стратегиска оцена на животната средина се базираше врз основа на спроведување на истражувања, проценки и аналитички пристап кој се состоеше од следните чекори:

� Преглед и анализа на сегашната состојба на животната средина на и во околината на предложениот плански опфат во Општина Велес;

� Запознавање со предлог планскиот документ за предметниот опфат,

Условите за планирање на просторот, документационата основа и планската документација и графичките прилози;

� Посета на урбаниот опфат и состанок со одговорните лица од одделенијата

за урбанизам и заштита на животната средина во Општина Велес (март 2014);

� Идентификација на веќе дефинираните цели за заштита и унапредување

на животната средина во постоечките стратешки документи на локално, национално и меѓународно ниво;

После тоа се пристапи кон:

- анализа на релевантната национална и меѓународна легислатива и примена на најдобрите светски практики и искуства;

- анализа на постојни плански документи од повисок ранг, како и плански документи изработени и усвоени на локално ниво;

- анализа на предвидените активности во ДУП од кои се очекуваат влијанија врз животната средина;

- анализа на сите предложени решенија, нивните влијанија (позитивни и негативни) и дефинирање (предлог) соодветни мерки за избегнување, намалување или ублажување на негативните влијанија и зголемување на позитивните ефекти;

- оценка и споредба на можните влијанија од алтернативните предлози, идентификација на мерките за ублажување кои се потребни за секоја алтернатива, и давање на препораки од аспект на заштита на животната средина и постигнување одржливост;


- подготовка на план за мониторинг на спроведувањето на предложените мерки;

Извештајот за Стратегиска оцена на животната средина треба да обезбеди информации кои ќе овозможат информирање на јавноста за сите алтернативи, препораки и слично. Јавното мислење и мислењата на сите заинтересирани страни ќе биде земено во предвид при креирањето на финалниот документ. Органот, кој го подготвува планскиот документ (Општина Велес), во претходна консултација со засегнатите органи од имплементацијата на Планот, го определи обемот и деталноста на информациите, кои се дадени во Извештајот за стратегиската оцена на живoтната средина, што е дел од процедурата за стратегиска оцена на животната средина. За изработка на Извештајот за Стратегиска оцена на животната средина за Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес, користена е следната литература:

- Предлог ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес;

- Изменување и дополнување на Генерален урбанистички план на Град Велес, Блок 1а и 1б Општина Велес, плански период 2012-2022

- Просторен план на Република Македонија;

- Национален План за заштита на животната средина - НЕАП II, Министерство за животна средина и просторно планирање,

- Национална Стратегија за одржлив развој за период 2010-2030, Влада на

Република Македонија,

- Национална Стратегија за интеграција на Република Македонија во ЕУ, Влада на Република Македонија,

- Национална Стратегија за управување со отпад (2008 – 2020 година), Влада

на Република Македонија,

- Национален План за управување со отпад (2009-2015),

- Национална стратегија за економскиот развој на Република Македонија, Влада на Република Македонија,

- Стратегија за енергетска ефикасност до 2020, Министерство за економија,

- Стратегија за развој на енергетиката на РМ до 2030, Министерство за

економија,


- Национален здравствено - еколошки акционен план (НЗЕАП), Министерство за животна средина и просторно планирање,

- Национална стратегија за транспорт, Министерство за транспорт и врски,

- Стратегија и акционен план за заштита на биолошката разновидност на

Република Македонија, Министерство за животна средина и просторно планирање,

- Локален Акционен План за Животна Средина, Општина Велес,

- Стратегија за економски развој на Општина Велес, Општина Велес,

- План за управување со отпад за Општина Велес (2008 – 2012),

- Студија за оправданост од воведување на услугите за собирање и

транспортирање на комунален отпад во руралните средини на општина Велес,

- Геохемиски атлас на Велес и неговата околина,


3. ПРЕГЛЕД НА СОДРЖИНАТА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ И ПЛАНСКИОТ ОПФАТ 3.1. ПРЕГЛЕД НА СОДРЖИНАТА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ Планскиот документ, Детален Урбанистички План за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес со големина на опфат од 44,98 ха и класи на намена во рамките на планскиот опфат: А1- домување, Б1- комерцијални и деловни намени, В2- здравство и социјална заштита, Г2-лесна индустрија (стопанство), дистрибуција и сервиси, Д- зеленило, Д2- заштитно зеленило и Е- инфраструктура, е изработен од страна на „Дизајн Центар Инженеринг“ Трајче ДООЕЛ Кавадарци.

Изработката на Детален Урбанистички План за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес, е базирана врз Законот за просторно и урбанистичко планирање (Сл.весник на РМ, бр. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11, 53/11, 144/12, 55/13) како и Правилникот за поблиската содржина, размер и начин на графичка обработка на урбанистичките планови (Сл. весник на РМ, бр. 78/06) и Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичкото планирање (Сл. весник на РМ, бр. 78/06, 140/07 и 12/09), како и другата законска регулатива што се однесува на планирање и намена на просторот, во чија основа се содржани следните основни елементи: - анализа на состојбите и насоки за организација на просторот, - состојба на природните и со работа создадени вредности, - анализа на изградените фондови во областа на домувањето, јавни и општествени функции, комунална инфраструктура, сообраќај, јавно зеленило. - дефинирање на оптимално организирани простори за домување, - дефинирање на систем на сообраќајници и нивно вклопување во сообраќајниот систем на градот, - оптимално димензионирање на капацитетите на комуналната инфраструктура При изработката на ДУП се почитувани сите податоци и информации добиени од органите на државната управа, локалната самоуправа и другите вклучени субјекти. Составни делови на Детален Урбанистички План за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Велес, се:

- Документациона основа со текстуален дел и графички прилози - Планска документација со текстуален дел и графички прилози - Нумерички дел

Документационата основа содржи анализа за постојната состојба во рамки на планскиот опфат од аспект на изградени и неизградени површини, нумерички показатели и комунална инфраструктрура. Претставени се можностите и економската основа за просторен развој, како и програмските проекции за


подрачјето на планскиот опфат. Во документационата основа се наоѓаат податоци за географското одредување на планскиот опфат, границите и површината на планскиот опфат, претставен е историјатот на планирање на подрачјето. Исто така во овој дел накратко се систематизирани и податоците за природните карактеристики на опфатот, како што се климатските, рељефните и сеизмичките карактеристики и вегетациски карактеристики и пејзаж. Графичкиот дел на документационата основа ги содржи следните прилози: Извод од ГУП Велес со намена на површини (1:2500); Извод од ГУП Велес сообраќајно решение (1:2500); Извод од ДУП; Ажурирана геодетска подлога (1:1000); Инвентаризација и снимање на изградениот градежен фонд и комунална инфраструктура (1:1000) и Инвентаризација и снимање на бесправно изградени градби (1:1000). Во планската документација пак се сместени планските решенија и се дефинираат планските одредби потребни за донесување и спроведување на планот. Претставени се видот на планот, назив на подрачјето на планскиот опфат и планскиот период за кој се донесува, географска и геодетска местоположбата на планскиот опфат, текстуалните одредби од изводот од план од повисоко ниво, планската и проектната програма, опис и образложение на планскиот концепт и планските решенија за изградба планирана состојба (сообраќајна мрежа, хидротехничка инфраструктура, електроенергетика). Потоа во овој дел е дадено економско образложение за реализација на планот, мерки за заштита, општи услови за изградба, развој и користење на земјиштето и градбите кои важат за целиот плански опфат, како и посебни услови за изградба, развој и користење на градежното земјиште и градбите. Графичкиот дел од планската документација ги содржи следните прилози: Регулационен план (1:1000); План на површини за градење (1:1000); Сообраќаен и нивелациски план (1:1000), Инфраструктурен план (1:1000) и Синтезен план (1:1000). Нумеричкиот дел ги содржи нумеричките показатели со урбанистички параметри и билансните показатели од планските решенија, како и профилите на соoбраќајната инфраструктура, комунална инфраструктура (водовод и канлизација) и елетро-енергетска мрежа и објекти.


3.2. ПЛАНСКИ ОПФАТ 3.2.1. Плански опфат, граница и површина Во Велес постојат 12 урбани единици. УБ 2, УБ 7 и УБ 9 припаѓаат во урбана единица 1. Во планскиот опфат планирани се следните намени на површини: стопанство, индустрија, семејни куќи, сообраќајни објекти. Планскиот опфат е дефиниран по границите на УБ 2, УБ 7 и УБ 9, со следната граница: - на север границата на планскиот опфат се движи по границата на УБ 2 што претставува и граница на ГУП за Велес и се движи кон југ по источната страна на планскиот опфат по осовината на ул. “Вардарска” (граница на УБ 2), по осовината на железничка пруга (граница на УБ 9) до пресек со улица „Моша Пијаде“ ; - на југ границата продолжува кон западна страна по осовината на ул ”Моша Пијаде” до северната граница на УБ 7, односно до пресек со улица „1“ и продолжува кон север по западната граница на УБ 2. Вкупната површина што ја зафаќа планскиот опфат изнесува 44, 98 ха.

3.3. НАМЕНА НА ЗЕМЈИШТЕТО 3.3.1. Намена на земјиштето и градбите Согласно планските решенија за уредување на просторот, планскиот опфат е со следните класи на намени:

К

ЛА

СА

Н

А

НА

МЕ

НА

Н

А

ЗЕМ

ЈИШ

ТЕ

ТО

А Домување А1 Домување во станбени куќи Б Комерцијални и деловни намени Б1 Мали комерцијални и деловни намени В Јавни институции В2 Здравство и социјална заштита В4 Државни институции Г Производство, дистрибуција и сервиси Г2 Лесна и незагадувачка индустрија Д Зеленило и рекреација Д2 Заштитно зеленило Е Инфраструктура Е2 Сообраќајни објекти

ТАБЕЛА - Класа на намена на земјиштето


Површината во границите на планскиот опфат на ДУП за УБ 2, УБ 7 и УБ 9 – планска документација изнесува 44,98ха. Основната намена на просторот на локалитетот е лесна индустрија, која зафаќа површина од 27,38ха односно 61% од површината на планскиот опфат. Предвидените површини за градба зафаќаат површина од 16,38ха. Класа на намена Д2- заштитно зеленило зафаќа површина од 0,93ха или 2% од површината на планскиот опфат. Класа на намена - мали комерцијални и деловни дејности - зафаќа површина од 0,34ха и предвидена површина за градба од 0,24ха односно 1% од површината на планскиот опфат. Класа на намена В-јавни институции со вкупна површина од 0,75ха односно 2% од површината на планскиот опфат. Е2 – сообраќајни објекти (намена планирана согласно ГУП за Велес) зафаќа површина од 1,55ха односно 3% од површината на планскиот опфат.

3.3.2. Парцелација и регулација Парцелацијата во рамките на планскиот опфат, е вршена во најголем број случаи со задржување на катастарските граници на парцелите. Заради полесно согледување на просторот извршена е нумерација на градежните парцели во нив. Во секоја градежна парцела е означена површината во рамките на која може да се гради градба. Местоположбата на градбата во рамките на површината за градба е дефинирана во однос на градежната линија. Големината на површината за градење е ограничена од следното: ° процент на изграденост на локацијата ° коефициент на искористеност на земјиштето ° висина на венец. Бидејќи се работи за блок кој веќе целосно е изграден, при урбаната обнова се дозволува градба на соодветна градба и во градежни парцели кои се помали од пропишаните, а воедно процентот на изграденост и коефициентот на искористување ќе бидат соодветни на големината на градежната парцела. Изградените градби, евидентирани во постојната состојба максимално се почитувани и вклопени во планот со дефинирани парцели и обезбедени пристапи до нив. Паркирањето на моторните возила за сите градби е решено да се врши во рамките на градежната парцела или во рамки на градбите. Пристапот со возило до градежните парцели е решено директно од сообраќајниците или преку пристапи.


3.3.1. СЕГАШНА СОСТОЈБА НА ПРЕДМЕТНИОТ ПРОСТОР

3.3.1.1. ИНВЕНТАРИЗАЦИЈА НА ИЗГРАДЕН ГРАДЕЖЕН ФОНД И ВКУПНА ФИЗИЧКА СУПРАСТРУКТУРА Од анализата на постојната состојба било констатирано дека планскиот опфат, кој зафаќа површина од 44.98ха претставува изградено земјиште со градби со намена лесна индустрија. Во опфатот на УБ 2, УБ 7 и УБ 9, евидентирани се вкупно 71 парцели од кои на 58 има изградени 212 градби. Останатите се неизградени парцели и сообраќајна инфраструктура. Изградените парцели зафаќаат површина од 38,13ха, додека изградените градби зафаќаат поврчина од 7,65ха. Неизградените парцели и сообраќајната инфраструктура зафаќаат вкупно површина од 6,85ха.

1 Површина на плански опфат 4,98ha 2 Површина на парцели 8,13ha 3 Вкупна површина на градби 7,65ha 4 Просечен процент на изграденост 17 %

(во однос на површината на блокот) 5 Просечен процент на изграденост 20 %

(во однос на површината на парцели) 6 Просечен коефициент на искористеност на земјиште 0,2

7 Сообраќајна инфраструктура 6,85 ha

ТАБЕЛА 3 – Нумерички показатели

Зона на производство, дистрибуција и сервиси На просторот во планскиот опфат на дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9 регистрирани се претежно стопански објекти (лесна индустрија). Во рамките на планскиот опфат евидентирани се вкупно 72 парцели од кои на 58 има изградени градби. Парцелите зафаќаат површина од 38,13ха со изградени објекти кои зафаќаат површина од 6,85ха. Нивната поставеност во однос на катастарските парцели делумно задоволува.


Зона на зеленило Во рамките на планскиот опфат, во дворните места се среќаваат уредени зелени површини. Зона на сообраќајна инфраструктура Овој блок е делумно изграден и има делумно оформена на сообраќајна мрежа (на дел од планскиот опфат). Постојните сообраќајници кои се во согласност со ГУП и предходно усвоениот ДУП за УБ 8 се задржуваат, а предвидено е и нивно дооформување према стандардите и нормативите за уредување на јавни патишта. Улиците се асфалтирани со променливи ширини на коловоз и тротоари. Површината која ја зафаќаат асфалтираните улици, тротоари, на ниво на планскиот опфат изнесува:

- асфалтирани улици, пристапи и тротоари............6,85ха.

3.3.1.2. ИНВЕНТАРИЗАЦИЈА И СНИМКА НА БЕСПРАВНО ИЗГРАДЕНИТЕ ГРАДБИ

На просторот на планскиот опфат, дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, не се евидентирани бесправно изградени градби.


Фотографии од предметното подрачје


3.3.1.2. ПОСТОЕЧКА ИНФРАСТРУКТУРА

Сообраќајна мрежа При изработката на ДУП за УБ 2, УБ 7 и УБ 9 во сообраќаен смисол водено е сметка за ГУП на Град Велес каде се дефинирани сообраќајниците од повисок ранг (магистрална улица “Моша Пијаде”, собирни улици: “Вардарска” и “Алексо Демниев”) и од предходен соседен ДУП за УБ 8 (дел од магистрална улица “Моша Пијаде”, сервисна улица “Васа Кошулчева” и станбена улица “Васа Кошулчева”). Постоечките сообраќајници ги задоволуваат потребите на современиот сообраќај, затоа со изработка на ДУП постојните сообраќајници се задржани заради изграденоста на околниот простор кој го опслужуваат, а предвидено е нивно дооформување према стандардите и нормативите за планирање на јавни патишта. Мрежата на сообраќајници ја сочинуваат следните видови улици: -магистрална улица “Моша Пијаде” -собирни улици “Вардарска” и “Алексо Демниев”, -сервисни улици “Васа Кошулчева”, “Алексо Демниев”, ул.”1”, и “4”, -станбена улица “Васа Кошулчева” , -индустриски улици “5”, “6”, “7”, “8” и ул. “9” Паркирањето ќе биде во рамките на секоја градежна парцела, додека потребниот број на паркинг места да биде во согласност со член 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање. Хидротехничка инфраструктура Бидејќи се работи за урбан блок кој е изграден и на тој простор има изведена водоводна и канализациона мрежа која представува дел од зацртаната основна мрежа. Со ДУП се предвидува дооформување на истата. Водоснабдување Во планскиот опфат снабдувањето со вода е од градскиот водоводен систем, преку доводен цевовод , кој е изведен по постојните улици: - по ул “Моша Пијаде” и по ул “Васа Кошулчева” постои водоводна мрежа ф=100. - отпадните фекални води во урбан блок 8 се прифатени во каналска мрежа ф=200 по ул “Моша Пијаде” и истата е дел од градската фекална канализација. Во однос на потребите, профилите на цевките на мрежата ги задоволуваат потребните услови, потребно е дооформување на истата. Фекална канализација На предметниот опфат постои веќе постоечки канализационен систем, изведен од бетонски цевки Ø200 по ул. „Индустриска“, на која се надоврзува


канализациона мрежа по улица “1“ и улица “2“ со Ø200. Овој систем ги задоволува потребите на планираните објекти во изработениот ДУП. Поради висинската разлика на улица “2” во однос на улица “1” се планира инфраструктурен коридор-парцела бр.6 со ширина од 6м во која се планира фекална инсталација. Се предвидува фекалната канализација да се изведе со минимален профил ø 200 мм. без оглед на расположивите падови. Атмосферска канализација На некои потези од предметното подрачје е изведена атмосферска канализација, а на оние кои не е изведена се планира изведување на канализација со цевки со пречник ø300 мм.

Електроенергетска мрежа

Со електрична енергија, градот приклучен е во електроенергетскиот систем со ТС велес-1. Трафостаницата работи на 110/10(20)kV напонско ниво и има два енергетски трансформатори со инсталирани моќности од по 40 мва. ТС велес е поврзана со 110 кв водови со: - ТС Велес (с. Башино) со вод долг 3.0км ал/че проводници 150/25 мм2, - ТС Велес-2 со вод долг 1.0 км ал/че проводници 240/40 мм2. Во планскиот опфат, постоечките објекти се снабдуваат со електрична енергија преку постојните трафостаници. Квалитетот на електричната енергија со која се снабдуваат изградените објекти задоволува. Нисконапонската мрежа изведена е воздушно, поставена на столбови, распоредена према потребите и приликите кои моментално одговарале. Сегашната состојба на високонапонската, среднонапонската и ниско-напонската мрежа во најголем дел ги задоволува потребите од страна на потрошувачите. Електричната енергија што се испорачува на потрошувачите е со потребниот квалитет, со константна фрекфенција и напон кој се движи во дозволените граници. Општина Велес, поднесе барање до ЕВН Македонија за добивање на потврда за поставени подземни и надземни инсталации на дистрибутивната мрежа и објекти, со која се потврдува дека во планираниот опфат има поставено надземни инсталации, од типот на среднонапонски надземен вод 20kV и среднонапонски кабелски вод 20kV. Покрај постоечките планирани се и нови трафостаници. Нисконапонскиот развод како и осветлувањето на улиците ќе се изведе спрема посебни проекти изработени од соодветни стручни лица. Телекомуникациската мрежа е предвидена да обезбеди телефонски приклучок за секоја површина за градба и истото треба да го реши Македонски Телеком - Подрачна единица Велес. Воведувањето на оптички кабли во месната телефонска мрежа и на соодветните оптички системи ќе овозможи воведување на т.н. широкопојасни претплатнички услуги во наредниот период.


Општина Велес поднесе барање до Македонски Телеком АД, за информација за постоечки подземни и надземни инсталации на предметното подрачје, при што во добиеното известување се вели дека има веќе постоечки инсталации на ова подрачје. Инвеститорот и изведувачот треба да постапат во согласност со барањата од Македонски Телеком, кои се однесуваат на заштита на тк кабелот пред почетокот на градежните работи на конфликтните точки и доколку дојде до оштетување на тк инсталациите треба да се пријави до службените лица во Македонски Телеком, како и тоа дека евентуалните штети врз тк капацитетите ќе бидат на товар на инвеститорот. Мобилна телефонија Целиот овој регион е покриен со сигнал на мобилна телефонија, обезбеден преку трите компании за мобилна телефонија во Р.Македонија: Т-Мобиле, ОНЕ и ВИП. 3.3.2. ПЛАНСКИ КОНЦЕПТ ЗА ИДЕН ПРОСТОРЕН РАЗВОЈ

Просторниот план на Р. Македонија се залага за концепт на интегрален и полифункционален пристап во организација и уредување на руралните простори, како појдовна основа за развој и унапредување на квалитетот на живеењето во овие подрачја, при што приортетна задача претставува целосно активирање на расположивите потенцијали, релевантни за развој на стопанството, кои ќе бидат искористени за создавање на систем за ефикасно организирано пазарно стопанисување. Предложените плански решенија за уредување на предметниот простор се базираат врз Генералниот урбанистички план на велес, одлука бр.07-4887/1 од 07.10.2008г. и на ДУП за УБ 8 Велес (одлука 07-952/4 гледано од аспект на пошироката просторна организација и нејзиното влијание врз функцијата на градот Велес, од посебно значење се согледаните оски на развојот на регионот централна Македонија. Тие оски се на линијата Велес-Штип-Радовиш-Струмица, потоа Велес-Д.Капија-Гевгелија, Велес-Прилеп-Битола и Велес-Скопје-Куманово. Ова се делови, локации, во кои би требало да бидат лоцирани најзначајни стопански дејности и во кои ќе биде најизразено влијанието на стопанскиот развој, концентрација на техничките системи и населението. Во основниот урбанистички план на Велес (1985г.) презентирани се релевантни поставки за долгогодишниот развој на општината и градот, а предлжените плански решенија за уредување на предметниот простор се базираат врз генералниот урбанистички план на Велес 2003-2018г. Намената на површините во состав на просторните и урбанистички планови е основен дел на тие планови и не ретко се поистоветува со нив. Тоа поистоветување произлегува од фактот што крајна цел на секој урбанистички


план е да се определи начинот на употребата на земјиштето што е предмет на планирање како и системот и начинот на изградба на тоа земјиште. Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес покрај функционалното и просторно уредување, ќе биде во функција и на стопанските активности со оглед на тоа што во неа е планирана намена, зона за лесна и незагадувачка индустрија.

