Улсын Бүртгэлийн Ерөнхий Газрын

Эд Хөрөнгийн Эрхийн Бүртгэлийн газар

Èðãýíèé õóóëèéí 182-ð ç¿éëèéí 1-äýõ õýñýãò Óëñûí á¿ðòãýëä ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí ºì÷ëºõ ýðõ áîëîí ò¿¿íòýé õîëáîîòîé ýä õºðºíãèéí áóñàä ýðõèéã á¿ðòã¿¿ëíý ãýæ õóóëü÷èëæýý. Øèíýýð ýä ç¿éë ¿éëäâýðëýõ, áèé áîëãîõ íü ºì÷ëºõ ýðõèéã àíõäàã÷ àðãààð îëæ àâàõ îéëãîëòîä õàìààðíà. Ýíý òîõèîëäîëä ºì÷ëºã÷ ººðèéí õ¿ñýë çîðèãèéí äàãóó ººðòºº çîðèóëàí øèíý ýä ç¿éëñèéã áèé áîëãîäîã, õàðèí áóñàä ýòãýýäòýé áàéãóóëñàí ãýðýýíèé äàãóó ºì÷ëºõ ýðõèéã îëæ àâ÷ áàéãàà áîë òóõàéí ýòãýýä õýëöëèéí äàãóó ºì÷ëºã÷ áîëíî

Ýä õºðºíãèéí ºì÷ëºõ ýðõ øèëæ¿¿ëýõ õýëáýð

Ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãûí øèéäâýðýýð

Ãýðýý, õýëöëýýð

- Õóäàëäàõ, õóäàëäàí àâàõ ãýðýý- Àðèëæàà- Áýëýãëýë- Õàìòðàí ºì÷ëºã÷ íýìýãäýõ, õàñàãäàõ

- Ø¿¿õ, àðáèòðûí øèéäâýðýýð ºì÷ëºã÷ ººð÷ëºãäºõ, - Àëáàäàí äóóäëàãà õóäàëäààãààð õóäàëäàõ, õóäàëäàí àâàõ, - ªâ çàëãàìæëàë, ãýðýýñëýëèéí ¿íäñýí äýýð ºì÷ëºã÷ ººð÷ëºãäºõ

Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн үйл ажиллагааг зохицуулж байгаа хууль тогтоомжууд:

Иргэний хуульУлсын бүртгэлийн ерөнхий хууль (2009.06.25)

Эд хєрєнгє ємчлєх эрх, түүнтэй холбоотой эд хєрєнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль

Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хууль(2009.07.09)

Газрын тухай хуульМонгол улсын иргэнд газар ємчлүүлэх тухай хуульХөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хууль (2010.04.23)

Орон сууц хувьчлалын тухай хуульДундын ємчлєлийн орон сууцны тухай хуульНотариатын тухай хуульТєрийн болон орон нутгийн ємчийн тухай хуульХоршооны тухай хуульНєхєрлєл, компаний тухай хуульБанкны тухай хууль

3. Ýä õºðºíãèéí ýðõèéí óëñûí á¿ðòãýëèéã õºòëºõ æóðàìÝä õºðºíãèéí ºì÷ëºõ ýðõ ººð ýòãýýäýä øèëæñýíèéã óëñûí

á¿ðòãýëä á¿ðòãýõ àæèëëàãààã æóðìûí 5 äóãààð á¿ëãýýð æóðàìëàñàí.

Ýä õºðºíãèéí ºì÷ëºõ ýðõèéã øèëæ¿¿ëæ, á¿ðòã¿¿ëýõ ìýä¿¿ëýãò äîð äóðäñàí íîòëîõ áàðèìòóóäûã õàâñàðãàíà. ¯¿íä:- Ãэрээ, õýëöýë;- Иргэний їнэмлэхийн хуулбар ( 2 òàë);- Эд хєрєнгє ємчлєх эрх, тїїнтэй холбоотой эд хєрєнгийн

бусад эрхийн улсын бїртгэлийн гэрчилгээ /ýõ õóâèàð/;- ¯éë÷èëãýýíèé õóðààìæ òºëñºí áàðèìò;- Õóäàëäàõ, õóäàëäàí àâàõ ãýðýýíèé õóâüä òухайн д¿¿ðãèéí

òàòâàðûí õýëòýñò îðëîãûí àëáàí òàòâàð /2 õóâèàð/ òºëñºí áàðèìò ýñâýë òîäîðõîéëîëò.

