บทที่ 4 การพยากรณ์

บททบทท44การพยากรณการพยากรณ((ForecastingForecasting))

การน าเสนอภาพนงน จดท าขนจากหนงสอ การจดการการผลตและการปฏบตการ แปลถกตองตามลขสทธโดย รชฏ ข าบญและคณะ ผจดท าการน าเสนอภาพนง มไดมเจตนาละเมดลขสทธ แตจดท าขนเพอวตถประสงคทางการศกษาเทานน

เนอหาความหมายของการพยากรณ

ชวงเวลาของการพยากรณ

ประเภทของการพยากรณ

ขนตอนการพยากรณ

วธการพยากรณ

การพยากรณเชงคณภาพ

การพยากรณเชงปรมาณ

วธการพยากรณโดยใชรปแบบอนกรมเวลา

วธการพยากรณโดยใชรปแบบปจจยสาเหต1

ความส าคญของการพยากรณ

3

การพยากรณมความส าคญตอการด าเนนงานเปนอยางมาก ซงความส าคญของการพยากรณมดงน

1.ท าใหทราบขนาดความตองการผลตภณฑของตลาด

2.ท าใหธรกจสามารถลดความสญเสยทจะเกดขนได 3.สามารถน าผลจากการพยากรณมาเปนขอมลใน

การวางแผนกจกรรมตางๆใหมประสทธภาพและประสทธผลสงสด เพอสรางความไดเปรยบทางธรกจ

กรณศกษาบรษทระดบโลก

4

การพยากรณสรางความไดเปรยบทางการแขงขนใหกบบรษท Tupperware

บรษท Tupperware เปนผผลตกลองพลาสตกส าหรบใสกบขาว ซงประสบความส าเรจในเวทระดบโลกดวยยอดขายกวา 1.1 ลานลานดอลลารสหรฐ การพยากรณความตองการของลกคาท Tupperware ถอไดวาเปนกระบวนการทส าคญและเปนงานทตองท าอยางตอเนอง โดยกลมท างานซงประกอบไปดวยผจดการจากฝายตางๆจะพยากรณโดยใชขอมลในอดต เหตการณปจจบนและเหตการณทจะเกดขนในอนาคต โดยอาศยเทคนคของการพยากรณในรปแบบตางๆ เพอใหกลมท างานสามารถวเคราะหยอดขาย วเคราะหการตอบรบผลตภณฑใหมจากลกคารวมทงทราบต าแหนงของแตละผลตภณฑตางๆ และน าขอมลทไดมาตดสนใจขนสดทายเพอปรบคาพยากรณใหเหมาะสมทสดและน าคาดงกลาวไปวางแผนการปฏบตการทวทงองคการตอไป

OM IN ACTION

5

การพยากรณท Disney Worldทมพยากรณของ Disney World จะตองท าการประมาณผเขาชมในแตละวน

และจะตองพยากรณจ านวนลกคาในแตละสปดาห แตละเดอน และแตละป รวมทงในอก 5 ปขางหนา สาเหตทจะตองมการพยากรณอยางมากมายเชนนกเนองจากวาตวเลขดงกลาวจะเปนประโยชนตอการตดสนใจด าเนนกจกรรมตางๆ โดยททมพยากรณจะใชวธการในการตดสนใจทงในเชงคณภาพและเชงปรมาณ ซงทมดงกลาวนไดพยากรณจ านวนผเขาชมสวนสนกในป ค.ศ.2000 และสามารถท าใหคาความผดพลาดจากการพยากรณมคาเปนศนยได ซง Disney ไดท าการเกบขอมลดวยการใชแบบสอบถามจากนกทองเทยวกวา 1 ลานคนตอป ซงพฤตกรรมของนกทองเทยวจะสามารถน ามาสรางตวแบบของการพยากรณทมความแมนย ามากยงขน นอกจากนนทมงานพยากรณยงตองตดตามสถานการณตางๆและแนวโนมของเศรษฐกจทกภมภาคทวโลกเพอน ามาใชในการวางแผนตอไป

ความหมายของการพยากรณ

2

คอ การท านายเหตการณในอนาคต อาจน าขอมลในอดตมาพยากรณอนาคตโดยใชหลกคณตศาสตร ใชดลยพนจของผพยากรณ หรออาจใชหลายๆวธมารวมกน เพอใหการพยากรณมความแมนย ามากทสด

ชวงเวลาของการพยากรณ

• เหตการณไมเกน 3เดอน เชน การพยากรณการวางแผนการจดซอ การจดตารางงาน การพยากรณยอดขาย และการพยากรณการผลต