Во планскиот опфат постојат неизградени простори. Во однос на предвидените со ГУП стопански објекти и услужно складишни дејности истите се застапени во рамките на планскиот опфат. За задоволување на барањата за организирање на производство во помал обем, тн. мало стопанство се предвидува зголемување на работната зона со нови површини, за лоцирање на капацитетите на малото стопанство. Таквото просторно сместување на оваа дејност е со цел истата да е во непосредна близина на станбената зона. Во целата стопанска зона во Велес се предвидени дејности од лесна незагадувачка индустрија и терцијални дејности во кои не се складираат радиоактивни и други штетни материи по здравјето на луѓето значи се во согласност со позитивните законски прописи. Просторот наменет за сервиси и складишта содржи: работилници и услужни сервиси, складишта на производни организации како и на трговски организации.

Согласно ГУП за Велес 2003г., планирани се и др.намени: А1 – домување во станбени куќи, Б1 – мали комерцијални и деловни намени, В2 – здравство и социјална заштита, В4 – државни институции, Г2 – лесна индустрија, Д2 – заштитно зеленило и Е2 – комунална супраструктура (собра}ајни објекти). Основната стратешка определба на Просторниот план на Републиката е остварување на повисок степен на вкупната функционална интегрирност на просторот на државата, како и обезбедување услови за значително поголема инфраструктурна и економска интеграција со соседните и останатите европски земји. Остварувањето на повисок степен на интегрирност на просторот на Републиката подразбира намалување на регионалните диспропорции, односно квалитативни промени во просторната, економската и социјалната структура. Во инвестиционите одлуки стриктно се почитуваат локационите, социо-економските и критериумите за заштита на животната средина, кои се усвоени на национално ниво. Една од основните цели на Просторниот план се однесува на штедење, рационално корстење и заштита на природните ресурси, искористување на погодностите за производство и лоцирање на активности на простори врзани со местото на одгледување или искористување. Просторниот развој треба да се насочи кон преиспитување и надградување на постоечките функции на просторот на планскиот опфат, како и изнаоѓање на економски и еколошки прифатливо решение во областа на: карактерот и класата на намена, системот на градба и стандарди, сообраќај и инфраструктура.


Потребно е да се постигне висок стандард во однос на: површините, квалитетот на градби, употребата на материјали, поголеми естетски вредности, соодветни инсталации, обезбедување на сите сообраќајни услови за проточност и безбедност на сообраќајот и комплексно решавање на сообраќајот во мирување, како и поврзување со инфраструктурните системи и можност за реализација на нови системи. Во поглед на инфраструктурата потребно е: пред или паралелно со реализација на градбите предвидени на градежните парцели и оформувањето на квалитетни простори особено оние наменети за стопански комплекси, неопходно е да се изведе примарната и секундарната мрежа на сите планирани инфраструктурни системи (сообраќајници, водовод, фекална канализација, електрика, телефонија). 3.3.2.1. АНАЛИЗА НА МОЖНОСТИТЕ ЗА ПРОСТОРЕН РАЗВОЈ Просторниот концепт на планскиот опфат е изработен во планираните граници на планскиот опфат. Планскиот концепт е поставен врз основа на анализата на просторот и анализата на можностите за просторен развој. Планскиот концепт е во директна зависност од природните фактори, посебно од конфигурацијата на теренот и од можностите за просторна композиција, односно естетско обликување на просторот. Одржливиот развој е еден од принципите врз кој е поставен планскиот концепт. Планскиот концепт е условен и од мерките за заштита и спасување. Во просторната организација на едно урбано подрачје потребно е да се вградат минатото, сегашноста и иднината, а тоа диктира создавање на населба за задоволување на животните и општествените потреби на населението, обезбедување на заштита од бучава и прашина, обезбедување на квалитетна вода за пиење и задоволување на хигиено-здравствените услови, а градбите да бидат поволно поставени во однос на инсолацијата и проветрувањето. Растојанието меѓу градбите ќе овозможи поволна ориентација према намената, а слободните површини од градежната парцела ќе се користат за зеленило. Сообраќајниците ќе ја пратат конфигурацијата на теренот со потребен профил. Целта на планскиот концепт е да изврши хармонизација на просторните природни услови и предвидената градба во функционална целина со естетска препознатливост. Концептот на планиран стопански развој утврден со Просторниот план на Р. Македонија ќе се реализира со изработка на просторни и урбанистички планови од регионално и локално ниво кои ќе се темелат на основните услови и претпоставки за остварување на целите и определбите поставени во областа на развојот и разместеноста на стопанските дејности. Во тој контекст овој плански документ треба да биде во функција на остварување на определбите на Просторниот план на Р. Македонија за подем на стопанските активности на просторот на државата. При тоа инвестиционата активност на


стопанските субјекти, со која се создаваат можности за нови вработувања, подобар стандард и развој на вкупната економија на локално и национлно ниво, треба да биде поставена на принципите и критериумите за заштита на животната средина. Просторниот развој на подрачјето е поткрепен со програмска проекција од намени, содржини што ги дава локалната самоуправа. Во рамките на насоките за изработка на планови од пониско ниво, кои ги дава Просторниот план на Р. Македонија, за комплекси од ваков тип треба да се почитува:

• Избор и распоред на активности согласно природните услови, расположивата работна сила и постојните стопански капацитети;

• Создавање можности за отворање на нови работни места во населби и подрачја каде треба да се задржи постојното население и да се насочат миграциите;

• Обезбедување и спроведување на постојните закони и прописи со кои се заштитува просторот, ресурсите и националното богатство и се организира и уредува просторот со цел за вкупен развој, а особено во однос на: - бесправната градба; - стопанисување со земјоделското земјиште, водите и друго; - заштита на создаденото и природното богатство; - насоките и критериумите за уредување на просторот надвор од градежните подрачја треба да се утврдат со помош на стручни основи и упатства од ресорите на земјоделството, водостопанството, шумарството и заштитата на животната средина.

3.3.2.2. Заклучоци - оценки од анализа на постојната состојба на изграденоста и уреденоста на локалитетот

Со анализата на постојната состојба, во предметниот локалитет се дефинирани намената на просторот, правецот, ограничувачките фактори и реалните оценки за развој на планскиот опфат од ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, и тие се следните:

- Преиспитување на предвидените функции и понуди реално, економски издржано, еколошко квалитетно решение во областа на карактерот и намена на просторот;

- Намената на карактерот на функциите на објектите, системот на градба и стандардите во примена на економско исплатливи градежни зафати;

- Повисок стандард во однос на планирањето на површините, употребениот материјал, естетските вредности и поврзување со сите инфраструктурни системи, како и реализација на нови системи;

- Реални можности за развој за локалитетот претставува - градба на објекти во оформени градежни парцели.

- Овозможување на повисок степен на кооперативност на стопанскиот комплекс со малите и средни претпријатија од комерцијални и комунални услужни дејности и кооперантна застапеност на населението.


Производство, дистрибуција и сервиси Како основна намена во рамките на УБ 2, УБ 7 и УБ 9 предвидено е производство, дистрибуција и сервиси. Предвидена е лесна и незагадувачка индустрија со класа на намена Г2 и можност за предвидување на компатибилни класи на намени: Б1, Б2 и Д2 (30% од површината наменета за лесна индустрија) и Г3-сервиси и Г4- стоваришта (49% од површината наменета за Г2), зависно од барањата на сопствениците на градежните парцели. Бројот на градежни парцели за производство, сервиси и стоваришта изнесува 36, со вкупно ангажирана површина од 27,38ха. Вкупната површина што ја зафаќа предвидената површина за градба изнесува 16,38ха. Во рамките на планскиот опфат предвидени се мали погони од лесна и незагадувачка индустрија (класа на намена Г2) – кои не побаруваат многу енергија, не создаваат голем промет на суровини, материјали и сообраќај и не произведуваат штетни еманации. Градбите ќе се изведуваат според техничко-технолошките и еколошките параметри, со усогласување према локациските услови на зоната и барањето на дејностите. Во планскиот опфат планирана е површина за градба со површина од 163784м2; - катност п+1, кота на венец зависно од потребите на техноло{киот процес, - процент на изграденост изнесува до 70% - коефициент на искористеност до 1,40. Предвидена е класа на намена Г2-лесна и незагадувачка индустрија и можност за предвидување на компатибилни класи на намени: Б1-мали комерцијални и деловни дејности (30% од г2) Б2-големи трговски единици (30% од г2) Д2-за{титно зеленило (30% од г2) Г3-сервиси (49% од г2) Г4-стовари{та (49% од г2) Зона на домување Како демографска рамка, населението е значајна категорија која треба да се има во предвид при апроксимацијата на потенцијалните работни ресурси и потенцијалните потрошувачи и корисници на сите видови услуги. Домувањето воопшто, а станбената изградба посебно представува важна компонента на социјалниот и општо-стопанскиот развој, организација и уредување на просторот и подигнување на животниот стандард на населението. Утврдените глобални правци во долгорочниот стопански развој и идната


просторна организација треба да влијаат во прв ред на просторно физички диспропорции во областа на домувањето и станбената изградба. Во рамките на планскиот опфат, согласно намените планирани со ГУП за Велес, предвидено е домување во станбени куќи односно класа на намена А1. Домување во станбени куќи е планирано на една градежна парцела со површина од 2018м2 и површина за градба од 540м2. Објектите се предвидени и треба да бидат со катност П+2+ПК и кота на венец 10,20м. Зона на лесна и незагадувачка индустрија Со намена мали комерцијални и деловни дејности предвидена е една градежна парцела со површина од 3379м2 и површина за градба од 2351м2. Зона на објекти за јавни Функции

Развојот на стопанството и системот на населби, економскиот развој, зголемување на степенот на вработеност и севкупната урбанизација на просторот го условува порамномерниот развој на јавни функции, како потреба за поголем избор на занимања, потреба од соодветно образование, како и остварување на здравствена и социјална заштита. Мотивите, интересите и инвестиционите критериуми на приватните инвеститори, различните фондации и други непрофитни асоцијации ќе бидат, исто така, значајни за организирање на јавните функции на ова подрачје. Со намена В-јавни институции предвидена е вкупна површина од 0,75ха и вкупна површина за градба од 0,47ха, од која за намена В2 – здравство и социјална заштита планирана е една градежна парцела со површина од 0,15ха и површина за градба од 0,05ха и намена В4 – државни институции на две градежни парцели со површина од 0,60ха и површина за градба од 0,42ха. Зона на заштитно зеленило

Заштитно зеленило се предвидува на површина планирана согласно намените дадени во ГУП за Велес. Заштитното зеленило во рамките на планскиот опфат зафаќа површина од 9268м2. Зона на инфраструктура (сообраќајна)

Сообраќајниците кои егзистираат на овој простор, ги задоволуваат потребите на современиот сообраќај, затоа со изработка на ДУП постојните сообраќајници се задржани заради изграденоста на околниот простор кој го опслужуваат, а предвидено е нивно дооформување според стандардите и нормативите за планирање на јавни патишта. Во просторот наменет за улици по правило се сместуваат комуналните инсталации и градби, и тоа: канализација, водовод, подземни електрични кабли, подземни т-к каблови и кабловски канали, пароводни и гасоводни цевки,


површинско одводнување на улиците, улично осветлување, сообраќајни знаци и дрвореди и друго зеленило. 3.3.2.3. ЕКОНОМСКО ОБРАЗЛОЖЕНИЕ Стопанството има доминантно значење во долгорочниот развој на населените места. Во наредниот период стопанството ќе има доминантно место во развојот на населбите со преструктуирање на производството и поголема застапеност на производите со повисока фаза на преработка кои содржат висока технологија и квалификуван труд. Проширувањето на производството во основа ќе се потпре врз поголемо користење на постојните производствени програми и кон усвојување на нови програми со производи со повисока фаза на преработка кои се атрактивни на пазарот. Со развој, специјализација и организирање на производството во помали флексибилни капацитети приспособени за производство, претставува интерес за изградба на нови помали капацитети за поголема финализација и производство кое го бара домашниот и странскиот пазар. Со реализација на планската документација за просторот за кој има барање за изградба на капацитети за лесна преработувачка индустрија се овозможува самовработување и вработување на населението.

3.3. ОПИС И ОБРАЗЛОЖЕНИЕ НА ПЛАНСКИОТ КОНЦЕПТ СООБРАЌАЈНО РЕШЕНИЕ При изготвувањето на ДУП за УБ 2, УБ 7 и УБ 9 во сообраќаен смисол водено е сметка за ГУП на град Велес каде се дефинирани сообраќајниците од повисок ранг (магистрална улица “Моша Пијаде”, собирни улици: “Вардарска” и “Алексо Демниев”) и од ДУП за УБ 8 (дел од магистрална улица “Моша Пијаде”, сервисна улица “Васа Кошулчева” и станбена улица “Васа Кошулчева”). Сообраќајниците кои егзистираат на овој простор, ги задоволуваат потребите на современиот сообраќај, затоа со изработка на ДУП постојните сообраќајници се задржани заради изграденоста на околниот простор кој го опслужуваат, а предвидено е нивно дооформување според стандардите и нормативите за планирање на јавни патишта. Мрежата на сообраќајници ја сочинуваат следните видови улици: -магистрална улица “Моша Пијаде” -собирни улици “Вардарска” и “Алексо Демниев”, -сервисни улици “Васа Кошулчева”, “Алексо Демниев”, ул.”1”, и “4”, -станбена улица “Васа Кошулчева” ,


-индустриски улици “5”, “6”, “7”, “8” и ул. “9” предвидени профили на улиците се: - магистрална улица “Моша пијаде” со вкупна ширина од 23,0 м (профил А-А), превземена од ГУП за Велес, вкупна ширина од 19,0 м (профил Б1-Б1), превземена од ДУП за УБ 8, - собирна улица “Вардарска” со вкупна ширина од 10,50м (профил В-В), улица “Алексо Демниев” со вкупна ширина од 11,0м (профил Б-Б), - сервисна улица “Васа Кошулчева” со вкупна ширина од 10,0м (профил В1-В1), ул “Алексо Демниев”, “1”, “4” со вкупна ширина од 10,0м (профил Д-Д), ул.”2” и “3” со вкупна ширина од 9,50м (профил Д1-Д1), - станбена улица “Васа Кошулчева” (превземена од ДУП за УБ 8) со вкупна ширина од 8,50м (профил Г-Г), - индустриски улици “5”, “6”, “7”, “8” “9” со вкупна ширина од 10,0м (профил Е-Е). Градежните парцели со број 7.20, 7.21, 7.22, 7.23 и 7.24 имаат класа на намена Е2 – комунална супраструктура (сообраќајни објекти – согласно планираната намена со ГУП за Велес), со можност за планирање на компатибилни класи на намена (Б1, Б4, Г3, Г4) со површина до 30% од површината на основната класа на намена. Сите предвидени простори (површини) за оваа намена ќе се изведат спрема актуелните прописи, стандарди и нормативи (како што е предложено со планот). Секој инвеститор на градба е должен во рамките на својата парцела, во зависност од намената, да обезбеди потребен број паркинзи или гаражни места, согласно со параметрите на правилникот за стандарди и нормативи за уредување на просторот. Паркирањето и гаражирањето е предвидено да се реши во рамките на градежните парцели. ЕЛЕКТРОЕНЕРГЕТИКА Во планскиот опфат, постоечките објекти се снабдуваат со електрична енергија преку постојните трафостаници. Трафостаницата работи на 110/10(20)kV напонско ниво и има два енергетски трансформатори со инсталирани моќности од по 40 мва. ТС велес е поврзана со 110 kV водови со: - ТС Велес (с. Башино) со вод долг 3.0км ал/че проводници 150/25 мм2, - ТС Велес-2 со вод долг 1.0 км ал/че проводници 240/40 мм2. Во планскиот документ се предвидува надоградување на постоечката електроенергетска мрежа.


Со намена Е2-комунална супраструктура (трафостаница) се градежни парцели бр. 7.27 и 9.15. Далноводите и трафостаниците треба да се изработат преку единствен проект за електроенергетска мрежа и при тоа треба да се води сметка за: -високонапонската мрежа да се изведе кабловски, подземно, -нисконапонската мрежа да се изведува комбинирано, кабловска, подземна и воздушна, -разместување на трафостаниците да се врши врз основа на потребните капацитети, -телефонските водови треба да се водат подземно со соодветни телефонски каблови и пропратна опрема. - локациите на трафостаниците треба да бидат лесно пристапни со товарно возило од сообраќајниците -да се преземат сите мерки за обезбедување од пожар. ТЕЛЕФОНСКА МРЕЖА Димензионирањето на телефонската мрежа во предметното подрачје ќе се врши според големината на објектите (површина, функција, број на вработени и сл). Самото приклучување во постојната телефонската мрежа на планираните телефонски корисници ќе се изврши од постојната-изведена телефонска инсталација. Приклучувањето треба да се изврши во согласност со АД Македонски Телеком Скопје, работна единица Велес. ХИДРОТЕХНИЧКА ИНФРАСТРУКТУРА Бидејќи се работи за урбан блок кој е изграден и на тој простор има изведена водоводна и канализациона мрежа која представува дел од зацртаната основна мрежа. Со ДУП се предвидува дооформување на истата. Водоснабдување Во планскиот опфат снабдувањето со вода е од градскиот водоводен систем, преку доводен цевовод , кој е изведен по постојните улици: - по ул “Моша Пијаде” и по ул “Васа Кошулчева” постои водоводна мрежа ф=100. - отпадните фекални води во урбан блок 8 се прифатени во каналска мрежа ф=200 по ул “Моша Пијаде” и истата е дел од градската фекална канализација. Во однос на потребите, профилите на цевките на мрежата ги задоволуваат потребните услови, потребно е дооформување на истата. До изградбата на целосен новопланиран водоводен систем, водоснабдувањето на градбите на локалитетот ќе се врши преку постојната водоводна мрежа.


Фекална канализација На предметниот опфат постои веќе постоечки канализационен систем, изведен од бетонски цевки Ø200 по ул. „Индустриска“, на која се надоврзува канализациона мрежа по улица “1“ и улица “2“ со Ø200. Овој систем ги задоволува потребите на планираните објекти во изработениот ДУП. Поради висинската разлика на улица “2” во однос на улица “1” се планира инфраструктурен коридор-парцела бр.6 со ширина од 6м во која се планира фекална инсталација. Се предвидува фекалната канализација да се изведе со минимален профил ø 200 мм. без оглед на расположивите падови. Атмосферска канализација На некои потези од предметното подрачје е изведена атмосферска канализација, а на оние кои не е изведена се планира изведување на канализација со цевки со пречник ø300 мм. 3.3.4. РЕАЛИЗАЦИЈА НА ПЛАНСКОТО РЕШЕНИЕ

3.3.4.1.УСЛОВИ ЗА ПРОСТОРЕН РАЗВОЈ ОПШТИ УСЛОВИ ЗА ПРОСТОРЕН РАЗВОЈ Парцела Во постапката за реализација се врши дооформување на градежна парцела доколку таа не се поклопува со катастарската. Тенденција е градежната парцела да се поклопува со катастарската парцела. Регулациона линија Со регулационата линија се разграничува земјиштето за градба (градежни парцели) од земјиштето наменето за општ интерес (јавни сообраќајни површини и други површини).

Градежна линија Со градежни линии се максимилизира површината за градба во рамките на градежната парцела.

Површина за градба Површината за градба на градби за лесна и незагадувачка индустрија зависи од:

-регулационата линија и границата на парцелата, -градежната линија, -процентот на изграденост на парцелата, -коефициентот на искористеност на земјиштето, -условите за паркирање (гаражирање) на возила.


Максимална и дозволена висина на градба Максималната висина на изградба дефинирана со овој план е дадена условно за секоја површина за градба.

Височина на градење Максималната височина на градбата е планска одредба со која се утврдува дозволената височина на градбата на вертикалната рамнина чиј што пресек со теренот се совпаѓа со градежната линија. Максималната височина на градбата се одредува за онаа страна од површината за градењ која гледа кон лицето на градежната парцела. За градбите со намена Г2-лесна индустрија дефинирана е само катноста, додека висината (котата на венец) да се планира зависно од потребите на технолошкиот процес.

Обележување на парцели Просторот на планскиот опфат го сочинуваат УБ 2, УБ 7 и УБ 9. Планскиот опфат го сочинуваат одреден број нумерирани парцели нумерирани редоследно зависно од блокот во кој се наоѓаат.

Намена на земјиште Намена на земјиштето е планска определба за целите за користење или изградба на земјиштето согласно планските решенија за уредување на просторот со следните класи на намени:

А – домување А1 – домување во станбени куќи Б – комерцијални и деловни намени Б1 – мали комерцијални и деловни намени В – јавни институции В2 – здравство и социјална заштита В4 – државни институции Г – производство, дистрибуција и сервиси Г2 – лесна индустрија Д–зеленило и рекреација Д2 – заштитно зеленило Е - инфраструктура Е2 – сообраќајни објекти, трафостаници

Изградба на новопредвидени градби во рамките на површините за градба, доградбите, надградбите, реконструкциите и адаптациите на постојните градби, исто така во рамките на површините за градба, треба да се вршат во согласност со условите за градба и одобрената урбанистичко-техничка документација од


надлежниот орган, базирана на законската и подзаконска регулатива во областа на урбанизмот, техничките прописи во градежништвото и др.

Фасада За задоволување на естетскиот изглед на уличната фасада еден од условите е да се почитуваат дозволените граници на изведба. Во компонирање на фасадите треба да се тежнее кон нивно максимално усогласување со соседните градби со композициските линии на соседните, но сепак со максимално почитување на индивидуалноста на сопственикот. Обработката на фасадите да биде од цврст материјал во склад со традицијата на поднебјето.

Кровови Формата и висината на крововите се определува во зависност од предложената архитектура на дадената градба и од намената на истиот. Градбите да се покриваат со коси кровови. Можно е формирање на мансардни кровови, поткровни простори, тераси, рамни кровови, скалесто повлекување и др. при што дозволата за градење и искористување на поткровни површини се дава ако се исполнат истите услови како за нето корисна површина до максималната висина на изградба.

