ก้�าวทั�นโรคภั�ย เคร�อข่�ายสุ�ข่ภัาพไทัยเข่�มแข่�ง:

พ�ฒนาเคร�อข่�ายว�ชาก้าร จาก้อดี ตถึ#งอนาคตว ระศั�ก้ดี�& จงสุ'�ว�ว�ฒน(วงศั(

หน�วยระบาดีว�ทัยา คณะแพทัยศัาสุตร(มหาว�ทัยาลั�ยสุงข่ลัานคร�นทัร(

รายงานสุ�ข่ภัาพใน จ.พ.สุ.ทั. ฉบ�บทั / ๑ พ.ศั. ๒๔๖๑

• “ประเทัศัสุยามข่องเราม ดี�นแดีนก้ว�างใหญ่� ม�ไดี�แพ�มหาประเทัศับางแหลั�ง แต�เหต�ไฉนเราจ#งย�งไม�ม ก้6าลั�งเทั�าเทั ยมเข่าเลั�า ตอบว�าเพราะจ6านวนพลัเม�องข่องเราย�งน�อยน�ก้ น�อยเพราะเหต�ใดี เพราะว�าพลัเม�องข่องเราย�งตายมาก้น�ก้ ย�/งช�7นเดี�ก้ดี�วยแลั�วน�บว�าไดี�คร#/งเสุ ยคร#/ง หร�อจะตายมาก้ก้ว�ารอดีไปเสุ ยอ ก้ จ6านวนพลัเม�องข่องเราจ#งไม�งอก้ ……”

จอมพลัสุมเดี�จพระเจ�าน�องยาเธอ เจ�าฟ้:าก้รมหลัวงพ�ศัณ�โลัก้ประชานารถึ

ผู้'�อ6านวยก้ารสุภัาก้าชาดีสุยาม

ว�าดี�วยงานว�จ�ยแลัะก้ารจ�ดีก้ารความร' � พ.ศั. ๒๔๖๑

• “ อ ก้ไนย ๑ เม�/อเราจะเอาความร' �ทัางอ�/นมาใช�ดี�งน 7 จะร�บแต�ถึ�ายเดี ยวก้�ม�สุมควร จ�ก้ต�องให�ตอบแทันดี�วยจ#งจะถึ'ก้ ก้ารแลัก้เปลั /ยนความร' �ซึ่#/งก้�นแลัะก้�นเป=นหนทัางน6ามาซึ่#/งความเจร�ญ่แก้�มน�ษยชาต� ใช�แต�เทั�าน�7น เม�/อเราม ข่�าวซึ่#/งแปลัก้ซึ่#/งเป=นประโยชน(ไปสุแดีงแก้�ชนต�างชาต� ก้�น�บว�าเป=นเก้ ยรต�ยศัดี สุ6าหร�บชาต�เรา ………”

รายงานก้ารระบาดีข่องก้าฬโรคในก้ร�งเทัพ ฯ

• “The first authentic case of plague was discovered by the Medical Officer of Health on the 20th December 1904.................. Since its introduction in December 1904 (BE 2447) plague has continued in Bangkok and is still prevalent.”

• “It is part of the price which we all have to pay and will always pay for imported Chinese labour. The Chinese is self-centered. He thinks of very little outside his own job. He has no time to devote to such things as sanitary habits and this combined with ignorance and strong racial prejudices against modern method of sanitation make him the despair of the Sanitary Officer. ... Nationality itself however does not prevent a Siamese from getting plague for if he copies the Chinese methods of living, he is just as likely to suffer......”

H. Campbell Highet,Principal Medical Officer of Health

(แพทัย(สุ�ข่าภั�บาลั - ช�/อต6าแหน�งในสุม�ยน�7น)จ.พ.สุ.ทั ๒

รายงานข่อง H. Campbell Highet

• พบว�าจ6านวนผู้'�ตายค'�ข่นานไปก้�บระดี�บความช�7นค�อนข่�างช�ดีเจน

• ข่�อม'ลัทั /เก้�บรวบรวมไว� ๑๔ ปAสุร�ปว�าม ผู้'�ปBวยรวม ๑๔๑๖ คน โดียม อ�บ�ต�ก้ารณ(สุ'งสุ�ดีถึ#ง ๒๙๘ คน ในปA พศั. ๒๔๕๘ ในช�วงปA

• พ.ศั. ๒๔๕๓ ถึ#ง ๒๔๖๐ ในเข่ตพระนคร ม ผู้'�เสุ ยช ว�ตจาก้ก้าฬโรคเฉลั /ยปAลัะประมาณ ๑๒๐ คน น�บเป=นสุาเหต�ก้ารตายอ�นดี�บห�าในทัะเบ ยนมรณบ�ตร

อ�ตราตายต�อปAในเข่ตพระนคร พ.ศั. ๒๔๕๒-๒๔๖๐

ทัารก้ตาย ๒๓๕๐โรคปอดีชน�ดีต�าง ๆ

๑๒๒๐

บ�ดี ๕๙๐โรคเหน�บชา ๔๔๐ก้าฬโรค ๑๒๐

มาตรก้ารควบค�มก้าฬโรค พ.ศั. ๒๔๔๖

• ผู้'�ตายต�องไดี�ร�บก้ารตรวจศัพ• ตรวจตราเร�อจาก้นอก้เข่ตทั�ก้ลั6า• สุร�างโรงพยาบาลัแยก้โรค• ให�ญ่าต�เย /ยมไดี� แต�ไม�ให�ออก้จาก้

โรงพยาบาลัจนก้ว�าจะพ�นระยะก้�ก้ก้�นโรค (๑๐ ว�น)

“ก้ารทัดีลัองคนทั /เป=นโรคพยาธ�&ปาก้ข่อ” พ.ศั. ๒๔๖๔

“ใน พ.ศั. ๒๔๖๑ ข่�าพเจ�าไดี�จ�ดีก้ารเบ�/อต�วพยาธ� ปาก้ข่อดี�วยยาไทัมอลั ในจ6านวน ๒๑๗ คน …… นายแพทัย( บาร(นสุ(ไดี�มาแนะน6าข่�าพเจ�าว�า ควรจะหาว�ธ ทัดีลัองคนทั /ก้�นยาเบ�/อพยาธ�&ปาก้ข่อภัายหลั�ง ๓ เดี�อนลั�วงไปแลั�ว ว�าร�างก้ายคนไข่�น�7นจะดี ข่#7นหร�อไม�.....”

“เม�/อข่�าพเจ�าค�ดีหาหลั�ก้ก้ารทัดีลัองเช�นน 7แลั�ว ข่�าพเจ�าก้�เร ยก้ทัหาร พ.ศั. ๒๔๖๑ ทั /ไดี�เบ�/อแลั�วแต�ต�นปA พ.ศั. ๒๔๖๑ คนทั /เบ�/อแลั�วเก้�นก้ว�า ๓ เดี�อน ให�สุ�งอ�จจาระมาตรวจใหม�ว�าย�งจะม ต�วพยาธ�&ปาก้ข่ออ ก้หร�อไม� ให�สุ�งตามบาญ่ช รายช�/อทั /เบ�/อแลั�ว คร�7นไดี�ตรวจอ�จจาระคนทั /เบ�/อแลั�วไม�พบพยาธ�&ปาก้ข่อ, ใสุ�เดี�อนต�วก้ลัม, ใสุ�เดี�อนต�วเสุ�นผู้ม, ใสุ�เดี�อนต�วแบน เลัยสุ�ก้คนเดี ยวไดี�จ6านวน ๔๖ คน ไดี�จ�ดีก้ารทัดีลัองตามว�ธ ดี�งก้ลั�าวข่�างบนน 7 ต�7งแต�เดี�อนมก้ราคม พ.ศั. ๒๔๖๑ จนถึ#งเดี�อนม�ถึ�นายน ๒๔๖๒ ……..”

นายร�อยโทัโชต� บ'รณศั�ร� แพทัย(ประจ6าก้องพยาบาลัในก้องพลัทัหารบก้ทั / ๘

ผู้ลัก้ารทัดีลัองก้ารร�ก้ษาพยาธ�ปาก้ข่อข่องนายร�อยโทัโชต� บ'รณศั�ร� พ.ศั.

๒๔๖๑-๒๔๖๒ต�วแปร จ6านวน

ทัหารทั /ต�ดีตาม

จ6านวนทั /ดี ข่#7น

จ6านวนทั /ทัรง

จ6านวนทั /เลัวลัง

P-value (Sign rank test)

น67าหน�ก้ต�ว

44 12 30 2 0.008

ระดี�บโลัห�ต

20 6 13 1 0.059

ระดี�บความร' �

46 38 18 0 <0.0001

ก้6าลั�ง 37 29 8 0 <0.0001

จ.พ.สุ.ทั. เลั�มทั / ๗ พ.ศั. ๒๔๖๗• “The tremendous mortality of children during the first year,

about 200 per thousand births in Bangkok, must be lowered. These two points the protection of child-bearing women and their babies are the things upon which the very life of the nation depends.”

• “The mortality from cancer needs to be decreased, a problem in every country of the world. ….The cause of this dreadful disease is yet unknown, a subject of research that has as yet battled every investigator”

AG Ellis นายแพทัย(ชาวอเมร�ก้�นม'ลัน�ธ�ร�อก้ก้ 7เฟ้ลัเลั�อร(

ก้ารศั#ก้ษาอ�ตราตายทัารก้ต�อก้ารเก้�ดีม ช พ ๑,๐๐๐ คน

• พ.ศั. ๒๔๙๒ (นพ.สุมบ'รณ( มณเฑี ยรมณ อนาม�ยจ�งหว�ดีเช ยงใหม�)–อ6าเภัอหางดีง ๒๑๐ ต�อพ�น–อ6าเภัอแม�แจ�ม ๕๐ ต�อพ�น

• พ.ศั. ๒๕๑๒ ๒๕๒๒ – (พญ่. เพ�ญ่ศัร ก้าญ่จนฐิ�ต�)–๖ จ�งหว�ดีในภัาคก้ลัาง ๔๗-๖๑ ต�อพ�น

Serological survey เลั�พโตสุไปโรสุ�สุ พ.ศั. ๒๔๙๐-๒๕๐๐

• นพ. ใช� ย'น�พ�นธ( รายงานผู้'�ปBวยหลั�งน67าทั�วมใหญ่�ก้ร�งเทัพ ฯ พ.ศั. ๒๔๘๕

• หลั�งจาก้น�7นไม�นาน นพ. บ�ญ่ธรรม สุ�นทัรเก้ ยรต� สุ6าหร�บแอนต�บอดี 7ในหญ่�งต�7งครรภั(ทั /มาตรวจแลัะชายทั /มาผู้�าต�ดี พบผู้ลับวก้ร�อยลัะ ๑๕

• พ.ศั. ๒๔๙๔ นพ. บ�ญ่ธรรม ดี�ก้หน'จาก้ ๖ อ6าเภัอในพระนคร พบเช�7อ ๓ ต�ว

ก้ารสุ6ารวจพยาธ�ลั6าไสุ�โดียก้รมควบค�มโรคต�ดีต�อ

ร�วมก้�บมหาว�ทัยาลั�ยแพทัยศัาสุตร( พ.ศั. ๒๕๐๐ข่นาดีต�วอย�าง

ร�อยลัะทั /พบพยาธ�

ภัาคเหน�อ ๘,๓๘๙ ๕๒.๘ภัาคอ สุาน ๑๙๒,๔๙๙ ๖๐.๐ภัาคก้ลัาง ๒๑,๔๗๘ ๓๙.๖ภัาคใต� ๔๑,๓๓๗ ๘๙.๙

โรคเทั�าช�าง (จ6าลัอง หร�ณสุ�ต พ.ศั. ๒๓๙๐-๒๕๐๐)

• ชายฝั่M/ งตะว�นตก้ ๓๔ รายจาก้ประชาก้ร ๑๖๗,๑๗๖ (๒.๖ ต�อพ�น)

• ชายฝั่M/ งตะว�นออก้ ๒,๖๙๕ ราย จาก้ประชาก้ร ๑,๐๕๐,๒๘๙ (๐.๒ ต�อพ�น)

• พบต�วอ�อนในเลั�อดีร�อยลัะ ๒๐• ช6าแหลัะย�ง ๒,๔๙๙ ต�ว พบเช�7อพยาธ� ๑๐๒ ต�ว

landing rate ๕๕ ต�วต�อ human bait ต�อช�/วโมง

ไข่�เลั�อดีออก้• พบคร�7งแรก้ในโรงพยาบาลัก้าชาดี พ.ศั. ๒๔๗๘• พ.ศั . ๒๕๐๐ Dr Scot Halsted แลัะ คณะ จ�บย�ง

ตรวจหาไวร�สุ พบว�า Aedes egypti ม ทั�7งเช�7อ dengue แลัะ chikungunya สุ�วน Culex พบเช�7อ chikungunya เพ ยงต�วเดี ยว

• พ.ศั . ๒๕๑๖ ศั#ก้ษาก้ลัไก้พยาธ�สุภัาพ แลัะแนะน6าให�ใช� steriod ในรายทั /ปBวยหน�ก้ ต�อมาอ ก้สุามทัศัวรรษ นพ . สุมพนธ( ทั�ศัน�ยมมหาว�ทัยาลั�ยข่อนแก้�นจ#งพ�สุ'จน(ว�าใช� steriod ไม�ดี

บาดีทัะย�ก้เดี�ก้แรก้คลัอดี• พ.ศั. ๒๕๒๙ ร�นแรงทั /สุ�ดีในภัาคใต�โดียเฉพาะ

จ�งหว�ดีสุต'ลัแลัะจ�งหว�ดีก้ระบ /• ว ระศั�ก้ดี�& จงสุ'�ว�ว�ฒน(วงศั( ลั�วน บ'ชาก้รณ( แลัะ

ว�เช ยรแก้�นพลัอย ทั6าว�จ�ยร�วมก้�นหลัายเร�/อง ฉ ดีทั�อก้ซึ่อยดี(ครอบคลั�มหญ่�งว�ยเจร�ญ่พ�นธ�(ไดี�ร�อยลัะ ๘๕ ในก้ระบ /แต�ไม�ไดี�ฉ ดีเป=นพ�เศัษในสุต'ลั ผู้ลัปราก้ฏว�าอ�บ�ต�ก้ารณ(ลัดีลัง ๘ เทั�าทั�7งสุองจ�งหว�ดี

• ว ระศั�ก้ดี�& จงสุ'�ว�ว�ฒน(วงศั(แลัะคณะสุ6ารวจคร�วเร�อนในสุามจ�งหว�ดีชายแดีนใต�ก้ว�า ๑๒,๐๐๐ หลั�ง หาเดี�ก้ทั /เสุ ยช ว�ตจาก้บาดีทัะย�ก้ พบว�าไม�เป=นปMญ่หา

ก้ารควบค�มพยาธ�ปาก้ข่อในภัาคใต�• พ.ศั. ๒๕๓๔ ก้รม ต. รณรงค(ให�ประชาชนทั�ก้

คนในภัาคใต�ก้�นยาม เบ�นดีาโซึ่ลั ๕๐๐ มก้. (ภัาคใต�ไม�ม มะเก้ลั�อ)

• แต� ว ระศั�ก้ดี�& จงสุ'�ว�ว�ฒน(วงศั( แลัะก้อง ต. ประเม�นผู้ลัพบว�าความช�ก้ในหลัายจ�งหว�ดีค�อนข่�างต6/า แลัะ ม เบนดีาโซึ่ลั ไม�ผู้ลัไม�ดี ก้รม ต. จ#งเปลั /ยนนโยบายจ6าก้�ดีเฉพาะพ�7นทั / แลัะใช�อ�ลัเบนดีาโซึ่ลัแทัน

ก้ารควบค�มพยาธ�ปาก้ข่อในภัาคใต� (ต�อ)

• พ.ศั. ๒๕๓๕ หน�วยระบาดีว�ทัยาร�วมก้�บ สุคต. ๙ ศั#ก้ษาพฤต�ก้รรมเสุ /ยงเก้ /ยวก้�บก้ารต�ดีเช�7อพยาธ�ปาก้ข่อใน อ.เม�อง แว�ง ตาก้ใบ แลัะ จะแนะ

• งานว�จ�ยในช�วงหลั�ง ๆ เช�น พ.ศั. ๒๕๔๓ แลัะ ๒๕๕๓ ย�งพบว�าหนอนพยาธ�ผู้�านดี�นเป=นปMญ่หาทั /พบบ�อยในหญ่�งต�7งครรภั(ถึ#งร�อยลัะ ๒๕แลัะร�อยลัะ ๑๐ ถึ#งแม�จะม สุ�วมก้ว�าร�อย ๙๐ ข่องคร�วเร�อนทั�7งหมดีแลั�วก้�ตาม

ว�ณโรคในภัาคใต�• พ.ศั. ๒๕๔๕ เพชรวรรณ พ#/งร�ศัม แลัะว ระศั�ก้ดี�& จงสุ'�ว�ว�ฒน(วงศั(

ว�จ�ยก้ระบวนก้าร DOT พบว�าค�อนข่�างอ�อนแอ เร�/มต�นจาก้ก้�นยาต�อหน�าเจ�าหน�าทั / เปลั /ยนไปเป=นต�อหน�าญ่าต� แลัะก้�นยาดี�วยตนเองในทั /สุ�ดี

• พ.ศั. ๒๕๔๘ ก้รก้มลั ร�ก้ข่พ�นธ�( แลัะคณะพบว�ายาต�านว�ณโรคหลัายต�ว เช�น ไรแฟ้มปPซึ่�น อ แทัมบ'ทัอลั ม ปMญ่หาดี�านค�ณภัาพ

• พ.ศั. ๒๕๔๙ มาลั โรจนว�บ'ลัย(สุถึ�ตรายงานว�าผู้'�ปBวยว�ณโรคซึ่�7อยาก้�นเองจาก้ร�านข่ายยา ทั6าให�เร�/มก้ารร�ก้ษาช�า แลัะร�านยาไม�ร' �จ�ก้อาก้ารว�ณโรค

• พ.ศั. ๒๕๕๑ ว�ลัาวรรณ ทัองเร�องแลัะคณะรายงานว�าแพทัย(ในโรงพยาบาลัใหญ่�ม ปMญ่หาทั�7งดี�านว�น�จฉ�ยแลัะสุ�/งก้ารร�ก้ษาผู้'�ปBวยว�ณโรค

ความร�วมม�อดี�านก้ารว�จ�ยว�ณโรคอ�/น ๆ

• ม งานว�จ�ยระหว�างก้ระทัรวงสุาธารณสุ�ข่ ก้�บหน�วยระบาดีว�ทัยา มอ. ร�วมก้�นอ ก้จ6านวนหน#/ง ทั�7งในภัาคอ�/น ๆ ข่องประเทัศัไทัย เช�น ทั /เช ยงราย พรนภัา ศั�ก้รเวทัย(ศั�ร� พบว�าผู้'�ปBวยว�ณโรคทั /ต�ดีเช�7อเอ�ชไอว ร�วมดี�วย แพร�เช�7อภัายในคร�วเร�อนน�อยก้ว�าผู้'�ปBวยว�ณโรคทั�/วไป แลัะควรทั6า contact tracing ทั�ก้ราย เพราะในคร�วเร�อนจะม ทั�7งผู้'�ปBวยเอ�ชไอว แลัะผู้'�ปBวยว�ณโรคร�วมดี�วยบ�อย ๆ

โรคทั�องร�วง• พ.ศั. ๒๕๓๓ หน�วยระบาดีว�ทัยาสุ6ารวจระบบประปาหม'�บ�านในอ6าเภัอ

หนองจ�ก้ ๓๑ หม'�บ�าน พบว�าลั�มเหลัวภัายในเวลัาสุามปA เน�/องจาก้ข่าดีก้ารจ�ดีก้ารทั /ดี

• พ.ศั. ๒๕๓๓ หน�วยระบาดีว�ทัยาต�ดีตามเดี�ก้อาย�ต6/าก้ว�า ๒ ปA ๑๗๘ คนใน ๗ หม'�บ�านข่อง อ. หนองจ�ก้เป=นเวลัาหน#/งปA พบว�าอ�ตราปBวยเทั�าก้�บ ๒.๕ ถึ#ง ๓.๕ คร�7งต�อคนต�อปA ก้ารใช�น67าประปาลัดีโรคทั�องร�วงไดี�ประมาณหน#/งในสุ /

• พ.ศั. ๒๕๔๗ หน�วยระบาดีว�ทัยา มอ. แลัะ สุถึาบ�นว�จ�ยว�ทัยาศัาสุตร(สุ�ข่ภัาพ มช. ร�วมก้�บก้รมควบค�มโรคสุ6ารวจพบว�าอ�บ�ต�ก้ารณ(โรคทั�องร�วงในน�ก้ทั�องเทั /ยวต�างชาต�อย'�ระหว�างร�อยลัะ ๑.๖ ถึ#ง ๑๕.๗ ทั6าให�วงก้ารแพทัย(ทั /ดี'แลัสุ�ข่ภัาพน�ก้ทั�องเทั /ยวยอมร�บว�าประเทัศัไทัยเป=นประเทัศัทั /ม ความเสุ /ยงต6/า

โรคต�ดีเช�7อทัางเดี�นหายใจ• พ.ศั. ๒๕๓๔ หน�วยระบาดีว�ทัยาแลัะภัาคว�ชาก้�มาร

เวชศัาสุตร(ร�วมก้�บก้รม ต. ประเม�นผู้ลัก้ารอบรม อสุม. ในโครงก้ารลัดีความร�นแรงข่องโรคทัางเดี�นหายใจในเดี�ก้อ6าเภัอหนองจ�ก้จ�งหว�ดีปMตตาน ๑,๓๑๓ คนโดียว�ธ cluster randomized controlled trial พบว�าก้ารอบรม อสุม.ใน ๑๕ หม'�บ�าน ช�วยให�ก้ารลัดีระยะเวลัาก้ารเจ�บปBวยลังไดี�ร�อยลัะ ๑๐ แต�ไม�ลัดีก้ารเข่�าร�ก้ษาต�วในโรงพยาบาลั

ก้ารร�วมควบค�มว�ทัยาน�พนธ(น�ก้ศั#ก้ษานานาชาต�

• แพทัย(หญ่�งเพชรวรรณ พ#/งร�ศัม ร�วมควบค�มว�ทัยาน�พนธ(น�ก้ศั#ก้ษาระบาดีว�ทัยานานาชาต�ข่องหน�วยระบาดีว�ทัยา ม งานต พ�มพ(เร�/องระบาดีว�ทัยาข่องว�ณโรคสุามรายก้ารจาก้ประเทัศัจ น

• พ.ศั. ๒๕๕๐ รายงานว�าระบบก้ารร�ก้ษาว�ณโรคทั /รวมศั'นย(อย'�เฉพาะใน สุคร. ข่องย'นนาน ทั6าให�ผู้'�ปBวยต�องเดี�นทัางไก้ลั เร�/มก้ารร�ก้ษาไดี�ช�า แลัะ แพร�เช�7อในบ�านมาก้ข่#7น

• พ.ศั. ๒๕๕๐ รายงานว�าระบบก้�นยาว�นเว�นว�นในประเทัศัจ น ทั6าให�ผู้'�ปBวยก้�นยาเก้�นถึ#งร�อยลัะสุ�บ ซึ่#/งอาจจะเพ�/มผู้ลัข่�างเค ยงในทั /สุ�ดี

งานว�จ�ยเร�/องโรคน6าดี�วยแมลังในภัาคใต�

• นายแพทัย(สุ�ว�ช ธรรมปาโลั ว�จ�ยร�วมก้�บหน�วยระบาดีว�ทัยาหลัาย ๆ เร�/อง เช�น

• พ.ศั. ๒๕๔๔ ควบค�มงานว�จ�ยข่อง Shiga Fumiya ซึ่#/งพบว�าก้ารใช�ม��งในเข่ตต�ดีต�อข่องโรคเทั�าช�างอาจจะป:องก้�นย�งลัายเสุ�อก้�ดีไดี�ไม�ดี เพราะชาวบ�านออก้ไปทั6างานต�7งแต�เช�าม�ดี

• พ.ศั. ๒๕๔๘ พบว�าไทัยพ�ทัธม ภัาชนะทั /ม ลั'ก้น67าย�งลัายมาก้ก้ว�าไทัยม�สุลั�ม เน�/องจาก้ม แจก้�นดีอก้ไม�มาก้ก้ว�า

• พ.ศั. ๒๕๔๙ พบว�าปร�มาณน67าฝั่นทั /ตก้มาก้ผู้�ดีปรก้ต�ช�วยลัดีก้ารระบาดีข่องไข่�เลั�อดีออก้ในประเทัศัไทัยในบางพ�7นทั /

งานว�จ�ยเร�/องโรคน6าดี�วยแมลังในภัาคใต� (ต�อ)

• พ.ศั. ๒๕๕๐ พบว�าในเข่ตเม�องทั /ม ก้องข่ยะม อ�บ�ต�ก้ารณ(ไข่�เลั�อดีออก้สุ'งเป=นพ�เศัษ

• พ.ศั. ๒๕๕๐ พบว�าเดี�ก้น�ก้เร ยนร�บเช�7อไข่�เลั�อดีออก้จาก้เพ�/อนบ�านมาก้ก้ว�าจาก้โรงเร ยน

• พ.ศั. ๒๕๕๑ พบว�าก้ารพ�นหมอก้คว�นเพ�/อควบค�มไข่�เลั�อดีออก้ทั /ก้ระทั6าอย'�ไม�เพ ยงพอในก้ารป:องก้�นก้ารแพร�ข่องไข่�เลั�อดีออก้ในเข่ตเม�องไดี�

งานว�จ�ยเก้ /ยวก้�บโรคเอดีสุ(• พ.ศั. ๒๕๕๑ ณ�ฐิาศั�ร� ธนว�ฒ� แลัะ คณะ พบว�าผู้'�

ปBวยทั /มาร�บบร�ก้ารดี�านเอชไอว ในภัาคใต� สุ�วนใหญ่�เร�/มร�ก้ษาเม�/อม อาก้ารมาก้แลั�ว ทั�7งน 7ระบบสุาธารณสุ�ข่ไม�ไดี�ต�ดีตามผู้'�ปBวยทั /มาตรวจเลั�อดีให�ก้ลั�บมาตรวจซึ่ ดี ๔ อย�างต�อเน�/อง

• พ.ศั. ๒๕๕๒ ก้รก้มลั ร�ก้ข่พ�นธ�( แลัะคณะ พบว�ายาทั /ร �ก้ษาโรคเอดีสุ(ในภัาคใต�ม ค�ณภัาพอย'�ในเก้ณฑี(ทั /ดี

งานว�จ�ยร�วมดี�านโรคจาก้สุ�/งแวดีลั�อมในภัาคใต�

• โรคจาก้สุ�/งแวดีลั�อมทั /หน�วยระบาดีว�ทัยาร�วมก้�บหน�วยงานข่องก้ระทัรวงสุาธารณสุ�ข่ว�จ�ยเพ�/อแก้�ปMญ่หาทั /สุ6าค�ญ่ม สุองโรค ค�อ โรคจาก้พ�ษสุารหน' แลัะโรคจาก้พ�ษสุารตะก้�/ว

เร�/องสุารหน'ทั / อ. ร�อนพ�บ'ลัย( จ.นครศัร ธรรมราช

• พ.ศั. ๒๕๔๓ สุ�ดีสุ�วนข่องก้ารดี�/มน67าจาก้บ�อน67าต�7นน�อยลังมาก้ แต�ย�งใช�สุ6าหร�บอาบแลัะลั�าง

• พ.ศั. ๒๕๔๕ ร�วมก้�บก้รมว�ทัยาศัาสุตร(ก้ารแพทัย( สุน�บสุน�นให� รพ. ร�อนพ�บ'ลัย(ตรวจหาสุารหน'ไดี�ดี�วยตนเอง แลัะพบว�าน67าฝั่นปลัอดีภั�ย สุ�วนน67าจาก้ภั'เข่าไม�ปลัอดีภั�ย

• พ.ศั. ๒๕๕๐ พบว�าก้ารอาบน67าปนเปQ7 อนสุารหน'ไม�ปลัอดีภั�ย ก้ารแก้�ปMญ่หาต�องจ�ดีหาน67าทั /ปลัอดีภั�ยสุ6าหร�บก้�จก้รรมทั�ก้อย�าง

เร�/องสุารตะก้�/วในภัาคใต�• พ.ศั. ๒๕๔๔ พบว�าสุ6ารวจ ๕ โรงเร ยนตามลั6าน67าปMตตาน

พบว�าเดี�ก้ทั /อย'�ใก้ลั�เหม�องทั /จ�ดีก้ารก้าก้แร�ไม�เร ยบร�อย แลัะเดี�ก้ทั /อย'�ใก้ลั�อ' �ซึ่�อมเร�อปาก้แม�น67าม ระดี�บตะก้�/วในเลั�อดีสุ'ง

• พ.ศั. ๒๕๔๕ พบว�าตะก้�/วแดีง (เสุน) จาก้อ'�ซึ่�อมเร�อเป=นต�วก้ารสุ6าค�ญ่ข่องก้ารปนเปQ7 อน

• พ.ศั. ๒๕๕๐ พบว�าก้ารปนเปQ7 อนเก้�ดีผู้งตะก้�/วต�ดีต�วคนงานก้ลั�บมาย�งบ�าน

• พ.ศั. ๒๕๕๐ พบว�าม ก้ารตะก้�/วปนเปQ7 อนสุ�/งแวดีลั�อมจาก้อ'�ซึ่�อมเร�อ ๖๓ แห�งในภัาคใต� รวมประมาณ ๒๖ ต�นต�อปA

เร�/องโรคเร�7อร�ง• ก้ารต�ดีตามก้ลั��มต�วอย�างในจ�งหว�ดีสุงข่ลัาคร�7งแรก้ในปA ๒๕๔๐ พบ

ว�าคนทั /สุ'งอาย�ม น67าหน�ก้น�อยก้ว�าคนว�ยก้ลัางคน แต�เม�/อต�ดีตามคนก้ลั��มน 7ใน ๑๐ ปAต�อมา พบว�าก้ลั��มต�วอย�างม น67าหน�ก้เพ�/มข่#7นเม�/ออาย�มาก้ข่#7น

• พ.ศั. ๒๕๔๓ ก้ารสุ6ารวจชาวบ�านประมาณ ๑,๐๐๐ คนพบว�าม�สุลั�มดี�/มสุ�ราน�อยก้ว�าแลัะลังพ�งน�อยก้ว�าชาวพ�ทัธ แต�ม ระดี�บไข่ม�นผู้�ดีปรก้ต�มาก้ก้ว�า

• พ.ศั. ๒๕๕๒-๕๓ สุคร ร�วมก้�บหน�วยระบาดีว�ทัยาพ�ฒนาว�ธ ก้ารสุ6ารวจสุ6ารวจปMจจ�ยเสุ /ยงแบบประหย�ดีพบว�า ข่�อม'ลัดี�านสุ'บบ�หร /ข่องชาวบ�านทั /ไดี�จาก้ก้ารสุอบถึาม อสุม. ใก้ลั�เค ยงก้�บทั /ไดี�จาก้ก้ารสุ6ารวจเต�มร'ปแบบ แต�อ�ตราก้ารดี�/มสุ�ราโดียก้ารสุอบถึาม อสุม. สุ'งก้ว�า

เร�/องแรงงานข่�ามชาต�• พ.ศั. ๒๕๔๔ น�ก้ศั#ก้ษาชาวพม�าข่องหน�วยระบาดีว�ทัยาสุ6ารวจ

พฤต�ก้รรมทัางเพศัข่องแรงงานประมงพม�าในจ�งหว�ดีระนอง พบว�าก้ว�าหน#/งในสุ�บม ก้ารฉ ดีน67าม�นแลัะฝั่Mงสุ�/งแปลัก้ปลัอมในองคชาต� หญ่�งข่ายบร�ก้ารชาวพม�าระบ�ว�าพฤต�ก้รรมดี�งก้ลั�าวทั6าให�สุวมถึ�งยางอนาม�ยไดี�ลั6าบาก้ หลั�ดีง�าย แลัะหญ่�งข่ายบร�ก้ารต�องใช�ยาผู้ลัทัางอารมณ(ช�วยลัดีความเจ�บปวดี ทั�7งหมดีน 7อาจจะม ผู้ลัทั6าให�ก้ารควบค�มโรคเอดีสุ(ลั�มเหลัว

• พ.ศั. ๒๕๔๗ น�ก้ศั#ก้ษาพม�าอ ก้คนหน#/งทั6าว�จ�ยทั /ภั'เก้�ตพบว�าก้ารข่#7นทัะเบ ยนแรงงานต�างชาต�แลัะใช�แพทัย(พม�าให�บร�ก้ารสุาธารณสุ�ข่ช�วยให�ก้ารวางแผู้นครอบคร�วครอบคลั�มดี ข่#7นเป=นร�อยลัะ ๗๒ แลัะอ�ตราก้ารทั6าแทั�งลัดีลังคร#/งหน#/ง

ก้ารเฝั่:าระว�งก้ารบาดีเจ�บจาก้เหต�ร�นแรงในชายแดีนใต�

• หน�วยระบาดีว�ทัยาร�วมก้�บ สุคร. สุ6าน�ก้ระบาดีว�ทัยา แลัะโรงพยาบาลัก้ว�า ๔๐ แห�ง ในจ�งหว�ดีชายแดีนใต�จ�ดีระบบเฝั่:าระว�งดี�งก้ลั�าว ดี6าเน�นก้ารต�อเน�/องมาแลั�วสุามปA เป=นฐิานข่�อม'ลัช�วยให�ผู้'�ไดี�ร�บผู้ลัก้ระทับไดี�ร�บความช�วยเหลั�อจาก้ทัางราชก้ารแลัะใช�ในก้ารต�ดีตามว�จ�ยต�อไป

งานว�จ�ยทั /ก้6าลั�งดี6าเน�นก้ารร�วมก้�นในจ�งหว�ดีชายแดีนใต�

• ฐิปนรรฆ์( ประทั ปเก้าะ ศั#ก้ษาพบว�าความร�นแรงในพ�7นทั /ม ผู้ลัเช�งลับต�อความพร�อมในก้ารร�บม�อก้ารระบาดีข่องไข่�หว�ดีใหญ่� แต�โดียภัาพรวมแลั�วม ความพร�อมต6/า ไม�ว�าพ�7นทั /จะร�นแรงหร�อไม�ก้�ตาม

• พนม สุ�ข่จ�นทัน( ศั#ก้ษาพบว�าความร�นแรงในพ�7นทั /ม ความสุ�มพ�นธ(เช�งลับก้�บปร�มาณสุารอาหารทั /หญ่�งต�7งครรภั(ไดี�ร�บ

