Post on 18-May-2015
FONDI SHQIPTAR I ZHVILLIMIT KOMUNA DRENOVËALBANIAN DEVELOPMENT FUND
DRENOVËKOMUNA
PLANI I ZHVILLIMIT LOKAL
KPLANI I ZHVILLIMIT PLANI I ZHVILLIMIT LOKALLOKAL
FONDI SHQIPTAR I ZHVILLIMITALBANIAN DEVELOPMENT FUNDwww.albaniandf.org
Ky publikim është realizuar në kuadër të projektit “Punët në komunitet III”, fi nancuar nga Banka e Këshillit të Evropës (CEB)
StudioPATRIGRAFwww.xhinapalko@yahoo.com
Ky“““PBBBa
Grant nga Norway Trust Fund
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
1
Qershor 2009
PLANI I ZHVILLIMITKOMUNA DRENOVË
Përgatitur në projektin“Punët me Komunitetin III”
Me asistencen e FSHZH
Grupi i PZHL
2Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
3
TTTTTabela e Përmbajtjesabela e Përmbajtjesabela e Përmbajtjesabela e Përmbajtjesabela e Përmbajtjes
1. Shoqëria (Kapitali Social)...................................................................... 11
a. Komuniteti dhe dinamika ................................................... 11b. Arsimi .................................................................................. 12c. Kultura dhe koha e lirë ....................................................... 13d. Shërbimi shëndetësor ......................................................... 14e. Asistenca sociale ................................................................ 14f. Cilësia e jetës ..................................................................... 15
2. Ekonomia ............................................................................................... 16
a. Situata e përgjithshme ....................................................... 16b. Turizmi ................................................................................ 18c. Blegtoria ............................................................................. 22d. Bujqësia .............................................................................. 22
3 . Mjedisi dhe infrastruktura ..................................................................... 25
a. Pozita gjeografike .............................................................. 25b. Klima .................................................................................. 25c. Mjedisi natyror ................................................................... 25d. Telekomunikacioni dhe Teknologjia Informuese ............... 27e. Sistemi rrugor ..................................................................... 28f. Furnizimi me ujë të pijshëm ................................................ 28g. Kanalizimi i ujërave të zeza dhe të bardha ....................... 29
4Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
4. Qeverisja e Komunes ............................................................................. 31
a. Organika e Komunës ......................................................... 31b. Buxheti i Komunës .............................................................. 31c. Pjesëmarrja qytetare .......................................................... 35II. Deklarata e Vizionit ........................................................... 37
PLANI I VEPRIMIT ........................................................................................ 38
Summary of Local Development Plan of Drenove Commune .................. 77
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
5
Ky publikim është produkt i projektit “Punët në Komunitetit III”, financuarnga Banka e Këshillit të Evropës (CEB) dhe zbatuar nga Fondi Shqiptar izhvillimit (FSHZH), në bashkëpunim me komunën Drenovë. Projekti ështëvazhdimësi e përpjekjeve të FSHZh-së në vite, duke filluar që prej vitit 2005,për të asistuar NJQV-të e vendit në ndërtimin e kapaciteteve lokale përhartimin e planeve strategjike për një zhvillim të qëndrueshëm të komunitetevelokale që ato drejtojnë. Proçesi i hartimit të planeve lokale sipas metodologjisësë FSHZH (për detaje më të hollësishme të metodologjisë mund të shikonifaqen e internetit http://www.albaniandf.org/dokumenta/ADF_LDP_fieldguide.pdf) përfshin të zgjedhurit lokal, stafin e njësisë vendoredhe një përfaqësim të gjerë të grupeve të ndryshme të komuniteteve lokale nëkrijimin e një vizioni afatgjatë, qëllimeve strategjike afatmesëm dhe hapavekonkret të veprimit afatshkurtër për t’i drejtuar komunitetet lokale drejt njëzhvillimi të qëndrueshëm si dhe një cilësie më të mirë të jetës. 25 NJQV tëvendit janë asistuar nga FSHZH në përgatitjen e planeve lokale të zhvillimit nëperiudhën 2005-2009.Ky publikim është përgatitur nga Grupi i Planit të Zhvillimit të krijuar nëkomunë, me asistencën teknike të ofruar nga Njësia e Planeve të Zhvillimit,pranë FSHZH-së, gjatë periudhës Janar – Qershor 2009. Ky plan përmbanplane veprimi afat shkurtër, të mesëm dhe afatgjatë. Vizioni përfshin njëperiudhë kohore prej 10-15 vjetësh dhe qëllimet strategjike deri në pesë vjet.çdo hap veprimi ka një afat kohor zbatimi dhe aktorët përgjegjës për t’upërfshirë. Përputhja me afatet kohore si dhe arritja e indikatorëve të vendosurdo të monitorohet dhe raportohet në këshill, staf dhe komunitet.
§§
6Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
7
Fjala e Kryetarit të Komunës
Të nderuar banorë të KTë nderuar banorë të KTë nderuar banorë të KTë nderuar banorë të KTë nderuar banorë të Komunës Drenovë,omunës Drenovë,omunës Drenovë,omunës Drenovë,omunës Drenovë,
Sot e prej gjashtë vjetësh ndajmë bashkëqeverisjen e Komunës sonë, kësaj pasurie të madhekulturore, historike, natyrore e turistike të trashëguar nga të parët tanë. Kjo trashëgimi na kabërë të ndërgjegjshëm për përgjegjësinë e madhe që kemi në drejtimin dhe menaxhimin epunëve publike të Komunës tonë për ta çuar atë në një zhvillim të qëndrueshëm dhe cilësorpër të gjithë banorët, miqtë dhe vizitorët e saj.
Dokumenti që po ju prezantojmë përbën Planin e Zhvillimit Lokal të Komunës për 15 vitet eardhshme. Plani i Zhvillimit është një nga instrumentat e menaxhimit të integruar tëKomunës sonë, i ideuar dhe asistuar nga përfaqësuesit e Fondit Shqiptar të Zhvillimit të cilëtna i vunë në dispozicion për të krijuar një kohezion midis të gjithë pjesëtarëve të komunitetitdhe grupeve të interest, me synim - përcaktimin e një vizioni zhvillimi dhe plani për realizimine pritshmërive që shpreh ky vizion. E rëndësishme për t’u theksuar është pikërisht rruga mevetëdije që zgjodhëm për përgatitjen e këtij plani, e cila ishte rruga e pjesëmarrjes qytetaredhe gjithëpërfshirjes së aktorëve si dhe faktorëve që veprojnë në komunën tonë, por edhe mëgjerë në Rajonin tonë të Korçës. Kjo rrugë që zgjodhëm na jep shpresë se ky plan do të jetënjë gur themeli i rëndësishëm për zhvillimin e qëndrueshëm të komunës dhe komunitetittonë.
Gjej rastin të shpreh falenderimet e mia për gjithë komunitetin përparimtar të KomunësDrenovë, që me dashamirësi dhe seriozitet na ndihmoi të hartojmë dhe të përgatisim këtëPlan Zhvillimi Lokal, i cili do jetë dokumenti bazë për udhëheqjen e punës sonë në vitet qëvijnë. Po kështu, dua të falenderoj të gjithë këshilltarët e Këshillit të Komunës për angazhimine tyre në këtë projekt si dhe të gjithë ata përfaqësues të biznesit lokal dhe grupeve të tjera tëinterest, të cilët shprehën dhe dhanë mendimet dhe kontributin e tyre intelektual përpërgatitjen e këtij Plani. Në përfundim, dua të falenderoj edhe Fondin Shqiptar të Zhvillimit, icili përzgjodhi Komunën tonë, në kuadrin e Projektit “Punët me Konunitetin III” financuarnga Banka e Këshillit të Evropës (CEB) për përgatitjen e këtij Plani Zhvillimi Lokal dheinvestimet në kuadrin e këtij projekti, që janë një kontribut shumë i vyer për zhvillimin ekomunës dhe komunitet tonë.
Duke ju falenderuar përzemërsisht, ftoj miqësisht të gjithë komunitetin e Komunës sëDrenovës për t’u bërë pjesë e zbatimit të këtij Plani Zhvillimi Lokal.
Me respekt
Flamur SALA
Kryetar i Komunës Drenovë
8Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
9
Informacioni i përgjithshëm për Komunën Drenovë
Komuna Drenovë ndodhet në juglindje të qytetit të Korçës, në rrëzë të faqes perëndimore tëmalit të Moravës. Ajo shtrihet në një siperfaqja prej 93.4 km² dhe ndodhet në lartësinë qëfillon nga 850 m mbi nivelin e detit në fushë deri në 1340 m mbi nivelin e detit në fshatinDardhë. Në këtë komunë ndodhen 9 fshatra: Mborje, Drenovë, Moravë, Boboshticë, Zape,Qatrom, Ravonik, Turan dhe fshati Dardhë.
Popullsia e komunës Drenovë është 11021 banorë.
Komuna Drenovë si pjesë e qarkut të Korçës njihet për pasurinë e trashëgimisë kulturore efetare si dhe për traditat e zakonet e banorëve të zonës. Disa nga fshatrat më të njohur tëkomunës janë Drenova, Dardha e Boboshtica.
Komuna është e njohur gjithashtu për objektet e kultit, ku dhe numërohen rreth 22 objektetë tilla si kisha, xhami e teqe. Në fshatin Mborje ndodhet një kishë nga më të vjetrat nëvend, Kisha e Shën Ristozit, e ndërtuar në vitin 1390 mbi rrënojat e një kishe tjetër tëshekullit IV. Gjithashtu ndodhen edhe objekte të tjera kulti të njohura që në ditë të caktuaratë vitit vizitohen në masë nga qytetarët e Korçës. Po kështu, shumë e njohur është edheteqeja e Turanit.
Komuna Drenovë është e njohur për burimet e saj natyrore. Përmendim minierën e qymyrittë Mborje-Drenovës, një nga më të vjetrat e vendit, por edhe për pejsazhet e mrekullueshmedhe monumentet e natyrës, si psh. Parku Kombëtar “Bredhi i Drenovës”etj.
Në këtë komunë ndodhet fshati Dardhë, i cili njihet si një pikë turistike dhe që ofron vende tëbukura të natyrës, hotele, restorante dhe gatime tradicionale. Ky fshat gjendet në një lartësiprej 1344 m mbi nivelin e detit. Gjendet rreth 20 km larg qytetit të Korçës në pjesën juglindore. Eshtë i vendosur në një gropë ndërmjet kodrave të Shën Pjetrit dhe shkëmbit tëVjeshtës. Ky fshat është krijuar rreth viteve 1600 dhe e gjejmë të kompaktësuar me 1768,viti kur u çel shkolla e pare shqipe. Në dhjetëvjeçarin e fundit të shekullit XIX filloi tëfunksiononte dhe shkolla e vajzave.
Kulmin e zhvillimit Dardha e mori më 1913-tën ku numëroheshin rreth 500 shtëpi. Në këtëfshat gjenden shkolla dhe kisha e Shën Gjergjit me ikonat e saj të famshme. Në këtë fshatka dhe dy kisha si ajo e Shën Pjetrit dhe e Shën Thanasit, të cilat janë të vendosura në dypika dominuese të Dardhës. Ky fshat ka shumë burime, po midis tyre gjendet dhe një qëquhet “Uji i Qelbur” që shërben si ujë kurativ për stomak dhe veshka.
Rreshjet e shumta të dëborës dhe pistat natyrore të skive, bëjnë që vizitorë të shumtë tëushtrojnë sporte dimërore. Ky fshat ka qenë destinacion turistik prej shumë kohësh. Bukuria
10Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
e ngjyrave të natyrës dhe shtëpitë karakteristike të ndërtuar me gur, folklori, gatimettradicionale, kostumet popullore tërheqin vizitorë vendas dhe të huaj.Nuk mund të largohesh nga Dardha e Boboshtica pa shijuar lakrorin e famshëm me dy petëtë pjekur në saç si dhe gatimet me kërminj (ligavec) dhe kërpudha.
Pija që përdoret më shumë në këtë zonë është rakia e dardhës. Ka disa festa tradicionale tëcilat e pasurojnë ofertën turistike të zonës, të tilla si : festa e Shën Mërisë, që ndryshe ngamotrat e saj festohet në 16 Gusht, pasi kjo ditë përkon dhe me atë të shoqatës Dardhare“Shpresa”.Gjate festimeve, krahas riteve fetare kërcehet edhe vallja dardhare. Drenova është vendlindjae Aleksandër Drenovës.
Monumentet më të njohura të natyrës përmenden:
- Parku Kombëtar “Bredhi i Drenovës”;- Manat e zeza (pemë shekullore, nga e cila nxirret edhe rakia e famshme e manit);- Guri i Cjapit;- Bozdoveci
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
11
1. Shoqëria (Kapitali Social)1. Shoqëria (Kapitali Social)1. Shoqëria (Kapitali Social)1. Shoqëria (Kapitali Social)1. Shoqëria (Kapitali Social)
a.a.a.a.a. Komuniteti dhe dinamikaKomuniteti dhe dinamikaKomuniteti dhe dinamikaKomuniteti dhe dinamikaKomuniteti dhe dinamika
Në Komunën Drenovë banojnë rreth 11 021 banorë. Popullsia e komunës është estabilizuar pas lëvizjeve të lira që ndodhen në 15 vitet e kaluar. Emigrimi ekonomik drejtshtetit fqinj ka qënë i theksuar deri para tre – katër vitesh. Në vitet e fundit po vërehet kthimi ipjesshëm i tyre, të cilët po investojnë këtu kapitalet financiare të krijuara nga puna e tyrejashtë vendit, të orientuara këto si psh, ndërtim – rikonstruksion banesash, ashtu edhe përçeljen e bizneseve apo për mbështetjen e zhvillimit të aktiviteteve bujqësore, blegtorale dheagroushqimore.
Popullsia e komunës është një model i komunitetit të harmonishëm me përkatesi fetaremuslimane dhe ortodokse, si edhe me praninë historike në trojet e komunës të njëkomuniteti arumun.
Të dhënat rreth popullsisë të marra nga zyra e gjendjes civile në komunë jepen në tabelën emëposhtme.
Tabela 1. Shpërndarja e Popullsisë Fshatrat Meshkuj Femra Gjithsej Nr i Familjeve Mborje 1518 1577 3095 907 Moravë 701 737 1438 424 Drenovë 1301 1332 2642 696 Boboshticë 743 723 1466 363 Qatrom 454 423 867 211 Ravonik 536 489 1025 247 Turan 174 173 347 108 Dardhë 70 71 141 73
Fshati Mborje është fshati më i populluar. Numri i banorëve arrin në 3 095 banorë ose rreth28% e popullsisë. Fshatrat e tjerë më të populluar janë Drenova, Boboshtica, Morava.
Në tabelën më poshtë jepen fshatrat të cilat bëjnë pjesë në njësinë admiminsitrative tëKomunës Drenovë si dhe largësitë e këtyre nga qendra e Komunës. Të gjitha fshatrat ekomunës lidhen më rrugë automobilistike të shtruara me asfalt me qëndrën e Komunës,fshati Drenovë.
12Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Tabela 2. Largësitë e fshatrave nga Qendra Komunës, fshati Drenovë Fshati Largësia (km) Mborje 2 km Moravë 0,5 km Boboshticë 5 km Qatrom 5,5 km Ravonik 6 km Turan 8 km Dardhë 16 km Zape 3 km
b.b.b.b.b. ArsimiArsimiArsimiArsimiArsimi
Historikisht Komuna Drenovë njihet si zonë me popullsi arsimdashëse ku shkollat e paradatojnë që në fund të shekullit XIX në vazhdën e hapjes së shkollës së parë Shqipe në Korçë.
Në Komunën Drenovë ka 4 shkolla 9-vjeçare, në fshatrat Mborje, Drenovë, Boboshticë,Qatrom. Ka 2 shkolla fillore, në fshatrat Boboshticë dhe Turan. Ka 6 kopështe fëmijësh,konkretisht në fshatrat Drenovë, Mborje, Boboshticë, Ravonik, Turan, Qatrom.
Nga anketimi i banorëve i realizuar në pranverë 2009 rezulton se banorët janë shumë tëkënaqur dhe të kënaqur me gjendjen e shkollave mbi 90% si dhe kopshteve në masën mbi80%. Kjo kënaqshmëri e lartë e publikut vjen nga fakti se prej 2006-tës e këtej janë bërëinvestime të mëdha dhe janë rikonstruktuar të gjitha shkollat dhe kopshtet të cilat ishinamortizuar plotësisht. Po kështu, baza didaktike e shkollave është e kënaqshme dhe tëgjitha shkollat kanë salla interneti.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
13
c.c.c.c.c. Kultura dhe koha e lirëKultura dhe koha e lirëKultura dhe koha e lirëKultura dhe koha e lirëKultura dhe koha e lirë
Aktualisht Komunna Drenovë nuk ofron shumë në drejtim të aktiviteteve kulturore dheargëtimit në kohën e lirë. Në anketimin e realizuar me banorët e komunës, rreth 70% e tyrejanë të pakënaqur me programet artistike/kulturore e sportive në Komunë, pavarësisht sekëtu gjenden 4 qëndra sportive. Edhe pse numri i qendrave sportive është i konsiderueshëmgjendja e tyre është relativisht e dobët. Ndërsa, përsa i përket shërbimeve për të rinjtë, mbi50% e banorëve janë të pakënaqur dhe shumë të pakënaqur. Në territorin e Komunës nukka biblioteka publike përveç disa këndeve me libra në shkolla.
Para viteve 1990 ka funksionuar në Komunë 1 vatër kulture e cila aktualisht nukfunksionon. Muzeu etnografik është në rikonstruksion.
14Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
d.d.d.d.d. Shërbimi shëndetësorShërbimi shëndetësorShërbimi shëndetësorShërbimi shëndetësorShërbimi shëndetësor
Në të gjitha fshatrat e komunës ka qendër shëndetësore të kompletuar me personelmjekësor. Edukimi shëndetësor, kontrolli sanitar, janë veprimtari që po marrin dita ditësrëndësi në rritje. Në këtë sector punojnë 4 mjekë dhe 15 infermiere, ku me arsim të lartëjanë 70% e tyre dhe 30% me arsim profesional të mesëm.
Nga anketimi me banorët, pasqyruar në grafikun e mëposhtëm vihet re se rreth 85% e tyreshprehen të kënaqur/shumë të kënaqur, ndërsa vetëm 11% të pakënaqur.
Kënaqshmëria e lartë e banorëve vjen si pasojë e asaj që të gjitha qendrat shëndetsore janërikonstruktuar vitet e fundit dhe funksionojnë shumë mirë. Stafi mjekësor është i kualifikuardhe i përkushtuar.
e.e.e.e.e. Asistenca socialeAsistenca socialeAsistenca socialeAsistenca socialeAsistenca sociale
Në Komunën Drenovë familjet që marrin ndihmë ekonomike janë veç 65, ose 2% e numrittë përgjithshëm të familjeve.