Калкани Постојните калкански зидови како и оние што ќе се појават во текот на примена на планот, поради хронолошката разместеност на реализацијата на соседните парцели треба да бидат третирани со финална фасадна обработка.

Урбана опрема и дрвореди Пешачките површини се финализираат со соодветни квалитетни обработки. Се поплочуваат со материјали кои го оплеменуваат просторот и го одвојуваат движењето на пешаците од сообраќајното движење. Бариери Бариерите се пречки кои го оневозможуваат непреченото движење на хендикепирани лица. Затоа посебно внимание треба да се даде во зоните каде се движат пешаците односно тротоарите. Површините за движење на пешаците треба да бидат изведени хоризонтално или со наклон до 5%, со минимална ширина од 1,50м. Сите жардињери за цвеќе, украсни огради и други елементи во просторот, не смеат да го спречуваат или отежнуваат движењето на хендикепираните лица.

Зеленило Зелените површини во рамките на планскиот опфат да се организираат во зависност од намената на просторот и тоа: - во рамките на дворните места, односно градини околу градбите - да се уредат со тревни површини, насади од цвеќе, декоративни листопадни и зимзелени дрвја, жбунови, со мин.20% зеленило во рамките на градежните парцели.


- покрај градби од комунална инфраструктура (трафостаници и сл.) како и покрај улиците, просторот да се уреди со затревнување во комбинација со ниско жбунести растенија.

Сообраќај Сите предвидени простори (површини) за оваа намена ќе се изведат спрема актуелните прописи, стандарди и нормативи (како што е предложено со планот).

Паркирање и гаражирање Секој инвеститор на градба е должен во рамките на својата парцела, во зависност од намената, да обезбеди потребен број паркинзи или гаражни места, согласно со параметрите на правилникот за стандарди и нормативи за уредување на просторот. Паркирањето и гаражирањето е предвидено да се реши во рамките на градежните парцели.

Инфраструктура За спроведување на сите надземни и подземни градби и инсталации од инфраструктурата се обезбедени коридори помеѓу регулационите линии и во зависност од потребите и важечките законски и нормативни акти ќе се видат можни интервенции. Во просторот наменет за улици по правило се сместуваат комуналните инсталации и градби, - канализација; - водовод; - подземни електрични кабли; - подземни т-т каблови и кабловски канали - пароводни и гасоводни цевки; - површинско одводнување на улиците; - улично осветлување; - сообраќајни знаци; - дрвореди и друго зеленило. Параметри за водовод и канализација До изградба на целосен новопланиран водоводен систем, водоснабдувањето на градбите на локалитетот ќе се врши преку постојната водоводна мрежа. Отпадните води пред да се испуштат во реципиентот мора да бидат подложени на соодветен третман во кругот на стопанскиот комплекс и да бидат доведени до потребниот степен на квалитет.

Параметри за електро-енергетска и тт мрежа Електроенергетско снабдување, далноводите и трафостаниците во склад со одредени капацитети врз основа на деталните урбанистички планови треба да се изработат преку единствен проект за електроенергетска мрежа. При ова треба да се води сметка за: - високонапонската мрежа да се изведе кабловски, подземно, -нисконапонската мрежа се изведува комбинирано, кабловска, подземна и воздушна,


-разместување на трафостаниците да се врши врз основа на потребните капацитети, а нивните локации да се ускладат со урбанистичкиот план -телефонските водови треба да се водат подземно со соодветни телефонски каблови и пропратна опрема. - локациите на трафостаниците треба да бидат лесно пристапни со товарно возило од сообраќајниците. Во колку локацијата е предвидена во склоп на градба треба да се обезбедат следните услови: -да биде во приземје на градба -лесно пристапна до сообраќајница -темелењето на трансформаторите да биде издвоено од темелите на градба. -да се обезбеди површина за да се задоволат пропишаните растојанија. -да се преземат сите мерки за обезбедување од пожар. -да се превземат мерки за обезбедување од вибрации и бучава предизвикана од работата на трансформаторот. -да се обезбеди директна и природна вентилација.

ПОСЕБНИ УСЛОВИ ЗА ИЗГРАДБА, РАЗВОЈ И КОРИСТЕЊЕ НА ГРАДЕЖНОТО ЗЕМЈИШТЕ И ГРАДБИТЕ Посебните услови за изградба во планот се однесуваат поединечно за секоја градежна парцела. Изградбата на новопредвидените градби, доградбите, надградбите, реконструкциите и адаптациите на постојните градби, како и изградбата на сообраќајната и комуналната инфраструктура ќе се изведуваат според важечката законска и подзаконска регулатива, правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на РМ бр.63/12, 126/12 и 19/13), одобрената техничка документација како и важечките технички прописи во градежништвото. Потребите за паркирање ќе се решат во рамките на сопствена парцела со почитување на потребниот број на паркинг места, согласно член 57 и 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на РМ бр. 63/12, 126/12 и 19/13). Доколку бидат констатирани археолошки содржини да се прекине со земјениот ископ, и да се овозможи спроведување на заштитни мерки, односно да се изврши заштитно археолошко истражување. При реализацијата на ДУП доколку има потреба од реконструктивни зафати на постојната електро енергетска мрежа сите трошоци ќе бидат на терет на барателот. Градежна парцела со намена А - домување А1 – домување во станбени куќи Компатибилни класи на намена Б1 – мали комерцијални и деловни намени (30% од А1 ) Д3 – спорт и рекреација (30% од А1)


Градежната парцела означена со број 9.14 има класа на намена А1 – домување во станбени куќи Во градежната парцела планирана е нова површина за градба. -дозволена висина на градба: висина на венец изнесува 10,20м, катност П+2+ПК. -сообраќајни услови: пристап до градежната парцела е од станбена улица “Васа Кошулчева”. -Гаражирање и паркирање: потребниот број на паркинг места е определен согласно член 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на РМ бр. 63/12, 126/12 и 19/13). Паркирањето да се планира во сопствена градежна парцела. Обезбедувањето на потребниот број на паркинг места е основен услов за изградба до максималната дозволена висина и површина за градба. Производство, сервиси и стоваришта Градежните парцели од број 2.1 до 2.6, од бр. 7.1 до 7.19, од бр. 9.1 до 9.11 имаат класа на намена Г2 – лесна индустрија со можност за планирање на компатибилни класи на намена (Б1, Б2 и Д3 ) со површина до 30% од површината на основната класа на намена во Г3 и Г4 до 49% од површината со намена Г2. -дозволена висина на градба: висина на венец зависи од технолошкиот процес на работа. максималната височина на нултата плоча за градби со класа на намена Г2 изнесува 15см. катноста е одредена на П+1. -површини за градба: за градежните парцели со намена Г2 утврдена е апроксимативна површина за градење наменета за комплексна градба или комплекс од градби. Во рамките на заштитната зона на далекуводот не се дозволува градба. За површината за градба која претставува комплекс од градби потребно е изработка на архитектонско-урбанистички проект, согласно член 51, став 1 од Законот за просторно и урбанистичко планирање. -сообраќајни услови: пристап до градежните парцели со намена Г2 е од планираните сервисни и индустриски улици. Колски пристап од магистрална улица “Моша Пијаде” и од собирна улица “Алексо Демниев” не се дозволува. -гаражирање и паркирање: Потребниот број на паркинг места е определен согласно член 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на РМ бр. 63/12), односно за намена Г2 потребниот број паркинг места ќе се утврди со проектна документација во зависност од потребите за градбата и специфичните услови кои произлегуваат од нејзината намена. Паркирањето да се планира во рамките на сопствената градежна парцела и во површините за градба. Комерцијални и деловни намени Градежната парцела со број 7.25 има класа на намена Б1 – мали комерцијални и деловни намени со можност за планирање на компатибилни класи на намена Б4 со површина до 20% од површината на основната класа на намена. -дозволена висина на градба: висина на венец изнесува до 10,20м.


максималната височина на нултата плоча за градби со класа на намена Б1 изнесува 120см. Катноста е одредена до П+2. -сообраќајни услови: пристап до градежна парцела со намена Б1 е од ул. “8”. -гаражирање и паркирање: потребниот број на паркинг места е определен согласно член 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на рм бр. 63/12). Паркирањето да се планира во рамките на сопствената градежна парцела и во површините за градба. Јавни институции Градежната парцела со број 7.26 има класа на намена В2 – здравство и социјална заштита со можност за планирање на компатибилни класи на намена (Б1, Б5) со површина до 20% од површината на основната класа на намена. -дозволена висина на градба: висина на венец изнесува до 10,20м. Максималната височина на нултата плоча за градби со класа на намена В2 изнесува 120см. Катноста е одредена до П+2. -гаражирање и паркирање: потребниот број на паркинг места е определен согласно член 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на рм бр. 63/12). Паркирањето да се планира во рамките на сопствената градежна парцела и во површините за градба. Градежните парцели број 9.12 и 9.13 имаат класа на намена В4 - државни институции со можност за планирање на компатибилни класи на намена (Б1,Б2, Б4) со површина до 25% од површината на основната класа на намена. -дозволена висина на градба: висина на венец изнесува до 10,20м. Максималната височина на нултата плоча за градби со класа на намена В4 изнесува 120см. Катноста е одредена до П+2. -гаражирање и паркирање: потребниот број на паркинг места е определен согласно член 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на рм бр. 63/12). Паркирањето да се планира во рамките на сопствената градежна парцела и во површините за градба. Комунална супраструктура Градежните парцели со број 7.20, 7.21, 7.22, 7.23 и 7.24 имаат класа на намена Е2 – комунална супраструктура (сообраќајни објекти – согласно планираната намена со ГУП за велес), со можност за планирање на компатибилни класи на намена (Б1, Б4, Г3, Г4) со површина до 30% од површината на основната класа на намена. -дозволена висина на градба: висина на венец изнесува 8,50м и катност П+1. Максималната височина на нултата плоча за градбите изнесува 15см. -сообраќајни услови: пристап до градежните парцели е од улица “8” и од сервисна улица “Васа Кошулчева”. -гаражирање и паркирање: потребниот број на паркинг места е определен согласно член 61 од Правилникот за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.весник на рм бр. 63/12). Паркирањето да се планира во рамките на сопствената градежна парцела и во површините за градба.


Со намена Е2-комунална супраструктура (трафостаница) се градежни парцели бр. 7.27 и 9.15. -дозволена висина на градба: висина на венец изнесува 3.50м, катност П. -сообраќајни услови: пристап до градежна парцела 7.27 е обезбеден од ул “5”, додека до ГП бр. 9.15 од сервисна улица “Алексо Демниев”. Зеленило и рекреација класа на намена Д2 - заштитно зеленило зафаќа површина од 0,93ха планирано на површина согласно намените дадени во ГУП за град Велес. Во површината планирана за заштитно зеленило не се дозволува планирање на површини за градба. КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРОСТОРОТ И СЕГАШНА СОСТОЈБА СО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

4.1. КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРОСТОРОТ Природните карактеристики на едно подрачје претставуваат збир на вредности и обележја создадени од природата (географската и геопрометната положба на подрачјето, релјефните карактеристики, геолошки, педолошки, хидрографски, климатски и др.) и се директно поврзани со состојбата на животната средина на тоа подрачје. Од друга страна секојдневната човекова активност преку економските дејности (користење енергија, транспорт, создавање на материјални добра во индустриски технолошки процеси, создавањето на отпад и др.) и социјалниот живот на човекот и стилот на живеење влијаат врз медиумите на животната средина преку емисиите кои претставуваат притисок и ја менуваат состојбата со елементите на животната средина. Комплексот на природните фактори представува исклучително значаен чинител за развојот на урбаните блокови. Со анализа на природните фактори се овозможува да се согледаат позитивни или негативни влијанија врз развојот на урбаните блокови. 4.1. 1. ГЕОГРАФСКА ПОЛОЖБА

Како дел од Вардарскиот плански регион, Општина Велес се простира во централниот дел на Република Македонија и го опфаќа средното сливно подрачје на реката Вардар, долните теченија на притоките Брегалница и Црна Река и крајниот западен дел од Овчеполе. Општина Велес зафаќа површина од 427,45km2 и се наоѓа во средишниот дел на Македонија. Зазема мошне поволна геопрометна положба во однос на главните


магистрални сообраќајници: Велес – Штип – Кочани – Делчево – Бугарија, Велес – Скопје, Велес – Битола, Велес – Гевгелија – Грција. Се наоѓа на надморска височина од 150 до 260m со површина на целата велешка околија од 1552кm2. Од сите страни е заградена со ниски ридови кои ја одвојуваат од Овче Поле на исток и од Хашката Котлина на запад. На север преку Таорската клисура на реката Вардар е поврзана со Скопската котлина додека на југ со Велешката клисура е поврзана со Тиквешијата.

Слика – Местополжба на Општина Велес

Во Велес постојат 12 урбани единици. УБ 2, УБ 7 и УБ 9 припаѓаат во урбана единица 1. Во планскиот опфат планирани се следните намени на површини: стопанство, индустрија, семејни куќи, сообраќајни објекти. Планскиот опфат е дефиниран по границите на УБ 2, УБ 7 и УБ 9, со следната граница: - на север границата на планскиот опфат се движи по границата на УБ 2 што претставува и граница на ГУП за Велес и се движи кон југ по источната страна на планскиот опфат по осовината на ул. “Вардарска” (граница на УБ 2), по осовината на железничка пруга (граница на УБ 9) до пресек со улица „Моша Пијаде“ ; - на југ границата продолжува кон западна страна по осовината на ул ”Моша Пијаде” до северната граница на УБ 7, односно до пресек со улица „1“ и продолжува кон север по западната граница на УБ 2. Вкупната површина што ја зафаќа планскиот опфат изнесува 44, 98 ха.


4.1.2. РЕЛЈЕФ

Градот Велес се простира на доста стрмен терен. На југозападна страна на уливот на реката Тополка во Вардар како бариера за развој на градот се јавуваат возвишенија со нагиб над 10% и го чинат овој простор неповолен за градба освен тоа на овој дел од градот како и на југоисточната страна како бариера се јавува и нестабилноста на земјиштето-клизиште.

Подрачјето на Општина Велес припаѓа на српско-македонската геотектонска маса. Го сочинуваат геолошки формации на алувиум кои потекнуваат од периодот на квартер и геолошки формации на песоци, чакали и кристалести шкрилци, кои потекнуваат од периодот на неоген - плиоцен. Карактеристиките на теренот се претежно стабилни со постојани физичко- механички својства. 4.1.3. КЛИМА

Општината Велес како и предметниот опфат се наоѓа во подрачје на

изменета умерено – континентална клима. Во однос на температурите на воздухот и врнежите може да се добијат и карактеристики на модифицирана медитеранска клима, додека на високите планински предели има изразена планинска клима. Температурите, како средни и апсолутни вредности, се менуваат во зависност од надморската височина. Средната годишна температура во долината на реката Вардар, на надморска височина од 400m, изнесува 13,5°C, додека на 650m надморска височина таа опаѓа на 13°C. Најстуден месец во годината е јануари, со просечна месечна температура од 1,8°C, а најтопол месец во годината е јули со просечна месечна температура од 24,4oC. Во летниот период има високи температури на воздухот, а апсолутно максималната температура за ова подрачје изнесува 43,5°C, измерени на 22 август 1952 година. Во зимскиот период, поради честите продори на ладни континентални воздушни маси од север, има појава на ниски температури на воздухот. Просечната годишна сума на врнежи изнесува 427mm воден талог. Количеството на врнежи покажуваат голема неизедначеност во регионот и зависи од надморската височина. На надморска височина од 500m просечната сума на врнежи изнесува 700mm, а на 800м.н.в таа се искачува на 800mm. Врнежите во Велешкото Поле се претставени главно од дожд, на кој отпаѓаат 92% од врнежите. Како сушни месеци во подрачјето на Велес се сметаат: јануари, февруари, април, јуни, јули, август и септември. Најсушен месец е август.


Месеците март, мај, октомври, ноември и декември се релативно врнежливи. Најврнежлив е месец ноември. Ветровите се застапени од сите правци, а најзастапени се северниот ветер, со просечна годишна честина од 168‰ и средна годишна брзина од 2,7m/s и северозападниот ветер со просечна годишна честина од 152‰ и средна годишна брзина од 2,9m/s. Просечната честина на тишините е 472‰ Во однос на климата овој локалитет ги има истите карактеристики како и целиот град и тоа: - средногодишна температура од 13,5ºС; - најстуден месец во годината е јануари со просечна најстудена вредност од 1,8 ºС, а најтопол јули 24,4 ºС. Ветровите се јавуваат од сите правци, но преовладуваат северниот и северозападните. Сеизмички карактеристики Во однос на сеизмолошката активност на теренот, општина Велес спаѓа во Вардарска сеизмогена зона, односно терени изложени на чести и силни земјотреси. Земјотресите потекнуваат како од оддалечени епицентрални жаришта (Пехчевско, Скопско и Валандовско) така и од локални епицентрални жаришта. Мала територија на општината се карактеризира со сеизмолошка активност со јачина од VIIo според MCS, освен југо-источниот дел од Градско до Негорци, каде сеизмолошката активност се карактеризира со јачина до VIIIo по MKS. Врз основа на картата за максимално набљудувани интензитети се контатира изложеност на најголемиот дел од општината на сеизмичко дејство со интензитет од VIIIo , а мал дел на североисток со VIIo по MKS скалата. Според инженерско – геолошките карактеристики на тлото во планскиот опфат, истиот спаѓа во реон со средно поволни сеизмички услови – сеизмички слабо осетливи средини. 4.1.4. НАСЕЛЕНИЕ

Утврдувањето на концептот на просторната организација, уредувањето и користењето на територијата на Републиката, а во контекст на тоа и стопанската структура, зависи од развојот, структурните промени и просторната дистрибуција на населението. Врз основа на прогноза за бројот, структурата, темпото на растежот, критериумите за разместување и подвижноста на населението, треба да се покаже просторно-временската компонента на остварување на идната организација и уредување на просторот преку


демографски аспект. Демографските проекции кои на планирањето му даваат нова димензија, покажуваат или треба да покажат,како во иднина ќе се формира населението, неговиот работен контингент (работна сила) и домаќинствата и како треба да придонесат сестрано согледување на идната состојба на наеселението како производен дел, потрошувач и управувач – креатор. Тргнувајќи од определбата дека популациската политика преку систем на мерки и активности треба да влијае врз природниот прираст, се оценува дека за обезбедување на плански развој и излез од состојбата на наеразвиенот се наметнува водењето активна популациска политика со дефиниран пристап и мерки по одделни подрачја, со цел да се постигне оптимализација во користењето на просторот и ресурсите, хуманизација на условите за семејниот и општествениот живот на населението, намалување на миграциите, како и создавање на услови за порамномерен регионален развој на Републиката. Менувањето на сегашните однесувања на обновување на населението и потребата од создавање на современо семејство со просечен број од околу 2,2 деца, претставува долгорочен и сложен процес на усогласување на личните и заедничките потреби и интереси на граѓаните. Како демографска рамка на вкупната расположива понуда на работната сила, населението е значајна категорија која треба да се има предвид при апроксимација на потенцијалните работни ресурси. Од обемот и интензитетот на приливот на новите генерации зависи и потребата од поголем степен на активирање на работоспособни лица. Според податоците од пописот на населението, домаќинствата и становите спроведен во 2002 год. вкупниот број на жители во општината Велес на чиј простор се наоѓа предметната локација, изнесува 55.108 жители, од кои 44% претставува расположива работна сила значаен потенцијал за идниот развој на овој крај. 4.1.5. СТОПАНСКИ РАЗВОЈ

Концептот на планиран развој и просторна размесетеност на стопанските активности во Просторниот план на Република Македонија се темели на дефинираните цели на економскиот развој во „Националната стратегија на економскиот развој“, определбите за рационално користење на потенцијалите погодностите на развојот, поставеноста на системот на населби, како и политиката за порамномерна и порационална просторна организација на стопанството. Развојот и просторната разместеност на индустријата претставува клучен фактор и движечка сила за поттикнување на развојот на вкупното стопнство и модернизација на дуги области од стопанскиот и општествениот живот.


Ефикасното и успешно спроведување на насоките и определбите за поттикнување на развојот на производните индустриски дејности и ново рационално разместување во просторот ги детерминираат позитивните промени и во другите сегменти на економијата: пораст на вработеноста, зголемување на бруто домашниот производ, подобрување на животниот стандард и др. Во областа на индустријата, во периодот по осамостојувањето на земјата, настанаа битни промени во поглед на сопственоста, организацијата и преструктуирањето на производството што се од особено значење за поефикасно стопанисување и зголемување на производството и остварување на основните цели на идниот долгорочен развој и алокација на индустриските капацитети за порамномерна и порационална просторна разместеност на индустријата според основните фактори на развој и компаративните предности на одделни подрачја, технолошка модернизација и селективен развој во малите центри, вклучување на еколошките преференци, мобилизација на домашните потенцијали за инвестирање и порационално користење на странската акумулација. Врз основа на сознанијата и определбите на насионаланата стратегија за економски развој на Република Македонија (МАНУ, 1997), како и врз основа на досегашниот развој, а особено концептот на одржлив развој, основните насоки и стратешки определби на долгорочниот развој на индустријата се следните:

- технолошко преструктуирање, во склад со барањата за модернизација и реконструкција на индустријата;

- извозна ориентација на водечките сектори и гранки; - пошироко воведување и развој на еколошки – просторно прифатливо

индустриско производство со развој на штедливи технологии (во однос на природните ресурси, енергијата, горивото и работната сила) и или малкуотпадни (безотпадни) технологии;

- злемување на ефикасноста на производството, врз база на зголемување на продуктивноста на трудот, ефикасно користење на материјалните ресурси, подобрување на квалитетот на производот, подобрување на организацијата на работењето, и др.;

- почитување на инвестиционите критериуми врз база на континуирано планирање и прифаќање на пазарните критериуми на стопанисување;

- стратегија на разместеност на индустриските капацитети кои ја респектира: просторната структура на факторите на разместеноста, рационалниот распоред на материјалните производствени фондови, од аспект на вкупниот простор на Републиката и потребите од комплексен развој на одделни територијални единици;

- развој на малите претпријатија, заради отсранување на концептот на децентрализираниот развој и разместеност на индустријата.

