Patologlar için Plasental Gelişim ve Histoloji

Dr. Serap Toru Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

Patoloji Anabilim Dalı Antalya/Türkiye

Sunum Akış Planı

• Tanım • Gelişimi • Makro ve Mikroanatomi • Histoloji

• Plasentayı değerlendirmek zaman zaman güç • Histolojik varyasyonlar vs patolojik değişiklikler

• Plasenta – Fetal organ – Maternal-fetal gaz ve besin alışverişi – Fetal atıkların uzaklaşıtılması – Gebeliğin devamlılığını ve desteklenmesini

sağlayan İmmunolojik ve endokrin fonksiyon – Konsepsiyondan sonra blastokistin uterusa

implantasyonu ile oluşmaya başlar – Doğum ile uterustan ayrılır

Fertilize oositin yolculuğu ve plasenta

• Konsepsiyon feritilize ovum(fallopian tüp)uterin kavite gebelik başlar

• Morula Blastokisttrofoblastların farklılaşması • Konsepsiyondan sonra 4. günde morulayı oluşturan

blastomerler sıvı sekrete etmeye başlar ve blastokist kavitesini oluşturur.

• Bu aşamada iç kompakt hücre kitlesi embriyoblastları, dış mononükleer tabaka hücreleri trofoblastları (Blastokist kavitesini çevreleyen) oluşturur.

• Konsepsiyondan yaklaşık 6-7 gün sonra blastokist uterin desiduaya tutunur ve plasenta oluşmaya başlar

Fertilize oosit

İç hücre kütlesi OCT3/4 Trofoblast

CDX2, EOMES, GATA3

Epiblast NANOG, SOX2

Hipoblast GATA4, GATA6, SOX17

Sitotrofoblast

Sinsityotrofoblast Ekstravillöz HLA-G

Villöz EGFR

Endovasküler İnterstisyel

Ekstra-embriyonik mezoderm

Yolk sak Plasental villus

Amniyotik ektoderm

Embriyonik endoderm

Embriyonik mezoderm

Embriyonik ektoderm

Amniyon Allantois

Fetus

Plasental hücrelerin oluşum şeması

Benirschke et al, Pathology of the Human Plasenta, 6th Edi.

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Preimplantasyon; Blastokist Zona pellusidadan çıkar desiduaya tutunur (polar trofoblastların sayesinde ) Prelaküner; polar trofoblastlar farklılaşarak ilk oligonükleer sinsityotrofoblastları Laküner; sinsityotrofoblastlar içinde lakün (+)uterin sekresyondan kaynaklanan sıvı Erken Villzö; Sinsityotrofoblastlardesiduanın içinden maternal kapillerlere ulaşır ve erode eder (litik etki). Maternal kan hücresi lakünün içine geçer. Sinsityotrofoblastların içinde sitotrofoblast koru oluşur ve primer villus oluşmaya başlar.

• Konsepsiyondan sonra 8. gün civarı sinsityotrofoblastların içinde lakün (+)

• Laküner sıvı uterin sekresyonlardan gelişir ve intervillöz aralığın prekürsörlerini oluşturmaya katılır

• Kalan sinsisyotrofoblastlar plasental villöz ağacı oluşturur.

• Erken koryonik plateembriyoya bakar • Laküner sistem intervillöz boşluk ve villöz ağacın

oluşumuna katılır • Primitif bazal plate maternal desidual yüze bakar

• Sinsityotrofoblastlar kendi litik aktiviteleri sayesinde maternal kapillerleri erode eder ve onlara ulaşır, lakünlere maternal kan hücrelerinin girişi olur plasentada primitif maternal dolaşımın prekürsörü

Birinci trimesterda villusların gelişimi

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

12.-13. gün 16. gün 18.-19. gün

Konsepsiyondan sonra 12.-13. günde sitotrofoblastlar sinsityotrofoblastların içine penetre, inter villöz aralığa protrude primer trofoblast villusunu Sekonder villus: 16. Günde ekstraembryonik mezoblast primer villusa penetrasyonu Tersiyer: Birkaç gün sonra ise Mezoblastlarin içinde hemopoetik hücreler oluşur. Tersiyer villuslar fetal sirkülasyonun prekürsörüdür.