Ýä õºðºíãèéí ºì÷ëºõ ýðõ ººð ýòãýýäýä øèëæñýíèéã óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòãýõ

Гэрээ хэлцлийн үндсэн дээр эд хөрөнгө өмчлөх эрх өөр этгээдэд шилжсэн, өмчлөгч өөрчлөгдсөнийг бүртгэхэд дараах шаардлагыг хангасан байвал зохино. ¯¿íä:- өмчлөх эрх шилжүүлэх гэрээ, хэлцэлд хуульд заагдсан

нөхцөлүүд тусгагдсан байх,- хамтран өмчлөгчдийн зөвшөөрлийг хуульд заасны дагуу

авсан байх,- “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн

бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 19 дүгээр зүйлийн 19.2-т заасан иргэд, хуулийн этгээдийн зөвшөөрлийг авсан байх,

- үйлчилгээний õóðààìæ, үл хөдлөх эд хөрөнгө борлуулсаны орлогын албан татвар төлсөн баримтыг хавсаргасан байх,

- урьд нь бүртгэгдсэн эд хөрөнгийн зарим хэсэг өөр этгээдэд шилжиж байгаа тохиолдолд шилжиж байгаа буюу үлдэж байгаа хэсгийн план зургийг зурж гэрээнд оролцогч хоёр тал гарын үсэг зурсан байх бөгөөд энэ нь өмчлөх эрх шилжүүлэх гэрээний бүрдэл хэсэг болно.

- өмчилж авсан газрын зарим хэсгийг шилжүүлсэн тохиолдолд бусдад шилжиж байгаа болон үлдэж байгаа газрын кадастрын зургийг хавсаргасан байх,

- эд хөрөнгийн зарим хэсгийг шилжүүлсэн тохиолдолд тухайн эд хөрөнгөөс бусдын өмчлөлд шилжсэн хэсгийг хасàæ, бүртгэлд өөрчлөлт оруулах ба энэ тохиолдолд үлдэж байгаа хэсгийн план зураг /газрын эрх нь хамтдаа шилжсэн бол кадастрын зураг/-ийг хавсаргах,

Эд хөрөнгийн зарим хэсгийг шилжүүлэн авсан гэрээ хэлцлийн эрхийг тухайн эд хөрөнгийн анхны бүртгэлээс хасалт хийж, өөрчлөлт оруулсны дараа бүртгэнэ.

Өмчлөх эрхийг шилжүүлэхэд тодорхой болзол тавьсан байх, эсвэл гэрээний үүргийг хэсэгчлэн биелүүлэхээр гэрээнд заасан тохиолдолд өмчлөх эрхийг хэдийд шилжүүлэх тухай гэрээний заалтыг баримтлах бөгөөд болзол хангагдсаны дараа буюу үүргийн гүйцэтгэл бүрэн хангагдсаны дараа өмчлөх эрхийг шилжүүлэхээр гэрээнд заасан бол өмчлөх эрхийг шилжүүлэх нөхцөл хангагдсан тухай эрхээ шилжүүлж байгаа этгээдийн тодорхойлолтыг мэдүүлэгт хавсарган авна. Энэ тодорхойлолт нь хуулийн этгээдèéí õóâüä эрх баригчийн гарын үсэг, тамга тэмдгээр, иргэнèé õóâüä гарын үсгээр баталгаажсан байна

Гэрээ хэлцэлд итгэмжлэлээр оролцсон бол итгэмжлэлийн эх хувь, түүний хуулбар /эх хувьтай тулгаж авна/, хуулийн этгээд бол аж ахуйн нэгжийг үүсгэн байгуулах гэрээ, дүрэмд заасан эрх бүхий этгээдээс гаргасан шийдвэр, хэрэв хувьцаат компани бол Санхүүгийн зохицуулах хорооноос холбогдох зөвшөөрлийг авч мэдүүлэгт хавсаргасан байна.