Развојот на индустријата по одделните општини, особено помалите, се очекува да се остварува со градба на мали, флексибилни капацитети, и поголема застапеност меѓу другото и на агро-индустрискиот сектор. Врз основи, во наредниот период, индустриското производство се очекува да биде застапено во сите општини и да остварува растеж кој ќе придонесе за зголемување на вработувањето, подобрување на условите за живеење на


граѓаните во поширокиот простор на земјата. Со ова би се создале услови за повоедначен развој на индустријата, главно од регионален аспект. Индустријата која е водечка стопанска дејност и двигател на развојот на вкупното стопанство има значајно влијание врз квалитетот на животната средина. Во услови на усвоената развојна парадигма на одржлив развој, напорите треба да се насочат кон суштествени промени во стратегијата и плитиката за развој и просторна алокација на индустриски гранки засновани на принципите на заштита на животната средина. Одржливиот развој претставува алтернатива за загрозените природни и создадени вредности и за создавање на хумано општество и окружување. Разрешувањето на конфликтите во овој систем треба да почива на интеракција на релацијата простор – социо-економската компонента на развојот.

Главни производни капацитети во Општина Велес се: метална индустрија “БРАКО”, крзнарска индустрија “Димко Митрев”, винарска визба на “ММ Инвестмент”, производство на порцелан “Хемија комерц”, производство на масло “Благој Ѓорев”, производство на леб и печива “Жито Вардар” производство на талк, калцит и доломит “Димче Мирчев”, каменолом “УС Констракшн” Превалец, кланици “АГРИА” и “СИР МЕС”, производство на бојлери “Леов компани” и “Динамо Хит”. Развој на градот Велес се темели на поголема застапеност на услужните дејности и развојот на мали и средни претпријатија. 4.1.6. КУЛТУРНО НАСЛЕДСТВО

Републичкиот завод за заштита на спомениците на културата, за

потребите на Просторниот план на Р. Македонија, изготви Експертски елаборат за заштита на недвижното културно наследство во кој е даден Инвентар на недвижното културно наследство.

Значаен дел од недвижното културно наследство (околу 45%), се наоѓа во руралните населби и ридско-планинските подрачја, кои се целосно или делумно напуштени, што значително ја усложнува нивната заштита и користење. На подрачјето кое е предмет на анализа нема регистрирани недвижни споменици на културата (Екпертен елаборат). Во Општина Велес постојат неколку локалитети кои говорат за животот на луѓето на ова подрачје низ милениумите. Најпознати споменици се: Саат кула, Костурница, Велешки илинденци, Панко Брашнар, Кочо Рацин и Гемиџии; потоа спомен куќите: Комплекс Варналии, Спомен куќа на Кочо Рацин, Спомен куќа на ЈХК - Џинот, Спомен куќа на Васил Главинов и Спомен куќа на Касапови


4.2. ОПИС НА СЕГАШНАТА СОСТОЈБА СО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА ВО ПЛАНСКИОТ ОПФАТ 4.2.1. КВАЛИТЕТ НА АМБИЕНТЕН ВОЗДУХ

Основна карактеристика на природниот воздух е да не содржи токсични

материи и прашина кои се штетни за човекот. Загадување на урбаната средина произлегува од присуство на производни погони, со несовремени технолошки процеси кои значајно ја загадуваат животнатта средина, во однос на воздухот, почвата и водата. Ваквиот воздух изобилува со штетни гасови, тврди и течни материи, односно разни видови јагленоводи, сулфурни соединенија, олово, саѓи, разлчни метали и аеросоли. Извори на загадувањето на воздухот во Општината Велес и градот се индустриските капацитети, издувните гасови од возилата и домаќинствата за време на грејната сезона (голем е процентот од населението кое се грее и готви на огревно дрво). Животната средина во регионот на град Велес најмногу е загадена со тешки метали во воздухот, водите и земјиштето како резултат на досегашниот економски развој на градот, односно како резуллат на работењето на Топилницата за олово и цинк и поради присуството на повеќе од 15 токсични метали во производниот процес. Следењето на квалитетот на воздухот во Велес се врши од страна на две мониторинг станици од Државната мониторинг мрежа поставени во градот на две локации и од страна на Заводот за здравствена заштита во Велес. Двете станици следат еколошки и метеоролошки параметри: јаглерод моноксид CO (mg/m3), сулфур диоксид SО2 (μg/m3), азотни оксиди, озон О3 (μg/m3), суспендирани честички со големина на честичките од 10 микрони PM10 (μg/m3), брзината и насоката на ветерот, температура, притисок, влажност на воздухот, глобална радијација и др. параметри. Со оглед на фактот дека топилничкиот комплекс во моментот (од 2003 година е затворен) не функционира, резултатите од мерењата за квалитет на воздухот во градот Велес покажуваат дека вредностите за тешки метали во воздухот (олово, кадмиум и цинк) не само што не ги надминуваат максимално дозволените концентрации, туку се далеку пониски од овие вредности. Надминување на максимално дозволените вредности се јавува кај суспендираните честички со големина до 10 микрони PM10, како и на тропосферскиот озон во текот на летните месеци, поточно од мај до септември.


4.2.2. ВОДЕНИ РЕСУРСИ

Територијата на Општина Велес ги опфаќa подрачјата на поголемите

водотеци Бабуна, Тополка и Отовица кои припаѓаат на сливот на реката Вардар. Општина Велес како семиаридно подрачје има проблеми при обезедување вода за населението, земјоделските стопанства и сточните фарми. Системите за водоснабдување користат води од главните водотеци, односно од реките Вардар, Бабуна и Тополка, од езерото "Младост", како и води од подземни изворишта и чешми. Со завршувањето на браната „Лисиче“ се надминува проблемот за водоснабдување на општината. Системите за водоснабдување користат води од главните водотеци Вардар (годишен просечен протек - 83,1m2/s), Бабуна (4,65m2/s) и Топлка (2,41m2/s), од вештачкото езеро Младост–река Отовица (1,31m2/s), како и води од подземни изворишта и чешми. До сега изградени се акумулациите Младост на реката Отовица и Лисиче на реката Тополка. Во идниот период во Среден Вардар се предвидува изградба на уште 10 акумулации: Велес, Бабуна II, Згрополци, Градско, Кукуречани, Криволак, Дуброво и Демир Капија на реката Вардар и акумулациите Бабуна на реката Бабуна и Венец на реката Изворчица. Водоснабдувањето на градот Велес е од хидросистемот Лисиче, со изградба на овој хидросистем треба да се задоволат потребите за вода за пиење на градот како и на осум рурални населби. Заводот за здравствена заштита во Велес се грижи за испитување на квалитетот на водата за пиење од градската мрежа, бунари, селски водоводи. Предметниот опфат е планирано да се приклучи кон горенаведениот хидросистем. Не е извршено проучување на подземните води а според длабочината на ископаните и дупчени бунари се констатира дека нивото на подземните води во непосредна близина на водотекот на реката Вардар се движи од 0,80 – 1,5m под површината на земјата. Загадувањето на површинските води на територијата на општина Велес, пред се на реката Вардар, е резултат на емитирање на индустриски и комунални отпадни води. Употребата на загадени површински води за наводнување на земјоделски површини предизвикува долготрајно загадување на почвата и подземните води, за конечно на крај полутантите да доспеат до земјоделските и овошните култури кои се одгледуваат на овие површини, и преку нив во храната. Како најголеми загадувачи на површинските води во општина Велес, се сметаат: металуршкиот комплекс (во моментот не работи), фабриката за масло, капацитетот за преработка на кожа и комплексот за производство на вештачки ѓубрива.


Загадување на површинските води со тешки метали од производствениот процес на металуршкиот комплекс, поради негово неработење нема, меѓутоа се уште постои можност за слевање на процедни води од депонијата на згура во површинските води и нивно загадување со тешки метали. Загадување со тешки метали е евидентирано во подземните води кои се наоѓаат под депонијата со згура. Фабриката за производство на масло која се наоѓа во централното градско подрачје, предизвикува органско загадување на водите на реката Вардар испуштајќи отпадни води. Комплексот за производство на вештачки ѓубрива, во моментов не е активен, меѓутоа предизвикува загадување на водите на реката Вардар преку депонијата за фосфорен гипс. Комуналните отпадни води од градот Велес непрочистени се испуштаат во реката Вардар. Во најголемите руралните населби е целосно или делумно изградена канализациона мрежа, но и во овој случај водите се слеваат во блиските водотеци. Дополнително загадување на водите се јавува и од отпадните води од фармите, шталите и несоодветното отстранување на отпадот. 4.2.3. УПРАВУВАЊЕ СО ОТПАД

Во градот Велес за собирањето на отпадот се грижи комуналното претпријатие ЈКП “Дервен”, кој собира и транспортира отпад од индивидуалните станбени површни, корисните површини на правните лица до финално отстранување на отпадот во депонија. Организирано собирање на комуналниот отпад е застапено во градот Велес, населените места Башино Село, Дурутовец, Чолошево и Горно Оризари, Отовица, Сујаклари и Раштани. Во сите останати рурални населби во општината нема организирано собирање и транспортирање на комуналниот отпад. Селектирање на отпадот не се врши освен металниот отпад кој се одделува од останатиот од страна на граѓаните и индивидуалните собирачи. Комуналниот отпад кој организирано се собира од градот Велес се носи на градската депонија која не ги исполнува стандардите за санитарна депонија, а се наоѓа на левиот брег на реката Вардар, 6 km североисточно од градот, веднаш до магистралниот пат Велес-Штип. Инертниот отпад се депонира на депонијата за земја, шут и друг градежен материјал која е засебна депонија, во м.в. Две вдлабнатини во близина на градското подрачје.


Покрај оваа депонија, во општината се регистрирани и 23 диви, нерегуларни депонии, од кои 7 се во градот, а 16 се во руралните населби и деловите каде не се покриени со услугите на ЈКП Дервен. Помалите места не се опфатени со организирано собирање на отпадот, па локалното население го фрла во близина на речните корита, суводолиците и други површини, па при дождови или надоаѓање на реките голем дел од овој отпад, преку локалните водотеци завршува во реките. Различните анализи на создадениот комунален отпад правени во рамките на различни проекти покажуваат дека вкупната количина на комунален отпад кој се собира во Општина Велес изнесува 20 000 тони годишно, околу 60 тони дневно или 1,2 kg/дневно од секој жител кој е опфатен со услугите на комуналното претпријатие и застапеност на фракции во комуналниот отпад. Индустрискиот отпад на територијата на општина Велес се собира и транспортира посебно, и се депонира на посебни локации за одделни фракции индустриски неопасен отад во депонијата. Околу топилничкиот комплекс се наоѓа депонијата на згура (која содржи цинк, олово, никел, арсен, бакар) која и сега претставува закана за животната средина и здравјето на населението. 4.2.4. ПЕДОЛОШКИ КАРАКТЕРИСТИКИ

Загаденоста на почвата во општина Велес со тешки метали е резултат на повеќедецениското работење на топилничкиот комплекс, како од аеро-седиментите, така и од наводнувањето со загадена вода. Загадувањето најмногу се концентрира до длабочина од 30 cm. За разлика од воздухот и водата, на почвата како медиум и треба многу подолг временски период за прочистување, односно деконтаминација од историското загадување во Велешко. Групата која ги опфаќа арсен (As), кадмиум (Cd), бакар (Cu), жива (Hg), индиум (In), олово (Pb), антимон (Sb) и цинк (Zn) претставува група хемиски елементи кои се внесени во животната средина како резултат на човековите активности. Карактеристика на оваа група на елементи е нивната зголемена содржина во површинскиот слој на почвата, особено на кадмиум (Cd) чија просечна содржина ги надминува европските средни вредности 110 пати. Во Топилницата за олово и цинк се забележува аномалија, како и во урбаната зона од градот. Формата на сферата на дисперзијата строго зависи од локалните ветрови и од обликот на басенот на Велес. Анализа на квалитетот на почвата на предметното подрачје не е правена, но бидејќи тоа се наоѓа надвор од градот и индустриските капацитети, се смета дека почвата е незагадена.


4.2.5. БИОДИВЕРЗИТЕТ

Флора и фауна

Најголемиот дел од земјиштето во Велешката Котлина се користи за земјоделски цели или е урбанизирано. Поради тоа нема појава на богат диверзитет.

Вегетацијата во овој регион главно е со субмедитерански топло-континентални карактеристики. Шумските заедници се претставени со листопадни шуми од даб (Quercus), особено дабот благун (Quercus pubescens) кој е еден од доминантно застапените родови во шумите на ова подрачје; бука (Fagus); габер (Caprinetum) со посебна застапеност на белиот габер (Caprinus orientalis). Шумите во овој регион се многу деградирани и на места целосно уништени, а ливадските заедници се претсатвени со ксерофилни и ксероморфни растенија, воглавно треви од родовите Stipa, Festuca, Poa и др. Застапени се и едногодишни и повеќегодишни ефемерни растенија: Tulipa, Valeriana Tuberosa, Crocus reticulates. Фауната во велешкиот регион е претставена со следните видови: а) Цицачи: елен (Cervus elaphus), дива свиња (Sus scrofa), срна (Capreolus capreolus), кафеава мечка (Ursus arctos), лисица (Vulpes vulpes), полски зајак (Lepus europaeus), верверица (Sciurus vulgaris), еж (Erinaceus europaeus); б) Птици: обичен глувчар (Buteo buteo), среден шарен клукајдрвец (Dendrocopos medius), пупунец (Upupa epops), ќос (Turdus merula), елова сипка (Parus ater), сипка (Parus caeruleus), црвеноопашка (Phoenicurus phoenicurus), гугутка (Streptopelia decaocto), планински клукајдрвец (Dendrocopоs leucotos), тетреб (Tetrao urogallus); в) Влечуги: зелен гуштер (Lacerta viridis), живороден гуштер (Lacerta vivipera), шумски гуштер (Lacerta agilis), змија шарка (Vipera berus), поскок (Vipera ammodytes), леопардов смок (Elaphe situla), шумска желка (Testudo hermanni); г) Водоземци: шарен дождовник (Salamandra salamandra), шумска жаба (Rana agilis), шумска крастава жаба (Bufo vulgaris), голема крастава жаба (Bufo bufo). На локацијата на предметниот опфат нема значајни видови на флора и фауна.

ПРИРОДНО НАСЛЕДСТВО На просторот кој е предмет на разработка во планскиот документ нема регистрирано ниту евидентирано природно наследство. Доколку при реализација на ДУП или при уредување на просторот се дојде до одредени нови сознанија за


природно наследство кое би можело да биде загрозено со урбанизацијата на овој простор, потребно е да се предвидат мерки за заштита на природното наследство.

4.2.6. БУЧАВА

Со зголемување на бројот на населението и пренаселеноста на градовите,

брзото темпо на индустрискиот развој, модернизацијата и автоматизацијата на животните услови, луѓето од ден на ден се повеќе се судруваат со проблемот на бучавата. Кога зборуваме за бучава во градот се мисли на т.н. еколошка бучава односно комунална буќава. Еколошка бучава е бучава која ја реципираат луѓето надвор од домаќинствата и работните места. Бучавата произлегува од урбаните активности и тоа: - Сообраќај, - Производни и деловни процеси, - Бучава од ентериерно потекло (станбени згради, трговско деловни центри и сл.) Состојбата со бучавата во Велес досега не е следена и анализирана иако постојат извори на бучава. Главни извори на бучава се: возилата, машините од стопанските капацитети, услужните објекти, како и активностите на луѓето поврзани со домувањето. 4.3. МОМЕНТАЛНИ ПРОБЛЕМИ СО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА ВО И ОКОЛУ ПЛАНСКИОТ ОПФАТ

Сегашните проблеми со животната средина во Општина Велес и на предметното подрачје беа идентификувани преку анализа на постоечката состојба со животната средина, посета на терен и анализа на релевантната постоечка документација.

Врз основа на евидентирање на најосетливите елементи на животната средина во планскиот опфат кои се нарекуваат и елементи на Стратегиска оцена на животна средина (Елементи на СОЖС) се воспоставуваат цели на Стратегиска оцена на животната средина (Цели на СОЖС) и се дефинираат можни индикатори за секоја цел (Поглавје 8.3). Во процесот на Стратегиска оцена на влијание на планскиот документ врз животната средина е важно да се види како, на кој начин, со која јачина и интензитет целите на планскиот документ влијаат врз целите на СОЖС со цел да се предвидат мерки за спречување на влијанијата и да се предложи соодветен план за мониторинг на индикаторите за секоја цел на СОЖС.


Општина Велес има(ше) развиена индустрија и според тоа може да се каже дека се соочува со поголеми проблеми на загадување на амбиентниот воздух. Голем проблем во општина Велес претставува и управувањето со цврстиот отпад (опасен и неопасен). Постоечката депонија не ги задоволува минималните стандарди и прописи. Во општината поголем дел од населението се занимава со земјоделство па можни се проблеми со квалитетот на почвата и квалитетот на подземните води. Проблем претствува и тоа што стопанските капацитети немаат свои мини-пречистителни станици и сите не се приклучени кон пречистителна станица така што голем дел од отпадните индустриски води нетретирани и неконтролирано се испуштаат во реципентите. Во следната табела се прикажани еколошките проблеми на одредени медиуми и нивната корелација со влијанијата врз планскиот опфат. Некои од нив имаат незначително влијание, некои пак значително. Поради тоа се препорачува при реализација на планскиот документ да се почитуваат и вклучат предвидените мерки за спречување, намалување и ублажување на штетните влијанија, предложени од експертскиот тим, како и почитување на мерките предложени во планската документација и условите за планирање на просторот.

Елемент на животната средина

Идентификуван проблем

Главен извор Можни штетни влијанија

Човеково здравје

Животна средина Квалитет на живот Релевантни за плански опфат

Воздух SO2 и NOx Затоплување на домови Индустрија Сообраќај-

Заболувања на дишните органи

Има значајни последици Има значајно влијание ДА

Вода Квалитет на површински и подземни води

Испуштање на непречистени отпадни води во река Вардар Немање на атмосферска канализација

Појава на цревни и бубрежни заболувања

Загрозување на билошкиот минимум на река Вардар;

Ризик од биолошка неисправна вода Потенцијални зарази и боелести по здравјто на луѓето

ДА

Почва Загадување од неправилна употреба на пестициди и ѓубрива Отпадоци од растително и сточарско производство

Земјоделски организации и индивидуални земјоделци Сточарски и живинарски фарми

Труења со храна и најразлични заболувања

Влијание врз биолошката разновидност Деграгација на површинскиот слој на почвата Намалување на квалитет на подземните води

Нарушување на здравјето на популацијта

ДА

Урбан развој

Реализација на планска документација Загадување од сообраќајот, индустриските активности и бучава

Досега немаше воспоставен систем за контролирано градење на објекти Издувни гасови од возила и бучава

Аерозагадување, вознемиреност од бучава и сообраќај,

Трајна пренамена на неорганизирно и земјоделско земјиште Губење на природни вредности

Нарушени амбиентални вредности и пејзажи

ДА

Отпад Недоволно управување и третман на отпад

Цврст комунален отпад од домаќинствата, Опасен и неопасен отпад од индустриските

Нема директно влијание

Нагрдување на есетските карактеристики


ДА


Немање санитарна исправна депонија Диви депонии

капацитети Отпад од сточарскте и живинарските фарми

Јавна свест Отсуство на чувство на одговорност на налението кон животната средина

Најразични заболувања


Нагрдување на есетските карактеристики Намален квалитет на живеење

ДА

ТАБЕЛА - Еколошки проблеми релевантни за планскиот опфат

5. ГЛАВНИ ЦЕЛИ НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ Примената на принципите на современото планирање со кои се обезбедува висок степен на флексибилност на плановите и можност за релативно брзо модифицирање на урбаниот развој во согласност со новонастанатите услови и потреби, ќе обезбеди неопходна постојана и континуирана актуелност на планот и неговите поставки во целокупниот плански период. ДУП за УБ 2, УБ 7 и УБ 9 Велес како основна цел ги има зацртано насоките на идниот просторен развој, со создавање услови за планирање на организирани простори, дефинирање на оптимални решенија за организирање на основните функции преку анализа на постојната состојба и создавање на основна концепција за планираните површини со конкретни просторни, сообраќајни и инфраструктурни репшенија. Во дефинирање на просторната организација потребни се критериуми кои планот ќе го дефинира како развоен документ кој ќе го валоризира и заштити соседското право и јавниот интерес. Во дефинирање на планскиот концепт важни се следните критериуми: - дефинирање на сообраќајна мрежа; - задоволување на современите норми за градење и работа во рамките на важечките норми за урбанистичко планирање; - условување на сообраќајна инфраструктура за безбеден пристап до секој објект; - условување на пешачкото движење во функција на инвалидизирани лица, без бариери; - условување на потребите за паркирање да се решат во сопствените парцели; - задоволување на потребите од енергија преку адекватна и рационална инфраструктурна мрежа; - задоволување на потребите од водоснабдување преку адекватна и рационална инфраструктурна мрежа; - адекватно и рационално прифаќање на отпадни води (фекални и атмосферски одделно) преку адекватна и рационална инфраструктурна мрежа; Најчесто, целта на урбанистичката планска докуменација е да се обезбеди реално, економски издржано и еколошки квалитетно решение во областа на карактерот и намената на просторот, системот на градби, сообраќај и инфраструктура на планскиот опфат. Со други зборови да придонесе кон развој на Општината, како и нејзино целосно дооформување, како знаачаен услов за стандардот на живеење на луѓето и зачувување на животната средина и заштита на човековото здравје. Со постигнување на наведените цели се добива потребна функционално-просторна организација на просторот и соодветен квалитет на живеење и користење на истиот. Поединечните цели на планскиот докумнет се:


- Обезбедување услови за порационално искористување и уредување на просторот за градба на објекти од типот на лесна и незагадувачка индустрија, домување, објекти за деловна и комерцијална намена, запазување на заштитното зеленило, како и регулирање на сообраќајната, комуналната, односно водоводната и енергетската инфраструктура;

- Обезбедување поголема искористеност на земјиштето преку максимално

користење на парцелите спрема важечките параметри;

- Збогатување на просторот со нови содржини во функција на развој на стопанството и локалната економија;

Реализацијата на планскиот документ, се очекува да предизвика позитивни импулси и ефекти врз целото непосредно окружување од аспект на повисока организација, инфраструктурна опременост и уреденост на просторот и се разбира економски ефекти манифестирани преку привлекување на нова работна сила и вработување, доколку е базирана врз принципите на одржлив развој и се одликува со максимално почитување и вградување на нормативите и стандардите за заштита на животната средина. Ваквата идеја и иницијатива за развој на зоната за мало стопанство е во духот на преложениот концепт за интегрален и децентрализиран стопански развој. Ефикасната инфраструктурна опременост на овој простор и неговата поврзаност со околните населби треба да биде фактор за афирмација на комплексот, но и фактор за гравитациско влијание и поврзаност со поширокото окружување.


