1

خالقيت، نوآوري و کارآفرينيدر سازمان

مفاهيم کليدي*

توسعه1.

کسب و کار 2.

کاآفريني3.

نوآوري4.

خالقيت5.

کارآفرين فردي است كه با تشخيصفرصت و تبديل ايده و فکر جديد به يک

کسب و کار ) کسب و کار خانگي ، کسب و کار اينترنتي، کسب و کار خانوادگي، کسب و کار کوچک و متوسط...( و با بسيج منابع

که توأم با مخاطره مالي ، اجتماعي آبرويي و حيثيتي مي باشد محصول و

خدمت جديد به بازار ارائه مي نمايد.

(1999کارآفريني )احمدپور

با کارآفرين *چيست؟

مدير

گذار سرمايه

مخترع

نوآور

خالق تفاوت

چرا نوآوري؟*

است * رقابت و رشد الزمه نوآوري

استفاده بهينه از منابع*

بهبود *

ارتقاء عملكرد*

نوآوری چيست؟*تعریف نوآوری: به کارگیری ایده های جدید*

بFالقوه در همFه * ایFده های جدیFد توانFایی خلFق ضFعف و شFدت )بFا شFده نهFاده انسFانها

متفاوت(

به فعFل درآوردن این توانFایی نیازمنFد زمینه هFا، *محرک ها و عوامل خاص است.

* نوآوري چه چيزهايي نيست؟

*( به ظهFFور DiscoveryاكتشFFاف و آشكارسFFاختن :)رسFانيدن يFا اعالم چFيزي كFه وجFود داشFته ولي كسFي نكFرده درك آنFرا يFا و اسFت نشFده آن متوجFه c قبال

است )كشف ميكروب(.

(: درخشFش يFك انديشFه و بوجFود Creativityخالقيت )*آمFدن نظFرات و ايFده هاي نFو ) از نظFر معFني، بيشFتر اصFFطالح بFFه و نظFFري و فكFFري جنبه هFFاي در

فعاليت هاي ذهني و طراحي مطرح است(

(: محصFول يFا فرآينFد جديFد و قابFل InventionاخFتراع )*استفاده

تفاوت خالقيت و نوآوري*

خالقيت، نقطه آغاز و به اصطالح موتور نوآوري است.

خالقيت

ايده هاي ايجادجديد

نوآوري

ايده هاي كاربرد جديد

تفاوت اختراع و نوآوري*

هر نوآوري مبتني بر اختراع نيست، ولي هر اختراع مي تواند به چندين نوآوري منجر شود.

اختراعو • اتفاقي حالت بيشتر

دارد پيش بيني غيرقابلروشي • يا چيز به دستيابي

جديدو • محققان بر تأثيرگذاري

متخصصانانسان • تفكر و هوش حاصلجهان • در بودن جديد

نوآوريبرنامه ريزي • قابل فرآيند يك

استنوين • روشي يا چيزي كاربردعموم • زندگي بر تأثيرگذاري

مردمو • خواست از ناشي بيشتر،

هوش تا است ارادهبودن • جديد به معني c ضرورتا

نيست جهان در

تفاوت فنNاوري و نوآوري*

فنNاوري

فرآينFدها، روش هFا، و تجهFيزاتمجموعFة اطالعFات سيسFتم ها، ،مهارت ها جهت تبديل منابع به محصوالت و يا خدمات

نوآوري ( روش ترك }اوري فن در تحول و تغيير و هرگونه قديمي هاي

) امور انجام سنتي

تازه و آخرين رساندن بازار به معني به Pلزوما دستاوردهاي نوآوري، ترينتغيير هر از بهره گيري مي توان حتي بلكه نيست، تكنولوژيك مهم

. ناميد نوآوري مي شود ايجاد فني دانش در كه را كوچكي

نوآوري: ذاتي يا اكتسابي؟*

ذاتي و نوآوري بودن ذاتي

راه شدن حل هاي الهامافراد به نوآورانه

و روش بودن متفاوتافراد فكري ساختارافراد به نسبت نوآور

جامعه عادي

اكتسابي در نوآوري وجود

انسان نهاد و ها سرشت ) ولي) ضعف و شدت بازمينه هاي ايجاد نيازمندقوه از تبديل جهت الزم