Në përgjithësi, mbi 50% e të intervistuarve shprehen se janë të kënaqur dhe shumë tëkënaqur me shërbimet për të moshuarit, por nga ana tjetër kemi një shifër prej rreth 30%që shprehen se janë të pakënaqur ose shumë të pakënaqur me këto shërbime. Komunaduhet të ketë në vemëndje këtë shtresë të shoqërisë nëpërmjet angazhimit maksimal përzgjidhjen e problemeve dhe ofrimin e kushteve sa më të mira për ta.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
15
fffff..... Cilësia e jetësCilësia e jetësCilësia e jetësCilësia e jetësCilësia e jetës
Nga anketimi i banorëve shohim se 60% e të anketuarve raportojnë se cilësia e jetës në trevitet e fundit është përmirësuar disi dhe 30% se është përmirësuar shumë. Kjo përqindje elartë rezulton për shkak të investimeve publike që janë realizuar viteve të fundit, të cilat kanësjellë edhe rritjen e cilësisë së jetës. Ndër këto investime publike mund të përmendiminevstimet në vazhdimësi në rrjetin e ujësjellësit, shkollave dhe rrugëve.
Disa nga investimet më me ndikim në përmirësimin e cilësisë së jetës së banorëve renditensi më poshtë:
1.Rikonstruksioni i ujësjellësit në fshtrat Mborje, Boboshticë, Moravë;2.Rikonstruksioni i shkollave në fshtrat Mborje, Drenovë, Qatrom dhe Turan;3.Asfaltimi i të gjitha rrugëve lidhëse të fshatrave me qëndrën e Komunës dhe qytetine Korçës.
16Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
2.2.2.2.2. EkonomiaEkonomiaEkonomiaEkonomiaEkonomia
a.a.a.a.a. Situata e përgjithshmeSituata e përgjithshmeSituata e përgjithshmeSituata e përgjithshmeSituata e përgjithshme
Komuna e Drenovës është një komunë me zhvillim ekonomik të gërshetuar ku burimetkryesore janë bujqësia, blegtoria, agro-industria dhe patjetër turizmi. Afërsia me qytetin eKorçës e bën një zonë të preferuar për zhvillimin e biznesit, veçanërsiht në fushën e turizmitku qytetarët korçarë, duke u nisur edhe nga vlerat e veçanta natyrore që ka Drenova, evizitojnë në masë.
Komuna numëron rreth 80 biznese të cilat punësojnë rreth 500 persona, prej të cilëve 300janë femra.
Përveç bizneseve të shërbimit për turizmin, si baret dhe restorantet që numërohen rreth 15 tëtilla në të gjithë Komunën, 2 hotele në Dardhë si edhe 5 shtëpi pritëse në Boboshticë,funksionojnë po kështu disa biznese të tjera si:
Industria e përpunimit të qumështit
Në komunë gjenden 5 baxho. Karakteristikë të zhvillimit të kësaj dege përbejnë dy aspekte,prodhimi realizohet në kushte higjeno-sanitare të nivelit bashkëkohor dhe shtimi ivazhdueshëm i asortimenteve cilësore duke përmbushur gjithmonë e më mirë kërkesat eklientelës.
Industria e mishit dhe vezëve
Kjo industri përfaqësohet nga 1 pulari në Boboshticë, 3 pulari në Drenovë dhe 1 në Turan.Janë pulari moderne që kënaqin një pjesë të rëndësishme të nevojave të tregut të Korçës emë gjerë për pula, fileto pule, kofshë pule.
Po kështu në komunë funksionojnë 2 fabrika të përpunimit të mishit, 1 në Drenovë dhe 1 nëBoboshticë.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
17
Industria e prodhimit të pijeve dhe ujërave
Në komunë gjendet 1 fabrikë e prodhimit të ujit natyral si edhe e prodhimit të pijeveenergjike joalkoolike në Dardhë, ‘Dardha Ëater’.
Prodhimi artizanal i pijeve
Drenova është e njohur për prodhimin artizanal të pijeve alkoolike, kryesisht përmendet këtuprodhimi artizanal tradicional i rakisë së manit në Boboshticë e Drenovë si dhe i rakisë sëkumbullës në Dardhë, Mborje, etj. Këto produkte janë me famë dhe të prodhuara sipasrecetave tradicionale lokale, të cilat mund të jenë të nesërmen një nga produktet e mbrojturarajonale të BE-së dhe një instrument i dobishëm në promovimin turistik dhe ekonomik tëKomunës.
Prodhimi i ëmbëlsirave
Aktualisht funksionojnë 4 punishte të prodhimit të ëmbëlsirave, tre në Mborje dhe një nëRavonik.
Industri të tjera
- Fabrikë e prodhimit të qeseve të letrës në Qatrom;- Fabrikë e prodhimit të ambalazheve prej letre në Ravonik;- Fabrika e prodhimit të tullave në Zape;- Rrobaqepsia në Drenovë;- Zdrukthtari dhe njësi të prodhimit të mobiljeve, 22 të tilla.
18Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Pavarësisht funksionimit të industrive të mësipërme që kanë një potencial zhvillimi në tëardhmen, duke ndikuar në këtë mënyrë në rritjen e mundësive të punësimit, megjithatë mbi60% të të intervistuarve shprehen se janë të pakënaqur me mundësinë e punësimit ndërsavetëm rreth 50% shprehen të kënaqur me mundësinë për të ndërmarr biznes.
Komuna duhet të tregohet më energjike në krijimin e mundësive për zhvillimin ekonomik,sidomos në sektorin e turizmit ku si shanset ashtu dhe burimet janë më të mëdha, përpërmirësimin e kënaqshmërisë së banorëve me gjendjen e punësimit dhe biznesit.
b.b.b.b.b. TTTTTurizmiurizmiurizmiurizmiurizmi
Turizmi konsiderohet një degë e rëndësishme e zhvillimit ekonomik të komunës përmomentin dhe me një perspektivë të sigurt zhvillimi.
Turizmi malor
Dardha është fshati me zhvillimin më të spikatur të turizmit malor në të dy format e tij,turizëm familjar dhe hoteleri; ka dy hotele dhe po përfundon një hotel pese-katësh istandarteve bashkëkohore. Në shërbim të turizmit janë ndërtuar dy pista skish tëstandadeve që kanë vend për t’u përmirësuar, por që konsiderohet vetëm fillimi. Njëra ngapistat do të pajiset edhe me një teleferik dhe elementë të tjerë ndihmës infrastrukturore. Janeende të pashfrytëzuar objekte natyrore të veçantë të komunës dhe monumentet e shumtanatyrore.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
19
Turizmi natyror (eko-turizmi)
Komuna e Drenovës është e shquar për burimet natyrore që e bëjnë atë të lakmueshme përturizmin natyror ose eko-turizmin. Natyra e pashoqe, pejsazhet mahnitëse dhe një sërëmonumentesh natyrore e bëjnë mjaft atraktive Drenovën për këtë lloj turizmi.
Në natyrën e pasur të komunës veçohen me status të veçantë mbrojtës, për vlera tëspikatura të biodiversitetit, pjesë të caktuara të fondit pyjor si:
- Parku Natyror ‘Bredhi i Drenovës’;- Monumentet natyrore ‘Guri i Cjapit’, një shkemb madhështor, masivi i manave shekullore,burimet e Moravës, të tilla si burimi i Izvorit, i Bozdovecit, çezma e Gjergos, burimi i plakës,ai i Xhaxhos, ai i Tomës, etj.
20Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Turizmi kulturor
Komuna ka një pasuri të madhe kulturore të trashëgimisë së hershmme, që aktualishtpërbën vetëm një potencial për zhvillimin e turizmit kulturor. Burimet kulturore janë njëelement i rëndësishëm i zhvillimit të turizmit. Rajoni i Korçës është mjaft i njohur për historinëdhe trashëgiminë e tij kulturore. Ajo që vihet re është fakti se Komuna e Drenovës mefshatrat e saj, sikurse edhe fshatra të tjerë në rajonin e Korçës, kanë pasuri kulturore dukefilluar nga traditat dhe zakonet, festat e ndryshme, deri në ngjarjet e veçanta. Në këtofshatra vihet re një gërshetim i bukurive natyrore me ato kulturore që e përforcojnëmendimin e vizitorëve, apo turistëve, për të kaluar disa orë ose disa ditë në këtë zonë. Po t’igruponim vlerat kulturore do të kishim:
Objekte kulti
Kisha të vjetra - që jo vetëm mund të vizitohen nga turistët por edhe të kryhen ceremonifetare duke mbledhur kështu banorë të këtyre fshatrave, por jo vetëm. Këto festa ndihmojnënë ruajtjen e traditës. Këtu mund të përmendim Kishën e Shën Elenës dhe Shën Kostandinit- që jo vetëm është një objekt kulti, por ka dhe një terren interesant për t’u ngjitur deri atje.Kjo kishë përmendet veçanërisht për festimin në 21 Maj, ku njerëzit përveç ritualit fetar,kalojnë disa orë të këndshme në ajrin e pastër dhe mjedisin gjelbërues.
Kisha e Ristozit - si një nga kishat më të vjetra në rajonin tonë. Ndonëse është e vogël nëpërmasa, ajo mbledh rreth vetes çdo vit mijëra banorë korçarë me rastin e mbylljes sëfestës së Pashkëve, prandaj është quajtur “Fluturimi i Zotit”.
Kisha e Shën Marisë në Boboshticë - edhe kjo kishë përveç vlerave që mbart duke treguarhershmërinë e saj, përmendet për festimin e saj në 15 gusht, ku numrit të zakonshëm tëbanorëve që kryejnë festimet fetare i shtohet edhe numri i emigrantëve që vijnë nga Greqia.
Teqe e Turanit - tepër e njohur për frekuentimin nga shumë vizitorë, madje edhe nga vizitorëtë huaj.
Aktivitete dhe ngjarje kulturore
Aktivitetet dhe ngjarjet kulturore jo vetëm e gjallërojnë zonën rurale, por japin edhe mundësipër të rritur të ardhurat lokale në komunitet. Mund të përmendim festën tradicionale të ShënMërisë në Dardhë, e cila ndryshe nga simotrat e saj festohet më 16 gusht, sepse kjo datëpërkon edhe me atë të Shoqërisë Dardhare “Shpresa”. Në këtë festë luhet vallja e bukurdardhare që ka tërhequr vizitorë nga vendi dhe jashtë tij. Festë tjetër tradicionale është ajo eShën Pjetrit që festohet në pyllin e bukur të kësaj kishe. Një numër i konsiderueshëmvizitorësh vijnë në Drenovë më 21 maj - në kishën e Shën Kostandinit, etj Këto festime fetaretregojnë edhe njëherë për ruajtjen e traditës së festimit të këtyre festave që po trashëgohentani brez pas brezi.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
21
Agroturizmi dhe Turizmi Kulinar
Në këtë drejtim të gjitha zonat rurale të Rajonit të Korcës kanë vlera të konsiderueshme.Gjithashtu, e njëjta gjë thuhet edhe për fshatrat e Komunës Drenovë në veçanti. Mjafton tëpërmendim restorantet me gatimet e veçanta në Boboshticë, të cilat presin, sidomos nëfundjavë, jo vetëm banorë të Korçës dhe zonave përreth, por edhe vizitorë nga mesi iShqipërisë dhe turistë të huaj që mund të jenë të akomoduar në hotelet e qytetit të Korcësdhe preferojnë të kalojnë disa orë në Boboshticë, në ajrin e pastër dhe natyrën e këndshmesi dhe të provojnë gatimet tradicionale dhe rakinë e manit, e veçantë në shijen e saj. EdheDardha preferohet për vizita njëditore nga turistët, të cilët kanë mundësinë të shijojnëgatimet e brumit, veçanërisht lakrorin në saç dhe rakinë e kumbullës të zier dy herë. Vetëbanorët e këtyre zonave dhe pronarët e restoranteve e vlerësojnë zhvillimin e turizmit në këtëzonë si të rëndësishëm, që do të sillte rritje të të ardhurave në komunitet dhe si rrjedhojëzhvillim ekonomik të kësaj komune.
Akomodimi turistik – ( Hotele, Shtëpi që jepen me qira për turistët)
Deri pak kohë më parë, turizmi cilësohej si një industri dytësore në Rajonin e Korçës dhe kjoreflektohej edhe në zonat rurale. Kurse tani duke e konsideruar turizmin si një mundësizhvillimi dhe rritje të të ardhurave, janë rritur iniciativat private për përmirësim të strukturaveakomoduese. Kështu, sipas të dhënave të mbledhura ekzistojnë 2 hotele që kryejnëveprimtarinë e tyre në pritjen e turistëve, hoteli i ri Hotel Dardha” që pritet të hapet së shpejtime një standart të lartë akomodues dhe kapacitet rreth 25 dhoma, në Dardhë. Vlejnë tëpërmenden shtëpitë që presin turistë, sidomos në stinën e verës; janë rreth 10 shtëpi të tilla.Kurse në Boboshticë ka rreth 5 shtëpi që presin turistë. Ajo që duhet përmendur ështëveprimtaria e Shoqatës së Agroturizmit që vepron në Rajonin e Korçës, e cila e kryenveprimtarinë e saj edhe në Komunën e Drenovës dhe veçanërisht në Dardhë dheBoboshticë. Midis të tjerave kjo Shoqatë evidenton edhe numrin e turistëve që vijnë në këtozona.
22Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
c.c.c.c.c. BlegtoriaBlegtoriaBlegtoriaBlegtoriaBlegtoria
Komuna e Drenovës ka të zhvilluar blegtorinë e cila kontribuon në mirëqenien e banorëve.Siç u përmend edhe më sipër në Komunë funksionon industria e përpunimit të mishit dhequmështit, të cilat janë dy industri që bazohen fort në blegtorinë e fermerëve të zonës. Mëposhtë po japim disa tabela që pasqyrojnë të dhënat bazë mbi blegtorinë:
Te imta Fshati
Dele Dhi Gjedhë Shpendë
Mborje 1240 88 24 1200 Moravë 29 - - 40 Drenovë 943 140 70 340 Boboshticë 278 16 96 10500 Qatrom 866 6 302 1400 Ravonik 125 - 295 814 Turan 267 - 47 624 Dardhë 16 - 7 60 Zape - - 20 100 Komuna 3764 250 861 15138
Prodhimtaria blegtorale
Delet Dhitë Lopët Shpendet Fshati Mish(kg) Qumësht(lt) Lesh(kg) Mish(kg) Qumësht(lt) Mish(kg) Qumësht
(Kv) Mish(kg) Vezë(000)
Mborje 100 62000 3720 180 8800 1000 960 1000 2.7 Moravë - - - - - - - - - Drenovë 500 46000 2829 280 14000 3000 2 400 300 6.2 Boboshticë 400 20000 834 30 1600 5400 3 840 10150 - Qatrom 1600 43300 2598 10 600 12500 10 480 1200 1.9 Ravonik 250 62 500 375 - - 15 600 10 400 700 2.5 Turan 400 13 350 801 - - 2 820 1 880 500 2 Dardhë 50 800 48 - - 420 280 50 - Zape - - - - - 1200 80 100 2
Komuna 4200 191 700 11 205 500 25 000 41 940 30 320 14 000 17.3
d.d.d.d.d. BujqësiaBujqësiaBujqësiaBujqësiaBujqësia
Rajoni i Korçës është njohur tradicionalisht për bujqësinë e zhvilluar dhe në këtë aspekt edheKomuna e Drenovës paraqet një pasqyrë pozitive. Bujqësia bazohet kryesisht në tokën arë
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
23
dhe pemëtarinë, të cilat respektivisht japin prodhime të drithit dhe frutave. Të famshme janëplantacionet e “manit të zi” të Drenovës që shërben kryesisht për prodhimin e rakisë sëmanit.Më poshtë pasqyrohen në tabela të dhënat kryesore për bujqësinë në Komunën eDrenovës.
Struktura e sipërfaqes së tokës
Toke bujqësore (ha)
Fshati Ara (ha)
Pemishte(ha) Ullishte(ha) Vreshta(ha) Pyje (ha)
Mborje 514 19 - 14 500 Moravë 94 - - - - Drenovë 442 43 - 1 500 Boboshticë 328 60 - 28 500 Qatrom 408 6 - - - Ravonik 334 14 - - - Turan 123 8 - - - Dardhë 69 10 - - - Zape 51 - - - - Komuna 2363 150 - 43 1500
Fshati Fushë (ha) Kodër (ha) Mal (ha) Mborje 514 50 500 Moravë 93 - - Drenovë 442 30 392 Boboshticë 328 120 500 Qatrom 407 - - Ravonik 334 - - Turan 125 - - Dardhë 328 - - Zape 50 - -
KOMUNA 2621 200 1392
Struktura e sipërfaqes së tokës e ndarësipas prodhimit
24Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Bujqësia
Drithëra Produkte bujqësore Fshati
Grurë (t) Misër (t)Thekër
(t) Të ndryshme
(t) Patate(t)
Fasule (t)
Fruta (t)
Vresht (t)
Mborje 2500 1 - 1 0.5 0.5 6 1 Drenovë 6000 - 2 1 0.5 0.5 5 0.6 Boboshticë 3000 3 2 2 3 2 8 2 Qatrom 17000 8 1 3 6 5 5 1 Ravonik 16000 5 - 2 5 4 4 2 Turan 6000 4 - 2 2 2 3 1 Dardhë - - 1 1 1 0.5 0.5 0.2 Zape 2000 2 - 1 1 1 3 0.2 Komuna 52 500 23 6 19 19 15.5 34.5 8
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
25
3 .3 .3 .3 .3 . Mjedisi dhe infrastrukturaMjedisi dhe infrastrukturaMjedisi dhe infrastrukturaMjedisi dhe infrastrukturaMjedisi dhe infrastruktura
a.a.a.a.a. PPPPPozita gjeografikeozita gjeografikeozita gjeografikeozita gjeografikeozita gjeografike
Komuna Drenovë shtrihet në jug-lindje të qytetit të Korçës si dhe rëzë faqesperëndimore të Malit Moravë. Sipërfaqja e saj është 93.4 km², ndodhet në lartësinënga 850 m deri në 1340 m (në fshatin Dardhë) mbi nivelin e detit. Kjo komunëpërbëhet nga 9 fshatra: Mborje, Drenovë, Moravë, Boboshticë, Zape, Qatrom, Ravonik,Turan dhe fshati Dardhë.Komuna është vendosur mbi një reliev mjaft dinamik e të larmishëm ku 40% e sipërfaqesështë fushë dhe 60% kodër, mal.
b.b.b.b.b. KlimaKlimaKlimaKlimaKlima
Territori i komunës përfshihet në nënzonën klimatike kontinentale paramalore dhemalore. Temperatur mesatar vjetore është 5 deri 10ºC. Në mal rastisen temperaturaminimale mesatare - 18°C. Ka shumë ditë me erë, drejtimi kryesor i saj është jug-perëndimi. Ka reshje të pakta, në një sasi vjetore prej 650-750 mm; ka 85-95 ditë mereshje në vit. Një pjesë e konsiderueshme e reshjeve bie në formën e dëborës, trashësia etë ciles arrin 30-50 cm në pjesën e fushës dhe 0.7-2 m në zonën malore.
c.c.c.c.c. Mjedisi natyrorMjedisi natyrorMjedisi natyrorMjedisi natyrorMjedisi natyror
Nëntoka
Komuna Drenovë ka një nëntokë të pasur. Këtu mund të përmendim:- Mineralin e qymyrgurit në Mborje – Drenovë;- Mineralin e azbestit në Boboshticë;- Basenin ujor nëntokësor, me standarte cilësore për ujë të pijshëm, prej të cilitfurnizohet gjithë qyteti e më gjerë.- Ujin mineral që del në sipërfaqe në burimin e quajtur ‘Uji i qelbur’, në Dardhë.- Burimi i Gjergos, uji i të cilit përmbush të gjithë parametrat për prodhimin e birrës(birra ‘Korca’)
26Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Toka
Toka është elementi kryesor mjedisor dhe mjeti themelor natyror. Përveç tokës bujqësore qëshkon rreth 2550 ha, ku një pjesë e vogël e tyre janë pak të kafenjta e e hinjta kafe, ndërsashumica janë të murme pyjore dhe, në lartësi janë livadhore malore, ka edhe pyje. Nëterritorin e komunës gjenden rreth 1500 ha pyje, të cilat janë një pasuri e madhe natyroredhe me bukuri të rrallë.
