เรองเลา ... คดปกครอง

เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

: หยด ! สะพานขามทางรถไฟ ... ประโยชนสวนตวหรอประโยชนสวนรวม

: “นตบคคลหมบานจดสรร” ... สารพนปญหา !

: ชาวบานสดทน “มลพษโรงงานปย”

: ปลกบานลวงลาลานา ... ขออนญาตภายหลง ... ได ! หรอไม !

: แมขายทดนผด ... ทายาท ! มสทธฟองขอคนหรอไม ?

: แตะเบรกกะทนหน ... ยนยน ไมประมาท ? ... ครบ !

ฯลฯ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง

“ ... by ”

: ,

ISBN :

:

http://www.admincourt.go.th

: บรษท เอ.พ. กราฟค ดไซนและการพมพ จำกด ๗๔๕ ถนนนครไชยศร แขวงนครไชยศร เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศพท ๐ ๒๒๔๓ ๙๐๔๐-๔ โทรสาร ๐ ๒๒๔๓ ๓๒๒๕

พมพท :

ISBN: ๙๗๘-๖๑๖-๓๓๓-๐๒๔-๖

( )

“ ... by ”

( )

๖

(๑)

 

เรองท ชอเรอง หนา

๑. ขอ ... หนจบฉลากเขาเรยนเถอะ ! ๑ ๒. ชวยเจรจาไกลเกลยคาเสยหาย

โดยไมลงบนทกประจาวน ... ไดหรอไม ! ๖

๓. “จาเรยง-อโดกวงจาน” สะพาน ... ขาด ปายเตอนอยไหน ... ครบ !

๑๒

๔. ขอใชรถไปราชการ ... แตแวะผานงานศพ ! ๑๘ ๕. บานพกซอมแซมอยอาศยไมได ... ไมใช !

สละสทธ

๒๔

๖. ผมเลกเสพยาเสพตด ... อยาตดสทธผม รบราชการเลยครบ !

๓๐

๗. ละทงหนาทราชการ ... ศาลสงใหเปน “คนสาบสญ !”

๓๖

๘. หยด ! สะพานขามทางรถไฟ ... ประโยชนสวนตวหรอประโยชนสวนรวม

๔๒

๙. คนเงนของกลางทงทยงสงสย ... ! ผดวนยรายแรง

๔๙

สารบญ

(๒)

 เรองท ชอเรอง หนา

๑๐. รองเรยนเพราะถกแกลง ... อาจไมผดวนยรายแรงเสมอไป

๕๕

๑๑. สงยายขาราชการคร ... เพราะเปนอปสรรคตอการบรหารจดการโรงเรยน

๖๐

๑๒. “กองทนหมบาน” ประโยชนสวนรวม ไมใชประโยชนสวนตว !

๖๕

๑๓. “นตบคคลหมบานจดสรร” ... สารพนปญหา ... ! ๗๐ ๑๔. ชาวบานสดทน “มลพษโรงงานปย” ๗๖ ๑๕. ปลกบานลวงลาลานา ... ขออนญาต

ภายหลง ... ได ! หรอไม !

๘๑

๑๖. ผจดการมรดก ... ยกทดนใหเปน “ทางสาธารณประโยชน”

๘๗

๑๗. แคเพยงอนญาตสรางอาคาร “เลยงหม” ... ผใด ? มสทธฟองให “หยด !”

๙๓

๑๘. เทศบาลตาบล ... ทาถนน ไมสน ! ชาวบาน ๙๙ ๑๙. จางลกเขยเขาเปนคสญญา ... พอตา

จงตองพนจากตาแหนงนายกฯ !

๑๐๕

๒๐. เปนนกเรยนตารวจฝกปฏบตราชการ ... ไมรายงานคดดวน ?

๑๑๑

(๓)

 เรองท ชอเรอง หนา

๒๑. มพฤตการณไมเหมาะสม ... ยายได ! ไมใชกลนแกลง

๑๑๗

๒๒. ตดตงสายยดโยงเสาไฟฟา ... ใครได-ใครเสย ... เคลยรดวยครบ !!

๑๒๒

๒๓. แมขายทดนผด ... ทายาท ! มสทธฟอง ขอคนหรอไม ?

๑๒๘

๒๔. ไมคนเงนประกนชวตหมใหสมาชก ... ผดวนยรายแรง !

๑๓๔

๒๕. แตะเบรกกะทนหน ... ยนยน ไมประมาท ? ... ครบ !

๑๔๐

๒๖. อทธรณฟงขน … แตยง “ฝน” ไมอนญาต ! ๑๔๖ ๒๗. ราษฎรชมนมขบไล ... ให “ลาพกผอน”

ผม “ขอยกเลก” ... ครบ !

๑๕๑

๒๘. วนลาไมม หนาทกโดดเดน ... เหตไฉน ! ไมไดเลอนขนเงนเดอนพเศษ

๑๕๗

๒๙. สรางบานลาทางนาสาธารณะ ... ตองรอถอนครบ !

๑๖๒

๓๐. “ตองโทษจาคก” ... ถกจาคกจรง หรอเพยงแตรอการลงโทษ ... !

๑๖๘

7

“พอจา หนไปหาคณยานะคะ” สมเชง

วงเขามากอดพอและขออนญาตไปหาคณยา ทเรอนหลงบาน

“พออนญาต แตวาอยาเลนซนใหคณยาปวดหวละ” แดนกาชบลกสาวแสนซนยงไมทนขาดคา สมเชงกรบวงไปเรอนคณยาทปลกอย ในสวนหลงบาน

“เฮอ ! พรงนแลวสนะทตองพาสมเชงไปจบฉลากคดเลอกเขาเรยน ถาจบฉลากไดกดสนะ ยยหนจะไดไมลาบากไปเขาโรงเรยนอนทไกลบาน” แดนนกขนไดวาพรงนตองพาสมเชงไปโรงเรยนใกลบานเพอจบฉลาก เขาเรยนตอในชน ม. ๑ ในใจกรสกเปนหวงวาลกสาวจะจบฉลากไมได

“อาว พอแดนทาอะไรอยครบ หนาเครยดเชยว” ลงเปนธรรม ถามแดน ขณะทเดนผานหนาบานและเหนแดนนงหนาเครยดทเกาอโยก โอนเอนไปมา

“สวสดครบลงเปนธรรม กลมใจเรองยยหนนะครบ” แดนลกจากเกาอเดนเขามาหาลงเปนธรรม พรอมกบเลาเรองทจะตองพาลกสาวไป จบฉลากคดเลอกเพอเขาเรยนในเขตโรงเรยนใกลบาน

“อยากงวลไปกอนเลยครบ ทสาคญกวานนกคอพอแดนจะตองไปใหทนเวลาทโรงเรยนกาหนด ไมงนจะหมดสทธเหมอนคดของศาลปกครองทลงเคยอาน นาเสยดายแทนจรง ๆ” ลงเปนธรรมจงเลารายละเอยด ของคดนนใหแดนฟงวา

เรองท ๑ ขอ ... หนจบฉลากเขาเรยนเถอะ !

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๒

คดน ผฟองคด (โดยมารดาในฐานะผแทนโดยชอบธรรมเปนผฟองคด) ไดยนสมครเขาเรยนทโรงเรยน ศ. (ผถกฟองคดท ๒) ในฐานะนกเรยนเขตพนทบรการและไดแสดงความประสงค ทจะขอรบการจดสรรโอกาสเขาโรงเรยนในเขตพนทบรการของ ผถกฟองคดท ๒ แตในวนจบฉลากผฟองคดและผปกครองมาไมทน เวลารายงานตวและไมไดแตงเครองแบบนกเรยน ผถกฟองคด จงมคาสงตดสทธผฟองคดในการจบฉลาก

ผฟองคดอางวา ไมทราบขนตอนวธการทตองดาเนนการ ในวนจบฉลากและประกาศการรบนกเรยนไมไดระบรายละเอยดเกยวกบการรายงานตวไว จงไมเขาใจถงความสาคญในวนจบฉลาก และเหนวาคาสงตดสทธดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย

จงฟองศาลปกครองขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงยกเลกคาสงตดสทธผฟองคดและใหรบผ ฟองคดเขาเรยน ในโรงเรยน ศ. พรอมกบชดใชคาเสยหาย

ซงประกาศคณะกรรมการรบนกเรยนกรงเทพมหานคร เรอง แนวปฏบตการรบนกเรยน ขอ ๖.๒.๓ ไดกาหนดใหมการ จบฉลากในวนท ๗ มนาคม ๒๕๔๗ เวลา ๙ นาฬกา ณ โรงเรยนทประสงคจะเขาเรยน และประกาศของโรงเรยน เรอง การรบสมครนกเรยนเขาเรยนชนมธยมศกษาปท ๑ ขอ ๓.๑ ไดกาหนดเกยวกบการจบฉลากไววา จะทาการจบฉลากในวนท ๗ มนาคม ๒๕๔๗ เวลา ๙ นาฬกา ณ หอประชมของผถกฟองคดท ๒ และทายประกาศรายชอนกเรยนผมสทธจบฉลากระบวาใหนกเรยน มารายงานตวและลงลายมอชอ ณ โรงอาหารและขนไปจบฉลาก ณ หอประชม ถานกเรยนไมมารายงานตวตามกาหนดวนเวลา ถอวานกเรยนสละสทธเขาเรยน

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๓

ดงนน จงมประเดนปญหาวา การทโรงเรยนไมไดแจงเปนลายลกษณอกษรหรอโดยวาจาวา นกเรยนจะตองรายงานตวกอนเวลากาหนดใหมการจบฉลากถอเปนขอผกพนทผฟองคดตองปฏบตตามหรอไม ? และผฟองคดรวาตองรายงานตว ตามเวลาทกาหนดไวหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอไมปรากฏวาไดมการแจงเรองการรายงานตวใหผฟองคดทราบเปนลายลกษณอกษรหรอโดยวาจา ซงการทผถกฟองคด

ทงสองมไดมการแจงใหผฟองคดทราบเปนลายลกษณอกษรหรอโดยวาจาวา จะตองมารายงานตวกอนเวลากาหนดใหมการจบฉลากหรอมการแจงใหทราบวาจะประกาศขนตอนหรอวธการรายงานตวอกทหนงในวนใดนน ยอมไมอาจถอไดวาผฟองคดไดรหรอทราบเรองนและตองผกพนตามเกณฑหรอเงอนไขดงกลาวแตอยางใด รวมทงไมอาจนากฎเกณฑนนมาตดสทธของผฟองคดในการ จบฉลากได แตอยางไรกตาม ถอไดวาผฟองคดไดรหรอควรรวา ผฟองคดจะตองมารายงานตวและทาการจบฉลากกอนเวลา ๙ นาฬกา ในวนท ๗ มนาคม ๒๕๔๗ ซงเปนวนจบฉลาก

สวนปญหาวา ผถกฟองคดมอานาจตดสทธผฟองคดหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดและผปกครองมาถงทหอประชมโรงเรยนทมการจบฉลากในเวลา ๙.๒๐ นาฬกา ซงเปนระยะเวลาทลวงเลยกาหนดเวลาการจบฉลากตามทไดแจงไวแลว จงถอไดวาผฟองคดมไดปฏบตตามหลกเกณฑในการใหสทธจบฉลาก และยอมเปนททราบกนโดยทวไปวาจะตองมการดาเนนการในขนตอนการเตรยมการเพอใหมการจบฉลากกอนเวลาดงกลาว

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๔

เชน การนบจานวนนกเรยนทมาในวนนน การจดลาดบเลขท ในการจบฉลาก การจดเตรยมฉลากใหเทากบจานวนนกเรยนทจะใชสทธและอน ๆ การทผฟองคดมาถงเวลา ๙.๒๐ นาฬกา อนเปนเวลาทลวงเลยกาหนดเวลาการจบฉลาก ถงแมวาการจบฉลาก จะยงไมเรมกตาม แตกไดมการดาเนนการในเรองตาง ๆ เพอเตรยมการจบฉลากเปนทเรยบรอยแลว ดงนน หากมการใหโอกาสผฟองคดใชสทธจบฉลากเพมขน อาจสงผลกระทบตอการเตรยมการตาง ๆ ทไดจดทาไวแลวกได การทผฟองคดมาไมทนกาหนดเวลาการจบฉลากดงกลาวยอมทาใหผฟองคดหมดสทธในการจบฉลาก ดงนน การทผถกฟองคดทงสองตดสทธผฟองคดในการจบฉลาก จงเปนการออกคาสงทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๑๐/๒๕๕๔)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๕

“คดนเปนคดปกครองทนาสนใจสาหรบสถานศกษา นกเรยน

และผปกครองเกยวกบแนวปฏบตและวธการจบฉลากนกเรยน เขาเรยนในเขตพนทบรการนะครบ” แดนกลาวสรปเมอเหนวา ลงเปนธรรมเลาเรองราวทเปนขอพพาทในคดจบลง

“ใชครบ ถงแมวาศาลปกครองสงสดจะมคาพพากษาวา “คาสงตดสทธนกเรยนในการจบฉลาก” ชอบดวยกฎหมายแลว อนเปนผลใหผฟองคดซงเปนนกเรยนไมไดรบผลตามคาขอกตาม แตคาตดสนของศาลปกครองนกจะชวยใหสถานศกษาหลาย ๆ แหง ตลอดจนบรรดานกเรยนและผปกครองไดตระหนกถงความสาคญของระเบยบวธปฏบตตาง ๆ และเปนการปองกนไมใหเกดปญหา ในการดาเนนการในลกษณะเชนนอก” ลงเปนธรรมสรปยาอกครงอยางนอยกเพอใหแดนไดระมดระวงและใสใจกบระเบยบขนตอน และแนวปฏบตทกาหนดไวตามทไดรบแจงจากโรงเรยนเพอไมใหเกดขอผดพลาดขนอก

“นอกจากนกเรยนและผปกครองตองศกษาระเบยบขนตอนและแนวปฏบตใหเขาใจแลว ครหรอสถานศกษาทวไปกควรประกาศหลกเกณฑหรอแนวปฏบตใหมรายละเอยดชดเจนเพอมใหเกดปญหาในทางปฏบตและควรทจะใหคาแนะนาหรอกาชบในเบองตนถงระเบยบกฎเกณฑทตองปฏบตดวยนะครบ ขอบคณครบลงเปนธรรมทกรณาเตอนใหผมระมดระวง” แดนกลาวขอบคณลงเปนธรรม

บทสรป

“กรง กรง ๆ ๆ” เสยงโทรศพทบนโตะทางานดงขนอยางตอเนอง ระหวางทลงเปนธรรมกาลง นงดขาวพยากรณอากาศ

“สวสดครบ ผมลงเปนธรรมครบ” ลงเปนธรรมแนะนาตวหลงจากยกโทรศพทขนพด

“สวสดคะ ลงเปนธรรมคะ ดฉนออยคะ” คณออย หรอออยใจแมคาขายขนมในตลาด

กลาวสวสดลงเปนธรรม “ครบ ... คณออยสบายดนะครบ” “ออยมเรองไมสบายใจคะ คอวาลกชายออยทเปนตารวจไดเจรจา

คาเสยหายใหบรษททวรกบลกทวร และรบเงนคาเสยหายแทนลกทวร แตลมลงบนทกประจาวนตามระเบยบ เลยถกตงคณะกรรมการสอบวนยคะ จะทาอยางไรดคะลงเปนธรรม” นาเสยงของผเลาบงบอกถงความไมสบายใจและกระวนกระวาย

“ตามกฎหมาย ... เจาหนาทตารวจชวยเหลอประชาชนระงบขอพพาททางแพงได แตกตองปฏบตตามระเบยบ ถาไมไดปฏบตตามระเบยบ กถอเปนความผดวนยครบ” ลงเปนธรรมอธบายใหคณออยฟง

“ผดวนยรายแรงถงขนไลออกจากราชการหรอคะ ลงเปนธรรม” คณออยถามอยางกงวล

“มคดทศาลปกครองวนจฉยไวขอเทจจรงคลายกบทคณออย เลาใหลงฟง คดนนศาลทานตดสนวาเปนการกระทาความผดวนย ไมรายแรงครบ ลงเพงอานหนงสอพมพเมอวาน ลงจะเลาใหฟงนะ ...”

เรองท ๒ ชวยเจรจาไกลเกลยคาเสยหาย โดยไมลงบนทกประจาวน ... ไดหรอไม !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๗

คดนเปนเรองทศาลปกครองไดวนจฉยถงอานาจหนาทของเจาหนาทตารวจทไดเขาชวยเหลอประชาชน โดยการเจรจาไกลเกลยในเรองคาเสยหายและรบเงนจานวนดงกลาวไวแทนผเสยหาย อนเปนขอพพาททางแพงโดยทไมไดมการลงบนทกประจาวน และตอมาไดถกลงโทษทางวนยฐานละเวนการปฏบตหนาท

ขอเทจจรงมวา นาย ล. นกทองเทยวชาวองกฤษ ไดรองเรยนตอเจาหนาทตารวจ สถานตารวจทองเทยววา ไมไดรบความเปนธรรมจากบรษท ช. เนองจากไมสามารถพาตนเดนทางไปขนเรอ ไดทนเวลาทนดหมาย เปนเหตใหถกรบเงนมดจา จานวน ๕๐,๐๐๐ บาท ตอมานางสาว ศ. เจาของบรษท ไดเดนทางมาทสถานตารวจทองเทยวเพอตกลงคาเสยหาย แตนาย ล. ตดธระ จงไมไดรอพบ ผฟองคดซงดารงตาแหนงสารวตรสถานตารวจทองเทยวจงไดชวยเจรจาและไดตกลงใหมการจายคาเสยหายกนเปนจานวนเงน ๕๐,๐๐๐ บาท

แตในการเจรจาตกลงกนดงกลาว ผฟองคดไมไดบนทก การปฏบตหนาทลงในรายงานประจาวน นาง ศ. จงเขาใจวาผฟองคดเรยกรบผลประโยชนเอง และไดนาเรองไปรองเรยนตอผสอขาวสถานโทรทศนวาถกเจาหนาทตารวจเรยกรบผลประโยชน อนเปนผลใหมการแอบบนทกภาพเหตการณการรบมอบเงนทนาง ศ. ไดมอบใหกบผฟองคด และไดมการเผยแพรภาพดงกลาวออกอากาศ ในเวลาตอมา

คณะกรรมการกลนกรองพจารณาทณฑทางวนย โดยกองบงคบการตารวจทองเทยวมความเหนวา การทผฟองคดรบเงนดงกลาวจากนางสาว ศ. แลวไมไดลงบนทกประจาวนไวเปนหลกฐานใหเปนไปตามทระเบยบกาหนด ถอไดวาเปนการละเวน

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๘

การกระทาใด ๆ อนเปนเหตใหเกดความเสยหายแกทางราชการหรอทาใหเสยระเบยบแบบแผนของตารวจ ซงเปนความผดวนยอยางไมรายแรงตามมาตรา ๗๘ (๑) และ (๑๕) แหงพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๗ และผถกฟองคด (ผบญชาการ กองบญชาการตารวจสอบสวนกลาง) ในฐานะผมอานาจพจารณาทณฑทางวนยมความเหนสอดคลอง จงสงลงทณฑกกยามผฟองคดเปนระยะเวลา ๑๕ วน

ผฟองคดเหนวา การกระทาทเกดขนเปนการดาเนนการโดยสวนตวไมไดใชอานาจหนาทราชการแตอยางใด และเรอง ทเกดขนเปนเรองในทางแพงไมเกยวของกบงานในหนาทและไมใชงานทตองปฏบต จงไมตองลงบนทกประจาวน อกทง ทางราชการมไดรบความเสยหายหากแตเปนตวผฟองคดเอง ทไดรบความเสยหาย

จงนาคดมาฟองตอศาลปกครอง ขอใหเพกถอนคาสง ประเดนปญหาทนาสนใจกคอ กรณดงกลาวจะถอเปนเรอง

ทางแพงทจะตองลงบนทกประจาวนหรอไม ? และการทเจาหนาทตารวจไมลงบนทกประจาวนถอเปนการละเลยการปฏบตหนาทอนเปนการกระทาผดวนยหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมขอพพาทเกยวกบ คดแพงจะไมไดบญญตใหเปนอานาจหนาทและความรบผดชอบของผฟองคดตามทกาหนดไวในระเบยบสานกงานตารวจแหงชาต วาดวยการกาหนดอานาจหนาทของสวนราชการในสานกงานตารวจแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๘ แตผฟองคดในฐานะผพทกษสนตราษฎรสามารถชวยเหลอประชาชนในการระงบขอพพาททางแพงได โดยไมขดตอระเบยบฯ ดงกลาว โดยผฟองคดตองดาเนนการ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๙

ใหคาแนะนาหรอชวยเหลอดวยความโปรงใสและมหลกฐานตรวจสอบไดเพอปองกนมใหเกดการเขาใจผดหรอความแคลงใจในการดาเนนการของผฟองคด แตการทผฟองคดไมไดลงบนทกการดาเนนการในรายงานประจาวน ถอเปนการละเวนการปฏบตตามประมวลระเบยบการตารวจเกยวกบคด ลกษณะท ๑๒ และประมวลระเบยบการตารวจไมเกยวกบคด ลกษณะท ๒๓ ซงกาหนด ใหเจาพนกงานตารวจตองบนทกเหตการณตาง ๆ ทเกยวกบงานในหนาทของตารวจและงานทตารวจไดปฏบตในรายงานประจาวนไวเปนหลกฐานเพอทราบวาในแตละวนมเหตการณอยางใดเกดขนและเจาพนกงานตารวจไดจดการไปอยางไร

เมอการดาเนนการของผฟองคดเปนการชวยเหลอประชาชนในขณะทปฏบตหนาททสถานตารวจทองเทยวทมระเบยบ แบบแผนกาหนดใหตองบนทกในรายงานประจาวน การทผฟองคดละเวนการปฏบตหนาทในการลงบนทกประจาวนจนทาใหเกดการเขาใจผดในทานองวาผฟองคดซงเปนตารวจเรยกรบผลประโยชน ทาใหเกดความเสยหายแกชอเสยงแกทางราชการหรอทาใหเสยระเบยบแบบแผนของตารวจ จงเปนการกระทาผดวนยไมรายแรง

การทผถกฟองคดมคาสงลงโทษกกยามผฟองคดเปนเวลา ๑๕ วน จงเปนการใชดลพนจทชอบและสมควรแกเหตแลว (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๔๕๖/๒๕๕๔)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๑๐

“ตารวจไทยเปนทพงของประชาชน ในเรองเกยวกบการปองกน

หรอปราบปรามผกระทาผดกฎหมายอาญา ไมวาจะเปนในเรองการจบโจรผราย การปองกนเหตเภทภย หรอแมแตการอานวย ความสะดวกดานการจราจร แตสาหรบเรองหรอคดในทางแพงนน แมไมมกฎหมายบญญตใหเปนอานาจหนาทของตารวจ แตตารวจไทยในฐานะผพทกษสนตราษฎรกสามารถชวยเหลอประชาชนในการระงบขอพพาททางแพงได” ลงเปนธรรมกลาวสรป

“ชดเจนมากคะลงเปนธรรม” คณออยกลาวกบลงเปนธรรมดวยความเขาใจและรสกสบายใจขนบาง

“การลงบนทกประจาวนในการระงบขอพพาททางแพง หรอเหตการณตาง ๆ ทเกดขน ถอเปนหนาททตารวจทกทาน ตองปฏบต เพอปองกนมใหเกดการเขาใจผดหรอความคลางแคลงใจในการปฏบตหนาท” ลงเปนธรรมกลาวยาถงความสาคญของ การลงบนทกประจาวนของเจาหนาทตารวจ

“ออยมนใจวาลกชายของออยเปนตารวจทดคะลงเปนธรรม แตกไมรวาเขาลมไปไดอยางไรและออยกราบขอบพระคณลงเปนธรรมมากคะ” คณออยกลาวดวยความมนใจในการทาหนาทของลกชายคนเดยว

“ลงรจกลกชายคณออยดครบ แตวาการทาหนาทเปนผพทกษ สนตราษฎรนน ไมใชแตเพยงการปองกนหรอปราบปรามผกระทาผดกฎหมายอาญาเทานน หากเปนขอพพาทในทางแพง แมตารวจจะไมมอานาจหนาทโดยตรง แตเมอประชาชนมารองทกขขอความชวยเหลอตารวจกสามารถเขาชวยเหลอและอานวยความสะดวกไดเทาทไมขด

บทสรป

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๑

ตอระเบยบแบบแผนหรออานาจหนาทของตารวจ และเพอเปน การแสดงเจตนาโดยสจรตกจาตองมการลงบนทกประจาวนไวเปนหลกฐานใหเปนไปตามกฎระเบยบททางราชการตารวจไดกาหนดไวครบ” ลงเปนธรรมใหขอคดเกยวกบการทาหนาทของตารวจทดเพอใหคณออยเขาใจยงขน

“คะ ลงเปนธรรม กราบขอบพระคณอกครงคะ” “ไมเปนไรครบคณออย มปญหาอะไรทลงพอจะชวยเหลอได

โทรศพทมานะ ไมตองเกรงใจ”

บทสรป

“สวสดพอภม กาล งจะไปไหนครบ” ลงเปนธรรมถามภมเจาของรานขายวสดกอสรางทกาลงเดนอยบนฟตบาทอยางเรงรบ

“สวสดครบลงเปนธรรม ... ลงเปนธรรม มาออกกาลงกายหรอครบ” ภมยกมอไหว ลงเปนธรรมดวยความนอบนอม

“ครบ วาแตวาพอภมจะรบเดนไปไหนครบ” ลงเปนธรรมอดสงสยไมไดเมอเหนวาภมดเหมอนจะเรงรบกบการเดน

“ผมกาลงจะไปโรงพกเพอแจงความเรองรถยนตตกสะพาน เมอวานนะครบ” ภมตอบ

“ออ ... ลงไดยนขาวอย เหมอนกน รถยนตของพอภมเองร” เมอเยนวานนเองทชาวบานรานตลาดพดกนใหเซงแซถงอบตเหตรถยนต ตกจากสะพาน

“ครบ เมอวานผมใชใหเจาจอยเดกในรานขบรถไปสงของครบ แตพอถงสะพานขามถนน รถกตกลงไปขางทางและพงชนตนไม ดทจอยไมเปนอะไร แตทงรถทงของ ๆ ผมเสยหายเยอะเหมอนกนครบ เฮอ … ตอนนผมเลยไมมรถใชครบลง” ภมเลาเหตการณทเกดขนใหลงเปนธรรมฟง

“เทศบาลเขากปกปายเตอนอยเหมอนกนนะ จอยมองไมเหนปายร” ลงเปนธรรมไดยนแมคาในตลาดพดกนวามปายเตอนวาสะพานชารด

“มครบ แตจอยมองไมเหนครบเพราะปายเลกนดเดยว ถาไมสงเกต กมองไมเหน” ภมอธบาย

“แยจงนะพอภม” ลงเปนธรรมกลาว “รถผมกยงผอนไมหมดเลยครบ จะไปสงของใหลกคากตองไปจาง

รถรบจางอกท อยางนผมมสทธเรยกคาเสยหายจาก อบต. ไดไหมครบ ลงเปนธรรม” ภมขอคาปรกษาจากลงเปนธรรม

เรองท ๓ “จาเรยง-อโดกวงจาน” สะพาน ... ขาด ปายเตอนอยไหน ... ครบ !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๓

“เคยเกดเรองทานองน กบ อบต. แหงหนงและมการฟองรองกน ทศาลปกครอง ลงเคยอานในหนงสอพมพคอลมนคดปกครอง ลงจะเลา คดนนใหฟงนะ ... เปนเรองเกยวกบองคการบรหารสวนตาบลละเลย ตอหนาทในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยและซอมบารงรกษาถนนหนทางทสญจรไปมาทาใหประชาชนไดรบอนตราย แมหนวยงาน ทเกยวของจะจดใหมปายเตอนใหระวงทางชารด แตไมเพยงพอทจะปองกนมใหเกดอบตเหตจากการใชถนนได ...”

เรองมอยวาผฟองคดใชใหนาย ก. ขบรถยนตของตน ซงอยระหวางการผอนชาระตามสญญาเชาซอไปสงของทบาน เมอนาย ก. ขบรถผานเสนทางทางหลวงชนบท สาย พช ๒๐๖๖ จาเรยง-อโดกวงจาน ในเวลาประมาณ ๒๓ นาฬกา ปรากฏวานาย ก. ไมทราบวาสะพานขามแมนาปาสกขาด เนองจากไมม การปดทางบรเวณกอนถงสะพานเพอปองกนมใหรถสญจรผานไปถงสะพานได ทาใหรถทอยในความครอบครองของผฟองคด คนดงกลาวตกลงไปในแมนาไดรบความเสยหาย ผฟองคดจงขอใหผถกฟองคด (องคการบรหารสวนตาบล) ชดใชคาเสยหาย

แตผถกฟองคดปฏเสธความรบผด ผ ฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครอง ขอใหศาล

มคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดชดใชคาเสยหายพรอมดอกเบยและเรยกคาเสยหายจากการทไมอาจใชประโยชนจากรถยนตพพาทได

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๑๔

ผถกฟองคดโตแยงวา ไดจดทาปายเตอนขนาดใหญความวา “อนตรายสะพานขาด” ขวางทางเขาถนนสาย พช ๒๐๖๖ สามารถมองเหนไดชดเจน แตผขบขเมาสราจงขบรถผานปายเตอน แสดงวาผฟองคดสมครใจเขาเสยงภยดวยตนอง และผฟองคดเปนเพยงผใหนาย ก. ยมรถไปใชจนเกดความเสยหาย นาย ก. ตองรบผดตอผฟองคด และผฟองคดไมใชผเดอดรอนหรอเสยหายทจะฟองคดได

คดนมประเดนทนาสนใจ ๒ ประเดน คอ (๑) ผฟองคดเปนผมสทธฟององคการบรหารสวนตาบล

หรอไม ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมผฟองคด

จะชาระคาเชาซอรถยนตยงไมครบ แตกมสทธจะยดถอรถยนตและใชประโยชนในฐานะผเชาซอได ตลอดจน

มหนาทดแลรกษารถยนตใหอยในสภาพใชการไดด และเมอไดใชเงนครบถวนตามสญญาเชาซอแลว รถยนตยอมตกเปนสทธแกผฟองคด หรอหากเลกสญญาเชาซอกตองสงรถยนตคนใหแกผใหเชาซอ ในสภาพเดม ฉะนน เมอรถยนตเสยหายและขาดประโยชนจากการใช และผฟองคดเหนวาความเสยหายเชนวานเกดจากการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบตของผถกฟองคด ผฟองคดจงเปนผไดรบความเดอดรอนเสยหายหรออาจจะเดอดรอนเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได อนเนองจากการงดเวนการกระทาของผถกฟองคด และการแกไขหรอบรรเทาความเดอดรอนหรอความเสยหายทเกดแกรถยนตและจากการขาดประโยชนจากการใชรถยนตจาตองมคาบงคบของศาลตามทกาหนดในมาตรา ๗๒ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและ วธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ โดยการสงใหผฟองคดใชเงน

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๕

หรอใหสงมอบทรพยสนหรอใหกระทาการหรองดเวนเพอให ผฟองคดกลบคนสฐานะเดม ผฟองคดจงเปนผมสทธฟองคด

และนาย ก. เปนเพยงผขบขรถยนตตามทผฟองคดมอบหมายและมใชกรณการยมใชคงรปตามมาตรา ๖๔๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ดงนน นาย ก. ไมมสทธฟองคดน

(๒) การกระทาขององคการบรหารสวนตาบลเปนการละเลยตอหนาทหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผถกฟองคดตงปายเตอนสะพานขาดบรเวณปากทางสาย พช ๒๐๖๖ จาเรยง-อโดกวงจาน ซงหางจากสะพานทเกดเหตประมาณ ๒ กโลเมตร ถง ๓ กโลเมตร เพยงปายเดยวนน แสดงถงความไมใสใจทจะปองกนอนตราย ทอาจเกดขนไดกบประชาชนทวไป และการทละเลยไมปดทางบรเวณกอนถงสะพานทเกดเหตเพอปองกนมใหมการสญจรผานไปถงสะพานไดนน ถอไดวาเปนการดาเนนการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทยงไมพอสมควรแกเหต และไมปรากฏวาตงแตสะพานขาดจนถงวนทรถยนตของผฟองคดตกสะพาน ผถกฟองคดไดดาเนนการใด ๆ ในการขอรบการสนบสนนงบประมาณ เพอซอมแซมสะพานใหใชไดดดงเดม จงเปนการกระทาละเมด อนเกดจากการละเลยตอหนาทในการปองกนและบรรเทา สาธารณภยและซอมแซมบารงรกษาทางซงเปนหนาทตามมาตรา ๖๗ แหงพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ . ๒๕๓๗ ผ ถกฟองคดจงตองรบผดตอผฟองคดในผล แหงละเมด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๑๖

อยางไรกด การทผถกฟองคดจดทาปายเตอนขนาดใหญ สามารถมองเหนไดชดเจนตงขวางปากทางใหเหลอชองทางเดนรถเพยงหนงชองทาง หากนาย ก. มความระมดระวงในการขบรถยอมสงเกตเหนปายเตอน อบ ต เหต ดงกลาวจงเ กดจาก ความประมาทเลนเลอของนาย ก. รวมอยดวย แตความเสยหายทเกดขนมผลมาจากการละเลยตอหนาทของผ ถกฟองคดมากกวาความประมาทเลนเลอของนาย ก.

จงพพากษาใหผถกฟองคดรบผดชดใชคาสนไหมทดแทนเปนคาซอมรถยนตในอตรารอยละแปดสบของราคาคาซอม คาเสยหายทผ ฟองคดไมอาจใชประโยชนจากรถยนตพพาท และคาเสยหายจากการวาจางรถยนตผอนมาใชแทน เนองจาก ไมไดใชรถยนตในการขายสนคา (คาพพากษาศาลปกครองสงสด ท อ. ๓๓/๒๕๕๔)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๗

“คดนเปนอทาหรณทดนะครบสาหรบหนวยงานทางปกครอง

ทมหนาทดแลและบารงรกษาถนนหนทางทงทางบก ทางนาวา จะตองเอาใจใสสอดสองและซอมแซมใหถนนหนทางอยในสภาพทประชาชนผสญจรไปมาสามารถใชไดดตลอดเวลา และถงแมจะไดดาเนนการเพอปองกนและบรรเทาสาธารณภยนนแลว กควรทจะตองพนจพจารณาวาเพยงพอทจะปองกนมใหเกดอนตรายขนหรอไม” ลงเปนธรรมสรปเพอเปนอทาหรณสาหรบหนวยงานของรฐทมหนาทเกยวของ

“สวนผทใชถนนหนทางสญจรไปมากควรทจะใชความระมดระวงดวยใชมยครบ” ภมกลาวเสรม

“ใชครบ เพราะทสดแลวหากอบตเหตเกดขนจากความ ไมระมดระวงของผใชถนนหนทางเองกถอเปนผมสวนรวมรบผดชดใชความเสยหายทเกดขนไมมากกนอยครบ” ลงเปนธรรมอธบายเพอใหภมเตรยมพรอมทจะรบผดชอบดวยหากความเสยหายนนเกดขนจากความประมาทเลนเลอของจอยดวย

“จอยบอกผมเหมอนกนครบวามวแตคยโทรศพท จงไมไดสงเกตดปายเตอนครบ”

บทสรป

“พร งน พอตองเดนทางไปราชการทตางจงหวดนะแม พอวาจะขอยมรถราชการไปใช ขากลบวาจะแวะไปเยยมลกนองทปวยสกหนอย แลวคอยเอารถไปคน” เมฆบอกภรรยาขณะนงรบประทานอาหารเยน

“แมวาไมดคะพอ จะเอารถราชการไปใชนอกเหนอจากการปฏบ ตหนาท ราชการ

หากเกดอบตเหตขนเดยวจะแยเอานะคะ” ฝนคดคานเรองทสามจะใช รถราชการเพอธระสวนตว

“คงไม เปนไรม ง เพราะเปนเสนทางทจะตองผานอยแลว” เมฆยงยนยนทจะทาตามทตงใจไว

“แตแมไมสบายใจคะ” “อาว ... กาลงคยอะไรกนอยครบ” ลงเปนธรรมเดนเขามาในบาน

ของเมฆและฝนอยางคนเคย “ลงไปเทยวเมองจนทเพงกลบมาเลยเอาขนมมาฝากหลานชาย อม ... เจาหลานชายไมอยบานอกแลวร”

“สวสดคะลงเปนธรรม นายเมนไปเตะฟตบอลกบเจาจอนยงไมกลบเลยคะ” ฝนยกมอไหวและบอกใหทราบถงเมนลกชายจอมซนซงเปนขวญใจของลงเปนธรรม

“ออ ... อม ... ดแมฝนทาไมหนาเครงเครยดจงละครบพอเมฆ” ลงเปนธรรมถามเมฆเมอเหนวาฝนดเหมอนจะไมสบายใจ

เมฆจงไดเลาเรองราวการสนทนาระหวางเขากบภรรยาใหลงเปนธรรมฟง ...

เรองท ๔ ขอใชรถไปราชการ ... แตแวะผานงานศพ !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๙

“อม ...” ลงเปนธรรมทาทาครนคด “ออ ... ลงจาไดละ เรองทานองนลงเคยอานเจอในหนงสอพมพคอลมนคดปกครอง ลงจะเลาใหพอเมฆและแมฝนฟงนะ ...”

