REPUBLIKA E KOSOVËS / REPUBLIKA KOSOVA / REPUBLIC OF KOSOVA
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE
NATIONAL AUDIT OFFICE
Nr. i Dokumentit: 22.21.1-2016-08
RAPORTI I AUDITIMIT
PËR RAPORTIN FINANCIAR VJETOR TË KOMUNËS SË
SHTËRPCËS
PËR VITIN E PËRFUNDUAR MË 31 DHJETOR 2016
Prishtinë, qershor 2017
2
Zyra Kombëtare e Auditimit e Republikës së Kosovës është
institucioni më i lartë i kontrollit ekonomik e financiar, i cili
me Kushtetutën dhe ligjet e vendit gëzon pavarësi
funksionale, financiare dhe operative. Zyra e Kombëtare e
Auditimit kryen auditime të rregullsisë dhe të performancës
dhe për punën e vet i jep llogari Kuvendit të Kosovës.
Misioni ynë është që të kontribuojmë në menaxhimin e
shëndoshë financiar në administratën publike. Ne kryejmë
auditime në përputhje me standardet e njohura
ndërkombëtare të auditimit në sektorin publik si dhe me
praktikat e mira evropiane.
Raportet e Zyrës Kombëtare të Auditimit promovojnë
drejtpërsëdrejti llogaridhënien e institucioneve publike pasi
që ato ofrojnë bazë të qëndrueshme për të kërkuar llogari nga
menaxherët e çdo organizate buxhetore. Në këtë mënyrë ne
rrisim besimin në shpenzimin e fondeve publike dhe luajmë
një rol aktiv në sigurimin e interesit të taksapaguesve dhe të
palëve tjera të interesit në rritjen e përgjegjësisë publike.
Auditori i Përgjithshëm ka vendosur në lidhje me opinionin e
auditimit për Pasqyrat Financiare Vjetore të Komunës së
Shtërpcës në konsultim me Ndihmës Auditorin e
Përgjithshëm Qerkin Morina, i cili e ka mbikëqyrur
auditimin.
Raporti dhe opinioni i lëshuar janë rezultat i auditimit të
kryer nga Udhëheqësi i ekipit, Mehmet Muçaj, Fikret
Ibrahimi-anëtar, dhe Muharrem Qyqalla-anëtar nën
menaxhimin e Udhëheqësit të Departamentit të Auditimit
Florim Beqiri.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT – Adresa: Musine Kokalari, Nr. 87, Prishtinë 10000, Kosovë Tel: +381(0) 38 60 60/1011
http://zka-rks.org
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
3
TABELA E PËRMBAJTJES
Përmbledhje e përgjithshme ......................................................................................................... 4
1 Pasqyrat financiare vjetore dhe obligimet e tjera për raportimin e jashtëm ................. 7
2 Qeverisja ................................................................................................................................ 10
3 Menaxhimi financiar dhe kontrolli ................................................................................... 16
Shtojca I: Qasja dhe metodologjia e auditimit ......................................................................... 25
Shtojca II: Shpjegim i llojeve të ndryshme të opinioneve të aplikuara nga ZKA ............... 26
Shtojca III: Progresi në zbatimin e rekomandimeve të vitit paraprak ................................. 29
Shtojca IV: Letër konfirmimi ...................................................................................................... 33
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
4
Përmbledhje e përgjithshme
Hyrje
Ky Raport përmbledh çështjet kryesore që dalin nga auditimi i Raportit Financiar Vjetore të
Komunës së Shtërpcës për vitin 2016, i cili e përcakton Opinionin e dhënë nga Auditori i
Përgjithshëm. Ekzaminimi i pasqyrave financiare për vitin 2016 është kryer në përputhje me
Standardet Ndërkombëtare të Auditimit të Institucioneve Supreme të Auditimit. Qasja jonë ka
përfshirë testet dhe procedurat, të cilat ishin të nevojshme për të arritur në një opinion lidhur me
pasqyrat financiare. Qasja e aplikuar e auditimit është paraqitur në Planin e Jashtëm të Auditimit1,
të datës 08.12.2016.