Uji
Ujrat sipërfaqesore (për ujrat nëntokësore u fol më lart) të rrjedhshme apo të qeta, janë tëshumta në territorin e komunës. Ujra sipërfaqësore të rrjedhshme përmendim lumin eDrenicës, përrenjtë e Mborjes, Drenovës, Boboshticës. Po këtu përmendim burimet eshumta me ujë të pijshëm në malin Moravë, burime këto shumë të çmuar për amatorëte alpinizmit e të natyrës në përgjithësi.
Ujra sipërfaqësore të qeta përmendim rezervuarin e fshatit Drenovë, rezervuarin e fshatitMborje, rezervuarin e fshatit Boboshticë dhe veçanërisht rezervuarin tek Zapet, që krijonnjë pejsazh të bukur liqenor.
Ajri
Ajri në përgjithësi është i pastër. Veçanërisht vlera të larta në pastërti, pra përmbajtje të lartëoksigjeni dhe përmbajtje të ulët në gaz karbonik, okside të azotit, dioksid squfuri, përmbajtjetë ulët në pluhurin e respirueshëm (me përmasa deri 10 pm) ka sidomos në zonën eMoravës dhe të Dardhës. Në fshatrat e tjerë ka një përmbajtje disi të lartë të amoniakut sipasojë e prezencës së plehut organik.
Biosfera, zonat e mbrojtura
Pyjet janë përfaqësuesit kryesor të ekosistemeve natyrore ku jeton e zhvillohet pjesa më emadhe e bimëve natyrore drunore, shkurrore, barishtore dhe kategoritë e tjera të florësspontane, si kërpudhat e shumëllojshme, myshqet, likenet, etj. Vlerat kryesore qëndrojne tekllojet drunore që për pyjet e komunës Drenovë janë ahu, dushqet, pisha e zezë, bredhi e mëpak plepi i egër, bliri, mështekna, etj.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
27
Vlera të spikatura kanë edhe shkurret si lajthia, dëllinjat, kulumbria, trëndafili i egër, murizi,etj, si edhe bimë të tilla si manaferra, luleshtrydhja, etj, të gjitha këto bimë me vleraindustriale, mjekësore, ushqyese. Për nga origjina, pyjet janë dy llojesh, pyje natyrore dhepyllëzime artificiale. Banorë të pyjeve janë edhe kafshët e pyllit. Fauna është e pasur,veçojmë këtu ariun e Bozdovecit, por përmendim edhe ujkun, dhelprën, lepurin e egër,derrin e egër, ketrin, etj. Edhe fauna që u takon rendeve, familjeve, klasave e gjinive të tjeraështë e pasur.
Kullotat përfaqësojnë gjithashtu një veshje të rëndësishme të sipërfaqes, që lidhetngushtësisht me aktivitetin njerëzor të blegtorisë.
Në natyrën e pasur të komunës veçohen me status të veçantë mbrojtës, për vlera tëspikatura të biodiversitetit, pjesë të caktuara të fondit pyjor si:
- Parku Natyror ‘Bredhi i Drenovës’;- Monumentet natyrore ‘Guri i Cjapit’, një shkëmb madhështor, masivi i manave shekullore,burimet e Moravës si burimi i Izvorit, i Bozdovecit, çezma e Gjergos, burimi i plakës, ai iXhaxhos, ai i Tomës, etj.
ddddd..... TTTTTelekomunikacioni dhe Telekomunikacioni dhe Telekomunikacioni dhe Telekomunikacioni dhe Telekomunikacioni dhe Teknologjia Informueseeknologjia Informueseeknologjia Informueseeknologjia Informueseeknologjia Informuese
Në të gjitha fshatrat e Komunës Drenovë operojnë operatorët celular si në të gjithëShqipërinë (Vodafon, AMC dhe Eagle Mobile). Ndërsa, përsa i përket telefonisë fikse,
28Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Albtelekomi operon vetëm në fshatrat Drenovë, Boboshticë, Mborje dhe Moravë. Nuk kashërbim interneti. Shërbimi postar shërbehet nga Posta Shqiptare që shërben gjithë territorine komunës.
eeeee..... Sistemi rrugorSistemi rrugorSistemi rrugorSistemi rrugorSistemi rrugor
Ashtu si edhe vetë banorët raportojnë në një anketim të realizuar në pranverë 2009 se janëtë kënaqur me gjendjen e rrugëve në masën mbi 70%, ndërsa të pakënaqur 22%, mund tëthuhet se sistemi rrugor nuk është edhe aq problematik, por paraqet një situatë të mirë. Tëgjitha fshatrat fushore lidhen me rrugë të shtruara pjesërisht me asfalt, në gjendje relativishttë mirë, por që duhen përmirësuar. Po kështu, rrugët e fshatrave që shtrihen në zonëkodrinore janë të shtruara me kalldrëm si psh. Boboshtica e Dardha, që gjatë stinës sëdimrit thuajse janë të pakalueshme, sidomos në Dardhë. Gjithsesi, nevoja për rehabilitimeapo ndërtime të rrugëve të reja ekziston, duke pasur parasysh edhe faktin që zona ështëturistike, veçanërisht me potencial në stinën e dimrit.
fffff..... F F F F Furnizimi me ujë të pijshëmurnizimi me ujë të pijshëmurnizimi me ujë të pijshëmurnizimi me ujë të pijshëmurnizimi me ujë të pijshëm
Situata e furnizimit me ujë
Depo dhe rrjete të brendshëm ujësjellësi kanë të gjithë fshatrat e komunës. Pasrikonstruksionit të rrjetit të ujësjellësit situata e furnizimit me ujë është përmirësuar ndjeshëm.Janë vënë matësa të ujit në fshatrat Mborje, Moravë, Qatrom, Boboshticë e Drenovë.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
29
Burimet e Ujit
Territori i komunës ka një vendosje të favorshme gjeografike lidhur me burimet ujore.Burimet ujore në zonën e Komunës Drenovë përmblidhen në tre burime: Burimi i Malit tëMoravës, Burimi i Vithkuqit, Burimi i Turanit.
Siç u përmend më sipër, rrjeti shpërndarës i ujësjellësit që furnizon komunën ështërikonstruktuar plotësisht vitet e fundit dhe mbulon 90% të popullatës së komunës.
g.g.g.g.g. Kanalizimi i ujërave të zeza dhe të bardhaKanalizimi i ujërave të zeza dhe të bardhaKanalizimi i ujërave të zeza dhe të bardhaKanalizimi i ujërave të zeza dhe të bardhaKanalizimi i ujërave të zeza dhe të bardha
Sistemi i kanalizimeve është përgjithësisht i pjesshëm dhe i mangët për çdo fshat. Ngaanketimi i realizuar me banorë vihet re se rreth 30% e popullatës së intervistuar janë tëpakënaqur/shumë të pakënaqur me KUZ-të.
Megjithatë komuna ka përgatitur projektet për kanalizimin e të gjitha fshatrave dhe është nëfazën e gjetjes së financimeve për projektet.
30Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
31
4.4.4.4.4. Qeverisja e KomunesQeverisja e KomunesQeverisja e KomunesQeverisja e KomunesQeverisja e Komunes
a.a.a.a.a. Organika e KomunësOrganika e KomunësOrganika e KomunësOrganika e KomunësOrganika e Komunës
Komuna Drenovë drejtohet nga kryetari Z. Flamur Sala i cili ka mandatin aktual qeverisës 4vjeçar për periudhën 2007 – 2011 dhe ka qeverisur edhe në mandatin e mëparshëm,2003-2007.
Në administratën e Komunës, për vitin 2009, janë të punësuar gjithsej 39 punonjës, të cilëtpaguhen nga buxheti i komunës. Në komunë 10 punonjës janë me arsim të lartë, 20 mearsim të mesëm dhe 6 me arsim të ulët 8 vjeçar. Të gjithë punonjësit janë të punësuar mekontrata pune bazuar në Kodin e Punës së Republikës së Shqipërisë.
Organigrama e komunës
b.b.b.b.b. Buxheti i KomunësBuxheti i KomunësBuxheti i KomunësBuxheti i KomunësBuxheti i Komunës
Gjatë vitit 2008 buxheti i komunës në total ishte 76 501 mijë lekë, ndërsa për vitin 2009parashikohet të jetë 133 031 mijë lekë, ose rreth 73% më shumë. Kjo rritje e buxhetitshpjegohet me rritjen e investimeve nga fondet e buxhetit të shtetit gjatë 2009-tës.
32Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Nr Viti Transferta (granti)
Fonde të kushtezuara
Të ardhurat e vetë komunës
Donatorët/ Sponsorizime
Total
1 2006 28 298 24 076 17 212 0 69 586 2 2007 27 932 20 000 18 392 0 66 324
3 2008 30 616 24 700 20 885 300 76 501
4 2009 31 137 79 383 22 511 0 133 031
Buxheti i komunës për vitet 2006-2009 në mijë lekë
Të dhënat e tabelës më sipër janë pasqyruar nëpërmjet grafikut të mëposhtëm, ku siç shihetnë 2009-tën buxheti total ka një rritje të ndjeshme krahasuar me vitet e mëparshme. Kjorritje do të shkaktohet kryesisht nga rritja e fondeve të investimeve nga transferta ekushtëzuar nga buxheti i shtetit.Tregues shumë pozitiv është edhe trendi rritës i të ardhurave lokale nga viti në vit, ku kemi njërritje pothuajse me 10% në vit.
Grafiku më poshtë na njeh më mirë me trendin e investimeve kapitale për periudhën 2005 –2008. Grafiku prezanton shumë qartë trendin rritës të investimeve kapitale ndër vite, dukearritur vlerën më të madhe në vitin 2008.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
33
Nëse shohim në detaje për vitin 2008 llojin e investimeve kapitale dhe burimin e financimitdo të shohim se investimet në rrugë zënë 53% të vlerës totale për investime kapitale. E gjithëvlera e investimeve kapitale për 2008-tën ka si burim transfertat e kushtëzuara nga buxhetii shtetit.
34Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Siç pamë në grafikët e mëparshëm, komuna Drenovë ka një performancë të mirëfinanciare, veçanërisht tek të ardhurat e siguruara si investime nga buxheti i shtetit, poredhe në aspektin e të ardhurave lokale (taksat dhe tarifat vendore). Nëse do të shohim përvitin 2008 kategoritë e ndryshme të taksave lokale do të vëmë re se taksa vendore më mepeshë në buxhetin e komunës është taksa e pasurisë së paluajtshme, me totalin prej 4670mijë lekë. Kjo taksë mblidhet në të dy komponentët e saj, atë të taksës së ndërtesës si edhetaksa mbi tokën bujqësore e cila ka respektivisht edhe peshën më të madhe. Kjo është njëveçori shumë e kënaqshme pasi kjo është nga taksat më të qëndrueshme në të ardhura dheme më potencial. Taksë tjetër e rëndësishme, është taksa e biznesit të vogël.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
35
c.c.c.c.c. Pjesëmarrja qytetarePjesëmarrja qytetarePjesëmarrja qytetarePjesëmarrja qytetarePjesëmarrja qytetare
Komuna Drenovë aplikon parimin e një komune të hapur. Kjo do të thotë që transparencadhe pjesëmarrja qytetare janë pjesë e filozofizë qeverisëse të lidershipit të komunës.Informimi qytetar bëhet në këndin e informacionit para komunës, megjithëse në të ardhmentë gjitha fshtrat do pajisen me kënde të tilla informacioni. Po kështu mbledhjet e hapura dhetakime në terren me banorët janë praktikë pune e stafit të komunës dhe Kryetarit.Përmirësimi i punës në këtë drejtim, megjithëse me nota pozitive, mbetet për t’u përmirësuar.
Banorët mendojnë se krahasuar me pesë vjet më parë komuna ka rritur sasinë einformacionit dhe këtë e raportojnë 59% e të intervistuarve, ndërsa 28% e tyre mendojnë seinformimi është njësoj si pesë vjet më parë.
Nga ana tjetër, grafiku i mëposhtëm tregon se sa të interesuar janë vetë banorët për të qenëpjesë e vendim-marrjes lokale; 53% e të intervistuarve raportojnë se janë shumë tëinteresuar/të interesuar në vendimarrje, ndërsa 38% e tyre jo fort të interesuar/tëpainteresuar në vendimarrje. Komunës i del një sfidë e madhe përpara, në lidhje me nxitjene pjesëmarrjes qytetare ne vendimarrje, rritjen e interesit të tyre.
36Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Grafiku i mëposhtëm tregon se banorët mendojnë se informimi nga ana e komunës ështëmirë dhe shumë mirë; kjo është raportuar nga mbi 68% e banorëve të intervistuar.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
37
II.II.II.II.II. Deklarata e VizionitDeklarata e VizionitDeklarata e VizionitDeklarata e VizionitDeklarata e Vizionit
Komuna e Drenovës, me mjedisin e vet natyror të pasur e të larmishëm, nga tokat pjellore tëfushës, deri tek pyjet e Moravës, zhvillohet në mënyrë të harmonizuar; bujqësia intensive ekombinuar me atë natyrore, blegtoria e zhvilluar, të shoqëruara me industrinëagroushqimore, zhvillimi i industrisë së materialeve të ndërtimit, asaj të konfeksioneve, tëdrurit, të favorizuara këto nga afërsia me qytetin, dhe, bazuar në vlerat e spikatura natyrore,kulturore e historike, mbështetur fuqishëm në infrastrukturën bashkëkohore, zhvillonsuksesshëm turizmin kompleks, atë afatshkurtër dhe atë afatgjatë, turizmin familjar dherrjetin e afirmuar të hoteleve e lokaleve, duke i siguruar kështu komunitetit të vet një jetëdinamike, të pasur e me standarte gjithnjë në rritje.
38Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
PLAN
I I V
EPRI
MIT
KKKK K OM
UN
A D
REN
OO
MU
NA
DRE
NO
OM
UN
A D
REN
OO
MU
NA
DRE
NO
OM
UN
A D
REN
OVËVËV
ËVË VË
ZhvillimiEkonomik
Infrastruktura
dhe
Shërbim
etPublike
ZhvillimiSocial
QeverisjaeMirë
1.ZhvillimiiBujqësisë.
2.ZhvillimiiBlegtorisë.
3.ZhvillimiiTurizm
it.
4.ZhvillimiiIndustrisë.
1.Zhvillimiiinfrastrukturës
rrugore.
2.Sigurimiifurnizim
itcilësorme
ujëtë
pijshëm.
3.Kanalizimiiujravetë
zeza
etë
bardha.
4.Ngritjaeshërbim
ittë
pastrimit,
përpunim
imbetjevedhendricimi
rrugor.
5.Gjelbërimidekorativ.
6.Zhvillimiitransportit.
7.Planifikim
ihapësinor.
1.
Gjallërimiijetës
komunitare.
2.
Zhvillimiiarsim
it.
3.
Zhvillimiishëndetsisë.
4.
Krijimiiambjentevepër
tëmoshuarit,të
rinjtë
dhefëmijët.
1.Rritjaenivelitprofesionaltë
stafittë
Komunës.
2.Rritjadhekonsolidim
ii
pjesm
arrjesnëvendim
arrje.
3.Krijimiinjëklime
bashkëpunuese.
4.Përm
irësimiizyravetë
komunësmelogjistikë.
5.Shtimiigamëssë
shërbim
eve.
FushatPrioritare
tëZhvillimitdheQëllim
etStrategjike
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
39FU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT A
REAR
EAR
EAR
EAR
E : :
:
:
: Z
HVI
LLIM
I EK
ZHVI
LLIM
I EK
ZHVI
LLIM
I EK
ZHVI
LLIM
I EK
ZHVI
LLIM
I EK
ON
OM
IKO
NO
MIK
ON
OM
IKO
NO
MIK
ON
OM
IKH
apat
e V
Hap
at e
VH
apat
e V
Hap
at e
VH
apat
e V
eprim
itep
rimit
eprim
itep
rimit
eprim
it
2.
FUSH
A P
RIO
RITA
RE: Z
hvill
imi E
kono
mik
1.
Zhv
illim
i i B
ujqë
sisë
2.
Zhv
illim
i i B
legt
oris
ë
STRA
TEG
JI D
HE
PLA
NE
KOM
BETA
RE A
PO
RAJO
NA
LE Q
E N
DIK
OJN
E N
E KE
TE F
USH
E PR
IORI
TARE
St
rate
gjia
sek
toria
le e
buj
qesi
së d
he u
shqi
mit
Stra
tegj
ia s
ekto
riale
e n
xitje
s se
biz
nesi
t dhe
in
vesti
mev
e të
hua
ja
3. Z
hvill
imi i
Tur
izm
it
Stra
tegj
ia s
ekto
riale
e tu
rizm
it
Qël
limet
St
rate
gjik
e
4. Z
hvill
imi i
mët
ejsh
ëm i
indu
stris
ë St
rate
gjia
ndë
rsek
tora
le e
zhv
illim
it ru
ral
SG
Hapat
e ve
pri
mev
e D
eri k
ur?
Z
hvi
llim
i i
Bujq
ësis
ë
Zhvi
llim
i me
përp
arës
i i fr
utik
ultu
rës
e vi
tikul
turë
s 20
11
Kulti
vim
i 100
% i
tokë
s bu
jqës
ore
prej
çdo
ferm
eri
2012
Kr
editi
mi m
e ku
shte
favo
rizue
se i
ferm
erëv
e 20
09 n
ë va
zhdi
mës
i Re
habi
litim
i si
stem
eve
ujitë
s të
toka
ve të
fsha
trave
të k
omun
ës
2012
Re
habi
litim
i rr
jetit
kul
lues
të to
kave
20
14
Rritj
a në
një
shk
allë
të re
e s
hërb
imit
të k
ëshi
llim
it 20
10
Apl
ikim
i e p
ërfit
imi n
ga p
roje
ktet
e n
drys
hme
që z
hvill
ohen
në
Shqi
përi
në fu
shën
e b
ujqë
sisë
20
09 n
ë va
zhdi
mës
i
1.
Hul
umtim
i i tr
egje
ve të
pro
dukt
eve
bujq
ësor
e dh
e or
gani
zim
i i n
jë m
arke
tingu
bas
hkëk
ohor
dhe
ef
ikas
20
11
Zhvi
llim
i i B
legto
risë
Sh
timi i
të im
tave
për
të g
aran
tuar
një
për
dorim
të p
lotë
të k
apac
itete
ve u
shqy
es të
kul
lota
ve e
pj
eve.
20
11
2
40Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
pj Shtim
i i b
leta
risë,
një
mun
dësi
për
për
dorim
in n
ë pa
jtim
të p
lotë
me
mje
disi
n te
flor
ës n
atyr
ore.
20
11
Përm
irësi
mi i
vaz
hdue
shëm
i ku
llota
ve n
atyr
ore
dhe
aplik
imi i
kul
lotje
s ra
cion
ale
në k
ullo
ta e
në
pyje
. 20
09 n
ë va
zhdi
mës
i
2.