คดนเปนอทาหรณทดสาหรบเจาหนาทของรฐ โดยเฉพาะ ผทขออนญาตใชรถยนตของราชการไปปฏบตหนาทราชการ แตไดนารถยนตไปทาธระอยางอนซงมใชในหนาทราชการ เพราะเหนวาเปนเสนทางผานพอด หรออยใกลกบสถานททตองไปปฏบตหนาทราชการอยแลว และไดเกดอบตเหตขนในระหวางนน

ปญหากคอเมอความเสยหายเกดขนกบรถยนตของ ทางราชการผขออนญาตตองรบผดหรอไม ?

ขอเทจจรงในคดนมอยวา นาย ก. รกษาการในตาแหนงผชวยผอานวยการวทยาลย (ผฟองคด) ไดขออนญาตใชรถยนตของวทยาลยนาคณะครและเจาหนาทไปศกษาดงานทวทยาลย อกแหงหนงในตางจงหวด แตเมอดงานเสรจ นาย ก. และคณะไมไดเดนทางกลบทนท แตแวะไปงานศพมารดาของครวทยาลยเดยวกน หลงจากนน ระหวางเดนทางกลบรถยนตเกดอบตเหตลนไถลชนกบเนนดน รวบานและทอประปาหมบานทาใหรถยนตไดรบความเสยหาย

สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (ผถกฟองคด) จงมคาสงใหนาย ก. ชาระคาเสยหายเปนเงน ๒๑๓,๖๒๕.๕๐ บาท ตามความเหนของกระทรวงการคลงวา การทนาย ก. ขออนญาต

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๒๐

นารถยนตไปราชการและไปงานศพตอไมถอวาเปนการปฏบตหนาทราชการ เมอเกดความเสยหายขนนาย ก. ตองรบผดชดใชคาเสยหายใหแกทางราชการตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๒๐ เนองจากความเสยหายทเกดขนมใชการกระทา ในการปฏบตหนาทซงเปนไปตามมาตรา ๑๐ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙

นาย ก. เหนวาคาสงดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย เพราะการแวะเคารพศพมารดาของผใตบงคบบญชา เปนการบารงขวญและกาลงใจแกบคลากร มประโยชนในการพฒนาองคกร และเปนเสนทางทรถผานอยแลว อกทงอบตเหตเกดขนเพราะฝนตกถนนลนและทางโคง สถานทเกดเหตกไมใชบรเวณงานศพ จงฟองขอใหศาลปกครองมคาพพากษาเพกถอนคาสงดงกลาว

การขออนญาตใชรถในคดนถอเปนการใชรถในการปฏบตหนาทราชการหรอไม ? ซงตามพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ หากการกระทาละเมดเปนการกระทาในการปฏบตหนาทราชการ หนวยงานของรฐมสทธเรยกใหเจาหนาทผทาละเมดชดใชคาสนไหมทดแทนไดตอเมอเจาหนาทไดกระทาการนนดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงเทานน

แตหากมใชการกระทาในการปฏบตหนาทจะตองบงคบตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงกหมายความวาไมวาจะกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงหรอประมาทเลนเลอธรรมดา เจาหนาทผทาละเมดตองรบผดในผลแหงละเมดเปนการเฉพาะตวและรบผดในความเสยหายเตมจานวนอยางสนเชง

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๒๑

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมนาย ก. จะไดรบอนญาตใหนาคณะครและเจาหนาท ไปศกษาดงาน ทวทยาลยอน แตเมอพจารณาขนตอนการขออนญาต

โดยนาย ก. มบนทกลงวนท ๗ สงหาคม ๒๕๔๔ ขออนญาตไปดงาน ซงเปนเวลาทกระชนชดกบการเดนทางไปศกษาดงานวนท ๑๐ สงหาคม ๒๕๔๔ และไมปรากฏหลกฐานการจดเตรยมแผนงาน ในการศกษาดงาน ประกอบกบมบนทกประสานไปยงสถานท ทจะดงานกอนวนเดนทางเพยงหนงวน

อกทง ไมปรากฏวางานทนาย ก. รบผดชอบมปญหาอปสรรค อนจะมเหตผลถงขนาดทตองไปศกษาดงานดงกลาว และเดนทางไปถงสถานทดงานในชวงเวลาเยน และใชเวลาศกษาดงานไมถงชวโมง แสดงใหเหนถงความผดปกตในการเดนทางไกลเพอไปศกษาดงานอยางชดเจน ประกอบกบเจาหนาทซงรวมเดนทาง ไปดวยใหการวา การเดนทางไปศกษาดงานครงนมเจตนาทแทจรง คอ ตองการไปงานศพพรอมกบไดนาเงนทาบญพรอมของถวายพระไปดวย

การขออนญาตใชรถยนตจงมวตถประสงคทแทจรง คอ ตองการใชรถยนตเพอไปงานศพ จงไมอาจถอไดวาเปนการเดนทางไปปฏบตหนาทราชการ

ดงนน เมอระหวางเดนทางกลบ รถยนตไดเกดอบตเหตเปนเหตใหทางราชการไดรบความเสยหาย นาย ก. จงตองรบผดชอบชดใชคาเสยหายจากการกระทาละเมดเปนการสวนตวตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ตามนยมาตรา ๑๐ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ เมอรถยนตไดรบความเสยหายเปนเงนทงสน ๒๑๓,๖๒๕.๕๐ บาท

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๒๒

ผฟองคดจงมหนาทตองชดใชคาเสยหายเตมตามจานวนคาเสยหายทแทจรง คาสงของผถกฟองคดใหผฟองคดชดใชคาเสยหาย จงชอบแลว (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๕/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๒๓

“เจาหนาทของรฐทงผขออนญาตใชรถยนตของทางราชการ

หรอผมหนาทควบคมดแลรถยนตของทางราชการจะตองใชรถยนตของราชการเพอประโยชนของราชการเทานน และถงแมไดใช เพอประโยชนของทางราชการแลว กควรจะรบสงรถยนตคน ใหราชการเสยโดยเรว มใชนารถไปใชเพอประโยชนสวนตวในเรองอน ๆ เพราะหากเกดความเสยหายขนอาจตองรบผดเปนสวนตว ผมสรปอยางนถกตองมยครบลงเปนธรรม” เมฆสรปคาพพากษาของศาลปกครองสงสดใหลงเปนธรรมฟงหลงจากทไดรบฟงเรองราว ทเกดขนจบลง

“ถกตองครบ” ลงเปนธรรมเหนดวย “ขอบคณครบลงเปนธรรม ผมใชรถในงานราชการเสรจ

จะรบขบรถไปสงคนเลยครบ ฝนจะไดสบายใจดวยครบ” เมฆยนยน ทจะปฏบตตามหลกเกณฑการใชรถยนตของราชการอยางเครงครดเพอความถกตอง

“ดแลวละพอเมฆ แมฝนเคาจะไดไมตองเปนหวงดวยนะ จรงมยแมฝน” ลงเปนธรรมกลาว พรอมกบพยกหนาใหกบฝน ดวยรอยยมทอบอน

“ขอบพระคณคะลงเปนธรรม”

บทสรป

rjv

“สวสดคะลงเปนธรรม พอจะมเวลา หรอเปลาคะสวยมเรองมาขอคาปรกษาคะ” สวยกลาวทกทายลงเปนธรรมทกาลงตดแตง กงไมรมรวหนาบาน

“สวสดครบหนสวย เขามากอนสหนสวย มเรองอะไรละ”

“วนนสวยไดรบหนงสอแจงใหคนเงน คาเชาบานขาราชการทเคยไดรบไปคะ อยากปรกษาลงเปนธรรมคะ” สวยบอกความประสงคใหลงเปนธรรมทราบ

“หนสวยเพงกลบจากทางานหรอครบ เอา มานงโตะน ดกวา ดมนาเยน ๆ ใหสบายใจกอน” ลงเปนธรรมเชญชวนสวยใหเขามานง ทโตะกลางสวน กอนทจะบอกใหจอนไปเอานาเยน ๆ มาตอนรบแขก

“บานพกของทางราชการทสวยเคยอยมนทรดโทรมมากจะตองซอมแซม สวยจงออกจากบานพกราชการหลงนนและไดเชาซอบานโดยไดรบอนมตใหเบกคาเชาบานได และหลงจากซอมแซมบานพกราชการหลงนนแลวเสรจ ทางราชการกอนมตใหขาราชการคนอนเขาไปอยบานพก แตตอมากลบมาเรยกคนคาเชาบานจากสวยคะ เพราะทางราชการเหนวาสวยสละสทธออกจากบานพกเอง จงไมมสทธเบกคาเชาบานคะ” สวยเลารายละเอยดตามทไดรบแจงจากทางราชการใหลงเปนธรรมฟง

“อม บานหลงขาง ๆ บานลงนนะหรอทหนสวยเชาซอ” ลงเปนธรรมรวาสวยเพงยายเขามาอยบานสวยงามหลงนเมอปลายปทแลว

“คะ ลงเปนธรรม ... สวยจะทาอยางไรดคะ” สวยเอยถามลงเปนธรรมดวยความกงวล

เรองท ๕ บานพกซอมแซมอยอาศยไมได ... ไมใช ! สละสทธ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๒๕

ลงเปนธรรมนกขนได วาเมอสองสามสปดาหทผานมาไดพดคย กบเจาหนาทของศาลปกครองเกยวกบเรองทานองน

“ไมนาเปนเรองการสละสทธนะหนสวย กรณแบบนศาลปกครองสงสดเคยมคาพพากษากรณขาราชการท ถกเรยกคนคาเชาบาน หลงจากทออกจากบานพกของทางราชการซงมสภาพชารดทรดโทรม อยอาศยไมได ซงหนวยงานตนสงกดเหนวา การออกจากบานพก ดวยเหตดงกลาวเปนการสละสทธออกจากบานพกเอง ขาราชการ คนดงกลาวจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหเพกถอนคาสงใหคนเงนคาเชาบาน ลงจะเลาใหฟง ...”

ขอเทจจรงมอยวาผฟองคดเปนผมสทธเบกคาเชาบาน ตามพระราชกฤษฎกาคาเชาบานขาราชการ พ .ศ . ๒๕๒๗ โดยทางราชการไดจดบานพกให ตอมา บานพกชารดจงออกจากบานพกเพอใหมการซอมแซมและผฟองคดไดเชาซอบานเพอพกอาศยและไดรบอนมตใหเบกคาเชาบานตงแตวนท ๑ ตลาคม ๒๕๓๓ เรอยมา สวนบานพกเมอซอมแซมเรยบรอยแลว ทางราชการ ไดอนญาตใหขาราชการอนเขาพกในบานดงกลาวแทนผฟองคด และไดมการแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงความรบผดทางละเมด หลงจากนน ผถกฟองคดท ๑ (สถาบนพฒนาการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย) ไดมคาสงตามความเหนของผถกฟองคดท ๓ (กระทรวงการคลง) วา ผฟองคดไดแสดงความประสงคทจะขอสละสทธออกจากบานพกเอง ทาใหไมมสทธเบกคาเชาบานนบแตวนทออกจากบานพก จงมคาสงยกเลกเพกถอน

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๒๖

การอนมตใหผฟองคดเบกคาเชาบานและใหคนเงนคาเชาบาน ทเบกไปทงหมด

คดนผฟองคดมบนทกถงผบงคบบญชาตนสงกดกอนทจะออกจากบานพกวา “... บานพกทอาศยอยชารดทรดโทรมมากไมสามารถพกอาศยตอไปได จงจาเปนตองออกไปพกขางนอกโดยวธการเชาซอ จงขออนญาตเบกคาเชาบาน ...”

ปญหากคอ ถอวาผฟองคดมเจตนาสละสทธเขาพกอาศยในบานพกหรอไม ? และคาสงอนมตใหผฟองคดเบกคาเชาบาน ชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา หนงสอดงกลาวเปนเพยงการแจงใหทราบถงสภาพบานพกท ชารด ทรดโทรมมากจนไมอาจพกอาศยอยได จงขอใชสทธเบก

คาเชาบานเทานน ซงหากบานชารดทรดโทรมมากจนไมอาจพกอาศยไดจรง ผฟองคดยอมมสทธเบกคาเชาบานตามพระราชกฤษฎกา คาเชาบานขาราชการ พ.ศ. ๒๕๒๗ กรณจงไมถอวาผฟองคด มเจตนาขอสละสทธเขาพกอาศยในบานพกของทางราชการอนจะมผลทาใหสนสทธไดรบคาเชาบานดงกลาว และเมอทางราชการซอมแซมบานจนมสภาพพอทจะพกอาศยได แตผมอานาจจดทพกของขาราชการไดมคาสงอนญาตใหบคคลอนทมสทธเบกคาเชาบานเขาพกอาศยอยในบานดงกลาว กไมใชหนาทของผฟองคดทจะตองยนคาขอกลบเขาพกอาศยหรอประสงคขอเขาพกอาศยบานพกขาราชการหลงดงกลาว เมอไมอาจถอไดวาผฟองคดสละสทธ พกอาศยบานพกขาราชการ อนจะมผลทาใหสนสทธไดรบคาเชาบานตามนยมาตรา ๗ วรรคหนง (๑) แหงพระราชกฤษฎกาคาเชาบานขาราชการ พ.ศ. ๒๕๒๗ และเมอในขณะนนบานพกของขาราชการ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๒๗

ไมได วางอย จงทาใหผ ฟองคด เปนผมสทธเบกคาเชาบาน ตามมาตรา ๗ แหงพระราชกฤษฎกาคาเชาบานขาราชการ พ.ศ. ๒๕๒๗ ประกอบมาตรา ๑๖ แหงพระราชกฤษฎกาดงกลาว

คาสงใหผฟองคดเบกคาเชาบานเพอชาระคาเชาซอหรอในลกษณะผอนชาระเงนกเพอชาระราคาบานดงกลาว จงชอบดวยกฎหมาย

และเมอคาสงอนมตใหเบกคาเชาบานเปนคาสงทชอบ ดวยกฎหมายและเปนคาสงทมลกษณะเปนการใหเงนหรอ ใหทรพยสนหรอใหประโยชนทอาจแบงแยกได การยกเลก เพกถอนคาสงจะตองพจารณาหลกเกณฑตามมาตรา ๕๓ วรรคส แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ซงไมปรากฏวาเจาหนาทมไดปฏบตหรอปฏบตลาชาในอนทจะดาเนนการใหเปนไปตามวตถประสงค หรอผไดรบประโยชนมไดปฏบตหรอปฏบตลาชาในอนทจะดาเนนการใหเปนไปตามเงอนไขของคาสงทางปกครอง ดงนน คาสงทยกเลกเพกถอนการอนมตใหผฟองคดเบกคาเชาบาน จงไมชอบดวยกฎหมาย

ผฟองคดจงไมตองคนเงนคาเชาบานทเบกไปและเปนผมสทธเบกคาเชาบานตามพระราชกฤษฎกาคาเชาบานขาราชการ พ.ศ. ๒๕๒๗ (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๗๒/๒๕๕๕)

นอกจากน ศาลปกครองยงไดวางหลกปฏบตราชการทดเกยวกบการแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงความรบผดทางละเมดและการแจงผลการพจารณาความรบผดทางละเมด กรณทเหนวามการเบกคาเชาบานโดยไมชอบวา การใชสทธ เบกคาเชาบานของขาราชการผมสทธโดยชาระคาเชาซอหรอ ในลกษณะผอนชาระเงนกเพอชาระราคาบานเปนการอาศยสทธ

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๒๘

ตามพระราชกฤษฎกาคาเชาบานขาราชการ พ.ศ. ๒๕๒๗ ไมใช การกระทาในการปฏบตหนาท จงไมตองรบผดชดใชคาเสยหาย ในฐานละเมด ผมอานาจมหนาทเพยงออกคาสงเพกถอนการอนมตการเบกคาเชาบานและหากมการปฏเสธการคนเงนคาเชาบาน กตองมการบงคบตามมาตรการบงคบทางปกครองหรอลาภมควรไดตามแตกรณ ดงนน การทผมอานาจมหนงสอแจงผลการพจารณาความรบผดทางละเมดจงเปนการออกคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๒๙

“คดนมขอเทจจรงใกลเคยงกนมากกบเรองของสวย” สวยบอก

กบลงเปนธรรมหลงจากทฟงลงเปนธรรมเลาจบลง “และถอเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดใหกบผมอานาจ

ออกคาสงอนมตใหเบกคาเชาบานและคาสงยกเลกเพกถอนการอนมตใหเบกคาเชาบานซงถอเปนคาสงทางปกครองตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ใหใชอานาจดวยความระมดระวงและพนจพเคราะหขอเทจจรงอยางรอบดานกอนทจะออกคาสงทางปกครองดวยครบ” ลงเปนธรรมสรป

“ขอบพระคณคะลงเปนธรรม สวยคงตองศกษาคาพพากษาศาลปกครองสงสดดงกลาวอกครงและจะแจงใหหนวยงานทราบ เพอใหความเปนธรรมกบสวยบางคะ” สวยกลาว

“ดแลวครบ ศกษาคดใหรอบคอบและเอาคดไปคยกบเจาหนาทผออกคาสงใหพจารณาดใหมครบ”

บทสรป

“ผรายเยอะจงครบลงเปนธรรม โตขน

ผมจะเปนตารวจปราบคนรายไมใหเหลอเลย” จอนพดกบลงเปนธรรม ขณะนงดโทรทศนและเหนขาวตารวจวงจบผราย

ลงเปนธรรมหวเราะเสยงดง พลางลบหวจอนอยางเอนด

“ถาอยากเปนตารวจ จอนตองเรยนเกง ๆ และเปนคนด ไมงนเปนตารวจไมไดครบ” ลงเปนธรรมบอกหลานชาย

“ลงเปนธรรมครบ … ถาคนเคยทาผด แตกลบตวกลบใจใหม อยางนมสทธเปนตารวจมยครบ” จอนทาหนาสงสย

“อม ... นาคดนะ” ลงเปนธรรมครนคดเรองทจอนถาม “เอางครบ จอนไปหยบหนงสอพมพทวางอยบนกองฉบบวนเสารท ๑๖ มถนายน ๒๕๕๕ มาใหลงครบ” ลงเปนธรรมชนวไปทกองหนงสอพมพขาง ๆ โทรทศนและบอกใหจอนเลอกหยบมาให

“เอาละ เรองนนายปกครองเขาเคยเขยนไว …” หลงจากทจอน เอาหนงสอพมพยนให ลงเปนธรรมกเปดหนงสอพมพพลกไปมา

“อม ... เจอแลวครบ ลงจะอานใหฟงนะครบ ...”

เรองท ๖ ผมเลกเสพยาเสพตด ... อยาตดสทธผม รบราชการเลยครบ !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๓๑

คดปกครองทจะนามาเลาสกนฟงฉบบนเปนเรองเกยวกบการใชอานาจดลพนจของเจาหนาทของรฐในการตดสทธผสอบ เขารบราชการ โดยเหนวาเคยกระทาความผดคดยาเสพตดมากอน ทงทคดดงกลาวศาลจงหวดมคาพพากษาใหรอการกาหนดโทษ และคณะรฐมนตรมมตใหโอกาสผเสพยาเสพตดทพนสภาพการใชยาเสพตดเขาทางานในหนวยงานของรฐ

ขอเทจจรงกคอ ตารวจภธรภาค ๕ ไดประกาศรบสมครสอบแขงขนบคคลภายนอกเขาเปนนกเรยนนายสบตารวจ โดยกาหนดคณสมบตของผสมครสอบประการหนงวา ตองไมเปนผประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด หากรายใด มประวตหรอความประพฤตเสอมเสยจะถกตดสทธ

ผฟองคดสอบผานขอเขยน แตคณะอนกรรมการพจารณาคณสมบตและความเหมาะสมกบตาแหนงเหนวาผ ฟองคด มประวตถกดาเนนคดยาเสพตด ถอเปนพฤตการณทมผลกระทบตอเกยรตของขาราชการและความรงเกยจของสงคม ไมเขาเงอนไขเปนผตดยาเสพตดจนไดรบการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด จนใหถอวาเปนผพนจากความผดทถกกลาวหา ทาใหขาดคณสมบต จงมมตไมรบผฟองคดเขาเปนนกเรยนนายสบตารวจ ผฟองคดอทธรณ ตอมาผถกฟองคด (ผบญชาการตารวจภธรภาค ๕) ยนยนตามมตของคณะอนกรรมการฯ

ผ ฟองคดเหนวา ตนทาผดขณะอาย เพยง ๑๖ ปเศษ ดวยความรเทาไมถงการณ และไดกลบตวกลบใจเปนคนด และเปนผพนสภาพจากการใชยาเสพตดแลวโดยการรบรองของแพทยยอมไดรบประโยชนจากมตคณะรฐมนตรทกาหนดใหโอกาสเดก

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๓๒

หรอเยาวชนทเคยกระทาความผดเขาทางานหรอรบราชการหรอรบการศกษาตอในหนวยงานภาครฐได

จงฟองขอใหศาลมคาพพากษาเพกถอนคาวนจฉยของคณะอนกรรมการฯ และใหรบเขาบรรจเปนนกเรยนนายสบตารวจตามตาแหนงทสมครไว

ปญหากคอ เมอคณะรฐมนตรมมตเมอวนท ๒๗ กมภาพนธ ๒๕๕๐ เหนชอบในหลกเกณฑการใหโอกาสผตดเชอเอดส คนพการ และผเสพ/ผตดยาเสพตดซงพนจากสภาพการใชยาเสพตดเขาทางานหรอรบการศกษาตอในหนวยงานภาครฐ โดยใหสวนราชการ หนวยงานของรฐ และรฐวสาหกจถอปฏบต ดงนน การทศาลจงหวดแผนกคดเยาวชนและครอบครวมคาพพากษาใหรอการกาหนดโทษ ๑ ป ควบคมความประพฤต ๑ ป และใหผฟองคดรายงานตว ทก ๔ เดอนตอครง และตอมาผฟองคดพนสภาพจากการเปน ผเสพยาเสพตดแลว จะถอวาเปนผประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนดหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ขอ ๒ (๒) ของกฎ ก.ตร . วาดวยคณสมบตและลกษณะตองหามของ การเปนขาราชการตารวจ พ.ศ. ๒๕๔๗ ไมไดระบถง

รายละเอยดวา การกระทาเชนใดถอเปนการประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนดไว จงเทากบวากฎหมายทเกยวของไดกาหนดใหเจาหนาทผรบผดชอบมอานาจใชดลพนจในการทจะพจารณาวาการกระทาแบบใดเปนการประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนดเปนรายกรณได

เมอขณะผฟองคดกระทาความผดนนยงเปนเยาวชนมอายเพยง ๑๖ ปเศษ และศาลจงหวดแผนกคดเยาวชนและครอบครว

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๓๓

พพากษาวา มความผดตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. ๒๕๒๒ โดยคานงถงอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สขภาพ นสย อาชพ สงแวดลอม สภาพของความผด รายงานแสดงขอเทจจรงของสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวด และคาแถลงของผปกครองผฟองคดแลว ผฟองคดเพงกระทาความผดเปนครงแรก ผปกครองยงหวงใย เหนสมควรใหโอกาสผฟองคดกลบตนเปนคนด จงใหรอการกาหนดโทษ และใหคมประพฤตโดยรายงานตวตอพนกงานคมประพฤต และหาม ผฟองคดเกยวของกบยาเสพตดนน เหนไดวา ศาลใชดลพนจ ไมลงโทษผฟองคดและการกระทาความผดของบคคลผมอาย ๑๖ ปเศษ เฉกเชนผฟองคดจะอางเพอการเพมโทษใด ๆ ไมไดตามมาตรา ๙๔ แหงประมวลกฎหมายอาญา

อกทงผอานวยการสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดไดมหนงสอรบรองวาผฟองคดไดปฏบตตามเงอนไขการคมประพฤตอยางเครงครด และผลการตรวจรางกายมใบรบรองแพทยจากโรงพยาบาลพสจนวาไมพบยาบาในปสสาวะ แสดงใหเหนวา ผฟองคดไดพนจากสภาพการใชยาเสพตดแลว การบาบดเยยวยาผเสพใหพนจากยาเสพตดจงควรถอวาเปนผปวยมากกวาอาชญากร

โดยเฉพาะอยางยง มมตคณะรฐมนตรวาใหโอกาสผเสพ/ ผตดยาเสพตดซงพนจากสภาพการใชยาเสพตดเขาทางานในหนวยงานภาครฐโดยใหหนวยงานของรฐถอปฏบต มตยอมมผลผกพน ใหคณะอนกรรมการฯ และผถกฟองคดซงเปนเจาหนาทในสงกดสานกงานตารวจแหงชาตตองปฏบตตาม

เมอพฤตการณและการกระทาของผฟองคดยงไมอาจถอไดวาเปนผประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด จงควรให

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๓๔

โอกาสผฟองคดมสทธทจะสมครสอบแขงขนหรอคดเลอกเพอบรรจเปนขาราชการตารวจไดดงเชนบคคลทว ๆ ไป การมมตไมรบ ผฟองคดเขาเปนนกเรยนนายสบตารวจ

จงเปนการใชดลพนจโดยมชอบและฝาฝนตอมตคณะรฐมนตร และมผลทาใหคาสงของผถกฟองคดไมชอบดวยกฎหมาย

ศาลปกครองจงพพากษาเพกถอนคาสงของผถกฟองคดและมตของคณะอนกรรมการฯ ทไมรบผฟองคดเขาเปนนกเรยนนายสบตารวจ (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒/๒๕๕๕)

โดยปกตการสอบเขารบราชการไมวาหนวยงานของรฐแหงใด กฎหมายจะกาหนดคณสมบตของผสมครสอบเขารบราชการประการหนง คอ “ตองไมเปนผประพฤตเสอมเสยหรอบกพรองในศลธรรมอนด” ซงแมจากคาพพากษานจะวางหลกวา ใหอานาจกบเจาหนาทผรบผดชอบใชดลพนจพจารณาวาการกระทา ในลกษณะใดถอเปนความประพฤตเสอมเสยหรอบกพรอง ในศลธรรมอนดกตาม แตการใชดลพนจกมใชวาจะใชไดตามอาเภอใจโดยไมพจารณาขอเทจจรงหรอขอกฎหมายอยางรอบคอบและรอบดาน เพราะแทจรงแลว การใชอานาจดลพนจยงตองอยภายในขอบเขตวตถประสงคของกฎหมายทใหอานาจ ซงมงประสงคจะคมครองประโยชนสาธารณะและประโยชนเอกชนทเกยวของประกอบกนดวย

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๓๕

“ไมเปนธรรมกบผฟองคดเลยนะครบลงเปนธรรม อตสาห

สอบผานขอเขยนและเขากกลบตวเปนคนดแลวดวย” จอนรสกเหนใจผฟองคด

“แตศาลปกครองกไดใหความเปนธรรมกบเขาแลวนะครบ และเขากอาจไดรบคดเลอกใหเปนนกเรยนนายสบตารวจกได ทสาคญถาอยากเขารบราชการเปนตารวจ ตองประพฤตตวด ไมกระทาผดกฎหมาย ครบ” ลงเปนธรรมสรปพรอมกบใหคาแนะนา แกหลานชาย

“ผมจะเปนเดกด ประพฤตตวด จะไดเปนตารวจอยางทผม ฝนไวครบผมสญญา” จอนพดจบกยนตวตรงทาทาตะเบะ (ทาความเคารพอยางคนในเครองแบบ) กบลงเปนธรรม

บทสรป

สองพนองคมและเขมจะมาหาลงเปนธรรมทกวนอาทตยเพอชวนลงเปนธรรมและจอน ไปออกกาลงกายยามเยน

“พคมร ไหมพแดงเคาหายไปไหนไมไปทางานเลย น กสบวนแลวนะ ไมร เปนอะไร หรอเปลา” เขมถามคมผ เปนพขณะทน งรอ ลงเปนธรรมและจอนอยในหองนงเลนในบาน

ลงเปนธรรม “ พคมอานคอลมนนายปกครองในหนงสอพมพน ดส ละทงหนาทราชการ ถกไลออกจากราชการเลยครบ” เขมยนหนงสอพมพใหคมอาน

“พกไมรเหมอนกนจะไปไหนกไมบอกไมกลาว ... หายไปนาน ๆ เดยวกโดนไลออกจากราชการกนพอด” คมอดทจะตาหนพสาวไมได กอนทจะอานหนงสอพมพทเขมยนให

“ใครจะโดนไลออกจากราชการเหรอพอคม พอเขม” ลงเปนธรรมเดนเขามาในหองรบแขกดวยชดทเตรยมพรอมกบการออกกาลงกาย “อาว แลวน ... เจาจอนยงไมมาอกหรอครบ” ลงเปนธรรมเหลยวซายแลขวาไมเหนหลานจอน

“จอนยงไมมาครบลงเปนธรรม พวกเรากาลงพดถงพแดงครบ เพอนพแดงทอยหอพกเดยวกนบอกผมเมอวานวาพแดงไมไปทางาน หลายวนแลวและไมไดยนใบลาดวยครบ” คมบอกความกงวลใจ ใหลงเปนธรรมฟง

“อาว แลวพอโชครเรองหรอยงครบ” ลงเปนธรรมอดเปนหวง ดวยไมได

เรองท ๗ ละทงหนาทราชการ ... ศาลสงใหเปน “คนสาบสญ !”

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๓๗

“เราสองคนยงไมไดบอกพอครบ” เขมตอบ “อานคอลมนนายปกครองเกยวกบการละทงหนาทราชการ โดยไมยนใบลา ในหนงสอพมพน ยงนาเปนหวงพแดงและพอครบ” เขมยนหนงสอพมพใหลงเปนธรรมและอดไมไดทจะเปนหวงพอถาไดรความจรง

“อม ... วนนลงยงไมไดอานหนงสอพมพเลยครบ เขมอานใหลงฟงดมยครบ” ลงเปนธรรมบอกใหเขมอานคอลมนทเขมอาง

เจาหนาทของรฐหรอขาราชการตองดารงตนใหอยในระเบยบวนยและแนวปฏบตของการเปนขาราชการทด ซงแมเจาหนาทหรอขาราชการจะมสทธลาปวย ลากจ หรอลาพกผอนไดกตาม แตการใชสทธในการลางานบอย ๆ หรอเกนกวาทระเบยบของทางราชการไดกาหนดไวยอมกอใหเกดผลกระทบตามมาไมมาก กนอย

โดยเฉพาะอยางยง การทขาราชการไมไดยนใบลาตามระเบยบและหายไปจากทอยโดยไมมผพบเหนอกเลย จนกระทงศาลมคาสงใหเปน “คนสาบสญ” จะถอวา “ละทงหนาทราชการ” เปนเวลาเกนกวาสบหาวน อนถอเปนความผดทางวนยอยางรายแรงหรอไม ? หากเปนความผดทางวนยอยางรายแรง ผมอานาจ ยอมออกคาสงไลออกจากราชการได และนนกหมายความวา สทธตาง ๆ ทขาราชการผนนหรอทายาทโดยธรรมของขาราชการผนนพงไดรบจากทางราชการจะถกระงบไปดวย

ดงเชนคดปกครองทจะนามาเลาสกนฟงในวนน ภรรยา โดยชอบดวยกฎหมายของนาย ส. ซงเปนขาราชการในสงกด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๓๘

โรงพยาบาลของรฐไดนาคดมาฟองตอศาลปกครองวา คาสง ของผวาราชการจงหวด (ผถกฟองคดท ๑) ทลงโทษไลนาย ส. ออกจากราชการ เนองจากละทงหนาทราชการและจงใจ ไมปฏบ ตตามระเบยบของทางราชการโดยไม ม เหตผล อนสมควร ตงแตวนท ๑-๒๗ เมษายน ๒๕๔๑ โดยไมทราบสาเหต เปนการขาดราชการตดตอในคราวเดยวกนเปนเวลา เกนกวาสบหาวน อนเปนความผดวนยอยางรายแรงตามมาตรา ๙๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ นนไมชอบดวยกฎหมาย

เนองจากระหวางวนท ๑-๖ เมษายน ๒๕๔๑ นาย ส. ยงมชวตอย และหลงจากนนกไดไปแจงความตอพนกงานสอบสวนเพอใหตดตามหาตวนาย ส. อกทงศาลจงหวดไดมคาสงเมอวนท ๙ พฤษภาคม ๒๕๔๘ ใหนาย ส. เปนคนสาบสญ และผฟองคดไดนาคาสงศาลจงหวดไปยนตอปลดกระทรวงสาธารณสข ใหพจารณาแกไขคาสงลงโทษนาย ส. แตผวาราชการจงหวดและ อ.ก.พ. กระทรวงสาธารณสข (ผถกฟองคดท ๒) ยนยนคาสงลงโทษทางวนยนาย ส.

ผฟองคดจงขอใหศาลปกครองมคาพพากษาเพกถอนคาสงของผวาราชการจงหวดทไลนาย ส. ออกจากราชการ

คดนมขอกฎหมายสาคญทเกยวของ คอ กฎ ก.พ. ฉบบท ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๓๙) ออกตามความในพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ วาดวยกรณความผดทปรากฏชดแจง ขอ ๔ กาหนดวา “ขาราชการพลเรอนสามญผใดกระทาผดวนยอยางรายแรงในกรณตอไปน ถอเปนกรณความผดทปรากฏชดแจง ซงผบงคบบญชาจะดาเนนการทางวนยตามมาตรา ๑๐๔ วรรคสอง

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๓๙

หรอมาตรา ๑๐๙ โดยไมสอบสวนหรองดการสอบสวนกได ... (๒) ละทงหนาทราชการตดตอในคราวเดยวกนเปนเวลาเกนสบหาวน และผบงคบบญชาไดดาเนนการสบสวนแลวเหนวาไมมเหตผล อนสมควรหรอมพฤตการณอนแสดงถงความจงใจไมปฏบตตามระเบยบของทางราชการ ...”