ระยะสน

• เหตการณอยในชวง 3 เดอน ถง 3 ป เชน การวางแผนการผลต การวางแผนดานงบประมาณเงนสด และ การวเคราะหแผนการด าเนนงานตางๆ

ระยะกลาง

• เหตการณทมากกวา 3 ปขนไป เชน การวางแผนการออกแบบผลตภณฑใหม คาใชจายในการลงทน การขายท าเลทตง และการวจยและพฒนา

ระยะยาว

3

ประเภทการพยากรณ

4

• ชวยใหทราบถงวงจรธรกจวา อยในสถานการณใด เชน การจดหาเงนหมนเวยน ทางเศรษฐศาสตร

• มผลท าใหเกดผลตภณฑใหมๆ และสงผลตอ การพจารณาทตงโรงงานและเครองจกรใหมทใชในการผลต

ทางเทคโนโลย

• น าไปใชในการวางแผนทางการเงน การตลาด เพอใหรองรบยอดขายทเกดขนทางความตองการ

ของลกคา

7 ขนตอนการพยากรณ

การตดสนใจ

เลอกรายการทจะพยากรณ

เลอกชวงเวลา

เลอกรปแบบการพยากรณรวบรวมขอมล

ท าการพยากรณ

ตรวจสอบผลลพธ

5

การพยากรณ

เชงคณภาพ

ใชความเหนของผบรหาร

วธเดลฟาย

ผตดสนใจ

ทมงาน

ผตอบค าถาม

การประเมนจากฝายขาย

การส ารวจตลาด

เชงปรมาณ

อนกรมเวลา

แบบตรงตว

คาเฉลยเคลอนท

เอกซโปเนนเชยล

คาดคะเนแนวโนม

เชงเหตผล

ถดถอยเชงเสน

6

วธการพยากรณ

7

คอ การพยากรณทใชลางสงหรณ อารมณความรสก ประสบการณของผตดสนใจเปนหลกในการพยากรณ

คอ การพยากรณทใชลางสงหรณ อารมณความรสก ประสบการณของผตดสนใจเปนหลกในการพยากรณ

การพยากรณเชงคณภาพ

ม 4 เทคนค1. การใชความเหนของกลมผบรหารระดบสงหรอผเชยวชาญ โดยมากจะผสมรปแบบทางสถตเขาไปเพอประมาณความตองการหรอแนวโนมในอนาคต2. วธเดลฟาย วธนจะใชบคคล 3 กลมเขารวมในการพยากรณ ไดแก

ผตดสนใจ ประกอบดวยกลมผเชยวชาญ 5 - 10 คน ซงจะเปนคนท าการพยากรณ ทมงาน เปนผชวยในดานการเตรยมงาน เกบรวบรวม สรปผลการส ารวจ ผตอบค าถาม เปนกลมเปาหมายทตอบค าถาม

3. การประเมนจากฝายขาย จะใหพนกงานขายประมาณยอดขายของตนเอง แลวน าคาพยากรณแตละคนมารวมกน จะไดเปนคาพยากรณของแตละเขตจนถงระดบประเทศ4. การส ารวจตลาด จะใชการสอบถามจากลกคาถงแผนการซอผลตภณฑของบรษทในอนาคต จากนนน าผลทไดมาใชใน การพยากรณความตองการของลกคา

8

9

การพยากรณเชงปรมาณ

คอ การพยากรณทใชรปแบบทางคณตศาสตรเขาชวย และมกน าขอมลในอดตมาใชในการพยากรณคอ การพยากรณทใชรปแบบทางคณตศาสตรเขาชวย และมกน าขอมลในอดตมาใชในการพยากรณ

แบงออกเปน 2 รปแบบไดแก1.รปแบบอนกรมเวลา ตงอยบนสมมตฐานทวาขอมลในอดตจะสามารถใชพยากรณอนาคตได 2.รปแบบปจจยสาเหต หรอรปแบบเชงเหตผล เปนการพยากรณดวยการวเคราะหปจจยตางๆ ทจะมผลกระทบตอสงทพยากรณ

การพยากรณโดยใชรปแบบการพยากรณโดยใชรปแบบรปแบบอนกรมเวลา

10

แบงออกเปน 4 วธ วธการหาคาแบบตรงตว วธการหาคาเฉลยเคลอนท วธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล วธการคาดคะเนแนวโนม