Përm
irësi
mi r
acor
i ba
gëtiv
e, fa
ktor
zhv
illim
i të
qënd
rues
hëm
. 20
10
Zhvi
llim
i i T
uri
zmit
Zhvi
llim
i i e
kotu
rizm
it nj
ë m
undë
si q
ë e
ofro
n na
tyra
e b
ukur
e z
onës
mal
ore
të k
omun
ës s
onë.
20
10-2
016
Zhvi
llim
i i tu
rizm
it ku
lturo
r, nj
ë m
undë
si q
ë e
ofro
n tra
dita
e p
asur
kul
turo
re, h
isto
rike
me
obje
ktet
m
e vl
era
të s
pika
tura
në
këtë
fush
ë.
2012
3.
Zhvi
llim
i i tu
rizm
it af
atsh
kurtë
r, nj
ë m
undë
si q
ë e
ofro
n rr
jeti
tash
më
i afir
mua
r i re
stora
ntev
e,
kom
unite
ti m
ikpr
itës
dhe
afër
sia
me
qyte
tin e
Kor
cës.
20
09 n
ë va
zhdi
mës
i
Zhvi
llim
i i m
ëtej
shëm
i in
dust
risë
Zh
villi
mi i
indu
stris
ë pë
rpun
uese
e k
onse
rvue
se të
frut
ave
e pe
rimev
e.
2010
-201
5
Ndë
rtim
i i fr
igor
iferë
ve p
ër fr
utat
e p
erim
et, n
jë m
ekan
izëm
për
të s
igur
uar ç
mim
e të
larta
të s
hitje
s së
pro
dhim
eve.
20
14
Zhvi
llim
i in
dustr
isë
së p
ijeve
. 20
13 e
vaz
hdim
Pë
rpun
imi a
rtiza
nal o
se g
jysë
m in
dustr
ial i
bim
ëve
med
icin
ale,
frut
ave
të p
yllit
, bim
ëve
indu
stria
le,
cajra
ve, e
tj.
2010
e v
azhd
im
4.
Ndë
rtim
bax
hosh
mod
erne
me
gam
ë të
gjë
rë p
rodh
imes
h 20
15
Ko
nsol
idim
i i in
dustr
ive
tash
më
të z
hvill
uara
në
kom
unë
si a
jo e
mat
eria
leve
të n
dërti
mit,
e p
rodh
im
– pë
rpun
im d
rurit
, e k
onfe
ksio
neve
, etj.
20
10
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
41
F.P
Indik
ato
rët
Sasi
orë
(O
UTP
UT)
A
ktu
al 2
009
I sy
nuar
2010
I sy
nuar
2011
I sy
nuar
2012
Num
ri i k
rerë
ve të
të im
ëtav
e 40
00
4400
48
00
5200
N
umri
i kre
rëve
të g
jedh
ëve
861
900
950
1050
Si
përfa
qe e
mbj
ellë
me
frutik
ultu
rë
193
200
220
250
Nur
mi i
ferm
erëv
e m
e kr
edi p
ër b
legt
orin
ë -
- -
- Km
e k
anal
eve
vadi
tëse
që
funk
sion
ojnë
-
- -
- N
umri
i pan
aire
ve të
pro
dhim
eve
bujq
ësor
e dh
e bl
egto
rale
të o
rgan
izua
ra
0 1
1 1
Num
ri i p
ikav
e të
gru
mbu
llim
it të
qum
ësht
it 5
- -
8
Indik
ato
rët
Cilë
sorë
%
e b
anor
ëve
të k
omun
ës të
cilë
t e p
ërsh
krua
jnë
cilë
sinë
e je
tës
të m
irë
62%
72
%
82%
92
%
% e
ban
orëv
e të
kom
unës
të c
ilët e
për
shkr
uajn
ë se
ci
lësi
a e
jetë
s ës
htë
përm
irësu
ar s
hum
ë tre
vite
t e
fund
it 31
%
40%
45
%
60%
% e
ban
orëv
e të
kom
unës
të c
ilët j
anë
shum
ë të
kë
naqu
r me
mun
dësi
në p
ër të
fillu
ar n
jë b
izne
s të
ri
10%
20
%
30%
50
%
Zhvillimi Ekonomik
% e
ban
orëv
e të
cilë
t jan
ë sh
umë
të k
ënaq
ur m
e m
undë
sinë
për
pun
ësim
8%
20
%
40%
60
%
42Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Zh
villi
mi i
Buj
qësis
ë
Qël
limi S
trate
gjik
1: Z
hvill
imi i
Buj
qësi
së
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
Zh
villi
mi i
buj
qësi
së, d
uke
kom
binu
ar d
rejt
bujq
ësin
ë in
tens
ive
të fu
shës
me
atë
naty
rore
të z
onës
së
lartë
, baz
uar n
ë ku
shte
t na
tyro
re to
këso
re e
klim
atik
e, n
ë m
endi
min
e p
ërpa
ruar
tekn
ik e
shk
enco
r dhe
në
tradi
tën
më
të m
irë.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Zhvi
llim
i me
përp
arës
i i
frutik
ultu
rës
e vi
tikul
turë
s
Kriji
m v
resh
ti në
ring
jallj
e të
trad
itës
në D
reno
vë, B
obos
htic
ë
Kr
ijim
pem
isht
eje
në D
reno
vë,
Bobo
shtic
ë
Indi
vidë
të m
bësh
tetu
r ng
a pr
ojek
tet q
ever
itare
2011
20
11
Kulti
vim
i 100
% i
tokë
s bu
jqës
ore
prej
çdo
ferm
eri
Ku
ltivi
mi 1
00%
i to
kës
bujq
ësor
e në
Bo
bosh
ticë
Rr
itja
e pr
odhi
mit
bujq
ësor
e b
legt
oral
ng
a ku
ltivi
mi 1
00%
i to
kave
në
Mbo
rje, T
uran
Ferm
erët
Fe
rmer
ët
2012
20
12
Kred
itim
i me
kush
te fa
voriz
uese
i fe
rmer
ëve
Kr
editi
m i
ferm
erëv
e pë
r zhv
illim
in e
bu
jqës
isë,
ble
rje m
ekan
ike
buqë
sore
në
Qat
rom
, Tur
an, M
borje
.
Subv
enci
onim
e të
ferm
erëv
e në
sh
penz
imet
e p
rodh
imit,
me
qëlli
m
rritj
en e
kono
mik
e të
tyre
në
Qat
rom
Ferm
erët
Q
ever
ia
Në
vazh
dim
ësi
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
43j
yRe
habi
litim
i si
stem
eve
ujitë
s të
to
kave
të fs
hatra
ve të
kom
unës
Reha
bilit
im i
rrje
tit u
jitës
të fs
hatra
ve
Qat
rom
, Rav
onik
, Tur
an
Përfi
tim n
ga p
roje
kte
kom
bëta
re të
sis
tem
eve
ujitë
s Ko
mun
a Sh
oqat
a e
ujitj
es
2012
Reha
bilit
im i
rrje
tit k
ullu
es të
to
kave
Pastr
im i
rrje
tit të
kan
alev
e ku
llues
në
Ravo
nik
e Tu
ran
Përfs
hirje
në
proj
ekte
të
kulli
mit.
Kom
una
2014
Rritj
a në
një
shk
allë
të re
e
shër
bim
it të
kës
hilli
mit
Fo
rcim
dhe
kth
imi n
ë pr
aktik
ë no
rmal
e i m
arëd
hëni
es fe
rmer
- eks
tens
ioni
st në
Ra
voni
k dh
e gj
ithë
kom
unën
Zyra
e b
ujqë
sisë
në
kom
unë
Dre
jtoria
e B
U n
ë qa
rk.
2010
Apl
ikim
i e p
ërfit
imi n
ga p
roje
ktet
e
ndry
shm
e që
zhv
illoh
en n
ë Sh
qipë
ri në
fush
ën e
buj
qësi
së
Pë
rfshi
rja e
ferm
erëv
e të
inte
resu
ar
Ndi
hmë
për i
nfor
mim
ng
a ko
mun
a, in
isia
tiva
e lir
ë e
ferm
erëv
e.
Në
vazh
dim
ësi
Hul
umtim
i i tr
egje
ve të
pro
dukt
eve
bujq
ësor
e dh
e or
gani
zim
i i n
jë
mar
ketin
gu b
ashk
ëkoh
or d
he
efik
as
Ba
shki
mi i
ferm
erëv
e në
sho
qata
të
prod
hues
ve e
trgë
tues
ve të
pr
odhi
mev
e bu
jqës
ore
në M
borje
, Q
atro
m, R
avon
ik e
gjit
hë k
omun
ën
Kom
una
Ndi
hmë
nga
Dho
ma
e Tr
egët
isë,
Qar
kut,
shoq
atat
e fe
rmer
ëve
2011
44Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Zh
villi
mi i
ble
gtor
isë
gj
gPër
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Zh
villi
mi i
ble
gtor
isë
bazu
ar n
ë pë
rdor
imin
e q
ëndr
uesh
ëm të
bur
imev
e na
tyro
re k
ullo
sore
, të
përd
orim
it m
e ef
içie
ncë
të to
kës
bujq
ësor
e pë
r qël
lime
bleg
tora
le d
he n
ë m
endi
min
bas
hkëk
ohor
shk
enco
r të
fush
ës.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Shtim
i i të
imta
ve p
ër të
gar
antu
ar n
jë
përd
orim
të p
lotë
të k
apac
itete
ve
ushq
yes
të k
ullo
tave
e p
jeve
.
Sh
timi i
të im
tave
në
Bobo
shtic
ë e
Dar
dhë.
Shtim
i gj
edhi
t në
Dre
novë
e T
uran
Inis
iativ
a të
ferm
erëv
e
2011
Shtim
i i b
leta
risë,
një
mun
dësi
për
pë
rdor
imin
në
pajti
m të
plo
të m
e m
jedi
sin
te fl
orës
nat
yror
e.
Sh
tim i
blet
aris
ë në
Bob
osht
icë
Inis
iativ
a fe
rmer
ësh,
pë
rfitim
nga
pro
jekt
e 20
11
Përm
irësi
mi i
vaz
hdue
shëm
i ku
llota
ve
naty
rore
dhe
apl
ikim
i i k
ullo
tjes
raci
onal
e në
kul
lota
e n
ë py
je d
he
mba
rësh
trim
i i q
ëndr
uesh
ëm i
pyje
ve
M
barë
shtri
mi i
qën
drue
shëm
i py
jeve
ko
mun
ale.
Mba
rësh
trim
i i q
ëndr
uesh
ëm i
kullo
tave
kom
unal
e
Mbr
ojtja
e p
yjev
e ng
a m
biss
hfry
tëzi
mi
prej
pre
rjeve
të p
alig
jshm
e
Kom
una
Shoq
ata
e pë
rdor
uesv
e të
pyj
eve
Bleg
torë
t
2009
e n
ë va
zhdi
mës
i
Përm
irësi
mi r
acor
i ba
gëtiv
e, fa
ktor
zh
villi
mi t
ë që
ndru
eshë
m.
Pë
rmirë
sim
i rac
or i
bagë
tive
në të
gj
ithë
fsha
trat e
kom
unës
nëp
ërm
jet
insi
min
imit
artif
icia
l
Ferm
erët
Zy
ra e
Buq
ësis
ë e
Bleg
toris
ë në
kom
unë
2010
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
45Q
ëllim
i St
rate
gjik
3:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
3:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
3:
Zhvi
llim
i i tu
rizm
itgj
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Zh
villi
mi m
e pë
rpar
ësi d
he m
e ci
lësi
i tu
rizm
it, m
bi b
azën
e n
jë s
trate
gjie
sek
toria
le q
ë m
err n
ë ko
nsid
erat
ë vl
erat
e s
pika
tura
na
tyro
re, k
ultu
rore
dhe
his
torik
e të
kom
unës
.
Hap
at e
V
epri
mit/
Proj
ekte
t D
o të
arr
ihet
nëp
ërm
jet
Kus
h?
Der
i kur
?
Zhvi
llim
i i e
kotu
rizm
it - n
jë
mun
dësi
që
e of
ron
naty
ra e
bu
kur e
zon
ës m
alor
e të
ko
mun
ës s
onë
O
rgan
izim
i i tu
rizm
it m
alor
në
Dar
dhë
e në
Boz
dove
c
Mun
dësi
mi i
zhv
illim
it të
akt
ivite
teve
të ti
lla
si: e
cje
alpi
ne s
ipas
itin
erar
eve
më
inte
resa
ntë
dhe
me
shka
llë të
ndr
yshm
e vë
shtir
ësie
, ush
trim
i i s
porti
t të
skiv
e,
eksk
ursi
one
ne k
ërki
m të
bim
ëve
med
icin
ale,
të n
grën
shm
e, v
izita
në
mon
umen
te n
atyr
e si
Gur
i i C
japi
t, et
j. (
Gjit
hcka
mun
d të
par
aqite
t në
një
mak
et
ose
hartë
të e
kspo
zuar
në
Dar
dhë
e në
Bo
zdov
ec)
Ve
ndos
je li
njas
h të
rreg
ullta
të tr
ansp
ortit
Ko
rcë-
Dar
dhë,
Kor
cë-B
ozdo
vec,
Kor
cë-
Shën
dëlli
e M
borje
.
Kriji
m i
një
kops
hti t
ë vo
gël z
oolo
gjik
dhe
nj
ë ko
psht
i bot
anik
në
Bozd
ovec
Har
ta a
po m
aket
i re
aliz
ohen
pre
j kom
unës
, nj
ë os
e di
sa b
anor
ë m
und
të m
arin
rolin
e
shoq
ërue
sit
Qev
eria
, qar
ku, k
omun
a Pe
rson
eli i
Par
kut
Kom
una,
per
sone
li i
park
ut, k
onta
kte
me
insti
tuci
onet
e fu
shës
Ko
mun
a
2010
20
13
2010
-20
16
2014
20
12
46Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
jp
O
rgan
izim
kon
fere
ncas
h bi
olog
jike,
gj
eogr
afik
e, m
jedi
sore
, në
Dar
dhë,
në
Bozd
ovec
, etj.
Ndë
rtim
fsha
ti tu
ristik
në
Bozd
ovec
, në
bazë
të n
jë p
lani
të s
tudi
uar.
N
dërti
m k
ompl
eksi
spo
rtiv
dim
ëror
në
Dar
dhë
N
dërti
m i
një
tele
ferik
u Ko
rçë
– M
orav
ë dh
e M
orav
ë (fs
hati)
- Bo
zdov
ec
Bizn
esi p
rivat
D
onat
orë
2013
20
15
Zhvi
llim
i i tu
rizm
it ku
lturo
r, nj
ë m
undë
si q
ë e
ofro
n tra
dita
e
pasu
r kul
turo
re, h
isto
rike
me
obje
ktet
me
vler
a të
spi
katu
ra n
ë kë
të fu
shë.
Re
aliz
imi i
një
gui
de tu
ristik
e ku
lturo
re-
histo
rike
për k
omun
ën.
O
rgan
izim
i i v
izita
ve n
ë ob
jekt
e si
ve
ndba
nim
i ilir
‘Qyt
eti’
në M
borje
, man
ta
në B
obos
htic
ë, K
ulla
e T
uran
it, K
isha
e
Risto
zit n
ë M
borje
, e S
hën
Kosta
ndin
it në
M
orav
ë m
bi D
reno
vë, k
isha
e S
hën
Mar
isë
në B
obos
htic
ë.
Kom
una
me
ndih
mën
e
mës
uesv
e N
jë s
hoqë
ri tu
ristik
e që
m
und
të k
rijoh
et
2012
Zhvi
llim
i i tu
rizm
it af
atsh
kurtë
r, nj
ë m
undë
si q
ë e
ofro
n rr
jeti
tash
më
i afir
mua
r i re
stora
ntev
e,
kom
unite
ti m
ikpr
itës
dhe
afër
sia
me
qyte
tin e
Kor
cës.
Ft
esa
për f
reku
entim
të lo
kale
ve ta
shm
ë të
af
irmua
ra të
Bob
osht
icës
, Dre
novë
s e
Dar
dhës
, nëp
ërm
jet n
jë re
klam
imi
prof
essi
onal
në
med
iat e
Kor
çës
e Sh
qipë
risë.
Zhvi
llim
i i tu
rizm
it fa
milj
ar n
ë D
ardh
ë e
Bobo
shtic
ë
Bizn
esm
enët
pro
narë
të
loka
leve
Ba
norë
t e d
y fs
hatra
ve
Në
vazh
dim
ësi
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
47Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Zhvi
llim
i i m
ëtej
shëm
i in
dust
risë
gj
jPër
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Zh
villi
mi i
mët
ejsh
ëm i
indu
stris
ë ta
shm
ë të
insta
luar
në
kom
unën
tonë
, me
prio
ritet
zhv
illim
in e
indu
stris
ë ag
ropë
rpun
uese
.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Zhvi
llim
i i in
dustr
isë
përp
unue
se e
ko
nser
vues
e të
frut
ave
e pe
rimev
e
N
dërti
m p
unis
htes
h pë
r për
puni
min
e
fruta
ve e
per
imev
e në
Dre
novë
e
Bobo
shtic
ë.
N
gritj
a e
një
linje
për
pro
dhim
të
reçe
lrave
e ç
ajra
ve n
ga b
imët
e p
yllit
në
Dar
dhë
Inic
iativ
a in
divi
dual
e N
jë q
ytet
are
me
orig
jinë
nga
Dar
dha
2015
20
10
Ndë
rtim
i i fr
igor
iferë
ve p
ër fr
utat
e
perim
et, n
jë m
ekan
izëm
për
të
sigu
ruar
çm
ime
të la
rta të
shi
tjes
së
prod
him
eve
N
dërti
m i
frigo
rifer
it pë
r rua
jtjen
e
fruta
ve e
per
imev
e në
Qat
rom
e T
uran
Inic
iativ
a pr
ivat
e 20
14
Zhvi
llim
i in
dustr
isë
së p
ijeve
Prod
him
i i ra
kisë
së
man
it në
Bo
bosh
ticë
e D
reno
vë d
he i
raki
së s
ë ku
mbu
llës
në D
ardh
ë, i
orga
nizu
ar n
ë lin
ja te
knol
ogjik
e m
oder
ne
Inic
iativ
a in
divi
dual
e m
e nd
ihm
ë të
kom
unës
20
13
Përp
unim
i arti
zana
l ose
gjy
sëm
in
dustr
ial i
bim
ëve
med
icin
ale,
frut
ave
të p
yllit
, bim
ëve
indu
stria
le, c
ajra
ve,
etj.
Nxi
tja e
ini
ciat
ivav
e pr
ivat
e në
kët
ë fu
shë
Kom
una
2010
e
vazh
dim
48Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
jN
dërti
m b
axho
sh m
oder
ne m
e ga
më
të g
jërë
pro
dhim
esh
N
dërti
m b
axho
sh m
oder
ne m
e ga
më
të g
jërë
pro
dhim
esh
në M
borje
, D
reno
vë, T
uran
Inic
iativ
a të
ble
gtor
ëve
2015
Kons
olid
imi i
indu
striv
e ta
shm
ë të
zh
villu
ara
në k
omun
ë si
ajo
e
mat
eria
leve
të n
dërti
mit,
e p
rodh
im –
pë
rpun
im d
rurit
, e k
onfe
ksio
neve
, etj.