Auditimi ynë është fokusuar në:
Niveli i punës së kryer nga Zyra e Kombëtare e Auditimit për të përfunduar auditimin për vitin
2016 pasqyron drejtpërsëdrejti cilësinë e kontrollit të brendshëm të zbatuar nga menaxhmenti i
komunës.
Opinioni i Auditorit të Përgjithshëm
Opinion i pamodifikuar me theksim të çështjes
Sipas opinionit tonë, Pasqyrat Financiare Vjetore paraqesin një pamje të drejtë dhe të vërtetë në të
gjitha aspektet materiale.
Theksim i Çështjes
Si Theksim i Çështjes dëshirojmë të tërheqim vëmendjen tuaj për faktin se vlerat e pasurive të
paluajtshmme 2,385,118€ nuk ishin regjistruar si pasuri në regjistrin kontabel të pasurive.
Për më gjerësisht shih Pjesën 1.1 të këtij Raporti.
Shtojca II, shpjegon llojet e ndryshme të opinioneve të aplikuara nga Zyra Kombëtare e Auditimit.
1 Termi “Plani i Jashtëm i Auditimit” është zëvendësim i termit “Memorandumi i Planifikimi të Auditimit “
Pasqyrat Financiare Vjetore
QeverisjaMenaxhimi financiar
dhe kontrolli
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
5
Dëshirojmë të falënderojmë Kryetarin e Komunës dhe stafin e tij për bashkëpunim gjatë procesit të
auditimit.
Konkluzionet dhe rekomandimet kryesore
Bazuar ne çështjet e ngritura në brendësi të raportit, konkluzioni i përgjithshëm është se sistemi i
kontrollit të brendshëm, i vendosur nga komuna, funksionon por jo në nivelin e duhur. Pra
ekzistojnë dobësi në disa fusha të rëndësishme të qeverisjes.
Konkluzionet dhe rekomandimet kryesore janë:
Vlera të konsiderueshme të pasurivenuk ishin regjstruar në regjistrinkontabël të pasurive. Për këtë shkak,ne e kemi theksuar këtë çështje tekopinioni i auditimit.
Kryetari duhet t'i analizojë arsyet përTheksimin e Çështjes në 2016 dhe t'iidentifikojë veprimet që kërkohen për tëmundësuar një prezantim të drejtë dhe tëplotë të pasurisë në vitin 2017 (shihnënkapitulli 1.1).
Komuna nuk i kishte zbatuarrekomandimet e vitit të kaluar nëshkallën e duhur.
Kryetari duhet të sigurojë se plani iveprimit zbatohet me kohë dhe në mënyrëefektive për të gjitha rekomandimet edhëna, me fokus të veçantë tek ato meprioritet të lartë (shih çështja 1).
Rishikimi i pyetësorit tëvetëvlerësimit i plotësuar nga stafikomunal, ka konfirmuar se komunaende nuk ka identifikuar listën erreziqeve të cilat mund të kanosinarritjen e objektivave dhe reagimet nërast të ndodhjes së tyre.
Kryetari duhet të siguroj se do të hartohetregjistri i rreziqeve dhe të delegojpërgjegjësinë e drejtpërdrejtë përmenaxhimin e rrezikut tek një drejtorpërkatës i cili në koordinim meudhëheqësit e njësive do të menaxhoj këtëproces dhe do të raportoj në baza tërregullta mbi rreziqet (shih çështja 2).
Realizimi i ultë i buxhetit përkategorinë e investimeve kapitale(80%) dhe të hyrat vetjake (77%), kandikuar në përmbushjen eobjektivave buxhetore, veçanërishtnë planin e investimeve kapitale.
Kryetari duhet të sigurojë që planifikimi,performanca buxhetore është monitoruarnë mënyrë sistematike në baza mujore dheqë ky rishikim i identifikon dhe adresonbarrierat për realizim të buxhetit në niveltë planifikuar (shih çështja 6).
