บททบทท44การพยากรณการพยากรณ((ForecastingForecasting))
การน าเสนอภาพนงน จดท าขนจากหนงสอ การจดการการผลตและการปฏบตการ แปลถกตองตามลขสทธโดย รชฏ ข าบญและคณะ ผจดท าการน าเสนอภาพนง มไดมเจตนาละเมดลขสทธ แตจดท าขนเพอวตถประสงคทางการศกษาเทานน
เนอหาความหมายของการพยากรณ
ชวงเวลาของการพยากรณ
ประเภทของการพยากรณ
ขนตอนการพยากรณ
วธการพยากรณ
การพยากรณเชงคณภาพ
การพยากรณเชงปรมาณ
วธการพยากรณโดยใชรปแบบอนกรมเวลา
วธการพยากรณโดยใชรปแบบปจจยสาเหต1
ความส าคญของการพยากรณ
3
การพยากรณมความส าคญตอการด าเนนงานเปนอยางมาก ซงความส าคญของการพยากรณมดงน
1.ท าใหทราบขนาดความตองการผลตภณฑของตลาด
2.ท าใหธรกจสามารถลดความสญเสยทจะเกดขนได 3.สามารถน าผลจากการพยากรณมาเปนขอมลใน
การวางแผนกจกรรมตางๆใหมประสทธภาพและประสทธผลสงสด เพอสรางความไดเปรยบทางธรกจ
กรณศกษาบรษทระดบโลก
4
การพยากรณสรางความไดเปรยบทางการแขงขนใหกบบรษท Tupperware
บรษท Tupperware เปนผผลตกลองพลาสตกส าหรบใสกบขาว ซงประสบความส าเรจในเวทระดบโลกดวยยอดขายกวา 1.1 ลานลานดอลลารสหรฐ การพยากรณความตองการของลกคาท Tupperware ถอไดวาเปนกระบวนการทส าคญและเปนงานทตองท าอยางตอเนอง โดยกลมท างานซงประกอบไปดวยผจดการจากฝายตางๆจะพยากรณโดยใชขอมลในอดต เหตการณปจจบนและเหตการณทจะเกดขนในอนาคต โดยอาศยเทคนคของการพยากรณในรปแบบตางๆ เพอใหกลมท างานสามารถวเคราะหยอดขาย วเคราะหการตอบรบผลตภณฑใหมจากลกคารวมทงทราบต าแหนงของแตละผลตภณฑตางๆ และน าขอมลทไดมาตดสนใจขนสดทายเพอปรบคาพยากรณใหเหมาะสมทสดและน าคาดงกลาวไปวางแผนการปฏบตการทวทงองคการตอไป
OM IN ACTION
5
การพยากรณท Disney Worldทมพยากรณของ Disney World จะตองท าการประมาณผเขาชมในแตละวน
และจะตองพยากรณจ านวนลกคาในแตละสปดาห แตละเดอน และแตละป รวมทงในอก 5 ปขางหนา สาเหตทจะตองมการพยากรณอยางมากมายเชนนกเนองจากวาตวเลขดงกลาวจะเปนประโยชนตอการตดสนใจด าเนนกจกรรมตางๆ โดยททมพยากรณจะใชวธการในการตดสนใจทงในเชงคณภาพและเชงปรมาณ ซงทมดงกลาวนไดพยากรณจ านวนผเขาชมสวนสนกในป ค.ศ.2000 และสามารถท าใหคาความผดพลาดจากการพยากรณมคาเปนศนยได ซง Disney ไดท าการเกบขอมลดวยการใชแบบสอบถามจากนกทองเทยวกวา 1 ลานคนตอป ซงพฤตกรรมของนกทองเทยวจะสามารถน ามาสรางตวแบบของการพยากรณทมความแมนย ามากยงขน นอกจากนนทมงานพยากรณยงตองตดตามสถานการณตางๆและแนวโนมของเศรษฐกจทกภมภาคทวโลกเพอน ามาใชในการวางแผนตอไป
ความหมายของการพยากรณ
2
คอ การท านายเหตการณในอนาคต อาจน าขอมลในอดตมาพยากรณอนาคตโดยใชหลกคณตศาสตร ใชดลยพนจของผพยากรณ หรออาจใชหลายๆวธมารวมกน เพอใหการพยากรณมความแมนย ามากทสด
