АРНАЙЫ ТОПОГРАФИЯ

Сутемгенов Ж.Б.Сутемгенов Ж.Б.

9-2ЗЧС-09 тобы

Тақырыбы: Жазық тікбұрышты координаталарды

анықтау және картаға еңгізу

21.04.2011

1 сурет. Жер шарының беті алты градустық аймақтарға бөлінуі

Координаталық аймақтар мен олардың нөмірленуінің сызбасы: а – Жер Пішіні бойынша; ә – координаталық осьтердегі жазылған түрінде

Жазық тікбұрышты координаталар жазықтықтағы координаталар осіне қатысты нүктенің орның анықтайтын

сызықтық шаманы білдіреді

0

Х

У

I ширек

III ширек

II ширек

I Vширек

+У+Х

-У-Х

+У-Х

-У+Х

I ширек

III ширек

II ширек

IV ширек

90°

270°

360°

180°

Координаталық тордын ширектерге бөлінуі

Аймақтың координаталық жүйесі

Алты градустық аймақтағы тікбұрышты координаталар

жүйесінің осі

Әрбір қатар өзара перпендикуляр тік және көлденең (Х,У) сызықтарға бөлінуін

тікбұрышты координаталық тор деп айтады

0

Х

У

4311

4 қатар 189 км батысқа

қарай

Х-Х қатар саныХХХ арақашықтық

6065

6065 км солтүстікке

қарай

А

0

Х

У

А(нүк) нүктенің түзу тікбұрышты координатасын

анықтау(Бірінші «I» ширекте)

Х= Х0+(±ΔХ)У= У0+(±ΔУ)

Х0= 6066 кмУ0=4311 км

Х0

У0

ΔУ

ΔХ

{ Ln

m

L= 2 см =500 мn= 2 мм = 50 мm= 0,2 мм=5 м

Карта масштабына сәйкес өлшембірліктерді анықтау(1:25000)

L= 2 см =500 мn= 2 мм = 50 мm= 0,2 мм=5 м

Карта масштабына сәйкес өлшембірліктерді анықтау(1:25000)

Х(А)

У(А)

0 321(У) 4

10(Х)

8(Х) 3(у)

8(Х)

Х(А)= 0L+8n+10m= 0+400+50=450 мУ(А)= 1L+3n+8m=500+150+40=690 м

А(кес)= l+n+m

А

0

Х

У{

{450 м

690 м

А(нүк) нүктенің түзу тікбұрышты координатасы

(Бірінші «I» ширекте)

Х= Х0+(±ΔХ)У= У0+(±ΔУ)

Х0= 6066 кмУ0=4311 км

ΔХ= 450 м = 0,450 кмΔУ= 690 м = 0,690 км

ХАI= 6066+0,450=6066,450 кмУАI = 4311+0,690=4311,690 км

А

Х

У0

{{540 м

304 м

А(нүк) нүктенің түзу тікбұрышты координатасы

(Бірінші «III» ширекте)

Х= Х0+(±ΔХ)У= У0+(±ΔУ)

Х0= 6067 кмУ0=4312 км

ΔХ= 540 м = 0,540 кмΔУ= 305 м = 0,304 км

ХАIII= 6067+(-0,540)=6066,460 кмУАIII = 4312+(-0,305)=4311,696 км

А(нүк) нүктенің түзу тікбұрышты координатасы

(Бірінші «I» ширекте)

Х= Х0+(±ΔХ)У= У0+(±ΔУ)

Х0= 6066 кмУ0=4311 км

ΔХ= 450 м = 0,450 кмΔУ= 690 м = 0,690 км

ХАI= 6066+0,450=6066,450 кмУАI = 4311+0,690=4311,690 км

А(нүк) нүктенің түзу тікбұрышты координатасын

ТексеруХ(нүк)= (ХI+ХII)÷2У(нүк)= (УI+УII)÷2

А(нүк) нүктенің түзу тікбұрышты координатасы

(Бірінші «III» ширекте)

Х= Х0+(±ΔХ)У= У0+(±ΔУ)

Х0= 6067 кмУ0=4312 км

ΔХ= 540 м = 0,540 кмΔУ= 305 м = 0,305 км

ХАIII= 6067+(-0,540)=6066,460 кмУАIII = 4312+(-0,305)=4311,696 км

Х(А)= (6066,450+6066,460)÷2= 6066,455 км У(А)= (4311,690+4311,696)÷2= 4311,693 км

Жауабы: Х(А)=6066,455 км У(А)= 4311,693 км

0

Х

У

В(нүк) нүктесің түзу тікбұрышты координатасы

арқылы картаға еңгізу

Берілген координата:ХВ= 6067,320 кмУВ= 4312,550 км

1. Координата басың анықтаймызХ0= 6067 кмУ0=4312 км

В

0

Х

У{{320 м

550 м

В(нүк) нүктесің түзу тікбұрышты координатасы

арқылы картаға еңгізу

Берілген координата:ХВ= 6067,320 кмУВ= 4312,550 км

2. ΔХ және ΔУ шамаларынанықтап, картаға еңгіземіз

ΔХ= 0,320 км = 320 мΔУ= 0,550 км = 550 м