คาสงไลนาย ส. ออกจากราชการฐานละทงหนาทราชการตดตอกนเปนเวลาเกนสบหาวนนน ชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมระหวางวนท ๑-๖ เมษายน ๒๕๔๑ นาย ส. ยงมชวตอย แตกไมปรากฏวาไดยนใบลาหรอแจงเหตใหผบงคบบญชาไดทราบทงท

สามารถกระทาได จงถอไดวานาย ส. จงใจขาดราชการ อกทงการทศาลจงหวดมคาสงใหนาย ส. เปนคนสาบสญ กเปนกรณ ทระบวานาย ส. เปนคนสาบสญ (ตามมาตรา ๖๑ ประกอบมาตรา ๖๒ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงใหถอวา ถงแกความตายเมอครบกาหนดระยะเวลา ๕ ป ในกรณปกต และ ๒ ปในกรณมเหตพเศษ) เทานน เมอไมปรากฏหลกฐานวานาย ส. ไดถงแกความตาย จงตองถอวานาย ส. ยงมชวตอยจนวนท ๒๗ เมษายน ๒๕๔๑ โดยไมไปปฏบตราชการเกนกวาสบหาวน (วนท ๑-๒๗ เมษายน ๒๕๔๑) และมไดดาเนนการใด ๆ เกยวกบการลาราชการของตนใหเปนไปตามระเบยบททางราชการกาหนด ดงนน จงเปนกรณทนาย ส. ไดละทงหนาทราชการในคราวเดยวกนเปนเวลาเกนกวาสบหาวน และผบงคบบญชาไดดาเนนการสบสวนแลวเหนวาไมมเหตอนควรหรอมพฤตการณอนแสดงถงความจงใจไมปฏบตตามระเบยบของทางราชการ อนเปนความผดทปรากฏชดแจงตามขอ ๔ ของกฎ ก.พ. ฉบบท ๑๓ (พ.ศ. ๒๕๓๙) ออกตาม

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๔๐

ความในพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ และเปนความผดวนยอยางรายแรงตามมาตรา ๙๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ และแมจะไดแจงความตอพนกงานสอบสวน แตบนทกประจาวนเปนเพยงหลกฐานทจะยนยนวานาย ส. ไดไปจากภมลาเนาหรอถนทอยโดยไมมผใดพบเหน แตกมไดเปนหลกฐานทจะพสจนหรอทาใหศาลฟงไดวานาย ส. ไดเสยชวตไปแลวตงแตวนท ๗ เมษายน ๒๕๔๑ ทจะมผลทาใหคาสงของผวาราชการจงหวดเปลยนแปลงไปแตอยางใด

ดงนน คาสงของผวาราชการจงหวดทลงโทษไลนาย ส. ออกจากราชการจงเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๔/๒๕๕๕)

คดนเปนอทาหรณทดสาหรบขาราชการซงมสทธในการลาราชการ ไมวาจะเปนการลาปวย ลากจ หรอลาพกผอน จะตองศกษากฎหรอระเบยบของทางราชการใหด ไมประพฤตตนฝาฝนตอระเบยบวนยททางราชการไดกาหนดขน การทขาราชการ (บางคน) จงใจ (ตงใจ) ละทงหนาทราชการเกนกวาสบหาวน เพอวตถประสงคใด ๆ กตาม (แมตอมาศาลจะมคาสงใหเปน คนสาบสญ) ไมไดสงผลกระทบตอสถานะความเปนขาราชการของผทละทงหนาทเทานน แตยงสงผลกระทบตอสทธทพงมพงไดตามกฎหมายอกหลายประการ ยงกวานน ยงทาใหทางราชการหรอหนวยงานของรฐตองสญเสยบคลากรในการดาเนนงาน เพอประโยชนสวนรวมหรอประโยชนของประเทศชาตอกดวย

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๔๑

“คดนเปนอทาหรณทดสาหรบเจาหนาทของรฐทกคนครบ

และถงแมวาขาราชการจะมสทธลาราชการได แตกตองปฏบต ใหถกตองตามกฎ ระเบยบของทางราชการดวย มฉะนน จะเปน การละทงหนาทราชการ ซงอาจเปนความผดวนยอยางรายแรง และถกลงโทษไลออกจากราชการดงเชนคดนครบ” ลงเปนธรรมสรปใหสองพนองฟงอกครง

“ครบลงเปนธรรม ผมคงตองใจกลาบอกพอครบ จะไดแกปญหาไดทน” คมตดสนใจทจะบอกเรองของพแดงใหพอไดรบรเพอจะไดหาทางแกไขปญหา

“ดแลวครบ พอจะไดไปสอบถามผบงคบบญชาของแดง เพอจะไดรขอเทจจรงครบ” ลงเปนธรรมสนบสนน

“จอนมาแลวคราบ ... ไปออกกาลงกายกนดกวาคราบ” เสยงของจอนดงมาจากหลงบาน กอนทตวจะวงเขามาดวยความรวดเรว

บทสรป

“ชมนมอะไรกนอยครบ” ลงเปนธรรมเดนเขาไปในตลาดเหนชาวบานหลายคนจบกลมคยกนอย จงเดนเขาไปทกทาย

“สวสดครบลงเปนธรรม พวกเรากาลงปรกษากนวาจะทาอยางไรกบปญหาฝนละอองทเกดจากการกอสรางสะพานตรงหนาตลาดครบ ตงแตเรมการกอสรางสะพานจนถงเดยวน

ทงฝน ทงเสยงดง และทางเดนเขาออกตลาดกไมสะดวก ลกคากลดลง มากครบ” ชยพอคาในตลาดบอกใหลงเปนธรรมทราบถงปญหาความเดอดรอนของชาวบานเกยวกบผลกระทบจากการสรางสะพานของกรมทางหลวง

“อม … ลงกเหนวาเปนปญหาอยเหมอนกน” ลงเปนธรรมเหนดวย “นนสครบลงเปนธรรม มวธการใดทจะลดปญหาลงไดบางมยครบ”

ชยขอคาแนะนา “แตวาการสรางสะพานนเปนประโยชนตอประชาชนทจะสญจรไปมา

มากเหมอนกน อกอยางลงกเหนเขาแกไขปญหาจากผลกระทบแลวหลายเรอง และทสาคญลงทราบมาวาเปนการกอสรางงวดสดทายแลวครบ” ลงเปนธรรมอธบายตามทไดเหนและรบฟงมาจากผรบเหมากอสราง

“เปนอยางนนหรอคะลงเปนธรรม” ปาแมนถามลงเปนธรรม เพอความแนใจ

“อม ... เรองทานองน ชาวบานเคยฟองตอศาลปกครองและขอใหศาลมคาสงระงบการกอสรางสะพานไวกอนเพราะเหนวาไดรบความเดอดรอน ลงจะเลาใหฟงเพอประกอบการตดสนใจวาพวกเราควรจะทาอยางไรตอไปนะครบ”

เรองท ๘ หยด ! สะพานขามทางรถไฟ ... ประโยชนสวนตวหรอประโยชนสวนรวม

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๔๓

คดปกครองนเปนเรองของผถกฟองคดทงสอง (กรมทางหลวง ท ๑ และอธบดกรมทางหลวง ท ๒) ไดกอสรางสะพานขามทางรถไฟและทางแยกจดตดทางหลวง หมายเลข ๓๔๗๗ ระหวางกโลเมตรท ๔+๘๕๐ ถงกโลเมตรท ๕+๘๕๐ ทาใหผฟองคดทงสสบสองคนซงอยอาศยและประกอบกจการคาขายตามแนวการกอสรางดงกลาวนาคดมาฟองตอศาลปกครอง โดยอางวาไดรบผลกระทบโดยตรงตอสขภาพอนามย คณภาพสงแวดลอม และคณภาพชวต ไมวาจะเปนเพราะมลพษทางเสยง มลพษทางอากาศทเกดจากฝนควน หรอการเดนทางทเปนไปดวยความยากลาบาก ตลอดจนการตอกเสาเขมของสะพานทสงผลกระทบตอโครงสรางของสงปลกสรางทอยบรเวณการกอสราง และการกอสรางทตองใชระยะเวลายาวนานถง ๕๔๐ วน ยงสงผลกระทบทางออมทาใหการประกอบกจการและการคาซบเซา ทาใหรายไดของผฟองคดนอยลง ทดนและสงปลกสรางทตงอย กมมลคาลดลงตามไปดวย นอกจากน ยงไมมการรบฟงความคดเหนของประชาชนกอนทจะกอสรางแตอยางใด

ผฟองคดทงสสบสองคนเหนวา สะพานขามทางรถไฟดงกลาวไดเรมกอสรางแลว จงยนคารองขอคมครองชวคราวโดยใหศาลมคาสงระงบการกอสรางสะพานดงกลาวไวเปน การชวคราวกอนพพากษา

ผถกฟองคดคดคานวา ทางหลวงบรเวณการกอสราง เปนเสนทางหลกทมความสาคญตอการทองเทยวและเชอมตอกบเสนทางอน และรองรบการคมนาคมของนคมอตสาหกรรมบางปะอน ซงมผประกอบการและพนกงานจานวนมาก ประกอบกบบรเวณจดตดทางรถไฟมขบวนรถไฟวงหลายเทยวในแตละวน ทาใหเกด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๔๔

ปญหาการจราจรตดขดและเพมมากขนทกป ทงทาใหเกดอบตเหตไดงาย ปจจบนไดมการจดหาวสดและผรบจางอยระหวางการกอสรางและเบกคาใชจายและกอหนผกพนคดเปนรอยละ ๗๖.๓๗ ทงไดดาเนนการลดผลกระทบทเกดกบประชาชนแลว

คาขอและขอกลาวอางของผฟองคดทงสสบสองคนมเหตเพยงพอทศาลจะมคาสงระงบการกอสรางสะพานขามทางรถไฟไวเปนการชวคราวกอนการพพากษาหรอไม ?

โดยพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณา คดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ใหอานาจศาลปกครองทจะกาหนดมาตรการหรอวธการใด ๆ เพอบรรเทาทกขใหแกคกรณเปนการชวคราวกอนการพพากษาได ซงจะตองเปนกรณทคาฟองมมล และมเหตเพยงพอทศาลจะนามาตรการหรอวธการคมครองตามทขอนนมาใช เพราะเหตผถกฟองคดตงใจทจะกระทาละเมดหรอกระทาการตามทมการฟองรองซาหรอกระทาการดงกลาวตอไป หรอผฟองคดจะไดรบความเดอดรอนเสยหายตอไปเนองจากการกระทาของ ผถกฟองคด หรอมเหตจาเปนอนซงศาลเหนวายตธรรมและสมควร โดยใหคานงถงความรบผดชอบของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ และปญหาอปสรรคทอาจเกดขนแกการบรหารงานของรฐ (มาตรา ๖๖ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครอง และวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ และขอ ๗๗ แหงระเบยบของทประชมใหญตลาการในศาลปกครองสงสด วาดวยวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๓)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๔๕

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอทางหลวงหมายเลข ๓๔๗๗ มความสาคญตอการทองเทยวและการเกษตรของจงหวด และมวตถประสงคเพอแกไข

ปญหาการจราจรทตดขด ซงสวนหนงมาจากการรอขบวนรถไฟ ท วงผานไมตากวา ๑๕๐ เทยวตอวน ใหมความคลองตวมากยงขน การกอสรางดงกลาวจงเปนการจดทาบรการสาธารณะหรอจดใหมสงสาธารณปโภค และมลกษณะเปนการสงเสรมหรอสนบสนนประชาชนเปนสวนรวม หรอประชาชนสวนรวมจะไดรบประโยชน

อกทงการกอสรางสะพานพพาทไดดาเนนการไปแลวถงรอยละ ๗๖.๓๗ และผถกฟองคดไดพยายามแกไขความเดอดรอนแลว โดยการปรบลดความกวางของสะพานจาก ๖ ชองจราจรเปน ๕ ชองจราจร และแกไขโครงสรางฐานรากจากเดมทเปนแบบเสาเขมตอกเปลยนมาเปนแบบเสาเขมเจาะ ประกอบกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ ซงใชบงคบขณะเรมการกอสรางกมไดมบทบงคบเดดขาดใหการดาเนนการของรฐทกโครงการตองจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนแตอยางใด

ดงนน หากใหมการชะลอการกอสรางสะพานจะทาใหการกอสรางหยดชะงก ซงจะสงผลกระทบทงดานงบประมาณ การจางกอสราง และการแกไขปญหาการจราจรจะไมแลวเสรจภายในกาหนด อนเปนปญหาอปสรรคทเกดขนแกการบรหารงานของรฐ อกทงจะเกดปญหาแกผฟองคดทงสสบสองคนและประชาชนทวไปเพมมากขนจากเดม กรณจงยงไมมเหตสมควรทศาล

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๔๖

จะกาหนดมาตรการหรอวธการคมครองชวคราวกอนการพพากษาโดยการระงบการกอสรางสะพานพพาทเปนการชวคราว

ศาลปกครองสงสดจงมคาสงใหยกคารองขอคมครอง เพอบรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษาของผ ฟองคด ทงสสบสองคน (คาสงศาลปกครองสงสดท ๓๙๕/๒๕๕๔)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๔๗

“การกอสรางถนนหนทาง ถอเปนสงสาธารณปโภคทรฐ

ตองจดทาขน เพอใหประชาชนมชวตความเปนอยและการเดนทางทสะดวกสบายมากขน แตกวาจะไดมาซงความสะดวกสบาย ผทอยอาศยทงในบรเวณการกอสรางเองและในพนทใกลเคยง ยอมหนไมพนทจะตองไดรบความเดอดรอนเสยหายไมมากกนอย ในระหวางทมการกอสราง” ลงเปนธรรมพดดวยความเหนอกเหนใจชาวบานทไดรบความเดอดรอน

“จรงครบลงเปนธรรม เดอดรอนจรง ๆ ครบ” ชดกลาว “อดทนกนอกสกพกครบ เ พอประโยชนของสวนรวม

กรมทางหลวงเขากทาหนาทของเขาและเขากไดพยายามแกปญหาทกทาง” ลงเปนธรรมพยายามทจะลดความกงวลใจจากความเดอดรอนของชาวบาน

“ออ ... ถาเราฟองทางราชการตอศาลปกครองและขอใหศาลมคาสงคมครอง แตเรามพยานหลกฐานเพยงนดเดยว คงสไมได” ศกดแสดงความเหนในการทจะฟองศาลปกครอง

“เรองนไมตองกงวลครบ เพราะศาลปกครองมบทบาทสาคญในการแสวงหาขอเทจจรง และการพจารณาชขาดคดปกครอง กไมจาตองผกพนขอเทจจรงหรอพยานหลกฐานเพยงเทาทคกรณไดนาเสนอตอศาลเทานน ดงนน การทศาลปกครองจะมคาสงกาหนดมาตรการหรอวธการคมครองเพอบรรเทาทกขชวคราว กอนการพพากษาหรอไม นอกจากจะตองแสวงหาขอเทจจรง และพยานหลกฐานอยางรอบดาน เพอใหการออกคาสงกาหนด

บทสรป

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๔๘

วธการชวคราวเกดดลยภาพระหวางประโยชนสวนตวของเอกชนและประโยชนสาธารณะแลว ยงตองพจารณาปญหาและอปสรรคทจะเกดขนกบการบรหารงานของรฐดวยครบ” ลงเปนธรรมอธบายหนาทของศาลปกครองในการพจารณาพพากษาคด

“แตผมวาการกอสรางอาจมผลกระทบกบเราไปบาง แตถาแกไขปญหาการจราจรทเกดขนไดและการสญจรไปมาสะดวกขน ซงเปนประโยชนกบสวนรวม พวกเรากนาจะอดทน ไมนานกคงเรยบรอย” ชยสรปเพอใหชาวบานเขาใจถงการทาหนาทของทางราชการและผลกระทบทเกดขน

บทสรป

3

“สวสดครบ ลงเปนธรรม” เสยงกลาวคาสวสดดงขน ทาใหลงเปนธรรมทกาลงออกแรง ตดกงขนนตองหนหนามองไปทตนเสยง

“สวสด ประกจ” ลงเปนธรรมกลาวตอบ ชายหนมทแตงชดขาราชการตารวจ

“ลงเปนธรรม จะตดกงตนขนนเองเลย รครบ รอผมกลบจากททางานตอนเยนดกวา

ผมจะมาตดใหเอง” ประกจอาสาอยางคนมนาใจ “กดนะ กาลงแขนขาทาจะสไมไหว ชวงนงานทสถานตารวจยงมาก

รเปลาประกจ” ลงเปนธรรมถาม ขณะกาวขาลงจากบนไดทละขนโดยม ประกจคอยชวยพยงอยขาง ๆ

“กยงพอสมควรครบ เพราะสานกงานตารวจแหงชาตมนโยบาย เรงปราบปรามผคายาเสพตด ตอนนผมรบผดชอบสอบสวนคดยาเสพตดครบ” ประกจนกถงคดยาเสพตดทตนเพงจบพรอมกบยดเงนของกลางไวหลายแสนบาท ระหวางทพาลงเปนธรรมไปนงพกทเกาอหนออนทวางอยใกลรวบาน

“ลงอานหนงสอพมพฉบบวนนในคอลมนคดปกครอง มเรองตารวจสงคนเงนของกลางใหผตองสงสยโดยไมรอผลพสจน ถกลงโทษไลออก จากราชการ นาจะเปนประโยชนกบประกจ ไปอานดนะ” ลงเปนธรรมแนะนาเพราะเหนวาเปนเรองทเปนประโยชนตอประกจมาก

“นาสนใจครบลงเปนธรรม ในการทางานมปญหาหลายรปแบบ ทตองระมดระวง” ประกจรสกกงวลใจกบปญหาในการทางาน และหลงจากทลงเปนธรรมยนหนงสอพมพใหจงอานดวยความตงใจ

เรองท ๙ คนเงนของกลางทงทยงสงสย ... ! ผดวนยรายแรง

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๕๐

คดปกครองทจะนามาเลาสกนฟงในวนน เปนเรองเกยวกบการทเจาหนาทตารวจไดเขาตรวจคนบานผตองสงสยวาคายาบา และไดยดธนบตรไวเปนของกลางจานวนมากกวาสแสนบาท แตพนกงานสอบสวนไดสงคนธนบตรดงกลาวใหแกผตองสงสยไปโดยไมรอผลการตรวจพสจนวาธนบตรนนเกยวของหรอไดมาจากการคายาบาหรอไม เนองจากผตองสงสยมหลกฐานการรบเงนคาจางขนสงพชผลทางการเกษตรมาแสดง

การกระทาของพนกงานสอบสวนดงกลาวถอเปนการกระทาผดวนยอยางรายแรงหรอไม ? หากภายหลงผลการตรวจพสจนพบวาธนบตรเหลานนมคราบยาบาตดอย และมไดรายงานใหผบงคบบญชาทราบ

ขอเทจจรง คอ ผฟองคดเปนขาราชการตารวจ ตาแหนงพนกงานสอบสวน ขณะปฏบตหนาทรอยเวรสอบสวนคดอาญา ผฟองคดไดรบมอบธนบตรจากเจาหนาทตารวจชดสบสวนและปราบปรามทตรวจยดไดจากบานพกของนาย ท. เนองจากสงสยวาเปนธนบตรทไดมาจากการจาหนายเมทแอมเฟตามนหรอยาบา หลงจากนนจงไดนาธนบตรดงกลาวไปตรวจพสจน ซงในระหวางรอผลการตรวจพสจน ผฟองคดไดคนธนบตรนนใหแกนาย ท. และภรรยาไป ตอมา กองกากบการวทยาการเขต ๙ ไดมหนงสอแจงผลการตรวจพสจนธนบตรวามคราบยาเสพตดใหโทษชนดเมทแอมเฟตามนหรอยาบาตดอยทธนบตรทกฉบบ แตผฟองคดเกบหนงสอไวและมไดแจงหรอรายงานใหผบงคบบญชาทราบ

หลงจากทไดมการแตงตงคณะกรรมการสอบสวนทางวนยผฟองคดแลว ผถกฟองคดท ๑ (ผบญชาการตารวจภธรภาค ๖) จงมคาสงลงโทษปลดผฟองคดออกจากราชการฐานทจรตตอหนาท

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๕๑

ราชการและจงใจไมปฏบตตามกฎหมาย อนเปนความผดวนยอยางรายแรงตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ ผฟองคดไดอทธรณคาสงดงกลาวตอผถกฟองคดท ๒ (คณะกรรมการขาราชการตารวจ (ก.ตร.)) แตผถกฟองคดท ๒ มมตยกอทธรณและใหผถกฟองคดท ๑ เปลยนแปลงคาสงเปนลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการ

ผฟองคดเหนวาอยการจงหวดมความเหนสงไมฟองนาย ท. ตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ. ๒๕๒๒ เนองจากพยานหลกฐานไมพอฟอง จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองเพอขอใหเพกถอนคาสงดงกลาว

ปญหากคอ การทผถกฟองคดท ๑ มคาสงลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการเปนคาสงทชอบดวยกฎหมายหรอไม ? โดยม ขอกฎหมายสาคญ คอ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๘๕/๑ วรรคหนง บญญตวา “ในระหวางสอบสวน สงของทเจาพนกงานไดยดไวซงมใชทรพยสนทกฎหมายบญญตไววา ผใดทาหรอมไวเปนความผด ถายงไมไดนาสบหรอแสดงเปนพยานหลกฐานในการพจารณาคด เจาของหรอผซงมสทธเรยกรองขอคนสงของทเจาพนกงานยดไว อาจยนคารองตอพนกงานสอบสวนหรอพนกงานอยการ แลวแตกรณ เพอขอรบสงของนนไปดแลรกษาหรอใชประโยชนโดยไมมประกน หรอมประกน หรอมประกนและหลกประกนกได”

วรรคสอง บญญตวา “การสงคนสงของตามวรรคหนง จะตองไมกระทบถงการใชสงของนนเปนพยานหลกฐานเพอพสจนขอเทจจรงในภายหลง ...”

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๕๒

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอผฟองคดเปนพนกงานสอบสวนและพบวามคราบยาเสพตดใหโทษชนดเมทแอมเฟตามนไฮโดรคลอไรด ซงเปนเกลอของ

เมทแอมเฟตามนหรอยาบาตดอยทธนบตรทกฉบบ กรณจงควรมเหตสงสยวาธนบตรทตรวจยดไดอาจเปนทรพยทนาย ท. ไดมาโดยการกระทาความผดเกยวกบยาเสพตดตามกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตด และเปนความผดมลฐานตามมาตรา ๓ (๑) แหงพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. ๒๕๔๒ ซงหากผใดโอน รบโอน หรอกระทา ดวยประการใด ๆ เพอปกปดหรออาพรางลกษณะทแทจรง ของการไดมาซงทรพยสนทเกยวกบการกระทาความผดดงกลาว ผนนยอมเปนผกระทาผดฐานฟอกเงนตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตเดยวกน

ดงนน ธนบตรทเจาหนาทตารวจไดตรวจยดจากบานพกของนาย ท . และไดตรวจพสจนวามคราบยาเสพตดใหโทษ ชนดดงกลาวตดอยทธนบตรทกฉบบนน จงเปนพยานหลกฐานสาคญเพอพสจนขอเทจจรงในภายหลงซงอาจใชพสจนการไดมาของธนบตร และนาไปสกระบวนการในการตดตามจบกมผกระทาความผดมาลงโทษไดตอไป

การทผฟองคดคนธนบตรใหแกนาย ท. และภรรยาไป ยอมกระทบถงการใชธนบตรดงกลาวเปนพยานหลกฐานในการพสจนขอเทจจรงในภายหลง และมผลทาใหนาย ท. และภรรยาไดรบประโยชนจากการกระทาดงกลาวของผฟองคด อกทงเมอผฟองคดไดทราบผลการตรวจพสจนวาธนบตรมคราบยาเสพตดใหโทษ ตดอย กมไดรายงานตอผบงคบบญชาหรอรายงานตามแบบทาย

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๕๓

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการประสานงานในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ. ๒๕๔๒ พ.ศ. ๒๕๔๔ แตอยางใด จงถอไดวาเปนการปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหตนเองหรอผอนไดรบประโยชนทมควรได อนเปนการทจรตตอหนาทราชการและปฏบตหนาทราชการโดยจงใจไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบของทางราชการ มตคณะรฐมนตร หรอนโยบายของรฐบาล เปนเหตใหเสยหายแกราชการอยางรายแรง อนเปนความผดวนยอยางรายแรงตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม และมาตรา ๘๕ วรรคสอง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ สวนการทอยการจงหวดไดมความเหนสงไมฟอง นาย ท. นน ไมเปนเหตใหความผดของผฟองคดทไดดาเนนการไปโดยมชอบเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายขนมาได

คาสงไลผฟองคดออกจากราชการจงชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๘/๒๕๕๕)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๕๔

“คดนเปนอทาหรณทดมากครบ ลงเปนธรรม” ประกจกลาว

หลงจากอานคดในคอลมนของ “นายปกครอง” จบลง “อม ... ใชครบ โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐซงมหนาทสบสวน

สอบสวนและจบกมผกระทาความผดในกระบวนการยตธรรม ทางอาญา จะตองประพฤตปฏบตตนใหเปนไปโดยถกตองตามกฎหมายและระเบยบททางราชการไดกาหนดไวอยางเครงครด ไมอาศยโอกาสทตนมหนาทกระทาการทจรตเพอแสวงหาประโยชนทมควรไดสาหรบตนเองหรอผอน เพราะนอกจากจะเปนความผดทางวนย ไมวาจะเปนกรณผดวนยรายแรงหรอกรณไมรายแรงกตาม กถอเปนอปสรรคในการดาเนนกระบวนการทางยตธรรมทงสน” ลงเปนธรรมสรปเพอใหประกจไดระมดระวงในการทาหนาทของตน

“ขอบพระคณครบลงเปนธรรม ผมจะปฏบตหนาทใหดทสดครบ”

บทสรป

“ตารวจตงดานตรวจรถอกแลวจะยดใบขบขและไมยอมคน เพอเรยกเงนจากผขบขรถยนตหรอเปลาคะลงเปนธรรม” แสงโสมเหนขาวในโทรทศนวามตารวจตงดานตรวจรถยนต รถจกรยานยนตและจบยดใบขบขไวหลายคน จงอดสงสยไมไดวาจะมการเรยกรบเงนโดยไมชอบดวยกฎหมาย

“บางทตารวจเขากอาจจาเปนตองยดใบขบขไวเพราะมการทาผดกฎจราจร” ลงเปนธรรมบอกเพอใหหลานสาวไดคดอยางรอบคอบ

“ตารวจมกจะมปญหาถกรองเรยนเกยวกบการเรยกรบเงนบอย ๆ จรงเทจแคไหนกไมรคะ นาเหนใจตารวจนะคะลงเปนธรรม” แสงโสมเคยไดยนเพอนทมหาวทยาลยเลาใหฟงวาพอถกตงกรรมการสอบสวน ทางวนยเกยวกบการเรยกรบเงนจากการตรวจจบรถจกรยานยนต “ถาไมมหลกฐานทชดเจนทสามารถมายนยนวาตารวจปฏบตหนาทโดยมชอบ เชน บนทกภาพไว หรอมผเหนเหตการณมายนยน ตนสงกดจะตรวจสอบพฤตกรรมและลงโทษทางวนยไดไหมคะ” แสงโสมถามลงเปนธรรม

“ลงเคยอานคดปกครองเรองทตารวจถกรองเรยนวารดไถเงนประชาชน แตไมมพยานหลกฐานชดเจนทจะยนยนไดวากระทาผดจรง ... ลงจะเลาใหฟงอยากฟงมยครบ ....” ลงเปนธรรมมองหนาหลานสาวทนงอยขาง ๆ พรอมกบลบผมทยาวสลวยดวยความรกและทะนถนอม

“ดคะลงเปนธรรม” แสงโสมกระตอรนรนทจะไดฟงเรองราวของ คดปกครองทลงเปนธรรมเลาเหมอนทเคยไดฟงอยบอย ๆ

เรองท ๑๐ รองเรยนเพราะถกแกลง ... อาจไมผดวนยรายแรงเสมอไป

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๕๖

คดปกครองนเปนเรองของนางสาว ก. รองเรยนกลาวหา ผฟองคดซงเปนขาราชการตารวจวา กลนแกลงยดใบอนญาตขบขของนาย ข. คนขบรถของตน เพอเรยกเงนโดยมชอบดวยกฎหมาย ซงในชนสอบสวนขอเทจจรง เหนวา ผรองเรยนและพยานยนยนวาไดมการเรยกเงนจรง กรณนาเชอวาผฟองคดพยายามรดไถเงนจากนางสาว ก. อนเปนการเรยกรบประโยชนเพอตนเองโดยมชอบ เปนความผดวนยอยางรายแรง แตในชนของคณะกรรมการสอบสวนทางวนยเหนวา ผรองเรยนและพยานไมไดยนยนถงการเรยกเงนดงกลาว และใหการทานองวาผฟองคดไมไดเรยกรองเงนและไมไดใหเงนผฟองคด การทผฟองคดมพฤตการณหนวงเหนยวลาชาในการออกใบสงและไมนาสงใบสงและใบอนญาตขบขใหกบเจาหนาทผรบผดชอบ อนเปนการไมประพฤตตนใหเครงครด ตอมรรยาทและระเบยบแบบแผนตามกฎหมายวาดวยวนยตารวจ ผฟองคดจงมไดกระทาผดวนยรายแรงตามทถกรองเรยน ผบญชาการตารวจภธรจงมคาสงลงทณฑกกขงผฟองคดเปนเวลา ๑๕ วน

แตผถกฟองคดท ๓ (คณะกรรมการขาราชการตารวจ) กลบเหนวา คาใหการในชนสอบสวนขอเทจจรงเปนคาใหการเบองตนและใกลชดกบเหตการณ จงนาเชอวาการกระทาของ ผฟองคดเปนการทจรตตอหนาทราชการ อนเปนความผดวนยอยางรายแรง ผถกฟองคดท ๑ (ผบญชาการตารวจแหงชาต) จงมคาสงเพมโทษผฟองคดเปนไลออกจากราชการ

ผฟองคดไดอทธรณคาสงดงกลาว แตผถกฟองคดท ๒ (นายกรฐมนตร) กมคาสงใหยกอทธรณ

ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหเพกถอนคาสงดงกลาว

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๕๗

ปญหากคอ เมอการรบฟงพยานหลกฐานในชนการสอบสวนขอเทจจรงและในชนการสอบสวนทางวนยแตกตางกน ผมอานาจพจารณาโทษทางวนยควรจะวนจฉยโดยอาศยขอเทจจรงหรอรบฟงพยานหลกฐานอยางไร ? คาสงเพมโทษผฟองคด จากลงทณฑกกขง ๑๕ วน เปนไลออกจากราชการ เปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย หรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคด ไมนาสงใบสงและใบอนญาตขบขทยดไวใหกบเจาหนาทผรบผดชอบ และฝากใหผอนคนใบอนญาตขบขใหกบ

บดาของผรองเรยน โดยไมไดดาเนนการใด ๆ ตามกฎหมายแกนาย ข. คนขบรถนน แมพฤตการณจะมขอนาสงสยและฟงไดวา ผฟองคดปฏบตหนาทไมเปนไปตามระเบยบของทางราชการกตาม แตเมอไมปรากฏพยานหลกฐานทหนกแนนชดเจนใหเชอไดวา ผฟองคดกระทาการทจรตตอหนาทราชการอนเปนความผดทางวนยอยางรายแรง พฤตการณการกระทาของผฟองคดจงเปนเพยงกรณมเหตอนควรสงสยเปนอยางยงวา นาจะกระทาผดจรงตามท ถกกลาวหา แตผลการสอบสวนกยงไมพอทจะรบฟงไดวา ผฟองคดปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบ เพอใหตนเองหรอผอนไดประโยชนทมควรได โดยทจรตตอหนาทราชการอนเปนความผดวนยอยางรายแรง ตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕

ดงนน การทผถกฟองคดท ๑ มคาสงเพมโทษผฟองคด เปนไลออกจากราชการ ฐานทจรตตอหนาทราชการยอมไมถกตองเหมาะสม คาสงของผถกฟองคดท ๑ จงไมชอบดวยกฎหมาย

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม (เลม ๓) ๕๘

และเมอคาสงดงกลาวไมชอบแลว คาวนจฉยอทธรณของผถกฟองคดท ๒ ยอมไมชอบดวยกฎหมายเชนกน

อยางไรกตาม ศาลปกครองมอานาจออกคาบงคบไดแคเพยงเพกถอนคาสงตามคาขอเทานน หากผถกฟองคดท ๑ เหนวา พฤตการณของผฟองคดมเหตอนควรสงสยเปนอยางยงวานาจะกระทาผดจรง กยอมมอานาจสงใหผฟองคดออกจากราชการเพราะเหตมมลทนหรอมวหมอง ซงการรบราชการตอไปอาจเปนการเสยหายแกราชการได

จงพพากษาใหเพกถอนคาสงเฉพาะสวนทเพมโทษ คอ ไลออกจากราชการ และใหผถกฟองคดท ๑ ดาเนนการใหผฟองคดกลบคนสสถานภาพเดม เสมอนหนงมไดมคาสงใหออกจากราชการภายใน ๔๕ วน นบแตวนทมคาพพากษา (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๑๕/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๕๙

“เมอมการรองเรยนขาราชการวาประพฤตมชอบ หลายคน ทไดยนจะเชอวามการกระทาผดจรง” แสงโสมกลาวกบลงเปนธรรมหลงจากทฟงเรองราวจบลงดวยความรสกเหนใจผทถกรองเรยน

“อม กตองใหความเปนธรรมกบคนทถกรองเรยน กฎหมาย เปดโอกาสใหประชาชนตรวจสอบการทาหนาทของขาราชการได แตมไดหมายความวา ขาราชการผนนจะตองรบผดถกลงโทษ ทางวนยเพยงเพราะมการรองเรยนเสมอไป เนองจากการพจารณาลงโทษขาราชการทกระทาผดวนยตองเปนไปโดยถกตอง เหมาะสม และมพยานหลกฐานวามการกระทาผดจรงตามทถกกลาวหา” ลงเปนธรรมอธบายเพอใหหลานสาวรถงความเปนจรงของกระบวนการกอนทจะมการลงโทษทางวนย

“คดน เปนอทาหรณท ดสาหรบผมอานาจพจารณาโทษ ทางวนยขาราชการวา จะนาขอเทจจรงทยงเปนขอสงสยวา มการกระทาความผด มาเปนเหตลงโทษทางวนยอยางรายแรงมได แตตองพจารณาพยานหลกฐานใหปรากฏอยางชดเจนและหนกแนนเพยงพอทจะรบฟงไดวา ขาราชการผนนไดกระทาผดจรงเทานนใชมยคะลงเปนธรรม” แสงโสมสรป

“ถกตองแลวหลานสาว ... และขาราชการผมหนาทรบผดชอบในงานราชการกควรจะปฏบตหนาทของตนใหเปนไปตามระเบยบกฎเกณฑขอบงคบดวยความเครงครดและระมดระวง เพราะหากมการรองเรยนแลว ไมวาจะเปนเพราะการกลนแกลงหรอเพอใหความจรงเปดเผยกตาม แมพฤตการณของการกระทาจะไมถงขนผดวนย อยางรายแรง แตอาจถอวามมลทนหรอมวหมองทเปนเหตใหตองออกจากราชการกได ครบ” ลงเปนธรรมสรปเพมเตมในแงมม การทาหนาทของขาราชการ

บทสรป

“วนนทาไมกลบบานชานกละพอชย มสอนพเศษเหรอ ?” ลงเปนธรรมถามชายหนมทเพงจะลงจากรถทจอดรมถนนหนาบาน

“สวสดครบลงเปนธรรม ผมไมมสอนครบ ลงเปนธรรมเพงกลบจากการออกกาลงกายหรอครบ” ชยถาม

“ครบ ขนของมาจากไหนเยอะแยะ ลงชวยมยครบ” ลงเปนธรรมเหนชยหอบของพะรงพะรงลงจากรถ จงรบอาสาทจะชวยถอ

“โรงเรยนมคาสงใหผมยายไปสอนทโรงเรยนอน ผมเลยเกบขาวของกลบบานครบ” ชยตอบดวยความรสกสะเทอนใจ ทาใหลงเปนธรรม อดเปนหวงไมไดเมอไดยนเสยง

“อม ... ยายไปโรงเรยนไกลบาน ใครจะดแลแมละ” ลงเปนธรรมถาม “ผมยงคดไมออกเลยครบ ผมถกกลนแกลงครบ คงเปนเรองทผม

มปญหากบผอานวยการโรงเรยนนะครบ” ชยคาดเดาวาเรองทตนถกยายโดยไมไดยนคาขอยายนนเกดจากการทชยมปญหาทะเลาะกบผอานวยการโรงเรยนเรองการบรหารงานของโรงเรยน

“อนทจรง การมคาสงยายขาราชการกเปนอานาจดลพนจของผบงคบบญชา” ลงเปนธรรมแสดงความเหน

“ผมทราบครบ” ชยตอบ “แตวานอกจากครจะเปนผใหการศกษาใหความรแกเดกและ

เยาวชนแลว ครยงนบเปนแบบอยางทเดกและเยาวชนไดยดถอเอาเปนแบบอยางในการดาเนนชวตอกดวย หนาทของครจงเปนผใหความร ในเรองการเรยนการสอนและตองปฏบตตนใหเปนแบบอยางทดดวย ...

เรองท ๑๑ สงยายขาราชการคร ... เพราะเปนอปสรรคตอการบรหารจดการโรงเรยน

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๖๑

จะเลาใหฟงถงคดปกครองทลงไดอานมา เผอจะทาใหพอชยสบายใจ ขนบาง ...”

คดนเปนเรองของเลขาธการคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน (อธบดกรมสามญศกษา เดม) (ผถกฟองคดท ๑) ไดมคาสงโดยความเหนชอบของ อ.ก.ค. กรมสามญศกษา ยายขาราชการคร (ผฟองคด) ซงทาหนงสอรองเรยนผอานวยการโรงเรยนตอผถกฟองคดท ๑ ตอสานกงานตรวจเงนแผนดนภมภาค และตอสานกงานการตรวจเงนแผนดน รวมทงรองเรยนตอสอมวลชน เนองจากผอานวยการโรงเรยนเบกเงนคาเชาบานขาราชการโดยไมถกตองและดาเนนการบรหารราชการในหนาทโดยไมชอบดวยกฎหมาย

โดยผถกฟองคดท ๑ เหนวา การกระทาดงกลาวเปน การกระทาทกอใหเกดความขดแยง ความวนวาย และความแตกแยกภายในโรงเรยน รวมทงเปนการดาเนนการรองเรยนผบงคบบญชาขามขนตอน และใหขาวตอสอมวลชนโดยไมมหนาท เพอเปน การระงบเหตขดแยงภายในโรงเรยน ประกอบกบโรงเรยนมอตราเจาหนาทเกนกรอบอตรากาลง และโรงเรยนทสงยายใหผฟองคดไปปฏบตหนาทนนมเจาหนาทปฏบตงานไมครบตามกรอบอตรากาลง

ผฟองคดเหนวา การกระทาของผถกฟองคดท ๑ เปนการใชดลพนจโดยไมชอบทาใหไดรบความเสยหาย เนองจากผฟองคด ไดกระทาไปเพอรกษาผลประโยชนของทางราชการและไมไดม

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๖๒

เจตนากอใหเกดความขดแยงและแตกแยกแตประการใด จงฟองขอใหศาลปกครองมคาพพากษาเพกถอนคาสงยายและเรยกคาเสยหาย

ปญหากคอ การมคาสงยายขาราชการครของผถกฟองคดท ๑ เปนการกระทาไปโดยมอานาจและถกตองตามขนตอนหรอไม ? การใชอานาจดงกลาวนถอเปนการใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

โดยคดนมขอกฎหมายทสาคญคอ มาตรา ๔๒ วรรคหนง (๓) และมาตรา ๔๖ วรรคหนง แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการคร พ.ศ. ๒๕๒๓ ซงกาหนดวา การบรรจและแตงตงใหขาราชการครดารงตาแหนงซงไดรบเงนเดอนในระดบ ๗ และระดบ ๖ นน ใหอธบดโดยอนมต อ.ก.ค. กรม เปนผมอานาจบรรจและแตงตง และการยายขาราชการครใหไปดารงตาแหนงอนในกรมเดยวกน ตองยายไปแตงตงใหดารงตาแหนงซงไดรบเงนเดอนในระดบเดยวกน

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผถกฟองคดท ๑ ไดพจารณาออกคาสงยายผฟองคดโดยไดรบความเหนชอบจาก อ.ก.ค. กรม ประกอบกบไดพจารณาถงความเหมาะสม

ตามกรอบอตรากาลงทงโรงเรยนทปฏบตหนาทอยและโรงเรยน ทจะยายผฟองคดไปปฏบตหนาท เปนการดาเนนการโดยชอบดวยขนตอนและวธการอนเปนสาระสาคญแลว และเมอขอเทจจรงปรากฏวามความขดแยงเกดขนระหวางผฟองคดกบผบรหารโรงเรยนอนเนองมาจากการรองเรยนผอานวยการโรงเรยนและ ไดมการรองตอสอมวลชนจนมการฟองรองเปนคดความระหวางผบรหารโรงเรยนกบผฟองคด กรณยอมเหนไดวาการบรหารงานของโรงเรยนยอมมปญหาจากความไมเขาใจกน ซงสงผลตอการบรหาร

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๖๓

จดการและการเรยนการสอนภายในโรงเรยน และเมอการออกคาสงยายไดพจารณาอตรากาลงขาราชการครแตละโรงเรยน ประกอบกบการยายถอเปนการออกคาสงทางการบรหารเพอใหการบรหารจดการองคกรเกดประสทธภาพและประสทธผล เมอองคกรมปญหา อนจะเปนอปสรรคตอการปฏบตงานซงอาจสงผลกระทบตอการดาเนนงานโดยรวมขององคกร และเพอใหการบรหารจดการโรงเรยนสามารถดาเนนการตอไปได ถงแมจะมการดาเนนการทางวนยตอผฟองคดและผอานวยการโรงเรยนแลว แตคกรณกยงมการฟองรองเปนคดอาญา ความขดแยงภายในโรงเรยนจงยงคงมอย ดงนน การทผถกฟองคดท ๑ ไดเลอกใชมาตรการในการออกคาสงยายผฟองคดจงถอเปนการกระทา ทจาเปนและเหมาะสมพอสมควรแกเหตแลว

อกทงการยายขาราชการเปนอานาจของผบงคบบญชาโดยตรงซงแมจะไมมคารองขอยายกมอานาจในการพจารณายายขาราชการเพอความเหมาะสมในการบรหารองคกรได คาสงยายผฟองคดจงเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๖๓/๒๕๕๓)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๖๔

“คดน เปนบรรทดฐานท ดสาหรบหนวยงานทางปกครอง หรอเจาหนาทของรฐวา การมคาสงยายขาราชการเปนอานาจดลพนจของผบงคบบญชาซงจะตองพจารณาตามความเหมาะสมและความจาเปนเพอใหการบรหารจดการองคกรเปนไปอยางมประสทธภาพและสมฤทธผลในงานตามหนาท และหากการใชอานาจเปนไปในลกษณะดงกลาวยอมเปนการใชอานาจไปโดยชอบ ดวยกฎหมาย” ลงเปนธรรมสรปความสาคญของการใชอานาจ ในการสงยายขาราชการใหชยเขาใจอกครง

“ผมและผอานวยการโรงเรยนเกดความไมเขาใจกน แตก ไมรนแรงทจะสงผลกระทบกบการดาเนนงานอยางท เขาอาง ในคาสง” ชยแสดงความเหน

“การเกดขอโตแยงหรอคอยจบผดจนเกดการรองเรยนกลาวหาระหวางกน เปนแบบอยางท ไมดในสายตาของเดก เยาวชน หรอผปกครอง ดงบทกวท วา คาวา “คร” คานมความหมาย อนหลากหลายคาพดจะกลาวถง คอผใหทรพยวชานาคานง คอ ผซงเปนแบบอยางใหทาด ดงนน ครจงควรทจะรวมมอรวมใจกนปฏบตหนาทใหเกดผลดกบองคกร” ลงเปนธรรมนกถงขอเทจจรง ทเกดขนในคดตามทไดเลาใหชยฟงวาหากเกดเรองดงกลาวจะสงผลกระทบหลายดาน

“ครบ ลงเปนธรรม ... ผมจะพยายามเขาใจเรองทเกดขนกบผมใหมากทสดครบ”

บทสรป

“ลงเปนธรรมคะ หนสงสยวากองทน

หมบานนเคาตงขนมาเพออะไรคะ” แสงโสมถามลงเปนธรรมดวยความสงสยขณะทลงเปนธรรมจงมอแสงโสมกบจอนเขาไปดงานแสดงสนคาโอทอป โครงการหนงตาบลหนงผลตภณฑ

“เคากตงขนมาเพอชวยเหลอชาวบานในหมบานใหสามารถพงพาตวเองได โดยจดสรรเงนใหจานวนหนง ใหหมบานบรหารจดการนาไปใชพฒนาอาชพ สรางงาน สรางรายได พฒนาคณภาพชวตหรอสรางประโยชนสวนรวม ครบ” ลงเปนธรรมอธบาย

“อยางนทกคนในหมบานกสามารถกเงนนไดสครบ” จอนถาม ขนบาง

“ไมหรอก เคาจะมคณะกรรมการกองทนหมบานพจารณาคณสมบตของผกและดวาจะนาเงนไปใชตามวตถประสงคของกองทนหรอเปลาดวย” ลงเปนธรรมตอบหลานชาย

“อาว นกวาใคร ๆ กกไดซะอก” แสงโสมราพงเบา ๆ “คนกกจะตองมคณสมบตครบถวนตามระเบยบและหลกเกณฑ

ทเขากาหนดครบ กลบถงบานลงจะเลาคดปกครองเกยวกบเรองนใหฟง ดมยครบ” ลงเปนธรรมยนขอเสนอกอนทจะถกตงคาถามตอไปเรอย ๆ

ลงเปนธรรมจาไดวา เมอสปดาหทผานมาไดอานบทความเรองน ในหนงสอพมพในคอลมนนายปกครอง

เรองท ๑๒ “กองทนหมบาน” ประโยชนสวนรวม ไมใชประโยชนสวนตว !

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๖๖

คดน ผฟองคดเปนสมาชกกองทนหมบาน โดยผฟองคดและครอบครวไดอยอาศยในทดนทสามเชาทานา ตอมาผฟองคดไดยนคาขอกเงนกบกองทนหมบานเพอนาเงนไปทานา ในระหวางนนสามของผฟองคดถกฟองขบไลออกจากทดนเนองจากสนสดสญญาเชา และศาลมคาพพากษาใหสามของผฟองคดและบรวารออกจากทดน และชาระคาเชาทคางชาระ ผถกฟองคดท ๑ (คณะกรรมการกองทนหมบาน) จงไมอนมตใหกยมเงน เนองจากผฟองคดไมมหลกฐานสญญาเชาทดนและสามของผฟองคดตองคาพพากษา ของศาลใหออกจากทดน

ผฟองคดเหนวา ผฟองคดเคยไดรบการอนมตใหกเงน อกทงตามระเบยบกองทนหมบานมไดมขอหามมใหผตองคาพพากษาของศาลกเงน และผฟองคดเปนผยนคาขอกเงน มใชสามเปนผยนคาขอ การนาเรองทสามของผฟองคดถกฟองมาพจารณาดวย จงไมเปนธรรมตอผฟองคด และผฟองคดยงคงทานาในทดนนนอยและคดยงไมถงทสด

จงนาคดมาฟองตอศาลปกครอง ขอใหศาลมคาพพากษา หรอคาสงใหมการอนมตเงนกใหแกผฟองคด

พระราชบญญตกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๗ กาหนดใหจดตง “กองทนหมบาน” ขนในแตละหมบานหรอและชมชนเมองแหงชาตโดยมวตถประสงคเพอเปนแหลงเงนทนหมนเวยนสาหรบการลงทนเพอพฒนาอาชพ สรางงาน สรางรายได และเพอการพฒนาคณภาพชวตหรอสรางประโยชนสวนรวมอน ๆ ใหแกประชาชนในหมบานอนเปนประโยชนรวมกนของประชาชนในแตละหมบานและเปนประโยชนสาธารณะทรฐ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๖๗

จดสรรให โดยมไดมวตถประสงคเพอประโยชนในทางการคาหรอแสวงหากาไรดงเชนการดาเนนธรกจของสถาบนการเงนทว ๆ ไป

ปญหา คอ การทสามของผฟองคดตองคาพพากษาใหออกจากทดนทสมาชกใชประกอบอาชพทานา ถอเปนคณสมบตททาใหสมาชกไมมสทธไดรบการอนมตใหกยมเงนหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การพจารณา ใหสมาชกกยมเงนนอกจากคณะกรรมการกองทนหมบานจะตองพจารณาใหเปนไปตามกรอบวตถประสงคของ

กองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต ตลอดจนระเบยบ หลกเกณฑและวธการทกองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาตและกองทนหมบานแตละแหงกาหนดขน และพจารณาใหสทธแกสมาชกกองทนหมบานทกคนทยนคาขอกเงนอยางทวถงและเทาเทยมกน ยงตองคานงถงความมนคงและยงยนของกองทนหมบานทจะตองคงอยตลอดไปเพอใหสามารถเปนแหลงเงนทนหมนเวยนสาหรบใหสมาชกกยมไดอยางตอเนองอนเปนประโยชนสวนรวมของสมาชกกองทนหมบานและเปนเจตนารมณของการจดตงกองทนหมบานดวย

เมอผฟองคดไมสามารถนาหลกฐานสญญาเชาทดนทแสดงใหเหนวายงคงมสทธทานาในทดนนนตอไป ประกอบกบผใหเชาไดบอกเลกการเชาทดนกบนาย ท. (สามของผฟองคด) แลว การท ผฟองคดยงคงทานาในทดนนนโดยไมไดรบความยนยอมจากเจาของทดนยอมเปนการกระทาทไมชอบดวยกฎหมายและเปนการละเมดสทธในทดนของเจาของทดน และเมอศาลจงหวดไดพพากษาใหนาย ท. และบรวารออกจากทดนพรอมใหชดใชเงนคาเชาทคางชาระและคาเสยหายแกเจาของทดนนนยอมผกพนคความแมจะยงไมถงทสด ผ ฟองคดในฐานะภรยาชอบดวยกฎหมายในขณะทศาล

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๖๘

มคาพพากษาและไดพกอาศยอยกบนาย ท. ในทดนนน ยอมถอเปนบรวารของนาย ท. จงผกพนทจะตองปฏบตตามคาพพากษาดงกลาวดวย

เมอผฟองคดไมอาจแสดงใหเหนวามสทธโดยชอบธรรม ตามกฎหมายทจะทานาในทดนพพาท และการอนมตใหผฟองคดกยมเงนในขณะทยงมภาระความรบผดชอบในหนตามคาพพากษา บคคลทวไปยอมเหนวานาจะเปนเรองทไมถกตองหรอไมสมควร เพราะเทากบเปนการสงเสรมใหผฟองคดกระทาการทไมชอบ ดวยกฎหมายและกระทาละเมดตอสทธในทรพยสนของผอน และโดยฐานะทางการเงนและความรบผดชอบของผฟองคดในขณะนน กอาจมปญหาในการชาระหนเงนกคนใหกบกองทนหมบานได ซงจะสงผลกระทบตอความมนคงและยงยนของกองทนหมบานโดยตรงและจะเปนแบบอยางทไมดใหกบสมาชกรายอน ๆ ตอไปได

การไมอนมตใหผฟองคดกยมเงนจากกองทนหมบาน ถอไดวาเปนการใชดลพนจทชอบดวยกฎหมายแลว และไมเปนการกระทาละเมดตอผฟองคดแตอยางใด (คาพพากษาศาลปกครองสงสด ท อ. ๔๑/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๖๙

“คดนเปนบรรทดฐานทดสาหรบคณะกรรมการกองทนหมบาน

ทจะพจารณาคณสมบตของผขอกเงนกองทนหมบานซงจะตองคานงถงความมนคงและยงยนของกองทนในระยะยาว เนองจากวตถประสงคของการจดตงกองทนหมบานไมใชเพอประโยชนของคนใดคนหนง แตเพอใหเกดเปนประโยชนโดยสวนรวมกบสมาชกกองทนหมบานทกคน และจากการดาเนนการดงกลาวคงปฏเสธไมไดวา ชาวบานหลายคนไดใชและไดรบประโยชนจากกองทนหมบาน แตกอาจมบางคนทผดหวงไมไดมโอกาสใชเงนจากกองทน ซงอาจจะเปนเพราะการยนคาขอกเงนไมถกตองตามหลกเกณฑ ไมมคณสมบตทจะไดรบการอนมตใหกเงน เปนตน” ลงเปนธรรมคดและสรปเรองราวของคดทเกดขนดวยความเหนอกเหนใจสมาชกทยนคาขอก แตไมผานเกณฑทจะไดรบอนมต

บทสรป

“อาว ยายเลกมาเยยมยายนอยหรอครบ บานหลงใหมในหมบานจดสรรเปนอยางไรบางครบ” ลงเปนธรรมถามยายเลกทกาลงเดนผานหนาบาน ซงลงเปนธรรมคาดเดาวายายเลกคงจะไปบานเพอนทเคยอยใกลกนกอนทยายเลกจะยายไปบานหลงใหมเมอ ๒-๓ ป กอน

“ใชจะ มธระกบยายนอยนะคะ สวนบานหลงใหม ตอนนคน เรมเยอะคะ ไมเหมอนเมอกอนและเจาของโครงการกไมทาตามแผนงานโครงการทไดรบอนญาตไวหลายอยาง รวกยงไมสราง สนามเดกเลนกไมม ซารายยงเอาพนททเปนสวนสาธารณะในโครงการใหคนเชาเปดขายของอกดวย” ยายเลกบน

“แลวแกปญหากนอยางไรครบ จดตงนตบคคลขนมาดแลหรอยงครบ” ลงเปนธรรมถาม

“เหนวาตงแลวนะคะ ชอวานตบคคลสหกรณบรการคะ พอลกชายเขาเปนหวหนาคะ” ยายเลกจาไดวาลกชายวนวายกบการบรการชมชนทงวทงวน

“อม ... ทาไมจดตงเปนนตบคคลสหกรณละ เขามอานาจทจะจดการดแลบารงรกษาทรพยสนของโครงการมยครบ” ลงเปนธรรมถามดวยความเปนหวงวาจะดาเนนการไมถกตอง

“งนหรอคะลงเปนธรรม” ยายเลกถามดวยความกงวล “มตวอยางคดทานองเดยวกนผมเพงอานผานมานเอง ผมจะเลา

ใหฟงนะครบ ...”

เรองท ๑๓ “นตบคคลหมบานจดสรร” ... สารพนปญหา ... !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๗๑

ตามมาตรา ๔๓ แหงพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ กาหนดใหผจดสรรทดนมหนาทบารงรกษาสาธารณปโภคตามท ผจดสรรทดนจดใหมขนตามโครงการ ใหคงอยในสภาพทใชไดดดงเดม และจะทาการใด ๆ ใหประโยชนจากการใชสาธารณปโภคลดไปหรอเสอมความสะดวกมได และตามมาตรา ๔๔ ผจดสรรทดนจะพนจากหนาทดงกลาวเมอ (๑) ผซอทดนจดสรรจดตง นตบคคลหมบานจดสรรตามพระราชบญญตน หรอนตบคคล ตามกฎหมายอนเพอรบโอนทรพยสนดงกลาวไปจดการและดแลบารงรกษา (๒) ผจดสรรทดนไดรบอนมตจากคณะกรรมการ ใหดาเนนการอยางหนงอยางใดเพอการบารงรกษาสาธารณปโภค (๓) ผจดสรรท ดนจดทะเบยนโอนทรพยสนดงกลาวให เปนสาธารณประโยชน

คดน เปนเรองของผซอทดนจดสรรไดรบความเดอดรอนจากการทผรบอนญาตจดสรรทดนปลอยปละละเลยไมดแลบารงรกษากจการอนเปนสาธารณปโภค อาทเชน นาทรพยสนในสวนท ตองจดสรางสวนสาธารณะและสนามเดกเลนตามโครงการออกใหเชาเปนรานคา ไมจดสรางสนามเดกเลน ไมจดทาระบบบาบดนาเสย ไมซอมแซมรวของหมบาน ถนนภายในโครงการ ปลอยใหขยะกระจายตามจดตาง ๆ ไรระเบยบในการจราจร ฯลฯ

ผซอทดนจงรวมตวกนจดตงนตบคคล “สหกรณบรการชมชน” ตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒ (ผฟองคด) เพอคมครองสทธประโยชนสวนรวมของสมาชกผพกอาศยในโครงการ และหลงจากทเจรจากบผจดสรรทดนใหแกปญหาดงกลาวไมไดผลและไมยอมโอนหนาทการจดการดแลสาธารณปโภคให “นตบคคลตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒” จงรองเรยนตอคณะกรรมการจดสรรทดน

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๗๒

จงหวด (ผถกฟองคด) ใหใชอานาจสงใหผจดสรรทดนดาเนนการบารงรกษาสาธารณปโภค และถงแมคณะกรรมการจดสรรทดนจงหวดจะไดออกคาสงใหผจดสรรทดนบารงรกษาสาธารณปโภคใหเปนไปตามแผนผงโครงการทไดรบอนญาตแลว และเมอผจดสรรทดน ไมดาเนนการ จงไดฟองคดตอศาลจงหวดและศาลไดมคาพพากษาวาผจดสรรทดนมความผดตามพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ ใหลงโทษปรบแลวกตาม แตเมอผจดสรรทดนยงคงเพกเฉย จงขอใหมคาสงใหผจดสรรทดนจดหาธนาคารหรอสถาบนการเงนมาทาสญญาการบารงรกษาสาธารณปโภคหรอสงใหผจดสรรทดนพนจากหนาทบารงรกษาสาธารณปโภคและให “นตบคคล ...ฯ” เปนผดแล

คณะกรรมการจดสรรทดนเหนวา เปนการจดสรรทดน ตามประกาศคณะปฏวต ฉบบท ๒๘๖ ลงวนท ๒๔ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๑๕ ซงตามมาตรา ๗๐ วรรคส แหงพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ กาหนดใหผซอทดนจะตองจดตงนตบคคล ตามพระราชบญญตน เทานน เมอผซอท ดนจดตงน ตบคคล ตามกฎหมายอน จงไมสามารถออกคาสงใหผจดสรรทดนพนจากหนาทดแลรกษาสาธารณปโภค และไมสามารถออกคาสงใหผจดสรรทดนจดหาธนาคารหรอสถาบนการเงนมาทาสญญาการบารงรกษาสาธารณปโภคได ผฟองคดจงฟองศาลปกครองขอใหผจดสรรทดนพนจากหนาทดแลรกษาสาธารณปโภคและให “สหกรณบรการชมชน” ดแลรกษาสาธารณปโภคแทน

การทผซอทดนไดรวมตวกนจดตงนตบคคล “สหกรณบรการชมชน” ตามพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. ๒๕๔๒

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๗๓

จะสามารถรบโอนทรพยสนสาธารณปโภคตามทผจดสรรทดนจดใหมขนตามโครงการไปจดการและดแลบารงรกษาไดหรอไม ?

คดนแมขอเทจจรงจะเปนการจดสรรทดนตามประกาศ คณะปฏวต ฉบบท ๒๘๖ ลงวนท ๒๔ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๑๕ ซงตอมาถกยกเลกโดยพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ แตกมบทเฉพาะกาลใหนาพระราชบญญตดงกลาวมาใชบงคบ โดยอนโลมหลายประการ อาทเชน หลกเกณฑในการบารงรกษาสาธารณปโภคกรณทผจดสรรทดนไมดาเนนการบารงรกษาสาธารณปโภคตามทผจดสรรทดนจดใหมขนตามโครงการ

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผซอทดนจดสรรสามารถจดตงนตบคคลเพอรบโอนทรพยสนไปจดการและดแลบารงรกษาไดตามมาตรา ๗๐ ประกอบกบ

มาตรา ๔๓ แหงพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ แตจะตองเปนนตบคคลหมบานจดสรรตามพระราชบญญตนเทานน เมอผซอทดนไมจดตงนตบคคลหมบานจดสรรตามกฎหมายดงกลาว คณะกรรมการจดสรรทดนกมอานาจเพยงสงใหผจดสรรทดนบารงรกษาสาธารณปโภคใหคงอยสภาพเดมและจะออกคาสง ใหผจดสรรท ดนจดหาธนาคารหรอสถาบนการเงนมาทาสญญา การบารงรกษาสาธารณปโภคไมได ผซอท ดนจะตองยนคาขอ ตอเจาพนกงานท ดนเพอจดตงนตบคคลหมบานจดสรรตามพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ เสยกอนตามมาตรา ๗๐ วรรคส

อยางไรกตาม ในกรณทมการจดตงนตบคคลตามกฎหมายอนเพอขอรบโอนทรพยสนจะมไดกรณเดยว คอ ตามมาตรา ๗๐ วรรคสาม ซงใหนาความในมาตรา ๔๔ แหงตามพระราชบญญต

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๗๔

จดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ มาใชบงคบและตามมาตรานจะตอง เกดจากการทผจดสรรทดนประสงคจะพนจากภาระหนาทเทานน ซงจะตองใหโอกาสแกผซอทดนในการรวมตวจดตงเปนนตบคคลหมบานจดสรรหรอนตบคคลตามกฎหมายอนกได ภายในระยะเวลาทผจดสรรทดนกาหนดซงตองไมนอยกวา ๑๘๐ วน นบแตวนทไดรบแจงจากผจดสรรทดน ดงนน เมอผจดสรรทดนยงไมไดแสดงความประสงคขอพนจากหนาท คณะกรรมการฯ กไมอาจนาบทบญญตดงกลาวมาใชบงคบกบผจดสรรทดนได

ดงนน การกระทาของคณะกรรมการจดสรรทดน จงเปน การกระทาทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสด ท อ. ๑๙/๒๕๕๔)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๗๕

“ดฉนเขาใจแลวคะ และจะไปเลาใหลกชายฟง ถาเขา

ยงไมเขาใจจะใหเขามาหาลงเปนธรรมนะคะ” ยายเลกบอกและ ขออนญาตลงเปนธรรมไวลวงหนาหากลกชายจะตองมาขอคาปรกษา

“ไดครบ คดนเปนอทาหรณทดสาหรบผซอทดนจดสรรตามพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ วา สามารถรวมตวกนจดตงนตบคคลหมบานจดสรรตามพระราชบญญตจดสรรทดน พ.ศ. ๒๕๔๓ หรอตามกฎหมายอนเพอรบโอนทรพยสนอนเปนสาธารณปโภคมาจดการดแลบารงรกษาได เมอเหนวาผจดสรรทดนปลอยปละละเลยไมดแลบารงรกษาสาธารณปโภค แตจะตองให ผจดสรรทดนแสดงความประสงคจะขอพนจากหนาทดงกลาวกอนนะครบ” ลงเปนธรรมสรปอกครง

บทสรป

“ลงเปนธรรมครบ ชาวบานเคาประทวง

อะไรครบ คนเยอะแยะไปหมด” จอนถาม ลงเปนธรรมขณะทขบรถผานหนาโรงงานแหงหนง

“ลงดขาวเมอวนกอนเหนวา โรงงานนปลอยทงควนพษและสงกลนเหมน ชาวบานเคาเดอดรอนเลยประทวงใหโรงงานยายไปอยทอนนะครบ” ลงเปนธรรมกลาว

“ออ … โรงงานนเองเหรอครบทเปนขาวทกวน ไมเหนมตารวจ เขามาชวยชาวบานเลย” จอนตงขอสงเกตหลงจากทเหนวาไมมเจาหนาทตารวจมาแกปญหาความเดอดรอนใหชาวบาน

“เรองนไมใชหนาทของตารวจครบ เพราะเปนเรองของสถานประกอบกจการในเขตความรบผดชอบขององคการบรหารสวนตาบลททาใหเกดเหตเดอดรอนราคาญ จงเปนเรองของเจาพนกงานทองถนทจะจดการนะ” ลงเปนธรรมกลาว

“นายก อบต. หรอครบ เขาจะตองทาอยางไรครบ” จอนถาม ดวยความสงสยและอยากร

“ลงจะเลาคดปกครองเรอง ชาวบานสดทน “มลพษโรงงานปย” ใหฟงดมยครบ” ลงเปนธรรมถามหลานชาย

“ดครบลงเปนธรรม ... ผมชอบฟงครบ” จอนตอบดวยความดใจ

เรองท ๑๔ ชาวบานสดทน “มลพษโรงงานปย”

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๗๗

คดปกครองนเปนเรองของนายกองคการบรหารสวนตาบล (ผถกฟองคด) มคาสงใหผประกอบกจการผลตและการสะสมปยหรอมลดนจากถาหรอมลดนจากขคางคาว ระงบการบดดน ในโรงงาน และดาเนนการยายเครองบดดนและดาเนนการหมกดน ขนเมด และตากแหงยงโรงงานทตงอยหางไกลจากชมชนใหเสรจภายใน ๒ สปดาห เนองจากประชาชนรองเรยนวาโรงงานผลตปยชวภาพดงกลาวกอใหเกดมลพษ ฝนละออง และกลนเหมน อนเปนเหตเดอดรอนราคาญมผลกระทบตอผอยอาศยในบรเวณใกลเคยง

ผประกอบกจการดงกลาว (ผฟองคด) โตแยงวา กจการผลตปยชวภาพไมไดกอใหเกดอนตรายตอสขภาพของประชาชน ไมเกดฝนละออง และไมมกลนเหมน ไมทาใหเกดมลพษซงกระทบตอสงแวดลอมและไดรบอนญาตใหดาเนนการมานานสบปแลว มใบอนญาตประกอบกจการถกตองและอตสาหกรรมจงหวดตรวจสอบทกครงทมการตอใบอนญาต นอกจากน กอนมคาสง กไมไดเปดโอกาสใหผฟองคดชแจงโตแยงหรอแสดงพยานหลกฐาน

หลงจากทคณะกรรมการพจารณาอทธรณมมตใหยกอทธรณแลว จงนาคดมาฟองศาลปกครองขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสง ใหเพกถอนคาสงดงกลาว

ปญหาของคดน กคอ คาสงของนายกองคการบรหาร สวนตาบลทใหยายสถานทประกอบกจการมใชการเพกถอนใบอนญาตเปนการออกคาสงทเกนขอบเขตอานาจหนาทตามทมาตรา ๒๖ และมาตรา ๒๘ แหงพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ กาหนดไวหรอไม ? และเปนคาสงทชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๗๘

โดยบทบญญตดงกลาวกาหนดอานาจของเจาพนกงานทองถนไววา การกระทาใด ๆ อนเปนเหตใหเกดกลน แสง รงส เสยง ความรอน สงมพษ ความสนสะเทอน ฝน ละออง เขมา หรอกรณอนใด จนเปนเหตใหเสอมหรออาจเปนอนตรายตอสขภาพอนอาจกอใหเกดความเดอดรอนแกผอยอาศยในบรเวณใกลเคยง หรอผตองประสบเหตนนถอเปน “เหตราคาญ” (มาตรา ๒๕ (๔)) ซงหากเหตราคาญเกดขนในสถานทเอกชน เจาพนกงานทองถนมอานาจออกคาสงใหเจาของหรอผครอบครองสถานทนนระงบเหตราคาญหรอใหกระทาโดยวธใดเพอระงบเหตราคาญหรอกาหนดวธการเพอปองกนมใหมเหตราคาญเกดขนในอนาคตได

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การประกอบกจการของผ ฟองคดกอใหเกดฝนละออง และกลนเหมน จนเปนเหตใหเสอมเสยหรอเปนอนตรายตอสขภาพ

อนถอวาเปนเหตราคาญทกอใหเกดความเดอดรอนแกผอยอาศยในบรเวณใกลเคยงตามมาตรา ๒๕ (๔) แหงพระราชบญญต การสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ เจาพนกงานทองถนมอานาจ ออกคาสงเปนหนงสอใหผฟองคดระงบเหตและกาหนดวธการ เพอปองกนมใหมเหตราคาญเกดขนในอนาคตไดตามมาตรา ๒๖ และมาตรา ๒๘ วรรคหนง แหงพระราชบญญตดงกลาว การออกคาสงของผถกฟองคด มผลเปนเพยงการยายสถานทประกอบกจการบางสวนเทานน หาไดมลกษณะเปนการเพกถอนใบอนญาตประกอบกจการไม จงไมเปนคาสงทเกนขอบเขตอานาจหนาทตามทกาหนดไวในมาตรา ๒๖ และมาตรา ๒๘ แหงพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๗๙

เมอกอนจะมคาสง ผถกฟองคดพรอมเจาหนาท ตวแทนของอาเภอ สานกงานสาธารณสขอาเภอ และกานนไดเขาตรวจสถานทโรงงานของผฟองคด ถอวาผถกฟองคดไดพจารณาพยานหลกฐานทจาเปนแกการพสจนขอเทจจรงตามมาตรา ๒๙ วรรคหนง (๕) แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และเปดโอกาสใหผฟองคดมโอกาสโตแยงและแสดงพยานหลกฐานของตนอยางเพยงพอแลว โดยผจดการโรงงาน ผฟองคดไดเปนตวแทนในการใหขอมล ถอยคา และนาตรวจสถานท อกทงยงไดรวมประชมกบคณะเจาหนาทผตรวจสอบ เพอหาแนวทางแกไขปญหาตามนยมาตรา ๓๐ วรรคหนง แหงพระราชบญญตดงกลาว

ดงนน คาสงของผถกฟองคดทสงใหผฟองคดระงบการบดดนในโรงงาน ใหดาเนนการยายเครองบดดนและใหดาเนนการหมกดน ขนเมด และตากแหงทโรงงานหางไกลชมชน จงเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย เมอเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย จงมไดกระทาละเมดตอผฟองคด (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๔๕/๒๕๕๕)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๘๐

“นายก อบต. เยยมจรง ๆ ครบลงเปนธรรม” จอนกลาวชนชม

นายก อบต. ททาหนาทเปนอยางด “คดนนอกจากจะเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการท ด

ใหกบหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐในการใชอานาจออกคาสงทางปกครองวา จะตองพจารณาพยานหลกฐานทจาเปนแกการพสจนขอเทจจรงและเปดโอกาสใหคกรณไดชแจงโตแยงและแสดงพยานหลกฐานแลว ยงเปนอทาหรณทดใหกบผประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพของประชาชนวา แมจะไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทใหประกอบกจการไดมานานหลายป กมใชวาจะดาเนนกจการโดยไมคานงถงผลกระทบตอสขภาพอนามยหรอความเดอดรอนราคาญกบประชาชนขางเคยง เพราะเมอใด กตามทการประกอบกจการมลกษณะท ถอเปน “เหตราคาญ” ตามมาตรา ๒๕ (๔) แหงพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ เจาพนกงานทองถนยอมมอานาจสงให ผประกอบกจการระงบ เหตราคาญนนหรอใหทาโดยวธการใด ๆ เพอระงบหรอปองกน เหตราคาญนนกไดครบ” ลงเปนธรรมสรปผลดของคาพพากษา ศาลปกครองใหจอนฟง

“อ ซอมรถยนตในตลาดกม เสยงดงและกลนเหมนจากส นาจะถอเปน “เหตราคาญ” ได” จอนราพงเบา ๆ

บทสรป

“ ดบ านหล ง โนนสครบ ตด กบแมน า

นาอยจงนะครบ แตวา ... เจาของบานสรางรกลาเขาไปในแมนาไดหรอครบ” จอนชชวนลงเปนธรรมดบานหลงงามทตดกบเงาของดวงอาทตยทกาลงจะลบขอบฟา ฝงตรงกนขามกบรานอาหาร ทลงเปนธรรมและจอนนงรบประทานอาหาร ในยามเยน

“อม ... นาจะรกลาลานาสาธารณะ แตเจาของบานคงขออนญาตกรมเจาทาแลวกระมงครบ” ลงเปนธรรมใหความเหน

“ถาสรางเสรจแลว คอยขออนญาตภายหลงไดหรอเปลาคะ” แสงโสมถาม

“ถาไมขออนญาต เจาหนาทจะสงรอถอนไดมยครบลงเปนธรรม” จอนถามบาง

“พวานาจะสงไดนะจอน” แสงโสมบอกนอง “อม ... กรณแบบนศาลปกครองเคยวนจฉยไวแลว ลงจะเลาใหฟง ...”

ลงเปนธรรมเสนอความเหนเพอยตการสนทนาของสองพนองดวยการนาตวอยางคดพพาททเคยอานในคอลมนนายปกครองในหนงสอพมพมาเลาใหฟง

“วาว ... ดจงครบลงเปนธรรม” จอนกระตอรอรนทจะฟงดวยความตงใจเหมอนทกครงทลงเปนธรรมเคยนาเรองนนนโนนมาเลาใหฟง

เรองท ๑๕ ปลกบานลวงลาลานา ... ขออนญาตภายหลง ... ได ! หรอไม !

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๘๒

ในกรณทมการปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลวงลาเขาไปเหนอนา ในนาและใตนาของแมนา ลาคลอง บง อางเกบนา ทะเลสาบ อนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมกนโดยไมไดรบอนญาต พระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มาตรา ๑๑๗ และมาตรา ๑๑๘ ทว ใหอานาจ “เจาทา” (คอ อธบดกรมการขนสงทางนาและพาณชยนาวหรอผซงอธบดมอบหมาย) มคาสงเปนหนงสอ แจงใหเจาของหรอผครอบครองอาคารรอถอนอาคารภายในเวลาทกาหนด หากไมปฏบตตามกใหนาคดฟองตอศาลเพอใหมคาสงใหรอถอนอาคารได

คดนเปนเรองเกยวกบการใชอานาจของเจาทาเพอปกปกษรกษาแมนาลาคลองอนเปนสาธารณะสมบตของแผนดนดวยการออกคาสงใหเอกชนรายหนงทปลกบานพกอาศยลวงลาเขาไป ในแมนาลาคลองโดยไมไดรบอนญาต และไมมการปฏบตตามคาสง จนกระทงเจาทาตองนาคดมาฟองตอศาลปกครอง เพอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงใหผครอบครองอาคารดงกลาว รอถอนอาคาร

ขอเทจจรงมอย วา หวหนาสานกงานการขนสงทางนา (ผฟองคด) ทไดรบเรองรองเรยนจากเจาของทดนซงอยตดแมนา ทเกดเหตพพาทวา มการปลกสรางอาคารทพกอาศยลวงลาเขาไปในแมนา ทาใหปดบงบรเวณหนาทดน ไมสามารถขนลงหรอ เขาออกทดนผานทางแมนานนได จากการตรวจสอบพบวานาย ว. (ผถกฟองคด) ไดปลกสรางบานไมลวงลาเขาไปในแมนาบางสวน อนเปนการกระทาความผดฐานปลกสรางอาคารลวงลาเขาไปในแมนาอนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชน

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๘๓

รวมกนโดยไมไดรบอนญาต และเปนอาคารบานพกอาศยทไมเขาลกษณะทจะพงอนญาตใหมการปลกสรางลวงล าลาน าได เปนความผดตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ผ ฟองคดจงมหนงสอแจงใหรอถอน เฉพาะสวนทปลกสรางลวงลาแมนาใหแลวเสรจภายใน ๑๕ วน แตผถกฟองคดไมดาเนนการตามคาสง

ผฟองคดจงมาฟองตอศาลปกครองขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดรอถอนในสวนทรกลาแมนา หากไมรอถอนและผฟองคดตองดาเนนการเอง กขอใหผถกฟองคดเสยคาใชจายดวย

คดนผถกฟองคดไมไดโตแยงวามไดปลกสรางบานพกอาศยลวงลาเขาไปในแมนา และแมไมไดยนคาขออนญาตกอนปลกสราง กสามารถจะยนคาขออนญาตปลกสรางใหถกตองไดเปนการเฉพาะรายตามขอ ๕ ประกอบกบขอ ๑๓ ของกฎกระทรวง ฉบบท ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบญญตการเดนเรอ ในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ นอกจากน ไมใชการลวงลาลานาหรอขดขวางทางขนลงท ดนอนเปนท ดนซงประชาชน ใชประโยชนรวมกน แตกดขวางทางขนลงทดนของเอกชนรายหนงเทานน จงเปนการฟองคดทเออประโยชนใหกบเจาของทดนดงกลาว

การทผฟองคดใชอานาจเจาทาออกคาสงใหผถกฟองคด รอถอนบานในสวนทลวงลาลานาเปนคาสงทชอบดวยกฎหมายหรอไม ? และการทมบางสวนของบานทลวงลาเขาไปในแมนา กดขวางทางขนลงทดนของเอกชน เจาทาจะมสทธนาคดมาฟองบงคบเพอใหรอถอนไดหรอไม เพยงใด ?

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๘๔

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมบานทผถกฟองคดปลกสรางโดยทไมไดยนคาขออนญาตใหถกตองจะมบางสวนทลวงลา กถอวาเปนการปลกสรางอาคารบานพกอาศย

ลวงลาเขาไปในแมนาอนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมกน จงเปนการกระทาทฝาฝนมาตรา ๑๑๗ วรรคหนง แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ และสงปลกสรางดงกลาวไมมลกษณะเปนอาคารและการลวงลา ทจะพงอนญาตไดตามขอ ๔ ของกฎกระทรวงฉบบท ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๕๔๖ กลาวคอ ๑. ทาเทยบเรอ ๒. สะพาน ปรบระดบและโปะเทยบเรอ ๓. สะพานขามแมนาหรอสะพานขามคลอง ๔. ทอหรอสายเคเบล ๕. เขอนกนนาเซาะ ๖. คานเรอ หรอ ๗. โรงสบนา และแมจะเปนอาคารบานพกอาศยซงอาจเสยคาปรบอยางสงตามกฎหมายและยนคาขออนญาตปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลวงลาลาแมนาตอเจาทาเปนการเฉพาะรายไดตามขอ ๕ และขอ ๑๓ ของกฎกระทรวงฉบบเดยวกน แตกจะตองยนคาขอภายใน ๑ ป นบแตวนทกฎกระทรวงมผลใชบงคบ (๒๔ สงหาคม ๒๕๓๗) แตเมอผถกฟองคดไมไดเสยคาปรบและไมไดยนคาขออนญาตภายในเวลาหนงปนบแตวนทกฎกระทรวงฉบบดงกลาว ใชบงคบ อาคารบานพกอาศยของผถกฟองคดจงไมเขาลกษณะ ทพงอนญาตใหมการปลกสรางลวงลาลานาได

นอกจากน แมสงปลกสรางของผถกฟองคดจะกดขวาง ทางขนลงท ดนของเอกชนรายอนในดานท ตดกบแมนาจรง แตสงปลกสรางดงกลาวกมทงสวนทปลกสรางรกลาเขาไปในเขตทดนของเอกชน และยงมสวนทลวงลาเขาไปในแมนา การทผฟองคด

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๘๕

ใชอานาจเจาทาฟองใหผถกฟองคดรอถอนสงปลกสราง จงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายแลว

จงพพากษาใหผถกฟองคดรอถอนสงปลกสรางสวนทลวงลาลาแมนา หากไมรอถอน กใหผฟองคดหรอผซงผฟองคดมอบหมายดาเนนการรอถอนโดยใหผถกฟองคดเสยคาใชจายทงหมด (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๙๒/๒๕๕๔)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๘๖

“การจดระเบยบของการสญจรทางนาใหเกดความปลอดภย

เปนภารกจหนงของรฐในการจดทาบรการสาธารณะและเปนการคมครองประชาชนใหสามารถสญจรไปมาหรอใชบรการสาธารณะบรเวณพนนาไดดวยความสะดวกและปลอดภย คดนแมเปนอทาหรณทดใหกบเอกชนบางรายทมการกอสรางบานเรอนทงหลงหรอบางสวนลวงลาลานาโดยไมไดรบอนญาต ถงแมภายหลงจะสามารถเสยคาปรบอยางสงและขออนญาตใหถกตองตามกฎหมายได แตเมอไมอยในเงอนไขทจะอนญาตไดและเจาทาไดออกคาสง ใหรอถอน แตไมรอถอน เจาทากมอานาจฟองตอศาลปกครอง และศาลปกครองกมอานาจมคาพพากษาใหรอถอนเพอคมครองประโยชนของมหาชน” ลงเปนธรรมสรป

“ถายนขออนญาตแลว กอาจไมไดรบอนญาตจากเจาทาเสมอไปสครบลงเปนธรรม” จอนสงสย

“ครบ ตองอย ในเงอนไขท เจาทาสามารถอนญาตใหม การปลกสรางลวงลาลานาตามทกฎกระทรวง ฉบบท ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ กาหนดดวย” ลงเปนธรรมตอบ

“การปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลวงลาลาแมนา จะตองยนขออนญาตตอเจาทากอนทจะปลกสราง หากปลกสรางโดยฝาฝน และตองการจะยนขออนญาตใหถกตองในภายหลงกสามารถทาได กรณทฝาฝนไมยนขออนญาต เจาทามอานาจสงใหรอถอนในสวน ทรกลาได หากไมปฏบตตามคาสงดงกลาว เจาทามอานาจฟอง ศาลปกครองใหศาลมคาสงใหรอถอน โดยผฝาฝนตองออกคาใชจาย ... ใชมยคะลงเปนธรรม” แสงโสมสรปบาง

“ถกตองครบ” ลงเปนธรรมตอบ

บทสรป

“อาว ยายเมยน พอชย กาลงจะไปไหนล ะครบ ด รบร อนจ ง” ล ง เปนธรรมถาม ยายเมยนกบหลานชายทกาลงเดนอยางเรงรบรมฟตบาท ในเชาวนหนง ขณะทลงเปนธรรมกาลงเดนออกกาลงกาย

“สวสดคะลงเปนธรรม อฉนกาลงจะไปทดนจงหวดคะ” ยายเมยนตอบ

“ซอท ดนแปลงไหนอกร ยายเมยน” ลงเปนธรรมคาดเดาเอาวา ยายเมยนคงจะไปทาธรกรรมเกยวกบทดนอยางทยายเมยนเคยทา เปนอาชพ ไมวาจะเปนการจดทะเบยนซอขายทดนหรอการจดทะเบยนจานอง

“หลายปกอน อฉนแบงแยกทดนใหหลาน ๆ และกนทดนบางสวนใหเปนทางสาธารณะใชเฉพาะลก ๆ หลาน ๆ ในบรเวณทดนเดยวกนคะ แตปรากฏวาชาวบานคนอนมาใชถนนดวย อฉนจงจะไปขอใหเจาหนาททดนยกเลกทางดงกลาวคะ” ยายเมยนอธบายถงวตถประสงคของการไปทดนจงหวดใหลงเปนธรรมฟง

“อม ... จะยกเลกไดหรอครบยายเมยน เปนทางสาธารณประโยชนแลวรเปลาครบ” ลงเปนธรรมตงขอสงเกต

“ตอนทแบงแยกทดน อฉนเขาใจผดคดวาจะใชไดเฉพาะลก ๆ หลาน ๆ เทานนคะ” ยายเมยนบอกถงเจตนาครงแรกทแบงแยกทดน

“ลงเคยอานคดปกครองเรองทานองน ซงศาลปกครองสงสด ทานวนจฉยไว วา ถอเปนการแสดงเจตนาสละการครอบครอง เพอสาธารณประโยชน” ลงเปนธรรมจาไดวาเมอหลายเดอนกอนไดอานบทความเรองทานองเดยวกนนในหนงสอพมพ

เรองท ๑๖ ผจดการมรดก ... ยกทดนใหเปน “ทางสาธารณประโยชน”

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๘๘

“งนหรอคะ ลงเปนธรรมชวยเลาใหอฉนฟงไดมยคะ จะไดเปนขอมลใหอฉนตดสนใจบางคะ” ยายเมยนขอใหลงเปนธรรมเลาถง คดปกครองเรองดงกลาวใหฟง

คดปกครองน เปนเรองการขอแบงแยกทดนเปนแปลงยอย โดยผขอเปนผดาเนนการเองทงหมด แตหลงจากเจาพนกงานทดนจดทะเบยนสทธและนตกรรมตามคาขอแลวไดยนคาขอเพกถอนรายการจดทะเบยนโดยอางวาอานหนงสอภาษาไทยไมได เขยนไดแตชอตนเอง และเอกสารทลงชอกไมไดอธบายหรอชแจงวา คออะไรและลงชอแลวมผลอยางไร ซงเจาพนกงานทดนกมไดแกไขรายการจดทะเบยนใหตามทขอ จงเปนคดพพาทในศาลปกครอง

ขอเทจจรงกคอ ผจดการมรดก (ผฟองคด) ไดยนคาขอ จดทะเบยนแบงแยกทดนตอเจาพนกงานทดน (ผถกฟองคด) โดยใหแบงท ดนมรดกเปนแปลงยอยใหกบทายาท ๖ แปลง ตอมา เมอทาการรงวดไดขอแกคาขอแบงแยกทดน โดยใหแบงอก ๑ แปลง ผากลางทดนแปลงใหญเปน “ทางสาธารณประโยชน” เจาพนกงานทดนตรวจสอบแลวเหนวารปแบงแยกทดนตรงกบบนทกคาขอของชางรงวดและของเจาหนาททะเบยนและตรงตามวตถประสงคของผฟองคด จงจดทะเบยนแบงแยกทดน สปตอมา ผฟองคดไดขอใหเจาพนกงานทดนเพกถอนรายการจดทะเบยนแบงทดนใหเปน “ทางสาธารณประโยชน” เพราะไมมเจตนา ใหเปนทางสาธารณะสาหรบประชาชนใชรวมกน แตมความประสงค

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๘๙

ทจะใหทายาททงหมดใชประโยชนรวมกน อนเปนการสาคญผดในขอเทจจรง เนองจากไมรขอความในเอกสารและอานหนงสอ ไมออก

ผถกฟองคดโตแยงวา ผจดการมรดกเปนผดาเนนการเอง ทกขนตอน เรมตงแตยนคาขอ นาชางออกไปชแนวเขตทาการรงวดปกเสาหลกเขต ใหถอยคากบเจาหนาทและลงลายมอชอในเอกสารทเกยวของกบการดาเนนการทงหมด และทดนทแบงใหเปน “ทางสาธารณประโยชน” ไดตกเปนสาธารณสมบตของแผนดนตามนยมาตรา ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

ผฟองคดจงฟองตอศาลปกครองขอใหเพกถอนการจดทะเบยนดงกลาว

กรณเชนนถอวาเจาพนกงานทดนจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบอสงหารมทรพยโดยคลาดเคลอนหรอไมชอบดวยกฎหมายหรอไม ? ขออางของผฟองคดฟงขนหรอไม ? และเจาพนกงานทดนจะตองจดทะเบยนเปลยนแปลงตามทผฟองคดไดรองขอหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดเปนผดาเนนการเกยวกบการขอแบงแยกทดนพพาทและ ไดลงลายมอชอเปนลายลกษณอกษรดวยตนเองในเอกสาร

อนเปนการแสดงเจตนาโดยชดแจง แมผฟองคดจะอางวาตนอานหนงสอภาษาไทยไมได แตผฟองคดไดเคยยนคารองตอศาล ขอเปนผจดการมรดก และไดใหการในชนไตสวนจนศาลมคาสงใหผฟองคดเปนผจดการมรดก ผฟองคดจงมความเขาใจในการยนเอกสารตอทางราชการหรออยางนอยกนาจะมผคอยใหคาแนะนาในการดาเนนการ ดวยเหตน ในการจดการทดนมรดกไมวาจะเปน

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๙๐

การรบโอน การแบงแยกและโอนใหทายาท ผฟองคดนาจะตองมความรหรอมผใหคาแนะนาในการดาเนนการ อกทงเมอไดรบโฉนดทดนทแบงแยกแลว ผฟองคดกนาจะสามารถศกษาและเขาใจรปแผนทและจานวนเนอททดนทปรากฏในโฉนดทดน โดยเฉพาะรปทดนในโฉนดทดนกปรากฏชดเจนวามการแบงหกเปนทางสาธารณประโยชน หากไมถกตองกจะตองทกทวงตอพนกงานเจาหนาททนททร

นอกจากน โดยสภาพทดนทแบงแยก หากไมมการแบงหกทดนซงอยตรงกลางเปนทางสาธารณประโยชน ผทไดรบมรดกท ดนแปลงอนจะไมมทางออก การแบงแยกท ดนเปนทางสาธารณประโยชนจงนาจะเปนความประสงคของผฟองคด นอกจากน หลงจากแบงแยกโฉนดทดนแลวยงมการจดทะเบยนโอนกรรมสทธหรอจานอง การปลอยใหเวลาผานไปสปจงยนคาขอ ใหเพกถอนรายการจดทะเบยนจงไมอาจรบฟงไดวาไมใชเจตนา ทแทจรง และแมจะเปนการแสดงเจตนาโดยสาคญผดกเปน การสาคญผดทเกดจากการประมาทเลนเลออยางรายแรงของ ผฟองคด จงไมอาจอางความสาคญผดนนมาเปนประโยชน แกตนเองได ดงนน การจดทะเบยนแบงหกทดนพพาทเปนทางสาธารณประโยชน จงเปนการดาเนนการตามคาขอของผฟองคด และมไดเปนการจดทะเบยนนตกรรมโดยคลาดเคลอนหรอไมชอบดวยกฎหมายตามมาตรา ๖๑ แหงประมวลกฎหมายทดน

กรณนถนนในทดนพพาทไดตกเปนทางสาธารณประโยชนอนเปนสาธารณสมบตของแผนดนสาหรบพลเมองใชรวมกน ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ตงแตวนทผ ฟองคดไดแสดงเจตนาขอแบงแยกท ดนเปนทาง

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๙๑

สาธารณประโยชน เนองจากเปนการแสดงเจตนาสละการครอบครองเพอสาธารณประโยชน การครอบครองยอมสนสดลงตงแตนน และไมมบทบญญตแหงกฎหมายใดบญญตใหการยกท ดนเปน ทางสาธารณประโยชนตองทาเปนหนงสอ แมยงไมมการขนทะเบยนทดนเปนทางสาธารณประโยชนกไมมผลทาใหทดนดงกลาวยงคงเปนกรรมสทธของผฟองคดแตอยางใด

ดงนน เมอกระบวนการในการรงวดแบงแยกทดนของ ผฟองคดไดดาเนนการไปตามขนตอนทระเบยบ คาสงและ ขอกฎหมายทเกยวของกาหนดไว รวมทงเปนไปตามเจตนารมณของผฟองคดในขณะนน การทผถกฟองคดมคาสงไมดาเนนการเพกถอนการจดทะเบยนแบงหกทดนเปนทางสาธารณประโยชนจงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๔๙/๒๕๕๕)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๙๒

“คดน เปนอทาหรณท ดสาหรบเจาของท ดนหรอผทไดรบ

มอบอานาจใหจดทะเบยนสทธและนตกรรมใด ๆ เกยวกบทดน หากตนเองเปนผดาเนนการดวยตนเองทงหมด ตงแตการยนคาขอ การนารงวด การลงลายมอชอในเอกสารทเกยวของทงหมด จะตอง มความระมดระวงและละเอยดรอบคอบ เพราะหากมขอผดพลาด ทเกดขนจากความประมาทเลนเลออยางรายแรงของตนแลว จะอางความสาคญผดมาเปนประโยชนแกตนไมไดครบ” ลงเปนธรรมสรป

“ตอนทแบงแยกทดน อฉนกไมไดระมดระวงเหมอนกรณนเลยคะ” ยายเมยนกลาวดวยความรสกผดทไมระมดระวง

“ยายเมยนไปปรกษาหารอกบเจาหนาทเขากอนกไดครบ เผอจะมวธแกไขได” ลงเปนธรรมแนะนา

บทสรป

“นอยเธอรรยงวาเคาจะมาสรางทเลยงหม

ใกลหมบานเรา” แจมหนไปถามนอยเพอนบานรวตดกน

“รแลวจะ อยางนตองเจอทงกลนขหม เสยงดง นาเสยคดแลวปวดหว” นอยบน

“ฉนรวามเพอนบานคนอน ๆ ไปรองเรยนท อบต. แต อบต. บอกวายงไมไดกอความ

เดอดรอนแกผอยอาศยบรเวณใกลเคยง เพราะเคายงไมไดสรางอาคารเลยงหม แลวกยงไมไดเอาหมมาเลยง” แจมกลาว

“ยงไมสรางตอนน เดยวไมนานกตองสรางจะมาบอกวาพวกเรา จะไมเดอดรอนไดยงไง” นอยมสหนาไมพอใจ “ฉนวาพรงนพวกเราไปปรกษาลงเปนธรรมกนดกวา” นอยชวนแจมไปหาลงเปนธรรม

เชาวนตอมาสองสาวไปพบลงเปนธรรมทบานและเลารายละเอยด ของขอเทจจรงทเกดขนใหลงเปนธรรมฟง

“เราจะฟองศาลปกครองไดมยคะ ลงเปนธรรม” นอยถามลงเปนธรรม “ตามมาตรา ๖๖ และมาตรา ๖๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๕๐ ไดกาหนดใหบคคลซงรวมกนเปนชมชนมสทธและ มสวนรวมในการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม รวมทงมสทธทจะฟองหนวยราชการเพอใหไดรบ ความคมครองในการดารงชพอยไดอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมทด แตหากปรากฏวามการขออนญาตกอสรางอาคารเพอประกอบกจการ ทอาจกอใหเกดความเดอดรอนหรอเสยหายแกชมชน แมการประกอบกจการดงกลาวยงไมเรมดาเนนการ กรณเชนนประชาชนในชมชนมสทธฟองคดตอศาลปกครองเพอปกปองและคมครองสทธของตนทมอยตามรฐธรรมนญดงกลาวหรอไม ? เรองนมคดตวอยาง ลงอานในหนงสอพมพเมอวนกอน

เรองท ๑๗ แคเพยงอนญาตสรางอาคาร “เลยงหม” ... ผใด ? มสทธฟองให “หยด !”

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๙๔

รอเดยวนะลงจะไปหยบมาอานใหฟง ...” ลงเปนธรรมบอกกบแจม และนอย หลงจากทรบฟงเรองราวทงหมดแลว

คดปกครองเรองนเปนเรองเกยวกบประชาชนในชมชน (ผฟองคด) ซงเหนวาจะไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายจาก การทองคการบรหารสวนตาบล (ผถกฟองคดท ๑) อนญาตใหมการสรางอาคาร “เพอประกอบกจการเลยงหม” แตผฟองคดเหนวาบรเวณดงกลาวอยใกลแหลงชมชน การเลยงสกรจะสง ผลกระทบตอสภาพความเปนอยของชมชนในบรเวณใกลเคยง ไมวาจะเปนเรองเสยงรองหรอกลนของมลสกร รวมทงการบาบดนาเสยทเกดจากการทาความสะอาดคอกสกร ซงแมจะมการปผารองกนบอบาบดนาเสย แตการลางคอกจะลางดวยโซดาไฟ และฤทธของโซดาไฟจะกดกรอนผาปใหขาด หลงจากนนนาเสย จะไหลลงสคลองทาใหนาในคลองเนาเสย สงผลกระทบตอ การทานา การใชนาเพอการเกษตร และการจบสตวนาในลาคลอง แมผประกอบการจะยงไมไดดาเนนการกอสรางอาคารเพอดาเนนการเพาะเลยงสกร แตการประกอบกจการเพาะเลยงสกรหลายแหง ไดสรางปญหาใหกบพนททานาของชาวบาน ดงนน หากปลอยใหมการกอสรางยอมจะตองกอใหเกดความเสยหายขนอยางแนนอน

จงฟองคดขอใหศาลปกครองเพกถอนคาสงของผถกฟองคดท ๑ และขอใหผถกฟองคดท ๒ (นายอาเภอ) ดาเนนการทาประชาคม

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๙๕

หรอประชาพจารณการประกอบกจการเพาะเลยงสกรกอนดาเนนการตอไป

ผถกฟองคดทงสองโตแยงวา เมอผประกอบการไดยนเอกสารขออนญาตกอสรางอาคารตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ โดยถกตองจงไดออกใบอนญาตกอสรางอาคารให และกรณนผประกอบการยงไมไดมการกอสรางอาคารจงยงไมเกดปญหาความเดอดรอนใด ๆ แกผฟองคด

เมอผประกอบการทไดรบอนญาตใหกอสรางอาคารยงไมไดดาเนนการเลยงสกร ประชาชนผอาศยอยในชมชนจะถอเปน ผเดอดรอนหรอเสยหายทจะฟองตอศาลปกครองขอใหเพกถอนคาสงของเจาหนาทของรฐทอนญาตใหมการกอสรางอาคาร ไดหรอไม ? โดยมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตง ศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ กาหนดหลกการสาคญเกยวกบการเปนผมสทธฟองคดตอศาลปกครองไววา “ผใดไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย หรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงไดอนเนองจากการกระทาหรอการงดเวนการกระทาของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ .... และการแกไขหรอบรรเทาความเดอนรอนหรอความเสยหายนน ตองมคาบงคบตามทกาหนดในมาตรา ๗๒ ผนนมสทธฟองคด ตอศาลปกครอง”

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เหตแหงการฟองคดนสบเนองมาจากการทผถกฟองคดท ๑ มคาสงอนญาตใหผประกอบการกอสรางอาคารเพาะเลยงสกร ซงการอนญาต

จะนาไปสการเพาะเลยงสกรทประจกษโดยทวไปวากอใหเกดนาเสย สงปฏกล ตลอดจนกลนและเสยงทอาจสงผลกระทบตอคณภาพ

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๙๖

สงแวดลอม และการเลยงสกรถอเปนแหลงกาเนดมลพษทจะตองถกควบคมตามกฎเกณฑและมาตรฐานทกฎหมายกาหนด ประกอบกบผฟองคดไดอยอาศยและประกอบอาชพเกษตรกรรมในทองท อนเปนชมชนทองถน ผฟองคดจงมสทธมสวนรวมในการจดการ การบารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม รวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล และยงยน ทงน เพอใหดารงชพอยไดอยางปกตและตอเนอง ในสงแวดลอมทจะไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของตน และสทธดงกลาวยอมไดรบความคมครองตามความเหมาะสม ตามทมาตรา ๖๖ และมาตรา ๖๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ไดบญญตไว

ดงนน ผฟองคดจงเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหาย หรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได จากการกระทาหรองดเวนการกระทาของผถกฟองคด และ การแกไขหรอบรรเทาความเดอดรอนหรอเสยหายนนตองม คาบงคบใหเพกถอนคาสงทออกใบอนญาตใหกอสรางอาคารเพาะเลยงสกรและใหดาเนนการจดทาประชาคมและประชาพจารณตอไป ผฟองคดจงเปนผมสทธฟองคดตอศาลปกครองตามมาตรา ๔๒ แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ และกรณนเปนการฟองเพอคมครองและรกษาคณภาพสงแวดลอมเพอใหดารงชพอยไดอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมทจะไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามยของประชาชนอนเปนชมชนทองถน จงเปนการฟองคดเพอประโยชนแกสวนรวม ศาลปกครองยอมมอานาจทจะรบคดนไวพจารณาไดตามมาตรา ๕๒ วรรคสอง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครอง

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๙๗

และวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ แมจะเปนการยนฟองคดเมอพนกาหนดเวลาการฟองคดตามมาตรา ๔๙ แหงพระราชบญญตเดยวกนแลวกตาม (คาสงศาลปกครองสงสดท ๙๖/๒๕๕๕)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๙๘

“คดนศาลปกครองสงสดไดวางหลกเกยวกบผมสทธฟองคด

กรณทแมความเดอดรอนหรอเสยหายจะยงไมเกดขนจากการประกอบกจการ แตหากผอาศยหรอประชาชนในชมชนเหนวาจะมการกระทาใด ๆ ทจะสงผลกระทบตอการรกษาและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม ตอการดารงชพอยอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมทจะกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของตนแลว กรณยอมถอเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอนเปนผมสทธฟองคดตอศาลปกครองได และกรณนถอวาเปนการฟองเพอประโยชนแกสวนรวมครบ” ลงเปนธรรมสรป

“ประชาชนมสทธตามรฐธรรมนญทจะดารงชพอยไดอยางปกตและตอเนองในสงแวดลอมทดไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของตน เมอไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายเรากมสทธฟองคดได จรงมยคะลงเปนธรรม” นอยกลาว

“ใชครบ” ลงเปนธรรมตอบ

บทสรป

“ เมอ เชานผมดขาวในท ว เหนชาวบานรองเรยนวาเทศบาลทาถนนใหม ฝงกลบคลอง ทาใหปดเสนทางการสญจรทางนาทใชอยทกวน ไปทางอนก ไม ไ ด” พอของจอนเล าถ งข าว ความเดอดรอนของชาวบานใหลงเปนธรรมฟง

“เทศบาลมอานาจหนาทจดใหมและบารงรกษาทางบกทางนาไดกจรง แตการปฏบตหนาทดงกลาว

กตองอยภายใตขอบเขตของกฎหมาย และเปนไปเพอประโยชนสข ของประชาชนเปนหลก” ลงเปนธรรมกลาว

“กฎหมายใหเปนดลพนจของเจาหนาททจะดาเนนการได แตบางทกไมไดพจารณาแนวทางทเหมาะสมทไมทาใหเกดความเดอดรอนแก ผหนงผใดเกนสมควร” พอของจอนแสดงความเหน

“ปญหาอยตรงทวา กอนทเจาหนาทจะดาเนนการตามอานาจหนาทไมไดพจารณาแนวทางทเหมาะสมในการจดทาบรการสาธารณะเพอใหบรรลวตถประสงคของกฎหมายทใหอานาจและไมกอใหเกด ความเดอดรอนเสยหายหรอเปนภาระแกราษฎรนอยทสด ลงจาไดวา เคยอานบทความสนคดปกครอง เรอง เทศบาลตาบล ... ทาถนน ไมสน ! ชาวบาน ในหนงสอพมพเมอหลายเดอนมาแลว ซงเปนเรองเกยวกบ การทาหนาทของเทศบาลโดยปรบปรงถนน เพอใหบรการแกประชาชน ในทองถน แตทาใหเอกชนบางคนไดรบความเดอดรอนเสยหาย จนกระทงไดนาคดมาฟองตอศาลปกครอง ลงจะเลาใหฟงนะ ...”

เรองท ๑๘ เทศบาลตาบล ... ทาถนน ไมสน ! ชาวบาน

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๐๐

เรองมอยวา ในป ๒๕๒๖ ผฟองคดและญาต ๆ ขดทดนของตนเชอมกบคลองและใชเรอเปนพาหนะสญจรและการขนสงพชผลทางการเกษตรจากทพกอาศยของตนและญาตออกส คลองมหาสวสด ตอมา ในป ๒๕๔๖ ผถกฟองคด (เทศบาลตาบล) ไดกอสรางถนนแอสฟลตตกคอนกรตเลยบคลองมหาสวสด พรอมวางทอลอดคและฝงกลบคลองซอย จานวน ๑๕ ซอย ผฟองคดไดคดคานการกอสรางวางทอลอดค เนองจากสรางความเดอดรอนใหแกผฟองคดและบรวารซงมความจาเปนตองใชเรอในการสญจรและขนสงสนคาเพยงทางเดยว ไมมทางสญจรอน จงขอให ศาลปกครองมคาพพากษาหรอคาสงใหผถกฟองคดทาการแกไขทอนาลอด โดยทาสะพานหรอบลอกคอนเวรสใหเรอสญจรผานเขา-ออกได

ผถกฟองคด (เทศบาลตาบล) โตแยงวา ผฟองคดสามารถนาเรอสญจรไป-มา และใชประโยชนเขา-ออกในพนทไดตามปกต โดยใชวธเดนทางมาทถนนสาธารณะแลวนาสมภาระลงเรอเดนทาง เขาไปในทดนของตน และการกอสรางสะพานเปนความประสงคของชมชนในเขตพนทและเปนการจดทาบรการสาธารณะใหแกประชาชนในทองถนตามภารกจและหนาทของเทศบาล

การทาหนาทของเทศบาลถอวาไดดาเนนการตามอานาจหนาททกฎหมายกาหนดไวหรอไม ? และเปนกรณทถอวาเทศบาลไดปฏบตหนาทจนกอใหเกดภาระกบผฟองคดเกนสมควรหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การดาเนนการสรางถนนของผถกฟองคดเปนการดาเนนการตามอานาจหนาททมาตรา ๕๐ วรรคหนง (๒) แหงพระราชบญญต

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๐๑

เทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ กาหนดไว (... เทศบาลตาบลมหนาทตองทาในเขตเทศบาลดงตอไปน (๒) ใหมและบารงทางบกและทางนา วรรคสอง บญญตวา การปฏบตงานตามอานาจหนาทของเทศบาลตองเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชนโดยวธการบรหารกจการบานเมองทด และใหคานงถงการมสวนรวมของประชาชนในการจดทาแผนพฒนาเทศบาล การจดทางบประมาณ การจดซอจดจาง การตรวจสอบการประเมนผล การปฏบตงานและการเปดเผยขอมลขาวสาร ...) และการสรางถนนทดแทนสะพานไมทมอยเดมกอใหเกดประโยชนแกประชาชนทอาศยสญจรไปมาในเสนทางดงกลาวสามารถใชเสนทางไดอยางสะดวกสบายมากขน

แตอยางไรกด แมเทศบาลมอานาจในการปฏบตหนาทตามทกฎหมายกาหนด แตการปฏบตหนาทดงกลาวกตองอยภายใตขอบเขตของกฎหมาย และเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชนเปนหลก ซงการทจะปฏบตราชการภายใตการบรหารกจการบานเมองทดไดนน จะตองพจารณาวามาตรการหรอวธการทเลอกใชเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายในการใชอานาจใหสาเรจลลวงไดอยางมประสทธภาพหรอไม มาตรการหรอวธการดงกลาวกอใหเกดความเดอดรอนเสยหายหรอกอใหเกดภาระแกราษฎรนอยทสดหรอไม และหากดาเนนการตามมาตรการหรอวธการดงกลาวไปแลวจะกอใหเกดประโยชนแกสวนรวมมากนอยเพยงใด เมอเทยบกบความเสยหายทจะเกดขนแกราษฎรและสงคม โดยสวนรวม

การทผถกฟองคดวางทอลอดคและฝงกลบซอยเพอทาเปนถนนมผลทาใหปดทางเขา-ออกคลองซอยในบรเวณทดนทผฟองคดอยอาศยและประกอบสมมาอาชพ ทาใหการสญจรเขา-ออกจาก

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๐๒

ทดนของผฟองคดไปยงคลองมหาสวสดเพอดาเนนชวตและประกอบสมมาอาชพไมสามารถกระทาไดตามปกต อกทงในเสนทางเดยวกนกบถนนพพาทบรเวณคลองซงอยในความดแลขององคการบรหารสวนตาบลใกลเคยง ไดใชบลอกคอนเวรสแทนทอคอนกรตทรงกลมทาใหถนนในบรเวณดงกลาวอยในสภาพทเรอสามารถสญจรเขา-ออกสคลองมหาสวสดได ซงการปฏบตงานตามอานาจหนาทเพอจดใหมหรอบารงทางบกและทางนาตามมาตรา ๕๐ วรรคหนง (๒) แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ ผถกฟองคดสามารถใชดลพนจในการพจารณาหาแนวทางทเหมาะสมวาหากไมดาเนนการฝงทอลอดคและฝงกลบคลองซอยทาเปนถนน ยงมวธการ จดทาทางหรอถนนวธอนทจะยงผลใหเกดประโยชนแกราษฎรทมความจาเปนตองสญจรทางบกและทางนาอยางเทาเทยมกนหรอไม

แตในกรณน ไมปรากฏว าผ ถก ฟองคดไ ดใช ดลพนจ เพอพจารณาหาแนวทางทเหมาะสมแกการจดทาบรการสาธารณะใหบรรลวตถประสงคและกอใหเกดความเดอดรอนเสยหายหรอภาระแกราษฎรนอยทสดแตอยางใด จงถอไดวาการปฏบตหนาทของผถกฟองคดกอใหเกดภาระแกผฟองคดเกนสมควร เพราะเปนการปดกนเสนทางสญจรโดยปกตของผฟองคดและบรวาร

ดงนน แมการสรางทางจะกอใหเกดประโยชนสขแกประชาชนโดยรวม และเปนการดาเนนการตามอานาจหนาททกาหนดไว ในมาตรา ๕๐ วรรคหนง (๒) แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ แตเมอการปฏบตหนาทของผถกฟองคดไดกอใหเกดผลกระทบแกผฟองคดอยางไมเปนธรรม จงเปนการใชดลพนจทไมเหมาะสม

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๐๓

และไมเปนไปตามวตถประสงคของกฎหมายอนเปนการกระทาละเมดตอผฟองคด

จงพพากษาใหผถกฟองคดดาเนนการใหผฟองคดสามารถใชเรอสญจรเขา-ออกจากทดนของตนผานคลองซอยออกสคลองมหาสวสดไดภายใน ๑๘๐ วน นบแตวนทคาพพากษาถงทสด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๐๔

“ถาอยากจะเขาใจมากขนเกยวกบการใชอานาจของเจาหนาท

กลองไปศกษาคาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๑๖๒/๒๕๕๕ คดนเกยวกบเรองทเรากาลงคยกน” ลงเปนธรรมบอกกบพอของจอน

“ผมจะไปศกษาดครบ สงสารชาวบานครบ เคยใชเรอในการขนสงสนคาเขามาขายในตลาดตงแตบรรพบรษ แตพอเทศบาล ทาถนนปดเสนทางและถมคลองกจะตองออมไปอกทาง กวาจะถงตลาดกใชเวลานาน” พอของจอนรสกเหนใจ

“อนทจรง คดดงกลาวนถอเปนบรรทดฐานในการปฏบตราชการทดของเจาหนาทของรฐวา ในการดาเนนการตามอานาจหนาทแมกฎหมายจะใหมอานาจดาเนนการอยางหนงอยางใดได กมใชวาจะใชอานาจตดสนใจดาเนนการไดตามอาเภอใจ แตจะตองเลอกดาเนนการในแนวทางทเหมาะสมทงประโยชนสาธารณะ และความเดอดรอนเสยหายแกเอกชน โดยตองเกดประโยชนกบสาธารณะมากและกอใหเกดความเดอดรอนหรอเสยหายหรอภาระกบราษฎรนอยทสดเทานน พอจอนเปนขาราชการกควรทจะศกษาไวบาง” ลงเปนธรรมแนะนา

บทสรป

“ลงเปนธรรมครบ คอลมนคดปกครองวนนนาสนใจนะครบ เปนคดเกยวกบนายกเทศมนตรทาสญญาจางลกเขยซอมแซมถนนในเขตเทศบาล เขาเปนเจาหนาทของรฐแตกลาทาผดกฎหมายโดยเออประโยชนใหลกเขยตวเอง ไมละอายแกใจเลยนะครบ” สนเลาเรองทอานใหลงเปนธรรมฟงดวยความรสกผดหวงกบ

พฤตกรรมของเจาหนาทของรฐ ขณะททงสองนงพกผอนทสนามหญา ในบรเวณบานลงเปนธรรม

“อยางนถอวาเขาเปนผมสวนไดเสยทางออมในสญญา ไมอาจทจะพจารณาคดเลอกผทจะมาทาสญญากบเทศบาลได” ลงเปนธรรม ใหความเหน “คดนศาลปกครองทานตดสนไวอยางไรละ”

“ตองพนจากตาแหนงนายกเทศมนตรครบ” สนกลาว “อม ... ขอลงอานหนงสอพมพหนอยนะ” สนยนหนงสอพมพใหลงเปนธรรมอาน

ในการออกคาสงทางปกครอง หากผมอานาจออกคาสง ทางปกครองมสภาพรายแรงอนอาจทาใหการพจารณาทางปกครองไมเปนกลาง (มาตรา ๑๖ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการ

เรองท ๑๙ จางลกเขยเขาเปนคสญญา ... พอตาจงตองพนจากตาแหนงนายกฯ !

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๐๖

ทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙) เชน มเหตโกรธเคองกบคกรณจะมผลทาใหคาสงทางปกครองทออกไปนนไมชอบดวยกฎหมาย

การทผบรหารทองถนหรอนายกเทศมนตรไดใชอานาจอนมตใหจางหางหนสวนจากดซงมลกเขยเปนหนสวนผจดการซอมแซมถนนในเขตเทศบาล จะถอวาผมอานาจมสภาพรายแรงอนอาจทาใหการอนมตจางซงเปนคาสงทางปกครองไมชอบดวยกฎหมายหรอไม ? และจะถอวานายกเทศมนตรนนเปนผมสวนไดเสยโดยทางออม ในสญญาทเทศบาลเปนคสญญา อนเปนพฤตการณทจะมผลทาใหนายกเทศมนตรตองพนจากตาแหนงหรอไม ?

คดปกครองทจะนามาเลาสกนฟงในฉบบน เปนเรองของนายกเทศมนตรไดอนมตใหจางหางหนสวนจากดทมบตรเขย เปนหนสวนผจดการซอมแซมถนนในเขตเทศบาล ตอมาม ผรองเรยนวา ผฟองคดมสวนไดเสยในสญญาจางหางหนสวนจากด ช. ตามโครงการจางเหมาซอมแซมถนนลกรงและหนคลก ในเขตเทศบาล และภายหลงจากทคณะกรรมการสอบขอเทจจรงใหทาการสอบสวนพยานหลกฐานและเสนอความเหนแลว ผถกฟองคด (ผวาราชการจงหวด) มคาวนจฉยวา ผฟองคดเปน ผมสวนได เสยทางออมในสญญาท เทศบาลเปนคสญญากบ หางหนสวนจากด ช. โดยใหเหตผลวา ผฟองคดอนมตใหซอมแซมถนนในวนท ๒๒ กนยายน ๒๕๔๘ อนมตใหจางวนท ๒๑ กนยายน ๒๕๔๘ นอกจากน เงนทไดจากการรบจางสวนหนงจะกลายเปนสนสมรสซงบตรสาวของผฟองคดมสทธไดรบ ทงเปนผมหนาทอปการะเลยงด จงถอวาผฟองคดไดใชอานาจหนาทตามกฎหมายแสวงหาผลประโยชนจากเทศบาลใหแกตนเองโดยทางออม จงทาใหผฟองคดสนสดความเปนนายกเทศมนตร

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๐๗

ผฟองคดเหนวาคาวนจฉยดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย เนองจากบตรสาวไมไดเปนหนสวนในหางหนสวนจากด ไมมอานาจบรหาร และแมจะมสทธไดรบมรดกของบตรสาวแตกเปนเรอง ไมแนนอน เพราะสทธจะเกดขนเมอบตรสาวตายกอนเทานน อกทงไมไดรบการอปการะจากบตรสาว จงขอใหศาลปกครอง มคาพพากษาเพกถอนคาวนจฉยดงกลาว

พฤตการณของผฟองคดถอเปนเหตอนมสภาพรายแรงตามมาตรา ๑๖ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และเปนผมสวนไดเสยทางออมในสญญาทเทศบาลเปนคสญญาอนมผลทาใหผฟองคดตองพนจากตาแหนงนายก เทศมนตรหรอไม ? ซงตามพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ กาหนดใหนายกเทศมนตรมอานาจหนาทในการสง อนญาต และอนมตเกยวกบราชการของเทศบาล และปฏบตหนาทอนตามทกฎหมายบญญตไว และตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการพสดของหนวยการบรหารราชการสวนทองถน พ.ศ. ๒๕๓๕ และทแกไขเพมเตม กาหนดใหผฟองคดเปนหวหนาฝายบรหารของหนวยการบรหารราชการสวนทองถนโดยมอานาจในการสงซอหรอสงจางทกวธทใชจายจากเงนรายได และมอานาจสงซอ หรอสงจางโดยไมจากดวงเงน รวมทงมอานาจลงนามในสญญา ตามระเบยบน

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคด ไดอนมตจางหางหนสวนจากด ช. โดยมนาย ส. ซงสมรส กบบตรสาวของผ ฟองคดทท างานอยท ส านกงาน

ปลดเทศบาลและเปนหนสวนผจดการ ซงตามประมวลกฎหมายแพง และพาณชย มาตรา ๑๐๗๗ ประกอบกบมาตรา ๑๐๘๗ ตองรบผด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๐๘

ในหนของหางหนสวนไมมจากดจานวน และผฟองคดกไดรถง ความขอนดอยแลวในเวลาทอนมตใหทาสญญาตามบนทกขออนมตซอมแซม ลงวนท ๒๒ กนยายน ๒๕๔๘ และบนทกขออนมตจาง ลงวนท ๒๑ กนยายน ๒๕๔๘ ประกอบกบการอนมตสงซอหรอสงจางเปนคาสงทางปกครอง กรณจงถอไดวาผฟองคดมสภาพรายแรงอนอาจทาใหการพจารณาทางปกครองไมเปนกลาง และผฟองคดชอบทจะดาเนนการตามวรรคสอง ของมาตรา ๑๖ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ ดงนน การทผฟองคดอนมตจางหางหนสวนจากด ช. ใหดาเนนโครงการกบเทศบาลโดยไมปรากฏวาผ ฟองคดไดดาเนนการ ตามบทบญญตดงกลาว จงเปนกรณทถอไดวาผฟองคดไดเขาไป มสวนไดเสยทางออมในสญญาทเทศบาลเปนคสญญาหรอ ในกจการทกระทาใหแกเทศบาลหรอท เทศบาลจะกระทา ตามมาตรา ๔๘ จตทศ วรรคหนง (๓) แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตเทศบาล (ฉบบท ๑๒) พ.ศ. ๒๕๔๖ แลว และผฟองคดตองพนจากตาแหนงนายกเทศมนตรตามมาตรา ๔๘ ปญจทศ (๕) แหงพระราชบญญตดงกลาว

สาหรบกรณทหางหนสวนจากด ช. เคยเปนคสญญากบเทศบาลมาแลวกอนทผฟองคดจะเขาดารงตาแหนงนายกเทศมนตร หรอผฟองคดไมไดรบการอปการะเลยงดจากบตรสาว และจะมสทธรบมรดกของบตรสาวหรอไม เปนเรองไมแนนอน รวมทงการท ผฟองคดไมมความสมพนธใด ๆ กบหางหนสวนจากด ช. กตาม เหตดงกลาวไมใชลกษณะตองหามมใหดารงตาแหนงนายกเทศมนตร

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๐๙

และไมใชลกษณะตองหามมใหสมครรบเลอกตงเปนนายกเทศมนตรตามทกฎหมายกาหนด

ดงนน การทผ ถกฟองคด วนจฉยวา ผฟองคด เปน ผมสวนไดเสยทางออมในสญญาทเทศบาลเปนคสญญาทาให ผฟองคดตองพนจากตาแหนงนายกเทศมนตร จงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๘/๒๕๕๕)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๑๐

“คดนนอกจากจะเปนอทาหรณทดสาหรบผดารงตาแหนงเปนนายกเทศมนตรหรอเทศมนตรในคณะเทศมนตรของเทศบาลแลว ยงเปนอทาหรณทดกบเจาหนาทของรฐทปฏบตหนาทในหนวยงานของรฐอน ๆ วา จะตองปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตและรกษาผลประโยชนของทางราชการโดยไมใชโอกาสจากการดารงตาแหนงดงกลาวสรางประโยชนแกตนหรอผอน” ลงเปนธรรมสรป

“เหตอนมสภาพรายแรงตามมาตรา ๑๖ แหงพระราชบญญต วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ หมายความถงอะไรครบลงเปนธรรม” สนตงคาถาม

“หมายถง พฤตการณทชวนใหเกดความเคลอบแคลงสงสยวา จะใชอานาจทไมเปนกลาง ซงหากผใชอานาจเหนวาตนมพฤตการณทชวนใหผอนเคลอบแคลงสงสยในการใชอานาจวาจะไมเปนกลางกจะตองหยดการพจารณาเรองนนกอนและแจงผบงคบบญชาทราบ แตหากไมดาเนนการเชนวานนแลว การใชอานาจกจะไมชอบ ดวยกฎหมาย ซงศาลปกครองมอานาจเพกถอนได” ลงเปนธรรมอธบาย

“ผมวาเจาหนาทของรฐไมวาจะอยในตาแหนงใดกจะตองมความเปนกลางในการปฏบตหนาทและปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตครบ เมอมอานาจกตองใชอานาจทมไปในทางทถกดวยครบ” สนกลาว

บทสรป

“แสงมากนขาวไดแลวลก เลกอาน

หนงสอพมพกอนคะ” แมของแสงโสมเรยก ลกสาวใหมารบประทานอาหารทโตะพรอม ๆ กบสมาชกในครอบครวคนอน ๆ

“เหตการณรถจกรยานยนตเฉยวชนรถยนต ร.ย.ล. ในขณะฝนตกหนก ถนนลน ในเวลากลางคน ไมถอเปนเหตอกฉกรรจ

และสะเทอนขวญและเปนเหตทตองรายงานดวนตอผบงคบบญชา หรอคะลงเปนธรรม” แสงโสมถามลงเปนธรรม ขณะนงลงบนเกาอ เพอรบประทานอาหาร

“พอวาไมนาจะเปนเหตอกฉกรรจและสะเทอนขวญนะครบ ลงเปนธรรมมความเหนวายงไงครบ” พอของแสงโสมตอบพรอมกบ ขอความเหนจากลงเปนธรรมเพอความชดเจน

“มอไซตชนกบรถยนตทใชในพระราชสานกหรอครบ” จอนตกใจ “เรองนศาลปกครองสงสดเคยวนจฉยไวแลวครบ ลงเพงอาน

หนงสอพมพมาเมอสองสามวนกอน เมอครหนแสงกอานมใชหรอครบ” ลงเปนธรรมจาไดวาเคยอานเรองนจากคอลมนนายปกครองเมอสองสามวนกอนและเหนวาแสงโสมกนงอานเมอสกครนเอง

“จรงหรอครบลงเปนธรรม เลาใหผมฟงบางครบ” “ไดครบ ...”

เรองท ๒๐ เปนนกเรยนตารวจฝกปฏบตราชการ ... ไมรายงานคดดวน ?

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๑๒

คดปกครองเรองน เปนเรองการใชอานาจลงโทษทางวนยตารวจ ซงเปนนกเรยนหลกสตร กอน. และ กอต. ฝกปฏบตราชการในหนาทพนกงานสอบสวน

ขอเทจจรงมวา รอยตารวจตร ก. ผฟองคดซงอยระหวางการเขาเวรเพอฝกปฏบตราชการทสถานตารวจนครบาลแหงหนง ไดรบคาสงจากพนกงานสอบสวนใหออกไปตรวจสถานทเกดเหต กรณรถยนต ร.ย.ล. ถกรถจกรยานยนตเฉยวชนในขณะมฝน ตกหนก ในการปฏบตหนาทดงกลาว ผฟองคดไดทาแผนทเกดเหตและนาผขบขรถจกรยานยนตมาทสถานตารวจ และรายงานเหตการณใหพนตารวจตร ข. ซงปฏบตหนาทพนกงานสอบสวนทราบ พรอมกบลงบนทกประจาวนไวเปนหลกฐาน ตอมา ในวนรงขน พนตารวจตร ข. ไดแจงขอหาขบรถโดยประมาทเปนเหตใหทรพยสนของผอนเสยหายและเปรยบเทยบปรบผขบขรถจกรยานยนต และใหผฟองคดลงชอในบนทกขอความรายงานตอผบงคบบญชา โดยแจงวาเจาหนาทผเกยวของทกคนตองทารายงานเหตการณใหสอดคลองกน

ตอมา ผถกฟองคดท ๓ (ผบงคบการ กองบงคบการตารวจนครบาล ๑) เหนวา ผฟองคดกระทาผดวนยอยางไมรายแรง เนองจากไมไดรายงานเหตการณอนเปนเหตอกฉกรรจ สะเทอนขวญ หรอเหตท ตองรายงานดวนใหผ บงคบบญชาทราบในทนท ตามประมวลระเบยบการตารวจไมเกยวกบคด จงมคาสงลงโทษกกยามผฟองคดเปนเวลา ๓ วน ฐานไมปฏบตหนาทราชการ ดวยความตงใจ อตสาหะ เพอใหเกดผลดหรอความกาวหนา แกราชการ และฐานไมปฏบตตามระเบยบแบบแผนของทางราชการ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๑๓

ผฟองคดไดอทธรณคาสงดงกลาว แตผถกฟองคดท ๒ (ผบญชาการ กองบญชาการตารวจนครบาล) กมคาสงใหยกอทธรณ

ผฟองคดเหนวา ตนเองไดลงชอบนทกขอความรายงานผบงคบบญชาแลวและการลงโทษทาใหไดรบความเดอดรอนเสยหายจากการถกตดสทธเลอนขนเงนเดอนหนงขน ถกตดสทธเลอนยศจากรอยตารวจตรเปนรอยตารวจโท และถกบนทก การถกลงโทษทางวนยลงในทะเบยนประวตการทางาน

จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหเพกถอนคาสงดงกลาว ประเดนปญหาของคดนกคอ คาสงลงโทษทางวนยแก

ผฟองคดทเปนนกเรยนหลกสตร กอน. และ กอต. ทเขาเวรเพอฝกปฏบตราชการอยทสถานตารวจชอบดวยกฎหมายหรอไม ? เหตการณทเกดขนถอเปนเหตการณทมลกษณะเหตอกฉกรรจและสะเทอนขวญ หรอเหตทตองรายงานดวนตอผบงคบบญชาตามประมวลระเบยบการตารวจไมเกยวกบคด ลกษณะท ๑๘ บทท ๑ หรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดเปนนกเรยนหลกสตร กอน. และ กอต. ทฝกปฏบตราชการสถานตารวจ ผฟองคดจงเปนเพยงพนกงานสอบสวน

ทเขาเวรได แตไมสามารถรบผดชอบคดไดดวยตนเอง ประกอบกบรองผบญชาการตารวจแหงชาตไดมคาสงเมอวนท ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๔๗ กาชบการปฏบตงานของฝายสอบสวน โดยหามมให จดนกเรยนหลกสตรดงกลาวทฝกปฏบตราชการตามสถานตารวจเขาเวรรบคดโดยเดดขาด และไดแจงสถานตารวจทกแหงใหปฏบตตามคาสงดงกลาวแลว ดงนน การทผฟองคดออกไปตรวจสถานท

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๑๔

เกดเหต ทาแผนทเกดเหต นาผขบขรถจกรยานยนตมาสถานตารวจ พรอมทงรายงานใหพนตารวจ ข. ทราบเหตการณและไดบนทกประจาวนเกยวกบคดแลว ถอวาผฟองคดไดปฏบตราชการเทาททาไดแลว กรณจงไมอาจถอไดวาผฟองคดไมปฏบตราชการ ดวยความตงใจ อตสาหะ ไมเอาใจใส หรอประมาทเลนเลอ ตามมาตรา ๗๘ (๙) แหงพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๗

และการเฉยวชนของรถยนต ร.ย.ล. กบรถจกรยานยนตในขณะฝนตก ถนนลน ในเวลากลางคนนนเปนเหตการณปกตธรรมดา ไมใชลกษณะเหตอกฉกรรจและสะเทอนขวญ และไมเปนเหต ทจะตองรายงานดวนตอผบงคบบญชา ตามประมวลระเบยบ การตารวจไมเกยวกบคด ลกษณะท ๑๘ บทท ๑ เรอง รายงานเหตอกฉกรรจและสะเทอนขวญและเหตท ตองรายงานดวน นอกจากนน ตามขอ ๒ ของประมวลระเบยบการตารวจดงกลาวกาหนดใหเจาหนาทตารวจระดบหวหนาสถานตารวจหรอสารวตรหวหนาหนวยงานเปนผมหนาทตองรายงานเหตดวนทเกดขน ใหผบงคบบญชาทราบ ไมใชเจาหนาทตารวจระดบพนกงานสอบสวนหรอนกเรยนทฝกปฏบตราชการ

ผฟองคดจงไมไดกระทาผดวนยอยางไมรายแรงตามมาตรา ๗๘ (๙) แหงพระราชบญญตตารวจแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๗ หรอ ไมปฏบตตามประมวลระเบยบการตารวจไมเกยวกบคด

ดงนน คาสงลงโทษกกยามผฟองคด จงเปนคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๑๕

ศาลปกครองสงสดจงพพากษาใหเพกถอนคาสงลงโทษดงกลาว และลบประวตการลงโทษในทะเบยนประวต และให ผถกฟองคดทงสามดาเนนการแกไขเยยวยาความเดอดรอนเสยหาย โดยใหดาเนนการพจารณาเกยวกบสทธของผฟองคดตามกฎหมายตอไป (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๖๙๕/๒๕๕๔)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๑๖

“เหตรถจกรยานยนตเฉยวชนรถยนต ร.ย.ล. ในขณะฝนตกหนก

ถนนลนในเวลากลางคน ไมถอเปนเหตอกฉกรรจและสะเทอนขวญหรอเปนเหตทตองรายงานดวนตอผบงคบบญชาใชมยครบลงเปนธรรม” จอนสรป

“ใชแลวครบ ... คดนเปนอทาหรณกบผมอานาจในการใชอานาจวามใชจะใชอานาจสงลงโทษทางวนยไดตามอาเภอใจโดยไมพจารณากฎหมายหรอระเบยบทเกยวของ เพราะการพจารณาลงโทษทางวนย ทงขาราชการตารวจและขาราชการอนทวไป ยอมสงผลกระทบ ตอสทธของผถกลงโทษทกฎหมายใหการรบรองและคมครอง หลายประการ ดงนน กอนทผมอานาจจะใชอานาจออกคาสงลงโทษทางวนยจะตองพจารณากฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบทเกยวของอยางรอบคอบและประการสาคญตองไมใชอานาจตามอาเภอใจ ครบ” ลงเปนธรรมสรป

บทสรป

“ขาวการโยกยายขาราชการมใหเหน ทกวนเลยครบลงเปนธรรม” พอของจอนพดกบลงเปนธรรมขณะนงพกในสวนหลงบาน หลงจากชวยกนถางหญาและตดแตงตนไมในสวนแลวเสรจ

“ชวงน เปนฤดกาลโยกยายก ถอเปน เรองปกตของราชการ” ลงเปนธรรมตอบ

“โดยเฉพาะการยายขาราชการในระดบบรหาร เชน อธบด รองอธบด เลขาธการ รองเลขาธการของหนวยงานราชการทสาคญ ๆ มเสยงวพากษวจารณถงความเหมาะสมและจาเปนมากมายและรบรกนทวไปในวงกวาง สวนขาราชการในระดบตาลงมาแมไมมเสยงวพากษวจารณในวงกวาง แตภายในหนวยงานราชการนน ๆ กวพากษวจารณกนเซงแซไมแตกตางกน” พอของจอนรบรถงเสยงวพากษวจารณดงกลาวภายในหนวยงานราชการทสงกดเปนอยางด

“ถาผมอานาจพจารณาดวยความเปนธรรม มเหตผลอธบายไดถงความเหมาะสมความจาเปน และเปนประโยชนของทางราชการ อยางแทจรงกคงไมมปญหาการฟองรองตามมาภายหลง” ลงเปนธรรมแสดงความเหน

“อะไรคอความเหมาะสม อะไรคอความจาเปนในการสงยายขาราชการ . . . นละครบปญหา” พอของจอนสรปถงปญหาทเกด ขอวพากษวจารณ

เรองท ๒๑ มพฤตการณไมเหมาะสม ... ยายได ! ไมใชกลนแกลง

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๑๘

“พอจอนไดอานหนงสอพมพฉบบวนนหรอยง คอลมนนายปกครองเขามตวอยางคดปกครองในเรองยาย ซงคดนขาราชการผถกยายเหนวาผบงคบบญชากลนแกลงโดยยายใหเขาไปทางานทไมตรงกบความสามารถของเขา” ลงเปนธรรมเลารายละเอยดใหพอจอนฟง

ขอเทจจรงกคอ หวหนาฝายซอมบารงสงใหผ ฟองคด

ซงเปนขาราชการตาแหนงนายชางไฟฟา ๖ ปฏบตหนาทหวหนางานซอมบารง ๖ ฝายซอมบารงและกาจดของเสย รายงานผล การตรวจสอบลฟตซงไดรบแจงวาอปกรณชารดและใหรายงานผลการปฏบตงานยอนหลง ๓ เดอน ผฟองคดไดชแจงขอเทจจรง แตไมตรงตามประเดนทผบงคบบญชาสงใหชแจง และคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงรายงานวา ผฟองคดมปญหาการทางาน กบผใตบงคบบญชาและผใตบงคบบญชารวมกนลงชอไมขออย ใตการบงคบบญชาของผฟองคด และหวหนาฝายซอมบารงเหนวาหากใหผฟองคดปฏบตหนาทในหนวยซอมบารงอาจเกดความเสยหายตอการทางานสวนรวม และอาจมปญหาอน ๆ ทรนแรงตามมา สวนผฟองคดใหการวาไมสามารถสงงานผใตบงคบบญชาทางานได

ผถกฟองคด (ผอานวยการโรงพยาบาล) จงมคาสงกาหนดหนาทความรบผดชอบของขาราชการและลกจางฝายซอมบารงและกาจดของเสยใหม โดยใหนาย อ. ไปปฏบตหนาทหวหนางานแทนผฟองคดและใหผฟองคดไปปฏบตหนาทชวยงานหวหนา และตอมา

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๑๙

ใหไปชวยราชการทฝายบรหารงานทวไป แตผฟองคดขอไปชวยราชการทฝายพสดแทน

ผฟองคดเหนวา เปนการกลนแกลงยายใหไปทางานทไมตรงกบความสามารถ คาสงของผถกฟองคดไมชอบ ทาใหเสยโอกาสเจรญกาวหนาในตาแหนง ถกดหมนจากเพอนรวมงาน ภายหลงจากการรองทกขตอผอานวยการแลว

จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหเพกถอนคาสงดงกลาว และใหผฟองคดกลบไปดารงตาแหนงดงเดม

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๘๘มาตรา ๙๐ ประกอบมาตรา ๙๙ กาหนดเปนหลกการ

เอาไววา ขาราชการพลเรอนสามญตองปฏบตตามคาสงของผบงคบบญชาซงสงในหนาทราชการโดยชอบดวยกฎหมาย และระเบยบของทางราชการ โดยไมขดขนหรอหลกเลยง ตองไมรายงานเทจ การรายงานโดยปกปดขอความซงควรตองแจง ถอวาเปนการรายงานเทจ และผบงคบบญชามหนาทเสรมสรางและพฒนาใหผอยใตบงคบบญชามวนย ปองกนไมใหผอยใตบงคบบญชาทาผดวนย และดาเนนการทางวนยแกผใตบงคบบญชากรณมมลทควรกลาวหาวากระทาผดวนย โดยการปองกนมใหกระทาผดวนยนน ผบงคบบญชาตองกระทาโดยการเอาใจใส สงเกตการณ และขจดเหตทอาจกอใหเกดการกระทาผดวนยในเรองอนอยในวสยทจะดาเนนการปองกนตามควรแกกรณได

ดงนน ผถกฟองคดซงเปนผบงคบบญชาของผฟองคด จงมอานาจในการบรหารงานบคคลใหเหมาะสมกบหนาท ทรบผดชอบ และตองเอาใจใสขจดเหตทอาจกอให เ กด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๒๐

การกระทาผดวนยในเรองอนอยในวสยทจะดาเนนการปองกนตามควรแกกรณ ทงน เพอใหการดาเนนกจการทางปกครองของหนวยงานบรรลวตถประสงค การทผถกฟองคดมคาสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรง โดยใหโอกาสผบงคบบญชา ผรวมงาน ผฟองคด และผใตบงคบบญชาของผฟองคด ใหขอเทจจรงและโตแยงแสดงพยานหลกฐาน แลวมคาสงใหผฟองคดไปชวยงานและชวยราชการทงสามคาสงดงกลาวถอไดวาเปนการดาเนนการตามขนตอนหรอวธการซงไดคานงถงขอเทจจรง เหตผล ความจาเปน ตลอดจนความเหมาะสมและประโยชนของหนวยงาน ซงผฟองคดอาจไมพอใจและตองปรบตวเขากบงานใหม แตการใหชวยงานหรอชวยราชการเปนการใชอานาจของผบงคบบญชาทจะออกคาสงไดตามทเหนสมควร

สวนทผฟองคดกลาวอางวาคาสงยายเปนการกลนแกลง เนองจากไดโตแยงการกาหนดรายละเอยดครภณฑทผถกฟองคดจะจดซอ เปนการกลาวอางโดยไมมพยานหลกฐาน เมอขอเทจจรงยงไมอาจรบฟงไดวา ผถกฟองคดไดสงใหผฟองคดไปชวยราชการโดยมอคตหรอมเจตนากลนแกลงผฟองคดใหไดรบความเสยหาย จงถอวาผถกฟองคดไดออกคาสงในหนาทราชการโดยชอบ ดวยกฎหมายและระเบยบของทางราชการแลว (คาพพากษา ศาลปกครองสงสดท อ. ๑๗๒/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๒๑

“คดน เปนเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการท ดสาหรบ

หนวยงานของรฐกรณทจะมการโยกยายขาราชการในหนวยงานและเปนอทาหรณทดกบเจาหนาทของรฐ ซงนอกจากจะตองปฏบตหนาทดวยความเอาใจใสแลว ยงจะตองปฏบตตามคาสงของผบงคบบญชาซงสงในหนาทราชการอยางเครงครดเพอใหงาน ในหนาทความรบผดชอบเกดประโยชนสงสดและหากเจาหนาทของรฐประพฤตปฏบตตนไมเหมาะสมกบตาแหนงหนาทซงอาจสงผลกระทบตอการบรหารราชการของหนวยงาน ผบงคบบญชายอมมอานาจพจารณาโยกยายสบเปลยนหนาทความรบผดชอบ ใหเหมาะสมครบ” ลงเปนธรรมสรป

“แตอยางไรกตาม ผมวาแม ผบงคบบญชาจะมอานาจ ในการโยกยายขาราชการ แตจะตองคานงถงความจาเปน ตลอดจนความเหมาะสมและประโยชนของหนวยงาน เพอใหการดาเนนกจการทางปกครองของหนวยงานบรรลวตถประสงคครบ มฉะนนแลว จะเปนการโยกยายทไมเปนธรรม และเปนการออกคาสงทไมชอบดวยกฎหมาย” พอของจอนใหความเหนเพมเตม

บทสรป

“พอสมคดไปไหนมาครบ” ลงเปนธรรม

ถามสมคดขณะเดนสวนทางกนทหนาตลาดสด ภายหลงจากทลงเปนธรรมกลบจากเดนออกกาลงกายทสวนสาธารณะดานหลงตลาด

“สวสดครบลงเปนธรรม ผมจะไปรบแมนยเพอไปทาธระทการไฟฟาครบ” สมคดตอบ

“แมนยสบายดนะครบ” ลงเปนธรรมถามไถถงทกขสขของแมนย แมของสมคดซงเปนเจาของรานขายอาหารทลงเปนธรรมชอบไปนงรบประทานอาหารกบหลาน ๆ เปนประจา

“แมกลมใจเรองการปกเสาไฟฟาและยดโยงเสาไฟฟาหนาราน ทาใหเขาออกไมสะดวกครบ แมจะไปรองขอความเปนธรรมใหการไฟฟาเขายายจดปกเสาออกไปจากหนารานครบ” สมคดเลาปญหาทเกดขนกบครอบครวใหลงเปนธรรมฟง “บางทถาจาเปนอาจตองฟองคดตอศาลปกครองใหเยยวยาความเสยหายครบ”

“วนกอนลงคยกบเพอนททางานในการไฟฟา เหนวาการไฟฟา กมไดนงเฉยกบปญหา พยายามทจะแกไขปญหาอยเหมอนกนครบ” ลงเปนธรรมเลาใหสมคดฟงถงการพจารณาดาเนนการของการไฟฟาตามทไดยน

“แตเขากแกไขอะไรไมได ใชมยครบ” สมคดกลาว “การดาเนนการตาง ๆ เพอประโยชนสาธารณะตองคานงถงผลกระทบ

ทจะเกดกบเอกชนดวยเหมอนกน แตประโยชนสาธารณะกสาคญ พอสมคดพาแมไปการไฟฟากอนครบ ตอนเยนลงจะไปถามขาวความคบหนากบแมทรานอาหารกแลวกนครบ” ลงเปนธรรมใหสมคดรบไปรบแมไปทาธระตามทตงใจไว

เรองท ๒๒ ตดตงสายยดโยงเสาไฟฟา ... ใครได-ใครเสย ... เคลยรดวยครบ !!

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๒๓

ลงเปนธรรมจาไดวาเคยมขอพพาทในลกษณะเชนนเกดขนแลว และศาลปกครองสงสดกไดวนจฉยเรองนไวแลว ซงเปนเรองของเจาของทดนไดรบความเดอดรอนจากการทการไฟฟาสวนภมภาคทาการปกเสาไฟฟา และตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาบรเวณบาทวถดานหนาทดน จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหการไฟฟาสวนภมภาคชดใชคาเสยหาย

คดปกครองเรองนผฟองคด (เจาของทดน) อางวา การท ผถกฟองคด (การไฟฟาสวนภมภาคท ๑) ทาการปกเสาไฟฟา ๑ ตน ระหวางกงกลางดานหนาทดนอนเปนกรรมสทธของผฟองคดและตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาทงสองดานของเสาไฟฟาเปนการตดตง ทไมถกตองตามหลกวชาการ เปนเหตใหผฟองคดไมสามารถนารถยนตเขาออกทดนไดและไมสามารถใชประโยชนในทดนไดดงเดม เนองจากผฟองคดประสงคจะปลกบานพกอาศยและเปดรานอาหารซงจะมรายไดขนตาเดอนละ ๑๐,๐๐๐ บาท จงเปนการกระทา โดยมชอบดวยกฎหมาย ทาใหผฟองคดไดรบความเสยหาย อนเปนการกระทาละเมดตอผฟองคด จงขอใหศาลปกครองมคาพพากษาใหการไฟฟาสวนภมภาครอถอนสายยดโยงเสาไฟฟา ใหทดน ของผฟองคดกลบสสภาพเดมและชดใชคาเสยหาย

สวนผถกฟองคดโตแยงวา การปกเสาไฟฟาและการตดตง สายยดโยงเสาไฟฟาบรเวณบาทวถรมถนนบรเวณพพาทเปนจดสาคญและไดรบอนญาตจากกรมทางหลวงแลว แตเนองจากการปกเสาไฟฟาบรเวณบาทวถดานหนาทดนของผฟองคดเปนจดสนสด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๒๔

ของสายสงไฟฟาแรงสง ระหวางสายหมฉนวนเตมพกดหรอ สายเคเบลอากาศกบสายหมฉนวนไมเตมพกดและสายเปลอย ทาใหสายสงไฟฟาทพาดผานบนเสาไฟฟามแรงดงและนาหนกแตละดานไมเทากน ผถกฟองคดท ๑ จงตองตดตงสายยดโยง เสาไฟฟาทงสองดานของเสาไฟฟาเพอใหมความมนคงปลอดภย สามารถรบแรงดงและนาหนกของสายไฟฟาได และหลงการตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาดงกลาวผฟองคดเหลอทางเขาออกสถนนอก ๕.๕ เมตร

การไฟฟาสวนภมภาคมอานาจปกเสาไฟฟาและตดตงสายยดโยงไฟฟาบนบาทวถหนาทดนของผฟองคด อนถอเปนการกระทาละเมดตอผฟองคดหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผถกฟองคดท ๑ ไดจดตงขนตามพระราชบญญตการไฟฟาสวนภมภาค พ.ศ. ๒๕๐๓ และมอานาจกระทาการตาง ๆ ภายใต

ขอบแหงวตถประสงค รวมทงมอานาจในการเดนสายสงศกยสงหรอสายสงศกยตาไปใต เหนอ ตามหรอขามพนดนของบคคลใด ๆ หรอปก หรอตงเสา สถานไฟฟา หรออปกรณตาง ๆ ลงในหรอบนพนดนของบคคลใด ๆ ผถกฟองคดท ๑ จงมอานาจตามกฎหมายและไดอาศยอานาจตามกฎหมายในการตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาบรเวณบาทวถดานหนาทดนของผฟองคด และการตดตงดงกลาวกมความจาเปนทตองดาเนนการเพอความปลอดภยตอชวตและทรพยสนของประชาชน และหากไมตดตงอาจเกดอนตราย โดยมอาจหลกเลยงได จงเปนการกระทาทางปกครองทชอบดวยกฎหมาย ไมเปนการกระทาละเมดตอผฟองคด

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๒๕

สาหรบปญหาวาการดาเนนการของการไฟฟาสวนภมภาคโดยการปกเสาไฟฟาและตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาทาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอนจนเกนสมควรหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา หากการตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาดงกลาวทาใหผ ฟองคดไดรบความเสยหาย หรอเดอดรอนจนเกนสมควร ผถกฟองคดกมหนาทตองแกไขหรอเยยวยาความเสยหายใหแกผฟองคด แตเมอขอเทจจรงรบฟงไดวา ผถกฟองคดไดใชพนทบรเวณดงกลาวตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาโดยวดความกวางได ๔.๕ เมตร จงเหลอทางเขาออกอก ๕.๕ เมตร ซงสามารถเขาออกไดจงไมเปนอปสรรคในการประกอบกจการรานอาหารและปลกบานพกอาศย แตในทางกลบกน การตดตงสายยดโยงเสาไฟฟาดงกลาวกเปนการปองกนอนตรายทจะเกด แกผฟองคดดวย จงไมกอใหเกดความเสยหายแกผฟองคด และไมไดทาใหผฟองคดไดรบความเดอดรอนจนเกนสมควร (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๗๑๓/๒๕๕๔)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๒๖

“ลงเปนธรรมครบ การกระทาละเมดท ผกระทาตองชดใช

คาเสยหายคออยางไรครบ” สมคดถามลงเปนธรรมดวยความสงสยในตอนเยนวนเดยวกน ภายหลงจากทสมคดกบแมนยกลบจากทาธระทการไฟฟา และไดรบทราบวาการไฟฟาจะรบผดชอบชดใชคาเสยหายเฉพาะการกระทาละเมดเทานน

“การพจารณาวาการกระทาใดจะเปนการละเมดหรอไม จะตองพจารณาจากหลกเกณฑหรอองคประกอบตามมาตรา ๔๒๐ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย คอ (๑) ผใดทาตอบคคลอน โดยผดกฎหมาย (๒) กระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอ และ (๓) ทาใหเขาเสยหาย หากเขาหลกเกณฑทง ๓ ประการแลวกจะถอวาเปนการกระทาละเมด ผลกคอผทาละเมดจะตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกผเสยหาย และแมวาปจจบนการทาละเมดของเจาหนาทของรฐจะตกอยภายใตบงคบของพระราชบญญตความรบผดทางละเมด ของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ แตการพจารณาวา การกระทาใดจะเปนการละเมดหรอไม กยงคงตองพจารณาใหครบตามหลกเกณฑหรอองคประกอบทง ๓ ประการดงกลาว หากขาดขอใดขอหนงกไมถอวาเปนการทาละเมดครบ” ลงเปนธรรมอธบาย

“ลงถายเอกสารบทความคดปกครองเกยวกบเรองนมาใหแมนยอานดวยครบ ถอเปนคดปกครองทนาสนใจมาก เพราะนอกจากจะเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดใหกบหนวยงานทางปกครอง และเจาหนาทของรฐในการดาเนนการตามอานาจหนาท ซงนอกจาก

บทสรป

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๒๗

จะตองดาเนนการภายในขอบเขตวตถประสงคของกฎหมาย ทใหอานาจแลว จะตองพจารณาถงความจาเปนอยางยงทตองดาเนนการวาสาธารณะไดรบประโยชนเพยงใด ซงหากแมเอกชน จะไดรบผลกระทบจากการดาเนนการหรอการกระทาของฝายปกครอง อยบาง แตประชาชนโดยสวนรวมไดรบประโยชนจากการกระทานน กถอไดวาเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมายแลว เมอเปนเชนนแลว กถอไดวาไมเขาหลกเกณฑของกระทาละเมดครบ” ลงเปนธรรมสรปความสาคญของคดใหสมคดฟง

“แลววนนทไปการไฟฟามาผลเปนอยางไรบางละ” ลงเปนธรรมถาม “การไฟฟาเขาบอกวาเขาทาตามหนาทและมความจาเปน

ทตองดาเนนการเพอความปลอดภยตอชวตและทรพยสนของประชาชนครบ” สมคดเลาใหลงเปนธรรมถงผลของการรองเรยน

บทสรป

“สวสด หนนดหนอยมาหาแสงโสม หรอครบ มาเขามากอนส” ลงเปนธรรมทกทายนดหนอยซงเปนเพอนของหลานสาว กอนทจะเปดประตหนาบานและเชอเชญ ใหเขามาในบาน

“สวสดคะลงเปนธรรม หนกบแสงโสม มนดกนทจะมาทารายงานคะ” นดหนอย

บอกกบลงเปนธรรม “ดครบ ตงใจเรยนจะไดจบตามเวลา หนนดหนอยนงรอแสงโสมกอน

ประเดยวคงออกมาทสนามหญานละครบ” ลงเปนธรรมชชวนใหนดหนอยนงทมาหนทสนามหญาหนาบาน

“ลงเปนธรรมคะ คนทจะมสทธฟองคดปกครองคอใครคะ” นดหนอยถามลงเปนธรรมเพราะรดวาลงเปนธรรมมเรองราวเกยวกบ คดปกครองสนก ๆ มาเลาใหแสงโสมและจอนฟงเสมอ ๆ

“ตองเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงไดจากการกระทาของหนวยงาน ทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐครบ” ลงเปนธรรมอธบาย

“ทายาทผมสทธรบมรดกหรอผจดการมรดกเปนผเดอดรอนเสยหาย ทจะฟองเพกถอนการจดทะเบยนเกยวกบทดนมยคะลงเปนธรรม” นดหนอยถาม

“หนนดหนอยทารายงานเกยวกบเรองนหรอครบ” ลงเปนธรรม ตงขอสงเกตเกยวกบคาถามของนดหนอยวาจะเกยวของกบรายงาน ทกาลงจะทา

เรองท ๒๓ แมขายทดนผด ... ทายาท ! มสทธฟอง ขอคนหรอไม ?

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๒๙

“คะลงเปนธรรม แสงโสมบอกวาเรองนมขอมลมากพอทจะเขยนรายงานคะ” นดหนอยตอบ

“อม ... กจรงครบ หองสมดลงมเยอะเลย เอาละลงจะยกตวอยางคดเลาใหฟง ถาสนใจคอยไปคนหาขอมลอานเพมเตมครบ ...”

คดปกครองนเปนเรองของทายาทผมสทธรบมรดกและผจดการมรดก ซงมฐานะเปนตวแทนของทายาทผมสทธรบมรดกของผตายตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย นาคดมาฟองตอศาลปกครอง เพอขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสงเพกถอนการจดทะเบยนสทธและนตกรรมในทดนระหวางผตาย (เจามรดก) กบบคคลภายนอก โดยอางวาการจดทะเบยนสทธและนตกรรมในทดนทเกดขนกอนมสทธรบมรดกหรอกอนศาลมคาสงแตงตงเปนผจดการมรดกไมชอบดวยกฎหมาย

ซงตามพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๔๒ วรรคสอง กาหนดเงอนไขสาคญในการฟองคดตอศาลปกครองประการหนงวา ผทจะมสทธฟองคดไดจะตองเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได อนเนองมาจากการกระทาหรอการงดเวนการกระทาของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐ

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๓๐

ทงสองคดทยกมาเปนตวอยาง จะเปนคาตอบวาทายาท ผมสทธรบมรดกหรอผจดการมรดกเปนผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายทจะมสทธฟองคดตอศาลปกครองหรอไม

คดแรก ผฟองคด บตรของนาง อ. ฟองวา กอนทนาง อ. จะถงแกความตาย นาง อ. ไดมอบอานาจใหผถกฟองคดท ๓ (นาย ส.) จดทะเบยนโอนขายทดนใหผถกฟองคดท ๔ (นาย บ.) เมอวนท ๓ มนาคม ๒๕๔๙ ตอมา นาง อ. ถงแกความตาย เมอวนท ๙ ธนวาคม ๒๕๕๐ ผฟองคดเหนวาขณะจดทะเบยนโอนขายทดน นาง อ. มสตสมปชญญะไมสมบรณ ไมมเจตนา ทจะขายทดนทพพาท และไมมเจตนาทาหนงสอมอบอานาจใหแกผถกฟองคดท ๓ การจดทะเบยนโอนขายทดนจงไมชอบดวยกฎหมาย ขอใหศาลพพากษาเพกถอนการจดทะเบยนสทธและนตกรรม ในทดน

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ในขณะทเจาพนกงานทดนจดทะเบยนโอนขายทดน วนท ๓ มนาคม ๒๕๔๙ ซงเปนเหตแหงการฟองคดน ผฟองคดมไดเปนผมสวน

ไดเสยเกยวกบทดนทพพาทหรอการจดทะเบยนดงกลาวแตอยางใด ดงนน การดาเนนการจดทะเบยนสทธและน ตกรรมของ เจาพนกงานทดน จงเปนการดาเนนการตามอานาจหนาทกอนทผฟองคดจะมฐานะเปนทายาทผมสทธไดรบมรดกของนาง อ. หรอเปนผจดการมรดกของนาง อ. และไมมผลกระทบตอสทธหรอหนาทของผฟองคดแตอยางใด กรณจงไมอาจถอไดวาผฟองคดเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงได อนเนองมาจากการจดทะเบยนสทธ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๓๑

และนตกรรมดงกลาวของเจาพนกงานทดน ผฟองคดจงไมใช ผมสทธฟองคด (คาสงศาลปกครองสงสดท ๒๖๑/๒๕๕๔)

คดทสอง นาย ส. จดทะเบยนโอนขายทดนใหแกนาย น. เมอวนท ๖ กมภาพนธ ๒๕๔๗ ตอมา เมอวนท ๒๑ กนยายน ๒๕๔๗ นาย ส. ถงแกความตาย หลงจากนน นาย น. ไดจดทะเบยนสทธและนตกรรมโดยขายทดนแปลงดงกลาวใหนาง พ. ผฟองคดในฐานะผจดการมรดกตามคาสงศาลจงหวดจงไดยนฟองตอศาลปกครอง ขอใหศาลเพกถอนการจดทะเบยนสทธและนตกรรมทดนดงกลาว เนองจากการจดทะเบยนโอนขายทดนดงกลาวไมชอบดวยกฎหมาย และมการปลอมลายมอชอนาย ส.

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา เมอผถกฟองคด (เจาพนกงานทดน) ไดจดทะเบยนโอนขายทดนพพาทระหวางผตาย กบนาย น. เมอวนท ๖ กมภาพนธ ๒๕๔๗ อนเปนการใชอานาจตามประมวลกฎหมายทดนทมผลเปนการสรางนตสมพนธขนระหวางบคคล ในอนทจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบ หรอมผลกระทบ ตอสถานภาพของสทธหรอหนาทของบคคล ไมวาจะเปนการถาวรหรอชวคราว อนเนองมาจากการรบจดทะเบยน จงเปนคาสง ทางปกครองตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ เมอผฟองคดไดรบการแตงตงใหเปนผจดการมรดก วนท ๒๑ กนยายน ๒๕๕๓ ดงนน ในขณะทมการจดทะเบยนสทธและนตกรรมทดนระหวางนาย ส. กบนาย น. ผฟองคดจงยงมไดเปนผมสวนไดเสยเกยวกบทดนพพาทหรอการจดทะเบยนสทธและนตกรรมทดนดงกลาวแตอยางใด จงเปนการดาเนนการตามอานาจหนาทของผถกฟองคดกอนท ผฟองคดจะมฐานะเปนทายาทผมสทธไดรบมรดกของนาย ส.

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๓๒

หรอเปนผจดการมรดกของนาย ส. กรณจงไมอาจถอไดวาผฟองคดเปนผทไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยมอาจหลกเลยงไดจากการจดทะเบยนสทธและนตกรรมดงกลาว ผฟองคดจงไมมสทธฟองคด (คาสงศาลปกครองสงสดท ๓๐๒/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๓๓

“คดปกครองทลงเปนธรรมเลา ตรงกบหวขอทจะเขยน

รายงานเปะเลยคะ” นดหนอยบอกกบลงเปนธรรมดวยความดใจ เมอไดฟงขอพพาททลงเปนธรรมเลาจบลง

“ทงสองคดขางตน เปนอทาหรณทดใหกบประชาชนทวไป ทประสงคจะฟองคดตอศาลปกครองวา จะตองพจารณากอนวาเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายหรออาจจะเดอดรอนหรอเสยหายโดยไมอาจหลกเลยงได หรอเปนผมสวนไดเสยในเรองทเปนเหตแหงการนาคดมาฟองตอศาลปกครองหรอไม โดยเฉพาะผทอยในฐานะเปนทายาทผมสทธรบมรดก ดงเชน คดแรก ซงในขณะท เจาพนกงานทดนใชอานาจตามกฎหมายจดทะเบยนสทธและนตกรรมขายทดนนน ผฟองคดยงมไดอยในฐานะทายาทผมสทธรบมรดกของเจาของทดน จงยงไมเปนผมสวนไดเสยทจะฟองเพกถอน การจดทะเบยนสทธและนตกรรมการขายทดน หรอคดทสอง แมผจดการมรดกจะมหนาทตามกฎหมายในฐานะตวแทนของทายาท แตเมอการจดทะเบยนสทธหรอนตกรรมเกดขนในขณะทศาลยงมไดแตงตงเปนผจดการมรดก จงยงไมเปนผมสวนไดเสย ทจะมสทธฟองเพกถอนการจดทะเบยนสทธและนตกรรมการขายทดนทเกดขนกอนนนไดครบ” ลงเปนธรรมสรป

“สวสดจะนดหนอย ลงเปนธรรมเลาคดปกครองใหฟง ถกใจใชมยละ” แสงโสมเดนเขามาทกทายเพอนทนงฟงลงเปนธรรม ดวยความตงใจ

บทสรป

“กาลงคดอะไรอยครบ” พอของจอน

ถามภรรยาดวยความสงสยกบกรยาอาการของภรรยาทเหมอลอยเหมอนกาลงกงวลใจเรองอะไร

“คณกลบมาตงแตเมอไหรคะ ไมไดยนเสยงรถเลย”

“กลบมาสกพกแลวครบ ตกลงคดอะไรอยหรอเปลา บอกไดมย” พอของจอนถามภรรยาอกครง

“การทผบงคบบญชามอบหมายใหเจาหนาทการเงนดแลรบผดชอบเกยวกบการเกบเงนสวสดการดานตาง ๆ ถอเปนการปฏบตหนาทราชการหรอเปลาคะ”

“นาจะถอเปนการปฏบตหนาทราชการนะครบ” “ถาทจรตตอหนาทราชการกเปนความผดวนยหรอคะ” “เพอใหเขาใจชดเจน ถามลงเปนธรรมดกวา นนไงเดนมาโนนแลวครบ

สงสยพาหลานชายไปกนไอศกรมมาแน ๆ” พอของจอนมองไปเหน ลงเปนธรรมกบจอนเดนเขามาในหองอาหาร “เรากาลงมปญหากนครบลงเปนธรรมวาเจาหนาททไดรบมอบหมายใหปฏบตหนาทในงานสวสดการของสานกงานถอเปนการปฏบตหนาทราชการและถาทจรต ถอเปนความผดวนยหรอเปลาครบ” พอของจอนถามปญหาทตงขอสงสยกนเมอสกครกบภรรยา

เรองท ๒๔ ไมคนเงนประกนชวตหมใหสมาชก ... ผดวนยรายแรง !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๓๕

“อม ... เปนการปฏบตหนาทราชการและเปนการกระทาผดวนยครบ” ลงเปนธรรมตอบ “จอนไปหยบหนงสอพมพฉบบทวางบนโตะลง มาใหพออานครบ” ลงเปนธรรมบอกใหจอนไปหยบหนงสอพมพ ซงม คดปกครองตวอยางในคอลมนนายปกครองทเกยวกบเรองนมาใหพออาน

คดปกครองทจะนามาเลาสกนฟงในวนน เปนเรองของเจาหนาทการเงนของโรงพยาบาลในสงกดสานกงานปลด กระทรวงสาธารณสขแหงหนงถกลงโทษไลออกจากราชการ เพราะไมคนคาประกนชวตอบตเหตหมใหแกสมาชก จนกระทง ถกรองเรยนจงนาเงนดงกลาวมาคนใหแกสมาชก

ขอเทจจรง คอ ผฟองคดเปนขาราชการพลเรอนสามญ ตาแหนงเจาพนกงานการเงนและบญช ๕ ของโรงพยาบาลแหงหนงในสงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ถกขาราชการและลกจางในโรงพยาบาลรองเรยนตอผถกฟองคดท ๑ (ผวาราชการจงหวด) วา สานกงานสาธารณสขจงหวดไดสงเงนเฉลยคนคาประกนชวตอบตเหตหม ป พ .ศ . ๒๕๔๖ เพอจายคนใหแกสมาชก ในโรงพยาบาลตงแตวนท ๑ กรกฎาคม ๒๕๔๗ แตผฟองคดไมไดจายเงนดงกลาวคนใหแกสมาชก ผลการสอบสวนขอเทจจรงปรากฏวาผฟองคดมพฤตการณตามทถกรองเรยนจรง และคณะกรรมการสอบสวนวนยอยางรายแรงกรณดงกลาวเหนวา ผฟองคดไดนาเงนคาประกนชวตอบตเหตหมของสมาชกไปเกบไวเอง จนกระทงสมาชกททาประกนชวตอบตเหตหมไดรองเรยน

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๓๖

ผฟองคดจงไดนาเงนดงกลาวมาคน และเมอรวมเวลาทผฟองคดนาเงนไปเกบไวกบตนเอง ๘ เดอนเศษ พฤตการณของผฟองคดเปนการปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบเพอใหตนเองหรอผอนไดประโยชนทมควรได เปนการทจรต ตอหนาทราชการและเปนความผดวนยอยางรายแรง และตอมา อ.ก.พ. จงหวดไดมมตเหนชอบตามความเหนของคณะกรรมการฯ ผถกฟองคดท ๑ จงมคาสงลงโทษไลผฟองคดออกจากราชการ

ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองโดยอางวา การปฏบตหนาทเกยวกบการคนเงนเฉลยคนคาประกนชวตอบตเหตหมไมใชเปนการปฏบตหนาทราชการ เพราะเงนดงกลาวเปนเงนของบรษทประกนชวตซงเปนเอกชน ไมใชเงนของทางราชการ

คดนมประเดนทสาคญ ๒ ประเดน คอ (๑) การไมคนเงนเฉลยคนคาประกนชวตอบตเหตหมใหแก

สมาชกถอเปนการปฏบตหนาทราชการหรอไม ? มขอกฎหมายสาคญทเกยวของ คอ ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการจดสวสดการภายในสวนราชการ พ.ศ. ๒๕๓๐ ขอ ๘ กาหนดวา “ใหสวนราชการจดใหมผรบผดชอบงานดานสวสดการของขาราชการโดยเฉพาะ ทงน โดยพยายามใหใชอตรากาลงทมอยเดม การขออตรากาลงเพมเพอทาหนาทดงกลาวใหทาไดตามความจาเปน อยางแทจรงโดยคานงถงความประหยดเปนประการสาคญ” และขอ ๑๓ กาหนดวา “การปฏบตงานสวสดการภายในสวนราชการตามระเบยบน ใหถอเปนการปฏบตราชการ”

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๓๗

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดปฏบตราชการในตาแหนงเจาพนกงานการเงนและบญช ๕ ทโรงพยาบาลในสงกดสานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

และไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชา (หวหนาฝายการเงน และพสด) ใหดาเนนการเกยวกบการคนเงนเฉลยคนคาประกนชวตอบตเหตหมแกสมาชก ถอวาผฟองคดไดรบมอบหมาย ใหรบผดชอบเกยวกบงานดานสวสดการในโครงการประกนชวตอบตเหตหม การปฏบตงานดงกลาวจงเปนการปฏบตราชการ

(๒) การทผ ฟองคดไมจายเงนเฉลยคนคาประกนชวตอบตเหตหมใหแกสมาชกในโรงพยาบาลถอเปนความผดวนย อยางรายแรงหรอไม ? มขอกฎหมายสาคญท เกยวของ คอ พระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ มาตรา ๘๒ วรรคสาม บญญตวา “การปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบ เพอใหตนเองหรอผ อนไดประโยชน ทมควรได เปนการทจรตตอหนาทราชการและเปนความผดวนยอยางรายแรง”

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา ผฟองคดไดรบเชคเปนเงนเฉลยคนคาประกนชวตอบตหมของสมาชก ตอมา ไดนาไปแลกเงนสดจากหวหนางานจดเกบรายได ฝายการเงนและพสด ของโรงพยาบาล และนาไปเกบไวเองโดยไมจายคนแกสมาชก เมอผบงคบบญชาตรวจพบและแจงใหผฟองคดดาเนนการคนเงนดงกลาวใหแกสมาชกถง ๒ ครง แตผฟองคดกยงไมดาเนนการจายเงนเฉลยคนใหแกสมาชก และเมอมการรองเรยนเกดขน ผฟองคดจงนาเงนนนไปมอบใหกบเจาพนกงานการเงนและบญช ซงรวมเวลาทผฟองคดเกบเงนไวเองนานถง ๘ เดอนเศษ

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๓๘

การทคณะกรรมการสอบสวนเหนวาพฤตการณของผฟองคด เปนการปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทราชการโดยมชอบ เพอใหตนเองหรอผอนไดประโยชนทมควรได เปนการทจรตตอหนาทราชการและเปนความผดวนยอยางรายแรงตามมาตรา ๘๒ วรรคสาม แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ และ อ.ก.พ. จงหวดมมตไลผฟองคดออกจากราชการ

การทผ ถกฟองคดท ๑ มคาส งลงโทษไลผฟองคด ออกจากราชการ จงเปนคาสงทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๐๓/๒๕๕๕)

คดนเปนอทาหรณทดสาหรบเจาหนาทของรฐซงมหนาทเกยวกบการเงนไมวาจะสงกดหนวยงานใดและไมวาจะมหนาทรบผดชอบเกยวกบการเงนของสวนราชการเอง ทงทเปนเงนงบประมาณหรอเงนนอกงบประมาณ หรอการเงนในสวนท เปนสวสดการแกเจาหนาทในสงกดกตาม เมอมหนาทและ ความรบผดชอบโดยตรงตามทกฎหมายกาหนดหรอไดรบมอบหมายจากผบงคบบญชาซงสงในหนาทราชการใหปฏบตหนาทอยางหนงอยางใด ลวนถอไดวาเปนการปฏบตหนาทราชการทงสน การอาศยโอกาสทตนมหนาทแสวงหาประโยชนทมควรไดสาหรบตนเองหรอผอน ยอมเปนการทจรตตอหนาทราชการและเปนการกระทาผดทางวนยทสาเรจแลว ดงนน แมจะไดชดใชเงนคนใหแกทางราชการ กไมมผลเปนการลบลางการกระทาความผดทเกดขนได

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๓๙

“อทาหรณคดปกครอง เรอง “ไมคนเงนประกนชวตหมให

สมาชก ... ผดวนยรายแรง !” มคาตอบสาหรบขอสงสยของคณครบ โดยสรปกคอ ถอเปนการปฏบตราชการและหากทจรตกตอง ถกลงโทษทางวนยตามระเบยบของราชการ” พอของจอนบอกภรรยาหลงจากอานคดดงกลาวจบลง

“สงสยคณออยจะถกตงกรรมการสอบสวนทางวนยจรง ๆ” แมของจอนรสกเปนหวงออยเพอนในสานกงานทถกกลาวหาในเรองลกษณะเดยวกนน

“ขาราชการไดรบมอบหมายใหทางานใด กตองมความระมดระวง ซอสตยสจรตเพราะงานราชการคองานของแผนดนครบ” ลงเปนธรรมสรป

บทสรป

“ลงเปนธรรมครบ พอของตนตองชดใชคาเสยหายใหกบราชการดวยครบ” จอนเลาใหทกคนทรวมโตะอาหารฟงถงเรองราวทไดยนมาจากตนวา พอของตนขบรถไปราชการ แตเกดอบตเหตพลกควาทาใหขาราชการทนงมาในรถตายและบาดเจบหลายคน

“อม ถา เปนความประมาทเลนเลอ อยางรายแรงกตองรบผดชดใชคาเสยหาย”

ลงเปนธรรมบอกจอน “ฝนตก ถนนลน ทางโคงครบและพอตนเขาเหยยบเบรกแลวครบ

แตเบรกไมอยครบ” จอนอธบายขอเทจจรงจากทไดฟงมา “ทศนวสยไมด ... ควรจะลดความเรวลงบางนะครบ” พอของจอน

ใหความเหน “ถาประมาทเลนเลออยางรายแรงกตองรบผดชดใชคาเสยหายครบ

แตวา ถามเหตภายนอกทผขบขหลกเลยงและควบคมไมได กตองใหความเปนธรรมกบเขาดวยครบ คออาจลดสวนจานวนเงนทตองรบผดลง” ลงเปนธรรมอธบายถงหลกกฎหมายทใหความเปนธรรม

“งนหรอครบลงเปนธรรม มคดตวอยางมยครบ เลาใหผมฟงบาง ผมจะไดเลาใหตนฟงครบ” จอนอยากร

“มสครบ เปนเรองความประมาทเลนเลอในการขบขยวดยานพาหนะ ของพนกงานขบรถยนตของราชการในชวงทฝนตกหนกทาใหเกด ความเสยหาย หนวยงานจงเรยกคาเสยหาย เพราะเหนวาพนกงานคนนนขบรถโดยประมาทเลนเลออยางรายแรงจงตองรบผดชดใชคาเสยหาย ทเกดขน ลงจะเลารายละเอยดใหฟงนะ …”

เรองท ๒๕ แตะเบรกกะทนหน ... ยนยน ไมประมาท ? ... ครบ !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๔๑

คดนเกดขนเมอพนกงานขบรถ (ผฟองคด) ไดขบรถยนตของทางราชการพาขาราชการของโรงพยาบาลไปเขารวมสมมนา แตไดเกดอบตเหตระหวางเดนทางกลบ ทาใหผฟองคดและขาราชการบาดเจบ สวนรถยนตเสยหายอยางรนแรง

คณะกรรมการสอบสวนขอเทจจรงความรบผดทางละเมดเหนวา เปนเหตสดวสย ไมตองรบผด เนองจากสภาพถนนเปนทางโคงลาดชนเขาหาคอสะพาน มฝนตกถนนลนยากตอการควบคม และระบบปองกนเบรกลอกทางานไมสมบรณ แตกระทรวงการคลง (ผถกฟองคดท ๓) เหนวา การขบรถในเสนทางโคงลงเขาขณะมฝนตก ถนนลน การทผฟองคดชะลอความเรวโดยเปลยนเปนเกยร ๔ พรอมกบแตะเบรก แตรถยงลนเสยหลกไมสามารถควบคมไดและพงตกรองระบายนาขางทาง แสดงวาเปนการขบรถมาดวยความเรวสงและประมาทเลนเลออยางรายแรง ผฟองคดจงตองรบผดชดใชคาเสยหายรอยละ ๗๕ ของคาเสยหาย ๒๐๐,๐๐๐ บาท เปนเงน ๑๕๐,๐๐๐ บาท

ผถกฟองคดท ๑ (ผวาราชการจงหวด) จงมคาสงเรยกให ผฟองคดชดใชเงนตามความเหนของกระทรวงการคลง

ผฟองคดโตแยงวา ระบบลอลอกบกพรองเพราะกอนถง จดเกดเหตประมาณ ๑ กโลเมตร ไดลดความเรวลงพรอมกบเปลยนเกยรมาเปนเกยร ๔ ความเรวประมาณ ๖๐ กโลเมตร ตอชวโมง แตเมอแตะเบรกทาใหลอลอกเพราะระบบเอบเอสขดของ ประกอบกบทศนวสยไมด มฝนตก ถนนลน สภาพถนนเปนทางโคงลาดชนลงเขา และเปนเวลาพลบคา และความเสยหายของรถยนตเกดจากความลกของรองระบายนาทาใหมแรงอดกระแทก

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๔๒

หลงจากผ ฟองคดอทธรณคาส งและผถกฟองคดท ๒ (รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข) ยกอทธรณ จงนาคดมาฟองขอใหศาลปกครองเพกถอนคาสงใหชดใชเงน

ขอกฎหมายสาคญของคดนกคอ ตามมาตรา ๑๐ ประกอบกบมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ กาหนดวา กรณทเจาหนาทกระทาละเมดในการปฏบตหนาททาใหหนวยงานของรฐเสยหาย หนวยงานของรฐจะใชสทธเรยกรองใหเจาหนาทผทาละเมดชดใชคาสนไหมทดแทนได จะตองเปนการกระทาดวยความจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงเทานน และการเรยกใหเจาหนาทชดใชคาสนไหมทดแทนจะตองคานงถงความรายแรงแหงการกระทาและความเปนธรรมในแตละกรณโดยไมตองใหใชเตมจานวนของความเสยหายกได

คดนจงมประเดนสาคญ ๒ ประเดน คอ (๑) อบตเหตทเกดขนเกดจากการกระทาละเมดโดยประมาท

เลนเลออยางรายแรงของผฟองคดหรอไม ? ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา จดเกดเหตเปน

ทางโคงลงเขา มฝนตก ถนนเปยกลน ผฟองคด ซงเปนพนกงานขบรถยอมอยในวสยททราบดถงวธการ

ในการขบรถใหปลอดภยในสภาพถนนดงกลาว และพงตองใชความระมดระวงเพมขนเปนพเศษกวาภาวะปกต การทผฟองคดไดแตะเบรกรถกะทนหนเมอมาถงจดเกดเหตและทาใหลอลอก ไมสามารถควบคมรถไดจนเปนเหตใหรถเสยหลกพงขามไปตก ในรองระบายนาอกฟากถนน และไมมรถคนอนวงสวนหรอวงแซงมาจนจะตองแตะเบรกกะทนหนหรอหกพวงมาลยหลบ พฤตการณแสดงใหเหนวารถยนตไดวงมาดวยความเรวสงโดยความประมาท

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๔๓

ไมควบคมความเรวของรถใหอยในระดบทเหมาะสมกบสถานการณ และการแตะเบรกกะทนหนทาใหลอลอกจนไมสามารถควบคม รถไดแสดงวา รถยนตตองวงมาดวยความเรวสงในระดบหนง เมอแตะเบรกกะทนหนจงเปนไปไดสงทจะทาใหรถเสยหลกควบคมทศทางไมได ซงหากไดลดความเรวลงมาพอสมควรกบสภาพถนนตามอตราความเรวทกลาวอางจรง การแตะเบรกโดยกะทนหน จะไมทาใหลอลอกจนถงขนควบคมรถไมไดจนเกดความเสยหายรนแรงกบรถยนต ประกอบกบพยาบาลทนงรถมาดวยไดกระเดนออกมานอกรถ

ความเสยหายทเกดขนจงเปนผลมาจากการทรถยนต วงมาดวยความเรวสง มไดมสาเหตหลกมาจากระบบปองกน ลอลอกขดของ และสภาพของรองระบายนาทมความลก ๔ เมตร หากรถยนตตกลงไปโดยมไดมแรงอดกระแทกใด ๆ ความเสยหาย จะเกดขนเพยงเลกนอยเทานน แตความเสยหายทรนแรงทเกดกบรถยนตนาจะเกดจากแรงอดกระแทกของรถอยางรนแรงอนเปนผลมาจากการทรถยนตวงมาดวยความเรวสง อบตเหตจงเกดจากการขบรถโดยประมาทปราศจากความระมดระวงทเพยงพอ ซงหากไดใชความระมดระวงแมเพยงเลกนอยกอาจปองกนมให เกดความเสยหายได จงเปนการกระทาโดยประมาทเลนเลออยางรายแรงและกอความเสยหายแกหนวยงานของรฐ

(๒) ผฟองคดจะตองชดใชคาเสยหายใหกบหนวยงานของรฐเพยงใด ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา นอกจากอบตเหตจะเกดจากความประมาทของผฟองคดแลว สวนหนงเปนเพราะปจจยภายนอกทอาจจะมตอระดบการใชความระมดระวงของแตละบคคล

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๔๔

แตกตางกนไป ไมวาจะเปนสภาพถนนทลาดชนเปนทางโคงลงเขา เวลาพลบคาและมฝนตก ถนนมสภาพเปยกลนและทศนวสยไมด การควบคมรถใหเหมอนเชนภาวะปกตยอมมอาจกระทาได ถอเปนเหตภายนอกทผฟองคดมอาจหลกเลยงและควบคมได ดงนน เมอพจารณาถงระดบความรายแรงแหงการกระทา ความเหมาะสมและความเปนธรรมแลว เหนควรใหผฟองคด รบผดชดใชคาเสยหายในสดสวนความรบผดเพยงรอยละ ๖๐ ของคาเสยหาย ๒๐๐,๐๐๐ บาท เปนเงนจานวน ๑๒๐,๐๐๐ บาท

ศาลปกครองสงสดจงพพากษาใหเพกถอนคาสงเฉพาะสวนทสงใหรบผดชดใชคาเสยหายเกนกวา ๑๒๐,๐๐๐ บาท (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๓๓๗/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๔๕

“คดนนอกจากจะเปนอทาหรณใหกบประชาชนทวไปทใชรถ

ใชถนนใหตองใชความระมดระวงมากกวาปกตในขณะทมฝนตก ถนนเปยกลน หรอในสภาพถนนทเปนทางโคงลาดชนแลว ยงเปนอทาหรณทดใหกบเจาหนาทของรฐททาหนาทขบรถยนตของราชการวา การขบรถยนต ถอเปนการปฏบ ตหนาทและเปน ผมประสบการณในการใชรถใชถนน จงตองใชความระมดระวง เพมมากขนในสถานการณทไมปลอดภย เพราะหากพสจนไดวาความเสยหายนนเกดจากความประมาทเลนเลออยางรายแรงกไมพนทจะตองรบผดชดใชคาสนไหมทดแทน ครบ” ลงเปนธรรมสรป

“ถาใชความระมดระวงบาง ความเสยหายกคงไมเกดขน เศราใจจรง ๆ คะ” แมของจอนกลาวดวยความรสกหดห

“ผมจะไปหาบทความทลงเปนธรรมอานและขอถายเอกสารเอาไปใหตนนะครบ เผอจะเปนประโยชนกบพอตนบาง” จอนบอกความประสงคดวยความเหนใจเพอน

บทสรป

“วนนทประชมมปญหาถกเถยงกนในเรองทนารางกฎหมายทอยในระหวางการพจารณามาบงคบใชกบประชาชนครบ” พอของจอน เลาใหลงเปนธรรมฟงในตอนเยนหลงเลกงาน ในขณะททงสองนงพกผอนในสวนหลงบาน

“นามาใชไดดวยรพอจอน ระวงจะมปญหาตามมานะครบ” ลงเปนธรรมใหความเหน

“ผมโตแยงในทประชมแลวครบ แตทานประธานเหนวารางกฎหมายไดผานขนตอนหลายขนตอนแลวยงเหลอแตการใหความเหนชอบขนสดทายจากผมอานาจและการประกาศใชบงคบเทานน แตเมอมความจาเปนกตองนามาใชเพอปองกนความเสยหาย ทจะเกดขนครบ” พอของจอนชแจง

“เรองแบบน ศาลปกครองสงสดไดวนจฉยไวเปนบรรทดฐาน สาหรบหนวยงานของรฐใชในการปฏบตราชการแลวนะพอจอน ลองไปศกษาดครบ” ลงเปนธรรมแนะนา

“เลาใหผมฟงไดมยครบ นาสนใจ” พอของจอนขอใหลงเปนธรรมเลาใหฟง

“คดปกครองท วาน มประเดนสาคญ ๒ เรอง คอ ๑. เรองของ เจาพนกงานทองถนละเลยตอหนาทไมอนญาตใหเจาของทดนกอสราง ทพกอาศยบนทดนของตนเอง ทงทคณะกรรมการพจารณาอทธรณ ตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ มความเหนวาการมคาสงไมอนญาตไมเปนไปตามกฎหมาย และ ๒. เรอง การนารางเทศบญญตของเทศบาลทยงไมมผลใชบงคบมาใชในการพจารณา ...”

เรองท ๒๖ อทธรณฟงขน … แตยง “ฝน” ไมอนญาต !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๔๗

ผฟองคดไดยนคาขอกอสรางอาคารทพกอาศยคอนกรตเสรมเหลกขนาด ๕ ชน จานวน ๑ หลง บนทดนของผฟองคด แตผถกฟองคด (นายกเทศมนตร) มคาสงไมอนญาตโดยใหเหตผลวาทดนบรเวณดงกลาวมการตอตานจากประชาชนไมใหกอสรางอาคาร เนองจากเปนการบดบงทศนยภาพ มปญหาสาธารณปโภคดานกระแส ไฟฟา ปรมาณและแรงดนนาประปาไมเพยงพอตอความตองการใช และปญหานาเนาเสย

ผฟองคดไดอทธรณคาสงไมอนญาตดงกลาว และคณะกรรมการพจารณาอทธรณมคาวนจฉยวา เหตผลในการออกคาสงของ ผถกฟองคดไมเปนไปตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒

ผฟองคดจงมหนงสอถงผถกฟองคดพรอมแนบเอกสาร แบบแปลนชดเดมเพอขอรบใบอนญาตกอสรางอาคารตามคาวนจฉยอทธรณดงกลาว แตผถกฟองคดไมดาเนนการออกใบอนญาตกอสรางอาคารใหแกผ ฟองคด โดยเหนวาขดตอรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๖๖ ทกาหนดใหชมชนทองถนมสทธอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ และมสวนรวม ในการจดการ การบารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากร ธรรมชาต สงแวดลอม รวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยน ซงพนท เทศบาลเปนแหลงมรดกทางวฒนธรรม มวดและโบราณสถานทสาคญหลายแหง และอยระหวางการเสนอรางเทศบญญต เรอง ควบคมการกอสรางอาคารบางประเภท ในพนทเทศบาล เพอกาหนดประเภทอาคารทกอสรางในพนทเทศบาล

ผฟองคดจงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหผถกฟองคดออกใบอนญาตกอสรางอาคารใหแกผฟองคด

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๔๘

ประเดนสาคญในคดนกคอ ผถกฟองคดมหนาทตองปฏบตตามคาวนจฉยของคณะกรรมการพจารณาอทธรณหรอไม ? และตองออกใบอนญาตกอสรางอาคารใหแกผฟองคดหรอไม ? โดยมขอกฎหมายสาคญ คอ มาตรา ๒๑ แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ บญญตวา “ผใดจะกอสราง ดดแปลง หรอเคลอนยายอาคารตองไดรบใบอนญาตจากเจาพนกงานทองถน หรอแจงตอเจาพนกงานทองถนและดาเนนการตามมาตรา ๓๙ ทว” และมาตรา ๕๒ วรรคหา บญญตวา “ในกรณทคณะกรรมการพจารณาอทธรณหรอศาลไดมคาวนจฉยหรอคาพพากษาเปนประการใด ใหเจาพนกงานทองถนปฏบตตามนน”

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคด ไดยนอทธรณคาสงของผถกฟองคดทไมอนญาตให ผฟองคดกอสรางอาคาร และคณะกรรมการพจารณา

อทธรณไดมคาวนจฉยวา เหตผลในการออกคาสงของผถกฟองคดไมเปนไปตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ จงถอวาคาสงท ไมอนญาตใหผฟองคดกอสรางอาคารถกเพกถอน โดยคาวนจฉยของคณะกรรมการพจารณาอทธรณแลว และ เมอผฟองคดขอรบใบอนญาตกอสรางอาคารตามคาวนจฉยอทธรณดงกลาว และเจาหนาทของผถกฟองคดไดตรวจสอบหลกฐานตาง ๆ ตามคาขอแลวเหนวาถกตองครบถวนตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ และเสนอผถกฟองคดซงเปนเจาพนกงานทองถนตามกฎหมายควบคมอาคารเพอพจารณา ทงยงไมปรากฏวาคาขออนญาตกอสรางอาคารของผฟองคดตองหามตามกฎหมายอนทเกยวของ ผถกฟองคดจงตองปฏบต

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๔๙

ตามคาวนจฉยของคณะกรรมการพจารณาอทธรณตามมาตรา ๕๒ วรรคหา แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒

ดงนน การทผ ถกฟองคดไมปฏบตตามคาวนจฉยของคณะกรรมการพจารณาอทธรณ จงเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบต และแมพนทเทศบาลจะเปนแหลงมรดกทางวฒนธรรมและแหลงเรยนรทางจตวญญาณ และ กรมศลปากรไดขนทะเบยนเปนโบราณสถานและโบราณวตถแลว ซงเปนเหตผลความจาเปนหรอเหตผลพเศษเฉพาะทองถนทจะออกเทศบญญตกาหนดความสงของอาคารแตกตางไปจากทกาหนดไวในกฎกระทรวงทออกตามมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒ แตการออกเทศบญญตจะมผลใชบงคบไดเมอไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการควบคมอาคารและไดรบอนมตจากรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยตามมาตรา ๑๐ วรรคหนง (๒) และวรรคสอง แหงพระราชบญญตเดยวกน ดงนน เมอรางเทศบญญตของเทศบาลยงไมมผลใชบงคบ การอนญาต ใหกอสรางอาคารในเขตพนทเทศบาลจงตองปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขทกฎหมายควบคมอาคารในขณะนนกาหนด

พพากษาใหผถกฟองคดออกใบอนญาตกอสรางอาคารใหแกผฟองคด (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๔๐๖/๒๕๕๕)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๕๐

“คดน ถอเปนอทาหรณท ดสาหรบการปฏบ ตหนาทของ

เจาหนาทของรฐเกยวกบการนาหลกเกณฑหรอเงอนไขทปรากฏตามรางกฎหมายทอยระหวางการดาเนนการมาใชบงคบกบประชาชน โดยเจาหนาทไมมอานาจทจะนารางกฎหมายมาใชบงคบไดจนกวากฎหมายดงกลาวจะมผลใชบงคบ” ลงเปนธรรมสรป

“และในกรณทกฎหมายกาหนดอานาจหนาทของเจาหนาทไวใหกระทาการอยางหนงอยางใด เจาหนาทมหนาทปฏบตตามทกฎหมายกาหนดอยางเครงครด และหากไมปฏบตหนาทหรอยงฝนไมปฏบตตามคาวนจฉยของผมอานาจเหนอชนขนไป ยอมถอเปนการละเลยตอหนาทตามทกฎหมายกาหนดใหตองปฏบตทศาลปกครอง มอานาจพพากษาใหปฏบตหนาทนนไดดวยใชมยครบ” พอของจอนกลาวเสรม

“อม ... ใช พอจอนลองไปคนหาขอมลคดนในหนงสอพมพ ฉบบประมาณเดอนทผานมานะ อานรายละเอยดอกครงหนงจะไดเขาใจมากขนและเผอจะเปนประโยชนกบททางาน” ลงเปนธรรมแนะนา

บทสรป

“ขาวการชมนมเรยกรองมบอยจงนะคะ ลงเปนธรรม” แสงโสมพดกบลงเปนธรรม ขณะเดนเขามาในหองทางานของลงเปนธรรมและเหนขาวในโทรทศนเกยวกบเกษตรกรชมนมเรยกรองใหรฐบาลชวยเหลอปญหาราคาผลผลตตกตา

“การชมนม เปนเสรภาพของประชาชน ทรฐธรรมนญรบรองไว และเปนสทธขนพนฐานทสาคญของประเทศ ทปกครองระบอบประชาธปไตยนะหนแสง” ลงเปนธรรมตอบพรอมกบหยดการเขยนบนทกและมองหนาหลานสาวดวยรอยยมอบอน

“เขาใจคะลงเปนธรรม ... แตการชมนมกตองอยในกรอบของรฐธรรมนญดวยใชไหมคะ” แสงโสมเคยอานหนงสอเกยวกบสทธของประชาชนตามรฐธรรมนญและเขาใจในเรองนพอสมควร

“ถกแลว หนแสง” ลงเปนธรรมกลาวกบหลานสาว “ลงเปนธรรมคะ ถามการชมนมขบไลขาราชการททางาน

ทเทศบาลบางคนซงมความประพฤตไมถกตองและผบงคบบญชาแนะนาใหลาพกผอนแกไขปญหาใหการชมนมยต หลงจากการชมนม ยตลงขาราชการผนนเขากมาทางานตามปกตและขอยกเลกการลา แตผบงคบบญชาไมอนญาตใหยกเลกวนลาพกผอน กรณอยางนถอวาผบงคบบญชาใชอานาจไมถกตองใชมยคะ แสงเขาใจวาการลาเปนสทธ ของขาราชการ ถาจะยกเลกใบลานาจะไมมปญหาอะไร” แสงโสมจาไดวาเพอนในมหาวทยาลยบางคนทางานเสนออาจารยเรองนจงไดเลาขอเทจจรงจากทไดรบฟงมาใหลงเปนธรรมฟง

เรองท ๒๗ ราษฎรชมนมขบไล ... ให “ลาพกผอน” ผม “ขอยกเลก” ... ครบ !

