« ÜNİVERSİTELERDE SINAİ MÜLKİYET

HAKLARI »FARKINDALIK TOPLANTILARI

ETİYOPYA KAHVESİ DEĞER ZİNCİRİ

Kahve işlenir

Paketlenmiş ürünServis

$3/fincan (100 % geri dönüş)

$70/kg (15)

$2.7/kg (0.6)

(GI Sidamo)

Marka & franchising (Starbucks)

Patent, Tasarım & Marka (Nestlé)

$80/kg (17)

21. Yüzyıl Yönelimleri• Ekonomik rekabet giderek artmakta,

• Bilgi odaklı global ekonomiler öne çıkmakta,

• Toplumun temel yaklaşımlarında ve değer yargılarında köklü değişimler gözlenmekte,

• Akademik kuruluşların,

o Eğitim,

o Bilimsel ve teknolojik araştırma,

o Sosyo-ekonomik

açılardan rolleri, katkıları ve etkileri ciddi boyutlarda değişmekte…

Üniversitelerin Sorumlulukları

• Kamu kaynaklarının kamu yararına doğru kullanımı,

• Ulusal sosyo-ekonomik hedeflere katkı verilmesi,

• Eğitim ve öğrenimde kalitenin, kişilerin ve pazarın gereksinimlerine göre yeniden tanımlanması,

• Ar-Ge sonuçlarının iş dünyası ve toplumun gelişimine katkı sağlaması

• Uluslararasılaşma ve uluslar arası rekabet edebilirliğe katkı,

• Akademik kurumların bireysel öncelikleri ile ulusal sosyo-ekonomik önceliklerin uzlaştırılması

• Yeni teknolojiler geliştirmeye yönelik yetenekler –

AR-GE• Dünya pazarlarında rekabet üstünlüğü için

araştırmalar sonucu ortaya konan bulguların, ekonomik ve toplumsal bir faydaya hızla dönüştürebilme becerisi -

İNOVASYON

• Artan rekabet sonunda sanayi kuruluşlarının Ar-Ge ’ye yönelmeleri –

YENİ NESİL ÜNİVERSİTELER

Birinci Nesil :

• Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma

İkinci Nesil:

• Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma, teknoloji üretimi

Üçüncü Nesil:

• Eğitim, öğretim, bilimsel araştırma, teknoloji üretimi, ve ticarileştirilmesi - toplumsal fayda

ÜNİVERSİTELER

İş gücü ve bilgi kaynakları

•Gelişmiş ülkelerde- üniversitelerden (SMH korumalı)

•Gelişmekte olan ülkelerde - (SMH kayıp, çalıntı ya da davalı)

Üniversite ve Ar-Ge kurumlarının çıktıları

 Yeni anlayışta Yayınlanma yanında / ek olarak patent alınması

Ar-Ge kurumları teknolojik ilerlemenin motorlarıdır- çıktıları korumak gerekiyor

ÜNİVERSİTELER: PARADİGMADAKİ DEĞİŞİM

Yenilik…

• Buluş, dünya çapında yeni olmalıdır.

• Bilinen bir ürünün geliştirilmiş kısımları için de patent alınabilir.

Buluş;Teknik bir probleme, yeni bir teknik çözüm getirilmesi veya bir

işin gerçekleştirilmesi için önerilen yeni metotlar ya da yeni ürünler

Sınai Mülkiyet Hakları ;

• Buluş ve yenilik sahibi kişilerin ürünü üretme ve satma hakkına belirli bir süre sahip olmalarını sağlayan gayri maddi bir hakkın tanımıdır. (www.turkpatent.gov.tr).

• Sınai Mülkiyet Hakları patentler ve faydalı modeller, markalar, endüstriyel tasarımlar, coğrafi işaretler ve entegre devrelerin topografyaları kapsamaktadır.