ชวงเวลาของการพยากรณ
• เหตการณไมเกน 3เดอน เชน การพยากรณการวางแผนการจดซอ การจดตารางงาน การพยากรณยอดขาย และการพยากรณการผลต
ระยะสน
• เหตการณอยในชวง 3 เดอน ถง 3 ป เชน การวางแผนการผลต การวางแผนดานงบประมาณเงนสด และ การวเคราะหแผนการด าเนนงานตางๆ
ระยะกลาง
• เหตการณทมากกวา 3 ปขนไป เชน การวางแผนการออกแบบผลตภณฑใหม คาใชจายในการลงทน การขายท าเลทตง และการวจยและพฒนา
ระยะยาว
3
ประเภทการพยากรณ
4
• ชวยใหทราบถงวงจรธรกจวา อยในสถานการณใด เชน การจดหาเงนหมนเวยน ทางเศรษฐศาสตร
• มผลท าใหเกดผลตภณฑใหมๆ และสงผลตอ การพจารณาทตงโรงงานและเครองจกรใหมทใชในการผลต
ทางเทคโนโลย
• น าไปใชในการวางแผนทางการเงน การตลาด เพอใหรองรบยอดขายทเกดขนทางความตองการ
ของลกคา
7 ขนตอนการพยากรณ
การตดสนใจ
เลอกรายการทจะพยากรณ
เลอกชวงเวลา
เลอกรปแบบการพยากรณรวบรวมขอมล
ท าการพยากรณ
ตรวจสอบผลลพธ
5
การพยากรณ
เชงคณภาพ
ใชความเหนของผบรหาร
วธเดลฟาย
ผตดสนใจ
ทมงาน
ผตอบค าถาม
การประเมนจากฝายขาย
การส ารวจตลาด
เชงปรมาณ
อนกรมเวลา
แบบตรงตว
คาเฉลยเคลอนท
เอกซโปเนนเชยล
คาดคะเนแนวโนม
เชงเหตผล
ถดถอยเชงเสน
6
วธการพยากรณ
7
คอ การพยากรณทใชลางสงหรณ อารมณความรสก ประสบการณของผตดสนใจเปนหลกในการพยากรณ
คอ การพยากรณทใชลางสงหรณ อารมณความรสก ประสบการณของผตดสนใจเปนหลกในการพยากรณ
การพยากรณเชงคณภาพ
ม 4 เทคนค1. การใชความเหนของกลมผบรหารระดบสงหรอผเชยวชาญ โดยมากจะผสมรปแบบทางสถตเขาไปเพอประมาณความตองการหรอแนวโนมในอนาคต2. วธเดลฟาย วธนจะใชบคคล 3 กลมเขารวมในการพยากรณ ไดแก
ผตดสนใจ ประกอบดวยกลมผเชยวชาญ 5 - 10 คน ซงจะเปนคนท าการพยากรณ ทมงาน เปนผชวยในดานการเตรยมงาน เกบรวบรวม สรปผลการส ารวจ ผตอบค าถาม เปนกลมเปาหมายทตอบค าถาม
3. การประเมนจากฝายขาย จะใหพนกงานขายประมาณยอดขายของตนเอง แลวน าคาพยากรณแตละคนมารวมกน จะไดเปนคาพยากรณของแตละเขตจนถงระดบประเทศ4. การส ารวจตลาด จะใชการสอบถามจากลกคาถงแผนการซอผลตภณฑของบรษทในอนาคต จากนนน าผลทไดมาใชใน การพยากรณความตองการของลกคา
8
9
การพยากรณเชงปรมาณ
คอ การพยากรณทใชรปแบบทางคณตศาสตรเขาชวย และมกน าขอมลในอดตมาใชในการพยากรณคอ การพยากรณทใชรปแบบทางคณตศาสตรเขาชวย และมกน าขอมลในอดตมาใชในการพยากรณ
แบงออกเปน 2 รปแบบไดแก1.รปแบบอนกรมเวลา ตงอยบนสมมตฐานทวาขอมลในอดตจะสามารถใชพยากรณอนาคตได 2.รปแบบปจจยสาเหต หรอรปแบบเชงเหตผล เปนการพยากรณดวยการวเคราะหปจจยตางๆ ทจะมผลกระทบตอสงทพยากรณ
การพยากรณโดยใชรปแบบการพยากรณโดยใชรปแบบรปแบบอนกรมเวลา
10
แบงออกเปน 4 วธ วธการหาคาแบบตรงตว วธการหาคาเฉลยเคลอนท วธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล วธการคาดคะเนแนวโนม