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
6
Përgjigja e Menaxhmentit në auditimin e vitit të 2016
Kryetari i Komunës ka marr në konsideratë dhe është pajtuar me gjetjet dhe konkluzionet e
auditimit në këtë raport, si dhe është zotuar se do t’i adresoj rekomandimet e dhëna.
Ne konsiderojmë si të kryer faktin që Kryetari:
Do ta shqyrtoj Raportin e Auditimin në asamblenë Komunale; dhe
Deri në fund të muajit janar 2018, ta diskutoj në asamblenë Komunale progresin lidhur me
implementimin e planit të veprimit për rekomandimet e auditimit, para se PFV e vitit 2017
të jenë dorëzuar në Ministrinë e Financave.
Ekzistojnë dobësi në fushën eprokurimin, të cilat mund tërezultojnë me vlerë të dobët për para.
Kryetari duhet të analizoj dëbësitë eidentifikuara në prokurim dhe të ndërmerrveprimet e nevojshme për t'i adresuar ato(shih çështjet 11-12).
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
7
1 Pasqyrat financiare vjetore dhe obligimet e tjera për
raportimin e jashtëm
Hyrje
Rishikimi ynë i Pasqyrave Financiare Vjetore (PFV) merr parasysh pajtueshmërinë me kornizën
raportuese si dhe cilësinë dhe saktësinë e informacionit të prezantuar në PFV. Ne gjithashtu e
marrim parasysh deklaratën e bërë nga Zyrtari Kryesor Administrativ dhe Zyrtari Kryesor
Financiar, kur PFV-të dorëzohen në Ministrinë e Financave.
Deklarata për prezantimin e PFV-ve përfshinë një numër të pohimeve në lidhje me pajtueshmërinë
me kornizën raportuese si dhe cilësinë e informacionit në kuadër të PFV-ve. Këto pohime kanë për
qëllim t’i ofrojnë Qeverisë sigurinë se të gjitha informatat relevante u janë ofruar për të siguruar se
mund të ndërmerret një auditim gjithëpërfshirës.
1.1 Opinioni i auditimit
Opinioni i pamodifikuar me theksim të çështjes
Kemi audituar PFV të komunës për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2016, të cilat përfshijnë
pasqyrën e pranimeve dhe të pagesave në para të gatshme, pasqyrën e ekzekutimit të buxhetit, si
dhe shënimet shpjeguese të pasqyrave financiare.
Sipas opinionit tonë Pasqyrat Financiare Vjetore për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2016,
prezantojnë një pamje të drejtë dhe të vërtetë në të gjitha aspektet materiale, në përputhje me
Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit për Sektorin Publik (të kontabilitetit në para të
gatshme), Ligjit nr. 03/L-048 për Menaxhimin e Financave Publike dhe Përgjegjësitë (me plotësime
dhe ndryshime) dhe Rregullore MF, Nr. 01/2017 për Raportim Vjetor Financiare nga Organizatat
Buxhetore.
Baza për opinion
Auditimi është kryer në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të
Auditimit (SNISA). Sipas këtyre standardeve, përgjegjësitë tona janë përshkruar më poshtë tek
pjesa ‘Përgjegjësitë e Auditorit për Auditimin e Pasqyrave Financiare’. Besojmë se dëshmitë e
auditimit që kemi marrë janë të mjaftueshme dhe të duhura për sigurimin e bazës për opinion.
Theksimi i çështjes
Ne tërheqim vëmendjen tuaj për faktin se pasuritë e paluajtshme në vlerë prej 2,385,118€ të cilat
ishin vlerësuar nga një komision vite më parë, nuk ishin përfshirë në regjistrin kontabël të
pasurive. Për këtë çështje ishte theksuar opinioni edhe vitin e kaluar.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
8
Përgjegjësia e menaxhmentit dhe personave përgjegjës për qeverisje dhe PFV-të
Kryetari i Komunës është përgjegjës për përgatitjen dhe prezantimin e drejtë të pasqyrave
financiare sipas Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit në Sektorin Publik - Raportimi
Financiar bazuar në Kontabilitetin e Parasë së Gatshme të modifikuar si dhe është përgjegjës për
kontrolle të brendshme të cilat menaxhmenti i përcakton si të nevojshme për të mundësuar
përgatitjen e pasqyrave financiare, pa keq-deklarime materiale të shkaktuara qoftë nga mashtrimi
apo gabimi. Kjo përfshinë zbatimin e Ligjit nr. 03/L-048 për Menaxhimin e Financave Publike dhe
Përgjegjësitë (me plotësime dhe ndryshime).