N
dërti
m i
një
mar
ëdhë
niej
e m
iqës
ore,
af
rues
e m
e të
gjit
hë b
izne
smen
ët e
in
dustr
isë
së k
onfe
ksio
neve
që
oper
ojnë
në
rajo
n, d
uke
u kr
ijuar
le
htës
ira fi
skal
e dh
e në
sig
urim
in e
am
bien
teve
të p
unës
Dis
iplin
imi i
biz
nese
ve të
pro
dhim
-pë
rpun
im d
rurit
në
mën
yrë
që p
rerja
e
mat
eria
lit d
runo
r në
pyll
të b
ëhet
e
rreg
ullt,
sip
as p
lane
ve të
mba
rësh
timit
dhe
me
leje
t për
katë
se
Kom
una
Kom
una
D
SHPy
jor K
orçë
2010
Kons
olid
imi i
indu
striv
e ta
shm
ë të
zh
villu
ara
në k
omun
ë si
ajo
e
mat
eria
leve
të n
dërti
mit,
e p
rodh
im –
pë
rpun
im d
rurit
, e k
onfe
ksio
neve
, etj
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
49FU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT A
R:
AR:
AR
:
AR:
AR
: Z
HVI
LLIM
I SO
CIA
LH
apat
e V
eprim
it
FUSH
A P
RIO
RIT
ARE:
Zhvi
llim
i Soci
al
1. G
jallë
rimi i
jetë
s ko
mun
itare
me
aktiv
itete
soc
iale
, ku
lturo
re, s
porti
ve
2. Z
hvill
imi i
ars
imit
me
stand
arte
t më
të p
ërpa
ruar
a të
ven
dit
STRA
TEG
JI D
HE
PLA
NE
KOM
BETA
RE A
PO
RAJO
NA
LE Q
E N
DIK
OJN
E N
E KE
TE F
USH
E PR
IORI
TARE
Stra
tegj
ia s
ekto
riale
për
ars
imin
par
auni
vers
itar
3. Z
hvill
imi i
shë
ndet
ësis
ë në
niv
elin
edu
kativ
, pr
ofila
ktik
dhe
am
bula
tor n
ë m
broj
tje të
jetë
s të
të
gjith
ë ko
mun
itetit
Qël
limet
St
rate
gjik
e
4. K
rijim
i i a
mbi
ente
ve ç
lodh
ëse
e ar
gëtu
ese
për t
ë m
oshu
arit,
të ri
njtë
e fë
mijë
t
SG
Hapat
e ve
pri
mev
e D
eri k
ur?
G
jallë
rim
i i je
tës
kom
unitare
me
ak
tivi
tete
soci
ale
, k
ulturo
re, sp
ort
ive
Rreg
ullim
i i m
jedi
seve
spo
rtive
dhe
krij
imi i
mje
dise
ve të
reja
në
fsha
trat k
u m
ungo
jnë
2012
Fu
nksi
onim
i i v
atra
ve të
kul
turë
s në
fsha
tra d
he n
gritj
a e
tyre
ku
ato
mun
gojn
ë 20
10 e
vaz
hdim
1.
Kr
ijim
i i g
rupe
ve a
rtisti
ke, o
rgan
izim
i i a
ktiv
itete
ve m
e ta
, vita
lizim
i i tr
aditë
s në
kët
ë fu
shë
2009
e v
azhd
im
Zhvi
llim
i i a
rsim
it m
e st
andart
et m
ë të
për
paru
ara
të
vendit
Riko
nstru
ksio
n i s
hkol
lës
ekzi
stues
e në
Rav
onik
20
10
Përm
irësi
m n
ë va
zhdi
mës
i i k
usht
eve
të a
kom
odim
it në
kla
së, i
ngr
ohje
s, p
astë
rtisë
, etj.
20
09 e
vaz
hdim
2.
50Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
gj
pj
N
gritj
a në
një
niv
el të
lartë
e b
ashk
ëpun
imit
e ba
shkë
rend
imit
mid
is k
omun
itetit
të fë
mijë
ve e
të
rinjv
e, k
omun
itetit
të p
rindë
rve,
kom
unite
tit të
mës
uesv
e dh
e or
gane
ve të
qev
eris
jes
së k
omun
ës p
ër
arrit
jen
e nj
ë ar
sim
imi c
ilëso
r të
brez
it të
ri të
kom
unës
20
09 e
vaz
hdim
Zhvi
llim
i i s
hën
det
ësis
ë në
niv
elin
edukativ,
pro
fila
ktik d
he
am
bula
tor
në
mbro
jtje
të
jetë
s të
të
gjit
hë
kom
unitet
it
Plot
ësim
i me
pajis
je d
he a
para
tura
bas
hkëk
ohor
e i q
endr
ave
shën
detë
sore
të fs
hatra
ve
2009
e v
azhd
im
Ndë
rtim
qen
dre
sani
tare
dhe
viz
ita s
a m
ë të
shp
esht
a të
mje
kut n
ë çd
o fs
hat
2011
K
rijim
i i a
mbie
nte
ve ç
lodhës
e e
arg
ëtues
e për
të
mosh
uari
t, t
ë ri
njtë
e fë
mijë
t N
gritj
e kë
ndes
h lo
jrash
për
fëm
ijë n
ë çd
o fs
hat
2012
N
gritj
e m
jedi
sesh
çlo
dhës
e pë
r të
mos
huar
it në
fsha
tra
2010
e v
azhd
im
3.
Hap
je s
alla
sh in
tern
eti n
ë fs
hatra
20
10
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
51
F.P
Indik
ato
rët
Sasi
orë
(O
UTP
UT)
A
ktu
al
2009
I sy
nuar
2010
I sy
nuar
2011
I sy
nuar
2012
Num
ri i s
hkol
lave
të ri
kons
trukt
uara
/ndë
rtuar
a 4
1 -
- N
umri
i kën
deve
spr
otiv
e në
për s
hkol
la
4 -
- -
Num
ri i q
endr
ave
kom
unita
re
0 -
- 1
Num
ri i s
hkol
lave
me
rrje
t kom
pjut
erik
dhe
inte
rnet
i 4
- -
- N
umri
i bib
liote
kave
të s
hkol
lave
4
- -
- N
umri
i fus
have
spo
rtive
4
- -
- In
dik
ato
rët
Cilë
sor
% e
ban
orëv
e sh
umë
të k
ënaq
ur m
e gj
endj
en e
shk
olla
ve n
ë ko
mun
ë 52
%
60%
70
%
85%
% e
ban
orëv
e të
kën
aqur
me
jetë
n ku
lturo
re d
he a
rtisi
tike
në
kom
unë
9%
15
%
25%
50
%
Zhvillimi Social
% e
ban
orëv
e të
kën
aqur
me
aktiv
itete
t spo
rtive
9%
15
%
25%
50
%
52Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:G
jallë
rimi i
jetë
s ko
mun
itare
me
aktiv
itete
soc
iale
, kul
turo
re, s
porti
ve
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Jet
a ko
mun
itare
do
të ri
gjal
lëro
het n
ëpër
mje
t krij
imit
të in
frastr
uktu
rës
së d
omos
dosh
me
për
zhvi
llim
in e
akt
ivite
teve
soc
iale
, kul
turo
re, s
porti
ve
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Rreg
ullim
i i m
jedi
seve
spo
rtive
dhe
kr
ijim
i i m
jedi
seve
të re
ja n
ë fs
hatra
t ku
mun
gojn
ë
N
dërti
m/
rikon
struk
sion
fush
e fu
tbol
li në
M
borje
, Bob
osht
icë
e Ra
voni
k
Rret
him
i fu
shës
së
Tura
nit
N
dërti
m k
ompl
eksi
spo
rtiv
në M
borje
Kom
una
Kom
unite
ti Ko
mun
a
2012
Funk
sion
imi i
vat
rave
të k
ultu
rës
në
fsha
tra d
he n
gritj
a e
tyre
ku
ato
mun
gojn
ë
Ri
kons
truks
ion
i qën
drav
e ku
lturo
re n
ë Ra
voni
k e
Tura
n
Ndë
rtim
qën
dre
kultu
rore
me
një
pavi
on
muz
eu të
fsha
tit n
ë të
Kom
una
Kom
una
2010
e
vazh
dim
Kriji
mi i
gru
peve
arti
stike
, org
aniz
imi i
ak
tivite
teve
me
ta, v
italiz
imi i
trad
itës
në k
ëtë
fush
ë
N
gritj
e e
grup
it ar
tistik
të fs
hatit
në
Dre
novë
, Mbo
rje e
Bob
osht
icë
Pj
esëm
arrje
në
aktiv
itete
t kul
turo
re
artis
tike
kom
bëta
re
Kom
unite
tet e
fs
hatra
ve, K
omun
a
2009
e
vazh
dim
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
53Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Zhvi
llim
i i a
rsim
it m
e st
anda
rtet m
ë të
për
paru
ara
të v
endi
t
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: In
vesti
mi n
ë si
stem
in s
hkol
lor n
ë ko
mun
ë do
të s
ynoj
e rr
itjen
e c
ilësi
së s
ë sta
ndar
teve
të
arsi
mim
it të
fëm
ijëve
në
kom
unë
sipa
s sta
ndar
teve
më
të p
ërpa
ruar
a në
ven
d.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Riko
nstru
ksio
n dh
e nd
ërtim
i sh
kolla
ve
N
dërti
m s
hkol
le të
re n
ë Ra
voni
k Ko
mun
a Q
ever
ia
2010
Përm
irësi
m n
ë va
zhdi
mës
i i k
usht
eve
të
akom
odim
it në
kla
së, i
ngr
ohje
s, p
astë
rtisë
, etj
Pë
rmirë
sim
në
vazh
dim
ësi i
ku
shte
ve të
ako
mod
imit
në k
lasë
, i
ngro
hjes
, pas
tërti
së, e
tj.
Ly
erje
çdo
vit
e kl
asav
e, m
erem
etim
i v
azhd
uesh
ëm i
dyer
ve e
drit
arev
e
Kom
una
Dre
jtoria
Raj
onal
e e
Ars
imit
2009
e
vazh
dim
Ngr
itja
në n
jë n
ivel
të la
rtë e
bas
hkëp
unim
it e
bash
këre
ndim
it m
idis
kom
unite
tit të
fëm
ijëve
e
të ri
njve
, kom
unite
tit të
prin
dërv
e, k
omun
itetit
të
mës
uesv
e dh
e or
gane
ve të
qev
eris
jes
së
kom
unës
për
, arr
itjen
e n
jë a
rsim
imi c
ilëso
r të
brez
it të
ri të
kom
unës
.
Ba
shkë
puni
m i
vazh
dues
hëm
i të
gj
ithë
akto
rëve
për
edu
kim
in e
sh
ëndo
shë
të b
rezi
t të
ri
Të g
jithë
kom
unite
t e
përm
endu
ra
2009
e
vazh
dim
54Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
3:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
3:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Zh
villi
mi i
shë
ndet
ësisë
në
nive
lin e
duka
tiv,
prof
ilakt
ik d
he a
mbu
lato
rnë
mbr
ojtje
të je
tës
të të
gjit
hë k
omun
itetit
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Sh
ënde
tësi
a ës
htë
kom
pone
nt k
ryes
or i
rritj
es s
ë ci
lësi
së s
ë je
tës
së k
omun
itetit
dhe
ësh
të
prio
ritet
i pu
nës
së k
omun
ës.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Plot
ësim
i me
pajis
je d
he a
para
tura
ba
shkë
koho
re i
qend
rave
sh
ënde
tëso
re të
fsha
trave
Pl
otës
imi m
e pa
jisje
dhe
apa
ratu
ra
bash
këko
hore
i qe
ndra
ve
shën
detë
sore
të fs
hatra
ve
Kom
una
Dre
jtoria
Raj
onal
e e
Shër
bim
it Sh
ënde
tëso
r
2009
e v
azhd
im
Ndë
rtim
qen
dre
sani
tare
dhe
viz
ita
sa m
ë të
shp
esht
a të
mje
kut n
ë çd
o fs
hat
N
dërti
m q
endr
e sa
nita
re n
ë Ra
voni
k Ko
mun
a D
rejto
ria R
ajon
ale
e Sh
ërbi
mit
Shën
detë
sor
2011
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
55Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Kriji
mi i
am
bien
teve
çlo
dhës
e e
argë
tues
për
të m
oshu
arit,
të ri
njtë
e fë
mijë
t
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Pë
rmirë
sim
i i k
usht
eve
soci
ale
dhe
argë
tues
e pë
r fëm
ijët,
rinin
ë dh
e të
mos
huar
it.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Ngr
itje
kënd
esh
lojra
sh p
ër fë
mijë
në
çdo
fsha
t
Ngr
itje
kënd
esh
lojra
sh p
ër fë
mijë
në
çdo
fsha
t Ko
mun
a Ko
mun
iteti
i fsh
atra
ve
2012
Ngr
itje
mje
dise
sh ç
lodh
ëse
për t
ë m
oshu
arit
në fs
hatra
Ngr
itje
mje
dise
sh ç
lodh
ëse
për t
ë m
oshu
arit
në fs
hatra
Ko
mun
a
Kom
unite
ti i f
shat
rave
20
10 e
vaz
hdim
Hap
je s
alla
sh in
tern
eti n
ë fs
hatra
Hap
je s
alla
sh in
tern
eti n
ë fs
hatra
In
icia
tiva
priv
ate
2010
56Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
T AREARE
ARE
ARE
ARE :
:
:
:
: I
NFR
ASTR
UKT
URA
DH
E SH
ËRBI
MET
PU
BLIK
EH
apat
e V
eprim
it
FUSH
A P
RIO
RIT
ARE:
Infr
ast
ruk
tura
dhe
Shër
bim
et P
ublik
e 1.
Zhvi
llim
i me
përp
arës
i i in
frast
rukt
urës
rru
gore
në
nive
l ko
mun
e dh
e në
niv
el fs
hati
2.
Sigu
rimi i
furn
izim
it ci
lëso
r e
të p
andë
rpre
rë m
e uj
ë të
pi
jshë
m i
gjith
ë po
pulls
isë
së k
omun
ës
STRA
TEG
JI D
HE
PLA
NE
KOM
BETA
RE
APO
RA
JON
ALE
QE
ND
IKO
JNE
NE
KETE
FU
SHE
PRIO
RITA
RE
3.
Kana
lizim
i i u
jëra
ve të
zez
a e
të b
ardh
a në
fsha
tra d
he
past
rimi i
tyre
St
rate
gjia
sek
toria
le e
tran
spor
tit
4.
Ngr
itja
e sh
ërbi
mit
të p
astri
mit
dhe
man
ipul
imit
të m
betje
ve
dhe
atij
të n
driç
imit
rrug
or n
ë st
anda
rte b
ashk
ëkoh
ore
Stra
tegj
ia s
ekto
riale
e a
mbj
entit
5.
Shtim
i i s
ipër
faqe
ve të
gje
lbër
ta
6.
Zhvi
llim
i i tr
ansp
ortit
pub
lik b
rend
a ko
mun
ës
Qël
limet
Str
ate
gjik
e
7.
Plan
ifiki
mi h
apës
inor
(ter
ritor
ial)
i kom
unës
e fs
hatra
ve n
ë ve
çant
i
SG
Hapat
e vep
rim
eve
Der
i k
ur?
Z
hvill
imi m
e për
parë
si i infr
ast
ruktu
rës
rrugore
në
niv
el k
om
une
dhe
në
niv
el f
shati
Ndë
rtim
/rik
onst
ruks
ion
i rru
gëve
qen
dër
kom
une,
fsha
t i k
omun
ës m
e rr
ugën
nac
iona
le
2010
Ndë
rtim
/rik
onst
ruks
ion
i aks
eve
lidhë
se m
idis
fsha
trave
dhe
i lid
hjes
së
fsha
trave
me
pika
t tur
istik
e të
kom
unës
2011
1.
Riko
nstru
ksio
n i r
rugë
ve të
bre
ndsh
me
të fs
hatra
ve të
kom
unës
2010-2
012
Sig
uri
mi i fu
rniz
imit c
ilëso
r e
të p
andërp
rerë
me
ujë
të
pijs
hëm
i g
jithë
populls
isë
së k
om
unës
N
dërti
m/r
ikon
stru
ksio
n de
posh
të g
rum
bulli
mit
të u
jit të
pijs
hëm
dhe
rrit
je k
apac
itete
sh e
rrit
je
prur
jesh
në
to
2010-2
011
Ndë
rtim
/rik
onst
ruks
ion
rrje
ti të
bre
ndsh
ëm të
ujë
sjel
lësa
ve n
ë fs
hatin
Dar
dhë
2011
Zgje
rim r
rjeti
ujës
jellë
si n
ëpër
fsha
trat m
e rr
itje
popu
llsie
në
deka
dat e
fund
it 2012
2.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
57gj
jj
jp
jp
pPë
rmirë
sim
I ci
lësi
së s
ë uj
it të
pijs
hëm
dhe
gar
antim
i pë
rmbu
shje
s së
nor
mav
e e
stan
darte
ve
2012
Kanaliz
imi i ujr
ave
të z
eza e
të
bard
ha n
ë fs
hatr
a d
he
past
rim
i i ty
re
Ndë
rtim
rrje
ti ka
naliz
imes
h në
fsha
tra
2011 e
vaz
hdim
3.
Ngr
itje
impi
ante
sh g
rum
bulli
mi e
pas
trim
i të
ujra
ve të
zez
a 2017-2
020
Ngri
tja e
shër
bim
it t
ë past
rim
it d
he
manip
ulim
it t
ë m
bet
jeve
dhe
atij të
ndri
çim
it r
rugor
në
standart
e bash
këk
ohore
N
gritj
e e
vend
gru
mbu
llim
eve
të m
betu
rinav
e fa
milj
are
të fs
hatra
ve
2010-2
012
Ngr
itje
e rr
jete
ve te
pik
ave
të g
rum
bulli
mit
të m
betu
rinav
e fa
milj
are
bren
da fs
hatra
ve
2010-2
012
4.
Org
aniz
im i
tërh
eqje
s si
stem
atik
e të
mbe
turin
ave
nga
pika
t e g
rum
bulli
mit
dhe
depo
zitim
, se
leks
ioni
m e
për
puni
m i
pjes
shëm
i ty
re
në v
end-
grum
bulli
me
2010-2
012
O
rgan
izim
i pa
strim
it m
e fs
hesë
të r
rugë
ve të
asf
altu
ara
të fs
hatit
2010 e
vaz
hdim
Larg
im i
jash
tëqi
tjeve
të b
agët
ive
nga
zona
e b
anua
r e
fsha
tit
2012
N
driç
imi i
rre
gullt
i rr
ugëv
e të
fsha
trave
dhe
i qe
ndra
ve të
tyre
2010 e
vaz
hdim
Shtim
i i si
ërfa
qev
e të
gje
lbër
ta
Krij
imi i
sip
ërfa
qeve
të g
jelb
ërua
ra,
parq
e os
e lu
lisht
e në
qen
dër
të fs
hatra
ve
2010 e
vaz
hdim
Gje
lbër
imi i
inst
ituci
onev
e si
shk
olla
, qe
ndra
adm
inis
trativ
e, e
tj 2010 e
vaz
hdim
5
.