วธการหาคาแบบตรงตว
“ความตองการในอนาคต = ความตองการปจจบน”เชน เดอนนขายรองเทาได 100ค
สามารถพยากรณไดวา : เดอนหนากจะขายรองเทาได 100คดวย
(ตนทนต า รวดเรว แตคลาดเคลอนมาก)
11
=
วธการหาคาเฉลยเคลอนท
คาเฉลยเคลอนทแบบอยางงาย (Simple moving average)
n = จ านวนชวงเวลาในคาเฉลยเคลอนททตองการ เชน 3, 4 หรอ 5เดอน (โจทยก าหนดให)
12
คาเฉลยเคลอนทแบบอยางงาย
ตวอยาง
=
13
เดอน ยอดขายทเกดขนจรง คาเฉลยเคลอนท 3 เดอน
มกราคม 10
กมภาพนธ 12
มนาคม 13
เมษายน 16 (10+12+13)/3 = 11.67
พฤษภาคม 19 (12+13+16)/3 = 13.67
มถนายน 23 (13+16+19)/3 = 16
กรกฎาคม 26 (16+19+23)/3 = 19.33
สงหาคม 30 (19+23+26)/3 = 22.67
กนยายน 28 (23+26+30)/3 = 26.33
ตลาคม 18 (26+30+28)/3 = 28
พฤศจกายน 16 (30+28+18)/3 = 25.33
ธนวาคม 14 (28+18+16)/3 = 20.67
วธการหาคาเฉลยเคลอนท
คาเฉลยเคลอนทแบบถวงน าหนก (Weighted moving average)
n = จ านวนชวงเวลาในคาเฉลยเคลอนททตองการ เชน 3, 4 หรอ 5เดอน (โจทยก าหนดให)
=
14
ตวอยาง
=
15
เดอน ยอดขายทเกดขนจรง คาเฉลยเคลอนทแบบถวงน าหนก 3 เดอน
มกราคม 10
กมภาพนธ 12
มนาคม 13
เมษายน 16 [(3×13)+(2×12)+(10)]/6 = 12.17
พฤษภาคม 19 [(3×16)+(2×13)+(12)]/6 = 14.33
มถนายน 23 [(3×19)+(2×16)+(13)]/6 = 17
กรกฎาคม 26 [(3×23)+(2×19)+(16)]/6 = 20.5
สงหาคม 30 [(3×26)+(2×23)+(19)]/6 = 23.83
กนยายน 28 [(3×30)+(2×26)+(23)]/6 = 27.5
ตลาคม 18 [(3×28)+(2×30)+(26)]/6 = 18.33
พฤศจกายน 16 [(3×18)+(2×28)+(30)]/6 = 23.33
ธนวาคม 14 [(3×16)+(2×18)+(28)]/6 = 18.67
คาเฉลยเคลอนทแบบถวงน าหนก
คาถวงน าหนก ชวงเวลา
3 1 เดอนกอนหนา
2 2 เดอนกอนหนา
1 3 เดอนกอนหนา
6 ผลรวมของคาถวงน าหนก
คาพยากรณเดอนน
16
การคดคาถวงน าหนก
(3 x ยอดขายของเดอนทแลว) + (2 x ยอดขายของ 2 เดอนกอนหนา) + (1 x ยอดขายของ 3 เดอนกอนหนา)
ผลรวมของคาถวงน าหนก=
Ft = คาพยากรณทตองการ
Ft-1 = คาพยากรณงวดทแลว
α = คาคงทปรบเรยบ 0<α<1At-1 = คาจรงงวดทแลว
17
วธปรบใหเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล
ขอมลของชวงเวลา 8 ไตรมาสของทาเรอ เกยวกบการขนถายขาวจากเรอ ผบรหารของทาเรอตองการพยากรณไตรมาสท9 โดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล
โดยใชคา α = 0.1 คาดวาจะขนขาวในไตรมาสแรกได 175 ตน
ตวอยางตวอยาง
21
22
ไตรมาส น าหนกขาวจรง
คาพยากรณโดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยลท α=0.1
1 180 175
2 168 175.00+0.1(180-175) = 175.5
3 159
4 175
5 190
6 205
7 180
8 182
9 ?????