6. СОСТОЈБА БЕЗ ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ При реализација на Детален урбанистички план за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, се разгледува опцијата без да се спроведе (bussiness as usual scenario) планска активност, односно работите да останат непроменети, или во првобитна состојба.

Во овој случај реализацијата на Детален урбанистички план за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес се оценува како потребна и позитивна, од аспект на задоволување на потребите на сопствениците на градежните парцели и оформување на истите како просторно-функционални и естетски целини. Идниот развој на планскиот опфат директно ќе влијае на социо-економската положба на населението, развој на општината и подобрување на квалитетот на живење во однос на економските параметри. Реализацијата на Детален урбанистички план за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес треба да се реализира под надзор и контрола на секој од планираните објекти со неминовно почитување на стандардите за животната средина. При спроведување на планскиот документ секако треба да се земе во предвид сегашната состојба со најосетливите елементи на животната средина на планскиот опфат, односно еколошките проблеми. Доколку реализацијата на планот остане на „do nothing“ ниво, односно Деталниот урбанистички план за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, не се реализира, се очекуваат следниве последици:

� Поајва на некотролирани и некомпатибилни дејности (објекти со најразлични дејности), кои нема да бидат во согласност со одредбите на урбанистичкото планирање и заштитата на животната средина ;

� Слаб социо-економски развој и локална економија, економскиот статус на

жителите во општината ќе стагнира, а очекувањето на нови инвестиции ќе биде неуспешно;

� Намалена можност за вработување на локалното население, што ќе

резултира со понатамошно зголемување на стапката на невработеност на локалното насление;

� Пораст на миграција или иселување во поголеми градови други држави;

� Пределските карактеристики и биолошката разновидност ќе останат на

сегашното постоечко ниво – според експертскиот елаборат на оваа локација не се евидентирани карактеристични видови на флора и фауна, нити пак некое заштитено подрачје или споменик на природата.


7. ВРСКА И УСОГЛАСЕНОСТ НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ СО ДРУГИ РЕЛЕВАНТНИ ПЛАНОВИ, ПРОГРАМИ И СТРАТЕГИИ 7.1. КОМПАТИБИЛНОСТ НА ЦЕЛИТЕ НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ

Меѓусебната компатибилност на целите на планскиот документ најчесто се идентификува со помош на матрица на компатибилност како алатка при стратегиска оцена на влијание на планскиот документ врз животната средина. Може да се констатира големата усогласеност помеѓу целите на Деталниот урбанистички план за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, преку можноста за максимална искористеност на изградената површина согласно законските обврски и дооформување на сообраќајните и инфраструктурните мрежи кои ќе овозможат развој на локалниот одржлив развој. Се очекува позитивен кумулативен ефект од реализацијата на целите и тоа врз социјалниот живот на населението, поголема вработеност, како и полесна и побрза комуникација. Треба да се има во предвид дека целите на планскиот докумнет за економски развој, во еден дел може да бидат во конфликт со животната средина, и тоа би било краткорочни негативни влијанија во фазата на изградба (аерозагадување, бучава, создавање на отпад) и долгрочно трајна промена на дел од пределските карактеристики. Од друга страна пак со самото тоа што станува збор за зона за лесна индустрија, сметаме дека во оперативната фаза по реализација на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес нема да има значајни последици врз животната средина и здравјето на луѓето. Поради ова во ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес се предложени мерки за заштита на медиумите од загадување, бучава, различни непогоди и хаварии. А исто така како составен дел на Извештајот за стратегиска оцена се презентирани дополнителни мерки за спречување, намалување или ублажување на негативните влијанија врз животната средина од реализацијата на целите на планскиот документ. 7.2. ПОВРЗАНОСТ СО ДРУГИ СТРАТЕШКИ ПЛАНСКИ ДОКУМЕНТИ

Реализацијата на просторното планирање и уредување на просторот ја наметнува потребата од интерактивно планирање, односно поврзување на различните области на живеење и делување на човекот и околината. Исто така целите на планските документи имаат директни или индиректни врски со други стратешки документи како на локално, така и на национално ниво.

Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, ги има следните стратешки цели:


- Локален економски одржлив развој, со посебен акцент на формирање на

зоната за мало стпанство и лесна индустрија; - Урбанистичко и просторно планирање и уредување на просторот и

рационално искористување на просторот во зависност од можностите и потребите на населението и инвеститорите;

- Заштита на животната средина, со примена на планските мерки и мерките

предложени од страна на изготвувачот на извештајот за стратегиска оцена

ЦЕЛИ НА ЛУПД за стопански комплекс - лесна и незагадувачка индустрија на локалитетот м.в Ашауа КО Караслари

Спречување бесправна градба на објекти од различен карактер (домување, мали и комерцијални објекти)

Обезбедување услови за порационално искористување на просторот (неорганизирано и земјоделско земјиште) и дооформување на инфраструктурата

Обезбедување поголема искористеност на земјиштето преку максимално користење на парцелите, согласно класите на намена и потребите на инвесторот и населението

Обезбедување услови за инвестиции во стопански капацитети и локлен економски развој

Спречување бесправна градба на објекти од различен карактер

√ √ √

Обезбедување услови за порационално искористување на просторот и дооформување на инфраструктурата

√ √ √

Обезбедување поголема искористеност на земјиштето преку максимално користење на парцелите, согласно класите на намена и потребите на инвесторот и населението

√ √ √

Обезбедување услови за инвестиции во стопански капацитети и локлен економски развој

√ √ √

ТАБЕЛА – Компатибилност на целите на планскиот документ


Плански документ Цели на планскиот документ/цели на заштита на животна средина

Врска/Компатибилност

Програма за развој на Вардарски плански регион (2008)

Програмата е во согласност со Националната Програма и Националната стратегија за рамномерен регионален развој кои даваат генерална рамка на развој на планските региони во земјата. Програмата го утврдува развојот на Вардарскиот плански регион со осврт на економски развој и индустриско производство, туризам, култура и спорт, инфраструктура, обрзаование и земјоделие. Економскиот развој се гледа преку намалување на невработените, создавање на услови на поинтензивен локален и регионален развој и привлекување на приватна иницијатива.

Директна врска со развојните цели на целиот Вардарски плански регион.

Студија за економски развој на Општина Велес (2001)

Студијата ги анализира постојните состојби со вработеноста, расположлива работна сила, стапките на инвестиции, економскиот профил преку различните економски дејности застапени во Општината. Дава препораки за идниот економски и социјален развој преку зајакнување на стопанството (мали и средни претпријатија) и решавање на проблемите со незапосленост и отворање на нови перспективи за менување на работни места.

Директна врска со развојните цели на судијата.

План за управување со отпад во Општина Велес

Основната цел на овој документ е да обезбеди одржливо функционирање на базичната инфраструктура за управување со комуналниот отпад, другите видови неопасен отпад и инертниот отпад преку воспоставување на нови и јакнење на постојните организациони, технички и финансиски структури.

Индиректна врска преку реализација на планското решение кое воедно и ќе претставува заштитна мерка и превенција од индустриски отпад.

Закон за животна средина

- Зачувување, заштита, обновување и унапредување на квалитетот на животната средина; - Заштита на животот и на здравјето на луѓето; - Заштита на биолошката разновидност; - Рационално и одржливо користење на природните богатства - Спроведување и унапредување на мерките за решавање на регионалните и на глобалните проблеми на животната средина.

Индиректна врска со развојните цели на планскиот документ.


Национален акционен план за животна средина (НЕАП)

Постигнување на одржлив економски развој

Директна врска на активноста со целите на планската програма на општина Велес.

Просторен план на РМ - остварување на повисок степен на вкупната функционална интегрираност на просторот на државата, - обезбедување услови за значително поголема инфраструктурна и економска интеграција - усмерување на развојот на одделни области и краеви според реалните можности, особености и потенцијали,


Стратегија за регионален развој - Рамномерен и одржлив развој на целата територија на Република Македонија, заснован врз моделот на полицентричен развој; - Намалување на диспаритетите меѓу и во рамките на планските региони и подигнување на квалитетот на животот на сите граѓани; - Ревитализација на селата и развој на подрачјата со специфични развојни потреби. - Зголемување на конкурентноста на планските региони преку јакнење на нивниот иновациски капацитет, оптимално користење и валоризирање на природното богатство, човечкиот капитал и економските особености на планските региони; - Зачувување и развивање на посебниот идентитет на планските региони, како и нивна афирмација и развој;


Национална стратегија за одржлив развој

- Одржлива интеграција на туризмот, шумарството, земјоделството и индустрискиот сектор со одржлива поддршка од енергетскиот сектор, инфраструктурата и секторот за транспорт. - Продолжување на процесот на апроксимација кон ЕУ користејќи одржлив пристап и дефинирање на индикатори за одржлив развој


ТАБЕЛА - Врска на целите на ДУП со релевантни планови, стратегии, програми на локално и национално ниво

8. ЦЕЛИ НА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

Состојбата на животната средина и еколошките барања се многу битен фактор на ограничување во планирање на развојните плански програми заради што е неопходна процена на влијанијата врз животната средина. Посебно значење имаат заштитата и промоцијата на вредните природни богатства и поголемите подрачја со посебна намена и со природни вредности, важни за биодиверзитетот и квалитетот на животната средина, како и заштитата, промоцијата и соодветниот третман на културното богатство согласно со неговата вредност и значење.

Во Законот за животна средина се транспонирани обврските за заштита на животна средина и се усогласени со ЕУ Директивите, а кои се однесуваат на (Оценка на влијанијата на проектите врз животната средина, Стратегиска оценка на влијанието на планските документи врз животната средина, Интегрираното сперчување и контрола на загадувањето), истите во голем дел се усогласени со техничките барања на ЕУ Директивите.

При подготовката на извештајот за стратегиска оцена на животната средина за Детален урбанистички план за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, беа земени во предвид сите важечки законски прописи и стручна литература релевантна за оваа област. Исто така беше направена и анализа за одредување на целите на заштита на животната средина содржани во планските документи донесени на локално ниво. 8.1. ГЕНЕРАЛНИ ЦЕЛИ НА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА НА ПРЕДМЕТНИОТ ОПФАТ Со оглед на предвидените содржини во стопанскиот комплекс, односно видот на стопански капацитети кои се предвидува да се изградат на локацијата, посебно внимание треба да се посвети на третманот на отпадните води. Да се предвидат соодветни технички зафати за нивно пречистување, со предтретман на ниво на стопански капацитет односно погон, при што квалитетот на водата што се испушта треба да биде еквивалентен на квалитетот на водата во реципиентот, односно во согласност со Уредбата за класификација на водите и Уредбата за категоризација на водите за конкретниот локалитет. Во зависност од видот на технолошкиот процес на идните капацитети во стопанскиот комлекс, да се имлементираат мерки за заштита од загадување на воздухот, преку употреба на современи методи за пречистуваwе на отпадните гасови, и:

- предвидување на систем за намалување на прашината; - мониторинг на отпадните гасови, согласно Законот за квалитетот на

амбиенталниот воздух (Сл.в. на РМ. бр.100/12-пречистен текст); Согласно член 7 од законот за управување со отпадот (Сл.в. на РМ. бр. 09/2011-пречистен текст, бр. 51/11 и бр. 123/12), создавачите на отпад се должни во најголема можна мера, да го избегнат создавањето на отпад и да ги намалат


штетните влијанија на отпадот врз животната средина, животот и здравјето на луѓето. При управување со отпадот по претходно извршената селекција, отпадот треба да биде преработен по пат на рециклирање, повторно употребен во истиот или во друг процес за екстракција на секундарните суровини или пак да се искористи како извор на енергија; Да се обезбеди заштита на планираните коридори наменети за енергетска инфраструктура од градба на објекти и друга инфраструктура; Планирање на современа инфраструктура и нови технологии во производството. Концептот на заштита на животната средина се базира на општите и посебни цели и насоки за заштита на посебните природни вредности меѓу кои при реализирање на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, посебно треба да се внимава на следното:

• заштитата, унапредувањето и адекватно користење на природните предели, амбиентите и пејзажите во просторот;

• пречистување на отпадните води пред нивно исфрлање во реципиентот, со тоа што треба да се внимава пречистената вода да биде со квалитет еднаков на квалитетот на водата во реципиентот;

• да се обезбедат заштитни појаси со високо зеленило во поглед на комплексната заштита на просторот, особено покрај сообраќајниците и планираното езеро;

• богато хортикултурно уредување на слободните површини на комплексот со заштитно и украсно зеленило;

• потребно е да се потенцира дека создавачот или поседувачот на отпадни материи и емисии ги сноси сите трошоци за санација на евентуално предизвиканите нарушувања во животната средина.

Интегрирање на проценката на влијанието врз животната средина во сите нивоа на планирањето Процесите на урбанизација, индустријализација, реализација на инфраструктурните коридори и експлоатацијата на природните ресурси создаваат нарушување на природните процеси на макро и микро план. Идентификацијата на постојните извори на загадување и утврдувањето на степенот на загрозеност на средината од страна на новопредвидените активности на просторот е неделлив сегмент при анализите што се содржат во планските документи од локално, регионално ниво и ниво на републиката.

Услови за реализација на планот, од аспект на експлоатација на ресурси и суровини според принципите на одржлив развој

Секоја локација т.е. градежна парцела што лежи на просторите и кога е обработливо земјиште, треба да биде заштитена и да се избегнуваат енергенти како фосилно и цврсто гориво (јаглен, дрво, мазут, масло за горење, пропан - бутан), од чие согорување се емитираат полуции со СО2, SO2, NO2, пепел и инертен прав, кои освен што го нарушуваат квалитетот на воздухот, во вид на


аероседименти го загрозуваат квалитетот на почвата и се одразуваат на приносот на земјоделските култури (особено се негативни влијанијата од емисија на SO2, како резултат на согорувањето на мазутот и во помала мерка на дрвото).

Мерки за намалување или спречување на штетни влијанија во редовни услови и во случај на инциденти

Течните и гасовитите отпадоци треба да се сведат на минимум во затворени и полузатворени технолошки постапки. Вградените градежни материјали во објектите да содржат атести од овластена домашна институција за јонизирачко зрачење. Цврстиот отпад треба да се селектира, со можност за негова рециклажа, како мерка за намалување на неговите количини, суровински и енергетски заштеди, додека депонирањето да се врши на санитарна депонија. 8.2. ЦЕЛИ НА СТРАТЕГИСКАТА ОЦЕНА НА ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

Специфичните цели на стратегиската оцена на животната средина се идентификувани врз основа на анализата на проблемите со животната средина во планскиот опфат и околината, како и идентификација на најосетливите елементи на животната средина врз кои сега се чуствува најголем притисок и кои би биле најизложени на негативни влијанија од реализацијата на планскиот документ.

За секој елемент на животната средина (вода, воздух, биодиверзитет – флора, фауна, население, материјални добра, почва, климатски промени, човеково здрајве, културно наследство и пејзаж) се дефинираа елементи на СОЖС. Врз основа на целите се дефинираат индикатори на СОЖС преку кои ќе се следи исполнувањето на целите на СОЖС во следниот период во кој се планира реализацијата на планскиот документ.

Елемент на СОЖС

Цели на СОЖС Индикатори

ВОДА Изградба на феклна и атмосферска канализација на територијата на планскиот опфат Изработен идеен и основен проект за фекална и атмосферска канализациска мрежа

Изградба на мини пречиститечни станици за постоечките и новите планирани стопански капацитети

Категорија на квалитет на води пред влез во реципиентот

Ограничување на интензивно земјоделие и сточарство во близина водените ресурси Категорија на квалитет на води пред влез во реципиентот Континуирано следење на квалитетот на водата за пиење Број на земени мостри и добиени резултати од РЗЗЗ на Р.

Македонија ВОЗДУХ Превентивни мерки за намалување на емисиите од стационарни и мобилни извори Намалување на издувните емисии во воздухот ПОЧВА Намалување на задувањето на почвата со пестициди и хемикалии Физичко-хемиска анализа на концентрацијата на

металите во почавта Намалување на одлагањето на комунален и друг вид на отпад Намалување на бројот на диви депонии

НАСЕЛЕНИЕ Зголемување на вработеноста Намалување на невработеноста во градот и оклината Отварање на нови работни места во ново изградените стопански и индустриски капацитети

Број на ново-отворени објекти и број на работни места

Подобрување на социо-економскиот живот во општината Зголемување на буџетот на локалната самоуправа и населението

ЧОВЕКОВО ЗДРАВЈЕ

Подобрување на квалитетот на воздухот Контрола на квалитетот на амбинтниот воздух Одржување на нивото на бучава во МДК за планскиот опфат Мерење на ниво на бучава

КЛИМАТСКИ ФАКТОРИ

Засадување на нови зелени површини Намалување на емисии на стакленички гасови Намалување на стакленички гасови Намалување на емисии на стакленички гасови Употреба на обновливи извори на енергија Зголемен % на енергија од обновливи извори

ОТПАД Уредување на постоечката депонија со цел исполнување на минимални стандарди Остварени минимални стандарди Катастар на диви депонии Изготвен катастар на диви депонии Расчистување на диви депонии Број на расчистени диви депонии Селектирање на комунален отпад Количина на селектиран отпад Селектирање на биоразградлив отпад Количина на селектиран отпад Организирано собирање и депонирање на комунален отпад Број на населени места опфатени со организиран систем

за собирање на отпад Намалување на количините на отпад кој се отстранува на депонии Количество/волумен на отпад кој се носи депонија

ЈАВНА СВЕСТ Подигнување на јавната свест на граѓаните за почиста животна средина Број на едукативни кампањи Број на поставени информативни табли

ТАБЕЛА - Цели и индикатори на СОЖС за предметниот опфат

9. ВЕРОЈАТНИ ЗНAЧАЈНИ ВЛИЈАНИЈА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ ВРЗ ЖИВОТНАТА СРЕДИНА Подготовката на Извештајот за стратегиска оцена на влијанијата врз животната средина од ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, ги зема во предвид генералните влијанијата врз специфичните медиуми од животната средина од имплементација на предвидениот плански документ, во поширок обем, глобално и кумулативно; пред изградба на поединечните проекти/објекти, кои влегуваат во состав на планскиот опфат, (билошката разновидност, природата, пределот, културното наследство, луѓето, како и влијанијата врз социо-економските параметри во Општината). За поединечните проекти, во подоцнежната фаза на имплементација на урбанистичкиот план, ќе се пристапи кон подетална анализа на можните влијанија врз животната средина во конструктивна, оперативна и постоперативна фаза, согласно глава XI - Барања за изработка на Оцена на влијанието врз животната средина на одредени проекти, член 24 од Законот за животна средина ("Сл. Весник на РМ" бр. 53/2005, 81/2005, 24/2007 и 159/2008). Квалитетот на воздухот е повремено нарушен заради загревањето во зимските периоди, сообраќајот и работата на индустриските. Бучавата, која не е континуирана и голема се должи на сообраќајот. Во предметниот опфат ќе има изградба на индустриски капацитети од типот на лесна и незагадувачка индустрија. Објектите и споменичките целини во состав на заштитеното култнорно наследство не се наоѓаат во близина на зоните во кои ќе се реализираат предвидените активности. Во зоните ќе се изврши и приклучување на објектите на постојната комунална, енергетска и телекомуникациска инфраструктура, а на места и ќе има потреба од доофрмување на постоечката инфраструктура (сообраќајна, комунална, енергетска и телекомуникациска). 9.1. ВЛИЈАНИЕ ВРЗ НАСЕЛЕНИЕТО И СОЦИО-ЕКОНОМСКИТЕ УСЛОВИ Со имплементацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес се очекува позитивно влијание врз населението. Тие влијанија би биле долгорочни и опфаќаат:

- привлекување на нови инвестиции од страна на бизнис секторот (локални и странски инвестиции), кои ќе придонесат за унапредување, како на економијата на локално ниво, така и на национално ниво.

- можности за нови работни места во текот на конструктивната и оперативната фаза,

- општо подобрување на социо-економските услови.