Gje
lbër
imi d
ekor
ativ
i sh
tëpi
ve
2010 e
vaz
hdim
Zhvill
imi i tr
ansp
ort
it p
ublik
bre
nda k
om
unës
dhe
çelja
e s
hër
bim
eve
të r
eja p
ublik
e
Real
izim
i i tr
ansp
ortit
të r
regu
llt p
ublik
fsha
t-qen
dër
kom
une,
fsha
t-qyt
et
2009 e
vaz
hdim
6.
Cel
je s
hërb
imes
h të
rej
a pu
blik
e në
fsha
t 2
01
1 e
vaz
hdim
Pla
nif
ikim
i hapës
inor
(ter
rito
rial) i k
om
unës
e f
shatr
ave
në
veç
anti
Pë
rgat
itje
e pl
anit
rreg
ullu
es p
ër g
jithë
Kom
unën
. 2010
Kuf
izim
në
mak
sim
um i
uzur
pim
it të
tokë
s bu
jqës
ore
prej
ndë
rtim
eve
në m
ospë
rput
hje
me
plan
in
rreg
ullu
es
2009 e
vaz
hdim
7.
Zgjid
hje
e st
udiu
ar e
tran
sfer
imit
të v
endq
ëndr
imev
e të
bag
ëtiv
e ja
shtë
zon
ës s
ë ba
nuar
2010 e
vaz
hdim
58Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
F.P
Indik
ato
rët
Sasi
orë
(O
UTP
UT)
A
ktu
al
2008
I sy
nuar
2009
I sy
nuar
2010
I sy
nuar
2011
Km e
rrug
ëve
të a
sfal
tuar
a
12.7
-
17.7
(+5
km)
- N
umri
i fsh
atra
ve q
ë ka
në K
UZ
1 2
2 2
Num
ri i f
shat
rave
të p
ajis
ur m
e pl
an rr
egul
lues
, stu
dim
e ur
bani
stike
0
- 1
-
Num
ri i s
taci
onev
e të
pom
pim
it 1
- -
-
Num
ri i K
UZ
të n
dërtu
ar
1 2
2 2
Indi
kato
rët C
ilëso
re
Përq
indj
a e
bano
rëve
të k
ënaq
ur n
ga g
jend
ja a
ktua
le e
rrug
ëve
në p
ërgj
ithës
i 50
%
60%
70
%
80%
Përq
indj
a e
bano
rëve
të k
ënaq
ur m
e pa
stërti
në e
fsha
tit
42%
50
%
60%
70
%
Përq
indj
a e
bano
rëve
të k
ënaq
ur m
e fu
rniz
imin
me
ujë
të
pijs
hëm
40
%
45%
50
%
60%
Infrastruktura dhe Shërbimet Publike
Përq
indj
a e
bano
rëve
të k
ënaq
ur n
ga rr
jeti
i kan
aliz
imev
e të
uj
rave
të z
eza
30%
40
%
50%
60
%
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
59Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Zhv
illim
i me
përp
arës
i i in
frast
rukt
urës
rrug
ore
në n
ivel
kom
une
dhe
në n
ivel
fsha
ti
gj
pp
gPër
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: In
vesti
mi n
ë rr
jetin
rrug
or p
ër g
jithë
kom
unën
dhe
fsha
trat d
o të
ndi
koje
ndj
eshë
m n
ë rr
itjen
e z
hvill
imit
ekon
omik
dhe
për
mirë
sim
in e
cilë
sisë
së
jetë
s së
ban
orëv
e.
Hap
at e
V
epri
mit/
Proj
ekte
t D
o të
arr
ihet
nëp
ërm
jet
Kus
h?
Der
i kur
?
Ndë
rtim
/rik
onstr
uksi
on i
rrug
ëve
qend
ër k
omun
e- fs
hat,
fsha
t i
kom
unës
- rr
ugë
naci
onal
e
Ri
kons
truks
ion,
rias
falti
m i
rrug
ës D
reno
vë –
rrug
a na
cion
ale
Korc
ë - K
olon
jë
Zg
jerim
i rr
ugës
Rru
ga n
acio
nale
- Bo
bosh
ticë
N
dërti
m i
rrug
ës s
ë re
, Bob
osht
icë
- Dar
dhë
Kom
una,
Q
ever
ia,
Don
ator
ë të
nd
rysh
ëm
2010
20
10
2010
N
dërti
m/r
ikon
struk
sion
i ak
seve
lid
hëse
mid
is fs
hatra
ve d
he i
lidhj
es s
ë fs
hatra
ve m
e pi
kat
turis
tike
të k
omun
ës
Si
stem
im d
he s
htrim
i me
çakë
ll i r
rugë
s Ra
voni
k –
Tura
n
Asf
altim
i rr
ugës
Tur
an –
rrug
a e
Vosk
opoj
ës
N
dërti
m i
rrug
ës D
reno
vë –
Izvo
r
Asf
altim
i rr
ugës
Mor
avë
(fsha
ti) -
Bozd
ovec
Kom
una,
Q
ever
ia,
Don
ator
ë
2011
Riko
nstru
ksio
n i r
rugë
ve të
br
ends
hme
të fs
hatra
ve të
ko
mun
ës
Pë
rfund
im i
rrug
ës të
rthor
e kr
yeso
re të
fsha
tit M
borje
Asf
altim
i rr
ugëv
e kr
yeso
re b
rend
a fs
hatit
në
Mor
avë,
Q
atro
m, R
avon
ik, D
reno
vë
Ri
kons
truks
ion,
dhe
sht
rimi m
e ka
lldrë
m i
rrug
ëve
të
brën
dshm
e të
fsha
tit n
ë Bo
bosh
ticë,
Dar
dhë
N
dërti
m rr
ugës
h të
reja
bre
nda
fsha
tit n
ë Tu
ran
Kom
una,
Q
ever
ia
2010
20
11
2012
20
12
60Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Si
gurim
i i fu
rniz
imit
cilë
sor e
të p
andë
rpre
rë m
e uj
ë të
pijs
hëm
i gj
ithë
popu
llsisë
së
kom
unës
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Fu
rniz
imi m
e uj
ë të
pijs
hëm
i ba
norë
ve m
e të
gjit
ha p
aram
etra
t cilë
sore
dhe
sas
iore
për
të
rritu
r cilë
sinë
e je
tës
së b
anor
ëve
të k
omun
itetit
nëp
ërm
jet i
nves
timev
e të
vaz
hdue
shm
e në
rrje
tin e
ujë
sjel
lësa
ve.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri
kur
? N
dërti
m/r
ikon
struk
sion
dep
osh
të
grum
bulli
mit
të u
jit të
pijs
hëm
dhe
rritj
e ka
paci
tete
sh e
rritj
e pr
urje
sh n
ë to
Ri
kons
truks
ion
i dep
os s
ë vj
etër
në
Mbo
rje
Ri
kons
truks
ion
i dep
os s
ë uj
it dh
e zm
adhi
m i
saj,
rikon
struk
sion
i rr
jetit
të ja
shtë
m n
ë D
reno
vë
Sh
tim i
furn
izim
it të
dep
os s
ë uj
it të
fsha
tit m
e bu
rime
të re
ja n
ë D
ardh
ë, R
avon
ik, B
obos
htic
ë,
Mbo
rje
Kom
una
Qev
eria
D
onat
orë
Kom
unite
ti
2010
-20
11
N
dërti
m/r
ikon
struk
sion
rrje
ti të
br
ends
hëm
të u
jësj
ellë
save
në
fsha
tra
Ri
kons
truks
ion
i rrje
tit të
ujë
sjel
lësi
t të
fsha
tit n
ë D
ardh
ë, B
obos
htic
ë, Q
atro
m, M
orav
ë, R
avon
ik
Kom
una,
Q
ever
ia,
Don
ator
ë
2011
Zgje
rim rr
jeti
ujës
jellë
si n
ëpër
fsha
trat
me
rritj
e po
pulls
ie n
ë de
kada
t e fu
ndit
Zg
jerim
rrje
ti në
zon
a të
reja
në
Mbo
rje d
he
Tura
n Ko
mun
a 20
12
Përm
irësi
m ic
ilësi
së s
ë uj
it të
pijs
hëm
m
irëad
min
istri
m i
tij d
he g
aran
tim i
përm
bush
jes
së n
orm
ave
e sta
ndar
teve
C
elja
e d
y që
ndra
ve s
anita
re n
ë ko
mun
ë,
krye
rja p
rej t
yre
e rr
egul
lt e
anal
izav
e ki
mik
e e
bakt
erio
logj
ike
në ç
do fs
hat
Ve
ndos
je m
atës
ash
për m
iradm
inis
trim
të u
jit të
pi
jshë
m n
ë të
gjit
hë fs
hatra
t e k
omun
ës
M
irëm
bajtj
e e
çezm
ave
publ
ike
në R
avon
ik e
D
ardh
ë
Kom
una,
D
rejto
ria
Rajo
nale
e
Shër
bim
it Sh
ënde
tëso
r Ko
mun
iteti
2012
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
61Q
ëllim
i st
rate
gjik
3:
Qël
limi
stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i st
rate
gjik
3:
Qël
limi
stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i st
rate
gjik
3:
Kana
lizim
i i u
jrave
të z
eza
e të
bar
dha
në fs
hatra
dhe
pas
trim
i i ty
re
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Për
mirë
sim
i i k
usht
eve
të m
jedi
sit n
ë ko
mun
ë në
përm
jet i
nves
timev
e në
rrje
tin e
ka
naliz
imev
e të
ujë
rave
tëze
za.
Hap
at e
V
epri
mit/
Proj
ekte
t D
o të
arr
ihet
nëp
ërm
jet
Kus
h?
Der
i k
ur?
Ndë
rtim
rrje
ti ka
naliz
imes
h në
fsha
tra
N
dërti
m rr
jeti
të k
anal
izim
eve
të u
jrave
të
zeza
e të
bar
dha
në fs
hatra
t Dre
novë
, Tur
an,
Qat
rom
Përfu
ndim
i rr
jetit
të k
anal
izim
eve
të u
jrave
të
zeza
e të
bar
dha
në fs
hatra
t Bob
osht
icë,
Ra
voni
k, M
orav
ë, D
ardh
ë
Kom
una
Qev
eria
D
onat
orë
2011
e
vazh
dim
Ngr
itje
impi
ante
sh
grum
bulli
mi e
pas
trim
i të
ujra
ve të
zez
a
N
dërti
mi i
impi
ante
ve n
ë të
gjit
ha fs
hatra
t e
kom
unës
Ko
mun
a Q
ever
ia
Don
ator
ë të
fush
ës s
ë m
jedi
sit
2017
-20
20
62Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:N
gritj
a e
shër
bim
it të
pas
trim
it dh
e m
anip
ulim
it të
mbe
tjeve
dhe
shë
rbim
it të
ndr
içim
it rru
gor
në s
tand
arte
bas
hkëk
ohor
eç
gPërs
hkri
mi i Q
ëllim
it S
trate
gjik:
Përm
irës
imi i ku
shte
ve m
jedis
ore
nëp
ërm
jet për
mirës
imit
dhe
shtrirje
s së
mët
ejsh
me
të
shër
bim
it të
past
rim
it në
kom
unë
si d
he
për
pun
imit
të m
bet
jeve
urb
ane.
Për
mirës
imi i sh
ërbim
it të
ndriçi
mit
pub
lik.
H
apat
e
Vepri
mit/Pro
jekte
t D
o t
ë a
rrih
et
nëpërm
jet
Kush
?
Deri
kur?
Ngritja
e v
endgru
mbul
limev
e të
m
bet
urin
ave
fam
iljare
të
fshatrave
N
gritja
e v
endgru
mbul
limev
e te
m
bet
urin
ave
fam
iljare
të
fshatrave
Kom
una
Donato
rë të
fush
ës
së m
jedis
it
2010-2
012
Ngritja
e r
rjet
eve
të p
ika-
gru
mbul
limev
e të
mbet
urin
ave
fa
milj
are
bre
nda fsh
atrave
N
gritja
e r
rjet
eve
të p
ikave
të
gru
mbul
limit
të m
bet
urin
ave
fam
iljare
bre
nda fsh
atrave
në
Dre
novë
, Bobosh
ticë,
Tur
an,
Dard
hë
Kom
una
Pleq
ësitë
e
fshatrave
2010-2
012
Org
aniz
im i tër
heq
jes
sist
ematik
e të
mbet
urin
ave
nga
pik
at e
gru
mbul
limit
dhe
dep
ozi
tim,
sele
ksio
nim
e
për
pun
im i p
jess
hëm
i tyr
e ne
vend-g
rum
bul
lime
O
rganiz
im i tër
heq
jes
sist
ematik
e të
m
bet
urin
ave
nga p
ikat e
gru
mbul
limit
dhe
dep
ozi
tim,
sele
ksio
nim
e p
ërpun
im i
pje
sshëm
i tyr
e n
e ve
nd-g
rum
bul
lime
në
të g
jitha fsh
atrat e
kom
unës
Kom
una
Pleq
ësitë
e
fshatrave
2010-2
012
Org
aniz
im i p
ast
rim
it m
e fs
hes
ë të
rru
gëv
e të
asf
altu
ara
të
fshatit
Org
aniz
im i p
ast
rim
it m
e fs
hes
ë të
rr
ugëv
e të
asf
altu
ara
të
fshatit
Mborje,
D
renovë
, Bobosh
ticë,
Qatrom
Pleq
ësitë
e
fshatrave
Kom
unite
ti
2010 e
vazh
dim
Larg
im i jash
tëqitj
eve
të
bagët
ive
nga z
ona e
banua
r e
fshatit
La
rgim
i jash
tëqitj
eve
të b
agët
ive
nga
zona e
banua
r e
fshatit
në
stalla
jash
të
fshatit
në
Bobosh
ticë,
Dard
hë
Kom
una
Pleq
ësitë
ko
mun
iteti
2012
Ndriçi
mi i rr
egul
lt i rr
ugëv
e të
fs
hatrave
dhe
i qen
dra
ve të
tyre
Ndriçi
mi i rr
egul
lt i rr
ugëv
e kr
yeso
re të
fshatrave
dhe
i qen
dra
ve të
tyre
në
Dre
novë
, D
ard
hë,
Ravo
nik
, Tu
ran
Kom
una
Pleq
ësitë
2010 e
vazh
dim
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
63Q
ëllim
i St
rate
gjik
5:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 5
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
5:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 5
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
5:
Shtim
i i s
ipër
faqe
ve të
gje
lbra
gj
pq
gjPër
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: G
jelb
ërim
i dek
orat
iv, n
jë e
lem
ent i
rënd
ësis
hëm
i kr
ijim
it të
një
mje
disi
të s
hënd
etsh
ëm
dhe
atra
ktiv
për
kom
unite
tin d
he v
izito
rët
H
apat
e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Kriji
mi i
sip
ërfa
qeve
të
gjel
bëru
ara-
parq
e os
e lu
lisht
e në
qen
dër t
ë fs
hatra
ve
Org
aniz
imi i
kom
unite
tit p
ër të
krij
uar
hapë
sira
të g
jelb
ra n
ë fs
hatra
t ku
ka te
rren
e të
për
shta
tshm
e
Kom
una
Kom
unite
ti i
fsha
trave
Pl
eqës
ia e
fs
hatra
ve
2010
e v
azhd
im
Gje
lbër
imi i
insti
tuci
onev
e si
sh
kolla
, qen
dra
adm
inis
trativ
e,
etj
G
jelb
ërim
i i in
stitu
cion
eve
si s
hkol
la,
qend
ra a
dmin
istra
tive,
etj
në të
gjit
hë
fsha
trat
G
jelb
ërim
i rr
ugëv
e në
Mbo
rje, R
avon
ik
Kom
una
2010
e v
azhd
im
Gje
lbër
imi d
ekor
ativ
i sh
tëpi
ve
G
jelb
ërim
i dek
orat
iv i
shtë
pive
për
kr
ijim
am
bien
tesh
tërh
eqës
në
Dar
dhë,
Bo
bosh
ticë,
Dre
novë
Kom
una
Ko
mun
iteti
në
fsha
tra
2010
e v
azhd
im
64Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 6
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
6:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 6
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
6:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 6
:Zh
villi
mi i
tran
spor
tit p
ublik
bre
nda
kom
unës
dhe
çel
ja e
shë
rbim
eve
të re
ja p
ublik
e
gj
pp
çj
jp
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Zhv
illim
i i tr
ansp
ortit
pub
lik b
rend
a ko
mun
ës d
he n
ë lid
hjen
e s
aj m
e qy
tetin
si e
dhe
çelja
e s
hërb
imev
e të
reja
pub
like
në fs
hatra
t e k
omun
ës d
o të
rris
ë sta
ndar
tin e
jete
sës
së k
omun
itetit
Hap
at e
V
epri
mit/
Proj
ekte
t D
o të
arr
ihet
nëp
ërm
jet
Kus
h?
Der
i kur
?
Real
izim
i i tr
ansp
ortit
të rr
egul
lt pu
blik
fsha
t-qen
dër k
omun
e,
fsha
t-qyt
et.
Re
aliz
imi i
tran
spor
tit të
rreg
ullt
publ
ik
fsha
t-qen
dër k
omun
e, fs
hat-q
ytet
për
D
ardh
ën
Kom
una
Iinic
iativ
a pr
ivat
e 20
09 e
vaz
hdim
Cel
ja e
shë
rbim
eve
të re
ja
publ
ike
në fs
hatra
të k
omun
ës
C
elje
shë
rbim
esh
të ri
parim
it të
paj
isje
ve
elek
trosh
tëpi
ake
në D
reno
vë, M
borje
Insta
limi i
tele
foni
së fi
kse
në D
ardh
ë
Futja
e s
hërb
imit
të in
tern
etit
në
Dre
novë
, Mbo
rje
M
irëm
bajtj
e e
vare
zave
në
Tura
n,
Bobo
shtic
ë
Inis
iativ
a pr
ivat
e Ko
mun
a Pl
eqës
itë e
fs
hatra
ve
2011
e v
azhd
im
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
65Q
ëllim
i St
rate
gjik
7:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 7
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
7:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 7
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
7:
Plan
ifiki
mi h
apës
inor
(ter
ritor
ial)
i kom
unës
e fs
hatra
ve n
ë ve
çant
i
gj
p(
)ç
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Pl
anifi
kim
i dhe
kon
trolli
i te
rrito
rit ë
shtë
një
nga
për
parë
sitë
e k
omun
ës d
he d
o të
jetë
nj
ë ng
a pi
kat k
yçe
për t
ë ar
ritur
zhv
illim
in e
kono
mik
dhe
soc
ial t
ë që
ndru
eshë
m.