Өв залгамжлах эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхдээ нотариатаас олгосон өв залгамжлах эрхийн гэрчилгээ, иргэний үнэмлэхийн хуулбар, эд хөрөнгº ºì÷ëºõ ýðõèéí á¿ðòãýëèéí ãýð÷èëãýý, ¿éë÷èëãýýíèé хураамж тушаасан баримт зэргийг үндэслэн бүртгэнэ.

Шүүх, арбитрын шийдвэрээр өмчлөх эрх шилжиж байгаа тохиолдолд “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 24 дүгээр зүйлийн 24.4, 24.5, 24.6, 24.8-ä çààñàí ç¿éë¿¿ä болон энэõ¿¿ журмын 5 дугаар бүлэгт заасны дагуу улсын бүртгэлд бүртгэнэ.

Албадан дуудлага худалдаагаар худалдагдсан болон Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд заасны дагуу үүргийн гүйцэтгэлийг барьцааны зүйлээс хангуулах журмаар худалдагдсан эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэн бүртгэхдээ “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 24 дүгээр зүйлийн 24.4, 24.5, 24.6, 24.8 –ä çààñàí ç¿éë¿¿ä болон энэõ¿¿ журмын 5 дугаар бүлэгт заасныг баримтална.

Барьцааны зүйлийг шүүхээс гадуур дуудлага худалдаагаар худалдсан тохиолдолд тухайн эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэн бүртгүүлэхдээ “Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуулийн 46 дугаар зүйл, энэ журмын 5 дугаар бүлэгт заасныг баримтална.

Эд хөрөнгө өмчлөх эрх өөр этгээдэд шилжсэн тохиолдолд өмнө олгосон улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хураан авч хүчингүй болгон хувийн хэрэгт нь хавсарган хадгална.

Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хүчингүй болгохдоо уг гэрчилгээнд улсын бүртгэгч нь “хүчингүй” тэмдэг дарж гарын үсэг зурàí огноог тавьсан байна. Гэрчилгээг наалддаг бүрээсээр бүрсэн байвал баруун дээд өнцгийг хайчилж хүчингүй болгоно.

Шүүх, арбитрийн шийдвэрээр өмчлөх эрх шилжиж байгаа болон албадан дуудлага худалдаагаар худалдагдсан эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хураан авах боломжгүй бол энэ тухай мэдүүлэг гаргагчийн өргөдөл, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын тодорхойлолт зэрэг нотлох баримтыг үндэслэн Улсын ерөнхий бүртгэгчийн тушаалаар хүчингүй болгож îëîí íèéòèéí ìýäýýëëèéí õýðýãñëýëýýð мэдээлнэ.

Эд хөрөнгө өмчлөх, эзэмших, ашиглах эрхтэй холбогдуулан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас ирүүлсэн албан бичиг нь Улсын Дээд шүүхийн ерөнхий шүүгч, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын 2001 оны 57/244 тоот хамтарсан захирамж, тушаалын 3-т заасан шаардлагыг хангасан байхыг шаардана.

Банк, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээд нь зээлийн өрийг барагдуулах зорилгоор өөрийн мэдэлд шилжүүлэн авсан эд хөрөнгийг худалдан борлуулсан тохиолдолд худалдах худалдан авах гэрээг бүртгэхдээ худалдагч тал буюу банк зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээдийн үүсгэн байгуулагчид, хувь нийлүүлэгчдийн зөвшөөрлийг авах шаардлагагүй бөгөөд харин тухайн банкны өр барагдуулах алба, эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрийг мэдүүлэгт хавсарган авна.