• Patent

• Faydalı Model

• Endüstriyel Tasarım

• Entegre Devre Topoğrafyalarıo Marka

o Coğrafi İşaretler

oTelif HaklarıoTicari Sır

oKnow - How

FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI

BULUŞLARIN KORUNMASI

YASAL KORUMA

YASAL KORUMA

GİZLİ TUTMAK

GİZLİ TUTMAK

•KORUMA• FAYDALI MODEL

• PATENT

•ULUSAL BAŞVURU

•EPC BAŞVURUSU

•PCT BAŞVURUSU

• Tekel işlevi (20 yıl tekel hakkı)

• Bilgi işlevi (Buluşun açıklanması-yayın)

Buluşun Yasal Koruması

PATENT nedir?Buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini,

kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkıdır.

Patent Verilebilirlik Şartları

YENİLİK - başvurudan önce yayınlanmamış veya kamuya açıklanmamış olmak –

BULUŞ BASAMAĞI İÇERMESİ “tekniğin bilinen durumunu aşmak” (buluşun ait olduğu teknik alanda uzman bir kişinin bilgisi dahilinde olmaması)

SANAYİYE UYGULANABİLİR OLMASIBirden çok üretilebilir veya tekrar edilebilir olmak

Patent Verilemeyecek Konular• Keşifler, bilimsel teoriler,

matematik metotları;

• Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar;

• Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları;

• Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller;

• İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.

Faydalı Model Nedir?Küçük Patent

Maliyeti Düşük

Hızlı

Koruma Süresi

İnceleme k0

Faydalı Model , Türkiye'de ve dünyada yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine belirli bir süre (10 yıl), bu buluş konusu ürünü üretme ve pazarlama hakkının tanınmasıdır.

Faydalı Model Verilemeyecek Konular

Kimyasal Maddeler

Usuller

Faydalı Model Verilebilirlik Şartları

Yenilik

Sanayiye Uygulanabilir Olması

908.862Tüm Dünyada Tescil edilen

Kaynak: WIPO

Türkiye’de 8.343

2010 Patent Başvuru Sayısı

Yerli Yabancı

3.250 5.093

2000Yılı

2001Yılı

2002Yılı

2003Yılı

2004Yılı

2005Yılı

2006Yılı

2007Yılı

2008Yılı

2009Yılı

2010Yılı

2011Yılı

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

1

0

4

2

3

7

0

2

8

11

29

23Üniversite Bazında Patent Sayıları

Patent TescilPatent Başvuru

Kaynak: TPE

• SMH Doğrudan Değerlendirmeo Bilimin en son durumuna katkıda bulunacak konulara yönelme

o Tekrarları önleme

o Bilimsel çalışmalarda avantaj

o Üçüncü şahıslarla ortak çalışmalarda hakların korunması

o Mezunların iş bulabilirliğine katkı

• İnovasyona Dönüştürmeo Ulusal değer yaratma

o Yasal Yükümlülükleri ve Fonlama sorunları

• Lisanslamao Üniversiteye tanınırlık ve kaynak

o Öğrenci ve öğretim elemanlarına yeni iş alanları

o Ortak çalışma fırsatları

o Ar-Ge çalışmalarında kaliteye katkı (patent taramaları ile yeni konulara kaynak ayrılması ve son bilgilerle donanmış deneyim)

o Üniversitede girişimci bakış açısının yaygınlaşması

Sınai Mülkiyet Haklarımızı Neden Kullanmalıyız?

Patent Başvurusu Düşünüyorsanız,

• Başvurudan önce yayınlamayınız

• Ürününüzü satışa çıkarmayınız

• Ders olarak vermeyiniz, sunum yapmayınız

• Sizden önce birileri yapmadan siz başvurunuzu tamamlayınız

Rüçhan Hakkı Nedir?Herhangi bir sınai hakkın birden fazla ülkede korunması istenirse, ilk başvurunun herhangi bir ülkede yapıldığı tarihten itibaren;

• patentler için 12 ay,

• markalar için 6 ay,

• endüstriyel tasarımlar için 6 ay,

içinde aynı hak için başka bir ülkede başvuru yapma olanağı vardır.