H
apat
e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Përg
atitj
e e
plan
it rr
egul
lues
për
gj
ithë
kom
unën
Përg
atitj
a e
plan
it rr
egul
lues
për
gjit
hë
kom
unën
Ko
mun
a 20
10
Kufiz
imi n
ë m
aksi
mum
i uz
urpi
mit
të to
kës
bujq
ësor
e pr
ej n
dërti
mev
e në
m
ospë
rput
hje
me
plan
in
rreg
ullu
es
Ku
fizim
në
mak
sim
um i
uzur
pim
it të
to
kës
bujq
ësor
e pr
ej n
dërti
mev
e në
m
ospë
rput
hje
me
plan
in rr
egul
lues
në
fsha
trat D
reno
vë, M
borje
, Bob
osht
icë
(mun
d të
real
izoh
en n
ë to
ka
inpr
oduk
tive,
në
pjes
ët k
odrin
ore)
Kom
una
2009
e v
azhd
im
Zgjid
hje
e stu
diua
r e
trans
ferim
it të
ven
dqën
drim
eve
të b
agët
ive
jash
të z
onës
së
banu
ar
Zg
jidhj
e e
studi
uar e
tran
sfer
imit
të
vend
qënd
rimev
e të
bag
ëtiv
e ja
shtë
zo
nës
së b
anua
r, pë
r të
gjith
a fs
hatra
t e
kom
unës
Kom
una
Pleq
ësitë
e
fsha
trave
Ko
mun
iteti
2010
e v
azhd
im
66Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
TFU
SHA
PRIO
RIT
FUSH
A PR
IORI
T AREARE
ARE
ARE
ARE :
:
:
:
: Q
EVER
ISJA
E M
IRE
Hap
at e
Vep
rimev
e
FUSH
A P
RIO
RITA
RE: Q
ever
isja
e M
irë
1. R
ritja
e v
azhd
uesh
me
e ni
velit
pro
fesi
onal
të s
tafit
të k
omun
ës2.
Rrit
ja d
he k
onso
lidim
i i p
jesë
mar
rjes
së k
omun
itetit
në
vend
imm
arrje
STRA
TEG
JI D
HE
PLA
NE
KOM
BETA
RE A
PO
RAJO
NA
LE Q
E N
DIK
OJN
E N
E KE
TE F
USH
E PR
IORI
TARE
3. K
rijim
i nj
ë kl
ime
gjith
mon
ë dh
e m
ë ba
shkë
punu
ese,
in
form
uese
, ndi
hmës
e pë
r kom
unite
tin e
ferm
erëv
e dh
e at
ë të
bi
znes
eve
Stra
tegj
ia n
ders
ekto
riale
e p
aran
dalim
it,
luftë
s ku
ndër
kor
rups
ioni
t e q
ever
isje
s tra
nspa
rent
e
4. P
ërm
irësi
m i
vazh
dues
hëm
i in
frastr
uktu
rës
dhe
logj
istik
ës s
ë zy
rave
të k
omun
ës d
he a
tyre
të fs
hatra
ve
Qël
limet
St
rate
gjik
e
5. S
htim
i i g
amës
së
shër
bim
eve
që k
omun
a i o
fron
kom
unite
tit
të v
et
SG
Hapat
e ve
pri
mev
e D
eri k
ur?
Rri
tja e
vazh
dues
hm
e e
niv
elit p
rofe
sional t
ë st
afi
t të
kom
unës
Ku
alifi
kim
i i s
tafit
të k
omun
ës d
he k
ëshi
lltar
ëve
2009
e v
azhd
im
Forc
imi i
krit
erev
e pe
r rek
rutim
e të
reja
në
punë
20
10 e
vaz
hdim
M
bajtj
a e
spec
ialis
tëve
të a
ftë e
të k
ualif
ikua
r 20
09 e
vaz
hdim
1.
Kriji
m i
mar
ëdhë
niev
e të
qën
drue
shm
e m
e të
gjit
ha in
stitu
cion
et q
ë of
rojn
ë nd
ihm
ë e
kual
ifiki
m
2009
e v
azhd
im
Rri
tja d
he
konso
lidim
i i p
jesë
marr
js s
ë kom
unitet
it n
ë ve
ndim
marr
je
Përm
irësi
mi i
form
ave
të k
omun
ikim
it dh
e th
ithje
s së
men
dim
eve
të k
omun
itetit
20
09 e
vaz
hdim
Forc
imi i
lidh
jes
se te
mat
ikav
e të
mbl
edhj
eve
të k
ëshi
llit t
ë ko
mun
ës m
e pr
oble
mat
ikat
e fs
hatra
ve
2009
e v
azhd
im
Org
aniz
imi i
taki
mev
e të
rreg
ullta
e n
ë va
zhdi
mës
i të
krye
tarit
të k
omun
ës e
sta
fit të
tij m
e ko
mun
itete
t e fs
hatra
ve
2009
e v
azhd
im
2.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
67Bu
xhet
imi m
e pj
esëm
arrje
20
10
Kri
jim i
një
klim
e gjit
hm
onë
dhe
më
bash
këp
unues
e, in
form
ues
e, n
dih
mës
e për
kom
unitet
in e
fer
mer
ëve
dhe
atë
të
biz
nes
eve
Kriji
mi i
një
dat
abaz
i mbi
pro
jekt
et q
ë zh
villo
hen
në S
hqip
ëri
2011
Asi
stenc
ë te
knik
e dh
e lo
bim
pra
në in
stitu
cion
eve
dona
tore
apo
kre
dito
re p
ër in
icia
tivat
priv
ate
20
10 e
vaz
hdim
3.
Vend
osja
dhe
forc
imi i
lidh
jes
me
rrje
tin in
form
ativ
të d
hom
ave
të tr
egët
isë
apo
të s
hoqa
tave
të
bizn
esev
e
2013
Për
mir
ësim
i va
zhdues
hëm
i in
frast
ruktu
rës
dhe
logjis
tikës
së
zyra
ve t
ë kom
unës
dhe
aty
re t
ë fs
hatr
ave
Kr
ijim
i le
htës
irave
për
inic
iativ
a të
zhv
illim
it të
biz
nese
ve të
reja
20
10 e
vaz
hdim
Përv
etës
imi i
plo
të i
met
odik
ës s
ë re
të p
roku
rimev
e pu
blik
e, a
plik
imi p
a m
angë
si i
saj
2010
e v
azhd
im
Ada
ptim
i i re
gjis
trit t
ë gj
ëndj
es c
ivile
të k
omun
ës m
e re
gjis
trin
elek
troni
k ko
mbë
tar
2010
4.
Pajim
i në
vazh
dim
ësi m
e pr
ogra
met
kom
pjut
erik
e si
edh
e m
e pa
jisje
t ele
ktro
nike
bas
hkëk
ohor
e të
in
form
acio
nit
2011
Shtim
i i g
am
ës s
ë sh
ërbim
eve
që
kom
una i
ofr
on k
om
unitet
it t
ë ve
t Sh
timi i
org
anik
ës s
ë ko
mun
ës m
e sp
ecia
listë
t e d
uhur
20
11
5.
Favo
rizim
mak
sim
al ç
do in
icia
tive
për ç
elje
biz
nesi
në
fush
ën e
shë
rbim
eve
për q
ytet
arët
20
11
68Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
F.P
Indik
ato
rët
Cilë
sorë
A
ktu
al
2009
I sy
nuar
2010
I sy
nuar
2011
I sy
nuar
2012
% e
ban
orëv
e të
cilë
t men
dojn
ë se
në
hark
un k
ohor
pre
j 5 v
jetë
sh
sasi
a e
info
rmac
ioni
t nga
kom
una
ësht
ë rr
itur
59%
65
%
70%
80
%
% e
ban
orëv
e që
poh
ojnë
se
janë
shu
më
të in
tere
suar
në
proç
eset
ve
ndim
mar
rëse
18
%
25%
35
%
50%
% e
ban
orëv
e të
cilë
t men
dojn
ë se
janë
të k
ënaq
ur m
e ko
hën
e kr
yerje
s së
shë
rbim
eve
nga
adm
inis
trata
e k
omun
ës
30%
40
%
50%
60
%
% e
ban
orëv
e të
cilë
t jan
ë sh
umë
të k
ënaq
ur d
he të
kën
aqur
me
aftë
sinë
e k
omun
ës p
ër tu
për
gjig
jur d
he z
gjid
hur p
robl
emet
e ty
re
32%
40
%
50%
60
%
% e
ban
orëv
e të
cilë
t shp
rehe
n se
janë
të k
ënaq
ur m
e sh
ërbi
min
në
kom
unë
33%
40
%
50%
60
%
% e
ban
orëv
e të
cilë
t shp
rehe
n se
kan
ë që
në v
ulln
etar
në
ndon
jë
aktiv
itet (
çdo
dy m
uaj
15%
30
%
40%
50
%
Qeverisja e Mirë
% e
ban
orëv
e të
cilë
t vle
rëso
jnë
lloga
ridhë
nien
e k
omun
ës
mirë
/shu
më
mirë
37%
40
%
50%
60
%
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
69Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 1
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
1:
Rritj
a e
vazh
dues
hme
e ni
velit
pro
fesio
nal t
ë st
afit
të k
omun
ës
Për
shkri
mi i Q
ëllim
it S
trate
gjik
: Pë
rmirë
sim
i i s
hërb
imev
e pë
r qy
teta
rët n
ga a
dmin
istra
ta k
ërko
n nj
ë st
af të
për
gatit
ur
dhe
kjo
do të
arr
ihet
nëp
ërm
jet p
ërm
irësi
mit
të k
ualif
imev
e të
sta
fit d
he r
ekru
timev
e ci
lëso
re n
ë ad
min
istra
të.
H
apat
e V
epri
mit/P
roje
kte
t D
o t
ë arr
ihet
nëp
ërm
jet
Kus
h?
Der
i kur
?
Kual
ifiki
mi i
sta
fit të
kom
unës
dh
e kë
shill
tarë
ve
Pj
esëm
arrje
e r
regu
llt n
ë çd
o tra
jnim
, ud
hëtim
stu
dim
or, t
akim
e pë
r sh
këm
bim
ex
perie
nce,
etj
të n
gjas
hme.
Kom
una
Min
istri
a e
Bren
dshm
e Q
arku
S
hoqa
ta e
kom
unav
e
2009
e v
azhd
im
Forc
imi i
krit
erev
e pë
r re
krut
ime
të r
eja
në p
unë
V
endo
sja
e kr
itere
ve p
ërzg
jedh
ës p
ër
çdo
pozi
cion
në
adm
inis
tratë
n e
kom
unës
Përz
gjed
hja
e ku
adro
ve v
etëm
mbi
ba
zën
e vl
erës
imit
të p
ërm
bush
jes
së
krite
reve
Krye
sia
e ko
mun
ës
20
10 e
vaz
hdim
Mba
jtja
e sp
ecia
listë
ve të
aftë
e
të k
ualif
ikua
r
Spec
ializ
imi i
kua
drov
e të
adm
inis
tratë
s ko
nsid
eroh
et in
vest
im a
fatg
jatë
dhe
nuk
lë
vize
n ng
a po
zici
oni,
veça
nëris
ht k
ur
dem
onst
rojn
ë af
tësi
të la
rta p
rofe
sion
ale
Krye
sia
e ko
mun
ës
2009
e
vazh
dim
Kriji
m i
mar
ëdhë
niev
e të
që
ndru
eshm
e m
e të
gjit
ha
inst
ituci
onet
që
ofro
jnë
ndih
më
e ku
alifi
kim
Pë
rpar
ësi e
sta
fit të
kom
unës
do
të je
të
në v
azhd
imës
i krij
imi i
lidh
jeve
të
qënd
rues
hme
me
inst
ituci
onet
që
ofro
jnë
kons
ulen
cë e
traj
nim
e.
Krye
sia
e ko
mun
ës
2009
e v
azhd
im
70Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
2:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 2
:Rr
itja
dhe
kons
olid
imi i
pje
sëm
arrje
s së
kom
unite
tit n
ë ve
ndim
mar
rje
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Pj
esëm
arrja
e k
omun
itetit
në
vend
imar
rje d
o të
jetë
pje
së in
tegr
ale
e ve
të-q
ever
isje
s së
pu
nëve
të k
omun
ës. P
ër k
ëtë
do të
syn
ohet
ngr
itja
dhe
përm
irësi
mi i
form
ave
të a
ktiv
izim
it të
kom
unite
tit d
he n
ë ve
çant
i bu
xhet
imit
me
pjes
ëmar
rje.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Përm
irësi
mi i
form
ave
të
kom
unik
imit
dhe
thith
jes
së
men
dim
eve
të k
omun
itetit
O
rgan
izim
ank
etim
esh
në k
omun
itet
për p
robl
eme
kyç
të z
hvill
imit
të
kom
unës
Taki
me
të k
ëshi
lltar
ëve
me
grup
et e
in
tere
sit,
mar
rje e
men
dim
it të
tyre
në
lidhj
e m
e çë
shtje
për
të c
ilat k
ëshi
lli
duhe
t të
mar
ë ve
ndim
Taki
me
para
prak
e dh
e të
rheq
je
men
dim
i të
pleq
ësis
ë së
fsha
tit li
dhur
m
e pr
oble
me
të fs
hatit
Krye
sia
e ko
mun
ës
Kësh
illi i
kom
unës
2009
e
vazh
dim
Forc
imi i
lidh
jes
se te
mat
ikav
e të
m
bled
hjev
e të
kës
hilli
t të
kom
unës
m
e pr
oble
mat
ikat
e fs
hatra
ve
Te
mat
ika
afis
hohe
t nëp
ër fs
hatra
dhe
fto
hen
bano
rët t
ë sh
preh
in v
lerë
sim
in e
ty
re, s
ugje
rimet
e ty
re n
ë lid
hje
me
të
Sekr
etar
i i k
ëshi
llit t
ë ko
mun
ës
2009
e
vazh
dim
Org
aniz
imi i
taki
mev
e të
rreg
ullta
e
në v
azhd
imës
i të
krye
tarit
të
kom
unës
e s
tafit
të ti
j me
kom
unite
tet e
fsha
trave
Ta
kim
e të
rreg
ullta
të k
ryet
arit
të
kom
unës
me
bano
rët e
fsha
tit k
ur fi
llon
zhvi
llim
i i n
jë p
roje
kti,
ku k
ërko
het
mirë
kupt
im d
he m
arrje
për
gjeg
jësi
sh
Krye
tari
i Kom
unës
2009
e
vazh
dim
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
71ng
a ko
mun
iteti
për z
batim
in e
su
kses
shëm
të p
roje
ktit
Ta
kim
e të
rreg
ullta
në
përfu
ndim
të ç
do
proj
ekti
për t
ë nx
jerr
ë m
ësim
et e
du
hura
Taki
me
të k
ryes
isë
së k
omun
ës m
e ko
mun
itetin
sa
herë
kom
una
aplik
on
një
taks
ë ap
o ta
rifë
të re
, ndr
yshi
m të
ta
ksës
apo
tarif
ë, p
ër të
arg
umen
tuar
m
asën
Buxh
etim
i me
pjes
ëmar
rje
Pë
rvet
ësim
i pl
otë
i met
odës
së
buxh
etim
it m
e pj
esëm
arrje
pre
j sta
fit të
ko
mun
ës
A
ngaz
him
i në
kohë
i gj
ithë
stafit
të
kom
unës
për
të s
igur
uar s
ukse
sin
e pr
oçes
it të
bux
hetim
it m
e pj
esëm
arrje
Krye
tari
i kom
unës
Ko
nsul
encë
e
spec
ializ
uar,
2010
72Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
3:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
3:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 3
:Kr
ijim
i nj
ë kl
ime
gjith
mon
ë dh
e m
ë ba
shkë
punu
ese,
info
rmue
se, n
dihm
ëse
për k
omun
itetin
efe
rmer
ëve
dhe
atë
të b
izne
seve
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Zh
villi
mi e
kono
mik
në
kom
unë
kërk
on k
rijim
in e
kus
htev
e sa
më
favo
rizue
se p
ër
ferm
erët
dhe
biz
nesi
n. P
ër k
ëtë
do të
syn
ohet
për
mirë
sim
i i k
limës
së
bizn
esit
nëpë
rmje
t vep
rimev
e ak
tive
në d
rejti
m të
m
bësh
tetje
s së
biz
nesi
t me
nfor
mac
ione
dhe
asi
stenc
ë te
knik
e.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Kriji
mi i
një
dat
abaz
i mbi
pro
jekt
et q
ë zh
villo
hen
në S
hqip
ëri
St
udim
nga
ana
e k
omun
ës i
gjith
ë in
form
acio
nit n
ë ra
ng v
endi
mbi
pr
ojek
tet q
ë zh
villo
hen
në
Shqi
përi,
në
fush
at m
e in
tere
s të
bi
znes
it e
ferm
erëv
e të
kom
unës
Info
rmim
në
kohë
dhe
me
trans
pare
ncë
i fer
mer
ëve
dhe
grup
it të
biz
nesi
t
Anë
tarë
sim
në
gjith
ë str
uktu
rat q
ë nd
ihm
ojnë
në
këtë
dre
jtim
Krye
sia
e Ko
mun
ës
Staf
i i K
omun
ës
2011
Asi
stenc
ë te
knik
e dh
e lo
bim
pra
në
insti
tuci
onev
e do
nato
re a
po k
redi
tore
Asi
stenc
ë te
knik
e dh
e lo
bim
pra
në
insti
tuci
onev
e do
nato
re a
po
Spec
ialis
tët e
kom
unës
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
73pë
r ini
ciat
ivat
priv
ate
kr
edito
re p
ër z
hvill
imin
me
suks
es
të in
icia
tivav
e pr
ivat
e të
ferm
erëv
e m
e am
bici
e kr
ijim
in e
ferm
ave
të
mëd
ha
2010
e
vazh
dim
Vend
osja
dhe
forc
imi i
lidh
jes
me
rrje
tin in
form
ativ
të d
hom
ave
të
tregë
tisë
apo
të s
hoqa
tave
të
bizn
esev
e
O
rgan
izim
i i p
rodh
uesv
e në
sh
oqat
a
Har
tim i
lista
ve të
pro
dukt
eve
për
shitj
e dh
e of
rim i
tyre
tek
tregë
tarë
t e
shum
icës
të k
ëtyr
e ar
tikuj
ve
Lid
hje
me
rrje
tin in
form
ativ
të
dhom
ave
të tr
egët
isë
Kom
unite
ti i f
erm
erëv
e Ko
mun
a 20
13
74Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
4:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 4
:Pë
rmirë
sim i
vazh
dues
hëm
i in
frast
rukt
urës
dhe
logj
istik
ës s
ë zy
rave
të k
omun
ës d
he a
tyre
të fs
hatra
vey
Përs
hkri
mi i Q
ëllim
it S
trate
gjik:
Rritj
a e
cilë
sisë
së
shër
bim
it nd
aj q
ytet
arëv
e ës
htë
një
prio
rite
t për
kom
unën
dhe
kjo
do
të a
rrih
et e
dhe
nëpë
rmje
t inv
estim
eve
në in
fras
trukt
urën
dhe
logj
istik
ën e
zyr
ave
të a
dmin
istra
tës
së k
omun
ës
H
apat
e V
epri
mit/P
roje
kte
t D
o t
ë arr
ihet
nëp
ërm
jet
Kush
? D
eri k
ur?