Үл хөдлөх эд хөрөнгийн хаяг /гэр хороололд байгаа/ өөрчлөгдсөнийг бүртгэхдээ тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгө оршин байгаа газрын баг, хорооны засаг даргын тодорхойлолт, баталгаажсан хаяг бүхий кадастрын зургийг үндэслэл болгоно. 5.14

Эд хөрөнгийн хаяг, хэмжээ өөрчлөгдөх, өв залгамжлах эрх болон хамтран өмчлөгч нэмэгдэх, хасагдах зэрэг нэгэн зэрэг үүсч болох эрхүүдийг нэг мэдүүлгээр бүртгэж болно. 5.15

Иргэн өөрийн үүсгэн байгуулсан нэг гишүүнтэй хуулийн этгээдийн өмчлөлд эд хөрөнгийн өмчлөх эрхээ шилжүүлэх, эсвэл нэг гишүүнтэй хуулийн этгээдийн гишүүн нь өөрийн өмчлөлдөө эд хөрөнгийн өмчлөх эрхээ шилжүүлэх тохиолдолд тухайн иргэний өргөдөл, иргэний үнэмлэхийн хуулбар, хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар, үүсгэн байгуулсан гэрээ, дүрмийн хуулбар зэргийг үндэслэн бүртгэнэ. 5.16

Иргэн, хуулийн этгээдийн эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг төрийн байгууллага, албан газар, төрийн өмчит үйлдвэрийн газар шилжүүлэн авах хүсэлт гаргасан бол энэ журмын 5.1-д /ºì÷ëºõ ýðõ øèëæ¿¿ëýõýä òàâèãäàõ øààðäëàãà/заасныг мэдүүлэгт хавсаргасан байх шаардлагатай бөгөөд энэ тохиолдолд “Ýä õºðºí㺠ºì÷ëºõ ýðõ, ò¿¿íòýé õîëáîîòîé ýä õºðºíãèéí áóñàä ýðõèéí óëñûí á¿ðòãýëèéí òóõàé õóóëü”-èéí 3 äóãààð ç¿éëèéí 3.3-ò çààñíûã ¿íäýñëýí эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэж өмчлөх эрхийн гэрчилгээ бичиж олгохã¿é. Ýíý òîõèîëäîëä тухайí хувийн хэрэгт нь тэмдэглэæ, ºì÷ëºã÷èä àëáàí áè÷ãýýð ìýäýãäýíý. 5.17

Өмчлөгч этгээд нь гадаадад байгаа тохиолдолд тухайн улс оронд байгаа Монгол Улсын Элчин сайдын яамны эрх бүхий этгээдийн, эсвэл консулын гэрчилсэн итгэмжлэлийг эх хувиар, эх хувиар авах боломжгүй бол Монгол Улсын Гадаад хэргийн яамны Консулын газрын тамга бүхий хуулбар хувийг авна. Монгол Улсын Элчин сайдын яам, консулгүй улс оронд байгаа өмчлөгч этгээдийн хувьд тухайн улс орны нотариатийн гэрчилсэн итгэмжлэл нь 2008 оны 12 дугаар сарын 25-ны өдрийн “Гадаад албан ёсны баримт бичгийг баталгаажуулах шаардлагыг халах тухай конвенц”-д Монгол Улс нэгдэн орсныг соёрхон батлах тухай хууль”-ийн дагуу олгогдсон “Апостиль” гэрчилгээ, холбогдох бичиг баримт нь албан ёсны орчуулгаар баталгаажсан байвал зохино. 5.18

Ýä õºðºíãèéí áóñàä ýðõèéã á¿ðòãýõ

/ Áàðüöàà, ò¿ðýýñ, áàòëàí äààëò, ñåðâèòóò, óçóôðóêò, ñàíõ¿¿ãèéí ò¿ðýýñèéí ãýðýý/

Áàðüöààíû ãýðýý á¿ðòã¿¿ëýõýýð ìýä¿¿ëýã ãàðãàõ òîõèîëäîëä äàðààõ íîòëîõ áàðèìòûã á¿ðä¿¿ëíý. ¯¿íä: - Çýýëèéí áîëîí áàðüöààíû ãýðýý- Èðãýíèé ¿íýìëýõèéí õóóëáàð- Çýýëä¿¿ëýã÷ íü õóâü õ¿í áàéãàà òîõèîëäîëä èðãýíèé ¿íýìëýõèéí

õóóëáàð, áàíê áóñ ñàíõ¿¿ãèéí áàéãóóëëàãà áîë Ñàíõ¿¿ãèéí çîõèöóóëàõ õîðîîíîîñ îëãîñîí çýýëèéí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëàõ çºâøººðºë,