فعل به

طرفداران جمله از : آن گنريش مشهور

آلتشFولر .G. S)سFانالوويچ

Altshuller) و روسينظريه TRIZصاحب

موانع نوآوري*

سنتي  * اجتماعي ساختار

بريم * مي کار به آنچه و بشر دانش آخرين ميان فاصله

 ع* فرهنگي  وامل

پذيرش  * سازمان آهنگ

ي  * ها سازمان حاكمغلط ارزش در

  ع*     انتقادي  نگرش وجود دم

  عدم * مشاوران  كارگيري به

ترس از انتقاد وشكست*

تمايل به همرنگي با جماعت*

موانع نوآوري*

محدود بودن طرق ارتباط با مدير عالي*حاكميت جو عدم تحمل اختالف سليقه*افراد ذي نفع در حفظ وضع موجود*تأكيد بر افق زماني كوتاه مدت*تصميم گيرندگان بيش از حد حسابگر*اعطاي پاداش هاي نامناسب*تأكيد بيش از حد بر الزامات بوروكراتيك*

بستر هاي الزم براي ايجاد نوآوري*عزم ملي و روحية استقالل طلبي و خودباوري*

سیاست ها و سازوکارهای حمایتی دولت*

}اوری و نوآوری با سایر حوزه ها، به ويژه * هماهنگی سیاست های توسعه فندر بخش هاي صنعت و تجارت

}اوری )تحقیق و توسعه مداوم(* توليد و توسعه علم و فن

}اوری* توانایی بکارگیری و جذب فن

منابع انسانی خالق و متخصص/ جذب و نگهداری نخبگان*

انگيزه براي يادگيري*

تفكر خالق، سيستمي و راهبردي*

چگونه نوآوري را در سازمان نهادينه کنيم؟*

سنت شFكني * تحFول گرا، ارزشFهاي مديريت و اصFول حفFظ بFا ديني و ملي

ترويج كار گروهي*

}اوری* نرخ و الگوی انتشار فن

}اوریها* دسترسی به اطالعات صحيح در مورد علوم و فن

نFوآوري * در خصوصFی بخش به ویFژه و دولت سرمایه گذاری قانون اساسي(44)تسريع در اجراي اصل

ارج نهادن به ايده هاي جديد *

حفظ حقوق مالكيت فكري در جامعه*

آمFوزش * میFان مراکFز تعFامالت و ارتباطFات بهبFود و گسFترش }اوری با بخش تولید و خدمات عالی، پژوهشی و فن

چگونه نوآوري را در سازمان نهادينه کنيم؟*

فضFاي تعFاملي تFوأم بFا رقFابت سFالم در عرصFه *اقتصاد

بFراي * قFوانين و مقFررات مناسFب و ايجFاد فضFا گFرايش بFه نFوآوري، كFارآفريني و اشFتغال مولFد و كFاهش جاذبFه و سFود فعاليت هFاي واسFطه گري

غيرمولد

حضFور در بازارهFاي جهFاني و حمFايت جFدي دولت *بFFر مبتFFني محصFFوالت و اوري {FFفن صFFدور از