Yenilik Araştırması (Novelty Search)

Buluşun yeniliği, patent veri tabanlarında konu ile ilgili verilmiş patentler arasında araştırılır ve karşılaştırılır.

• Kapsamlı Patent Araştırmaları

o Yenilik Araştırmaları (Novelty searches)

o Teknik Problem Çözümü (Searches for solutions for a technical problem)

o Faaliyet Serbestliği Araştırması (Infringement/freedom-to operate searches)

o Rakip Araştırmaları (Competitor searches)

• İstatistiksel Patent Analizleri

o Teknolojik Trend Analizi (Analyses of technical trends)

o Rakip Faaliyet Analizi (Analyses of competitors' activities)

• Patent İzleme Hizmetleri

o Teknoloji İzleme (Technology watch)

o Rakip İzleme (Competitor's watch)

EBİLTEM Patent Araştırmaları Ofisi Hizmetleri

Global Patent Index

Patent Veritabanları

http://www.ege.edu.tr/

http://www.ege.edu.tr/

http://www.ege.edu.tr/

http://www.ege.edu.tr/

Buluş Başlığı:Heating system

Bibliyografik Bilgiler

PATENT

Patent Ailesi

Referanslar

Yayın Tarihi

Rüçhan

Hakkı

Başvuru

TarihiTescil Tarihi

Buluş Sahibi

Başvuru

Sahibi

IPC sınıfı

INPADOC Yasal

Durumu

http://www.ege.edu.tr/

Patent Teşvikleri

• TÜBİTAK Teşviklerio Patent, başvuru esnasındayken verilir

(patent harcamaları esnasında/hemen sonrasında)

• KOSGEB Teşviklerio Patent, belge olduktan sonra verilir

(harcamalardan çok sonra)

Patent Başvuru Süreci

• Başvuru Dilekçesi• Başvuru Ücreti Dekontu• Tarifname• İstemler• Özet• Resimler

Buluşlar, başvuru yapıldığı andan itibaren koruma altına alınmaktadır.

Patent Sistem Tercihi

İncelemesiz İncelemeli

Araştırma raporundan sonra 3 Ay içerisinde

YAYIN

6 ay itirazlara açık

ayDÜZELTME:Şekli

İnceleme

Araştırma Talebi

15 Ay içerisinde

%47PCT Patent başvurularının tescil edilme oranı

Kaynak: TPE

%90TR Patent başvurularının tescil edilme oranı

Kaynak: WIPO

Patent Kullanım Zorunluluğu• Patent sahibi buluşunu, ilan tarihten

itibaren 3 yıl içinde kullanmak zorundadır.

• Kullanımın değerlendirilmesinde pazar

şartları göz önünde bulundurulur.

• Patent konusu buluşun kullanılmasını

engelleyecek nitelikte kabul edilen

sebepler, patent sahibinin kontrolü ve

iradesi dışındaki sebeplerdir.

Patent Hakkını Sona Erdiren Durumlar

• Patent sahibinin haklarından vazgeçmesi veya devretmesi

• Patent süresinin dolması

• Yıllık ücretlerin ödenmemesi

“TÜRK ÜNİVERSİTELERİNDE SINAİ MÜLKİYET (SMH) BİLGİSİNİN

YAYGINLAŞTIRILMASI” çalışmaları21 Şubat 2008 - İstanbul

Avrupa Patent Ofisi (EPO) tarafından düzenlenen Türkiye’deki Çalıştay

2-3 Aralık 2008 – Lahey, Hollanda

European Patent Office (EPO) Konferansı,

• Hazırlanmış Taslak Ülke Planı’na yönelik görüşlerin iletilmesi,

• Oluşturulan ülke planının genel oturumda Türkiye adına sunulması,

12 Mart 2009 – Ankara

«Ulusal Teknoloji ve İnovasyon Kapasitesinin Geliştirilmesi  Modeller Bilgi Paylaşım Programı Yaygınlaştırma Semineri”