Kryetari i Komunës është përgjegjës për të siguruar mbikëqyrjen e procesit të raportimit financiar
të Komunës.
Përgjegjësia e Auditorit të Përgjithshëm për auditimin e PFV-ve
Përgjegjësia jonë është që të shprehim një opinion për PFV në bazë të auditimit të kryer. Auditimi
është kryer në përputhje me SNISA. Këto standarde kërkojnë që t’i përmbahemi kërkesave etike,
të planifikojmë dhe të kryejmë auditimin për të marrë siguri të arsyeshme se pasqyrat financiare
nuk përmbajnë keq-deklarime materiale.
Siguria e arsyeshme është një nivel i lartë i sigurisë, por nuk garanton se një auditim që kryhet në
pajtim me SNISA-t do të zbulojë një keq-deklarim material kur ekziston. Keq-deklarimet mund të
rrjedhin nga mashtrimi ose gabimi dhe konsiderohen materiale nëse, individualisht ose së bashku
mund të ndikojnë në vendimet e marra mbi bazën e këtyre PFV-ve.
Auditimi përfshinë kryerjen e procedurave për të marrë dëshmi në lidhje me informatat financiare
dhe shpalosjet në PFV. Procedurat e zgjedhura varen nga gjykimi i auditorit, duke përfshirë edhe
vlerësimin e rreziqeve nga keq-deklarimet materiale në PFV, qoftë për shkak të mashtrimit apo
gabimit. Gjatë vlerësimit të rrezikut, auditori merr në konsideratë kontrollin e brendshëm që është
relevant në përgatitjen e pasqyrave financiare nga komuna, në mënyrë që të dizajnojë procedura të
auditimit që janë të përshtatshme për rrethanat e komunës, por jo për qëllim të shprehjes së
opinionit mbi efektivitetin e kontrolleve të brendshme të komunës.
Auditimi përfshinë edhe vlerësimin e përshtatshmërisë së politikave kontabël të përdorura,
arsyeshmërinë e përllogaritjeve kontabël të bëra nga menaxhmenti, si dhe vlerësimin e prezantimit
të pasqyrave financiare.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
9
1.2 Pajtueshmëria me kërkesat për PFV-të dhe kërkesat tjera për
raportim
Komuna kërkohet të raportoj në përputhje me kornizën e caktuar raportuese dhe kërkesat tjera për
raportim. Ne kemi marrë parasysh:
Pajtueshmërinë me Rregulloren MF. Nr. 01/2017 për Raportim Vjetor Financiar nga
Organizatat Buxhetore;
Kërkesat e LMFPP-së nr. 03/L-048, i ndryshuar me Ligjin nr. 03/L-221, Ligjin nr. 04/L-116
dhe Ligjin nr. 04/L-194;
Pajtueshmërinë me Rregullën Financiare nr. 01/2013;
Pajtueshmërinë me Rregullën Financiare nr. 02/2013;
Planin e veprimit për adresimin e rekomandimeve;
Kërkesat e Procedurave të Menaxhimit Financiar dhe të Kontrolleve (MFK);
Pasqyrat Nëntëmujore Financiare me kohë;
Planin e Prokurimit për vitin 2016; dhe
PVF janë përgatitur me kohë dhe nënshkruar nga ZKA dhe ZKF.
Në kontekst të kërkesave për raportim, ne nuk kemi identifikuar ndonjë parregullsi.
Në kontekst të cilësisë se PFV-ve, kemi identifikuar mos-pajtueshmërinë në vijim:
Shpenzimet në vlerë 4,843€ për kategorinë mallra dhe shërbime ishin mbivlerësuar për
faktin se komuna kishte bërë pagesa më shumë se shumat e faturuara.