23
ไตรมาส น าหนกขาวจรง
คาพยากรณโดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยลท α=0.1
1 180 175
2 168 175.00+0.1(180-175) = 175.5
3 159 175.50+0.1(168-175.50) = 174.75
4 175 174.75+0.1(159-174.75) = 173.18
5 190 173.18+0.1(175-173.18) = 173.36
6 205 173.36+0.1(190-173.36) = 175.02
7 180 175.02+0.1(205-175.02) = 178.02
8 182 178.02+0.1(180-178.02) = 178.22
9 178.22+0.1(182-178.22) = 178.60
การค านวณคาเฉลยความคลาดเคลอนม 3 วธ
• คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)
• คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)
• คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ(MAPE)
*** ความคลาดเคลอนยงนอยยงด
21
การวดคาความคาดเคลอนของการพยากรณการวดคาความคาดเคลอนของการพยากรณ
ขอมลของชวงเวลา 8 ไตรมาสของทาเรอ เกยวกบการขนถายขาวจากเรอ ผบรหารของทาเรอตองการพยากรณโดยวธการปรบเรยบแบบเอกซโปเนนเชยล
โดยใชคา α = 0.1 คาดวาจะขนขาวในไตรมาสแรกได 175 ตน จงหาคาเฉลยความคลาดเคลอนทงสามแบบ
ตวอยางตวอยาง
22
คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)
/23
„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)
24
ไตรมาส น าหนกขาวจรง คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1
1 180 175 |180 - 175| = 5
2 168 175.5 |168 - 175.5| = 7.5
3 159
4 175
5 190
6 205
7 180
8 182
(รวม)
MAD =
„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ (MAD)
25
ไตรมาส น าหนกขาวจรง คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1
1 180 175 |180 - 175| = 5
2 168 175.5 |168 - 175.5| = 7.5
3 159 174.75 |159 - 174.75| = 15.75
4 175 173.18 |175 - 173.18| = 1.82
5 190 173.36 |190 - 173.36| = 16.64
6 205 175.02 |205 - 175.02| = 29.98
7 180 178.02 |180 - 178.02| = 1.98
8 182 178.22 |182 - 178.22| = 3.78
(รวม) 82.45
MAD = 82.45 ÷ 8 = 10.31
เฉลย
คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)
26
„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)
27MSE =
ไตรมาส
น าหนกขาวจรง
คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง α=0.1
1 180 175 (180-175) = 5 = 25
2 168 175.5 (168-175.5) = (-7.5) = 56.25
3 159
4 175
5 190
6 205
7 180
8 182
(รวม)
2
2
2
2
„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)„ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง (MSE)
28
ไตรมาส
น าหนกขาวจรง
คาพยากรณ คาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสอง α=0.1
1 180 175 (180-175) = 5 = 25
2 168 175.5 (168-175.5) = (-7.5) = 56.25
3 159 174.75 (159-174.75) = (-15.75) = 248.06
4 175 173.18 (175-173.18) = 1.82 = 3.31
5 190 173.36 (190-173.36) = 16.64 = 276.89
6 205 175.02 (205-175.02) = 29.98 = 898.8
7 180 178.02 180-178.02) = 1.98 = 3.92
8 182 178.22 (182-178.22) = 3.78 = 14.29
(รวม) 1526.52
MSE = 1526.52 ÷ 8 = 190.82
เฉลย
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)
29
„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)
30MAPE =
ไตรมาส น าหนกขาวจรง
คาพยากรณ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1
1 180 175 (|180 -175|÷180)×100 = 2.78%
2 168 175.5 (|168-175.5|÷168)×100 = 4.46%
3 159
4 175
5 190
6 205
7 180
8 182
(รวม)
„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)„ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ (MAPE)