9.2. ВЛИЈАНИЕ ВРЗ ЧОВЕКОВОТО ЗДРАВЈЕ Можни се влијанија врз здравјето на луѓето, во фазата на градежните работи, односно градење на објекти за домување, мали комерцијални и деловни дејности и стопански капацитети од типот на лесна и незагадувачка индстрија и комплетирање на постоечките инфраструктурни мрежи (сообраќајни мрежи, канализациски мрежи, трафостаници и др). Влијанијата би се однесувале на влијание од зголемена бучава, издувни гасови од возилата, прашина, вибрации, отпад и др. Овие влијанија се оценуваат како незначителни негативни влијанија со ограничен интензитет и времетраење. Во оперативната фаза влијанијата врз животната средина од реализацијата на планот се оценети како незначителни, имајќи ја во предвид класата на намена, лесна и незагувачка индстрија кои не спаѓаат во групата на значајни загадувачи на животната средина. Позитивно влијание врз населението и човековото здравје ќе има класата на намена заштитно зеленило. Во текот на изградбата на поединечните деловни и инфраструктурни објекти, прeдвидени со овој плански документ, се очекуваат времени и локални влијанија во смисла на директни афектирања врз човековото здравје, како резултат на појавата на бучава, вибрации, емисии во воздухот од возилата, прашина итн. По реализацијата на планот и ставање на објектите во функција не се очекува негативно влијание врз човековото здравје. Интензитетот и обемот на влијанијата детално ќе бидат анализирани со изработка на соодветните студии за оцена на влијнието на проектите врз животната средина и елаборатите за заштита на животната средина. 9.3. ВЛИЈАНИЕ ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОЗДУХОТ При имплементацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, не се очекуваат значителни нарушувања на квалитетот на воздухот заради видот, природата и компатибилноста на планираните дејности. Тие не спаѓаат во групата на директни и големи загадувачи на животната средина и човековото здравје. Во фазата на изградба може да се јави прашина и емисии на загадувачки материи во воздухот, кои може да се јават како резултат на планираните градежни активности при изведбата на објектите и дополнителните содржини предвидени со овој план, како и при изведбата на планираните инфраструктурни објекти. Во оперативната фаза промени во квалитетот на воздухот може да настанат како резултат на зголемената фрекфенција на возила и поради загревање на објектите во зима, при што во најголем дел е на огревно дрво (зголемено ослободување на SO2, NOx и суспендирани честички). Во оперативната фаза промени во квалитетот на воздухот може да настанат како резултат на работата на планираните индустриски капацитети.


Мора да се нагласи дека во оваа фаза не можат да се утврдат детално влијанијата врз животната средина, туку тоа ќе се изврши со помош на студиите/елаборатите за влијанијата врз животната средина за секој објект поединечно. 9.4. ВЛИЈАНИЕ НА БУЧАВАТА

Интензитетот на бучавата ќе биде зголемен во фазата на имлементација на планираните активности за инфраструктурно опремување на планскиот опфат и реализацијата на секој поединечен проект изградба на стопански објекти (лесна и незгадувачка индустрија, сервиси и стоваришта). Во оперативната фаза на реализација на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, се очекува значително ниво на бучава, тоа може да биде предизвикано од зголемена фрекфенција на патнички возила за превоз на работниците и дистрибуција на стоките. Од работењето на поединечните објектите не се очекува некое поголемо ниво на бучава, но сепак нивото на бучава ќе се одреди при реализирање на секој објект поединечно и ќе се презентира во студиите/елаборатие за оценка на влијанијата врз животната средина. 9.5. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОДИТЕ Со имплементацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, се предвидува намалување на загадувањето на водите, со предвидените активности за изградба на фекална и атмосферска канализациона мрежа. Во фазата на изградба нема поголеми влијанија врз површинските и поземните води поради тоа што во близина на градежните зафати не се наоѓаат расположиви водени ресурси. Влијанија се можни доколку се врши неправилно управување со цврст отпад и негово одлагање во близина на водените тела. При довршување на постоечката инфраструктура можни се емисии на прашина и создавање на градежен шут кои би можеле да имаат влијание врз површинските води, доколу работите се изведуваат неконтролирано и без надзор. Во оперативната фаза, при технолошкиот процес на работа на објектите, како отпадни води, кои се појавуваат, се сметаат: водите од производствениот процес, водите од атмосферските врнежи, водите од одржување на хигиената на локациите и санитарната отпадна вода. Подеталните негативни влијанија ќе бидат предвидени при спроведувањето на постапката за процена на влијанијата на проектот врз животната средина и изготвување на студија или елаборат за секој објект поединечно.


9.6. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПОЧВАТА

Имплементацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, може да предизвика негативни влијанија врз почвата во случај на несоодветно управување со отпадните води и генерираниот отпад. Активностите за изградба на објектите, кои се предвидени со овој план во конструктивната фаза, може да ги нарушат геолошките карактеристики на почвата, како резултат на користење на тешка механизација и возила, транспортот и одлагање вишок на ископан материјал, одложување на градежниот отпад (шут) и др. При движење на возилата и тешката механизација може да дојде до збивање на почвата при што може да дојде до нарушување на природниот квалитет и намалување на плодноста на истата. Во фазата на експлоатација не се очекуваат значителни негативни влијанија врз квалитетот на почвата, освен можеби неправилното управување и одлагање на отпадот. Очекувани влијанија врз почвата, може да претставува неправилното третирање на отпадните санитарни води, како и отпадните атмосферски води, водите од испирањето на пополочените и асфалтираните површини, како и од неадекватното привремено одлагање на отпадот. Како отпад кој што ќе се создава при постапката во процесите за работа планираните објекти е индустриски отпад и комунален и комерцијален отпад што го создаваат вработените, како и течен отпад во вид на отпадни води. Несоодветно складирање на отпадот што ќе се генерира како резултат на функционирањето на индустриските може да предизвика загадување на почвата. Исто така, таа може да се загади од несоодветно испуштање на технолошките отпадни води. Во натамошната фаза на планирање / проектирање ќе се утврди методата на складирање на сите идентификувани видови на отпад од урбаните опфати, спрема што ќе може да се оцени дали овие влијанија ќе бидат значајни. 9.7. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПРЕДЕЛОТ

Предметното урбано подрачје не се карактеризира со посебни природни карактеритики и впечатливи пејзажи. Планскиот опфат не се карактеризира со некои посебни и впечатливи пејзажни и естетски карактеристики.

Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, претставува една осмислена урбанизирана целина во која покрај градежните објекти се предвидени зелени површини со хортикултурно уредување. Врз основа на Законот за земјоделско земјиште (Сл. весник на РМ, бр. 135/07), пренамена на земјоделско земјиште се регулира според член 49 од овој закон, кој


вели дека при зафаќање на површини од I-IV бонитетна класа предвидени со Програмата за изработка на Урбанистички планови, единиците на локалните самоуправи (ЕЛС) се должни да прибават согласност за трајна пренамена од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство. Деталните влијанија врз пределските карактеристики ќе бидат дефинирани во рамки на елаборатите, односно студиите за оцена на влијанијата врз животната средина. 9.8. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КУЛТУРНО-ИСТОРИСКО НАСЛЕДСТВО Во поширокото опкружување не се евидентирани објекти и споменички целини односно не постои конфликт од изградбата на планираните објекти. Доколку при изведбата се откријат артефакти кои можат да укажат на постоење на археолошко наследство, ќе се применуваат мерки согласно закон, кои се опишани во поглавјето што ги третира мерките за заштита. 9.9. ВЛИЈАНИЈА ВРЗ БИОДИВЕРЗИТЕТОТ И ПРИРОДНОТО НАСЛЕДСТВО

Во зоните во кои се планира реализација на објектите предвидени во ДУП

за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, не е идентификувано постоење на ендемични, загрозени или реликтни видови од флората и фауната, како и карактеристични природни живеалишта. Влијанијата врз флората и фауната ќе бидат негативни, но незначителни, а во зависност од обемот и времетраењето локални и долгорочни. Можни се мерки за компензација со кои ќе се влијае на намалување на овие влијанија во оперативната фаза на објектите. Мерките за компензација на загубата на живеалиштата и боидиверзитетот ќе произлезат од Елаборатите за заштита на животната средина што ќе се изработуваат во натамошната фаза на планирање / проектирање. 9.10. ВЛИЈАНИЈА ОД УПРАВУВАЊЕ СО ОТПАДОТ Се очекува градежните работи при изведувањето на објектите и инфраструктурата да произведат извесна количина на шут и друг градежен отпад кој ќе се транспортира и депонира на локација за интертен отпад што ќе биде посочена од страна на општинските служби. Комуналниот и комерцијалниот отпад што ќе го создаваат вработените ќе има карактер на неопасен отпад. Овој отпад е во вид на отпадоци од храна, хартија и амбалажа, метал, стакло, пластика, гума, и друг мешан неопаен отпад.


Отпадот кој ќе се генерира во оперативната фаза, од функционирањето на објектите не може да се дефинира во овој момент, поради непознавање на точните видови на дејности, туку ќе биде категризиран во елаборатите за оцена на влијание врз животната средина од секој објект посебно. 9.11. ВЛИЈАНИЈА ОД НЕСРЕЌИ И ХАВАРИИ

Имплементацијата на планскиот документ може да има влијание од несреќи и хаварии кои може да бидат изразени преку: - Ризик од електрична опасност - Ризик од експлозија - Ризик од пожар - Ризик од земјотрес - Метеоролошки појави со карактеристики на елементарни непогоди, поплави, - Инциденти и хаварии предизвикани од најразлични дефекти и технолошки непогоди Опасностите при користење на електрична енергија се познати, па поради тоа, ова прашање треба да биде еден од аспектите при проектирање и изведба на објектите во состав на урбаните опфати. Ризикот од експлозија и пожар е присутен како во фазата на изградба а особено во оперативната фаза на планираната активност. Обемот и интензитетот на влијанијата од несреќи и хаварии, како во фазата на изградба така и во оперативната фаза детално ќе бидат прикажани во соодветната документација за оцена на влијанието од активноста што ќе се изведува во рамките на планскиот опфат. Природни катастрофи можат да бидат земјотресите, кои може да имаат катастрофални последици врз човекот и природата. Просторот каде е планирана изградба на стопанскиот комплекс се наоѓа во зона на очекувани земјотереси со интензитет од 9 степени според Меркалиевата скала. Како природна непогода или катастрофа претставуваат и поплавите и надоаѓањето на големи води, а од останатите метеоролошки појави кои може да имаат карактер на природни непогоди и катастрофи се: појава на град, луњени ветрови и магли. Техничко-технолошки катастрофи, односно хаварии и несереќи може да се јават за време на работата на комерцијалните објекти. Поради тоа е потребно да биде изготвен план за управување со хаварии и несреќи кој ќе биде составнен дел во елаборатот, односно студијата за влијание на проектот врз животната средина и здравјето на човекот. Исто така несреќи и хаварии може да бидат предизвикани од воени разурнувања и природни катастрофи. Меѓутоа, доколку во фазата на изградба на објектите се применат мерките, дефинирани во нормативно-правната регулатива за заштита


од земјотреси, поплави, воени разурнувања, заштита од пожар и др. овие влијанија значително би се намалиле. Влијанијата кои потекнуваат од несреќи и хаварии се оценуваат како неодредени и непредвидливи влијанија, со неодреден интензитет и времетраење. 9.12. ПРЕКУГРАНИЧНИ ВЛИЈАНИЈА Со имплементација на Планот не постои опасност од појава на прекугранични влијанија, ниту во фазата на изградба, ниту во оперативната фаза, заради доволната одделеченоста на градот од границие на Р.Македонија и заради релативно малиот обем на работи поврзани со реализацијата на објектите и инфраструктурата на локациите/зоните.


10. МЕРКИ ЗА ЗАШТИТА, НАМАЛУВАЊЕ И УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА НА ПЛАНСКИОТ ДОКУМЕНТ Заштитата на животната средина, заедно со просторната разместеност на населението со сите зони за живеење и инфраструктурата со урбанизацијата е третирана како битен елемент за идниот развој за градот Велес. Во планската документација се предложени мерки за заштита на животната средина, кои треба да се почитуваат и применат без исклучок од страна инвеститорот при реализација на урбанистичкиот план. Почва Еколошката стабилност на земјиштето е во зависност од рационалното искористување на земјиштето на плодните земјоделски површини и шумите, во однос на деградираните површини (голините и шикарите). Во планскиот опфат земјиштето има V и VI бонитетна класа. Сообраќај Сообраќајната мрежа ќе се развива плански со максимално почитување на следните нормативи: - правилно поставување на сообраќајниците во однос на теренот односно сообраќајниците да имаат наклон од 4(6)% - 8(12)% за брдовит терен, а самостојни пешачки патеки 12(14)%. За функционирање на планскиот опфат се следните зони: - лесна и незагадувачка индустрија - инфраструктура. Отпадни материјали За собирање на отпадните материјали во планскиот опфат се планирани места за контејнери и садови за отпадните материјали лоцирани во дворните места, а на ниво на цел град во постојната депонија. Отпадни води Низ планскиот опфат се планира систем на канализациона мрежа што ќе ги собере отпадните води и ќе ги пренесе до градската мрежа. Во планските мерки спаѓа и делувањето на против пожарната единица, што е во согласност со актите од општина Велес. Заштита од други катастрофи


Под други катастрофи се мисли на земјотреси и воени разурнувања кои се тесно поврзани со појавување на пожари. За земјотресите, заштитата е по пат на примена на техничките прописи за асеизмичка градба. Заштита и спасување од пожари,екплозии и опасни материи - потребниот проток на вода за гасење на пожари да се обезбеди со приклучок од водоводната мрежа во рамките на планскиот опфат. -во рамките на поширокото опкружување на планскиот опфат предвидена е изградба на хидрантска мрежа за гасење пожари, регулирано со правилникот за техничките нормативи за хидрантска мрежа за гасење на пожари. Со оглед на површината на опфатот и бидејќи сите околни објекти се со намена домување, мрежата е предвидена со поставување на надворешни хидранти кои се предвидени подземни и на растојание 5-10м од објектите. -предвидена прописна оддалеченост меѓу објектите која не дозволува префрлање на евентуалниот пожар од еден на друг објект. -предвидени прописни индустриски улици со ширина на коловозот од 7,0м со што е обезбеден непречен пристап на пп и други возила. -внатрешно сообраќајно решение (сообраќајници и платоа) што овозможува непречен пристап и маневар на силите и средствата за гасење пожари. -избор на градежни материјали за изградба на предвидените објекти со конструктивни елементи со потребен степен на отпорност на пожари. Заштита и спасување од урнатини -оптималната отпорност на објектите од уривање предизвикано од сеизмички потреси изнесува 8 степени по МСС, поради што проектирањето на истите треба да се врши со наведениот коефициент на сеизмичност и со правилен избор на соодветен конструктивен систем и градежни материјали. -со оглед на вкупната површина на опфатот, се претпоставува мал степен на урнатини и нивен мал процентуален однос спрема слободните површини; Заштита и спасување од технолошко-технички несреќи Бидејќи во планскиот опфат се предвидени објекти со намена лесна индустрија, сервиси, комерцијални дејности, во кои не се употребуваат материи или постројки што предизвикуваат висок степен на загрозеност на луѓето и материјалните добра, со оглед на конкретниот вид на дејноста на истите, потребно е согласно член 82 од Законот за заштита и спасување а во врска со член 2 од Правилникот за мерките за заштита од пожари, експлозии и опасни материи и член 14 од Правилникот за техничките нормативи за хидрантска мрежа за гасење на пожари се вградени и се предвидуваат следните превентивни мерки за заштита од технолошко-технички несреќи: -примена на техниките нормативи при проектирањето и изградбата на објекти; -редовно и прописно одржување на инсталациите и опремата во истите; -одржување и заштита на инфраструктурните водови во планскиот опфат;


-примена на прописи од областа на безбедноста и здравјето при работа и други во зависност од конкретната дејност на објектите. Заштита и спасување од поплави Мерките се заштита и спасување од поплави опфаќаат: -регулирање на водотеците, -изградба на заштитни објекти, -одржување и санирање на оштетените делови на заштитните објекти, -набљудување и извидување на состојбите на водотеците, -навремено известување и тревожење на населението во загрозеното подрачје, -спроведување на евакуација на населението и материјалните добра од загрозеното подрачје, -обезбедување на премин и превоз преку вода, -црпење на водата од поплавените објекти, -обезбедување на населението во поплавените подрачја со основните услови за живот и - учество во санирање на последиците предизвикани од поплавата Мерки за заштита на културно наследство Планирањето на заштитата на недвижното културно наследство е нераскинлив дел на планирањето на економскиот, социјалниот и просторниот развој на одделни подрачја и земјата во целина, а во тие рамки и на просторното и урбанистичкото планирање. Согласно законот за заштита на културното наследство (Сл.весник на РМ бр. 20/04), недвижно културно наследство е поделено на видови: споменици, споменички целини и културни предели. Ууправата за заштита на културното наследство, орган во состав на Министерството за култура констатира дека во рамките на планираниот опфат за изградба досега не се забележани податоци за постоење на археолошки добра. Доколку при реализација на ДУП се појави археолошко наоѓалиште, треба да се постапи во согласност со одредбите од член 65 од Законот за заштита на културното наследство (Службен весник на РМ бр 20/04 и бр 115/07 ). Од страна на експертскиот тим кој го изготвуваше овој извештај, исто така се предложени генерални мерки за спречување, намалување и ублажување на негативните влијанија од реализацијата на гореспоменатиот плански документ. Генерални мерки предвидени во планската документација и условите за планирање на просторот се:

- Да се обезбеди заштита на планираните коридори наменети за енергетска инфраструктура од градба на објекти и друга инфраструктура;

- Проектирањето и изведувањето на канализационата мрежа се препорачува

да се врши според важечките прописи и стандарди за ваков тип на објекти.


- Да се предвидат соодветни технички зафати за пречистување на отпадните води, (механичко, хемиско, билошко) со строго контролиран кавлитет и нивно доведување до ниво соодветно на квалитетот на водата во реципиентот.

- При проектирање и реализација на објектите потребно е да се применат

современи технологии кои го заштитуваат воздухот од загадување.

- Организирано депонирање на отпадот со контролиран транспортен систем во најблиската депонија, се до реализирање на регионалната депонија планирана со Националниот план за управување со цврст отпад;

- Со цел зачувување на амбиенталните, естетските и рекреативните потенцијали на просторот, акцент треба да се стави на заштитата, унапредувањето и адекватното користење на природните предели, амбиентите и пејзажите во просторот;

- Да се обезбеди заштитен појас со високо зеленило во поглед на комплексната заштита на просторот, посебно покрај патот, заради зачувување на здравата животна средина која е од витален интерес за корисниците на ваков вид објекти;

- Богато хортикулутрно уредување на стопанските комплекси со заштитно и украсно зеленило со минимални неопходни интервенции во постојниот растителен фонд;

- Во системот на финансирање да се применува принципот загадувачот и потрошувачот плаќа;

Генерално, со добра проектантска пракса и организирање на градилиштето може да се минимизираат голем дел од влијанијата што се идентификувани за фазата на изградбата. Мерките препорачани со овој Извештај што се однесуваат на фазите на изградбата и експлоатацијата на планираните содржини и објекти треба да се разгледаат во наредните фази на планирањето / проектирањето. Конечните мерки, утврдени со точна локација, вид и обем на активности, ќе бидат дефинирани во елаборатите за заштита на животната средина и разработени со изведбената проектна документација за објектите во планскиот опфат. На тој начин мерките за заштита на животната средина ќе се вградат во проектот и ќе бидат земени предвид при изведбата. 10.1. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ НАСЕЛЕНИЕТО И ЧОВЕКОВОТО ЗДРАВЈЕ

Имплементацијата на планскиот документ се очекува да има умерено влијание врз населението. Идентификуваните потенцијални влијанија врз


човековото здравје, односно здравјето на вработените во планираните објекти можат да бидат намалени, доколку се применуваат соодветни мерки. Вработените треба да бидат опремени со соодветна работна облека, и пропишаната лична заштитна опрема.

За време на изведувањето на градежните активности, се препорачува да се направи план на отпочнување и завршување на работите, да се внимава на работните дневни часови поради можноста за вознемиреност од бучава, да се користат нови машини технички исправни и небучни. Потребно е земјените работи да се изведуваат во несушни периоди или при тоа да се попрскува земјиштето/градилиштето со вода, за да не дојде до загадување на воздухот со прашина и цврсти честички. По реализацијата на планот и ставање на објектите во функција не се очекува негативно влијание врз човековото здравје. Конкретните мерки за намалување и ублажување на негативните влијанија ќе бидат презентирани при изработка на соодветните студии / елаборати за оцена на влијнието на проектите врз животната средина и елаборатите за заштита на животната средина. 10.2. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ СОЦИО-ЕКОНОМСКАТА СОСТОЈБА Имплементацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, ќе има и позитивни влијанија кои ќе се манифестираат преку отварање на нови работни места за локалното население, подобрување на социо-економската положба, подобрување на животниот стандард и намалување на миграцијата на населението. Реализацијата на овој плански документ, ќе овозможи и привлекување на нови инвестиции (локални и странски инвестиции), кои ќе придонесат за унапредување, како на економијата на локално ниво, така и на национално ниво. Имплементацијата на планот позитивно ќе влијае на социо-економскиот развој и затоа не се препорачуваат мерки за заштита. 10.3. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОЗДУХОТ

При имплементацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, не се очекуваат значителни нарушувања на квалитетот на воздухот заради видот, природата и компатибилноста на планираните дејности, кои не спаѓаат во групата на директни и големи загадувачи на животната средина и човековото здравје. Во текот на изградбата на поединечните деловни и инфраструктурни објекти, потребно е земјените работи да се изведуваат во несушни периоди или при тоа да


се попрскува земјиштето/градилиштето со вода, да не би дошло до намалување на квалитетот на воздухот со прашина и цврсти честички. Основна цел во секторот на управување со квалитет на воздух е подобрување преку намалување на емисиите на основните загадувачки супстанции од релевантните сектори. За да се следи успешноста во постигнувањето на оваа цел локалните власти треба да усвојат индикатори кои ќе бидат предмет на постојан мониторинг. За намалување на влијанијата врз квалитетот на амбиентниот воздух од имплементацијата на планскиот документ, се предлагаат следните мерки:

- Користење на обновливи извори на енергија, како енергетски ресурси кои што се во директна насока на подбобрување на квалитетот на амбиентниот воздух. Поради одличната местоположба и големиот број на сончеви денови, при изработка на електро-енергетското решение на објектот/ите може да се размислува за инсталирање на сончеви панели/колектори на сончева енергија

- Водење сметка за заштитата и обновувањето на постоечкото зеленило во

изобилство, негово замена со ново на местата каде има потреба од тоа и засадување на нови зелени површини;

Мерки кои ќе придонесат за намалување на влијанијата врз квалитетот на амбиентниот воздух како резултат на емисијата на издувни гасови од зголемената фреквенција на возилата, генерално се однесуваат на употребата на еколошки горива. Во однос на мерките кои се однесуваат на самата локација на комплексот и сообраќајниците кои поминуваат низ него, тие се вградени во сообраќајните плански решенија за формирање на заштитен зелен појас и хортикултурно уредување на комплексот. Во оперативната фаза на комплексот, во однос на емисијата на загадувачки супстанции во воздухот од стационарните извори со согорувачки процеси (котли наменети за греење) како превентивана мерка претставува употреба на најсовремени енергенси (со низок NOx) и употреба на гориво со мала содржина на сулфур (екстра лесно масло). Исто така, генерално се препорачува користење на алтернативни извори на енергија (пример: сончеви колектори кои би биле ефикасни со оглед на климатските карактеристики на ова подрачје). Треба да се нагласи дека конкретните мерки за ублажување на влијанијата врз животната средина, ќе се дефинираат во студиите/елаборатите за влијанијата врз животната средина за секој објект поединечно.