10 Aralık 2009 - Izmir

Avrupa Patent Ofisi işbirliği içinde «Eğitmenlerin Eğitimi» etkinliği düzenlenmesi

2-3 Eylül 2010 – Belgrad

Avrupa Patent Ofisi(EPO) «Üniversitelerde Fikri Mülkiyet hakları» semineri

Mart 2011

Avrupa Patent Ofisi üyesi devletlerin ulusal patent ofisleri ve bölgesel patent bilgi merkezlerinin birleşimiyle ortaya çıkan PATLIB Patent Kütüphanesi (PATent LIBrary) ağı

kapsamında «Patent Bilgi ve Dokümantasyon Merkezlerinin Yeniden Yapılandırılması» Pilot Projesi

10 Mart 2011

“Türk Üniversitelerinde Sınai Mülkiyet (SMH) Bilgisinin Yaygınlaştırılması – IPR Road Map” projesi

“TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİNDE SINAİ MÜLKİYET HAKLARI (SMH)

BİLGİSİNİN YAYGINLAŞTIRILMASI“

Projesi

Ulusal Koordinatörlük EBİLTEM

Birinci Dönem: Mart 2011 – Haziran 2012

İş Paketleri

M0: Yönlendirme Komitesi Oluşturulması ve Çalışması

M1: İyi Uygulamaların Paylaşılması, Destek Uygulamalarının Oluşturulması İçin Üniversiteler Arası İletişimin

Koordinasyonu

M2: Üniversitelerde SMH Politikası Oluşturulması ve Farkındalığın Arttırılması

M3: Kısa Eğitim Programlarının (Sertifika Programları) Oluşturulması

M4: SMH Uzmanları Yetiştirilmesine Yönelik, İleri Düzeyde Disiplinlerarası Program Oluşturulması

M5: Üniversiteler Bünyesinde TT ve SM Ofislerinin Kapasitelerinin İyileştirilmesi ve Yenilerinin Kurulması

M6: Üniversitelerden Çıkan Buluşların Ticarileştirilmesi İçin Yöntemlerin Sadeleştirilmesi (Spin-off kurulması dahil)

YOL HARİTASI

GERÇEKLEŞTİRİLENLER• Yönlendirme Komitesi’nin Oluşturulması

172 Üniversite arasından toplam yayın sayısı, Sınai Mülkiyet Hakları üzerine yapılan çalışmalar ve coğrafi

durumuna göre seçilen 7 Bölge koordinatörü ve 27 Bölge Temsilcisi

4 Türk Patent Enstitüsü ve 1 YÖK 1 temsilcisi – Toplam 40 üye

• 1. Yönlendirme Komitesi toplantısı TPE’de – 21 Eylül 2011

• Üniversitelerde Odak Noktaların Seçilmesi,

• Türk Üniversiteleri Arası “Ulusal SMH Ağı” Oluşturulması,

• Tanıtım ihalesini kazanan NETVİZYON Firması ile Bölge Koordinatörleri Çalıştayı – 10.12.2011

• 1. Bölge Koordinatörleri Toplantısı - 23.12.2011

• Tüm Bölge Koordinatörleri, kendi bölge temsilcileri ile en az birer toplantı yaparak Yol Haritası üzerinde çalışmalar yaptı ve geri bildirimler Ulusal Koordinatörlüğe iletildi.

• Üniversite SMH Durum Analizi çalışması için hazırlanan ön anket Mühendislik Dekanları Konseyi üyeleri tarafından (37) dolduruldu.

GERÇEKLEŞTİRİLENLER - 2

• EBİLTEM ve TPE işbirliği ile on-line olarak hazırlanan “Türkiye Üniversitelerinde Sınai Mülkiyet Hakları Durum Tespiti Anketi” Bölüm Başkanları tarafından doldurulmak üzere Tüm Üniversitelerin Rektörlüklerine gönderildi ve bugüne kadar 2134 cevap alındı.