• รอฮาน� เจTอาแซึ่ ก้6าลั�งเก้�บข่�อม'ลัดี'ผู้ลัก้ระทับข่องความร�นแรงต�อพ�ฒนาก้ารแลัะก้ารเจร�ญ่เต�บโตข่องเดี�ก้ต6/าก้ว�าห�าปAในพ�7นทั /ชายแดีนใต�

งานว�จ�ยทั /ก้6าลั�งดี6าเน�นก้ารร�วมก้�นในจ�งหว�ดีชายแดีนใต�(ต�อ)

• ก้รก้มลั ร�ก้ข่พ�นธ(แลัะคณะก้6าลั�งเก้�บข่�อม'ลัเร�/องค�ณภัาพก้ารจ�ดีก้ารว�คซึ่ นในพ�7นทั /ชายแดีนใต�

• หน�วยระบาดีว�ทัยาแลัะว�ทัยาลั�ยแพทัยศัาสุตร(พระมงก้�ฏเก้ลั�าแลัะหน�วยงานในพ�7นทั /ก้6าลั�งเตร ยมก้ารว�จ�ยเร�/องไข่�ช�ค�นก้�นย�า

ทั�นว�จ�ยแก้นน6า• นายแพทัย(ว ระศั�ก้ดี�& จงสุ'�ว�ว�ฒน(วงศั(แลัะคณะ ไดี�ร�บ

อน�ม�ต�ทั�นว�จ�ยแก้นน6าจาก้สุ6าน�ก้งานพ�ฒนาว�ทัยาแลัะเทัคโนโลัย แห�งประเทัศัไทัยเป=นเวลัา ๕ ปA เพ�/อพ�ฒนางานว�จ�ย ทัร�พยาก้รมน�ษย(ดี�านก้ารว�จ�ย แลัะสุถึาบ�น ให�เข่�มแข่�งย�/งข่#7น

• งานว�จ�ยใหม�จะต�อเน�/องในดี�านก้ารพ�ฒนาฐิานข่�อม'ลัความร�นแรง, ก้ารศั#ก้ษาผู้ลัก้ระทับทัางสุ�ข่ภัาพจาก้ก้ารเสุพพ�ชก้ระทั�อม ก้ารว�จ�ยก้ารสุ'บบ�หร /ในชายแดีนใต� ปMญ่หาอนาม�ยแม�แลัะเดี�ก้ในภัาคใต�แลัะก้ารเฝั่:าระว�งก้ารเก้�ดีโรคมะเร�งในชายแดีนใต�

บทัสุร�ป• ประเทัศัไทัยม ก้ารว�จ�ยเพ�/อก้ารควบค�มโรคพร�อม ๆ ก้�บ

ก้ารเข่�ามาข่องม'ลัน�ธ�ร�อก้ก้ 7เฟ้ลัเลั�อร( ม งานว�จ�ยร�วมระหว�างมหาว�ทัยาลั�ยก้�บก้ระทัรวงสุาธารณสุ�ข่ในระยะแรก้ไม�มาก้น�ก้

• หน�วยระบาดีว�ทัยาร�วมก้�บหน�วยงานสุาธารณสุ�ข่ในพ�7นทั /ภัาคใต�ว�จ�ยเพ�/อแก้�ปMญ่หาโรคในพ�7นทั /จ6านวนมาก้ ต�อเน�/องแลัะยาวนาน สุร�างความเข่�มแข่�งต�อก้ารทั6างานข่องทั�7งสุองฝั่Bายแลัะน�าจะเก้�ดีผู้ลัก้ระทับต�อสุ�ข่ภัาพประชาชนในระยะยาว ความร�วมม�อน 7น�าจะเป=นต�วอย�างในระดี�บชาต�แลัะนานาชาต�

ก้�ตต�ก้รรมประก้าศั• ความร�วมม�อระหว�างหน�วยระบาดีว�ทัยาก้�บหน�วยงานต�าง

ข่องก้ระทัรวงสุาธารณสุ�ข่ในพ�7นทั /ไดี�ร�บก้ารสุน�บสุน�นทัางนโยบายจาก้ก้ระทัรวงสุาธารณสุ�ข่ในสุ�วนก้ลัางโดียเฉพาะก้รมควบค�มโรค(ต�ดีต�อ)มาตลัอดีเก้�อบสุามทัศัวรรษ

• ทั�นก้ารว�จ�ยมาจาก้หลัายหน�วยงานทั�7งในแลัะต�างประเทัศั เช�น ม'ลัน�ธ�ฟ้อร(ดี, WHO, UNICEF, National Epidemiology Board, ม'ลัน�ธ�สุาธารณสุ�ข่แห�งชาต�, สุ6าน�ก้งานก้องทั�นสุน�บสุน�นก้ารว�จ�ย (สุก้ว.), สุ6าน�ก้งานก้องทั�นสุน�บสุน�นก้ารสุร�างเสุร�มสุ�ข่ภัาพ (สุสุสุ.) แลัะก้6าลั�งจะไดี�เพ�/มเต�มจาก้สุ6าน�ก้งานพ�ฒนาว�ทัยาศัาสุตร(แลัะเทัคโนโลัย แห�งประเทัศัไทัย (สุวทัช)