10.4. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КЛИМАТСКИТЕ ПРОМЕНИ

Со оглед дека се предвидува реализација на стопански комплекси со лесна и незгадувачка индустрија не се очекува дека ќе има нарушување на квалитетот на воздухот во поширокиот регион или климатски промени.

Се препорачува озеленување на дворните површини со високо и ниско зеленило, што значително ќе придонесе во микроклимата на овој дел. Исто така, генерално се препорачува користење на алтернативни извори на енергија (пример: сончеви колектори кои би биле доста ефикасни) 10.5. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ОД БУЧАВАТА Содржините кои се предвидени со планот потребно е да се усогласени со Одлуката за утврдување во кои случаи и под кои услови се смета дека е нарушен мирот на граѓаните, од бучава. Мерки кои се предвидуваат за спречување и намалување на бучавата се:

- Подготовка и објавување на план на отпочнување и завршување на работите, во најголем дел градежните активности да бидат вон сезона;

- Да се внимава на работните дневни часови поради можноста за вознемиреност од бучава (од 07.00-17.00);

- Да се користат нови машини технички исправни и помалку бучни; - Постоечката и предвидената површина со заштитно зеленило во

значителна мера може да придонесе за заштита и намалување на влијанијата од бучавата;

- Обезбедување на заштитни зелени појаси и формирање на хортиклултурни насади во локалитетот.

Конкретните мерки за ублажување на влијанијата врз животната средина, ќе се дефинираат во студиите/елаборатите за влијанијата врз животната средина за секој објект поединечно. 10.6. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КВАЛИТЕТОТ НА ВОДИТЕ

Во текот на изградбата може да биде загрозен квалитетот на подземните води, заради манипулацијата со градежните машини и другите градежни активности (земјени работи и слично). Подземните води може да бидат загрозени од евентуално испуштање на масти и масла од градежните машини во текот на изградбата. Заради фактот што овие влијанија беа карактеризирани како


краткотрајни, но сепак организацијата на градилиштетот треба да обезбеди дека овие потенцијални влијанија ќе бидат сведени на минимум. Како што беше напоменато во претходното поглавје, во експлоатациони услови водите можат да бидат загрозени од несоодветно испуштање на отпадни води, од несоодветно постапување со отпадот и потенцијално зголемени количества на отпад. Особено е важно да се спречи отпадните води што ќе се зафаќаат од манипулативните површини (коловозот, паркинзите, одмориштата итн.) да бидат испуштени директно во реципиент. Со натамошните фази на планирање / проектирање, ќе бидат утврдени детални мерки за заштита на водите од изградбата и функционирањето на предвидените објекти. 10.7. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПОЧВАТА Квалитетот на почвата индиректно влијае на квалитетот на почвата и подземните води, затоа е потребно да се предвидат соодветни мерки за спречување и намалување на влијанијата врз почвата. Во време на градежните активности потребно е контролирано и внимателно отстранување на површинскиот слој од почвата, да не се вршат поголеми ископи од планираните, како и вишокот на земја да се искористи или да се врати и натапка. Градежниот шут треба да се одлага на привремени депонии предвидени за таа намена кои после треба да се дислоцираат. Во оперативната фаза треба да се забрани фрлање и неконтролирано одлагање на отпад. Потребна е контролирана употреба на пестициди и други хемикалии. Поединечните конкретни мерки за спречување и намалување на влијанијата ќе бидат дефинирани во елаборатот/студијата за оценка на влијанието врз животната средина за секој објект поединечно. 10.8. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ ПРЕДЕЛОТ

Бидејќи, како што беше спомнато во претходното поглавје не станува збор за некои карактеристични пределски пејзажи, не е потребно предвидување на посебни мерки за заштита. Потребно е зачувување на естетските и природните карактеристики на просторот со примена на организиран систем за управување со отпадот, како и поставување на зелени заштитни појаси и хортикултурно уредување на просторот во самите градежни парцели. Градбите треба да се уклопуваат во амбиентот, односно не треба да бидат проектирани многу високи и габаритни.


10.9. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ КУЛТУРНО- ИСТОРИСКОТО НАСЛЕДСТВО

Во рамките на потесното подрачје на локалитетот нема евиденција дека

постојат остатоци од културно историско наследство (согласно податокот добиен од Управата за заштита на споменици на културата при Министерството за култура) Доколку при изведувањето на земјените работи се наиде на траги од човечки активности од минатото, изведувачот и инвеститорот на објектите преку надзорниот орган се должни привремено да ги запрат градежните активности, да превземат мерки за откриените траги да не се оштетуваат и веднаш писмено да го известат Заводот за заштита на споменици на културата. 10.10. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ВРЗ БИОДИВЕРЗИТЕТОТ И ПРИРОДНОТО НАСЛЕДСТВО

Бидејќи, како што беше спомнато во претходното поглавје не станува збор

за подрачје кое изобилува со некои карактеристични и ендемични видови на флора и фауна, нити пак е евидентирано природн наследство, не е потребно предвидување на посебни мерки за заштита. Генералните мерки кои можат да се предвидат со цел заштита на флората и фауната се:

- Формирање на заштитните зелени зони со висока и ниска вегетација и хортикултурно уредување на комплексот ќе има позитивно влијание врз флората на овој простор;

- Примената на предвидените мерки за правилно управување со просторот, отпадните води и отпадот, индиректно ќе се ублажат негативни влијанија врз флората и фауната;

- Примена на административни компензациони мерки, компензација на загубените хабитати и забрана за градење во репродуктивна зона;

Исто така, за намалување на влијанијата врз поедини видови од флората и фауната, се препорачува разгледување на мерки во постапката на оцена на влијанијата од секој поединечен проект, како и од секоја поединечна инфраструктурна активност, планирани во комплексот. 10.11. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ОД УПРАВУВАЊЕТО СО ОТПАД

Отпадот што ќе се генерира во текот на изградбата на планираните објекти ќе се депонира на локација за градежен шут што ќе биде посочена од страна на општинските служби. За избегнување на влијанијата врз животната средина, предизвикани од несоодветното управување со отпадот во оперативната фаза, ќе се применува


принципот на хиерархија на отпадот, односно превенцијата, повторното користење, рециклажата, преработката, третманот и депонирањето на преостанатите количества на отпад што не може да се реупотреби. Количеството и видот на отпадот, којшто би се јавил од функционирањето на објектите на може да се дефинира и категоризира во оваа фаза. Постапувањето со опасниот отпад и со посебните видови на треба да се врши во согласност со закон. Сите количества на опасен отпад ќе треба да бидат предадени на лиценциран субјект за транспорт на опасен отпад. Особено ќе биде важно со примена на современи методи да се намалат количествата на отпад што би се јавиле заради несоодветно постапување со отпадот од амбалажа. Во елаборатите за заштита на животната средина за одделните објекти, ќе бидат утврдени видовите и количествата на отпад што ќе се генерираат на локациите и можностите за негово намалување и рециклажа. 10.12. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА НЕГАТИВНИТЕ ВЛИЈАНИЈА ОД ЕВЕНТУАЛНИ НЕСРЕЌИ И ХАВАРИИ

Согласно Законот за заштита и спасување, (Сл. в. на РМ бр: 36/2004 и 86/2008) се уредува заштитата и спасувањето на луѓето и материјалните добра од природни непогоди, епидемии, како и други несреќи во мир и во војна и од воени дејствија во Република Македонија.

Во однос на мерките за заштита од природни непогоди, објектите треба да се градат со современи технологии на градба, согласно важечките технички прописи. За спроведувањето на мерките за заштита и спасување, потребно е да се почитува постојната законска регулатива, односно Законот за заштита и спасување Сл. в. на РМ бр: 36/2004, и 86/2008) Од аспект на мерки за заштита од пожар може да се каже дека објектите што ќе се градат ќе бидат од цврста градба, со огнотпорни материјали, односно носивите делови - конструктивниот систем ќе бидат изведени од армиран бетон, со висок степен на отпорност.

За соодветна заштита, согласно големината на објектите, може да се предвиди надворешна хидранска мрежа, со поставување на надземни пожарни хидранти, додека во рамките на објектите треба да се предвидат доволен број на внатрешни хидранти, како и доволен број на ПП апарати, поставени на yвид, на 1,5м од подот, како и примена на сите неопходни мерки за заштита од пожари. Потребно е редовно да се врши преглед на исправноста на апаратите, сервисирање и полнење и контролно испитување на истите. Утврдувањето на потребните мерки за заштита од пожар е во согласност со Законот за пожарникарство Сл. в. на РМ бр: 67/2004, согласно Правилникот за


изборот на видовите и на количините на противпожарните апарати со кои треба да располагаат правните лица и граѓаните, како и критериумите што треба да ги исполнуваат правните лица кои што вршат сервисен преглед и контролно испитување на противпожарните апарати - Сл. в. на РМ бр: 105/2005, како и Правилникот за техничките нормативи за хидранска мрежа за гасење на пожари Сл. в. на РМ бр: 31/2006год. За ефикасна заштита на населението и материјалните добра, задолжително треба да се предвидат и обезбедат средства за лична и колективна заштита, материјално-технички средства потребни за спроведување на мерките за заштита и спасување, обука за примена на средствата за заштита и спасување во центрите предвидени за таа намена. Обврската за планирање и изградба на засолништа заради заштита на населението од воени разурнувања во станбените, деловните и стопанските објекти како и други видови на објекти е регулирана со повеќе законски и подзаконски акти. Мерките за заштита на жителите и вработените ги опфаќаат сите облици на индивидуална заштита, урбанистичките мерки за заштита и намалување на степеност на повредливост на урбаната структура, планирањето на просторот за подобрување на условите за организирана заштита и спасување, како и расчистување на урнатините, заштита и евакуација на населението на помалку загрозено подрачје и др. Од останатите метеоролошки појави можни се град, луњени ветрови и магли. Со цел за поефикасна заштита треба да се предвиди современа громобранска инсталација и нејзино континуирано одржување. Додека пак како мерка од заштита од силните ветрови, се препорачува правилен избор на вегетација, како на видовите така и на нивниот распоред во согласност со ружата на ветрови. 10.13. МЕРКИ ЗА УБЛАЖУВАЊЕ НА ПРЕКУГРАНИЧНИТЕ ВЛИЈАНИЈА Нема потреба од дефинирање на прекугранични мерки, поради тоа што не се можни такви влијанија.

Фактор Директни влијанија Индиректни Влијанија

Кумулативни Влијанија

Ефект Времетраење Мерки за ублажување на влијанијата

НА

СЕ

ЛЕ

НИ

Е

Фаза на изградба Влијанија врз здравјето на луѓето: - зголемено ниво на бучава и вибрации, - загадување на воздухот од издувни гасови од транспортните средства и честички на прашина од градежните активности

Нема Изведба на поединечни проекти во планскиот опфат

Незначителни негативни влијанија

Краткорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - план за почеток и крај на работите - да не се гради за време на сезона - ограничување на работните дневни часови - употреба на помалку бучна опрема - ограничување на брзината и фреквенцијата на трансопртните возила - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборати

Оперативна фаза - креирање на нови работни места - подобрен животен стандард - подобрена социо-економска состојба - намалена миграција на населението

Нема Нема Позитивни влијанија

Долгорочни

БИ

ОД

ИВ

ЕР

ЗИТ

ЕТ

Фаза на изградба - нарушување и уништување на природните живеалишта на видовите на флора и фауна - вознемирување и раселување на одредени видовите на фауна

Нема Можни се и различни се за секој поединечен проект


Догорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - компензациски мерки - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборатот Оперативна фаза

- вознемирување и раселување на видовите на фауна (птици, и др)

Нема Нема Незначителни негативни влијанија

Догорочни

ВО

ЗД

УХ

Фаза на изградба Нарушување на квалитетот на воздухот: - издувни гасови од транспортните средства - честички на прашина од градежните активности

Нема Можни се и различни се за секој поединечен проект


Краткорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - користење на еколошки горива - ограничување на работните дневни часови - да не се работи во многу сушни периоди или да се попрскува земјиштето со вода; - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборати


Оперативна фаза - издувни гасови од транспортните средства - издувни гасови од производствениот процес


Долгорочни - примена на јавен транспорт за вработените - користење на еколошки горива - користење на природен гас - зелени заштитни појаси

ВО

ДА

Фаза на изградба - неправилно одлагање на градежниот шут на брегот во близина на водните тела - неконтролирано и интензивно земјоделство и сточарство во близина на водните тела

Нема

Можни се и различни се за секој поединечен проект

негативни влијанија кои ќе бидат подетално утврдени при изведбата на секој проект

Краткорочни - примена на мерките предвидени во планската документација, - примена на мерките предложени од експертскиот тим - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработката на елаборат/студија за секој објект

Оперативна фаза - неправилно ракување и управување со цврст отпад - испуштање на индустриски отпадни води без претходен третман во реципиентите

Нема Нема негативни влијанија кои ќе бидат подетално утврдени при изведбата на секој проект

Краткорочни - изградба на мини пречистителни станици во индустриката зона - доизградба на постоечкиот систем за водоснабдување - изградба на фекална канализација - изградба на атмосферска канализација

ПО

ЧВ

А

Фаза на изградба - нарушување на квалитетот на почвата при неправилно ракување и одлагање на цврст отпад (градежен шут) - нарушување на површинскиот слој и геолошките карактеристики на почвта

Нема Нема негативни влијанија кои ќе бидат подетално утврдени при изведбата на секој проект

Долгорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборати

Оперативна фаза - нарушување на квалитетот на почвата при неправилно ракување и одлагање на цврст комунален отпад - неконтролирана употреба на пестициди и хемикалии


Долгорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборатот/ студијата


БУ

ЧА

ВА

Фаза на изградба Зголемено ниво на бучава од: - изведба на градежни работи - транспортни средства


Краткорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - ограничување на дневните работни часови - корситење на технички исправна и помалку бучна опрема - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборатi

Оперативна фаза Зголемено ниво на бучава од: - транспортни средства - индустриски објекти


Долгорочни - поставување на заштитни зелени појаси

ОТ

ПА

Д

Фаза на изградба Зголемено количество на цврст отпад (инертен) при изведување на градежните работи

Нема Нема Негативни влијанија кои ќе бидат дефинирани при изведба на секој проект поединечно

Краткорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - контролирано одлагање на градежен шут на приврени локации за таа намена - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборати

Оперативна фаза Не се очекуваат Развиен систем за управување со отпад

Нема Нема Нема Нема - воспоставување на организиран систем на собирање, селектирање и одлагање на отпад од страна на општината и ЈКП Дервен –Велес

КУ

ЛТ

УР

НО

Н

АС

ЛЕ

ДС

ТВ

О

Фаза на изградба Не е евидентирано во близина на објектот Не се очекуваат влијанија

Нема Нема Не се очекуваат влијанија

Нема примена на мерките предвидени во планската документација доколку се наиде на археолошки наоѓалишта

Оперативна фаза Не се очекуваат влијанија


ПР

ЕД

ЕЛ

Фаза на изградба Нарушување на естетските вредности на подрачјето


Краткорочни - примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките предложени од експертскиот тим - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборати

Оперативна фаза Не се очекуваат влијанија

Позитивни влијанија

Долгорочни - заштитни појаси - адекватно уредување на просторот - унапредување на естетските вредности

ХА

ВА

РИ

И

И

НЕ

СР

ЕЌ

И Фаза на изградба

Негативни влијанија врз сите медиуми и области на животната средина

Не може да се предвидат




- примена на мерките предвидени во планската документација - примена на мерките кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборатот Оперативна фаза


ТАБЕЛА – Анализа на можните влијанија и мерки за нивно ублажување

11. АЛТЕРНАТИВИ При изработката на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, се земени во обзир потребите на општина Велес, како и интересот на инвеститорите, вклучени се предлози од локалното население и предлози од проектантите. Со реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес се овозможува реализација на зона за мало стопанство и лесна и незагадувачка индустрија, како и мали и комерцијални деловни дејности и објекти за домување. Голем удел во дефинирањето на границите на планскиот опфат е факторот сопственоста на земјиштето (државна опственост). Исто така рагледувани се варијанти, алтернативи во однос на процентот на изграденост, како и застапеност на оптимална намена на користење на земјиштето кое најсоодветно ќе го одрази каратктерот на овој комплекс. Од анализата на постојната состојба произлегуваат следниве заклучоци:

• Просторот има поволна географска положба и добри микроклиматски услови, за развој на стопански капацитети и објекти со лесна и незагадувачка индустрија.

• За просторот потребно е дооформување и дополна со осовременување на инфраструктурните системи со цел постигнување поголем стандард во однос на сообраќајната, електроенергетската и хидротехничката структура.

• Предметниот урбан опфат има потреба од изградба на просторот согласно потребите на корисниците на просторот и новите согледувања во поглед на функцијата на овој простор.

На инвеститорот (Општина Велес) му се препорачува да ја одбере оваа варијанта за реализирање на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, под контролирани услови и константен надзор од страна на општинските инспекциски служби.


12. ПЛАН ЗА МОНИТОРИНГ

Стратегиската оцена на животната средина вклучува мерки за мониторинг на сите значителни идентификувани позитивни и негативни ефекти, кои би настанале од реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес. Планот за мониторинг на животната средина дава можност за системско набљудување, испитување и оценување на загадувањето и состојбата на медиумите и областите на животната средина во целина како и идентификација и регистрирање на изворите на загадување на одделните медиуми и областите на животната средина се:

- Да се обезбдат податоци за понатамошно следење на состојбите во животната средина;

- Да се има поголем увид во промените на животната средина на

предметните локации;

- Да се потврди дека договорените услови при одобрување на планската документација се соодветно спроведени;

- Да се потврди дека влијанијата се во рамките на предвидените или

дозволените гранични вредности;

- Следење на состојбата во животната средина со цел навремено согледување на непредвидените влијанија одимплементацијата на планската документација и управување со истите;

- Да се потврди дека со примена на мерките за ублажување се зголемуваат

придобивките во однос на заштитата на животната средина;

- Утврдување кои активности треба да бидат превземени за редуцирање на влијанија врз животната средина

Со цел да се изврши мониторинг на ефикасноста на планскиот документ, потребно е следење на поставените индикатори и нивниот развој со што ќе се потврдат целите на Планот. За следење на индикаторите потребно е да се земат во предвид и податоците за тековната состојба на животната средина. Со следење на состојбата на животнта средина ќе се потврди оправданоста и примената на предложените мерки за ублажување и нивната функционалност, што се претставува голема придобивка во однос на заштитата на животната средина. Следењето на состојбата на медиумите ќе се реализира со дефинирани параметри за следење на секој медиум и со дефинирана фрекфенција за секоја активност


поединечно. Видот и фрекфенцијата на мониторинг ќе бидат предложени во студиите / елаборатите за оцена на влијанијата врз животната средина од секој проект посебно. За мониторингот и мерките предложени за намалување на штетните влијанија врз животната средина ќе биде задолжена локалната самоуправа, односно локалните инспектори (санитарни, комунални, инспектори за животна средина и сл).

