فصل نهم مباني رفتار گروهي

40
ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ﻣﺒﺎﻧﻲ رﻓﺘﺎر ﮔﺮوﻫﻲ دﻳﻮاﻧﮕﻲ در ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد ﻳﻚ اﺳﺘﺜﻨﺎء اﺳﺖ وﻟﻲ در ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ. )) ﻓﺮدرﻳﺶ ﻧﻴﭽﻪ(( اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﻲ: 1 - ﮔﺮوه و ﺗﻔﺎوت ﻣﻴﺎن اﻧﻮاع ﮔﺮوﻫﻬﺎ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﺪ. 2 - ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎ را ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﻴﺪ. 3 - ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﭼﻄﻮر ﻧﻘﺸﻬﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. 4 - ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺟﺮا ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ و ﺗﻤﺜﺎﻟﻬﺎ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ. 5 - ﻧﺸﺎن دﻫﻴﺪ ﭼﻄﻮر اﻧﺪازه ﮔﺮوه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد آن ﺗﺎﺛﻴﺮ دارد. 6 - ﻣﺰاﻳﺎ و زﻳﺎﻧﻬﺎي اﻧﺴﺠﺎم ﮔﺮوﻫﻲ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ. 7 - ﻗﻮﺗﻬﺎ و ﺿﻌﻔﻬﺎي ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي ﮔﺮوﻫﻲ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ. 8 - ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ ، ﻃ ﻮﻓﺎن ﻣﻐﺰي و ﺟﻠﺴﺎت ﮔﺮوﻫﻲ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ را ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﺪ. 9 - ﺷﻮاﻫﺪ ﺑﺮاي ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﮔﺮوﻫﻬﺎ و دواﻳﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮات ﺗﻔﺎوت در ﮔﺮوﻫﻬﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻴﺪ.

Transcript of فصل نهم مباني رفتار گروهي

Page 1: فصل نهم مباني رفتار گروهي

فصل نهم

مباني رفتار گروهي

.ديوانگي در ميان افراد يك استثناء است ولي در گروهها يك قانون است

))فردريش نيچه((

:اهداف آموزشي

.گروه و تفاوت ميان انواع گروهها را تعريف كنيد -1

.پنج مرحله توسعه گروهها را تشخيص دهيد -2

.موقعيتهاي مختلف تغيير مي كنندنشان دهيد چطور نقشهاي مورد نياز در -3

.نشان دهيد چگونه اجرا هنجارها و تمثالها بر رفتار يك فرد موثر است -4

.نشان دهيد چطور اندازه گروه بر عملكرد آن تاثير دارد -5

.مزايا و زيانهاي انسجام گروهي را مقايسه كنيد -6

.قوتها و ضعفهاي تصميم گيري گروهي را مقايسه كنيد -7

.وفان مغزي و جلسات گروهي الكترونيك را مقايسه كنيدتاثير تعامل ، ط -8

.شواهد براي تفاوتهاي فرهنگي در گروهها و دواير اجتماعي را همانند تاثيرات تفاوت در گروهها ارزيابي كنيد -9

Page 2: فصل نهم مباني رفتار گروهي

يك ايده كثيف براي ايده ها؟: توفان مغزي

به منظور نوشتن ايده ها بر روي كاغذ و يا يك نفر را . يك گروه كوچك از افراد را جمع كنيد. شما روش را مي شناسيد

.نام دارد و اين براي زمان طوالني در جريان است اين توفان مغزي. تايپ بر روي لپ تاپ تعيين كنيد

جو پوليدورو ، يك مدير كه در بانكهاي . مي شود برخي از اين جلسات در جو ترس از گفتن چيزهاي احمقانه برگزار

ما آنچنان شرمنده نشسته ايم كه انگار در يك جمع برهنه تازه : (( مختلف كار نموده است ، از جلسات توفان مغزي مي گويد

.))وارد هستيم

قي هستند و گفته مي شود تعدادي احساس مي كنند كه در اتا.برخي ديگر با طبيعت برنامه ريزي شده اين جلسات بحث دارند

.GEكيت لي ، يك مدير اسبق در .)) من متغيرتر از اينها هستم.)) .((حاال خالق باش: ((

ديگران معتقدند كه كل ايده توفان مغزي به صورت مهلكي معيوب است ، چرا كه اغلب جلسات به ندرت ايده اي خالق را به

ارتا مكگوير ، مدير ارشد يك بانك ، بحث مي كند كه اغلب پيشنهادات منتج از م. مانند آنچه مورد انتظار است توليد مي كنند

.))شما با يك راه حل مزخرفتر از آنچه كه قبل از انجام جلسه داشته ايد، روبرو هستيد. (( جلسات توفان مغزي روشن است

چرا كه برگزار مي شوند تا .ين ايده نيستتعدادي از جدلها بر اين تاكيد دارند كه هدف واقعي جلسات توفان مغزي توليد بهتر

اين چيزها طراحي : ((كريستوفر هالند ، تحليلگر سياسي دولت استراليا ، مي گويد . تصميمات از قبل تعيين شده، گرفته شوند

.))مي شوند تا به افراد اين نظر القا شود كه وارد جريان تصميمات شده اند در حالي كه تصميمات ازقبل گرفته شده اند

اگر گروهها را به حال خود رها كنيد (( .يك محقق بيان مي كند كه مشكالت توفان مغزي ، مشكالت گروهي را نشان مي دهد

.)).، آنها دست به كارهاي رقت آميزي مي زنند

اه خود و يگگروهها جا. ازآنچه كه خوانديد ، شما ممكن است فكر كنيد گروهها نا اميد كننده هستند ، اما اين يك اصل نيست

.نقصانهاي خود را دارند

Page 3: فصل نهم مباني رفتار گروهي

داف اين فصل و فصل بعد معرفي مفاهيم اصلي گروه به شماست ، و شما را بوسيله يك شالوده معين با چگونگي كار اه

بياييد با تعريف گروه و توضيح اينكه چرا افراد جذب گروهها مي شوند . گروهها و نحوه ايجاد تيمهاي موثر آشنا مي كند

. شروع كنيم

Page 4: فصل نهم مباني رفتار گروهي

بندي گروههاتعريف و طبقه

به عنوان دو يا چند نفر كه با يكديگر در تعامل اند و به هم وابسته اند و در جهت رسيدن به اهداف خاص گرد هم گروه

به وسيله ساختار سازماني گروههاي رسمي. گروه هم مي تواند رسمي باشد و هم غير رسمي. مي آيند تعريف مي شود

در گروههاي رسمي ، رفتارهايي كه اعضاي تيم بايد به آن .تعريف مي شوند و كارهاي مشخصي براي آنها تعيين مي شود

شش نفري كه خدمه پرواز يك خط هوايي را شكل مي دهند .دست زنند مشروط است و به سوي اهداف سازماني مي باشد

پيمانهايي هستند كه نه ساختار رسمي دارند و نه به صورت گروههاي غيررسميدر مقابل ، . مثالي از گروه هاي رسمي اند

اين گروهها تشكيالت طبيعي در محيط كاري هستند كه در پاسخ به نياز روابط اجتماعي ظاهر.سازماني تعيين مي شوند

ر يا قهوه مي خوردند يك نمونه از اين گروهها سه كارمند كه از سه واحد جداگانه به صورت مداوم با يكديگر نها. مي شوند

.اين نوع از تعامالت ميان افراد كه غير رسمي اطالق مي شود ، بر روي رفتار و عملكرد آنها تاثير عميقي دارد.هستند

گروههاي حاكم و تخصصي.طبقه بنديهاي بيشتري را مي توان از گروه به صورت حاكم، تخصصي ، ذينفع و دوستي بيان كرد

.به صورت رسمي از سوي سازمان ديكته مي شوند در حاليكه گروههاي ذينفع و دوستي پيمانهاي غير رسمي هستند

اين گروه از افرادي تشكيل شده است كه مستقيما به مدير. بوسيله نمودار سازمان تعيين مي شود گروه حاكميك

بازرسش يك گروه حاكم را 5نند يك رييس مميزي پستي و معلمش هما 18مدير يك مدرسه ابتدايي و .گزارش مي دهند

.تشكيل مي دهند

اگرچه مرزهاي . ،كه آنها هم توسط سازمان معين مي شوند،براي تكميل كار خاصي دورهم جمع مي شوندگروههاي تخصصي

مونه ، اگر دانشجويي براي ن. هر عضو ميتواند دستور بدهد. وظيفه اي گروه به ساختار فوري عاليرتبه آن محدود نمي شود

مرتكب جرم در محوطه دانشگاه شود ، دخالت در اين امر ممكن است كه نياز به ارتباط و همكاري ميان روساي بخشهاي

اين تركيب يك گروه تخصصي را .مختلف دانشگاه باشد، نماينده دانشجويان ، مدير آموزش ، رييس حراست و مشاور دانشجو

يادآوري است كه همه گروههاي حاكم به صورت گروههاي تخصصي عمل ميكنند،ولي از آنجا الزم به . به وجود مي آورند

.كه اين گروهها نميتوانند در سراسر سازمان اعمال نفوذ كنند ، بنابراين عكس قضيه صادق نيست

Page 5: فصل نهم مباني رفتار گروهي

خاص باشدكه يا نمي پيونند، امكان دارد مقصودشان تامين هدفهاي كساني كه به گروههاي حاكم يا تخصصي مي پيونند

كاركناني كه براي تغيير برنامه تعطيالت ، يا براي حمايت از همكاران اخراجي . است گروه ذينفعاين يك .مدنظرشان است

.خود ، و يا بهبود وضعيت كاري خود بر مبناي نفعشان گروه تشكيل مي دهند

. گوييم مي گروههاي دوستيبه اين تركيب .شوند زيرا كه افراد آن داراي يك يا چند خصوصيت مشتركند گروهها تشكيل مي

توانند بر اساس همسني و ميراث مشترك اخالقي ، پيوندهاي اجتماعي ، كه اغلب خارج ار محيط كار توسعه مي يابند مي

.حمايت از يك تيم فوتبال، عالقه به يك گروه مشترك موسيقي و يا داشتن ديدگاههاي مشترك سياسي شكل يابند

زيرا كه بسياري از افراد به چندين گروه تعلق .در اين مورد كه چرا افراد به گروهها مي پيوندند وجود ندارد هيچ دليل معيني

مهمترين دليلهايي كه افراد به 9-1جدول .بديهي است كه گروههاي مختلف منافع متفاوتي به اعضاي خود مي رسانند.دارند

.كند گروهها مي پيوندند را بيان مي

گروهمراحل تكامل

ما اين سلسله مراتب را مدل پنج مرحله اي . گروهها معموال يك سلسله مراتب استاندارد را براي تكاملشان مي گذرانند

هرچندكه تحقيق نشان ميدهد همه گروهها از اين مدل پيروي نمي كنند ، اين يك تركيب مفيد براي . توسعه گروهها ميناميم

.اي گروههاي موقت را شرح مي دهيمپنج مرحله عمومي مدل و يك مدل بر در اين بخش ، ما. فهم توسعه گروههاست

چرا افراد به گروهها مي پيوندند؟ -9-1جدول

مي شوند در با پيوستن به گروه ، افراد مي توانند ناامني تنهابودن را كم كنند ، احساس قوت كنند، شك دروني كمتر داشته باشند ، و وقتي عضو گروه -امنيت

.تهديدات مقاومترباشندبرابر

.عضويت در گروه باعث مهم ديده شدن اعضا و ايجاد شناخت و جايگاه براي فرد مي شود-پايگاه

نه تنها احساس داشتن جايگاه فرد در بيرون گروه منتقل مي شود ، بلكه موجب مي .گروه مي تواند براي فرد احساس ارزش داشتن بياورد - احساس احترام

.درون گروه داراي اعتبار مي شودشود تا افراد در

از نظر بسياري از افراد اين روابط به صورت منابع . افراد از تعامالت مداوم درون گروهي لذت ميبرند. گروهها نيازهاي اجتماعي را تامين مي كنند - وابستگي

.اصلي تامين كننده نيازهاي اجتماعي در مي آيد

.قدرت با جماعت است. طريق گروه امكان پذير استآنچه به تنهايي ميسر نيست ، از -قدرت

به منظور تكميل يك كار مجموعه اي از . در بسياري از اوقات مدت زمان زيادي طول ميكشد تا يك نفر بتواند كار خاصي را انجام دهد - تامين هدف

. كند در اين موارد، مديريت به گروههاي رسمي تكيه مي. استعدادها ، دانش و يا قدرت الزم است

Page 6: فصل نهم مباني رفتار گروهي

دل پنج مرحله ايم

نشان داده شده ، مدل پنج مرحله اي توسعه گروهها در پنج مرحله حركت گروهها را توصيف مي 9-2همانطور كه در نمودار

.شكل گيري ، درگيري،انسجام ، تكامل و از هم پاشيدن: كند

اعضا مدام در . ، با مقدار بسياري عدم اطمينان در مورد هدف ، ساختار و رهبري همراه است شكل گيرينخستين مرحله ،

اين مرحله هنگامي كامل مي شود كه اعضا خود را عضوي يا . حال امتحان اين موردند كه كدام نوع رفتار قابل قبول است

.جزيي از گروه بپندارند

د موجوديت گروه را مي پذيرند ،اما در برابر محدوديتهايي كه گروه بر افرا. يك تعارض درون گروهي استدرگيري مرحله

هنگامي اين مرحله . بعالوه، در خصوص رهبري گروه تعارض وجود دارد. افراد تحميل مي كند مقاومت مي كنند

.شود كه در درون گروه سلسله مراتب رهبري آن نسبتا مشخص شده باشد كامل مي

در حال حاضر يك . سوم بين اعضاي گروه روابط نزديكي به وجود مي آيد و گروه از خود انسجام نشان مي دهددر مرحله

هنگامي تكميل مي شود كه ساختار گروه مستحكم شود و گروه انسجام مرحله. حس هويت و وفاداري گروهي وجود دارد

ساختار در اين .مي باشد تكاملمرحله چهارم . مي كندنوع صحيح رفتاري كه هر يك از افراد بايد داشته باشند را مشخص

انرژي گروه به جاي اينكه صرف شناخت يكديگر شود در راه انجام كارها . مرحله ساختار عملياتي و پذيرفته شده است

.مصرف مي شود

Page 7: فصل نهم مباني رفتار گروهي

، گروههاي كاري و هرچند ، براي كميته ها ، تيمها . براي كارهاي گروهي هميشگي ، تكامل آخرين مرحله توسعه گروه است

در اين مرحله ، گروه . وجود دارد از هم پاشيدنگروههاي مشابه موقت كه كارهاي محدودي براي انجام وجود دارد ، مرحله

به جاي آن ، . كارهاي مهم و مشخص ديگر در اولويتهاي گروه وجود ندارد. شود براي اعالم پايان موجوديت خود آماده مي

تعدادي شادمان از . در اين مرحله واكنش اعضاي گروه متفاوت است.فتن فعاليتها راهبري ميگرددتوجهات به سمت خاتمه يا

.تكميل كارها هستند و ديگران ناراحت از از دست رفتن وفاداريها و دوستيهاي به دست آمده در طول زندگي گروهي

. مي كند موثريول چهار مرحله اول پيشرفت برخي از محققان مدل پنج مرحله اي چنين استدالل مي كنند كه يك گروه در ط

. مي تواند درست باشد ، آنچه كه گروه را اثربخش مي كند پيچيده تر از آن است كه اين مدل آن را بشناسد اگر چه اين نظر

آن بنابراين ، ميتوان مواردي را يافت كه در . تحت برخي شرايط ، درجه بااليي از تضاد موجب عملكرد خوب گروه مي شود

به طور مشابه ، گروه هميشه به صورتي روشن از مرحله اي به . عملكرد گروه در مرحله دوم بهتر از مرحله سه يا چهار باشد

گاهي . مثال امكان دارد كه گروههايي مراحل درگيري و تكامل را به صورت همزمان طي مي كند.مرحله ديگر نمي رود

ت اين پنج قن قويترين طرفداران اين مدل هم ادعا ندارند كه همه گروهها به دبنابراي. گروهها به مراحل پيشين برميگردند

. مرحله را طي مي كنند يا چهارمين مرحله هميشه برتر است

براي . مشكل ديگر با اين مدل پنج مرحله اي ، در خصوص فهم رفتار مربوط به كار ، ناديده گرفتن محتواي سازمان است

دقيقه سه 10ي خدمه پرواز در يك شركت هواپيمايي انجام شد، مشاهده گرديد كه در ظرف مثال ، در تحقيقي كه بر رو

عاملي كه باعث شد اين .كارمند ناآشنا كه مامور شدند در يك پرواز با هم باشند يك گروه با عملكرد عالي را تشكيل دادند

اين محتوا . مت پرواز را به عهده داردگروه به سرعت منسجم شود ، چيزي نبود جز محتواي قوي سازماني كه كار خد

گروه نبايد برنامه اي تدوين كند ، نقش . قوانين ، تعاريف وظايف ، اطالعات و منابعي كه سازمان براي كار نياز دارد مي باشند

اي را مرحله 5معين كند ، منابع را معين و تخصيص دهد ، تعارضات را حل كند ، و روندهايي تعيين كند تا مسير مدل

.پيش بيني كند

Page 8: فصل نهم مباني رفتار گروهي

زمان فعاليت محدودك مدل براي گروههاي موقت با ي

مطالعات نشان مي دهد كه .مدل پنج مرحله اي معمول را طي كنند زمان فعاليت محدود،رسد گروههايي موقت با ه نظر نميب

نخستين )2. ها مسير گروه تعيين مي شوددر جلسه نخستين آن) 1: متوالي مربوط به خود را دارند) ركودهاي(آنها فعاليتهاي

در پايان مرحله اول تحرك به وجود مي آيد درست در هنگامي كه گروه بيش از ) 3. مرحله فعاليت گروه بدون حركت است

پس از تحول يك بار ديگر دوره )5. تحول تغييرات اساسي را نشان ميدهد) 4. نيمي از زمان مربوطه را گذرانيده است

مبتني بر مدل اين مدل ، كه. مي گيرند در آخرين گردهمايي گروهي كارها سرعت سرسام آوري) 6. از مي شودبيحركتي آغ

.نمايش داده شده است 9-3نام دارد در نمودار تعادل

يك چارچوب براي مفروضات و الگوهاي رفتاري بواسطه ديدگاهي كه گروه در . كند اولين جلسه مسير گروه را تنظيم مي

اين الگوي دائمي در نخستين ثانيه هاي ايجاد گروه ظاهر. جلسه بر اساس پروژه اش تمركز مي كند تعيين مي شوداولين

هنگامي كه مسير گروه به صورت سنگ نوشته درآمد به ندرت اتفاق مي افتد كه در نيمه نخست عمر گروه دوباره . مي شود

حتي اگر .گروه هنوز روي يكسري از كارهاي ثابت درجا مي زند كه – اين دوره بيحركتي مي باشد. مورد بررسي قرار گيرد

مسيرهايي جديد مشخص گردد و الگوها و مفروضات تازه هاي ارايه شود ، گروه در وضعي نيست كه بتواند آنها را بپذيرد يا

.درباره آن اقدام موثري به عمل آورد

Page 9: فصل نهم مباني رفتار گروهي

براي همه مشابه زمانيدر تحول گروههاكه ه استاين بود هبه دست آمد گروهي يكي از جالبترين يافته هايي كه در مطالعات

با توجه به اين نكته كه تعدادي از -دقيقا ميان اولين جلسه و زمان رسمي پايان كار –د دهمي رخ شان كاري در تقويم

. ماه را صرف مي كننددر حاليكه تعدادي ديگر شش ،دنصرف مي كن ان وقتپروژه ش گروهها كمتر از يك ساعت بر روي

مقصود از نيمه نخست . چنين به نظر مي رسد كه همه گروهها درهمه مكانهادر نيمه عمر خود نقطه بحران را تجربه مي كنند

اين است كه به ناگاه ، پس از گذرانيدن نيمي از زمان مرحله اول ، زنگ ساعت شماطه اي به صدا در مي آيد و گروه ناگهان

ويژگيهاي از دهد و پايان مي اين تحول فاز يك را. زمان بسيار محدود است و بايد كاري را انجام دادمتوجه مي شود كه

تحول . است دادن نوعي انفجار يا ايجاد تغييرات اساسي ، كنار گذاردن الگوهاي قديمي و پذيرفتن ديدگاههاي جديد خآن ر

در اين مرحله گروه. يك دوره ركود يا تعادلي جديد استمرحله دو . باعث تنظيم مسير جديدي براي فاز دو مي شود

.برنامه هايي را كه در دوره انتقال ارائه شد به اجرا در مي آورد

به طور خالصه ، مدل مبتني بر تعادل زماني .آخرين گردهمايي گروه با يك حالت انفجار نهايي است و كارها بايد پايان يابد

دوره زماني نسبتا طوالني را بيحركت و بدون فعاليت مي گذراند و زماني دست به اقدامات بيانگر اين است كه گروه ، چند

زنند كه اعضاي گروه متوجه ضرب االجلها بشوند ، به خاطر بسپاريد كه اين مدل براي همه گروهها كاربردي سريع مي

.كنند محدود است فعاليت مي اين مدل اساسا به گروههايي با وظايف موقتي كه تحت شرايط محدود زماني. نيست

نقشها ، هنجارها ، جايگاهها ، اندازه و انسجام: خصوصيات گروه

امر گروههاي كاري خصوصياتي دارند كه رفتار اعضا را شكل مي دهد و اين. گروه كاري يك جمعيت سازمان نيافته نيست

برخي . نند عملكردشان توضيح داد و پيش بيني كردد تا قسمت زيادي از رفتار فرد را در داخل گروهها مانساز را ممكن مي

.نقشها ، هنجارها ، جايگاهها ، اندازه گروه و درجه انسجام گروه: از اين خصوصيات عبارتند از

نقشها: خصوصيت اول گروه

بااستفاده از اين .)) همه دنيا يك صحنه است و همه مردان و زنان چيزي جز بازيگران اين صحنه نيستند: ((به گفته شكسپير

با ذكر اين مفهوم ، مقصود ما اين است كه به .استعاره، همه اعضاي گروه بازيگران صحنه هستند و هركدام نقشي ايفا مي كنند

كسي كه در يك واحد اجتماعي پست خاصي دارد ، يك مجموعه از الگوهاي رفتاري مشخص و مورد انتظار نسبت

Page 10: فصل نهم مباني رفتار گروهي

در صورتي به طور چشمگيري ساده مي شود كه هركدام از ما يك نقش را انتخاب كنيم و به شناخت رفتار نقش. مي دهند

متاسفانه، ما نيازمنديم كه يك تعداد نقش متفاوت را ايفا كنيم ، هم به هنگام كار و هم . صورت منظم و دائمي آن را ايفا كنيم

شناخت رفتار، فهميدن نقشي است كه در حال حاضر همانطور كه خواهيم ديد ، يكي از وظايف در راه. خارج از سازمان

.اجرا مي شود

او داراي يكسري از . براي مثال،آقاي بيل پترسون مدير يك كارخانه سازنده تجهيزات الكترونيك در شهر فونيكس است

ترونيك و سخنگوي مثل كارمند كارخانه ، عضو مديران مياني ، مهندس الك -نقشهاست كه در حال كار بايد آنها را ايفا كند

همسر، پدر ، كاتوليك ، عضو باشگاه روتاري، : خارج از كار، او خود را در نقشهاي بيشتري مي يابد . سازمان در جامعه

.بازيكن تنيس، عضو يكي از كلوبهاي شهر، و مدير جمعيت مالكان

اينكه چگونه عقايد مذهبي اش در نحوه براي مثال ،. برخي از اين نقشها سازگار است و تعدادي نيز تعارض ايجاد مي كند

تصميم مديريتي اش براي اخراج كاركنان ، حساب سازي و دادن اطالعات صحيح به دولت اثر مي گذارد؟ پيشنهاد جديد

آيا تقاضاهاي . ترفيع او را ملزم مي كند تا تغيير محل زندگي دهد،در حاليكه خانواده اش دوست دارند در فونيكس بمانند

ي اش مي تواند با نقشهاي همسرانه و پدرانه اش وفق يابد؟نقش شغل

ش ايفا كنيم ، و رفتارمان متناسب با نقشي كه ايفا قهمانند بيل پترسون، ما هم نيازمنديم كه تعدادي ن. مسئله بايد روشن باشد

هنگامي است كه بعد از رفتار بيل هنگامي كه يك شنبه ها صبح در كليسا حاضر مي شود متفاوت از. مي كنيم متفاوت است

.پس گروههاي مختلف نقشهاي مورد نياز مختلف بر افرادش تحميل مي كند. آن در دوره آموزش گلف حاضر مي شود

افراد توانايي . نگرشهاي معين و رفتارهاي واقعي همراه با يك نقش هستند و هويت نقش را به وجود مي آورند -هويت نقش

نيازمند تغييرات هستند به سرعت نقشها را تغيير ، ك وضعيت و نيازهاي مختص به آن دارند هنگامي كه تشخيص دهند ي

براي نمونه، هنگامي كه اتحاديه استوارت به جايگاه سرپرستي ارتقا پيدا كرد ، مشاهده شد كه ظرف چند ماه از . دهند

ن ارتقا به علت مشكالت اقتصادي شركت لغو وقتي اي. ارتقاشان، نگرش آنها از طرفدار اتحاديه به طرفدار مديران تغيير كرد

.گرديد ، مشاهده شد كه سرپرستان تنزيل مقام يافته دوباره به نگرشهاي طرفدار اتحاديه بازگشتند

Page 11: فصل نهم مباني رفتار گروهي

ديدگاه ما نسبت به اينكه چطور قرار است نسبت به موقعيت در آن قرارگرفته شده عمل كنيم يك پنداشت -پنداشت از نقش

ما . تفسير اينكه چه نوع رفتاري را قرار است داشته باشيم ، ما به نوع خاصي از رفتار دست مي زنيمبر اساس . از نقش است

براي مثال، ما . دوستان، كتابها ، تلويزيون -اين پنداشت را از كجا كسب مي كنيم؟ ما آنها را از محركهاي اطرافمان مي گيريم

البته، دليل اوليه برنامه هاي كارآموزي كه در خيلي .ستاران شكل دهيمممكن است حالتي از كار دكترها را با ديدن سريال پر

از شغلها و حرفه ها وجود دارد اين است كه آماتورها اجازه مي يابند تا متخصص را ببينند و در نتيجه مي توانند بياموزند كه

.مانند آنها عمل كنند

ران باور دارند كه شما بايد در يك موقعيت خاص عمل انتظارات نقش به عنوان شيوه اي است كه ديگ -انتظارات نقش

براي مثال، . تا حد زيادي ، نقش تعيين كننده نوع رفتاري است كه فرد بايد در يك وضع يا موقعيت خاص داشته باشد.نماييد

ك فرد از يك قاضي فدرال انتظار مي رود كه نزاكت و وقار داشته باشد در حاليكه يك مربي فوتبال بايد به صورت ي

.پرخاشگرو پرتحرك بوده و هميشه در حال تشويق بازيكنان باشد

ار ظبه موضوع انت -توافق نانوشته اي كه ميان كارمند و كارفرما وجود دارد –در محل كار بايد از ديدگاه قراردادهاي رواني