Erken dönem insan plasentası

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Spiral arterlerdeki değişim

15. Günden itibaren maternal dokulara ulaşan sitotrofoblastik hücre havuzları ve sitotrofoblastik anchoring kolonları Bazı sitotrofoblastik hücreler villusu terk eder ve ekstravillöz trofoblastlar (+) (invaziv fenotip) Ekstra villöz trofoblastlar maternal desiduayı invaze eder, maternal spiral arterlere ulaşır ve damar duvarlarını erode eder. Böylece spiral arterler düşük dirençli tübüllere dönüşür sürekli akım (maternal akım başlar)

Plasental barier

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Mikrovillöz membran

Plasental ağacı oluşturan villus tipleri

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Villus tipi Çap (µm)

Stroma Damarlar Görülme zamanı Termde görülme oranı (%)

Mezenkimal villus 100-250 Gevşek kollajen fibriller, mezenkimal hücreler ve Hofbauer hücreleri

Çok zayıf gelişmiş Erken ilk trimester 1

İmmatür intermediate villus

100-400 İçinde Hofbauer hücreleri bulunan çok sayıda sıvı dolu kanallar ve retiküler yapı

Stromal kanalların arasında küçük arterioller, venüller

İlk trimesterın ortaları (8. gebelik haftası)

0-5

Stem villus 100-3000

Fıbroblast ve nadir olarak makrofaj içeren yoğun, fibröz kollajen fibriller

Villusların santralinde muskuler tabakası izlenen arterler ve venler

İlk trimesterın ortaları (8. gebelik haftası)

20-25

Matür intermediate villus

80-150 Gevşek bağ doku fibrilleri içinde bağ doku hücreleri

Çok sayıda periferal kapillerler, küçük terminal arterioller ve toplayıcı venüller

Gestasyonun ortaları 25

Terminal villus 30-80 yok Villus hacminin %35’inden fazlasını oluşturan yüksek derecede sinüzoidal kapillerizasyon

Geç ikinci trimester, erken 3. trimester

40-45

Plasental villusların histolojik özellikleri

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

Histology of Human Plasenta, Histopathology, August 2016- www.smgebooks.com

http://www.pathologyoutlines.com/topic/placentanormalanatomy.html

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC032.html

1. trimester

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC095.html

Geniş, damardan fakir İki sıra hücre (içte sito, dışta sinsityrotrofoblaslar)

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC096.html

İlk trimester plasentanın invazyon özelliği intermediate trofoblast kümeleri

2. trimester

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC097.html

Plasenta boyutu Villus çapı Vaskülarizasyon Sinsityal nodlar ve fibrinoid birikim

Term villus

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC098.html

Küçük, belirgin derecede vaskülarize villus Sinsityal nod ve fibrinoid birikim

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC094.html

Desidua

https://embryology.med.unsw.edu.au/embryology/images/8/84/Placenta_anchoring_villi.jpg

Fetal membranlar

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC104.html

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC074.html

Çoğul gebeliklerde plasenta

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PERI178.html

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC101.html

Di-di

Di-mono

https://library.med.utah.edu/WebPath/PLACHTML/PLAC006.html

• Plasenta gebeliğin evrimi ve fetal büyüme için anahtar organ

• Gaz değişimi, beslenme, immün, endokrin ve gebeliği destekleyici fonsiyon

• Hem anne hem fetüs için önemli bilgiler • Bu nedenle normal gelişim ve histolojiyi

bilmek önemli • “Human Placenta Project” Guttmacher et al,

2014, NIH , USA

Sabrınız için teşekkür ederim…