• Tüm Bölgelerde Üniversite Düzeyinde SMH Farkındalığının Arttırılması için “Gönüllü Eğitimcilerin” belirlenmesi çalışması, (Ege Üniversitesi bünyesinde resmi yazı 13 Aralık 2011 tarihinde tüm üniversiteye gönderilmiştir. Yanıtlar beklenmektedir)

• Ege Üniversitesi SMH Politikası (IPR Policy) oluşturulması ve şablon olarak diğer Devlet Üniversitelerine sunulması.

GERÇEKLEŞTİRİLENLER - 3

• Üniversite Üst Yönetimlerinin Katılımı İle SMH Zirve Toplantısı,

• E.Ü. ev sahipliğinde Ege Bölgesi Üniversiteleri Rektörleri Toplantısı,

• SMH Farkındalığının Arttırılması İçin Üniversite Düzeyinde Komitelerin veya Kurulların Kurulması ve Görevlerin Belirlenmesi,

• Seçilen Üniversitelerde SMH Farkındalık Etkinliklerinin Düzenlenmesi,

• Üniversitelerde düzenlenen farklı etkinliklere SMH farkındalık çalışmalarının dahil edilmesi,

• Üniversitelerde SMH Durum Analizi için Anket Çalışması Analizi ile Ulusal bir SMH “mevcut durum raporu” nun hazırlanması,

• SMH’ larına ilişkin konuların uygun derslere entegre edilmesi,

• Öğrencilere ve Akademisyenlere yönelik “Patent Analizi” ve “Patent Dokümanı Yazım” Eğitimleri Düzenlenmesi,

• Eğitimcilerin belirlenmesi ve “EPO Teaching Kit” ile Eğitimcilerin Eğitimi Düzenlenmesi,

KISA DÖNEMDE PLANLANANLAR – Haziran 2012

ORTA DÖNEM PLANLANLAR - Haziran

2013

• Üniversite’de “SMH Politikası”nın oluşturulması,

• Farklı düzey ve disiplinlere yönelik Eğitim Modülleri Oluşturulması,

• Lisans ve Yüksek Lisans derslerine SMH giriş derslerinin eklemesi ,

• SMH’ larına ilişkin derslerin programlara eklenmesi hususunda üniversite senatoları için önerilerin geliştirilmesi,

• MÜDEK akreditasyon koşullarına SMH ile ilgili madde eklenmesi,

• Üniversiteler Bünyesinde Mevcut “TPE Bilgi ve Doküman Birimleri” ve “Teknoloji Transfer Ofisleri”nin Kapasitelerinin İyileştirilmesi,

• Yeni “Teknoloji Transfer Ofisleri”nin kurulmasına imkan verecek alt yapı hazırlıklarının tamamlanması,

• Patent başvurularının akademik yükselmedeki etkisinin arttırılmasına yönelik geliştirilecek modelin yaygınlaştırılması,

• Farklı Disiplinlerden mezunların SMH uzmanı olarak yetiştirilmesine yönelik, ileri düzeyde disiplinlerarası lisansüstü eğitim programları geliştirilmesi ve başlatılması,

• Uluslar arası işbirlikleri ile ortak örgün ve uzaktan eğitim programların oluşturulması,

• Geliştirilecek yaşam boyu eğitim ve Lisansüstü programların uluslararası kurumlar tarafından akreditasyonunun projelendirilmesi,

• Türkiye ve Avrupa’da SMH alanında kariyer olanakları oluşturulması ve duyurulması,

• Üniversitelerin SMH konusundaki kapasitelerinin iyileştirilmesi,

• Üniversitelerden çıkan buluşların ticarileştirilmesi için yöntemlerin sadeleştirilmesi (Spin-off kurulması dahil),

UZUN DÖNEM PLANLANLAR -

2015

Fazilet Vardar Sukan

Ege Üniversitesi Bilim-Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi

EBİLTEMfazilet.vardar@gmail.com

Teşekkürler…