Neni 19.3.1- Pasuritë kapitale mbi 1,000€, nuk ishin të plota, për shkak se pasuritë në vlerë
2,385,118€ nuk ishin përfshirë në regjistrin kontabël të pasurive dhe PFV. Një mangësi e
tillë lidhur me pasuritë ishte prezantuar edhe vitin e kaluar. Përveç kësaj, një pagesë në
vlerë 30,000€ nuk ishte regjistruara në regjistrin kontabël dhe PFV.
DEKLARATA E BËRË NGA MENAXHMENTI I KOMUNËS
Marrë parasysh çka u tha më lartë, Deklarata e bërë nga Zyrtari Kryesor Administrativ dhe ai
Financiar, me rastin e dorëzimit të draft PFV-ve në Ministrinë e Financave, është e saktë për shkak
se gjatë auditimit nuk janë identifikuar gabime materiale, përveç çështjeve të përmendura në
opinionin e auditimit të cilat ne i kemi konsideruar jo materiale.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
10
1.3 Rekomandimet për pjesën e parë të raportit
Rekomandimi 1 Kryetari duhet të sigurojë se janë vendosur procese efektive për të konfirmuar
që plani i hartimit të PFV 2017 i adreson të gjitha çështjet e ngritura në raport.
Kjo gjithashtu duhet të përfshijë rishikimin e draft PVF-ve nga menaxhmenti,
me fokus të veçantë në fushat ku janë identifikuar gabimet.
2 Qeverisja
Hyrje
Aranzhimet efektive të qeverisjes janë thelbësore për komunën që të menaxhojë në mënyrë të
suksesshme sfidat me të cilat përballet dhe të sigurojë ofrimin e shërbimeve më të mira në dobi të
taksapaguesve dhe të shfrytëzuesve tjerë të shërbimeve.
Një mjet kyç në mbështetje të qeverisjes efektive është zbatimi i rekomandimeve të auditimit pasi
kjo pasqyron veprimet e marra të menaxhmentit në zhvillimin dhe përmirësimin e proceseve
ekzistuese dhe kontrolleve. Në mënyrë të ngjashme, lista kontrolluese e vet-vlerësimit siguron një
kornizë për zhvillimin e aranzhimeve të zgjeruara të qeverisjes. Është e rëndësishme që përgjigjet
e dhëna në listën e vetëvlerësimit të jenë të mbështetura nga dëshmitë përkatëse. Prandaj, kemi
aplikuar një qasje konsistente në të gjitha auditimet për të përcaktuar cilësinë e listave kontrolluese
të plotësuara për vet-vlerësim dhe për ta vlerësuar saktësinë e gjendjes së paraqitur mbi qeverisjen
në Kosovë.
Pjesa tjetër e rishikimit të aranzhimeve të qeverisjes pasqyron një shqyrtim të:
fushave të aranzhimeve të qeverisjes ku nevojiten përmirësime të rëndësishme dhe ku
besojmë se rekomandimet tona mund të gjenerojnë përmirësime pozitive, duke e përfshirë
edhe shqyrtimin e sistemit të Auditimit të Brendshëm; dhe
fushave të menaxhimit financiar dhe kontrollit të identifikuara përmes punës sonë të
auditimit, duke përfshirë punën specifike të drejtuar në çështjet e pajtueshmërisë në
sistemet kyçe të të hyrave dhe shpenzimeve (këto fusha janë shqyrtuar në kapitullin 3 të
këtij Raporti).
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
11
Konkluzioni i përgjithshëm mbi qeverisjen
Ekziston një numër i dobësive të qeverisjes brenda komunës veçanërisht në lidhje me ambientin e
kontrollit, dhe menaxhimin e rrezikut. Lista kontrolluese e vet-vlerësimit, e plotësuar nga
komuna, e pasqyron këtë situatë vetëm pjesërisht, me disa pohime pozitive mbi ekzistimin e
këtyre aranzhimeve, por që nuk bazohen në dëshmi.