Krijim
i le
htës
irav
e pë
r in
icia
tiva
të z
hvill
imit
të
bizn
esev
e të
rej
a
Krijim
i gj
ithë
leht
ësirav
e të
mun
dshm
e pë
r in
divi
dët m
e in
icia
tiva
të z
hvill
imit
të b
izne
seve
të r
eja
Mbë
shte
tje m
aksi
mal
e pë
r fe
rmer
ët m
e pl
ane
ambi
cioz
e pë
r rr
itjen
e p
rodh
imit
dhe
kriji
mit
të fe
rmav
e m
odel
Adm
inis
trata
e
kom
unës
Kom
una
2010 e
vaz
hdim
Përv
etës
imi i
plo
të i
met
odik
ës
së r
e të
pro
kurim
eve
publ
ike,
ap
likim
i pa
man
gësi
i sa
j
Pë
rvet
ësim
i i p
lotë
i m
etod
ikës
së
re të
pr
okur
imev
e pu
blik
e, a
plik
imi p
a m
angë
si i
saj
Zyra
për
gjeg
jëse
në
kom
unë
2010 e
vaz
hdim
Ada
ptim
i i r
egjis
trit t
ë gj
ëndj
es
civi
le të
kom
unës
me
regj
istri
n el
ektro
nik
kom
bëta
r
Re
spek
tim r
igor
oz e
në
kohë
i gj
ithë
udhë
zim
eve
për
këtë
pro
çes
Kom
una
2010
Pajim
i në
vazh
dim
ësi m
e pr
ogra
met
kom
pjut
erik
e si
ed
he m
e pa
jisje
t ele
ktro
nike
ba
shkë
koho
re të
info
rmac
ioni
t
A
zhor
nim
i va
zhdu
eshë
m m
e pr
ogra
met
e r
eja
të p
rakt
ikav
e ba
shkë
koho
re d
he z
batim
i i ty
re
Kom
una
2011
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
75Q
ëllim
i St
rate
gjik
5:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 5
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
5:
Qël
limi
Stra
tegj
ik 5
:Q
ëllim
i St
rate
gjik
5:
Shtim
i i g
amës
së
shër
bim
eve
që k
omun
a i o
fron
kom
unite
tit të
vet
Qël
limi S
trate
gjik
5:
Sht
imi i
gam
ës s
ë sh
ërbi
mev
e që
kom
una
i ofr
on k
omun
itetit
të
vet
Për
shkri
mi i
Qël
limit S
trate
gjik
: Rrit
ja e
cilë
sisë
së
shër
bim
it nd
aj q
ytet
arëv
e ës
htë
një
prio
ritet
për
kom
unën
dhe
kjo
do
të a
rrih
et e
dhe
nëpë
rmje
t sht
imit
të s
hërb
imev
e të
ofru
ara,
mid
is të
tjer
ave
në d
rejti
m të
ligj
shm
ëris
ë.
Hap
at e
Vep
rim
it/Pr
ojek
tet
Do
të a
rrih
et n
ëpër
mje
t K
ush?
D
eri k
ur?
Shtim
i i o
rgan
ikës
së
kom
unës
me
spec
ialis
tët e
duh
ur n
jë ju
rist p
ër të
ga
rant
uar l
igjs
hmër
inë
e cd
o sh
ërbi
mi
që k
omun
a i o
fron
qyte
tarit
dhe
të c
do
vepr
imi a
dmin
istra
tive
të s
aj.
Sh
timi i
org
anik
ës s
ë ko
mun
ës
me
një
juris
t për
të
gara
ntua
r lig
jshm
ërin
ë e
çdo
shër
bim
i që
kom
una
i ofro
n qy
teta
rit d
he të
çdo
vep
rimi
adm
inis
trativ
e të
saj
Cak
timi n
ë de
tyrë
i nj
ë ju
risti
Krye
tari
2011
Favo
rizim
mak
sim
al n
ë pr
oced
ura,
dh
ënie
am
bien
tesh
etj,
per
cdo
in
isia
tivë
për c
elje
biz
nesi
në
fush
ën e
sh
ërbi
mev
e pë
r qyt
etar
et.
Kr
ijim
pro
çedu
rash
të le
hta,
të
shp
ejta
dhe
favo
rizue
se
për ç
do in
icia
tivë
të o
frim
it të
shë
rbim
eve
të re
ja p
ër
kom
unite
tin
Kom
una
2011
76Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
77
SUMMARY OF LOCALDEVELOPMENT PLAN
OF DRENOVE COMMUNE
78Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
79
General Information on the CommuneGeneral Information on the CommuneGeneral Information on the CommuneGeneral Information on the CommuneGeneral Information on the Commune
Drenove Commune lies southeast of Korca City, at the bottom of the western side ofMorava Mountain. It has an area of 93.4 km2 and is situated at the altitude of 850 mabove sea level in lowland up to 1340 m above sea level in the Village of Dardhe. ThisCommune embraces 9 villages: Mborje, Drenove, Morave, Boboshtice, Zape, Qatrom,Ravonik, Turan and Dardhe Village. Drenove Commune has a population of 11021inhabitants.
Drenove Commune as part of Korca District is well-known both for its cultural andreligious heritage as well as for the inhabitants’ traditions and customs. Among the mostwell-known villages of the Commune are Drenove, Dardhe and Boboshtica.
Drenove Commune is well-known for its natural resources. To be mentioned here is thecoal-mine of Mborje-Drenova as one of the oldest mines in the country, followed by thewonderful landscapes and monuments of nature such as the National Park of “Drenove Firwood” etc.
The village of Dardhe is located in this Commune which is considered as a tourist attractionproviding beautiful landscapes, hotels, restaurants and traditional cuisine. Situated in ahollow between the hills of Saint Peter (Shen Pjeter) and the Autumn Cliff (Shkembi iVjeshtes), this village lies at an altitude of 1344 m above sea level and about 20 km to thesouth-east of Korca City. This village was founded in the 1600s to be later consolidated in1768 with the establishment of the first Albanian school. In the last decade of the 19th
century, the girls’ school came into shape/started to operate.
Dardhe reached the zenith of its growth in 1913 when the village had as many as 500houses. The village has a school and the Church of Shën Gjergj (Saint George) with itsfamous icons. Two other churches, that of Shen Pjeter (Saint Peter) and Shen Athanasi(Saint Athanas) are situated in two dominant points in Dardhe. The village has manynatural water springs, among which one with the name of Uji i Qelbur (Stinking Water)believed to cure stomach and kidney conditions.
Heavy snows and natural ski tracks make the place suitable for the exercising of wintersports. The village has long been a favorite tourist destination. The colorful splendor of itsnatural landscape, the characteristic houses built in stone, the rich folklore, traditionalcuisine, and folk costumes attract numerous local and foreign visitors. One simply must notleave Dardhe without having tried some of its traditional dishes such as the famous lakror(a kind of a pie) baked in a traditional wood fire oven, or the snail and mushroomspecialities.
80Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Society (Social Capital)Society (Social Capital)Society (Social Capital)Society (Social Capital)Society (Social Capital)
Community and its dynamics
About 11021 inhabitants live in the Commune of Drenove. The commune population isstabilized after the free movements it underwent during the last 15 years. The economicmigration to the neighboring country has been at high rates until three to four years ago.Recently, a partial return of emigrants has been noticed. These returnees are investing heretheir financial capitals earned by their work abroad either in building construction orreconstruction or in starting up businesses or in supporting agricultural, livestock or agro-food activities.The population of the commune is a model of the harmonious community with Muslim andorthodox religious affiliation, alongside with the historic presence in the commune realms ofan Arumun/Vlach community.The Village of Mborje is the most populated village with 3095 inhabitants or about 28% ofthe overall commune population which is settled there. The other most populated villagesare Drenove with 2642 inhabitants, Boboshtice with 1466 inhabitants and Morave with1438 inhabitants.
Education
Historically, Drenove Commune is renowned for its education heritage as the first schoolsdate back to the end of the 19th century in the tracks of the first Albanian school opened inKorca.There are 4 (four) 9th-grade schools respectively in the villages of Mborje, Boboshtice,Drenove and Qatrom. Boboshtice and Turan Villages have each one elementary school,whereas 6 (six) kindergartens are located in the villages of Drenove, Mborje, Boboshtice,Ravonik, Turan and Qatrom. The results of the survey conducted in Spring 2009 show that90% of the interviewed inhabitants are “satisfied” or “very satisfied” with the conditions ofschools and 80% of the interviewed inhabitants are “satisfied” with the conditions ofkindergartens
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
81
Culture and Leisure
Currently, the Commune of Drenove is not engaged enough in providing cultural andleisure activities.The results of the survey conducted with the inhabitants of the communeshow that 70% of the interviewed are dissatisfied with the sports, artitistic and culturalactivities in the commune, in spite of the fact that there are 4 (four) sports centers in thecommune but they do not meet the inhabitants’ expectations.Whereas referring to thejuvenile activities, the results of the survey show that 50% of the interviewed inhabitants are“dissatisfied” or “extremely disssatisfied” with these services.There is no public library in theCommune, apart from some book corners in schools.
Health Care
All villages of the commune possess health centers with adequate medical staffing. Thehealth education and sanitation are some of the activities which are gaining importancewith each passing day. In these health centers about 70% of the staff has got universitydiplomas whereas 30% of the staff has got secondary professional education which infigures represent 4 (four) practitioners and 15 nurses.Social Assistance
The families which benefit from the social assistance represent 2% of the overall householdnumber which in figures corresponds to 65 families. In general the results of a surveyconducted in the commune show that over 50% of the interviewed inhabitants are “satisfied“ or “very satisfied” with the services provided for the seniors, in contrast to the 30% of theinterviewed who assert being “dissatisfied” or “extremely dissatisfied” with these services.
Life Quality
The results of the survey conducted on the quality of life in the commune show that 60% ofthe interviewed report that in the last three years, the life quality is “somewhat improved” incomparison to the 30% of the interviewd who assert that the quality of life is “improved alot”.This high satisfaction rate is due to the public investments which have beenaccomplished in the recent years resulting in the life quality improvement.Some of theinvestments include interventions in the water supply networks, construction of schoolbuildings and reconstruction of road sections.
82Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
EconomyEconomyEconomyEconomyEconomy
General Information
Drenove is a Commune with an interwoven economic development where the mainresources include agriculture, livestock, agro indusrty and the last but not the leasttourism.The geographical proximity to the city of Korca makes this commune a favorite areafor the development of business especially in the sphere of tourism;given that Drenove isendowed with natural landscapes, the inhabitants of Korca pay frequent visits to this region.The Commune counts about 80 businesses which employ some 500 persons, out of which300 are female employees.
In addition to the tourism service businesses such as bars and restaurants whose numberamounts to 15 communewide, 2 hotels in Dardhe and 5 host-houses in Boboshtice, otherbusinesses operate in sectors such as milk and meat processing industry, egg production,bottled water and beverage production, artisan-made alcoholic beverages, dessertproduction etc.
Tourism
At present tourism is considered as an important branch of the economic development inthe commune as it offers a reliable development perspective.The Commune is characterizedby some tourism types such as highland tourism (Dardhe Village), eco-tourism and agrotourism (Boboshtice and Dardhe Villages) and cultural tourism with 12 cult objects such aschurches, mosques and teqes.
Agriculture
The region of Korca is traditionally known for its developed agriculture and in this context,the Commune of Drenove is displayed in high colors. Mainly, the agriculture relies on thecultivation of crops on the arable lands and fruit farming which respectively produce andcereals and fruits. The plantations of “black mulberry tree of Drenove” (“mani i zi”) arepopular especially for the production of mulberry raki (a kind of grappa).
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
83
Livestock
Drenove Commune has got a developed animal farming which contributes to theinhabitants’ well-being. As it was already mentioned, the milk and meat processing industrieswhich are mainly based on the local animal farming are already operational in thecommune.
Environment and InfrastructureGeographical position of the CommuneDrenove Commune lies southeast of Korca City, at the foot of the western side of MoravaMountain. It has an area of 93.4 km2 and is situated at the altitude of 850 m above sealevel in lowland up to 1340 m above sea level in the Village of Dardhe. This Communeembraces 9 villages: Mborje, Drenove, Morave, Boboshtice, Zape, Qatrom, Ravonik, Turanand Dardhe Village. Drenove Commune has a population of 11021 inhabitants.The Commune is situated on a fairly dynamic and diversified landscape where 40% of thearea is arable land and 60% is lowland and highland.
Climate
The Commune region is included in the pre-mountainous and mountainous continentalclimatic sub-area. The annual average temperature varies from 5 to 10 degrees Celcius. Inmountainous regions the average minimal temperatures fall under -18 degrees Celsius.There are a lot of windy days with a south-western orientation. There is a low precipitationwith an annual density of 650-750 mm; the number of days with precipitation varies from85 to 95 per year. A considerable fraction of precipitation falls as snow whose thicknessreaches 30-50cm in lowland areas and 0, 7-2m in highland areas.
Biosphere, protected areas
Forests are the main representatives of the natural ecosystems where live and grow thegreatest part of natural wooden, herbal, shrubby plants and other categories of spontaneousflora like various mushrooms, mosses and likens etc. The main values lie on the woodenplants in the commune such as the beech tree, the black pine, fir tree, oak and to a certainextent the wild poplar tree, lime tree, birch tree etc. It is worth mentioning also the strikingvalues of shrubby plants such as hazelnut, juniper trees, the wild rose, hawthorn, blackthornetc which have commercial, medical and nutritional values.Given their origin, forests fall under two categories: the natural forests and the artificialforests. These forests provide a habitat for numerous animals among which the most-knownis the Bozdovec Bear, but also wolves, wild rabbits, wild boars, squirrels and foxes. Also, thefauna is rich in species, sub-species and plant families.
84Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Pastures are an important part of Drenove landscape as they are closely linked with theanimal farming. The following specific categories of the commune forest fund benefit of aspecial protection status owing to their outstanding biodiversity values.- National Park of “Drenove Fir wood”- Natural Monuments such ‘The rock of billy goat’(guri i cjapit) which is an imposing rock,the massif of centennial mulberry trees, Morava Springs with Izvor and Bozdovec watersources, ce Gjergo’s fountain, the old lady’s spring, Tom’s and Xhaxho’s springs etc.
Telecommunications and information technology
All villages in the Commune of Drenove are provided with mobile network coverage aselsewhere in Albania. These three main mobile companies are Vodaphone, AMC and EagleMobile. All villages in the Commune of Drenove have access to mobile coverage network aseverywhere else in Albania (Vodafone, AMC and Eagle Mobile). In terms of landline phone,Albtelecom operator covers only the villages of Drenove, Boboshtice, Mborje and Morave.There is no provision of internet service. The postal service is provided by the Albanian Postwhich operates all over the Commune.
Road system
All lowland villages are connected with roads which are partially paved with a bitumen layerand which are in a relatively good condition but need improvements. The same might besaid concerning the villages located in highland areas whose roads are cobble-paved as isthe case of Boboshtice and Dardhe and which make travelling almost impossible duringwinter, especially in the village of Dardhe. Anyway, the rehabilitation or reconstruction of newroad section is still a necessity bearing in mind the fact that commune is located in an areawith touristic potentials especially in winter time.
Drinking Water Provision
All villages of the commune are provided with water storage tanks and internal water supplynetworks. After the reconstruction of the water supply network, the provision of drinkingwater has distinctly improved. Water meters are installed in the villages of Mborje, Morave,Qatrom, Boboshtice and Drenove. The water supply distribution network for the communehas been completely reconstructed recently and covers about 90% of the population needs.
Sewerage System
The sewerage system is partial and incomplete in every village. The results of a surveyconducted on this issue shows that 30% of the interviewed inhabitants are “dissatisfied” or“extremely dissatisfied” with the sewerage system of the commune.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
85
Commune Governance
In the administration of the Commune, for the year 2009, there are employed 39 personswho are paid from the commune budget. 10 out of these 39 employees have got universitydiplomas, 20 have secondary education and 6 employees have the 8-grade education. Allemployees are hired under the terms of work contracts based on the Labour Code of theRepublic of Albania.
Commune Budget
Drenove Commune displays a good financial performance particularly with reference notonly to the incomes secured by state budget investments but also those secured by the localrevenues (local taxes and tariffs). If the various categories of the local taxes for 2008 are tobe considered, it will result that the local tax which generates the highest incomes in thecommune budget is the tax on real estate with 4 670 000 leke. This tax includes buildingtax and the tax on arable land which has the highest prevalance. Being one of the moststable taxes in terms of incomes and prevalence, this trend is very satisfactory. Anotherimportant tax is the small business tax.
Civic Participation
Drenove Commune applies the principle of an open community. This means that thetransparency and the civic participation are part of the governing philosophy for theleadership of the Commune. The civic information is achieved through the information bill-boards installed in front of Commune Office. In the future, it is envisaged that each villagewill set-up information bill-boards. Similarly the open and on site meetings with theinhabitants have now become routine for the Commune staff and the Chairman. However,there are still improvements to be made concerning the civic participation.
Commune Vision
Drenove Commune is developed harmoniously in its natural, rich and diversifiedenvironment starting from the arable lands up to the Forests of Morave. This harmoniousdevelopment is due to the blending of intensive agriculture with the natural one, thedeveloped animal farming accompanied with agro-food industry, development of theconstructing material industry to the manufacture and wood processing industry favored bythe proximity with the city. The Commune based on significant natural, cultural andhistorical values as well as on the contemporary infrastructure develops successfully amultifaceted tourism, being it short-term or long-term, including family tourism with anestablished network of hotels and restaurants thus providing its own community withdynamic, enriched and ever-increasing standards.
86Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Action PlanAction PlanAction PlanAction PlanAction Plan
Economic Development
Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1 - Agriculture Development
Agriculture development via the appropriate blendingof the intensive agriculture of thelowland areas with the natural agriculture of the highland areas based firstly on natural,territorial and climatic conditions, secondly on the advanced technical and scientificknowledge and finally on the best tradition.
Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2 - Livestock Development
Livestock development based firstly on the sustainable use of natural pasture resources,secondly on the efficient use of arable lands for livestock farming and finally oncontemporary scientific knowledge on this domain.
Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3 - Tourism Development
Development of tourism with priority and quality, based on a sectoral strategy which takesinto consideration the distinguished cultural, historical and natural values of the commune.
Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4 – Further Development of Industry
Further development of the established industry in the commune giving priority to the agro-processing industry.
Fondi Shqiptar i Zhvillimit
87
Social Development
Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1 – Enlivenment of community life through social, cultural and sportsactivities
Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2 – Development of education following the most advanced standards ofthe country
Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3 - Health care development on the educational, prophylactic andsanitary level with the aim of protecting inhabitants’ health
Infrastructure and Public Services
Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1- Development with priority of the road infrastructure at commune andvillage level
Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2 – Qualitative and continuous provision of drinking water for thepopulation of the commune
Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3 – Sewer system construction and on-site sewage treatment in thevillages of the commune
Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4 – Provision of waste management services and street lighteningaccording to contemporary standards
Strategic Goal 5Strategic Goal 5Strategic Goal 5Strategic Goal 5Strategic Goal 5 – Decorative landscaping as a significant element in creating a healthyand attractive environment for the community and visitors
Strategic Goal 6Strategic Goal 6Strategic Goal 6Strategic Goal 6Strategic Goal 6 – The public transport development within the commune, theconnection with the city and the introduction of new public facilities to increase livingstandards of the community
Strategic Goal 7Strategic Goal 7Strategic Goal 7Strategic Goal 7Strategic Goal 7 – Spatial (Territorial) Planning for each village in the Commune
88Pl
ani i
Zhv
illim
it K
omun
a D
reno
vë
Good Governance
Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1Strategic Goal 1 – Ongoing capacity building of the Commune staff
Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2Strategic Goal 2 –Increase and consolidation of the community participation in decisionmaking
Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3Strategic Goal 3 – Establishment of a more collaborative, informative and supportiveclimate for the community of farmers and that of other businesses
Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4Strategic Goal 4 - Ongoing improvement of office infrastructure and logistics in thecommunes and villages
Strategic Goal 5Strategic Goal 5Strategic Goal 5Strategic Goal 5Strategic Goal 5 – Increase the scope of services provided by the Commune