}اوري هاي پيشرفته فن

گسFترش و بهبFود ارتباطFات و تعFامالت بFا سFاير *كشورها

تغییرات محیط جهانی*

17

انواع نوآوري*

باعث تغييرات اساسي، ناشي از بنيادي:يک اختراع، کمياب

)ترانزيستور(

باعث تغييرات جزئي، فرآيند بهبود تدريجي:مستمر

)فلسفه ژاپني کايزن، ساخت نوت بوک(

* انواع نوآوري از ديدگاه شومپيتر

معرفي و تجاري كردن محصول يا خدمت جديد يا بهبود *اساسي در آنها

معرفي فرايند توليد جديد يا بهبود اساسي در فرايندهاي *موجود

گشودن درهاي بازار جديد*

توسعه منابع جديد تأمين كننده *

ايجاد تغييرات اساسي در ساختارهاي صنعتي و سازماني*

نوآوری تكنولوژيكي

نوآوری سازماني

هFمجموع از عبارتسFت تكنولوژيFك نوآوري و ايFFده ها كFFه فعاليت هFFا از پيچيFFده اي دانش هFاي علمي را بFه واقعيت هFاي فFيزيكي و كاربردهFاي جهFان واقعي تبFديل مي كنFد و در بFFه را دانش كFFه اسFFت فرآينFFدي واقFFع تFأثيرات داراي كFه خFدماتي و محصFوالت اقتصFادي و اجتمFاعي هسFتند تبFديل مي نمايFد

)طارق خليل(.

دFوآوري: تأكيFف نFا تعريFوق بFف فFاوت تعريFتفبيشتر بر جنبه هاي تكنولوژيكي و محصولي

نوآوري تكنولوژيك

فرآيند نوآوري تكنولوژيك *)طارق خليل( تحقيقات پايه1(

تحقيقات كاربردي2(

توسعه تكنولوژي3(

به كارگيري )پياده سازي( تكنولوژي4(

توليد5(

بازاريابي6(

اشاعه و تكثير تكنولوژي7(

بهسازي و ارتقاء تكنولوژي8(

مدل هاي نوآوري* تكنولFوژي(:* )فشFار اول اصFلي مدل عامFل مFدل اين در تكنولFوژي فشFار اسFت. تكنولFوژي و علم فشFار نFوآوري گرفتFه نظFر در سFاده خطي و ترتيFبي فرآينFد يFك به عنFوان مي شFود و بFازار ظFرفي بFراي ريختن نتFايج تحقيFق و توسFعه در

اين مدل تأكيد زيادي بر تحقيق و توسعه دارد.آن است.

بFر اسFاس اين مFدل، تكنولFوژي )كشFش تقاضFا(:مدل دوم*بFازار توسFعه مي يابFد. در اين يFا تقاضFاي نيFاز بFراي پاسFخ بFه نگFاه فرآينFد خطي سFاده يFك به عنFوان نFوآوري بFه نFيز مFدل مي شFود و بFازار به عنFوان منبFع ايFده ها منشFأ هFدايت فعاليت هFاي

تأكيFد اين مFدل بيشFتر بFر بازاريFابي تحقيFق و توسFعه اسFت. است.

اين مFدل تركيFبي از مFدلهاي نسFل مدل سFوم )مFدل دوگانFه(:*تركيب هFاي ”كششFي- بFا نFوآوري آن در و اسFت دوم و اول

فشFاري“ و ”فشاري-كششFي“ تفسFير مي شFود. مFدل سFوم، از فرآينFدهاي متFوالي امFا داراي حلقFه بFازخورد تشFكيل مي شFود و

آن تFوازن در توسFعه و تحقيFق فعاليت هFاي و بFازار بين بيشتري برقرار است.

مدلهاي نوآوري)ادامه(*يكپارچFه(:* چهFارم)مFدل و مدل ارتبFاط در مFدل چهFارم

پيش از بيش مشFتريان و تأمين كننFدگان بFا تعامFل يكپFارچگي بين تحقيFق و توسFعه و توليFدمطFرح مي شFود و

مورد تأكيد قرار دارد.