Një mjet kyç në mbështetje të qeverisjes efektive është zbatimi i rekomandimeve të auditimit.
Komuna kishte zbatuar vetëm një numër të vogël të rekomandimeve të vitit të kaluar, (vetëm 5
nga 14 rekomandime ishin zbatuar plotësisht).
Komuna nuk e kishte hartuar planin strategjik dhe nuk kishte hartuar listën e rreziqeve me të
cilën mund të ballafaqohet komuna.
Planifikimet buxhetore duken të jenë të dobëta për faktin se vetëm 77% e të hyrave vetjake të
planifikuara ishin mbledhur dhe vetëm (80%) e buxhetit për investime kapitale ishte shpenzuar. Si
rezultat i mos menaxhimit të duhur të obligimeve, thesari sipas nenit 39.2 nga kategoria investime
kapitale kishte ekzekutuar pagesa në shumën 208,351€.
Në aspektin e pajtueshmërisë me legjislacionin, si rezultat i mos zbatimit të rregulloreve përkatëse
auditimi ynë ka shpalosë ekzistencën e disa dobësive të cilat përfshijnë prokurimin, të hyrat,
pasuritë dhe llogaritë e arkëtueshme.
2.1 Progresi në zbatimin e rekomandimeve të vitit paraprak
Raporti ynë i auditimit për PFV-të të vitit 2015, ka rezultuar me 14 rekomandime. Komuna kishte
zbatuar kërkesën për të përgatitur një plan veprimi brenda 30 ditëve pas pranimit të raportit të
auditimit për PFV për vitin 2015 të ZKA-së, ku paraqitet mënyra se si do të zbatohen
rekomandimet. Raporti i auditimit për PFV e vitit 2015 ishte diskutuar edhe në Kuvendin
Komunal me datën 27.09.2016.
Deri në përfundimin e periudhës së auditimit 2016, 5 (pesë) rekomandime ishin zbatuar, 3 (tri)
ishin në proces të zbatimit dhe 6 (gjashtë) nuk ishin zbatuar ende. Për një përshkrim më të plotë të
rekomandimeve dhe mënyrës se si janë adresuar ato, shih Shtojcën III.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
12
Çështja 1 – Zbatimi i rekomandimeve nga viti paraprak – Prioritet i lartë
E gjetura Ne kemi vërejtur se komuna ka një ngecje në zbatimin e rekomandimeve.
Menaxhmenti nuk kishte ndërmarr veprime të nevojshme në rishikimin,
monitorimin e një procesi konfirmues për shkallën e zbatimit të
rekomandimeve dhe identifikimin e pengesave për veprim në adresimin e
plotë të tyre. Një qasje e tillë është e nevojshme për të menaxhuar përmirësimet
e vazhdueshme në komunë.
Rreziku Disa rekomandime po përsëriten nga viti i kaluar që tregojnë për dobësi të
vazhdueshme të kontrolleve të brendshme në sisteme kryesore financiare e që
ndërlidhen me:
Regjistër jo plotë pasurive;
Mos hartim të listës së rreziqeve;
Mungesa e planit strategjik gjithëpërfshirës;
Realizimi i ulët i investimeve kapitale;
Pagesa e pagave për punonjës të spitalit, ende pa u funksionalizuar
spitali; dhe
Planifikim i dobët i të hyrave.
Rekomandimi 2 Kryetari duhet të sigurojë hartimin e një plani të qartë të veprimit, duke i
përcaktuar personat përgjegjës për procesin, masat dhe veprimet specifike, si
dhe afatet kohore për zbatimin e planit. Monitorimi i këtij plani duhet të bëhet
të paktën çdo tremujor si dhe të zbatohet një proces rigoroz i llogaridhënies në
rast të ngecjeve dhe mos realizimit të këtij plani.