Правилната имплементација на локалната урбанистичка планска документација, примената на предложените мерки за ублажување на влијанијата и нивната функционалност, оправданоста на целите на Планот и на стратегиската оцена на животната средина ќе се потврдат преку следење на следните индикатори:

ЦЕЛИ ПРЕДМЕТ МОНИТОРИНГ СОЖС ИНДИКАТОРИ ИЗВОРИ НА ВЕРИФИКАЦИЈА - Подобрување на квалитетот на живот на локалното население, - Подобрување на здравјето на луѓето и - Зголемување на животниот стандард

Сите медиуми на животната средина Население

- Мониторинг на медиумите во животната средина - Следење на стапката на вработеност - Следење на приходите на вработените во локалитетот

- Измерени вредности за емисии во медиумите на животната средина, - Зголемена стапка на вработеност - Намалена миграција - Намален број на невработени

- Редовни извештаи за мониторинг од МЖСПП или акредитирана институција - Финансиски извештаи, - Статистички извештаи, - Локална самоуправа,

- Подобрување на квалитетот на воздухот и - Намалување на емисиите на стакленичките гасови

Квалитет на воздухот Климатски фактори

- Мониторинг на амбиентен воздух и квалитет на воздух од испуст на инсталациите

- Концентрација на измерените вредности во границите на МДК - Користење алтернативните извори на енергија

- Редовни извештаи од мониторинг на акредитирана институција - Редовни извештаи од Републички завод за здравствена заштита - Статистички извештаи

- Заштита и подобрување на квалитетот на водата и почвата

Површински води Подземни води Квалитет на почва

-Мониторинг на квалитетот на третираните отпадни атмосферски и комунални води - Мониторинг на квалитет на почва

- Квалитет на подземните води во рамките на МДК - Подобрена ефикасност во употреба на водата - Количина на отпад кој е одложен на депонија - Анализа на хемиски состав на почвата

- Редовни извештаи од мониторинг на акредитирана институција - Редовни извештаи од Републички завод за здравствена заштита - Статистички извештаи - Редовни извештаи од Министерство за здравство

- Намалување на бучава

Ниво на бучава - Мониторинг на спроведување мерки - Мониторинг на амбиентална бучава - Мониторинг на работна бучава

- Имплементација на мерки за намалување на бучава - Вознемиреност на фауната во опкружувањето

- Редовни извештаи од мониторинг на акредитирана институција

- Соодветно управување со отпадот

Управување со отпад Квалитет на почва

-Мониторинг врз управувањето со отпадот

- Намален процент на генериран отпад - Зголемен процент на рециклиран и повторно употребен комунален отпад

- Редовни извештаи од мониторинг од локалната самоуправа - Редовни извештаи од јавното комунално петпријатие

- Минимизирање на појавите на несреќи и хаварии

Сите медиуми од животната средина

Степен на имплементација на препораките за заштита од несреќи и хаварии

- Намален или елиминиран ризик од несреќи и хаварии

Извештај за релизација на планска документација

ТАБЕЛА – План на спроведување на мониторинг врз целите на СОЖС

13. НЕТЕХНИЧКО РЕЗИМЕ Со Законот за животна средина (“Службен весник на РМ” бр. 53/2005, 24/2007 и 159/2008 година) и релевантните подзаконски акти, дефинирана е постапката за Стратегиска оцена на животната средина. Со цел навремено да се согледаат можните негативни влијанија врз животната средина, социо-економскиот развој и здравјето на луѓето, како и да се превземат соодветни корективни мерки, согласно член 65, став 2 од законот за животна средина (“Службен Весник на РМ” бр. 53/2005, 81/2005, 24/2007 и 159/2008 година) се налага потребата од спроведување на Стратегиска оцена на животната средина од реализирање на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес. За да може оцената на влијанијата врз животната средина од планови и програми содветно да се имплементира, потребна е меѓуресорска соработка. Во процесот треба да бидат вклучени засегнатите страни, вклучувајќи го Министерството за транспорт и врски, Општина Велес, другите надлежните министерства, невладиниот и приватниот сектор. Извештајот за стратегиската оцена на животната средина содржи информации за целите на животната средина утврдени со релевантни стратегии, планови и програми, а кои имаат допирни точки со анализираната урбанистичка планска документација. Планскиот документ кој е предмет на анализа и за кој се однесува Извештајот за Стратегиска оцена на животната средина е ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес. Овој плански документ се однесува за повеќе катастарски парцели КП, со вкупна површина од 44,98ha. Овој Извештај исто така ги опишува целите на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, неговата содржина, опфат и предмет. Се утврдува состојбата на животната средина на подрачјето и во неговото пошироко окружување, со цел идентификација на можните повредливи медиуми за кои особено треба да се води сметка при реализацијата на планскиот документ. Се разгледуваат и алтернативи во однос на локациите на зоната, намената на користење на земјиштето и стандардите за животна средина што би можеле да се применуваат. Целта на постапката за стратегиска оцена на животната средина е идентификација и анализа на влијанијата врз животната средина, животот и здравјето на луѓето кои би произлегле со имплементација на планскиот документ. Постапката се спроведува уште во фазата на планирање со цел сите идентификувани влијанија, односно соодветните мерки за елиминирање или контрола на влијанијата, да се предвидат во најраната фаза на подготовката на документот. Целата на изработка на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, е да се создадат услови за планирање на организирани простори за градба кои ќе бидат реализирани од страна на корисници и сопственици на земјиштето и локалната самоуправа.


Реализацјата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес се очекува да предизвика позитивни импулси и ефекти врз целото непосредно окружување од аспект на повисока организација, инфраструктурна опременост и уреденост на просторот и се разбира економски ефекти манифестирани преку привлекување на нова работна сила и вработување, доколку е базирана врз принципите на одржлив развој и се одликува со максимално почитивање и вградување на нормативите и стандардите за заштита на животната средина. Вградувањето на аспектите на животната средина при процесот на урбанистичкото планирање и партиципативната демократија која вклучува учество на јавноста при стратешко планирање и развој на општина Велес се основни начела за изработка на урбанистичката планска документација. Главната цел на изработка на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес е планирање и изградба на зони за домување, за мало стопанство и лесна индустрија, јавни институции, инфраструктура и зеленило во град Велес во согласност со потребите и барањата на локалната самоуправа. Поединечните цели на планскиот докумнет се:

- Обезбедување услови за порационално искористување и уредување на просторот за градба на објекти од типот на објекти за домување, објекти за лесна и незагадувачка индустрија, јавни институции, запазување на заштитното зеленило, како и регулирање на сообраќајната, комуналната, односно водоводната и енергетската инфраструктура;

- Обезбедување поголема искористеност на земјиштето преку максимално користење на парцелите спрема важечките параметри;

- Збогатување на просторот со нови содржини во функција на равој на

стопанството и локалната економија; Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, се очекува да предизвика позитивни импулси и ефекти врз целото непосредно окружување од аспект на повисока организација, инфраструктурна опременост и уреденост на просторот и се разбира економски ефекти манифестирани преку привлекување на нова работна сила и вработување, доколку е базирана врз принципите на одржлив развој и се одликува со максимално почитување и вградување на нормативите и стандардите за заштита на животната средина. Ваквата идеја и иницијатива за развој на зоната за мало стопанство е во духот на преложениот концепт за интегрален и децентрализиран стопански развој. Ефикасната инфраструктурна опременост на овој простор и неговата поврзаност со околните населби треба да биде фактор за афирмација на комплексот, но и фактор за гравитациско влијание и поврзаност со поширокото окружување. Во рамки на насоките за изработка на планови од пониско ниво, кои ги дава Просторниот План, за стопански комплекси од ваков тип треба да се почитува следното:


- Избор и распоред на стопанските активности согласно со природните

услови, расположивата работна сила и постојаните стопански капацитети; - Создавање можности за отварање на нови работни места со цел да се

задржи постојаното население и да се намалат миграциите;

- Обезбедување на спроведување на постојаните закони и прописи со кои се заштитува просторот, ресурсите и националното богатство и се организира и уредува просторот со цел за вкупен развој, а особено во однос на:

• Бесправната градба; • Стопанисувањето со земјоделското земјиште, водите и друго; • Заштита на создаденото и природното богатство; • Насоките и критериумите за уредување на просторот надвор од

градежните подрачја треба да се утврдат со помош на стручни основи и упатствата од ресорите на земјоделството, водостопанството, шумарството и заштита на животната средина.

Врз основа на планската програма, планот предвидува наменски употреби на земјиштето односно, односно класи на намени – конкретни поединечни намени:

К

ЛА

СА

НА

Н

АМ

ЕНА

Н

А

ЗЕМ

ЈИШ

ТЕ

ТО

А Домување А1 Домување во станбени куќи Б Комерцијални и деловни намени Б1 Мали комерцијални и деловни намени В Јавни институции В2 Здравство и социјална заштита В4 Државни институции Г Производство, дистрибуција и сервиси Г2 Лесна и незагадувачка индустрија Д Зеленило и рекреација Д2 Заштитно зеленило Е Инфраструктура Е2 Сообраќајни објекти

Посебните услови за изградба, развој и користење на градежното земјиште и градбите за секоја урбанистичка единица за планирање и градежна парцела содржат детални податоци за условите за градење и служат за спроведување на планот со непосредно изготвување на извод од планот и решение за локациски услови. Овие услови се сумирани и пресликани во Извештајот за стратегиска оцена на животната средина од реализирање на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес,. Предвидениот концепт се надоврзува на намените кои веќе постојат на самиот локалитет, со тоа што истите само се прошируваат и надополнуваат со намени кои имаат сместувачки карактер.


Согласно одредбите на Просторниот План на Р. Македонија за рационално користење и заштита на просторот, идниот развој и разместеност на производните дејности на овој простор треба да се базира на примена на принципите и стандардите за заштита на животната средина, особено нивна превентивна примена и спречување на негативните влијанија на производните процеси и технологии врз животната средина. Извештајот за стратегиска оцена ги разгледува основните податоци за животната средина во и околу предметното подрачје, а тие се однесуваат на:

- географската положба на предметната локација; - релјефните услови, наклон и експозиција на терените; - сеизмичките карактеристики; - Климатските услови на регионот со климатски елементи од умерено-

континетална клима; - Квалитетот на воздухот како еден од главните медиуми и фактори за

квалитетно живеење во животната средина; - Културното наследство не е евидентирано во близина на предметната

локација; - Состојбата со биодиверзитетот (флора и фауна) на планскиот опфат; - Пределските карактеристики на предметното подрачје; - Демографските карактеристики во Општина Велес од аспект на вкупното

население, наталитетот и морталитетот, како и стапката на невработеност; - Воените разурнувања, природните и техничко-технолошките катастрофи

се земени во предвид и анализирани во овој извештај;

Во изработката на овој извештај беше разгледан и стопанскиот развој кој според Просторниот План на Република Македонија се базира на дефинираните цели на економскиот развој во „Националната Стратегија за економскиот развој“, определбите за рационално користење на потенцијалите и погодностите на развојот и поставеноста на системот на населби, како и политиката за порамномерна и порационална просторна организација на стопанството. Во извештајот за стратегиска оцена на животната средина разгледани се и релевантните аспекти на моменталната состојба на животната средина и што највројатно би се случило доколку не дојде до имплементација на планскиот документ/најверојатната еволуција без имплементција на стратегијата, планот или програмата. Во анализираниот случај, состојбата без имплементација на планскиот документ е оценета како непогодно решение за одржливиот развој на Општина Велес. Посебно внимение во извештајот се посветува на описот на веројатните влијанија на планскиот документ врз медиумите и областите на животната средина и врз социо-економските и демографските карактеристики, а исто така се предвидени и мерки за спречување, ублажување или отстранување на негативните влијанија. Извештајот за стратегиска оцена на животната средина, ги разгледува негативните влијанија врз специфичните медиуми и области на животната средина и мерките за ублажување на негативните влијанија во поширок обем,


додека пак изведбата на секој планиран објект (проект) е предмет на разгледување на постапката за оцена на влијанијата на проектите врз животната средина и кон неа ќе се пристапи дополнително. Се обработуваат влијанијата на планскиот документ и мерките за ублажување на влијанијата врз:

- Демографските карактеристики и човековото здравје - реализацијата на Планот ќе има незначителни негативни и краткотрајни влијанија врз здравјето на луѓето при изградбата, и според тоа се предвидени соодветни мерки за намалување на влијанијата: контрола на интензитетот на бучавата и контрола на квалитетот на амбиентниот воздух;

- Социо-економската состојба - реализацијата на Планот ќе има позитивни долгорочни влијанија врз социо-економската состојба и поради тоа не се предвидуваат мерки за намалување на влијанијата;

- Квалитетот на амбиентниот воздух - реализацијата на Планот ќе има

незначителни негативни влијанија врз здравјето на луѓето при изградбата и во оперативната фаза, и поради тоа се предвидени соодветни мерки за намалување на влијанијата: примена на јавен транспорт за вработените, користење на еколошки горива, контрола на испуштање на издувни гасови од технолошкиот процес, користење на природниот гас, зелени заштитни појаси;

- Бучава и вибрации - зголемен интензитет на бучава и вибрации ќе се

појави во фазата на изградба, додека за време на оперативната фаза интензитетот на бучавата е намален, а појава на вибрации не се очекува. Предвидени се соодветни мерки за намалување на влијанијата од бучава: ограничување на дневните работни часови, поставување на заштитни зелени појаси, користење на технички исправна и помалку бучна опрема;

- Квалитет на површинските и подземните води, предвидени се генерални

мерки за спречување на негативните влијанија при реализацијата на планскиот документ;

- Почвата – доколку се применува системот на ефикасно управување со

отпадот во цврста и течна состојба, не се очекуваат негативни влијанија врз водите со реализација на планскиот документ, а се предлага примена на мерки за намалување на влијанијата кои ќе бидат утврдени при изработка на елаборатот за заштита на животната средина;

- Биодиверзитетот (флора и фауна) – реализацијата на планскиот документ

нема да предизвика позначајни негативни влијанија во глобални рамки, бидејќи на предметното подрачје не се евидентирани ендемични видови;

- Природното наследство – на предметното подрачје не е евидентирано;


- Пределските карактеристики – адекватно уредување на просторот, унапредување на естетските вредности, зачувување на пределските карактеристики, рационално користење на природните ресурси;

- Културното наследство – не е евидентирано културно наседство во

непосредна близина на планскиот опфат, па според тоа не се предвидуваат посебни мерки во планската документација;

- Управувањето со отпадот – доколку се воспостави ефикасен систем за

управување со цврстиот отпад и според тоа не се очекуваат негативни влијанија;

- Несреќи и хаварии - согласно Законот за одбрана, Законот за заштита и

спасување и Законот за управување со кризи, задолжително треба да се применуваат мерките за заштита и спасување;

Како составен дел од извештајот е и Планот за мониторинг, со чија реализација ќе се обезбедат податоци за состојбата на одредени медиуми на животната средина (воздух, вода, почва), како и следење на примената на мерките за ублажување и ефектите од примената на истите. Планот за мониторинг овозможува следење на состојбата на животната средина преку следните параметри, кои се прикажани табеларно во самиот извештај:

- Здравје на луѓето; - Квалитет на амбиентен воздух; - Ниво на бучава; - Ниво на вибрации; - Квалитет на површински води; - Квалитет на подземни води; - Квалитет на почва; - Отпадни води; - Создавање и управување со отпад; - Состојба на биодиверзитетот (флора и фауна); - Хаварии и несреќи


14. ЗАКЛУЧОЦИ И ПРЕПОРАКИ

Заклучоци и препораки кои беа дефинирани при изработката на извештајот за стратегиска оцена на животната средина за реализација на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, се следините:

• Примена на насоките и елементите за изработка на просторни и

урбанистички планови од аспект на заштита на животната средина и примена на мерките и активностите за рационално користење и заштита на просторот, дефинирани во предлог планската документација;

• Спроведување на Планот за мониторинг, со кој ќе се добијат податоци за состојбата на одредени медиуми на животната средина и следење на ефектите од примената на мерките за ублажување на негативните влијанија;

• Спроведување на процедурата за информирање на јавноста и организирање на јавна расправа;

Реализацјата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, се очекува да предизвика позитивни импулси и ефекти врз целото непосредно окружување од аспект на повисока организација, инфраструктурна опременост и уреденост на просторот и се разбира економски ефекти манифестирани преку привлекување на нова работна сила и вработување, доколку е базирана врз принципите на одржлив развој и се одликува со максимално почитивање и вградување на нормативите и стандардите за заштита на животната средина. Вградувањето на аспектите на животната средина при процесот на урбанистичкото планирање и партиципативната демократија која вклучува учество на јавноста при стратешко планирање и развој на општина Велес се основни начела за изработка на урбанистичката планска документација. Реализацијата на ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес, ќе придонесе за социјален, економски и инфраструктурен развој на општина Велес, заштита на животната средина и зајакнување на локалната власт и довербата на населението, рамномерен економски регионален развој на Вардарскиот плански регион и привлеување на можни инвестиции.


15. ПРИЛОЗИ


15.1. ЛИСТА НА РЕЛЕВАНТНА ЗАКОНСКА РЕГУЛАТИВА

Во рамки на националната правна рамка, следните национални документи релевантни за планскиот документ се земени предвид во однос на целите на животна средина:

� Втор национален еколошки акционен план на РМ (2006 год.) � Национална стратегија за одржлив развој

� Просторен план на РМ (2004 год.)

� Закон за животна средина (Сл.весник бр. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08 и

83/09)

� Закон за заштита на природата (Сл. Весник на РМ, бр. 64/04, бр. 41/06 и бр. 84/07)

� Закон за управување со отпад (Сл.весник бр.68/04, 71/04, 107/07, 102/08 и

134/08)

� Закон за квалитет на амбиентен воздух (Сл.весник 67/04, 92/07 и 35/10)

� Закон за заштита од бучава во животната средина (Сл.весник бр.79/07)

� Закон за водите (Сл.весник бр.87/08, 6/09 и 161/09)

� Закон за снабдување со вода за пиење и одведување на урбани отпадни води (Сл. Весник на РМ, бр. 68/04 и бр. 103/08)

� Закон за спроведување на просторен план на РМ (Сл.весник бр. 39/04)

� Закон за просторно и урбанистичко планирање (Сл.весник бр.51/2005)

� Закон за градење (Сл.весник бр.130/09)

� Закон за јавна чистота (Сл.весник бр.111/08)

� Закон за комунални дејности (Сл.весник бр.45/97, 23/99, 45/02, 16/04 и

5/09)

� Национална стратегија за управување со отпад (2008-2020)

� Национален план за управување со отпад (2009 - 2015) Во рамки на секундарното законодавство, земени се предвид сите постоечки подзаконски акти релевантни за тематиките опфатени со горенаведените


законски акти. Во делот на имплементација на постапката за стратегиска оцена на животната средина дадена во Глава X од Законот за животна средина, следните подзаконски акти се консултирани при изготовката на овој Извештај и спроведувањето на самата процедура за стратегиска оценка на предметниот плански документ:

� Уредба за стратегии, планови и програми вклучувајќи ги и промените на тие стратегии, планови и програми, за кои задолжително се спроведува постапка за оцена на нивното влијание врз животната средина и врз животот и здравјето на луѓето (Сл.весник бр.153/07)

� Уредба за критериумите врз основа на кои се донесуваат одлуки дали

определени плански документи би можеле да имаат значително влијание врз животната средина и здравјето на луѓето (Сл.весник бр.144/07)

� Уредба за содржината на извештајот за стратегиска оцена на животната

средина (Сл.весник бр.153/07)

� Уредба за учество на јавноста во текот на изработката на прописи и други акти, како и планови и програми од областа на животната средина (Сл.весник бр.147/08)

Друго релевантно законодавство:

� Закон за локална самоуправа (Службен весник на РМ бр. 05/02) � Закон за градење (Службен весник на РМ бр. 130/09)

� Закон за градежно земјиште (Сл. Весник на РМ, бр. 82/08 и бр. 143/08)

� Закон за земјоделско земјиште (Сл. Весник на РМ, бр. 29/98, бр. 18/99, бр.

02/04 и бр. 135/07)

� Закон за заштита на културното наследство (Службен весник на РМ бр. 20/04 и 115/07)

� Правилник за уредување на просторот (Сл. Весник на РМ, бр. 2/02)

� Правилник за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.

Весник на РМ, бр. 78/06)

� Правилник за поблиската содржина, размер и на графичка обработка на урбанистичките планови (Сл. Весник на РМ, бр. 78/06)

� Уредба за класификација на водите (Сл. Весник на РМ, бр.)

� Закон за заштита и спасување (Сл. Весник на РМ бр. 36/04 и бр. 79/07)


15.2. РАЗЛИКИ ПОМЕЃУ СОВЖС И ОВЖС

Стратегиската оцена на влијание врз животната средина (СОВЖС) се

однесува на проценка на влијанието на планските документи (стратегии, планови и програми) врз животната средина и здравјето на луѓето, а додека пак влијанието врз животната средина и здравјето на човекот од изведбата на проекти, е предмет на разгледување на процесот за спроведување на оцена на влијанието врз животната средина (ОВЖС).

Неколку споредби помеѓу СОВЖС и ОВЖС

СОВЖС за политики, планови и програми ОВЖС за проекти Завзема место во поранешните фази од циклусот на донесување на одлуки: Цел - да се спречат влијанијата

Завзема место на крајот на циклусот за донесување одлуки: Цел - да се минимизираат влијанијата

Про-активен пристап кон развојните прелози

Реактивен пристап кон развојните предлози

Зема во обзир широк опсег на потенцијални алтернативи

Зема во обзир ограничен број на можни алтернатив

Процена на кумулативните ефекти е клучот на СОВЖС

Ограничен преглед на кумулативните ефекти

Акцент на цели на животната средина, управување со природните системи

Акцент на мерки за ублажување и минимизирање на влијанијата

Широка перпектива, ниско ниво на детали, обезбедување на визија и генерална рамка

Дефинирана постапка, високо ниво на детали

Повеќе-фазен процес, преклопување на компонентите, нивото на политиката се продолжува, повторлив

Добро дефиниран процес, јасен почеток и крај

Се фокусира на одржлива агенда, користње на ресурсите и деградација на животната средина

Се фокусира на стандардната агенда, системот на закани врз животната средина

ТАБЕЛА – Споредби помеѓу СОВЖС и ОВЖС


Промена на фокусот на СОВЖС од пониско кон повисоко ниво

СОВЖС ОВЖС

„повисоко ниво“

„пониско ниво“

Ниво на донесување одлуки

Политика План Програма Проект

Природа на акција

Стратешка, визионерска Непосредна, оперативна

Резултати Генерални / селективни Детални

Степен на влијанија

Макроскопски, кумулативни, нејасни

Микроскопски, Локализирани

Временска скала Долгорочни до среднорочни Среднорочни до краткорочни

Клучни извори на податоци

Стратегии за одржлив развој, извештаи за состојба на животната средина, визии

Посета на терен, едноставни анализи

Вид на податоци Квалитативни

Квантитативни

Алтернативи Опсег на област, политички, регулативи, технолошки, физички, економски

Специфични локации, дизајн, конструкција, операција

Потешкотии при анализите

Нејасни Точни, ригорозни

Оцена на перформанси

Одржливи перформанси (критериуми и цели)

Правни рестрикции и најдобри практики

Улога на практикант

Медиjатор за преговори Застапување на вредности и норми

Перцепција на јавноста

Неодредени, далечни Пореaктивни

ТАБЕЛА – Фокусот на СОВЖС


15.3. КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

- Просторен план на РМ

- Генерален Урбанистички План на Општина Велес

- Предлог ДУП за дел од УЕ 1, УБ 2, УБ 7 и УБ 9, Колска, КО Велес,

- Комуникација на инвеститорот и надлежните органи (мислења, пренамена, изјави, соопштенија)

ИЗВЕШТАЈ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА НА … za DUP...4 Извештај за...

Documents

Transcript of ИЗВЕШТАЈ ЗА СТРАТЕГИСКА ОЦЕНА НА … za DUP...4 Извештај за...