در اين مدل پنجم )مFدل سيسFتم هاي يكپارچFه و شFبكه اي(:*روي يكپارچFه و مFوازي به صFورت توسFعه مFدل، مي دهFد و اسFتفاده از سيسFتم هاي خFبره مدلسFازي و بFا نزديFك ارتبFاط و توسFعه و تحقيFق در شبيه سFازي مشFتري مFورد توجFه قFرار دارد. يكپFارچگي اسFتراتژيك بFا تأمين كننFدگان اوليFه بيشFتر اسFت و ارتباطFات افقي گFروهي، تحقيقFات مشFترك؛ سFرمايه گذاري نظFير قFرار نظFر مFد نFيز غFيره و بFازار تنظيم در همكFاري

اين مFدل بFر انعطاف پFذيري بنگFاه و سFرعت توسFعه دارد. . محصول جديد تأكيد دارد

بررسی و سنجش نوآوری در كشورهاي مختلف*

نFFوآوری 51تاکنون * بررسFFي های کشFFور ( Innovation Survey).را به انجام رسانده اند

( کشورهای توسعه یافته) OECD کشور عضو 30-

کشور در حال توسعه 21-

5 تFا 2 کشFور بررسFي ها را به صFورت دوره ای بFا فواصFل 33*سال تکرار نموده اند.

OECD توسFط کشFورهای عضFو 1992نظامنامFه اسFلو در سFال *جهت ارائFه تعFاریف، اهFداف، سFازمان و روش بررسFي واحFد و قابFل مقایسFه بFرای نFوآوری در سFطح بین المللی تFدوین شFد.

سه بار ویرایش شد. 2005این نظامنامه تا سال

در ویFرایش سFوم نگرشFی سیسFتمی بFه همFه بFازیگران صFحنه *ویFژه تأکیFد سیاسFتگذاری نقش بFر و دارد وجFود نFوآوری بازاریFابی در نFوآوری و نFوآوری سFازمانی به عالوه، می شFود.

نیز مورد تأکید قرار می گیرد.

* كشور(51سنجش نوآوری در كشورهاي مختلف پس از سند اسلو )

نظام ملي نوآوري (NIS )National Innovation

Systemاز متشكل كشور هر نوآوري ملي نظام

مؤسسات، مجموعه نهادها، از ايسياسFت اسFتراتژي برنامه ها، هFا، قFوانين و ها،

باشFد كننده مي مقFررات و بسFترهاي تسFهيلو كFه بFراي ايجFاد، اشFاعه و بكFارگيري علم

}اوري . با يكديگر در تعامل هستندفناين نظFام در هFر كشFور يFك واقعيت موجFود اسFت و هFدف دولت هFا بهبFود و ارتقFاء عملكFرد

آن مي باشد.

تدوين و نظام ملی نوآوری*فنNاوريسياست

اي در كشuورهاي در كشuورهاي صuنعتي و بطuور فزاينuده*نuوآوریدرu حuال توسuعهu؛ مفهuوuم به عنuوان نظuام uملی

u تuسuدوين سياuت uرايuب uدuارچوبي مفيuريچuاو Nuه فنuپذيرفت.شده است

مفهuوم نظuام ملی نuوآوری، سیاسuت گذاران را متوجuه *از اسuت عبuارuت uهuك نمuوده uاملتریuک اuصuالح دیuدگuاه

شوند. هاuی سیسuتم کuه uمuانعu تحuقuق نuوآوuری می ناuرسuایی

حuوزه * در دولت هدفمنuد اقuدامات دیگuر، به عبuارت اورuي Nuق فنuمنط uبه بuازاuر نارسuاuیی های ازu منطuق اصuالح

اصالح uنارسuایی های uسیستم گرايشu پیدuا کرده است.

تدوين سياستنظام ملی نوآوری و*فنNاوري

در چuارچوب نظuام ملی نuوآوری، ارائuه *سیاسuت های جدیuد بuرای رفuع نقuایص سیسuتم عمuدتاP بuر شبکه سuازی و بهبuود

ظرفیت جذب بنگاه ها تأکید می کنند.