2.2 Pyetësori i vetëvlerësimit të komponentëve të MFK-së
Ministria e Financave ka hartuar një listë të detajuar të vet-vlerësimit për organizatat buxhetore
për të mbështetur aranzhimet efektive të qeverisjes. Gjatë auditimit ne kemi testuar cilësinë e
pyetësorit të vet-vlerësimit të MFK-së të dorëzuar në Ministri, duke vlerësuar nga një pyetje kyçe
në secilën komponentë të listës kontrolluese. Konkluzionet tona nuk kanë për qëllim të
komentojnë cilësinë e tërë pyetësorit të dorëzuar të vet-vlerësimit, por do të pasqyrojnë gjendjen
për një numër të pyetjeve kyçe për të mbështetur përpjekjet e Ministrisë së Financave në rritjen e
efektivitetit të procesit dhe në zhvillimin e sistemit të MFK-së në tërësi.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
13
Çështja 2 – Pyetësori i vetë-vlerësimit – Prioritet i lartë
E gjetura Si pjesë e auditimit tonë, i kemi shqyrtuar çështjet kyçe të pyetësorit të
vetëvlerësimit në lidhje me pesë komponenta. Për pyetjet e shqyrtuara, kemi
gjetur se çështjet nuk ishin adresuar si në vijim:
1. Pyetësori i vetëvlerësimit i plotësuar nga stafi komunal ka konfirmuar
se komuna ende nuk ka identifikuar listën e rreziqeve të cilat mund të
kanosin arritjen e objektivave dhe reagimet në rast të ndodhjes së tyre;
2. Komuna nuk e kishte hartuar planin strategjik gjithëpërfshirës;
3. Komuna nuk bënë monitorimin e progresit të arritjes së objektivave.
Auditimi i Brendshëm nuk kishte bërë një vlerësim të pavarur për pohimet e
menaxhmentit që janë në listat e kompletuara kontrolluese dhe nuk kishte
raportuar për saktësinë dhe përshtatshmërinë e tyre te ZKA siç parashihet me
procedurat e MFK-së.
Rreziku Mos hartimi i planit strategjik gjithëpërfshirës dhe mungesa e hartimit të listës
së rreziqeve mund të ndikon në zvogëlimin e cilësisë së shërbimeve të ofruara
për qytetarët pasi që objektivat e komunës nuk adresohen në kohën e duhur
dhe në mënyrë të planifikuar.
Rekomandimi 3 Kryetari duhet të sigurojë se do të hartohet lista e rreziqeve dhe plani
strategjik. Monitorimi i strategjisë duhet të bëhet në baza të vazhdueshme për
tu siguruar se objektivat strategjike janë duke u arritur. Njësia e auditimit të
brendshëm duhet të angazhohet për ta konfirmuar saktësinë e listës
kontrolluese.
2.3 Rishikimet specifike të qeverisjes
Puna jonë në fusha të veçanta të aranzhimeve të qeverisjes është bazuar përmes planifikimit të
auditimit, duke marrë parasysh kontekstin brenda të cilit komuna operon dhe sfidat me të cilat
përballet.
2.3.1 Përcaktimi i objektivave strategjike
Komunat janë të obliguara të përgatisin dhe të përcjellin planet strategjike. Komuna ka hartuar një
sërë dokumentesh strategjike si: Plani urbanistik vetëm për Qytetin e Shtërpcës (plani i tillë nuk i
përfshin fshatrat); planin zhvillimor komunal, strategjinë e zhvillimit socio-ekonomik, dhe
vlerësimi i rrezikut për fatkeqësitë natyrore në Komunën e Shtërpcës.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
14
Çështja 3 – Dokumentet strategjike – Prioritet i lartë
E gjetura Ne kemi identifikuar se Komuna e Shtërpcës nuk i ka të hartuar dokumentet si:
planin kundër korrupsionit, strategjinë e zhvillimit rajonal, planin strategjik
gjithëpërfshirës dhe planin rregullues urbanistik nuk e kishte kompletuar pasi
që ky plan përfshin vetëm qytetin.
Rreziku Mungesa e dokumenteve strategjike bën pengon vendosjen e objektivave
afatgjata të zhvillimit të përgjithshëm dhe matjen e progresit në arritjen e
këtyre objektivave të komunës, si një ndër kushtet esenciale të qeverisjes së
mirë.