مديران چه چيزي را -اي را تنظيم مي كننداين قراردادهاي رواني انتظارات دوطرفه .از نقشي كه افراد بايد ايفا كنند نگاه كرد

براي . در واقع اين قرارداد انتظارات رفتاري كه نقشها از هم دارند را تعريف مي كند .از كاركنان و معاونانشان انتظار دارند

آنها فراهم كند ، از مدير انتظار مي رود كه با كاركنان عادالنه رفتار كند ، شرايط مناسب كاري براي ،مديريت در حيطهنمونه

در رابطه با كارهاي معقول روزانه با آنان ارتباط برقرار كند و بازخور اينكه كه كاركنان چگونه كار كرده اند را به آنها ارائه

.از كاركنان انتظار مي رود با اجراي رفتارهاي خوب ، دنبال كردن رويه ها و نمايش وفاداري به سازمان پاسخ دهند.كند

رات نقشهايي كه در قراردادهاي رواني موجود است رعايت نشود چه اتفاقي مي افتد؟ اگر مدير بخشهاي مربوط به اگر انتظا

هنگامي كه كاركنان در . خود را رها كند ، ما ميتوانيم عكس العمل منفي بر عملكرد و رضايت كاركنان را انتظار داشته باشيم

.تيجه يا اجراي مقررات انضباطي است و يا اخراج آنهارسيدن به انتظارات كوتاهي كنند ، معموال ن

Page 12: فصل نهم مباني رفتار گروهي

اين وضع زماني به . هنگامي كه فرد با انتظارات نقش متضادي روبرو مي شود ، نتيجه اش تعارض نقش است -عارض نقشت

. وجود مي آيد كه فرد متوجه مي شود كه مطلوبيت نيازهاي يك نقش ، مطلوبيت نقش ديگر را مشكل مي سازد

.رين حالت، دو يا چند انتظارات نقش با يكديگر به صورت متناقضي روبرو مي شونددرشديدت

براي مثال بيل تالش .در بحث قبلي ما در خصوص نقشهاي زياد بيل پترسون به موارد زيادي از تعارض نقش برمي خوريم

. از او به عنوان مدير هست مطابقت بدهدمي كند تا انتظاراتي كه از او به عنوان همسر و پدر وجود دارد را با انتظاراتي كه

در حاليكه .شهر فونيكس بماند ، درهمانطور كه به ياد داريد همسر و فرزندان او انتظار داشتند كه او دربرابر پيشنهاد شركت

به هرچند پذيرش پست جديد . كارمندانش از او انتظار دارند كه در برابر نيازهاي آنان و شركت واكنش مساعد نشان دهند

وضع مالي و عالقه هاي شغلي بيل بستگي دارد ولي تعارض نقش در اين است كه او بايد ميان انتظارات خانواده و انتظارات

.شغلي يكي را انتخاب كند

در چند سال گذشته انجام شده است بوسيله كه يكي ازمشهورترين آزمايشات نقش - آزمايش زندان زيمباردو: يك آزمايش

آنها در زيرزمين دانشكده روانشناسي يك زندان ايجاد كردند و . فيليپ زيمباردو و دستيارانش از دانشگاه استنفورد بوده است

جري نفر از دانشجويان را كه از سالمت جسم برخوردار بودند، زياد احساساتي نبودند ، پرونده آنان نشان داد كه م 24

. دالر استخدام كردند 15مقررات و قوانين هستند و در آزمايشهاي شخصيتي در رده وسط قرار گرفته بودند، از قرار روزي

.و چند قانون اصلي نيز وضع گرديد گمارده شدند))زندانبان((و))زنداني((اين افراد به صورت تصادفي در پست هاي

پليس بدون اعالم قبلي به خانه .، زيمباردو از پليس محلي كمك گرفتبراي اينكه آزمايش شروعي واقعي داشته باشد

زندانيهاي آينده رفت و آنها را بازداشت نمود و دستشان را بست ، و در جلوي چشم دوستان و همسايگانشان در ماشين

از آنجا به زندان استنفورد .اثر انگشت گرفته شد آنها جايي كه حبس شدند و از ،پليس گذاشت و آنها را به قرارگاه پليس برد

.برده شدند

به عالوه اينكه زندانبانان اصال براي اين . در دو هفته نخست،بين كساني كه زندانبان و زنداني بودند هيچ تفاوتي مشاهده نشد

نيان توجه به آنها گفته شده بود كه تنها حافظ قانون و دستور باشند و به مزخرفات زندا. كار آموزش ويژه اي نديده بودند

براي مشابهت بيشتر با زندگي واقعي زندان ، زندانيان مي توانستند با دوستان و بستگان .خشونت فيزيكي ممنوع بود. نكنند

Page 13: فصل نهم مباني رفتار گروهي

ساعته كار مي كردند و زندانيان ساختگي نيز در ساعتهايي در 8و نگهبانان ساختگي به صورت شيفت . ديدار داشته باشند

ساعتهايي هم اجازه مي يافتند تا براي غذا، ورزش ، رفتن به دستشويي وآمارگيري بيرون سلولها نگه داشته مي شدند و

.بيايند

بعد از . زمان كمي وقت گرفت تا زندانيان جايگاه قدرتي نگهبانان قالبي را بپذيرند و يا نگهبانان هم نقشهاي خود را باور كنند

هر چه كه آنها . ب كردند ،زندانيان به طور فزاينده اي منفعل شدنداينكه در روز دوم نگهبانان يك آشوب را در زندان سركو

زندانيان كم كم باور كردند كه زنداني هستند و همانطور كه نگهبانان به آنها القا . دستور مي دادند زندانيان اطاعت مي كردند

براي نمونه ، يك نگهبان . ايفا مي كردند در بعضي مواقع نيز نگهبانان نقش بي رحمانه و ديكتاتوري. مي كنند عاجز و ناتوانند

من واقعا آنها . من آنها را مجبور مي كردم كه با دست برهنه توالتها را تميز كنند...من از خودم تعجب مي كردم :((مي گفت

ب را يك گله گوسفند فرض مي كردم و هميشه فكر مي كردم كه بايد مراقب آنها باشم كه تا مبادا دست به كارهاي عجي

من از ديدن زندانيها در تختهايشان و همچنين استشمام بوي بد تنشان كه فضاي زندان (( :يك نگهبان ديگر اضافه كرد.))بزنند

آنها اين را به . من مي ديدم كه آنها از دستوراتي كه به دوستانشان ميداديم اشكشان در ميامد. را پر كرده بود خسته شده بودم

ولي ما هميشه آنجا بوديم كه نشان . ين واقعي بود و آنها براي حفظ هويتشان تالش مي كردندا.عنوان آزمايش نمي ديدند

شگفت اينكه در تمام مدت آزمايش ، حتي بعد از روزهاي سواستفاده، هيچ يك از زندانيان نگفت كه.)) دهيم رييس كيست

.)) .اين يك آزمايش است. بس است و من هم دانش آموزي مثل شما هستم ((

كه آثار پس از شش روز . اين آزمايش در يك اجراي موفق ثابت كرد كه افراد چه سريع نقشهاي جديدشان را مي آموزند

به خاطر آوريد كه افراد منتخب .واكنشهاي آسيب شناسي در آنها بروز كرد، محققان مجبور شدند كه آزمايش را متوقف كنند

.نرمال بوده و داراي ثبات عاطفي بودند

شركت كنندگان در اين آزمايش ، همانند ما، مفاهيم كليشه اي نقشهاي نتيجه اي از اين آزمايش مي توانيم بگيريم؟ ما چه

و ) فرزند-والدين(زندان و زندانبان را از رسانه هاي گروهي و تجربيات شخصي شان در موضعهاي ضعف و قدرت در خانه

ن به آنها اجازه مي دهد تا به سرعت و آساني نقشهايي به دست آورند اي. و در ديگر موقعيتها آموختند) شاگرد- معلم(مدرسه

در اين مورد ، ما افرادي را ديديم بدون داشتن هيچ گرايش شخصيتي و يا آموزش . كه با فطرت دروني آنها متفاوت است

.دخاص توانستند نقشهايي خاص را عهده دار شوند و در اجراي آن نفشها شدت عمل بسياري داشته باشن

Page 14: فصل نهم مباني رفتار گروهي

هنجارها و جايگاهها: خصوصيات دوم و سوم گروهي

آيا تا به حال دقت كرده ايد گلف بازها در هنگامي كه همبازي آنها در حال بازيست صحبت نمي كنند و يا كاركنان در جمع

.از رييس خود انتقاد نمي كنند؟ چرا؟ جواب هنجارهاست

نداردهاي رفتاري قابل قبولي هستند كه اعضاي گروه آن را رعايتهمه گروهها هنجارهايي را به وجود آورده اند كه استا

از ديدگاه موقعيتي كه . هنجارها به اعضا مي گويند كه در شرايط مشخص بايد و يا نبايد چه كارهايي را انجام دهند. كنند مي

هنگامي كه . رد مي رودمي كنند كه در اوضاع و شرايط مشخص چه انتظاري از ف شخص در آن قرار دارد ، آنها مشخص

بوسيله گروه مورد موافقت و پذيرفته شد ، هنجارها به عنوان وسيله اي كه رفتار اعضاي گروه با كمترين كنترل خارجي تحت

.گروههاي مختلف ، ارتباطات و جوامع هنجارهاي مختلف دارند ولي همه شان آن را دارند. كنترل قرار مي دهد عمل مي كند

. است شيوه كاركردناحتماال معمولترين هنجار گروهي . مجازي همه رفتار گروه را پوشش مي دهد هنجارها به صورت

معموال گروههاي كاري اعضايشان را با نشانه هاي صريحي تفهيم مي كنند كه تا چطور كارهايشان را جدي انجام دهند ،

اين هنجارها نهايتا به صورت قدرتمندانه اي بر عملكرد . خروجيها چگونه بايد باشد ،چه ميزان تاخير مجاز است و مانند اينها

آنها اين توانايي را دارند كه عملكرد فرد را بر اساس توانايي و انگيزش شخصي وي پيش بيني -گذارد فردي كاركنان اثر مي

ل هنجارهاي انواع ديگر شام. اگرچه به صورت قابل بحثي مهمترين هنجار يعني شيوه كاركردن تنها نوع آن نيست. كنند

براي مثال ، با كدام ( ، قراردادهاي اجتماعي ) براي مثال ، لباس رسمي ، قوانين ناگفته حتي اگر شلوغ به نظر بيايد( ظاهري

براي مثال، تعيين سختي ( و تخصيص منابع) اعضاي گروه نهار مي خورد چه در داخل فرم دوستيهاي خارج يا داخل شغلي

).پرداخت يا تجهيزشغلها ، توزيع منابع مانند

موافقند كه نقش قابل تحسيني را كه اهميت هنجارها در تاثير بر كاركنان دانشمندان رفتاري معموال با اين -ورنتمطالعات ها

ورن بين تاين روشنگري با يكسري از مطالعات كه در شركت وسترن الكتريك ها. شناخته نشد 30گذاشت تا ابتداي دهه

اساسا بوسيله ابتكارات كاركنان وسترن الكتريك و بعد نظارت . رشد يافت ،شيكاگو انجام گرفتدر 1932و 1924سالهاي

بصورت با يكديگر ،كارگر و تمايالتش يك التون مايو استاد دانشگاه هاروارد ، مطالعات هاثورن منتج به اين شد كه رفتار

فرد واضح است ، كه استانداردهاي گروه به صورت فراواني نزديكي مربوط مي باشند، كه اثر گروه در تاثير گذاشتن بر رفتار

Page 15: فصل نهم مباني رفتار گروهي

در ايجاد خروجي فردي كاركنان موثر است ، كه پول تاثير كمتري در تعيين خروجي كاركنان نسبت به استانداردهاي گروه ،

ه ها را در توضيح اجازه دهيد كه به صورت خالصه تحقيقات هاثورن را توضيح داده و اهميت اين يافت. تمايالت و امنيت دارد

.رفتار گروهها نشان دهيم

روشنايي و ديگر وضعيتهاي كاري براي . محققان هاثورن كار را با بررسي ارتباط ميان محيط فيزيكي و بهره وري آغاز كردند

.يافته هاي بديع محققان نتايجي را كه از قبل پيش بيني مي شد را بر هم زد. ارائه اين محيط فيزيكي انتخاب شدند

آنها شدت روشنايي را باال و پايين بردند ودرحاليكه اين در . آنها با آزمايش روشنايي با گروههاي مختلف كاري شروع كردند

در هيچكدام از موارد نسبتي ميان : نتايج متفاوت بود، ولي يك چيز روشن بود. ميزان خروجي گروه هيچ تاثيري نداشت

يك : بنابراين محققان يك گروه كنترل را تعريف كردند . فزايش روشنايي نبودكاهش و يا افزايش خروجي ها و كاهش يا ا

دوباره ، . گروه آزمايشي با يك شدت نور متغير تعريف شد ، در حاليكه گروه كنترل تحت يك شدت نور ثابت كار مي كرد

افزايش مي يافت ، خروجيها در هر هنگامي كه درجه نور در واحد آزمايشي . نتايج براي محققان گروه هاتورن گيج كننده بود

ان شد ، هنگامي كه درجه نور در گروه آزمايشي قولي آنچه باعث تعجب محق. دو گروه آزمايشي و كنترل افزايش مي يافت

در حقيقت ، كاهش بهره وري هنگامي در . كاهش مي يافت ، در هر دو گروه بهره وري به صورت متداومي افزايش مي يافت

محققان هاتورن به اين نتيجه رسيدند كه شدت روشنايي . خ مي داد كه نور به اندازه نور ماه كاهش مي يافت گروه آزمايشي ر

باشد ، اما آنها نمي توانستند آن چه را كه تنها يك عامل كوچك در ميان عوامل زيادي كه بر بهره وري كاركنان موثرند مي

.مي بينند را شرح دهند

. در اتاق آزمايش مونتاژ رله در وسترن الكتريك كردند تحقيقاتبه دنبال آزمايشات روشنايي ، محققان شروع به سري دوم

. يك گروه كوچك از زنان به جهت اينكه رفتار آنها را بتوان با دقت بيشتري مشاهده كرد از ديگر گروههاي كاري جدا شدند

تنها تفاوت آشكار در .ژ دستگاه رله تلفنهاي كوچك با همان ترتيب كاري بودندآنها مشابه با بخش ديگر مشغول به مونتا

مشاهده گر به ثبت خروجيها، مرجوعيها ، وضعيت كاري ، و جدول جايگاهي در اتاق بود كه كمك كارشناس در آن به عنوان

دوره چند ساله يافتند كه به مشاهده گران پس از پوشش يك. كه به توضيح هر چه رخ مي داد مي پرداخت-وقايع روزانه

تعداد غيبت كاركنان و آنها كه حمل بر بيماري مي شد تقريبا . صورت يكنواختي خروجي اين گروه كوچك افزايش مي يافت

آن چيز كه آشكار شد آن بود كه عملكرد اين گروه به . يك سوم ميزان امار ثبت شده زنان در واحدهاي توليدي ديگر بود

Page 16: فصل نهم مباني رفتار گروهي

زنان در اتاق آزمايش فكر مي كردند كه بودن در گروه . بود "گروه ويژه"تاثير جايگاه آن به عنوان صورت آشكاري تحت

آزمايشي شوخي است ، كه آنها در زمره گروههاي برگزيده هستند، و نهايتا مديريت از عالقه آنها به حضور در چنين

حقيقات روشنايي و اتاق تست مونتاژ به افزايش به صورت عيني ، كاركنان در هر دو آزمايش ت. آزمايشاتي آگاه شود

.توجهاتي كه دريافت مي كردند عكس العمل نشان دادند

فرض بر اين بود كه . آزمايش سوم در اتاق بانك اتصاالت، به جهت اثبات تاثير يك برنامه تشويقي پيچيده معرفي شد

مهمترين نتيجه اي كه از . صادي مربوط است افزايش مي دهندكارگران بهره وريشان را هنگامي كه ببينند مستقيما به جوايز اقت

بلكه ، خروجي آنها بوسيله هنجارهاي . اين آزمايش حاصل شد اين بود كه كاركنان به صورت فردي خروجيشان باال نرفت

ارگر خروجي نه تنها محدود شده نبود، بلكه افراد ك.كنترل مي شد ،تعيين مي كرد روز مناسب كاري چيست ،گروه كه

جمع هفتگي، خروجي پايان هفته راتاييد مي كرد، ولي گزارشات روزانه يك ميزان خروجي . گزارشات نادرست نيز مي دادند

چه چيز داشت رخ مي داد؟ .صرفنظر از توليد واقعي روزانه ثابت را نشان مي داد

هاي رتبه بندي شده اش به منظور مصاحبه ها مشخص كرد كه گروه تحت توانايي هايش خوب عمل كرده بود و خروجي

اعضا مي ترسيدند كه اگر آنها به طور واضحي خروجي شان را افزايش دهند ، نرخ تشويقي واحدشان قطع . حفظ خود است

پس گروه نظر . شود، خروجي مورد انتظار از واحد افزايش يابد ، اخراجها آغاز شود، و كارگران آهسته تر مجازات شوند

شان همگي در يك هايآنها به هم كمك مي كردند كه گزارش. جي منصفانه را اجرا كرد ، نه كمتر و نه بيشترخود در مورد خرو

.مرتبه نزديك به هم باشد

متقلب . يك ركورد شكن نباش و كار زياد را مهار كن. بود "انجام نده "هنجارهايي كه گروه تعيين مي كرد شامل يك تعداد

گروه چگونه اين هنجارها را تقويت كرده است؟ شيوه شان نه . بر سر دوستانت فرياد نزن. كن هم نباش و كار كم را هم مهار

آنهايي كه هنجارهاي گروه را رعايت نكنند متحمل سرزنش ، اسم گذاري ، استهزاء . خيلي مهربانانه است و نه خيلي موذيانه

افرادي را كه رفتارشان مخالف عاليق گروه هستند را اعضا همچنين . و حتي آسيبهاي فيزيكي از اعضاي ارشد گروه مي شوند

. بايكوت مي كنند

Page 17: فصل نهم مباني رفتار گروهي

به ويژه در جاهايي كه هنجارها نقش تعيين -مطالعات هاتورن مطالب مهمي را براي فهم رفتار گروه براي ما فراهم مي كند

.كننده اي را در رفتار كاري گروه دارد

به علت تمايل شما براي پذيرفته شدن ، شما .بوسيله گروه پذيرفته شويدبه عنوان عضوي از گروه ، شما مايليد كه .سازش

شواهد قابل توجه اي وجود دارد كه گروهها مي توانند فشار قابل مالحظه اي را بر . حاضريد كه هنجارهاي گروه را بپذيريد

.ه تغيير دهنداعضاي گروه بياورند تا نگرشها و رفتارهاي فردي شان را جهت سازش با استانداردهاي گرو

آيا افراد با فشارهاي همه گروهها براي همه آنچه كه دارند سازش مي كنند؟ مسلما نه، چرا كه افراد به گروههاي فراواني

پس افراد بايد چه كنند؟ آنها .هنجارهاي متناقضي دارند در برخي موارد ، حتي افراد. متعلقند ، و هنجارهايشان متفاوت است

گروههاي معموال گروههاي مهم را . با گروههاي مهمي كه به آن تعلق دارند و يا اميدوارند به آن بپيوندند سازش مي كنند

مي گويند و گروههايي هستند كه شخص از وجود ساير اعضا آگاه است و خودش را به عنوان عضو آنها تعريف مرجع

مفهوم . ت دارد عضو آن باشد و در نهايت احساس مي كند كه عضو آن گروه بودن برايش يك شاخصه استمي كند ويا دوس

.جمالت باال اين است كه همه گروهها فشارهاي سازش يكساني به اعضايش وارد نمي كند

Page 18: فصل نهم مباني رفتار گروهي

مطالعات نئوكالسيك ساالمون تاثيري كه فشارهاي گروه براي سازش مي تواند بر قضاوت و نگرشهاي اعضا داشته باشد در

اش گروههاي هفت يا هشت نفره تشكيل داد، كه دور يك ميز نشسته بودند و از آنها خواسته شد كه دو . اش ظهور يافت

تنها يك خط داشت و كارت ديگر داراي سه خط تيك كار. كارتي را كه توسط محققان نگه داشته شده اند را مقايسه كنند

نشان داده شده است يكي از خطوط كارت سه خطه با خط كارت ديگر 9-4همانطور كه در شكل . با طولهاي متفاوت بود

در حقيقت . مشهود است ، تفاوت در اندازه خطها كامال مشخص است 9-4همچنين همانطور كه در شكل . اندازه يكسان دارد

افراد خواسته مي شد كه با صداي بلند اعالم از. ، در شرايط معمول ، افراد مورد آزمايش خطاي كمتر از يك در صد دارند

پس چه اتفاقي است كه اعضاي گروه شروع به دادن جوابهاي اشتباه . كنند كداميك از سه خط با خط تكي هم اندازه است

د؟ اين مي كنند؟ آيا اگر فشار بر فرد مورد آزمايش وارد شود او پاسخ را تغيير خواهد داد تا خود را با ديگران همساز كن

. تا فرد مورد آزمايش متوجه هدف نشود دچيزي بود كه اش آن را مي خواست بداند بنابراين وضع را به گونه اي ترتيب دا

.فرد آزمايش شونده آخرين نفري بود كه بايد تصميمش را اعالم مي كرد: صندليها دوباره چيده شدند

ولي در دسته سوم ، . د كه همه افراد پاسخهاي درست دادندآزمايش با افرادي كه در چند رديف حضور داشتند آغاز ش

فرد بعدي هم همان جواب اشتباه را . cبراي مثال گفت خط . نخستين فرد مورد آزمايش به صورت واضحي جواب اشتباه داد

درست Bكه او مي دانست . كار به همين گونه ادامه يافت تا نوبت به كسي رسيد كه مي دانست آن جواب نادرست است. داد

آيا شما : ((حال اين موضوع پيش مي آيد كه آيا فرد با اين پرسش روبرو ميشود . Cاست ولي هنوز همه مي گفتند Xهمانند

به صورت علني نظري را مطرح مي كنيد كه با ديدگاه اعالم شده بقيه متفاوت است؟ يا آيا شما پاسخي را مي دهيد كه به

))است ولي ميخواهيد موافق بقيه باشيد؟ صورتي دقيق مي دانيد نادرست

درصد از آزمايش شوندگان حداقل يك جواب سازگار داده اند با اينكه 75نتايجي كه بوسيله اش مشخص شد نشان داد كه

ما چه . درصد بود 37مي دانستند جواب اشتباه است ولي همسان با جوابهاي ديگر اعضاي گروه است و ميانگين سازشكاران

مي توانيم از اين نتايج به دست آوريم؟ آنها پيشنهاد مي دهند كه هنجارهاي گروهي اي وجود دارد كه سازش را به چيز را

.براي اين است كه ما مي خواهيم يكي از گروه باشيم و از متفاوت ديده شدن فرار مي كنيم. سوي ما تحميل مي كند

آيا زمان اين قطعيت را تغيير داده است؟ و آيا ما بايد اين . نجام گرفتسال قبل ا 50نتايج پيش رو بر پايه تحقيقاتي است كه

يافته ها را براي همه فرهنگها مصداق دهيم؟ شواهد نشان مي دهند كه تغييراتي در درجات سازگاري در طول زمان بوده

Page 19: فصل نهم مباني رفتار گروهي

ه صورت ثابتي كاهش يافته ب 50به ويژه ، درجات سازگاري از اوايل دهه . و يافته هاي اش داراي مرز فرهنگي است. است

با اينحال ، حتي در . به عالوه ، سازش با هنجارهاي اجتماعي در فرهنگهاي جمع گرا بيشتر از فرهنگهاي فردگراست. است

.جوامع فردگرا ، شما بايد سازش با هنجارها را براي اينكه هنوز در گروه قوي بمانيد بايد درنظر گيريد

تد ووينكل بوسيله يكي از همكارانش كه به صورت مدام درباره اش شايعات بي اساس .كارناهنجاريهاي رفتاري در محيط

ش كه در هنگامي كه با مشكل ا دبرا هاندرلي از يكي از اعضاي تيم كاري. و از روي عناد پخش مي كند خراب شده است

ارش را به عنوان كو راندا ليبرمن اخيرا . تروبرو مي شود ، ناكامي اش را بر سر ديگران با فرياد خالي مي كند خسته شده اس

.ه استترك كرد ،متخصص بهداشت دندان به علت آزار جنسي بوسيله كارفرمايش

ناهنجاريهاي رفتاري در به طور معمول اين سه بخش چه چيزي هستند؟ اينها نشان دهنده اعمالي است كه كاركنان به عنوان

كه به آنها رفتارهاي ضد اجتماعي يا بي تمدني محيط كار نيز (اري در محيط كارناهنجاريهاي رفت. عرضه مي كنند محيط كار

رفتارهاي خشونت آميزي است كه هنجارهاي واضح سازماني را نقض مي كنند و به طريقي انجام ميشوند كه .) مي گويند

با مثالهاي مربوط به يط كار ناهنجاريهاي رفتاري در مح انواع 9-5 جدول. سالمتي سازمان و اعضايش را تهديد مي كند

.هركدام نشان مي دهد

سازمانهاي كمي هستند كه بوجود آورندگان ناهنجاريها رفتاري را ستايش كنند و يا وضعيتهايي را كه اين ناهنجاريها را

ير كاركنان در براي نمونه ،در سالهاي اخ. آنها هنوز وجود دارند.چشم پوشي كنند را ازشان استقبال كنند تشويق كنند و يا

و بيش از نيمي از كاركنان كه . خصوص افزايش بي ادبي و ناديده گرفتن ديگران توسط روسا و همكارانشان گزارش داده اند

در صد از آنها هم به همين علت 12كساني هستند كه از اين رفتارها رنج مي برند درباره تغيير شغلشان تصميم گرفته اند و

.كارشان را ترك كردند

Page 20: فصل نهم مباني رفتار گروهي

انواع ناهنجاريهاي رفتاري محيط كار-9-5جدول

نمونه ها دسته

توليد

دارايي

سياست

پرخاشگري شخصي

زود ترك كردن

از روي عمد آهسته كار كردن

اتالف منابع

خرابكاري عمدي

دروغگويي در خصوص ساعتهاي كار

دزدي از سازمان

نشان دادن طرفداري

آن شايعه سازي و گسترش

عيب جويي كردن از همكاران

آزارهاي جنسي

سواستفاده هاي كالمي

دزدي از همكاران

شواهد . همانند هنجارها ، واكنشهاي غير اجتماعي كاركنان هم بوسيله ذات گروههاي كاري كه در آن هستند، شكل مي گيرد

كاري يك پيش بيني كننده واضح براي يك نشان مي دهد كه رفتارهاي غيراجتماعي نمايش داده شده بوسيله يك گروه

در جايي كه به وسيله هنجارهاي ناهنجاريهاي رفتاري در محيط كار به عبارت ديگر،. رفتار غير اجتماعي فردي در كار است

آنچه كه براي مديران معنا دارد اين است كه وقتي كه ناهنجاريها ظاهر مي شوند. گروهي حمايت مي شود رشد و نمو مي يابد

بهره وري و رضايت شغلي كاركنان و افزايش تغييرات اين امر باعث كاهش. ، انگيزه ، تعهد و همكاري كاركنان زيان مي بيند

.مي گردد

Page 21: فصل نهم مباني رفتار گروهي

به عبارت ديگر كساني كه معموال دست . به عالوه ، تنها عضو يك گروه بودن هم مي تواند يك رفتار ناهنجار را افزايش دهد

در .ي زنند احتمال اينكه در هنگامي كه در گروه كار مي كنند دست به اينگونه رفتارها بزنند زياد استبه رفتارهاي ناهنجار م

حقيقت ، مطالعه اخير پيشنهاد مي كند كه ، در مقايسه با كاري كه افراد به تنهايي انجام مي دهند ، كاركناني كه در گروه كار

22در اين مطالعه ، هيچ فرد تنهايي دروغ نمي گويد ، اما . دزدي مي نمايندمي كنند بيشتر دروغ مي گويند ، تقلب مي كنند و

55.( بعالوه ، افرادي كه در گروهها كار مي كنند بيشتر به تقلب تمايل دارند. در صد از افراد در گروهها دروغ مي گويند

گروهها ) . صد افراد به تنهايي فعاليت كنندهدر 10درصد در مقابل 29( و دزدي) درصد در مقابل افراد به تنهايي فعاليت كننده

يك حفاظ گمنامي را بوجود مي آورند تا اينكه كسي كه مي ترسد به تنهايي در حالت معمول از ترس دستگيري دست به

دزدي بزند، با بودن در گروه با تكيه بر اين واقعيت كه ديگر اعضاي گروه موقعيت يا دليل مشابه براي دزدي كردن دارند

اين يك حس نادرست اعتماد به نفس را بوجود مي آورد كه ممكن است منتج به رفتار پرخاشگرانه . ست به اين كار بزندد

.يا حتي يك فرد عضو گروه مي باشد -پس ، رفتار ناهنجار بسته به هنجارهاي پذيرفته شده گروه. شود

مقام:خصوصيت چهارم گروهي

در هر -كه يك جايگاه تعريف شده اجتماعي يا رتبه داده شده به گروهها يا اعضاي گروهها بوسيله ديگران است -مقام

. حتي كوچكترين گروه نقشها ، حقها و تشريفاتي را ترويج مي دهد تا اعضايش را متفاوت سازد. جامعه اي نفوذ كرده است

Page 22: فصل نهم مباني رفتار گروهي

يك انگيزاننده موثر است و هنگامي كه فرد يك ناهمخواني ميان مقام يك عامل مهم در شناخت رفتار انسان است چرا كه

آنچه كه باور دارد مقامش بايد باشد و ديگران برايش قائل مي شوند را دريافت ميكند پيامدهاي رفتاري مهمي را در پي

. دارد

:جود مي آيد، مقام از يكي از سه منبع زير به وتئوري مشخصات مقاممطابق با مقام از چه نشات مي گيرد؟

به اين علت كه احتماال منابع گروه را كنترل مي كنند ، افرادي كه خروجي .قدرتي كه فرد بر ديگران اعمال مي كند -1

.گروه را بوسيله قدرتشان كنترل مي كنند به عنوان يك مقام باال فرض مي شوند

وفقيت گروه مهم است مقام بااليي افرادي كه مشاركت آنها در م.توانايي فرد در مشاركت كردن در اهداف گروه -2

براي نمونه ، برخي تصور مي كنند يك ستاره بسكتبال در يك تيم از مربي اش تصميمات بهتري مي گيرد . ( دارند

.)در حاليكه آنقدرها هم اينگونه نيست

يي براي مثال زيبا( كسي كه خصوصيات شخصي اش بوسيله گروه مثبت ارزيابي مي شود .يك مشخصه شخصي فرد -3

ام باالتري از كسي كه خصوصيات ارزشمند كمتري دارد را كسب قمعموال م) ، هوش ، پول ، يا شخصيت دوستانه

.نموده است

براي مثال ، . مقام نشان داده است كه تاثيرات جالبي بر قدرت هنجارها و فشار به منظور مطابق شدن دارد -مقام و هنجارها

افراد واالمقام گروه . ي ناهنجاريهاي بيشتري را نسبت به ديگر اعضاي گروه دارندافراد واالمقام گروه اغلب آزادي برا

كسي كه گروه به او ارزش بيشتري بدهد و از . همچنين بهتر قادرند تا در مقابل فشار مطابقت از افراد ديگر مقاومت كنند

به هنجارهاي گروه توجه چندان زيادي سويي او به پاداشهاي اجتماعي اهميت ندهد در وضعي قرار مي گيرد كه مي تواند

.نكند

يافته هاي گذشته توضيح مي دهد كه چرا بيشتر ستاره هاي ورزشي ، بازيگران مشهور ، فروشندگان معروف و دانشگاهيان

به عنوان فرد واال مقام ،به آنها اختيار . برجسته به هنجارهاي اجتماعي كه ديگران را محدود مي كند محلي نمي گذارند

.اما اين تا هنگامي درباره وي صادق است كه كه نوع كار فرد سد راه گروه در تامين هدف نشود. بيشتري داده شده است

Page 23: فصل نهم مباني رفتار گروهي

براي نمونه ما يافتيم ، كه افراد داراي مقام . تعامل ميان اعضاي گروهها بوسيله مقام متاثر مي شود-مقام و جايگاه گروهي

گران را يبيشترصحبت مي كنند ، بيشتر نقد مي كنند ، بيشتر دستور مي دهند ، و صحبت دآنها . واالتر بيشتر مدعي هستند

گروهها تنوع ايده ها و خالقيت را بوجود مي آورد زيرا كه افراد داراي مقام دراما تفاوت جايگاهها . بيشتر قطع مي كنند

آن اعضاي رده پايين تر داراي قدرت مهارت و در وضعيتهايي كه در.تر مشاركت كمتري را در بحثهاي گروهي دارند پايين

بينش هستند مي توانند كه به گروه ياري رسانند و در جاهايي مهارت و بينش احتماال به صورت كامل به كار نيايند ميزان

.كارآيي گروه كاهش مي يابد

ند كه مقام سلسله مراتبي به مساوات برلي اعضاي گروه اين اين اهميت دارد كه باور داشته باش .نابرابري در مقام سازماني

.تصور نابرابري موجب عدم تعادل در سازمان مي شود كه منتج به انواع مختلف رفتار اصالحي مي شود. تقسيم شده است

افراد انتظار دارند با توجه تالش يا نيرويي كه به مصرف . درباره مفهوم برابري بحث شد كه به مقام نيز مرتبط است 6در فصل

اگرآنا و دان دو گزينه نهايي براي پست سرپرستار در يك بيمارستانند ، و اين روشن است . رسانند پاداش دريافت كنند مي

هر چند اگر ، آن به . كه دان سابقه خدمت بيشتري دارد و براي ارتقاي مقام آماده است ، آن انتخاب دان را منصفانه مي داند

.انتخاب شد دان به بي عدالتي در بيمارستان ايمان مي آوردعلت نسبت فاميلي با مدير بيمارستان

گروهها اغلب در ميان خودشان بر روي مالكهاي مقام توافق دارند و از اينرو ، توافق زيادي در رتبه هاي افراد گروه به طور

ا در ميان گروههايي كه هرچند ، افراد مي توانند خودشان را در يك وضعيت تعارض، در هنگامي كه آنه. معمول وجود دارد

مالكهاي مقامشان متفاوت است جابجا مي شوند و ياهنگامي كه به گروههايي كه اعضايشان سابقه ناهمگوني دارند مي

براي نمونه ، مديران كسب و كار ممكن است از درآمد شخصي و يا نرخ رشد شركتشان به عنوان عوامل .پيوندند ، مي يابند

كاركنان يقه آبي از ممكن . دولتهاي بروكرات ممكن است از اندازه بودجه شان استفاده كنند. ه كنندتعيين كننده مقام استفاد

در گروهها تفاوتهاي فردي نامتجانس به صورت تقلبي ساخته مي شوند يا هنگامي كه . است از سوابق كاريشان استفاده كنند

مانند تالش هاي گروهي دروني قام ممكن است تعارضاتگروههاي نامتجانس مجبور مي شوند تا مستقل شوند ،تفاوتهاي م

همانطور كه در فصل ده مي بينيم ، اين ممكن است .دوربراي تطبيق يافتن و تنظيم كردن تفاوتهاي ساختاري به وجود مي آ

.كه مشكالت خاصي باشد كه در هنگامي كه مديريت اقدام به تشكيل تيم از افراد ناهمگن مي كند به وجود مي آيد

Page 24: فصل نهم مباني رفتار گروهي

اندازه:گروهي پنجمخصوصيت

اما ميزان اين اثر به متغيرهايي بستگي دارد كه . است "بله"آيا اندازه گروه بر كل رفتار گروه اثر مي گذارد؟ جواب اين سوال

براي نمونه ، شواهد نشان مي دهد براي انجام و تكميل كارهاي تخصصي ، گروههاي كوچكتر بسيار سريعتر .موردنظر است

هرچند، براي . فراد نيز در گروههاي كوچكتر بهتر از گروههاي بزرگتر عمل مي كننداز گروههاي بزرگتر عمل مي كنند و ا

تبديل نمودن اين نتايج به . گروههايي كه در وضعيت حل مسئله قرار مي گيرند گروههاي بزرگتر قابل توجه تر عمل مي كنند

آنها كه حداقل -گروههاي بزرگ. ائه نموداعداد و ارقام مشخص تا حدي مخاطره آميز است ولي مي توان پارامترهايي را ار

اگر هدف گروه حقيقت يابي باشد ، گروههاي بزرگتر بايد .براي به دست آوردن داده هاي مختلف بهترند –عضو دارند 12

گروههاي . از طرف ديگر ، گروههاي كوچكتر در انجام دادن كارهاي موثرتر با اين داده ها بهتر عمل مي كنند. موثرتر باشند

.نفر براي كار كردن موثرترند 7با حداكثر

نقصان پذيري يعني بازدهي گروه به عنوان يك . ناميده اند نقصان پذيرييكي از مهمترين يافته هاي مربوط به اندازه گروه را

وري اين موضوع مستقيما اين بحث را به چالش مي كشد كه بهره . مجموعه نبايد از مجموع بازدهي افراد گروه كمتر شود

.گروه به عنوان يك كل بايد حداقل با جمع تالشهاي فردي افراد گروه برابر باشد

يكي از عمده ترين كليشه ها در مورد گروهها اين است كه روح تيمي باعث افزايش تالش فرد مي گردد و در نتيجه كل

شناس آلماني به نام مكس رينگلمان نتايج ، يك روان 20در اواخر دهه . اما اين كليشه غلط است. مي رود بازدهي گروه باال

او انتظار داشت كه تالش گروه با مجموع تالشهاي افراد در . عملكرد فرد و گروه را در كشيدن طناب با يكديگر مقايسه كرد

د و يعني، سه نفر كه با هم طنابي را مي كشيدند بايد به اندازه سه برابر يك نفر طناب بكشن. داخل گروه برابر خواهد شد

كيلوگرم به 63يك نفر به اندازه ميانگين . ولي نتايج حدسهاي وي را تاييد نكرد. هشت نفر بايد هشت برابر طناب بكشند

31كيلو نيرو وارد ميكند و در گروههاي هشت تايي هر فرد 53در گروههاي سه نفره ، هر شخص . طناب نيرو وارد مي كند

.كيلو نيرو وارد مي كند

Page 25: فصل نهم مباني رفتار گروهي

عملكرد گروه با اندازه گروه افزايش مي يابد ولي . ين پژوهشگر باعث شد كه دستاوردهاي وي تاييد گرددتكرار تحقيق ا

بهتر است مطلب را اينگونه بيان كنيم كه كل بازدهي يك گروه . افزوده شدن اعضاي جديد به گروه بهره وري را از بين ميبرد

.دهي فردي هر يك از اعضاي گروه كاهش مي يابدچهار نفره از بازدهي يك يا دو نفر بيشتر است ولي باز

چه چيز باعث به وجود آمدن اين اثر نقصان پذيري مي شود؟ اين ممكن است به خاطر اين باور باشد كه ساير افراد به اندازه

ر، خود را با اگر فرد ببيند كه ديگران تنبل يا كم كار هستند ، او نيز با كم كردن ميزان كا. توانشان نيرو مصرف نمي كنند

از آنجا كه نمي توان نتايج كار گروه را به . توجيه ديگري كه وجود دارد همان توزيع مسئوليت است. ديگران برابر مي كند

حساب فرد مشخصي گذاشت ، بنابراين ، رابطه بين ميزان آنچه گروه به مصرف رسانيده است و بازدهي گروه نمي تواند

سواري ((يطي امكان دارد افراد وسوسه شوند تا به صورت كساني در آيند كه به اصطالح در چنين شرا. چندان روشن باشد

اندازه گيري به عبارت ديگر ، در هنگامي كه افراد تصور كنند كه ميزان فعاليت آنان قابل سنجش و . گيرند مي)) مجاني

. نيست ، يك كاهش در ميزان كارآيي بوجود مي آيد

آنجايي كه مديران مي كوشند كه . لي گروههاي كاري در مبحث رفتار سازماني اهميتي بسيار زياد داردمفهوم و اثر كاربرد عم

براي تقويت روحيه تيم ها يا گروههاي كاري شرايطي را براي كارهاي دسته جمعي بوجود آورند، بايد به فكر راههايي باشند

اين انجام نشود ، مديريت بايد زيانهاي بالقوه را با سود حاصل از اگر. كه بتوانند بدان وسيله نتيجه كارهاي فردي را بسنجند

. رضايت شغلي افراد مقايسه كند

تعيين هدفهاي گروه تا اينكه گروه يك هدف ) 1: راههاي متعددي جهت جلوگيري از نقصان پذيري اجتماعي وجود دارد

گروهي تا اينكه گروه را دوباره بر روي خروجيهاي افزايش رقابت درون) 2. معمول را براي كوشش در جهت آن داشته باشد

گرايش به سمت ارزيابي همگروهي تا اينكه همكاري در گروه توسط خود اعضاي گروه ارزيابي ) 3. مشترك متمركز كند

اگر ممكن است ، پاداشهاي گروهي توزيع گردد ، به صورت بخش بخش ، بر پايه همكاري فردي هر يك از ) 4. شود

هر چند كه هر كدام از موارد فوق الذكر نمي تواند تير خالص را به نقصان پذيري اجتماعي بزند وليكن آنها در . هاعضاي گرو

.حداقل كردن اثر آن كمك مي كند

Page 26: فصل نهم مباني رفتار گروهي

انسجام: خصوصيت پنجم گروهي

ه دارند تا در كه عبارت است از ميزاني كه اعضا به سوي يكديگر جذب مي شوند و انگيز-گروهها در انسجام شان متفاوتند

براي نمونه ، تعدادي از گروههاي كاري منسجمند چرا كه اعضاي آن زمان نسبتا زيادي را با هم مي گذرانند، يا . گروه بمانند

اندازه كوچك گروه باعث تعامالت بيشتر مي شود ،يا گروه تهديدات بيروني را تجربه مي كند كه سبب اين مي شود كه

.انسجام مهم است زيرا كه يافته شده كه به بهره وري گروهي مربوط است. ونداعضاي گروه به هم نزديك ش

مطالعات به صورت پايداري نشان مي دهد كه ارتباط ميان انسجام و بهره وري به هنجارهاي عملكرد محور گروه مربوط

يك ) همكاري با افراد بيرون گروهبراي نمونه خروجي باال ، كار كيفي ، (اگر هنجارهاي عملكرد محور گروه زياد باشد . است

اما اگر انسجام باال و هنجارهاي عملكردي پايين باشد ، بهره وري . گروه منسجم بسيار بهره ورتر از يك گروه نامنسجم است

اگر انسجام پايين و هنجار عملكردي باال باشد ، بهره وري افزايش مي يابد اما افزايش آن كمتر از حالت . پايين مي آيد

اگر انسجام و هنجار عملكردي هر دو پايين باشند بهره وري در دامنه پايين تا متوسط قرار مي . هنجار باالست/سجام باالان

. گيرد

:چطور مي توانيم گروه را به سوي انسجام تشويق كنيم؟ شما بايد يك يا چند عدد از پيشنهادات زير را امتحان كنيد

.گروه را كوچكتر كنيد )1

.اهداف گروه را تشويق كنيدتوافق در )2

.زماني را كه اعضا با هم هستند را افزايش دهيد )3

.مقام گروه و سختي رسيدن به عضويت در گروه را باال بريد )4

.رقابت با ديگر گروهها را شبيه سازي كنيد )5

.به گروه بيشتر از افراد آن پاداش دهيد )6

. گروه را به صورت فيزيكي مجزا كنيد )7

Page 27: فصل نهم مباني رفتار گروهي

تصميم گيري گروهي

اين ديدگاه كه دو نفر بهتر از يك نفر هستند به عنوان يك مفهوم پايه اي در آمريكاي شمالي و خيلي كشور هاي ديگر

روه ، تيم يا كميته ها گرفته مي اين مفهوم امروزه توسعه پيدا كرده است كه خيلي از تصميم ها توسط گ. پذيرفته شده اند

.در اين بخش ما درباره تصميم گيري گروهي صحبت مي كنيم. شود

:گروه در مقابل فرد

مات ينسبت به تصم يمات گروهيا تصميآ يول.رود يدر سازمان ها به كار م يع تريبه صورت وس يگروه يريم گيتصم

را يمات گروهيدر شروع نقاط قوت و ضعف تصم.دارد يبستگ ياديز ين سوال به فاكتورهايدارند؟پاسخ به ا يبرتر يفرد

.ميكنيم يبررس

يبا جمع شدن منابع اطالعات.كننديد ميرا تول يكامل تر يگروه ها اطالعات و دانش ها: يگروه يريم گينقاط قوت تصم

شتر ،گروه راه حل يب يها يبر ورود عالوه.استفاده كند يريم گيند تصميدر فرا يشتريتواند از اطالعات بيچند نفر ، گروه م

شود كه ين باعث ميكنند و ا يشنهاد مياز نقطه نظر ها را پ يشتريگروه تنوع ب يكند و اعضا يم يرا بررس يشتريب يها

.ديايشتر به دست بيب يكرد و انتخاب هايرو يفرصت برا

ير اعضايرا سايشوند ز يلغو ميي انتخاب نهامات بعد از ياز تصم يليخ .كنديت ميهدا ك راه حليش قبول يگروه به افزا

ت كنند و يكنند دوست دارند كه از نظرشان حما يشركت م يريم گيند تصميگروه كه در فرا ياعضا. رنديپذ يگروه آنها را نم

.ق كننديرش آن راه حل تشويپذ يگران را برايد

: نقاط ضعف تصميم گيري گروهي

را يار زمان بر است زيبس يگروه يريم گيتصم.هم دارند ينقاط ضعف يمات گروهيباال،تصمبر خالف نكات مثبت ذكر شده در

در ارتباط با ييك نفر به تنهايكه ياز دارند نسبت به زمانيك راه حل نيدن به يرس يبرا يشتريمعموال گروه ها به زمان ب

رش يل دارند كه نظراتشان مورد پذيروه تماگ ياعضا. ه فشار در جهت سازش وجود دارد در گرو.ي كندريم گيتصم يموضوع

يريگي شود كه از عدم توافق ها جلون باعث ميرد و ايگ يگروه مد نظر قرار م يها يين به عنوان دارايرد و ايقرار بگ

Page 28: فصل نهم مباني رفتار گروهي

ن تسلط بر گروه توسط ياگر ا.ل شوديگروه بر گروه تحم ياز اعضا يا تعداد كميك يتواند توسط يم يمات گروهيتصم.كنند

. ابدي يگروه كاهش م يكل ين اعمال شود اثر بخشييمتوسط و رو به پا ياعضا

ج حاصل يدر برابر نتا ين نكته كه چه كسيا يمات فرديدر تصم. به صورت مبهم است يمات گروهيت تصميوليت مسئدر نها

.ستيمات مشخص نيك از اعضا در برابر تصميت هر يمسئول يمات گروهيم مسئول است روشن است اما در تصمياز تصم

:كارايي و اثر بخشي

از نظر .شود ين كار در نظر گرفته ميا يدارد كه برا يبستگ ياريا فرد به معيدارد يشتريب يا گروه اثربخشيار كه آين معيا

ن فرد يق تريم نسبت به دقين دقت در تصمياما ا.ق تر است يمات افراد متوسط در گروه دقياز تصم يگروه تمايدقت تصم

. گروه كمتر است

ت مهم باشد ،گروه نسبت به فرد ياگر خالق.دارند يم ،افراد برتريف كنيتعر يريم گيم را در سرعت تصميتصم ياگر اثربخش

.دارد يباشد،گروه نسبت به فرد برتر ييم نهايش تصميدايت در پيدرجه موفق يبه معن يو اگر اثر بخش. باالتر است

يرندگان فرديم گيشه نسبت به تصميگروه هم ييده شود،از نظر كارايسنج ييتواند بدون در نظر گرفتن كارا ينم ياما اثر بخش

شه نسبت به يم در گروه هميگرفتن تصم يرا بدون در نظر گرفتن استثنا عات زمان الزم برايقرار دارد ز ين ترييدر درجه پا

يد داده ها را از جا هايبا يريم گيت در تصميموفق ياست كه برا يزمان به ن حالت مربوطيموارد استثنا در ا.فرد باالتر است

و . كند ين داده ها را جمع آوريرا صرف كند تا ا ياديار زيد زمان بسيك نفر باين حالت يكرد ، در ا يجمع آور يمتفاوت

.ابدي ير كاهش مي مورد نظداده ها ياست زمان جستجو برا يدر مناطق مختلف يياعضا يچون گروه دارا

ن تر ييپا يمات فرديبه مراتب از تصم يمات گروهيتصم ييكارا ءبه جز در موارد استثنا يم اگر چه ، همانطور كه قبال گفت

در گروه بدان يش در اثر بخشيا افزايشود كه آ ين نكته بررسيد ايله گروه بايم به وسيل در اتخاذ تصمين دلياست ، به هم

مات گروه را جبران كند؟يتصم ييحد است كه كاهش در كارا

:خالصه

Page 29: فصل نهم مباني رفتار گروهي

از نظر دامنه وسعت و عمق گروه .است يار خوبيگروه محمل بس يريم گيند تصميفرا يكردن قدم ها يط يبه طور خالصه برا

ل شده باشد،راه حل يگوناگون تشك ينه هايش زميبا پ ياگر گروه از افراد مختلف.باشد يار خوبيبس يريم گيتواند منبع تصميم

در گروه افراد .شود يمورد توافق واقع م ييم نهايكه تصم يوقت.شود يانجام م يعيل ها در حجم وسياد و تحليار زيبس ها

.م وجود دارندين تصميا يت و اجرايحما يبرا يشتريب

مانند تضاد يموثر باشد اما در كنارش موارد يگروه يريم گياد در تصميجبران صرف زمان زيتواند در ا اگر چه مين مزايا

نسبت يياز مواقع افراد به تنها ين در بعضيبنابر ا.م مشترك وجود دارديك تصميدن به يرس يا فشار برايجاد شده و يا يها

.بر خوردار هستند يبه گروه از عملكرد باالتر

:همرنگ جماعت شدن و بريدن از گروه

همان طور كه ما در ادامه .شود ين حوزه برداشت ميدر ا توسط محققان يگروه يريم گيند تصميكه از فرا يدو محصول جانب

ت يا هدايمهم نشان دادن انتخاب مورد نظر و يگروه را برا ييل را دارند كه تواناين پتانسيده اين دو پديم داد،اينشان خواه

.ر قرار دهنديتحت تاث يمات گروهيت تصميفيك

است كه ين حالتيا.شود يگروه مربوط م يار هاينامند و به هنجار ها و مع يده را همرنگ جماعت شدن گروه مين پدينخست

ر يت ، غيدگاه اقليشود كه گروه به د ين فشار باعث ميآورد و هم يخود فشار وارد م يك نظر بر اعضايرش يپذ يگروه برا

جه يكند و در نت يحمله م از گروه ها يلياست كه به خ يگروه يماريك بيهمرنگ جماعت شدن . و گمنام توجه كند يعاد

.شوديباعث كاهش عملكرد در گروه م

از يدهد كه در بحث درباره مجموعه اين نشان ميا.دن از گروه استيم ، بريد راجع به آن صحبت كنيكه ما با يده اين پديدوم

.كنند يگروه در مورد موضع مورد نظر خود اغراق م يك راه حل مطلوب، اعضايدن به يراه حل ها و رس

كند، اما در اغلب موارد شواهد يرد و راه حل محافظه كارانه را انتخاب ميگياز مواقع گروه حالت محافظه كارانه م يدر بعض

د هر يحال اجازه بده.است يشتريخطر ب يند كه دارايگزيرا بر م يكند و راه حليم يشتريدهد كه گروه جسارت ب ينشان م

.شود ياگانه بررسده به صورت جدين دو پديكدام از ا

Page 30: فصل نهم مباني رفتار گروهي

:همرنگ جماعت شدن

د يهست ير رسميك گروه غيا يك جلسه ، كالس و يدر يد كه در حال سخنرانيرا احساس كرده ا يزين چيا تا به حال چنيآ

.تواند خجالت باشد يل مين دالياز ا يكيد؟يداده باش يه رايه همنظر شده و بر خالف نظر اوليان با بقيو در پا

است كه اگر رخ يده اين همان پديا. ديده همرنگ جماعت شدن باشيان پدياز قربان يكيگر شما هم ممكن است ياز طرف د

درباره راه حل موردنظر قضاوت يتوانند به درست يشوند كه نم يگر و گروه ميكدي يفته آرايگروه چنان ش يدهد ، اعضا

يراي را بمنطق يك توافق هستند كه هنجار هايدن به يرس فتهيگروه چنان ش يدهد كه اعضايرخ م يده زمانين پديا.كنند

افراد يذهن ييده باعث بدتر شدن كاراين پديا.شود ينم يت مخالف بررسيلي كنند و نظرات افراد اقمال ميانتخاب عاقالنه پا

.است يشفاه يج آن اعتماد بر نظر و قضاوت هايشده و نتا

:م شامل ين عاليم ، ايده اين را دده همرنگ جماعت شديم پدين عاليش از ايما پ

ه شواهد يهر چند بر پا يچ موضوعيو ه.كنند يدگاهشان باشد مخالفت ميكه مخالف د يگروه در برابر هر نظر ياعضا-1

.ه خود را رد كننديدگاه و نظرات اوليشود كه د يمستند و قابل قبول باشد،با عث نم

كه در ارتباط با ارزش نظر يا با كسانيكنند و يت گروه شك ميكه به نقطه نظر اكثر يما بر كسانيگروه مستق ياعضا-2

.كنند يپرسند، اعمال فشار م يت سوال مياكثر

نسبت به جمع هستند، از گفتن آن يگرينقطه نظر د يارايا دت گروه شك دارند و ياز گروه كه در باره نظر اكثر يياعضا-3

دهند و يرا كاهش م ين شكت ايا در نظر خودشان اهميكنند و يناب كرده و سكوت مد اجتي رسكه به نظرشان م يزيچ

.كنند يت را قبول مينظر اكثر

المت ي شود كه سكوت عن فرض مينكند چن يصحبت ياگر فرد.رسد كه اتفاق آرا در گروه وجود دارد ين به نظر ميچن-4

.جواب مثبت است يت است و ندادن جواب به معنيرضا

ياست گذاريس يكا انجام شده است ،هر زمان كه گروه هايآمر ياست خارجيمات سيخ تصميكه در مورد تار يلعاتدر مطا

–كا در پرل يارتش آمر 1941مثال در سال يبرا.م باال مشاهده شده استيناتوان مانده اند عال يريم گيدر تصم يخارج

Page 31: فصل نهم مباني رفتار گروهي

تنام و شروع بمباران آن يد جنگ ويج خوك ها و تشدي،داستان خل يكا به كره شمالير شد،ورود ارتش آمريهاربر غافلگ

تلسكوپ ينه اصليا و چلنجر، شكستن آيكلمب يينه فضايرا فاجعه دو سفيجانسون،و اخ ياست جمهوريكشور در زمان ر

گ و همرن.در ناسا كه در آن شواهد همرنگ جماعت شدن وجود دارد يريم گيند تصميمرتبط است با فرا هابل ييفضا

وابسته به آن و ير شركت هاير و سايش ايتيبر ييت كننده در افت شركت هوايه هدايك فاكتور اوليجماعت شدن به عنوان

رسد كه ين به نظر ميچن.اده كنند،مشا هده شده استيشدن را پ يجهان يها يكردند استراتژ يكه آنها تالش م ياسپنسر زمان

داشته يقات خود به دست آورده است رابطه تنگاتنگيدر تحق) اش(كه ييجه هايهمرنگ جماعت شدن با نت يماريب

رند ير موضع بدهند،نظر خود را پس بگييرند تا تغيگ ير باشد تحت فشار قرار ميت حاكم مغايكه نظرشان با اكثر يكسان.است

.د نظر كننديخود تجد يقيا در باورها ،اعتقادات و احساسات حقيو

ك عضو مثبت يو . ديگروه موافق باش يه اعضايم كه بهتر است كه با نظر بقيديجه رسين نتي،ما به اگروه ير اعضايهمانند سا

.الزم باشد يمات گروهيدر تصم يبهبود اثر بخش ين اختالف نظر براياگر ا يتفرقه افكن حت يرويك نيدتا ياز گروه باش

ياغلب گروه ها زمان يبرا يمارين بيرسد ا يكند؟نه،به نظر م يهمرنگ جماعت شدن به همه گروه ها حمله م يماريا بيآ

ت به گروهشان دارند و بنس يك تصور مثبتياعضاء گروه ي، وقت.گروه وجود دارد يبرا يت روشنيك هويدهد كه يرخ م

ل يدل نيبه هم. كند يت خود درك ميهو يرا برا يك خطر دسته جمعيكه گروه يو وقت. ت كننديخواهند از آن حما يم

ت ياهم يت خود دارايك گروه به اندازه دفاع از هوي يست و براين ينيش بير قابل پيك فاجعه غيهمرنگ جماعت شدن

. است

رخ يچ اشتباهيكه در آن ه يتشان منجر شدبه عنوان سازمانيد كردن هويتائ يبه عنوان مثال در ناسا ،مشكلشان به تالش برا

.دهد ينم

پديده همرنگ جماعت شدن چه كاري را بايد انجام بدهند ؟مديران براي كاهش

يشتر ميكند ب يدا ميش پيكه اندازه گروه افزا يگروه زمان يترس و هراس اعضا.د اندازه گروه را كنترل كنندياول آنها با

يكه وقتافراد دوست دارند .همرنگ جماعت شدن را حذف كند يماريوجود ندارد كه ب ييچ عدد جادويو اگر چه ه.شود

Page 32: فصل نهم مباني رفتار گروهي

د رهبران گروه ها را يران همواره بايو مد. داشته باشند يت شخصيشود كمتر احساس مسئول يشتر از ده نفر مياندازه گروه ب

خر ي گرو باشند و در آبه دنبال گرفتن نظر تمام اعضا يد به طور فعاالنه ايرهبران گروه با. ق كنندينقششان تشو يفايا يبرا

.كه در حال انجام است يه اياول يها يبه خصوص در بررس.كنندنظر خود را اعالم

دن ين عضو به چالش كشينقش ا.گروه به عنوان نقش مخالف توجه داشته باشند ياز اعضا يكيد به يران بايعالوه بر آن مد

يه سازيشب يبرا يناتين است كه از تمريگر ايشنهاد ديپ.گروه است يد به اعضايجد يت گروه و دادن چشم اندازهاينظر اكثر

ن يگر اين ديك تمري.رديت گروه و دفاع از آن صورت بگين نظر بدون حمله به هويچند يدارا يدر بحث ها ييت هايوضع

كه به دست ييم در سود هاير تصميم و تاخيك تصميكه در ييسك هايگروه را در بحث درباره خطر ها و ر ياست كه اعضا

.ميده تد شركيآ يم

:گروه ال نظر قانت

ن خصوص يدهد كه در ايرند،شواهد نشان مي گيگروه در گروه م يكه اعضا يفرد يم هايم گروه با با تصميسه تصميدر مقا

رفتن خطر يپذ ياغلب گروه در راستا يوليمات گروه محافظه كارانه تر است از موارد تصم يدر برخ.وجود دارد ييتفاوت ها

يدر موضع فرد يرات اساسييجاد تغيگروه موجب ا يرسد كه بحث ها يبه نظر م نين چنيا.دارد ين تر گام بر ميسنگ يها

و .كه قبال داشته است يسه با موضعيالبته در مقا.رود يش ميسخت تر پ يو هر عضو در جهت گرفتن موضع.شود يهر عضو م

را يشتريب يو خطرها.شوند يمر تر يش ها محافظه كار تر و تندرو ها خطر پذياز موارد دور اند ياريل در بسيلدن يبه هم

.د شوديه تشديموجب خواهد شد تا موضع اول يد بتوان گفت كه بحث گروهيشا.كنند يجاد ميگروه ا يبرا

ده همرنگ جماعت شدن به حساب ياز پد يژه اير موضع گروه را به عنوان حالت وييا تغيدن از گروه يتوان بر يدر واقع م

ان يجه بحث ها ميكه در نت.در گروه است يريم گيند تصميحاكم بر فرا يار هاينشان دهنده معرد يگيكه گروه م يميتصم.آورد

ار يرودبه مع يش مين تر پيا در جهت خطر سنگيشتر يب يمحافظه كار يا گروه در راستاين مسئله كه آيا.ديآ يد مياعضاء پد

.ن مورد بحث وا قع شديش از ايكه پ. دارد يگروه بستگ يها

مثال بحث ايرب.يل بر شمرده شده استن دليشتر چنديب يخطر ها يآوردن گروه به سو يرات موضع گروه و روييتغدر مورد

كنند ، جسور تر يگر ميبا همد يشتريب يشودو چون احساس راحت يگر ميكديشتر اعضاء با يب ييموجب آشنا يگروه يها

Page 33: فصل نهم مباني رفتار گروهي

ل يارزش قا يريكا به خطر پذيبه عنوان مثال جا معه امر. گردد يبر م يگر به فرهنگ ها در هر جامعه ايل ديدل.شوند يم

افراد ين است كه بحث گرو هيگر ايو نكته د.رنديگ يشند مورد احترام قرار مير تر باكه خطر پذ يل افرادين دلياست به هم

شود گروه يكه باعث م يلين دليمعروفتر يرش خطر هستندوليماده پذآگران يق خواهد كرد كه وانمود كنند مانند ديرا تشو

نباشد و يصبر عهده شخص خا جه كاريت نتيشود كه مسئول ين است كه گروه باعث ميد اآيشتر بريرش خطر بيدر صدد پذ

ر تر مشود كه اگر در يل خطر پذين دليدارد، گروه احتماال به ا يك از اعضاء بر ميت را از شانه هر يبار مسئول يمين تصميچن

.آن شكست نخواهد بود يجوابگو يچ فرد خاصيبماند هكار خود نا كام

يم يه همرنگ جماعت شده چه استفاده ايدن دستاورد ها در پديدهد كه از ا ين مورد نشان ميدر ا يقاتيتحق يدستاورد ها

توان كرد؟

ر موضع گروه يينكه تغيكند و ايت ميخود را تقو يه اعضايموضع اول يريم گياست كه گروه به هنگام تصم ياد آوريالزم به

و چه در ير موضع گروه چه در جهت محافظه كاريينكه جهت تغيتر است،و ا يجد يررش خطر هايشتر در جهت پذيب

.دارد يگروه در قبل بستگ ير اعضايسا يدگاه هاين تر به ديسنگ يرفتن خطر هايجهت پذ

:روش هاي تصميم گيري گروهي

يشود كه به صورت رودر رو روابط متقابل برقرار م يانجام م ييله گردهمايه وسب يگروه يريم گين شكل تصميمتداول تر

ي كنند معموال در جهت سازشكه به صورت رو در رو روابط متقابل برقرار م ييم گرو ه هايهمان طور كه قبال ذكر كرد.كنند

به يو روش كنفرانس مجاز ي،روش اسم يروش طوفان فكر.آورند يگر فشار وارد ميكديگروه بر يار هايبا هنجار ها و مع

.شود يم ياست معرف ياز مشكالت در تعامالت گروه ياريكه كاهش دهنده بس ييعنوان روش ها

: يروش طوفان فكر - 1

گروه را به توافق نظر برسانند يخواهند اعضا يد كه ميق آيفا يكوشد بر كسان يگروه م يجاد طوفان فكرين روش با ايدر ا

كوشد تا ين نظر گروه ميدن به ايرس يبرا. د شونديجد يت ها و راه حل هايدهد آن عوامل سد راه و مانع خالق يو اجازه نم

و گروه جلو هر عامل .را ارائه كند يك راه حل ابتكاريكند كه يق ميآن بتوانند ابراز نظر كنندو هر كس را تشو يتمام اعضا

.رديگ يرا م يبازدارنده ا

Page 34: فصل نهم مباني رفتار گروهي

و . نندينش يز ميك ميا دوازده نفر پشت يشود در حدود ده يبرگذار م يروش طوفان فكر يكه برا يك نمونه از جلسه اي

هر يبرا يهر عضو. آن را درك كنند يكند تا همگان به خوب يروشن و قابل فهم مسئله را مطرح م يوه ايرهبر گروه به ش

يچ انتقاديچ كس حق هيه. ان كنديتواند ب يرسد را مرا كه به نظرش ب يتواند صحبت كند و هر راه حل يكه بخواهد م يمدت

تواند ينم يچ نظر يه.رنديقرار گ ينده مورد بحث و بررسآيشود تا در يرا ندارد و تمام نظر ها و راه حل ها نوشته م

ابراز نظر ها چ كس مانع يو ه. ديتواند ابراز نما يكه دارد م ير قرار دهد و هر عضو گروه هر نوع نظر يگران را تحت تاثيد

.نخواهد شد

يشود تا فرصت ابراز نظر برا يده به بعد موكول مين ايب تريدر مورد عج يو قضاوت حت. زديانگ يگران را بر ميده ديك اي

.شندياندير معمول بيگروه به صورت غ يهمه باشد و همه اعضا

دهد كه يقات نشان ميتحق.باال ييباكارا ينه به روش يده ها باشد وليخلق كننده ا يممكن است به راست يروش طوفان فكر

يهستند خلق م يك جلسه طوفان فكريكه در ينسبت به موقع يشتريب ييده هايكنند ا يفكر م ييكه به روش تنها يافراد

ك يدر .كنند يده ميد ايك گروه توليافراد در يگر وقتيبه عبارت د) د يانسداد تول( ن است يه ايل اولياز دال يكيچرا؟ .كنند

ييروش ها.شود يم يانسداد فكر موجب تيو در نها يند فكريكه باعث انسداد فرا.كنند يبا هم صحبت م ياديزمان افراد ز

. كند يارجح تر كمك م يدن به جواب هايشود به گروه در رس يكه در ادامه ذكر م

: يروش اسم – 2

ن ير كنند و به هميا تبادل نظ،بحث، گفتگو و يريم گير هنگام تصمشود كه د يگروه اجازه داده نم يبه اعضا يدر روش اسم

به يهر عضو يول يمعمول يدارند مانند جلسه ها يكيزيگروه حضور ف يهمه اعضا.نامند يم يسبب آن را روش اسم

.له يژه پس از طرح مسئكندبه و يصورت مستقل عمل م

:شود يم ير طين روش مراحل زيدر ا

يده خود را در ا عقيبه صورت مستقل نظر يهر عضو يول. نديآ يگروه گرد هم م ياعضا يش از هر گونه بحثيپ -1

.سدينو يكاغذ م يله مذكور بر رورابطه با مسئ

Page 35: فصل نهم مباني رفتار گروهي

يخود را ارائه م يشنهاديا راه حل پيرود و نظر يگاه ميبه نوبه خود به جا يپس از گذشت دوره سكوت هر عضو -2

ين روش پايدر ا. سندينو ياه ميك تخته سي يشودو معموال آنها را بر رو ين روش همه راه حل ها ارائه ميبد.كند

.نكه همه نظرها داده شوديدتا اآي يان نميبه م يچ گونه بحثيه

.كند يم يابيپر دازد و آنها را ارز يگروه درباره نظر ها و راه حل ها به بحث م -3

سر .سدينو يت ميب اولويارائه شده را به ترت يگران راه حل هايپس از آن هر عضو در سكوت و بدون مشورت با د -4

.شود ين مييت راه حل ها تعينها اولوآو بر اساس ين برگ ها را جمع آوريانجام ا

توانند به صورت مستقل يآنها م.نديگرد هم آ يد به صورت رسميگروه با ين است كه اعضاين روش ايت عمده ايمز

.ندخود را ارائه كن يشند و سپس نظر شخصيانديب

:ز گرد از راه دور يم -3

يخته ميمآدر هم يشرفته كامپوتريپ يبا تكنولوژ ياست كه در آن گروه اسم يوه ايش يريم گين روش درتصميدتريجد

.نامند يم) ز گرد از راه دور يم( يكيالكترون ييايا گردهمز گرد ين روش را جلسه ، ميا.شود

كه به شكل نعل اسب است يزينفر اطراف م 50شود حدود يار ساده ميبسار يدر دسترس باشد موضوع بس ياگر تكنولوژ

به افراد مشاركت كننده مسائل داده .شود يوتر مشاهده مينال كامپيترم ياست و تنها تعداد يها خال يهمه صندل.نندينش يم

ت عمده يمز.شود ينشان داده مون يزين نظرات در صفحه تلويكنند و ا يپ ميوتر تايو آنها نظر خود را در كامپ.شود يم

ن يمشاركت كنندگان در ا.ر روش ها استين روش نسبت به سايدر ا باال بودن سرعت و صداقت يكيالكترون ييگردهما

ون يزيصفحه تلو يام بر روين پيكنندو ا يخواهند بدهند ارسال م يرا كه م ياميشناسند و پ ينند و نميب يگر را نميروش همد

.د مربوطه زده شودياگر كل البته.شود يظاهر م

را يار باال است زيسرعت بس. نخواهد داشت يدر پ يا عقوبتيه و يچ نوع تنبين حد خود است و هين صداقت در باالتريچنمه

حرف يگريست كه ديبزند الزم ن يبخواهد حرف يد و اگر كسيآ يان نميبه م يچ گونه بحثيه يرود پاين ميگپ زدن ها از ب

ياديتعداد ز در يابيارز.رسند يا نمين مزايبه اكثر ا يدهد كه اگر چه جلسات مجاز ير نشان ميشواهد اخ.خود را قطع كند

كامل كردن كار ياد براياز به زمان زيگروه ،ن يقتا منجر به كاهش اثر بخشيحق يدهد كه جلسات مجاز ياز مطالعات نشان م

.ء نسبت به حالت رو در رو همراه استت اعضايج با كاهش رضايها ، و نتا

Page 36: فصل نهم مباني رفتار گروهي

.كند يدا ميپ يشتريت بينده مشهورين روش هم اكنون در مقابل ما است و در آيا يبه هر حال با ارتقاء تكنولوژ

:خالصه

ك روش و برتر شمردن يانتخاب .نقاط قوت و ضعف مخصوص به خود است يباال دارا يريم گيتصم يك از روش هايهر

نه و منفعت كه مورد يموازنات هز يندارد كه مورد نظر است و همچن يبستگ ييار هايبه شاخص ها و مع يگريآن نسبت به د

ك راه حل خوب است، جلسه يدن به تعهد به يرس يبرا يدهد كه روش تعامل ينشان م 9-9مثال جدول يبرا. نظر است

ده ها است و ياز ا ياديخلق تعداد ز ين براك روش ارزاي يروش اسم.دهديش ميانسجام را در گروه افزا يطوفان فكر

.در گروه است ياجتماع يحداقل كردن فشار ها و تضادها يك روش خوب براي يروش جلسات مجاز

:مفاهيم جهاني

:مقام و فرهنگ -1

اهميت مقام هاي مختلف در ميان فرهنگ هاي .آيا تفاوت هاي فرهنگي بر مقام تاثير مي گذارد ؟ جواب بله است

و همچنين كشور ها داراي معيار هاي متفاوتي هستند كه اين معيار ها خالق مقام هاي گوناگون . متفاوت است مختلف

براي مثال مقام ها در آمريكاي التين و آسيا به موقعيت خانواده و نقش هاي رسمي كه فرد در سازمان دارد ، .هستند

آنها هنوز به مقام . د اياالت متحده امريكاو استراليا مهم استبر خالف آن ، مقام هنوز در كشور هايي مانن.بستگي دارد

.نسبت به عنوان و يا شجره نامه خانوادگي اهميت بيشتري قائل هستند

پيام اين متن اين است كه مطمئن شويد چه كسي و چه چيزي نگهدارنده مقام است ، در هنگام تعامل با مردمي كه

يك مدير امريكايي كه درك نميكند اندازه فيزيكي دفتر ، نشان : براي مثال .فرهنگشان با فرهنگ شما متفاوت است

دهنده موقعيت يك مدير ژاپني نيست يا كسي كه در به دست آوردن يك مقام بريتانيايي در شناسنامه خانوادگي و

. جايگاه اجتماعي شكست مي خورد ، وبه حالت رنجش مي رسد

:فرد گرايي اجتماعي -2

Page 37: فصل نهم مباني رفتار گروهي

و اين حالت با فرهنگ هاي فرد گرايي مانند امريكا .د كه فرد گرايي اجتماعي ريشه در فرهنگ غرب داردبه نظر مي رس

و اين موضوع شامل جوامع .كه در آن حكم راني ها بر اساس نفع شخصي تعيين مي شود. و كانادا ساز گار است

مثال در مطالعاتي كه كارگراني را كه در امريكا براي.اجتماعي كه درآن افراد با اهداف گروهي برانگيخته ميشوند ، نميشود

كار مي كنند با كارگراني كه در جمهوري چين و يا در اسرائيل كه هر دو داراي فرهنگ جمعي هستند كار مي كنند، را با

هم مقايسه كرده است به اين نتيجه رسيدند كه در چين و اسرائيل كارگران هيچ عالقه اي به فرد گرايي اجتماعي

.در حقيقت چيني ها و اسرائيلي ها زماني كه در گروه كار مي كنند داراي بازده باالتري هستند.دارندن

:تفاوت هاي گروهي -3

تحقيقات زيادي در اين مورد انجام شده است كه چگونه تفاوت بر روي عملكرد گروهي تاثير مي گذارد ؟بعضي از اين

ي از تفاوت هاي متقابل در ساير ويژگي ها مانند نژاد و جنسيت تاثير تحقيقات نشان ميدهند كه تنوع فرهنگي و تعداد

.و در نهايت تحقيقات مزايا و معايب تنوع گروهي را نشان مي دهد.گذار هستند

به نظر ميرسد تفاوت ها گروه را به سمت افزايش تضاد ها هدايت :براي مثال برخي از اين معايب شامل اين ها هستند

اين تضاد اغلب داراي نتايجي مانند كاهش اخالقيات در گروه و .در مراحل اوليه تشكيل شدن گروهمي كند، به خصوص

تشكيل شده از افرادي در (يك مطالعه در مورد گروه هايي كه داراي تفاوت هاي فرهنگي هستند .ترك كردن گروه است

به اين نتيجه رسيد كه ،بر روي ) د از افرادي كه متعلق به يك كشور هستن(و هم در يك فرهنگ )كشورهاي مختلف

تمرينات حياتي براي موجوديت گروه ، به اين نتيجه رسيدند كه تنوع و يكي بودن فرهنگ ها در گروه به يك اندازه

اما در گروه هاي با تنوع فرهنگي رضايت در گروهشان كمتر است، داراي انسجام كمتري . داراي اجراي خوب است

.ري در داخل گروه وجود داردهستند و تضاد هاي بيشت

شواهد زيادي روي هم انباشته شده است كه موارد فرهنگي و دموكراسي :برخي از مزاياي تنوع فرهنگي عبارت است از

چرا .اگر آنها بتوانند بر تضاد هاي اوليه در گرو هشان فايق آيند.در گروه هايي با فرهنگ هاي متفاوت بهتر اجرا مي شود

؟بايد چنين باشد

Page 38: فصل نهم مباني رفتار گروهي

مبداء اوليه ، نژاد : تحقيقات نشان ميدهد كه در گروه هايي با تنوع فرهنگي يكسان ، ويژگي هاي مشاهده شده مانند

نژاد يا .،جنس ،و تفاوت هاي عميق تري كه در ساير سطوح وجود دارد در سطوح مهمتري مانند نظرات و ارزش ها

اگر چه اختالف ها مي تواند منجر به تضاد در داخل .شود جنسيت يك فرد حقيقتا مي تواند منجر به نظرات متفاوتي

.همچنين ميتواند فرصت يكتايي براي حل مسائل را براي گروه فراهم كند.گروه ها شود

به اين نتيجه رسيدند كه اختالف در ميا ن هيئت داوران بيشتر منجر : يك مطالعه بر روي رفتار هيئت داوران، براي مثال

اطالعات مي شود و همچنين منجر به كاهش در ميزان خطا ها وقتي كه با هم در مورد يك موضوعي به اشتراك گذاشتن

. بحث مي كنند، مي شود

:خالصه فصل و نكات كاربردي براي مديران

:عملكرد

از نقشي كه بايد پنداشت شخص: مهمترين آنها عبارتند از . تعدادي از عوامل ساختاري با عملكرد گروه رابطه مستقيم دارند

.ايفا كند،هنجار ها يا معيار هاي گروه ، اندازه يا بزرگي گروه و تجانس يا همگرايي آن

ميزان همگرايي و تجانس كه بين فرد .بين پنداشت فرد از نقشي كه بايد ايفا كند و عملكرد وي، يك رابطه مستقيم وجود دارد

بر نوع قضاوت رئيس از عملكرد او ) شت فرد به كاري كه بايد انجام دهد از نظر نوع پندا( و رئيس مستقيم او وجود دارد

اگر پنداشتي كه فرد از نقشي كه بايد ايفا كند همانند انتظاري باشد كه رئيس او از نقش وي دارد ، .تاثير خواهد گذاشت

.عملكرد آن فرد در سطح بااليي ارزيابي خواهد شد

عيار ها و نيز با تعيين استانداردهاي درست و نادرست،رفتار هاي اعضاي خود را كنترل گروه از طريق تعيين هنجار ها و يا م

اگر . اگر كسي از هنجار ها و يا رفتار هاي يك گروه آگاهي داشته باشد، مي تواند رفتار اعضاي آن را توجيه كند.مي كند

مي توان انتظار داشت كه عملكرد فرد يا عضو آن هنجارها يا معيار هاي گروه به گونه اي باشد كه به توليد زياد ارج نهد،

بسيار باال - در مقايسه با عملكرد عضوي كه هنجار ها يا معيار هاي آن بر اساس توليد محدود گذاشته شده باشد -گروه

.به همين شيوه ميزان غيبت اعضاي گروه هم به وسيله هنجار ها يا معيار هاي آن تعيين مي شود.باشد

Page 39: فصل نهم مباني رفتار گروهي

در رابطه با كارهايي كه هدف آن .بزرگي گروه بر عملكرد، به نوع كاري بستگي دارد كه گروه بايد انجام دهداثر اندازه يا

براي كارهاي ساده مشخص و تكراري ، گروه هاي كوچك تر كارايي .حقيقت يابي است، گروه هاي بزرگ تر موثر ترند

ايك اعضاي آن مويد اين مطلب است كه اگر مديريت گروه رابطه معكوس اندازه يا بزرگي گروه با عملكرد يك.بيشتري دارند

نتيجه تحقيقات .هاي بزرگ تر تشكيل بدهد،بايد ترتيب اقداماتي را بدهد تا بتواند عملكرد هر يك از اعضاي گروه را بسنجد

به ويژه .كنددر ميزان جابه جايي افراد نقش مهمي را ايفا مي ) تجانس اعضاء ( نشان داده است كه تركيب اعضاي گروه

كمتر در صدد ) از نظر سن و يا سابقه خدمت ( مدارك و شواهد موجود نشان مي دهد كه اعضاي گروه چناچه متجانس باشند

.استعفا بر مي آيند

نوع كاري كه گروه بايد انجام دهدبه عنوان نخستين متغير تعديل كننده به حساب مي آيدكه رابطه بين فرايند هاي گروه و

كارهايي كه گروه بايد انجام دهدهر قدر پيچيده تر بوده و وابستگي آنها به يكديگر بيشتر .را تعديل مي كند عملكرد آن

.باشد،در آن صورت فرايند هايي كه بازدهي يا كارايي كمتري دارندبيشتر موجب كاهش بازدهي و عملكرد گروه مي شوند

اين كه آيا اين پديده نقش .د با عملكرد گروه نقش مهمي را ايفا كندسر انجام نتيجه تحقيقات نشان مي دهد كه انسجام ميتوان

.مهمي را ايفا خواهد كرد يا نه، به هنجارها و معيارها بستگي داردكه گروه در مورد عملكرد تعيين كرده است

:رضايت گروه

درست به همان گونه .تقيم داردپيش از اين گفتيم كه نوع پنداشت فرد از نقشي كه بايد ايفا كندبا عملكرد وي رابطه مس

به همين شيوه . با رضايت شغلي وي رابطه مستقيم دارد) از نقشي كه او بايد ايفا كند ( تجانس بين پنداشت فرد و رئيس وي

. تعارض در نقش موجب تشديد تنش و كاهش رضايت شغلي فرد مي گردد

در نتيجه . ارتباط بر قرار كنند نه با مقام هاي پايين تر) هم مقام يا افراد( بيشتر افراد ترجيح مي دهند كه با مقامات باالتر

.ميتوان انتظار داشت رضايت شغلي كساني كه نبايد با افراد رده پايين ارتباط برقرار كنند بيشتر باشد

ي با بزرگ تر يعن. رابطه بين اندازه يا بزرگي گروه و رضايت شغلي فرد چيزي است كه از ديدگاه شهودي مورد انتظار است

.شدن گروه رضايت شغلي اعضاء كمتر مي شود

Page 40: فصل نهم مباني رفتار گروهي

هر قدر گروه بزرگ تر مي شود، امكان مشاركت در امور و امكان برقراري روابط متقابل اجتماعي بين اعضاء كمتر مي

در همين .دو آنها را معرف خود بدانن. از سوي ديگر اعضاي گروه نمي توانند كارهاي انجام شده را به خود نسبت دهند.شود

راستا ، همزمان با بزرگتر شدن گروه ، پراكندگي و تعارض در آن افزايش مي يابد و گروه هاي كوچك تر در درون گروه

.اصلي به وجود مي آيد كه اين پديده از گيرايي و جذابيت گروه مي كاهد