วธการหาคาแบบตรงตว

“ความตองการในอนาคต = ความตองการปจจบน”เชน เดอนนขายรองเทาได 100ค

สามารถพยากรณไดวา : เดอนหนากจะขายรองเทาได 100คดวย

(ตนทนต า รวดเรว แตคลาดเคลอนมาก)

11

=

วธการหาคาเฉลยเคลอนท

คาเฉลยเคลอนทแบบอยางงาย (Simple moving average)

n = จ านวนชวงเวลาในคาเฉลยเคลอนททตองการ เชน 3, 4 หรอ 5เดอน (โจทยก าหนดให)

12

คาเฉลยเคลอนทแบบอยางงาย

ตวอยาง

=

13

เดอน ยอดขายทเกดขนจรง คาเฉลยเคลอนท 3 เดอน

มกราคม 10

กมภาพนธ 12

มนาคม 13

เมษายน 16 (10+12+13)/3 = 11.67

พฤษภาคม 19 (12+13+16)/3 = 13.67

มถนายน 23 (13+16+19)/3 = 16

กรกฎาคม 26 (16+19+23)/3 = 19.33

สงหาคม 30 (19+23+26)/3 = 22.67

กนยายน 28 (23+26+30)/3 = 26.33

ตลาคม 18 (26+30+28)/3 = 28

พฤศจกายน 16 (30+28+18)/3 = 25.33

ธนวาคม 14 (28+18+16)/3 = 20.67

วธการหาคาเฉลยเคลอนท

คาเฉลยเคลอนทแบบถวงน าหนก (Weighted moving average)

n = จ านวนชวงเวลาในคาเฉลยเคลอนททตองการ เชน 3, 4 หรอ 5เดอน (โจทยก าหนดให)

=

14

ตวอยาง

=

15

เดอน ยอดขายทเกดขนจรง คาเฉลยเคลอนทแบบถวงน าหนก 3 เดอน

มกราคม 10

กมภาพนธ 12

มนาคม 13

เมษายน 16 [(3×13)+(2×12)+(10)]/6 = 12.17

พฤษภาคม 19 [(3×16)+(2×13)+(12)]/6 = 14.33

มถนายน 23 [(3×19)+(2×16)+(13)]/6 = 17

กรกฎาคม 26 [(3×23)+(2×19)+(16)]/6 = 20.5

สงหาคม 30 [(3×26)+(2×23)+(19)]/6 = 23.83

กนยายน 28 [(3×30)+(2×26)+(23)]/6 = 27.5

ตลาคม 18 [(3×28)+(2×30)+(26)]/6 = 18.33

พฤศจกายน 16 [(3×18)+(2×28)+(30)]/6 = 23.33

ธนวาคม 14 [(3×16)+(2×18)+(28)]/6 = 18.67

คาเฉลยเคลอนทแบบถวงน าหนก

คาถวงน าหนก ชวงเวลา

3 1 เดอนกอนหนา



6 ผลรวมของคาถวงน าหนก

คาพยากรณเดอนน

16

การคดคาถวงน าหนก

(3 x ยอดขายของเดอนทแลว) + (2 x ยอดขายของ 2 เดอนกอนหนา) + (1 x ยอดขายของ 3 เดอนกอนหนา)

ผลรวมของคาถวงน าหนก=

Ft = คาพยากรณทตองการ

Ft-1 = คาพยากรณงวดทแลว

α = คาคงทปรบเรยบ 0<α<1At-1 = คาจรงงวดทแลว

17

วธปรบใหเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล

ขอมลของชวงเวลา 8 ไตรมาสของทาเรอ เกยวกบการขนถายขาวจากเรอ ผบรหารของทาเรอตองการพยากรณไตรมาสท9 โดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล

โดยใชคา α = 0.1 คาดวาจะขนขาวในไตรมาสแรกได 175 ตน

ตวอยางตวอยาง

21

22

ไตรมาส น าหนกขาวจรง

คาพยากรณโดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยลท α=0.1

1 180 175

2 168 175.00+0.1(180-175) = 175.5

3 159

4 175

5 190

6 205

7 180

8 182

9 ?????