- ¿éë÷èëãýýíèé õóðààìæ òºëñºí áàðèìò /áàðüöààãààð õàíãàãäàõ ¿¿ðãèéí ¿íèéí ä¿íãèéí 0.05%, ÿàðàëòàé áîë 0.1%/

Ýд хөрөнгийн барьцааны эрхийн бүртгэлҮл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны эрхийг бүртгэхэд Иргэний

хуулийн 166.2, “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн дөрөвдүгээр бүлгийн холбогдох зүйл заалт, Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуулийн холбогдох зүйл заалтуудыг тус тус баримтална.

Нотариатаар гэрчлэгдээгүй үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны гэрээг бүртгүүлэхээр мэдүүлж буй тохиолдолд ýíýõ¿¿ журмын 3.7-д заасныг баримтална.

Хэд хэдэн үл хөдлөх эд хөрөнгө барьцаалсан гэрээг улсын бүртгэлд бүртгэхдээ эд хөрөнгө тус бүрээр мэдүүлэг гаргах бөгөөд гэрээний эх хувийг барьцаа хөрөнгийн нутаг дэвсгэрийн харъяаллын тоогоор хувийн хэрэгт хавсарган бусад хувийн õýðýãò ýíý òóõàé á¿ðòãýëèéã õèéæ òýìäýãëýí үйлчилгээний хураамж төлсөн баримт áîëîí хяналтын хуудас /õàâñðàëò äóãààð 4/-ã хавсаргана.

Óëñûí á¿ðòãýã÷ áàðüöààëáàðûã äàðààõü áàéäëààð á¿ðòãýíý. ¯¿íä:- Барьцаалбарын дугаарыг аймаг, нийслэл тус бүрт 1-ээс

эхлэн цахим мэдээллийн сангаас автоматаар îëãîñîí áàéíà.- Áарьцаалбарыг үнэт цаас болохыг нь баталгаажуулàõäàà

Óëñûí á¿ðòãýëèéí åðºíõèé ãàçðûí äàðãûí 2010 îíû 290 äóãààð òóøààëààð áàòàëñàí æóðìûã áàðèìòëàõ áºãººä үнэт цаасны наалтны дугаарыг тухайн хуудасны зүүн доод хэсэгт байх “Барьцаалбарын үнэт цаасны №.....” гэсэн хэсэгт бичиж тэмдэглэн гарын үсгээ зурж, тэмдэг дарж баталгаажуулан хуулбарыг хувийн хэрэгт хавсаргана.

Улсын бүртгэгч нь барьцаалбарт өөрчлөлт орсоныг бүртгэхдээ ¯ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí áàðüöààíû òóõàé õóóëèéí 17 äóãààð ç¿éëèéã áàðèìòàëíà.

Ипотек болон шаардëàãà шилжсэнийг бүртгэх:- Иргэний хуулийн 172 дугаар зүйл, “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх,

түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 29 дүгээр зүйлийг баримтлан мөн хуулийн 27 дугаар зүйлийн 27.2-д зааснаар хувийн хэрэгт нэмэлт тэмдэглэл хийнэ.

- Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 29 дүгээр зүйлийг 29.5, 29.6-д зааснаар эрх шилжүүлэн авч байгаа этгээд албан бичгээр хүсэлт гаргах бөгөөд хэд хэдэн ипотек болон шаардах эрх шилжүүлэх тухай гэрээ, түүний жагсаалтыг албан бичигт хавсаргаж, хувийн хэрэгт нь хадгалан, энэ тухай шаардах эрх бүхий эд хөрөнгийн бусад хувийн хэрэгт нэмэлт тэмдэглэл хийж үйлчилгээний хураамж төлсөн баримт болон хяналтын хуудсыг хавсаргана.

Шаардах эрх, барьцаалбарыг шилжүүлэх, барьцаалахад “Иргэний хууль”-ийн 123 дугаар зүйл, “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 29 дүгээр зүйл, “Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хууль”-ийн долдугаар бүлэгт заасан зүйл заалтууд болон энэõ¿¿ журмын 7.6.2-äóãààð ç¿éëä заасныг тус тус баримтлана.

“Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 28 дугаар зүйлийн 28.2-д заасны дагуу барьцааны гэрээг бүртгүүлэх мэдүүлэг гаргахдаа “мэдүүлэг гаргагч” гэсэн хэсэãò ºì÷ëºã÷èéí òóõàé ìýäýýëëèéã áè÷èæ, “ìýä¿¿ëýã ãàðãàñàí” ãýñýí õýñýãò барьцаалагч, барьцаалуулагч нар гарын үсгээ зурна, хэрэв хуулийн этгээдèéí õóâüä төлөөлөгч нь гарын үсгээ зурсан байна.

Барьцааны эрх дуусгавар болсныг бүртгэхдээ “Эд хөрөнгө өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хууль”-ийн 311 дүгээр зүйлд заасныг баримтаõ бөгөөд үүрэг гүйцэтгүүлэгч, түүнийг төлөөлөх эрхтэй этгээдийн гаргасан тухайн гэрээгээр хүлээсэн үүрэг биелэгдсэн тухай тодорхойлолтыг үндэслэнэ. Тодорхойлолт нь иргэний õóâüä гарын үсгээр, хуулийн этгээдèéí õóâüä хуулийн этгээдийн тамга тэмдэгээр баталгаажсан байна.

Ãàçðûã áóñäûí ºìчëºëä øèëæ¿¿ëýõ áîëîí ãàçàðòàé õîëáîîòîé áóñàä ýðõèéí á¿ðòãýëèéí îíöëîã

Ãàçàð ºì÷ëºõ ýðõèéг шилжүүлэх бүртгэлийн ажиллагаанд тавигдах хууль зүйн шаардлага нь үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэх бүртгэлтэй нэгэн адил байна. Харин газартай холбоотой á¿ðòãýë нь äîð äóðäñàí îíöëîãòîé áàéíà. ¯¿íä:- Õóóëèéí ýòãýýä, ãàäààäûí èðãýí ãýðýýíèé ¿íäñýí äýýð ¿ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí

ºì÷ëºõ ýðõèéã îëæ àâäàã áîë ãàçðûã çºâõºí Ìîíãîë Óëñûí èðãýíä ºì÷ë¿¿ëäýã.- Èðãýí ººðèéí ºì÷èéí ãàçðàà çîõèõ æóðìûí äàãóó èðãýíä õóäàëäàõ, àðèëæèõ,

áýëýãëýõ, ºâë¿¿ëýõ çýðãýýð çàõèðàí çàðöóóëàõ ýðõòýé áîëîâ÷ ãýðýýíä îðîëöîã÷ ñóáúåêò¿¿äèéã õÿçãààðëàæ áàéäàã îíöëîãòîé. Òóõàéëáàë ãàçàð ºì÷ëºõ ýðõèéã ãàäààäûí õóóëèéí ýòãýýä, ãàäààäûí èðãýí, õàðúÿàëàëã¿é õ¿íèé ºì÷ëºë, ýçýìøèëä øèëæ¿¿ëýõèéã õîðèãëîäîã.

- Èðãýíèé ºì÷èëæ àâñàí ãàçðûí çàðèì õýñãèéã øèëæ¿¿ëñýí òîõèîëäîëä áóñäàä øèëæèæ áàéãàà ãàçðûí êàäàñòðûí çóðãèéã íîòëîõ áàðèìòààð õàâñàðãàí ºãäºã.

¯ë õºäëºõ ýä õºðºíãèéí áàðüöààíû òóõàé õóóëüä çààñíû äàãóó ãàçðûã ø¿¿õýýñ ãàäóóð õóäàëäàõûã õîðèãëîíî.

̺í õóóëèéí 16.3-ò çààñíààð èðãýí õóâèéí ºì÷èéí ãàçàð, ýñõ¿ë ò¿¿íòýé õîëáîîòîé ýðõèéã áàðüöààëñàí áóþó ò¿ðýýñýëñýí áîë áàðüöààëáàð ¿éëäýõ, á¿ðòã¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.

Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà