บทท ๒

กรรมฐาน และบรพกจของการปฏบตกรรมฐาน

กรรมฐาน หมายถงอะไร ???

กรรมฐาน หมายถง ทตงแหงการงาน อารมณเปนทตงของการงานทางใจ หลกการฝกหดอบรมใจใหหลดพนจากอ านาจของความทกข อบายวธส าหรบฝกหดอบรมใจ แบงออกเปน ๒ ชนด คอ สมถกรรมฐาน และวปสสนากรรมฐาน

ค าวา “อารมณ”ในทางกรรมฐาน หมายถง เครองยดหนวงของจตใจ

ซงไดแก รปนาม ธรรมารมณ ฯลฯ

สมถกรรมฐาน คออะไร

สมถกรรมฐาน กรรมฐานเปนอบายท าใจใหสงบ เปนวธฝกจตใหเกดสมาธ มอารมณ ๔๐ อยาง คอ กสณ ๑๐ อสภะ ๑๐ อนสสต ๑๐ พรหมวหาร ๔ อรป ๔ จตธาตววตถาน ๑ อาหาเรปฏกลสญญา ๑

กสณ ๑๐ เชน ปฐวกสณ เอาดนเปนอารมณ ภาวนาวาปฐว ปฐว หรอ ดน ดน เปนตน

กสณ ๑๐ เชน ปฐวกสณ เอาดนเปนอารมณภาวนาวา ปฐว ปฐว หรอ ดน ดน เปนตน

วปสสนากรรมฐาน

วปสสนากรรมฐาน แปลวา กรรมฐานเปนอบายท าใจใหเกดปญญารแจง เหนจรง ตามความเปนจรง คอเหนปจจบน รป นาม พระไตรลกษณ มรรค ผล นพพาน

อารมณของวปสสนา ไดแก ขนธ ๕ อายตนะ๑๒ ธาต๑๘ อนทรย๒๒ อรยสจจ๔ ปฏจจสมปบาท ๑๒ ยอใหสน ไดแก รป กบ นาม คอ กาย กบ ใจ นเอง

ทางไปสพระนพพานมอย ๒ ทาง

ทางโดยออม

• สมถยานกะ

ทางโดยตรง

• วปสสนายานกะ

สมถยานกะ

คอ การเจรญสมถะกรรมฐาน กอน แลวกนอมมาสวปสสนาทหลง

วปสสนายานก

เปนการมงเขาไปสนพพานโดยตรงไมตองออมมาเจรญสมถะกอน

บรพกจของการปฏบตกรรมฐาน

ตงตนอยในศล

ตดปลโพธ

แสวงหากลยาณมตร

หาสปปายะ

ผปฏบตกรรมฐานตองช าระศลใหบรสทธเสยกอน เพราะศลเปนพนฐานของสมาธ ไดแก ศล ๕, ศล ๘, ศล ๑๐ หรอปาฏโมกขสงวรศล (ศล ๒๒๗) เปนศลของพระภกษ และ ศล ๓๑๑ เปนศลของภกษณ

การตดปลโพธ ความกงวลทท าใหจตใจไมสงบ มดงน

อาวาโส จ กล ลาโภ คโณ กมมญจ ปญจม อทธาน าต อาพาโธ คนโถ อทธต เต ทส

๑. อาวาสปลโพธ เครองกงวลคอทอย๒. กลปลโพธ เครองกงวลคอตระกล๓. ลาภปลโพธ เครองกงวลคอลาภสกการะ๔. คณปลโพธ เครองกงวลคอหมคณะ๕. กมมปลโพธ เครองกงวลคอนวกรรม๖. อทธานปลโพธ เครองกงวลคอการเดนทาง๗. ญาตปลโพธ เครองกงวลคอญาต๘. อาพาธปลโพธ เครองกงวลคอโรคภยไขเจบ๙. คนถปลโพธ เครองกงวลคอการเลาเรยน๑๐. อทธปลโพธ เครองกงวล คอการแสดงอทธฤทธ

ลมปดเตาแกสรเปลา ?

ลมลอคประตรเปลา

ลกๆ อยทบานจะซนรเปลา

กลยาณมตร คอ มตรทดงาม เปนบคคลทมความส าคญมากในการปฏบตกรรมฐาน เพราะจะเปนผเกอกลชทางผดและทางถก ใหแกผปฏบตกรรมฐานไดเปนอยางด ในคมภรวสทธมรรคกลาวถงคณธรรมของกลยาณมตรไววา

ปโย คร ภาวนโย วตตา จ วจนกขโมคมภรญจ กถ กตตา โน จฏฐาเน น โยชเย.

๑. ปโย เปนผมศลเปนทรก

๒. คร เปนผมใจหนกแนนนาเคารพ

๓. ภาวนโย เปนผควรแกการสรรเสรญเจรญใจ

๔. วตตา จ เปนผฉลาดในการพดชแจงแสดงแนวทางแหงการปฏบต

๕. วจนกขโม เปนผมความอดทนตอการสอนศษยไมเขาใจกพยายามชแจงใหเขาใจแนวทางแหงการปฏบตและยอมใหพดใหวาได

๖. คมภรญจ กถ กตตา เปนผสามารถกลาวถอยค าทลกซงได

๗. โน จฏ าเน นโยชเย เปนผแนะน าทางทถกตองให

วดทไมสมควรแกการท าสมาธภาวนา เปนโทษแกการปฏบตธรรม ๑๘ ประการ มดงน

วดใหญ

วดสรางใหม

วดทองทางหลวง

วดมสระน า

วดทมใบไมใชเปนผก

วดทหาอาจารยผกลยาณมตรไมได ฯลฯ

สปปายะ แปลวา สงเปนทสบายส าหรบบคคลผปฏบตธรรม ในวสทธมรรคไดแสดงสปปายะไว ๗ ประการ คอ

๑) อาวาสสปปายะ ทอยสบาย

๒) โคจรสปปายะ ทเทยวบณฑบาตทเหมาะด

๓) ภสสสปปายะ การพดคยทเหมาะกน

๔) ปคคลสปปายะ บคคลทถกกนเหมาะกน

๕) อาหารสปปายะ มอาหารทด

๖) อตสปปายะ ฤดกาลเปนทสบาย

๗) อรยาบถสปปายะ อรยาบถสบาย

หาสปปายะ

จรต (อารมณทชอบทองเทยวของจต)

๑. ราคจรต จตทองเทยวไปในอารมณทรกสวยรกงาม

๒. โทสจรต มอารมณมกโกรธ เปนคนขโมโหโทโส

๓. โมหจรต มอารมณจตลมหลง หนกไปทางเขลา เหงาซม งมงาย

๔. สทธาจรต มจตนอมไปในความเชอเปนอารมณประจ าใจ

๕. พทธจรต เปนคนเจาปญญา มความฉลาด ชอบคดพจารณา

๖. วตกจรต มอารมณหนกไปทางนกคดจบจด ฟ งซานงาย

อารมณกรรมฐานทเหมาะกบจรต

คนราคจรต ยอมเหมาะสมแก กมมฏฐาน ๑๑

คอ อสภะ ๑๐, กายคตาสต ๑

อารมณกรรมฐานทเหมาะกบจรต

คนโทสจรต เหมาะสมแกกรรมฐาน ๘

ไดแก พรหมวหาร ๔, วรรณกสณ ๔

อารมณกรรมฐานทเหมาะกบจรต

คนโมหจรต อารมณกรรมฐานทเหมาะสม ไดแก

อานาปานสตกรรมฐาน คอ กรรมฐานประเภทก าหนดลมหายใจเขาออก

อารมณกรรมฐานทเหมาะกบจรต

คนสทธาจรต อารมณกรรมฐานทเหมาะสม คอ อนสสต ๖ไดแก

พทธานสสต ๑ธมมานสสต ๑ สงฆานสสต ๑ สลานสสต ๑ จาคานสสต ๑ เทวตานสสต ๑

อารมณกรรมฐานทเหมาะกบจรต

คนพทธจรต อารมณกรรมฐานทเหมาะสม คอ กรรมฐาน ๔ ไดแก

มรณสต ๑อปสมานสสต ๑จตธาตววตถาน ๑ อาหาเรปฏกลสญญา ๑

อารมณกรรมฐานทเหมาะกบจรต

คนวตกจรต อารมณกรรมฐานทเหมาะสม คอ อานาปานสต ก าหนดลมหายใจเขาออก จตใจกจะสงบ หายฟ งซาน

ดาวนโหลดไฟลนไดท

www.philosophychicchic.comสนกกบการเรยนรปรชญาและศาสนาแบบชคๆ เคยงครอยยม