23


คาพยากรณโดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยลท α=0.1

1 180 175

2 168 175.00+0.1(180-175) = 175.5

3 159 175.50+0.1(168-175.50) = 174.75

4 175 174.75+0.1(159-174.75) = 173.18

5 190 173.18+0.1(175-173.18) = 173.36

6 205 173.36+0.1(190-173.36) = 175.02

7 180 175.02+0.1(205-175.02) = 178.02

8 182 178.02+0.1(180-178.02) = 178.22

9 178.22+0.1(182-178.22) = 178.60

การค านวณคาเฉลยความคลาดเคลอนม 3 วธ

• คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)

• คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)

• คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ(MAPE)

*** ความคลาดเคลอนยงนอยยงด

21

การวดคาความคาดเคลอนของการพยากรณการวดคาความคาดเคลอนของการพยากรณ

ขอมลของชวงเวลา 8 ไตรมาสของทาเรอ เกยวกบการขนถายขาวจากเรอ ผบรหารของทาเรอตองการพยากรณโดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล

โดยใชคา α = 0.1 คาดวาจะขนขาวในไตรมาสแรกได 175 ตน จงหาคาเฉลยความคลาดเคลอนทงสามแบบ


22

คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)

/23

„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)

24

ไตรมาส น าหนกขาวจรง คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1

1 180 175 |180 - 175| = 5

2 168 175.5 |168 - 175.5| = 7.5

3 159

4 175

5 190

6 205

7 180

8 182

(รวม)

MAD =

„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)

25

ไตรมาส น าหนกขาวจรง คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1

1 180 175 |180 - 175| = 5

2 168 175.5 |168 - 175.5| = 7.5

3 159 174.75 |159 - 174.75| = 15.75

4 175 173.18 |175 - 173.18| = 1.82

5 190 173.36 |190 - 173.36| = 16.64

6 205 175.02 |205 - 175.02| = 29.98

7 180 178.02 |180 - 178.02| = 1.98

8 182 178.22 |182 - 178.22| = 3.78

(รวม) 82.45

MAD = 82.45 ÷ 8 = 10.31

เฉลย

คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)

26

„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)

27MSE =

ไตรมาส

น าหนกขาวจรง

คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง α=0.1

1 180 175 (180-175) = 5 = 25

2 168 175.5 (168-175.5) = (-7.5) = 56.25

3 159

4 175

5 190

6 205

7 180

8 182

(รวม)

2

2

2

2

„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)

28

ไตรมาส

น าหนกขาวจรง

คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง α=0.1

1 180 175 (180-175) = 5 = 25

2 168 175.5 (168-175.5) = (-7.5) = 56.25

3 159 174.75 (159-174.75) = (-15.75) = 248.06

4 175 173.18 (175-173.18) = 1.82 = 3.31

5 190 173.36 (190-173.36) = 16.64 = 276.89

6 205 175.02 (205-175.02) = 29.98 = 898.8

7 180 178.02 180-178.02) = 1.98 = 3.92

8 182 178.22 (182-178.22) = 3.78 = 14.29

(รวม) 1526.52

MSE = 1526.52 ÷ 8 = 190.82

เฉลย

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

2

คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)

29

„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)

30MAPE =


คาพยากรณ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1

1 180 175 (|180 -175|÷180)×100 = 2.78%

2 168 175.5 (|168-175.5|÷168)×100 = 4.46%

3 159

4 175

5 190

6 205

7 180

8 182

(รวม)

„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)

31


คาพยากรณ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1

1 180 175 (|180 -175|÷180)×100 = 2.78%

2 168 175.5 (|168-175.5|÷168)×100 = 4.46%

3 159 174.75 (|159-174.75|÷159)×100 = 9.91%

4 175 173.18 (|175-173.18|÷175)×100 = 1.04%

5 190 173.36 (|190-173.36|÷190)×100 = 8.76%

6 205 175.02 (|205-175.02|÷205)×100 = 14.62%

7 180 178.02 (|180-178.02|÷180)×100 = 1.1%

8 182 178.22 (|182-178.22|÷182)×100 = 2.08%

(รวม) 44.75%

MAPE = 44.75% ÷ 8 = 5.6%

เฉลย

วธคาดคะเนแนวโนม (Trend Projections)

เปนการใชขอมลในอดตเพอพยากรณแนวโนมในอนาคตโดยอาศยวธการก าลงสองนอยทสดมาชวย โดยมเงอนไขวา คาขอมลตางๆ เมอน ามาเขยนในเสนกราฟจะตองมความสมพนธเปนเสนตรง และมคาเบยงเบนของขอมลหางจากเสนพยากรณไมมาก