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๕๒

“แมการลาจะเปนสทธของขาราชการทจะหยดราชการไดเมอไดรบอนญาตจากผมอานาจ แตมใชวาผบงคบบญชาจะอนญาตใหลาได ทกกรณ และหากเสนอใบลาไปแลว กลบใจขอยกเลกการลาทงท ยงไมไดหยดราชการ โดยปกตกนาจะไมมปญหาเพราะถอวาราชการไดรบประโยชนจากการมาปฏบตราชการของขาราชการผนน” ลงเปนธรรมอธบาย

“ลงจะเลาคดปกครองใหฟง หนแสงจะไดเขาใจยงขนครบ เปนเรองของขาราชการทขอยกเลกการลา แตผบงคบบญชาไมอนญาต จนกระทงเกดเรองราวบานปลายกลายเปนคดพพาทเขาสการพจารณาพพากษาคดของศาลปกครอง” ลงเปนธรรมบอกแกหลานสาว

คดนเรมตนจากการทมประชาชนในพนทกวา ๒๐๐ คน รวมตวกนชมนมเพอเรยกรองใหปลดเทศบาล (ผฟองคด) ยายออกจากพนทภายใน ๒๔ ชวโมง พรอมทงมหนงสอถงนายกเทศมนตร (ผถกฟองคด) ใหยายผฟองคดออกจากพนท และเพอเปนการลดความรนแรงของปญหา เจาหนาทของสานกงานทองถนและนายอาเภอจงไดแนะนาใหผฟองคดยนลาพกผอน ๓๐ วน ผฟองคดไดทาตามขอเสนอแนะโดยยนลาพกผอนตงแตวนท ๓ สงหาคม ๒๕๔๗ และผถกฟองคดไดมคาสงอนญาตใหลาพกผอนได

เมอประชาชนทมารวมชมนมทราบตางกพอใจ จงไดสลายการชมนม ตอมา ผฟองคดไดขอถอนวนลาพกผอนโดยการยน แบบขอยกเลกวนลา และมาลงชอทางานตามปกต แตผถกฟองคด

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๕๓

ไมอนญาตใหยกเลกวนลา และเมอผฟองคดรองทกข คณะกรรมการพนกงานเทศบาลกมมตยกคารองทกข

ผฟองคดจงนาคดมาฟองขอใหศาลปกครองเพกถอนคาสงไมอนญาตใหยกเลกวนลาพกผอน โดยโตแยงวา การขอถอนวนลาตอผมอานาจอนญาต ถอวาการลาเปนอนหมดเขตโดยไมตองไดรบอนญาตจากผมอานาจอนญาต การทผถกฟองคดไมอนญาตใหยกเลกวนลาพกผอนเปนการใชอานาจหนาทโดยไมถกตอง

ดงนน คดนจงมปญหาวา การทผถกฟองคดไมอนญาต ใหยกเลกการลา ถอเปนการใชอานาจทชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

โดยทการลาของพนกงานเทศบาลจะตองถอปฏบตตามระเบยบปฏบตของเทศบาล คอ ประกาศคณะกรรมการพนกงานเทศบาลจงหวด เรอง หลกเกณฑและเงอนไขเกยวกบการบรหาร งานบคคลของเทศบาล ลงวนท ๑๓ พฤศจกายน ๒๕๔๕ ขอ ๓๔๕ วรรคหก ซงกาหนดใหพนกงานเทศบาลทไดรบอนญาตใหลา หากประสงคจะยกเลกวนลาทไมไดหยดราชการ ใหเสนอขอถอนวนลาตอผบงคบบญชาตามลาดบจนถงผมอานาจอนญาตใหลา และใหถอวาการลาเปนอนหมดเขตเพยงวนทขอถอนวนลา และขอ ๓๖๐ ทกาหนดใหพนกงานเทศบาลทประสงคจะลาพกผอนให เสนอหรอจดสงใบลาตอผ บงคบบญชาตามลาดบจนถง ผมอานาจอนญาต และมาตรา ๔๘ เตรส แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ กาหนดใหนายกเทศมนตรมอานาจหนาทดงตอไปน (๑) กาหนดนโยบายโดยไมขดตอกฎหมาย และรบผดชอบในการบรหารราชการของเทศบาลใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ เทศบญญต และนโยบาย (๒) สง อนญาต และอนมตเกยวกบราชการของเทศบาล ...

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๕๔

ประเดนทสาคญ คอ การลาพกผอนของผฟองคด ถอเปนการลาตามขอ ๓๖๐ ขางตนหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มใชกรณการลาตามความประสงคของผฟองคดทจะใชสทธเพอหยดราชการตามปกตตามขอ ๓๖๐ แหงประกาศคณะกรรมการพนกงานเทศบาลฯ แตเปนการลาพกผอนเพอแกไขปญหาการชมนมเรยกรอง ของประชาชนในพนท ดงนน การพจารณายกเลกวนลาพกผอนจงไมอาจพจารณาตามขอ ๓๔๕ วรรคหก แตตองพจารณาวตถประสงคทแทจรงของสาเหตในการลาพกผอนอนเกดจากสภาพการบรหารงานทวไปของเทศบาล

เมอผฟองคดปฏบตหนาทในฐานะเปนพนกงานเทศบาลและเปนผใตบงคบบญชายอมตองปฏบตตามคาสงของผถกฟองคด และมหนาทตองไมกอใหเกดความขดแยงระหวางเจาหนาทดวยกนหรอกบประชาชน แตผฟองคดมพฤตการณทไมเหมาะสมในการปฏบตหนาทกอใหเกดความขดแยงในการบรหารงานซงไมเปนผลดแกการปฏบตราชการ โดยผถกฟองคดไดเคยรายงานตอคณะกรรมการพนกงานเทศบาลเกยวกบความประพฤตดงกลาวและขอสงตว ผฟองคดไปประจาทจงหวด ซงคณะกรรมการฯ มมตใหอาเภอแตงตงคณะกรรมการตรวจสอบขอเทจจรง และทายทสด กใหโอนยายผฟองคดออกนอกพนท โดยการสงตวผฟองคดใหไปชวยราชการทเทศบาลอนเปนเวลา ๖ เดอน ตงแตวนท ๒๓ สงหาคม ๒๕๔๗ ซงการดาเนนการเพอใหผฟองคดไปชวยราชการทเทศบาลอน มขนตอนทตองใชเวลานาน ประกอบกบการลาพกผอนของผฟองคดเปนการลาเพอแกปญหาการชมนมของราษฎรในพนท ซงเปน

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๕๕

หนาทของผถกฟองคด และรวมถงผฟองคดซงเปนปลดเทศบาล ทจะรกษาความสงบเรยบรอยของประชาชนในพนทเทศบาล

ดงนน การทผถกฟองคดไมอนญาตใหผฟองคดยกเลก วนลาพกผอน โดยอาศยอานาจในการบรหารงานทวไปตามมาตรา ๔๘ เตรส (๒) แหงพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ จงเปนการกระทาทชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๓๗/๒๕๕๕)

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๕๖

“ในการปกครองแบบประชาธปไตย เราอาจจะคนชนกบ ภาพการชมนมเรยกรองโนนนนนหลายตอหลายครง แตสาหรบการชมนมขบไลขาราชการทประพฤตตนไมเหมาะสมดงเชนคดนคงไมมใครในสงคมไทยจะคนชนดวย เพราะการเกดเหตการณดงกลาวไมเพยงแตจะสงผลกระทบตอขาราชการผนนโดยตรง ทงในแงของเกยรตและศกดศรของความเปนขาราชการ รวมถงสทธประโยชนททางราชการจดใหเปนสวสดการแลว ยงสง ผลกระทบกระเทอนตอประสทธภาพและภาพลกษณของการบรหารราชการแผนดนและกระทบตอความเชอถอไววางใจของราษฎร ตอระบบราชการทงระบบ” ลงเปนธรรมสรปเกยวกบสทธในการชมนมใหแสงโสมฟง

“สวนการลาพกผอนตามระเบยบของเทศบาล ถาไมไดเปนการใชสทธลาเพอหยดราชการตามปกต การพจารณายกเลกวนลาพกผอนตองพจารณาวตถประสงคทแทจรงของสาเหตในการลาพกผอน ใชมยคะลงเปนธรรม” แสงโสมสรปเกยวกบการใชสทธลาพกผอนตามระเบยบของเทศบาล

“ใชแลวหนแสง” ลงเปนธรรมยมใหหลานสาว

บทสรป

“วนนฝกงานเปนยงไงบางละหนแสง” ลงเปนธรรมถามหลานสาวดวยความเปนหวง

“สนกดคะ แตเสยดายใกลจะเปดเทอมแลว ลงเปนธรรมคะ วนนแสงไดยนพ ๆ เคาคยเรองผลการเลอนขนเงนเดอนทผานมา พบางคนเคาไมพอใจผลการพจารณาคะ เคาวาไมเคยลาหยด ผลงานททาไปกสรางชอเสยงใหกบ

หนวยงาน ไมเคยประพฤตเสอมเสย นาจะไดเลอนขนเงนเดอนพเศษ แตกลบไดนอยกวาคนอน เคาวาถกผบงคบบญชากลนแกลงคะ” แสงโสมเลาเรองทไดยนมาใหลงเปนธรรมฟง

“การพจารณาเลอนขนเงนเดอน หากผบงคบบญชาไดดาเนนการไปตามหลกเกณฑและขนตอนทกฎหมายกาหนด และใชดลพนจอยางรอบคอบ เหมาะสม ปราศจากอคต คาสงเลอนขนเงนเดอนนนชอบดวยกฎหมาย” ลงเปนธรรมกลาว

“แตพเคาวาเคาไมเคยลาหยดเลยนะคะ” “อม ... ในชวงสนปงบประมาณ เรองสาคญประการหนงของขาราชการ

มกจะหนไมพนการรอคาสงเลอนขนเงนเดอนของขาราชการแตละคน และผลพวงของการพจารณาเลอนขนเงนเดอนกหนไมพนเสยงวพากษวจารณการใชอานาจของผบงคบบญชาวาไมเหมาะสมบาง เลอกปฏบตบาง ไมเปนธรรมบาง ทายทสดหากไมสามารถชแจงแสดงเหตผลใหเปนทพอใจไดกคงกลายเปนเรองเปนราวถงโรงถงศาล” ลงเปนธรรมปรารภ กบหลานสาวในทานองวา เปนเหตการณปกตทจะเกดขนในชวงสนปงบประมาณทมการพจารณาความดความชอบของขาราชการ เพราะเมอสองสามวนกอนลงเปนธรรมกไดยนชวนชมบนเรองการเลอนขนเงนเดอนเหมอนกน

เรองท ๒๘ วนลาไมม หนาทกโดดเดน ... เหตไฉน ! ไมไดเลอนขนเงนเดอนพเศษ

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๕๘

“มอทาหรณคดปกครองลงจะเลาใหหนแสงฟงจะไดเขาใจและนาไปอธบายใหพ ๆ เคาฟงไดครบ” ลงเปนธรรมเลาเรองสนคดปกครองในลกษณะเดยวกนนใหหลานสาวฟง

คดปกครองนเปนเรองของขาราชการคร (ผฟองคด) ทเหนวา ผอานวยการโรงเรยน (ผถกฟองคดท ๑) พจารณาเลอนขนเงนเดอนโดยมอคต เนองจากตนไดปฏบตหนาทไปดวยความอตสาหะ ไมหยด ไมลา และมผลงานอนเปนทประจกษชดไดรบการเชดชเกยรต เปนครภมปญญาไทย และเปนผประสานงานโครงการของโรงเรยนซงควรไดรบการเลอนขนเงนเดอนกรณพเศษ แตกลบไดรบ การพจารณาเลอนขนเงนเดอน ๐.๕ ขน เทากบผทมวนลา จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหยกเลกคาสงเลอนขนเงนเดอน ๐.๕ ขน

ผถกฟองคดท ๑ โตแยงวาไดประเมนผลการปฏบตงานให ผฟองคดได ๑๘๕ คะแนน คดเปนรอยละ ๙๒.๕ ซงแมคะแนนของผฟองคดจะอยในเกณฑดเดน แตการพจารณาในภาพรวมตองอยในวงเงนและโควตารอยละของจานวนขาราชการทม ตวอยจรงตามเกณฑททางราชการกาหนดดวย กรณของผฟองคดและขาราชการครทไดคะแนนประเมน ๑๘๕ คะแนน จงพจารณา ให เลอนขนคนละ ๐.๕ ขน จากนนได เสนอผลการพจารณา ตอคณะกรรมการกลนกรองระดบเขตพนทการศกษาพจารณา ซงตอมาผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษา (ผถกฟองคด

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๕๙

ท ๒) ในฐานะผมอานาจสงเลอนขนเงนเดอน ไดพจารณาแลวเหนชอบตามทเสนอจงมคาสงเลอนขนเงนเดอนผฟองคด ๐.๕ ขน

คดนมหลกกฎหมายทสาคญคอ พระราชบญญตระเบยบขาราชการคร พ.ศ. ๒๕๒๓ ซงกาหนดใหนากฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอนมาใชบงคบโดยอนโลม โดยกฎ ก.พ. วาดวยการเลอนขนเงนเดอน พ.ศ. ๒๕๔๔ ขอ ๙ กาหนดวา ในการพจารณาเลอนขนเงนเดอนขาราชการ ผประเมนตองนาผลการประเมนประสทธภาพและประสทธผลการปฏบตงาน ในรอบประเมนมาเปนหลกในการพจารณาเลอนขนเงนเดอน สวนขอมลการลาเปนขอมลประกอบการพจารณารวมกบพฤตกรรมการมาทางาน การรกษาวนย การปฏบตตนเหมาะสมกบการเปนขาราชการ และขอควรพจารณาอน ๆ ของขาราชการผนนประกอบดวย

ขอกลาวอางของผฟองคดทวา ไมไดรบความเปนธรรมจากการประเมนทงทผฟองคดไมมวนลาและมผลการปฏบตงานในรอบการประเมนทโดดเดน ควรจะไดรบการพจารณาเลอนขนเงนเดอนกรณพเศษ เปนขออางทรบฟงไดหรอไม ? และการมคาสงเลอนขนเงนเดอนใหแกผฟองคดจานวน ๐.๕ ขน เปนการใชดลพนจโดยชอบดวยกฎหมายหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทผฟองคดไมมวนลากไมไดหมายความวา ตองไดรบการพจารณาเลอนขนเงนเดอนกรณพเศษ เนองจากขอมลการลา

เปนเพยงองคประกอบหนงทใชพจารณารวมกบขอควรพจารณาอน ๆ เทานน และเมอพจารณาจากคะแนนในแตละหวขอแลว ไมปรากฏวาผถกฟองคดท ๑ มอคต เกณฑการใหคะแนนกไมได

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๖๐

แตกตางกนกบขาราชการครในสถานศกษาเดยวกน และแมผลงานของผฟองคดอาจไดรบการพจารณาเลอนขนเงนเดอน ๑ ขน แตมขอจากดเกยวกบวงเงนทใชเลอน จงเปนการประเมนทเหมาะสมและไมปรากฏวาผฟองคดไมไดรบความเปนธรรม ประกอบกบวตถประสงคของการเลอนขนเงนเดอนกเพอประโยชนตอบแทนใหแกขาราชการทไดประพฤตตนและปฏบตงานใหเปนทประจกษตามเงอนไขและเวลาทกาหนด

ดงนน การพจารณาจงตองพจารณาจากความประพฤตและผลการปฏบตงานในรอบการประเมนนน

นอกจากน ผลงานทผฟองคดกลาวอางกเปนผลงาน ทไดรบการพจารณาจากผบงคบบญชาไปแลว และแมผฟองคดไดใชความรความสามารถในการประสานงานโครงการของโรงเรยน แตผลสาเรจของการดาเนนงานตามโครงการดงกลาวนนยอมตองเกดจากความรวมแรงรวมใจจากบคลากรในสถานศกษาทกฝาย และไมปรากฏขอมลเปนทประจกษชดวา ผฟองคดไดใชความรความสามารถเปนพเศษอยางไร และมผลงานโดนเดนเหนอกวาขาราชการคนอนอนสมควรจะไดรบการเลอนขนเงนเดอนกรณพเศษแตอยางใด

การมคาสงเลอนขนเงนเดอนใหผฟองคด ๐ .๕ ขน จงเปนการใชดลพนจทเหมาะสมและชอบดวยกฎหมายแลว (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๔๓/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๖๑

“คดนเปนบรรทดฐานการปฏบตราชการทดสาหรบขาราชการ

ในฐานะผบงคบบญชาวา การพจารณาเลอนขนเงนเดอน หากไดดาเนนการไปตามหลกเกณฑและขนตอนทกฎหมายกาหนด และใชดลพนจอยางรอบคอบ เหมาะสม และปราศจากอคต นอกจาก จะเปนธรรมกบขาราชการดวยกนแลว ยงทาใหการบรหารราชการแผนดนเกดทงประสทธภาพและประสทธผล สวนขาราชการ ในฐานะผใตบงคบบญชาทไมเหนดวยกบผลการประเมนของผบงคบบญชานอกจากจะตองพจารณาถงผลงานทเกดขนจรง ในรอบการประเมนผลงานนนแลว ยงตองพจารณาดวยวาผลงาน มความโดดเดนเหนอกวาขาราชการคนอนหรอไม ไมใชเพยงแค ไมเจบ ไมปวย ไมลา เทานนครบ” ลงเปนธรรมสรปใหหลานสาวฟง

“ปจจบนหนรมาวาหลกเกณฑการเลอนขนเงนเดอนไมเปนแบบนแลวคะลงเปนธรรม” แสงโสมจาไดวาพ ๆ เคาคยกนไมไดพดถง ๑ ขน หรอ ๐.๕ ขน

“หลกกฎหมายในการใชอานาจทางปกครองเพอใหเกด ความเปนธรรมกสามารถนาไปใชไดครบ” ลงเปนธรรมยนยน

บทสรป

ชยกบยศกาลงนงคยกนอยในรานกาแฟ เรองทชยไดรบคาสงจากเจาทาใหรอถอนบาน สะพานทางเดนและชานไมนง เพราะสรางลวงลาลานาโดยไมไดรบอนญาต ชยเหนวาคาสงไมชอบดวยกฎหมาย เพราะไดกอสรางมากอนทจะมกฎหมายบงคบวาจะตองขออนญาตกอนสราง

“ชยปรกษาลงเปนธรรมดส ลงเคามานงดมกาแฟทนทกเชาเลย นนไงลงเปนธรรมมาพอด” ยศชใหชยมองไปทหนารานขณะทลงเปนธรรมเดนเขามาในราน และลกเดนไปชวนลงเปนธรรมมานงดวยกน

“ลงเปนธรรมครบขอเชญมานงกบพวกเราสกครครบ พวกเราอยากจะขอคาปรกษาจากลงครบ” หลงจากทลงเปนธรรมนงรวมโตะ กบหนม ๆ อยางคนเคยแลว ชยกเลารายละเอยดใหลงเปนธรรมฟง

“บานเราคอ วมาน กวาจะไดเปนเจาของบานสกหนงหลงไมใชเรองงาย ๆ บางคนเกบเงนกนเปนแรมปเพอสรางบาน บางคนเลอกผอนกบธนาคารนานสบปเพอใหมบานเปนของตวเอง และหวงวาบานหลงน จะเปนทพกพงตราบนานเทานาน” ลงเปนธรรมไดยนปญหาทชยเลา รสกเหนใจชยไมนอย

“มบานหลายหลงทสรางในลกษณะเดยวกนครบ” ชยบอกลงเปนธรรม “แตทางการไมไดมคาสงใหรอครบ” ยศกลาวเสรมถงขอเทจจรง

ทเกดขน

เรองท ๒๙ สรางบานลาทางนาสาธารณะ ... ตองรอถอนครบ !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๖๓

“เรองทพอชยเลามากนาเหนใจนะ อยมาตงนมนาน ลงเคยอานอทาหรณคดปกครองซงเปนเรองทประชาชนสรางบานรกลาลานา คลายกบกรณของพอชย ลงจะเลาใหฟง …”

เปนเรองของนายบงเอญและครอบครวทอาศยอยในบาน ทปลกสรางเปนทพกพงมาตงแตป ๒๕๓๒ จนกระทงป พ.ศ. ๒๕๕๑ ในเชาวนหนงนายบงเอญไดรบหนงสอจากสานกงานขนสงทางนาใหรอถอนบาน สะพานทางเดนและชานไมนงของบาน ภายใน ๕๐ วน นบแตวนทไดรบแจง โดยใหเหตผลวา บาน สะพานทางเดนและชานไมนงลวงลาเขาไปในแมนาโดยไมไดรบอนญาต อนเปนความผดตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖

นายบงเอญเจอปญหาใหญแลวครบ ถาบานถกรอถอน นายบงเอญและครอบครวจะไปอาศยอยทไหน

นายบงเอญจงไมรอถอนตามคาสง โดยอางวา บานทอาศยปลกสรางมากอนวนทกฎกระทรวง ฉบบท ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ใชบงคบ ซงสามารถยนคาขออนญาตปลกสรางอาคารบานพกอาศยตอเจาทาไดตามขอ ๑๓ ของกฎกระทรวง ฉบบดงกลาว และยงไดเขารวมโครงการบานมนคงเพอแกปญหาเรองทอยอาศยแลว นอกจากน ยงมบานพกอาศยปลกสราง ในลกษณะเดยวกนอกจานวนมาก

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๖๔

เมอนายบงเอญไมรอถอนบานตามคาสง หวหนาสานกงานขนสงทางนา จงนาคดมาฟองตอศาลปกครองขอใหศาลมคาพพากษาหรอมคาสงใหนายบงเอญดาเนนการรอถอนภายในกาหนด หรอ ถาไมรอถอนภายในกาหนดกใหนายบงเอญเสยคาใชจายในการ รอถอนทงหมด

ปญหาของคดนกคอ เมอบานของนายบงเอญปลกสรางกอนวนทกฎกระทรวง ฉบบท ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ จะใชบงคบ หวหนาสานกงานขนสงทางนามอานาจออกคาสงใหรอถอนหรอไม ?

โดยพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มาตรา ๑๑๗ และมาตรา ๑๑๘ ทว กาหนดวา การปลกสรางอาคารหรอสงอนใดลวงลาเขาไปเหนอนา ในนา และใตนาของแมนาฯ อนเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชนใชประโยชนรวมกนโดยไมไดรบอนญาต เจาทามอานาจสงใหเจาของหรอ ผครอบครองรอถอนอาคารหรอสงปลกสรางภายในเวลาทกาหนด ถาไมปฏบตตามคาสงใหเจาทานาคดมาฟองตอศาลเพอขอให ศาลมคาสงใหรอถอน

ขอ ๔ ประกอบขอ ๑๓ ของกฎกระทรวง ฉบบท ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ กาหนดวา อาคารหรอสงอนใดปลกสรางลวงลาลาแมนากอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ โดยไมได รบอนญาตฯ ถาเสยคาปรบอยางสงตามกฎหมายและขออนญาตภายในหนงปนบแตวนทกฎกระทรวงใชบงคบ ใหเจาทาพจารณาอนญาตได ซงสงปลกสรางทเจาทาจะอนญาตไดมดงน (๑) ทาเทยบเรอ

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๖๕

(๒) สะพานปรบระดบและโปะเทยบเรอ (๓) สะพานขามแมนา หรอสะพานขามคลอง (๔) ทอหรอสายเคเบล (๕) เขอนกนนาเซาะ (๖) คานเรอ และ (๗) โรงสบนา

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา การทนายบงเอญปลกสรางบาน สะพานทางเดนและชานไมนงลวงลา ลานา ซงเปนทางสญจรของประชาชนหรอทประชาชน

ใชประโยชนรวมกน โดยไมไดขออนญาตตอหวหนาสานกงานขนสงทางนาใหถกตอง จงเปนการกระทาทฝาฝนมาตรา ๑๑๗ แหงพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ และสงปลกสรางดงกลาวไมไดมลกษณะทเจาทาจะอนญาตได ตามขอ ๔ ของกฎกระทรวง ฉบบท ๖๓ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามพระราชบญญตการเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ และถงแมนายบงเอญอาจเสยคาปรบอยางสงตามกฎหมาย และยนคาขออนญาตปลกสรางตอเจาทาเปนการเฉพาะรายไดตามขอ ๕ ประกอบขอ ๑๓ ของกฎกระทรวงฉบบเดยวกนได กจะตองดาเนนการขออนญาตภายในหนงปนบแตวนทกฎกระทรวงใชบงคบ (๒๔ สงหาคม ๒๕๓๗) เมอนายบงเอญไมไดเสยคาปรบอยางสงตามกฎหมายและไมไดยนคาขออนญาตในระยะเวลา ทกฎหมายกาหนด สงปลกสรางของนายบงเอญจงไมเขาลกษณะทจะอนญาตใหมการปลกสรางลวงลาลานาได

ดงนน การทหวหนาสานกงานขนสงทางนาใช อานาจ ตามมาตรา ๑๑๗ และมาตรา ๑๑๘ ทว แหงพระราชบญญต การเดนเรอในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ มคาสง ใหนายบงเอญรอถอนสงปลกสราง จงเปนการกระทาทชอบ ดวยกฎหมาย

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๖๖

พพากษาใหนายบงเอญรอถอนบาน สะพานทางเดนไม และชานไมนงออกจากแมนาภายในเกาสบวนนบแตวนทศาล มคาพพากษา หากนายบงเอญไมรอถอนภายในระยะเวลาทกาหนด นายบงเอญกตองเสยคาใชจายในการรอถอนทงหมด (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๖๒/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๖๗

“ในทสด “บาน” ทนายบงเอญอยอาศยมานานนบ ๑๐ ป กจาเปน

จะตองรอถอนครบ เพราะ “ทางนาสาธารณะ” เปนสาธารณสมบตของแผนดนสาหรบพลเมองใชประโยชนรวมกน หรอสงวนไว เพอประโยชนรวมกนตามมาตรา ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงบญญตวา “สาธารณสมบตของแผนดนนน รวมทรพยสนทกชนดของแผนดนซงใชเพอสาธารณประโยชน หรอสงวนไวเพอประโยชนรวมกน เชน ทรพยสนสาหรบพลเมองใชรวมกน เปนตนวาทชายตลง ทางนา ทางหลวงทะเลสาบ” ดวยเหตน เอกชนคนใดคนหนง จงไมสามารถครอบครองเปนเจาของทางนาไดไมวาจะครอบครองมานานเทาใด และไมสามารถเขาใชประโยชนโดยไมไดรบอนญาตจากเจาทาตามพระราชบญญตการเดนเรอ ในนานนาไทย พระพทธศกราช ๒๔๕๖ ได ดงนน แมวาเอกชน คนใดคนหนงจะสรางบานหรอสงปลกสรางใดรกลาลานาโดยฝาฝนกฎหมายมานานเพยงใด กไมอาจอางเหตผลใด ๆ เพอสรางความชอบธรรมหรอฝาฝนกฎหมายไดครบ” ลงเปนธรรมสรป

“ถางนสงปลกสรางทรกลาลานากจะตองรอทกหลง” ยศกลาว

บทสรป

“อรณสวสดคะ ลงเปนธรรม ขาวตมปลาหอมนาทานจง ...” แสงโสมเดนเขามาทโตะอาหารพรอมกบกมมองชามขาวตมปลาสงกลนหอมชวนรบประทานทลงเปนธรรมจดเตรยมไวใหหลานทงสองกอนไปโรงเรยน

“จอนยงไมตนร ... หนแสง” ลงเปนธรรมถามถงหลายชายคนเลก เมอเหนแสงโสม

เดนเขามานงทโตะอาหารเพยงลาพง “ตนแลวคะ กาลงอาบนาอย ลงเปนธรรมอานขาวอะไรหรอคะ”

แสงโสมถามขนเมอเหนลงเปนธรรมอานหนงสอพมพตรงหนาดวยความตงใจ “ลงอานขาวการพระราชทานอภยโทษ ... มชอลงยงศกดไดรบ

อภยโทษดวยนะครบ” ลงเปนธรรมตอบและเอยชอผทพดถงอยางคนเคยเนองจากกอนนลงยงศกดถอเปนแขกประจาของบานและจะซอขนม ผลไม มาฝากแสงโสมและจอนเปนประจา

“ออ ... นาสงสารลงยงศกดทถกศาลพพากษาลงโทษจาคก” แสงโสมจาได แมลงยงศกดจะถกลงโทษจาคก แตสาหรบแสงโสมแลว ลงยงศกดเปนขาราชการทดเสมอ

“ดจงเลยคะ ปาออยใจจะไดพกบาง ไมเหนอยกบการขายของ ในตลาดจนหาเวลาพกผอนไมได” แสงโสมเหนปาออยใจภรรยาของ ลงยงศกดทางานไมรจกเหนดเหนอย เพราะตงแตลงยงศกดถกงดรบบานาญ ปาออยใจบอกวาไมมรายไดอนมาใชจายในบาน “ถางน ตอไปครอบครวปาออยใจกมเงนบานาญทราชการเคยงดจายใหลงยงศกดละคะ” แสงโสมใหความเหนเกยวกบฐานะทางการเงนในครอบครวของลงยงศกด

“การพระราชทานอภยโทษ ไมไดมผลใหขาราชการทศาลพพากษา ใหไดรบโทษจาคก มสทธไดรบบานาญตามปกตครบ” ลงเปนธรรมตอบ

เรองท ๓๐ “ตองโทษจาคก” ... ถกจาคกจรง หรอเพยงแตรอการลงโทษ ... !

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๖๙

พรอมกบวางหนงสอพมพทกาลงอานและมองหลานสาวดวยความรสกสงสารทหวงจะใหปาออยใจสขสบายขนบาง

“อาว ... จรงหรอคะลงเปนธรรม” แสงโสมตกใจเมอไดยนคาอธบายจากลงเปนธรรม

“จรงครบ เพราะเคยมคาพพากษาศาลปกครองสงสดทวนจฉย เรองทานองนไวแลว ลงจะเลาใหฟง ...”

คดปกครองน เปนเรองท เกยวของกบการแปลความ ในภาษากฎหมาย คาวา “ตองโทษจาคก” ตามพระราชบญญตบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. ๒๔๙๔ จะมความหมายอยางไร ? ระหวาง ตองถกลงโทษจรง กบมคาพพากษาใหลงโทษจาคก แตให “รอการลงโทษ”

เพราะถาหากแปลความวา จะตองเปนการจาคกจรง ขาราชการผถกลงโทษกจะหมดสทธในการ“รบเงนบานาญปกต” ตงแตวนทศาลมคาพพากษาถงทสดใหจาคก และถาตอมาไดรบพระราชทานอภยโทษทงหมด จะยงคงถอวา “ตองโทษจาคก” หรอไม ?

คดนเกดขนเมอขาราชการ (ผฟองคด) ถกสงใหออกจากราชการเนองจากถกดาเนนคดอาญาในความผดฐานฉอโกง และความผดเกยวกบพระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. ๒๕๒๘ โดยไดรบบานาญปกตตงแตเดอนทออกจากราชการ ตอมาศาลฎกาไดมคาพพากษาถงทสดใหลงโทษจาคก

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๗๐

ผฟองคดโดยไมรอการลงโทษ หนวยงานตนสงกดจงงดเบกจายเงนบานาญปกต

ระหวางรบโทษจาคก ผฟองคดไดขอพระราชทานอภยโทษ และไดรบพระราชทานอภยโทษทงหมดเปนการเฉพาะราย และเมอไดรบการปลอยตวจงขอใหผถกฟองคดท ๑ (ผวาราชการจงหวด) จายเงนบานาญปกตใหแกผฟองคดตงแตเดอนทงดจายเงนบานาญปกต แตผถกฟองคดท ๑ ไดมคาสงตามความเหนของ ผถกฟองคดท ๒ (อธบดกรมบญชกลาง) วา ผฟองคดหมดสทธ รบบานาญตงแตวนทศาลพพากษาถงทสดใหจาคก แมจะไดรบพระราชทานอภยโทษกไมอาจเรยกรองสทธได ผฟองคดจงอทธรณ แตผถกฟองคดท ๑ ยนยนตามความเหนเดม

ผฟองคด เหนวา การทผ ฟองคด ไ ดรบพระราชทาน อภยโทษโดยมผลบงคบยอนหลงนบแตวนทศาลฎกามคาพพากษาใหลงโทษจาคก ทาใหมสทธรบบานาญปกต และผท ไ ดรบพระราชทานอภยโทษทงหมดตามระบบงานราชทณฑจะถอวาเปนบคคลทไมมวนตองโทษจาคกแมแตวนเดยว เชนเดยวกบผกระทาความผดถงตองโทษจาคก แตใหรอการลงโทษจาคก ไวกอน ยงเปนบคคลทมสทธรบบานาญปกต จงขอใหศาลปกครองมคาพพากษาเพกถอนคาสงทใหงดเบกเงนบานาญปกตและขอใหเปนผมสทธรบบานาญปกตตอเนองตอไป

ขอกฎหมายสาคญในคดนกคอ พระราชบญญตบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. ๒๔๙๔ มาตรา ๕๒ บญญตวา “ผใดไดรบบานาญปกตหรอบานาญตกทอดอย ถา (๑) กระทาความผดถงตองโทษจาคก โดยคาพพากษาโทษจาคก เวนแตความผด ในลกษณะฐานลหโทษ หรอความผดอนไดกระทาโดยประมาท

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๗๑

หรอ (๒) เปนบคคลลมละลายทจรต ตามกฎหมายวาดวยลมละลาย ผนนหมดสทธรบบานาญปกต หรอบานาญตกทอดตงแตวน มคาพพากษาถงทสด”

คดนมประเดนสาคญทศาลปกครองสงสดวนจฉย ๒ ประเดน คอ

(๑ ) คา วา “ ตองโทษจาคก” ตามมาตรา ๕๒ แหงพระราชบญญตบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. ๒๔๙๔ ผกระทาความผดจะตองไดรบโทษจาคกจรงหรอไม ?

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา มาตรา ๕๒ ดงกลาวไดบญญตถงองคประกอบของการหมดสทธ รบบานาญปกตไวอยางชดเจนวา ตองเปนกรณทผไดรบ

บานาญปกตไดกระทาความผดถงตองโทษจาคกโดยคาพพากษาลงโทษจาคก ซงคาวา “ตองโทษจาคก” หมายความวา ผนน ตองคาพพากษาใหไดรบโทษจาคกจรง สวนกรณทบคคลผรบบานาญปกตไดกระทาความผดถงตองโทษจาคก แตไดรบการรอการลงโทษจาคกไวตามมาตรา ๕๖ แหงประมวลกฎหมายอาญา ถอวาบคคลดงกลาวไมไดถกจาคกจรง ดงนน เมอผฟองคดไดรบโทษจาคกจรง ตามคาพพากษาของศาลฎกาในความผดทมใชความผดในลกษณะฐานลหโทษ หรอความผดอนไดกระทา โดยประมาท จงหมดสทธรบบานาญปกตตงแตวนทคาพพากษาถงทสดตามมาตรา ๕๒ แหงพระราชบญญตบาเหนจบานาญ ขาราชการ พ.ศ. ๒๔๙๔

(๒) การทผฟองคดไดรบพระราชทานอภยโทษกอใหเกดสทธในการไดรบเงนบานาญปกตหรอไม ?

เรองเลา ... คดปกครอง เปดปมคด พชตปมปญหา by ลงเปนธรรม เลม ๓

๑๗๒

ศาลปกครองสงสดวนจฉยวา แมผ ฟองคดจะไดรบพระราชทานอภยโทษทงหมดโดยมผลยอนหลงนบตงแตวนท ศาลฎกามคาพพากษากตาม ผ ฟองคดกไมมสทธทจะไดรบบานาญปกต เนองจากผฟองคดตองคาพพากษาใหไดรบโทษจาคกจรง การทผฟองคดไดรบพระราชทานอภยโทษมไดมผล ใหลบลางความผดทไดกระทาไปแลว หากมผลเพยงมใหม การบงคบโทษจาคกนนตอไปตามมาตรา ๒๖๕ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา และการทผฟองคดกระทาความผดถงตองโทษจาคกและไดรบโทษจาคกจรง แมตอมาไดรบพระราชทานอภยโทษใหปลอยตวออกจากเรอนจา กเปนกรณ ทแตกตางกบกรณตองโทษจาคก แตไดรบการรอการลงโทษ จงไมอาจเปรยบเทยบกนได

ดงนน จงยงคงถอไดวาผฟองคดไดกระทาความผดถงตองโทษจาคกโดยคาพพากษาซงเปนเหตทาใหผฟองคดตองเสยสทธ ในการรบบานาญปกตตามมาตรา ๕๒ แหงพระราชบญญตบาเหนจบานาญขาราชการ พ.ศ. ๒๔๙๔

คาสงไมจายเงนบานาญปกตแกผฟองคด จงชอบดวยกฎหมาย (คาพพากษาศาลปกครองสงสดท อ. ๒๑๙/๒๕๕๕)

สานกวจยและวชาการ สานกงานศาลปกครอง ๑๗๓

“คดนนอกจากจะเปนอทาหรณท ดใหกบขาราชการทวไป ทจะตองตระหนกถงความสาคญของการปฏบตหนาทราชการ ดวยความซอสตยสจรต ไมอาศยโอกาสทตนมตาแหนงหนาทแสวงหาประโยชนโดยมชอบใหกบตนเองหรอผอนแลว ยงนบวาเปนตวอยางและบรรทดฐานการปฏบตราชการทดสาหรบนกวชาการ นกกฎหมาย หนวยงานของรฐหรอเจาหนาทของรฐในการแปลความถอยคาภาษาในบทบญญตของกฎหมาย คาวา “ตองโทษจาคก” และ การวนจฉยสถานะของผ ตองโทษจาคกท “ไดรบพระราชทาน อภยโทษ” ... ครบ” ลงเปนธรรมสรป

“เขาใจแลวคะลงเปนธรรม การไดรบพระราชทานอภยโทษไมไดมผลใหลบลางความผดททาไปแลว” แสงโสมสรปตามทเขาใจ

“ใชครบ”

บทสรป

     

ทปรกษา

นายดเรกฤทธ เจนครองธรรม เลขาธการสานกงานศาลปกครอง นายสรพนธ บรานนท รองเลขาธการ สานกงาน ศาลปกครอง นางอมพวน ยวกาญจน ทปรกษาสานกงานศาลปกครอง

คณะทางาน

นายยงยทธ อนกล ผอานวยการสานกวจยและวชาการ นางสาวปราน สขศร ผอานวยการกลมเผยแพรขอมล ทางวชาการและวารสาร นางสาวสนนทา ศรเพง พนกงานคดปกครองชานาญการ นายณฐพล ลอสงหนาท พนกงานคดปกครองชานาญการ นางสาวจารณ กจตระกล พนกงานคดปกครองชานาญการ นางสาวฐตพร ปานไหม พนกงานคดปกครองชานาญการ นายนรญ อนดร พนกงานคดปกครองชานาญการ นางสาวปญญาภา ไชยคาม พนกงานคดปกครองชานาญการ นางสาวนตา บณยรตน พนกงานคดปกครองชานาญการ นางสาวจดาภา มสกธนเสฏฐ พนกงานคดปกครองชานาญการ นางวชราภรณ อนกล พนกงานคดปกครองชานาญการ นางสาวดวงแกว เกดจนทร เจาพนกงานธรการชานาญการ ผพมพ