الگuوی شبکه سuازی، تمرکuز خuود را بuر *متقابuuل روابuuط و تعامuuل افuuزایش نهادهuا و کنشuگران نظuام ملی نuوآوری قuرار می دهuد و بuر نقش تحقیقuات و میuuان مشuuترک همکاری هuuای سuuاير بuuا عمuuومی و دولuuتی نهادهuuای

.بنگاه های خصوصی تأکید می کند

)ادامه(

روابuط و اجuزاءنظuام ملي نuوآوري از دو عنصuر اصuلي شuامل *

تشكيل شده استميان آنها

و Organizationsها سازمان* به عنuوان Institutionsهuا عرف

اجزاء

: سuاختارهاي رسuمي بuا هuدفي مشuخص هسuتند كuه ها سازمان*كنشuگران يuا بuازيگران نظuام ملي نuوآوري مي باشuند )بنگاه هuاي مراكuuز و آزمايشuuگاهها دانشuuگاه ها، خuuدماتي، و توليuuدي تحقيقuاتي، مراكuز رشuد و پاركهuاي علم و فنNuاوري، سuازمانهاي سuرمايه گذار، سuازمانهاي دولuتي مرتبuط بuا سياسuتهاي نuوآوري

و رقابتي(.

رويه هuا، هuا عرف* هنجارهuا، مشuترك، عuادات از مجمuوعه اي :قuوانين و مقuررات و قواعuدي اسuت كuه روابuط و تعuامالت بين افuراد، گروه هuا و سuازمان ها را تنظيم مي كنuد و در واقuع همuان مuالكيت )قuوانين نuوآوري هسuتند ملي نظuام در بuازي قواعuد فكuري و هنجار هuاي مuؤثر بuر روابuط بين بنگاههuا، دانشuگاهها و

مراكز پژوهشي و فنNاوري(.

عناصر سازنده نظام ملي نوآوري

کارکردها و فعالیت های نظام ملی *نوآوری

(OECD)دیدگاه ، هماهنگی، نظارت و ارزیابیگذاري سياست*

تسهيل، هدايت و تأمين مالي فعاليتهاي* تحقیق و توسعه

تحقیق و توسعهانجام فعاليت هاي *

توسعه و ارتقاء منابع انساني*

ارتقاء كارآفريني تكنولوژي *

اشاعه و انتقال تكنولوژي *

توليد كاالها و ارائه خدمات*

مدل مفهومی نظام ملی نوآوری*

تقاضا مصرف کنندگان )مشتریان نهایی(

بخش توليد و خدمات )مشتریان میانی(

شرایط چارچوبی کالنمحیط مالی، مالیات و

مشوق ها، تمایل عمومی به نوآوری و کارآفرینی

سیستم سیاستی

حکومت

راهبری و مدیریت

سیستم آموزش و تحقیقات

آموزش حرفه ای

آموزش عالی و تحقیقات

سیستم توليدي و خدماتي

شرکت های بزرگ

SME های بالغ

شرکت های جدید

تکنولوژی محور

سازمان های واسطه ایمؤسسات تحقیقاتی،

پارکهای علم و مراکز فنNاوري،

رشد فنNاوري سیاست هاRTDی

تحقیقات بخش دولتی

زیرساخت هاسیستم بانکی و سرمایه گذاری

خطرپذیر

IPR و سیستم های

اطالعاتی

حمایت از نوآوری و کسب و کار

استانداردها

اهداف سیاستگذاری در چارچوب* نظام ملی نوآوری

کسuب اطمینuان از وجuود یuا ایجuاد اجuزا و *نهادهuای الزم و کانال هuای مناسuب بuرای شuکل گیری جریuان دانش و فنNuاوري میuان

آنها.

کمuک بuه ارتقuاء سuطح عملکuرد این اجuزا *ایجuاد و آنهuا میuان ارتباطuات تقuویت و و اجuزا این تمuامی میuان هم افuزایی کالن سیاسuت های راسuتای در نهادهuا

توسعه کشور.

سیاست گذاری نوآوری*

دیدگاه خطی به نوآورینسل اول سیاست گذاری نوآوری:*

دیuدگاه سیسuتمی )نظuام ملی نسFل دوم سیاسFت گذاری نFوآوری:*نوآوری(

دیuدگاه گسuترده و کل نگuر بuه نسFل سFوم سیاسFت گذاری نFوآوری:*نuوآوری کuه عالوه بuر موضuوعات علمی و تکنولوژیuک ابعuاد دیگuر تأثیرگuذار و یuا تأثیرپuذیر )اقتصuاد، محیuط زیسuت و ...(

بر نوآوری مورد توجه قرار می گیرند.

نسل سوم سیاست گذاری نوآوری*

نسFل سFوم سیاسFت گذاری نFوآوری بFر این موضFوع تأکیFد دارد کFه *نFوآوری در ابعFادی گسFترده در اقتصFاد و اجتمFاع تFأثیر می گFذارد و تFأثیر می پFذیرد و الزم اسFت به آن به صFورت گسFترده و در تعامFل بFا این ابعFاد توجFه شFود. نقش دولت عبFارت از بسترسFازي مناسFب و رفFع موانFع تحقFق نFوآوری در كشFور اسFت و مFدیریت نظFام ملی نFوآوری به عنFوان تسFهیل کننده و ایجFاد همFاهنگي و یکپFارچگی میFان

این ابعاد، از اهميت ويژه اي برخوردار است.

نگاشت نهادی در نظام ملی نوآوری*

بايuد دقت شuود كuه تمuامي اجuزاي الزم موجuود بuوده و ها در تuدوين سياسuترuوابuط و تعuاuمالت مuناسuبي ميuانu آنهuاu برقuراuر باشuد. بuرايu اينu منظuور بuه

:چارچوب خاصي نياز است كه

Pهاي الزم را فهرست كرده؛ كاركردها و فعاليت:اوال

Pاuازمان:ثانيuاركردي مشخص شده سuوزه كuر حuال در هuاي فعu؛ها و نهاده

Pارتباطات ميان آنها ترسيم گردد.:ثالثا

نگاشuت نهuادي ناميuده ،اين چuارچوب خuاص در ادبيuات نظuام ملي نuوآوري از بuاuزيگران فعuال يuك نقش هر، بuا uاسuتفاuده اuز اين چuارچوب تuحليلي.شuود مي

اجuرuاييدرu نuظuام ملuي نuوuآوريu)همچuون مراکuز ، هuا،u uدانشuگاهدسuتگاuه uهاي اقتuصuادي توuليuدي و بنگuاه هuاي و uفuنNuاوري،u سuازمuانهuاي سuرمايه uگذuار تحuقيuقuاتي

كuهu uبuا برuرسuيu و تحuلuيuل آن شuود،u مuشuخص ميuدر فراuينuدu نuوآورuي F uوu خuدuماتي( رuا شناسuايي نمuود آنuهuاتuوان نuقuائصu موuجuودu دuر اuجuزuاء نuظuام uو روuابuط ميuان u مuي

الزم راu uانجام داد. و اuقداماتu uريزيu برنuاuمهآنuهاو uدرu جهت uاuصالح

پuروژه به بuا دليuل اهميت موضuوع، در حuوزة معuاونت فنNuاوري ارتبuاط در اي uيت كالنuمدير uري وuوري راهبuنظام ملي نوآ.uم شده استuانجا

هدایت و سازماندهی نوآوری و *شکوفایی

شکوفایی بFه معFنی به بارنشسFتن تالشFهای گذشFته اسFت و بFه همFه سFازمان هایی *که تالشی انجام داده اند مربوط می شود.

نFوآوريبراي به ثمFر رسFيدن سFريع تر و بهFتر فعاليت هFاي در دسFت اقFدام نFيز *الزم است.

و * برنامه هFا مقFررات، سياسFتها، سFاختارها، نفي به معFني c الزامFا نوآوري عملكردهاي گذشته نيست.

بايFد بFا تحليFل عالمانFه و منصFفانه از آنچFه وجFود دارد و انجFام شFده اسFت، در *جهت بهبFود و تكميFل آنهFا )و درصFورت لFزوم حFذف مFواردي كFه مFانع شFكوفايي مي شFوند(، تالش شFود كFه آنچFه انجFام شFده بFه بFار بنشFیند و از آنهFا بFا بهFره وری

. بیشتر، بهره برداری شود