31
ไตรมาส น าหนกขาวจรง
คาพยากรณ คาเฉลยเปอรเซนตความคลาดเคลอนสมบรณ α=0.1
1 180 175 (|180 -175|÷180)×100 = 2.78%
2 168 175.5 (|168-175.5|÷168)×100 = 4.46%
3 159 174.75 (|159-174.75|÷159)×100 = 9.91%
4 175 173.18 (|175-173.18|÷175)×100 = 1.04%
5 190 173.36 (|190-173.36|÷190)×100 = 8.76%
6 205 175.02 (|205-175.02|÷205)×100 = 14.62%
7 180 178.02 (|180-178.02|÷180)×100 = 1.1%
8 182 178.22 (|182-178.22|÷182)×100 = 2.08%
(รวม) 44.75%
MAPE = 44.75% ÷ 8 = 5.6%
เฉลย
วธคาดคะเนแนวโนม (Trend Projections)
เปนการใชขอมลในอดตเพอพยากรณแนวโนมในอนาคตโดยอาศยวธการก าลงสองนอยทสดมาชวย โดยมเงอนไขวา คาขอมลตางๆ เมอน ามาเขยนในเสนกราฟจะตองมความสมพนธเปนเสนตรง และมคาเบยงเบนของขอมลหางจากเสนพยากรณไมมาก
Y
X
เสนแนวโนม
32ชวงระยะเวลา
คาขอ
งตวแปร
ตาม(คา
y)
bxaY ˆ
วธคาดคะเนแนวโนม
= คาพยากรณตวแปรตาม
= คาคงททตดแกน y
= คาความชนของเสนตรงแนวโนม
= ชวงระยะเวลา
= คาผลรวม
= คาเฉลยของเวลา
= คาเฉลยของตวแปรตาม
= ชวงระยะเวลา 22 xnx
yxnxyb
xbya
Y
a
b
x
x
y
n
33
ขอมลความตองการพลงงานไฟฟาของการไฟฟาฝายผลตระหวางป ค.ศ. 1999-2005 แสดงในตารางขางลาง จงพยากรณความตองการพลงงานไฟฟาของป ค.ศ. 2006 โดยใชวธการคาดคะเนแนวโนม
37
ตวอยางตวอยาง
ความตองการใชป ชวงเวลา (x) พลงงานไฟฟา (y) xy2x
1999 1 74 1 742000 2 79 4 1522001 3 80 9 2402002 4 90 16 3602003 5 105 25 5252004 6 142 36 8522005 7 122 49 854
47
28
n
xx 86.98
7
692
n
yy
38
1402 x28x 692y 063,3xy
หาคาคงท a , b
22 xnx
yxnxyb
xbya
ดงนน สมการแนวโนมวธการก าลงสองนอยทสดจะได
39
54.1028
295
)4)(7(140
)86.98)(4)(7(063,32
70.56)4(54.1086.98
xY 54.1070.56ˆ
พยากรณความตองการไฟฟาในป ค.ศ. 2003 สามารถหาไดโดยแทนคาx=5 จะได
)5(7.35.71Y 90 เมกกะวตต
เสนพยากรณแนวโนม xY 7.35.71ˆ
พยากรณความตองการไฟฟาในป ค.ศ. 2004 สามารถหาไดโดยแทนคาx=6 จะได
)6(7.35.71Y 93.7 หรอ 94 เมกกะวตต
ความ
ตองก
ารพล
งงาน
ป40
การพยากรณโดยใชรปแบบปจจยสาเหตการพยากรณโดยใชรปแบบปจจยสาเหต
38
เปนการพยากรณทจะพจารณาตวแปรหลายๆตวทมผลกระทบตอคาพยากรณ เชน การพยากรณยอดขายอาจจะขนอยกบตวแปร งบโฆษณา การตงราคา อตราการวางงาน เปนตน
การถดถอยเชงเสน (Linear regression analysis)
แนวคดคลายกบวธการคาดคะเนแนวโนม เพยงแตตวแปรอสระจะไมใชเรองของชวงเวลาเพยงอยางเดยว จะเปนตวแปรอสระอนๆ ทสงผลตอตวแปรตาม แตขอมลตองสมพนธกนแบบเสนตรง ดงนนสมการพยากรณยงคงมรปแบบเหมอนเดมคอ
bxaY ˆ
39
bxaY ˆ
วธถดถอยเชงเสน
= คาพยากรณตวแปรตาม
= คาคงททตดแกน y
= คาความชนของเสนถดถอย
= คาตวแปรอสระ
(ไมจ าเปนตองเวลา)
= คาผลรวม
= คาเฉลยของตวแปรอสระ
= คาเฉลยของตวแปรตาม
= จ านวนของขอมล22 xnx
yxnxyb
xbya
Y
a
b
x
xy
n
40
ตวอยาง บรษทรบซอมบาน ไดวเคราะหวายอดขายของบรษทจะขนอยกบรายไดของประชากรบรษทไดท าการเกบขอมลยอดขายของบรษท โดยเปรยบเทยบกบรายไดประชากรในชวงระยะเวลา 6 ปทผานมา จงพยากรณยอดการซอมบานปท7 เมอรายไดเทากบ 600ลานบาท
ยอดขาย(y) รายได(x) xy(แสนบาท) (รอยลานบาท)
2.0 1 1 2.03.0 3 9 9.02.5 4 16 10.02.0 2 4 4.02.0 1 1 2.03.5 7 49 24.5
2x
18x0.15y 802 x 5.51xy
36
18
n
xx 5.2
6
15
n
yy
41
หาคาคงท a , b
22 xnx
yxnxyb
2)3)(6(80
)5.2)(3)(6(5.51
xbya )3(25.05.2 75.1
ดงนน สมการแนวโนมวธการก าลงสองนอยทสดจะได xY 25.075.1ˆ
25.0
42
พยากรณยอดการซอมบานในปท 7
เมอรายไดเทากบ 600ลานบาท
จาก
แสนบาท
บาท
xY 25.075.1ˆ
)6(25.075.1ˆ Y
25.3ˆ Y
000,325ˆ Y
43
ยอดการซอมบานในปท 7 เทากบ 325,000บาท
Top Related