Y

X

เสนแนวโนม

32ชวงระยะเวลา

คาขอ

งตวแปร

ตาม(คา

y)

bxaY ˆ

วธคาดคะเนแนวโนม

= คาพยากรณตวแปรตาม

= คาคงททตดแกน y

= คาความชนของเสนตรงแนวโนม

= ชวงระยะเวลา

= คาผลรวม

= คาเฉลยของเวลา

= คาเฉลยของตวแปรตาม

= ชวงระยะเวลา 22 xnx

yxnxyb

xbya

Y

a

b

x

x

y

n

33

ขอมลความตองการพลงงานไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตระหวางป ค.ศ. 1999-2005 แสดงในตารางขางลาง จงพยากรณความตองการพลงงานไฟฟาของป ค.ศ. 2006 โดยใชวธการคาดคะเนแนวโนม

37


ความตองการใชป ชวงเวลา (x) พลงงานไฟฟา (y) xy2x

1999 1 74 1 742000 2 79 4 1522001 3 80 9 2402002 4 90 16 3602003 5 105 25 5252004 6 142 36 8522005 7 122 49 854

47

28

n

xx 86.98

7

692

n

yy

38

1402 x28x 692y 063,3xy

หาคาคงท a , b

22 xnx

yxnxyb

xbya

ดงนน สมการแนวโนมวธการก าลงสองนอยทสดจะได

39

54.1028

295

)4)(7(140

)86.98)(4)(7(063,32

70.56)4(54.1086.98

xY 54.1070.56ˆ

พยากรณความตองการไฟฟาในป ค.ศ. 2003 สามารถหาไดโดยแทนคาx=5 จะได

)5(7.35.71Y 90 เมกกะวตต

เสนพยากรณแนวโนม xY 7.35.71ˆ

พยากรณความตองการไฟฟาในป ค.ศ. 2004 สามารถหาไดโดยแทนคาx=6 จะได

)6(7.35.71Y 93.7 หรอ 94 เมกกะวตต

ความ

ตองก

ารพล

งงาน

ป40

การพยากรณโดยใชรปแบบปจจยสาเหตการพยากรณโดยใชรปแบบปจจยสาเหต

38

เปนการพยากรณทจะพจารณาตวแปรหลายๆตวทมผลกระทบตอคาพยากรณ เชน การพยากรณยอดขายอาจจะขนอยกบตวแปร งบโฆษณา การตงราคา อตราการวางงาน เปนตน

การถดถอยเชงเสน (Linear regression analysis)

แนวคดคลายกบวธการคาดคะเนแนวโนม เพยงแตตวแปรอสระจะไมใชเรองของชวงเวลาเพยงอยางเดยว จะเปนตวแปรอสระอนๆ ทสงผลตอตวแปรตาม แตขอมลตองสมพนธกนแบบเสนตรง ดงนนสมการพยากรณยงคงมรปแบบเหมอนเดมคอ

bxaY ˆ

39

bxaY ˆ

วธถดถอยเชงเสน

= คาพยากรณตวแปรตาม

= คาคงททตดแกน y

= คาความชนของเสนถดถอย

= คาตวแปรอสระ

(ไมจ าเปนตองเวลา)

= คาผลรวม

= คาเฉลยของตวแปรอสระ

= คาเฉลยของตวแปรตาม

= จ านวนของขอมล22 xnx

yxnxyb

xbya

Y

a

b

x

xy

n

40

ตวอยาง บรษทรบซอมบาน ไดวเคราะหวายอดขายของบรษทจะขนอยกบรายไดของประชากรบรษทไดท าการเกบขอมลยอดขายของบรษท โดยเปรยบเทยบกบรายไดประชากรในชวงระยะเวลา 6 ปทผานมา จงพยากรณยอดการซอมบานปท7 เมอรายไดเทากบ 600ลานบาท

ยอดขาย(y) รายได(x) xy(แสนบาท) (รอยลานบาท)

2.0 1 1 2.03.0 3 9 9.02.5 4 16 10.02.0 2 4 4.02.0 1 1 2.03.5 7 49 24.5

2x

18x0.15y 802 x 5.51xy

36

18

n

xx 5.2

6

15

n

yy

41

หาคาคงท a , b

22 xnx

yxnxyb

2)3)(6(80

)5.2)(3)(6(5.51

xbya )3(25.05.2 75.1

ดงนน สมการแนวโนมวธการก าลงสองนอยทสดจะได xY 25.075.1ˆ

25.0

42

พยากรณยอดการซอมบานในปท 7

เมอรายไดเทากบ 600ลานบาท

จาก

แสนบาท

บาท

xY 25.075.1ˆ

)6(25.075.1ˆ Y

25.3ˆ Y

000,325ˆ Y

43

ยอดการซอมบานในปท 7 เทากบ 325,000บาท

บทที่ 4 การพยากรณ์

Documents

Transcript of บทที่ 4 การพยากรณ์