Rekomandimi 4 Kryetari duhet te hartoj planet strategjike dhe të vendos objektiva të qarta të
zhvillimit në gjithë sektorët e komunës, si dhe të njëjtat të monitorohen në
mënyrë sistematike për të vlerësuar planifikimet fillestare dhe progresin në
arritjen e objektivave në periudhat e caktuara.
2.3.2 Raportimi menaxherial dhe llogaridhënia
Menaxhmenti ka zbatuar një sërë kontrollesh të brendshme për të siguruar se sistemet financiare
funksionojnë siç duhet. Është e rëndësishme që ato të përfshijnë raportimin e duhur tek
menaxhmenti për të mundësuar një përgjigje efektive dhe me kohë ndaj problemeve operative të
identifikuara.
Çështja 4 - Mungesa e raportimeve mujore – Prioriteti i lartë
E gjetura Komuna posedon në formë të shkruara vetëm procesverbalet që rezultojnë nga
takimet e Bordit të Drejtorëve, ndërsa nuk ka raporte mujore me shkrim të
përgatitura nga drejtorët e drejtorive për Kryetarin ku do të duhej të
përshkruhen aktivitetet operative dhe financiare.
Rreziku Mungesa e raporteve mujore nga drejtorët tek Kryetari i Komunës, redukton
aftësinë e menaxhmentit për të drejtuar në mënyrë efektive aktivitetet e
komunës, për të reaguar ndaj sfidave financiare në kohën e duhur dhe për të
zbatuar kontrollin efektiv të buxhetit.
Rekomandimi 5 Kryetari duhet të sigurojë se është kryer një rishikim për të përcaktuar formën
e raportimit financiar dhe operativ dhe të bëhen raportimet mujore me shkrim
nga drejtorët tek menaxhmenti.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
15
2.4 Sistemi i auditimit të brendshëm
Njësia e Auditimit të Brendshëm (NjAB) operon me një auditor i cili është drejtor i njësisë. NJAB
kishte përgatitur plani Strategjik dhe planin vjetor të auditimit të brendshëm i cili ishte aprovuar
nga menaxhmenti. NJAB kishte planifikuar 6 (gjashtë) raporte të auditimit, të cilat i kishte
përfunduar. Auditimet e kryera kishin të bëjë me: procedurat e prokurimit, dosjet e personelit, të
hyrat nga zyra e ofiqarisë, shpenzimet për mallra dhe shërbime në fushën e arsimit, rinisë,
kulturës dhe sportit, shpenzimet në njësinë e administratës komunale dhe menaxhimi i tatimit në
pronë. Raportet mbulonin aktivitetet e vitit aktual.
Çështja 5 – Njësia e Auditimit të Brendshëm – Prioriteti i lartë
E gjetura Rekomandimet e auditimit të brendshëm janë zbatuar pjesërisht nga ana e
menaxhmentit;
NJAB edhe komiteti i auditimit nuk kanë statutet përkatëse, siç kërkohet me
Udhëzimet Administrative; dhe
Komiteti i Auditimit nuk ka qenë funksional gjatë vitit 2016 për shkak se ishte
themeluar në nëntor të vitit 2016.
Rreziku Mos zbatimi i rekomandimeve të NJAB-së rritë rrezikun që dobësitë e
identifikuara të kontrolleve të përsëriten. Mungesa e statutit të NJAB-së e
vështirëson definimin e autoritetit dhe përgjegjësinë e AB-së. Mos funksionimi
i Komitetit të Auditimit të brendshëm ndikon në vlerësimin, cilësinë dhe mos
fuqizimin e njësisë së auditimit të brendshëm.
Rekomandimi 6 Kryetari duhet të sigurojë se janë rritur masat e përgjegjësisë ndaj të gjithë
zyrtarëve përgjegjës për zbatimin me kohë të rekomandimeve të AB, dhe të
siguroj se është bërë hartimi i statutit të NjAB dhe komitetit të auditimit.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
16
3 Menaxhimi financiar dhe kontrolli
Hyrje
Puna jonë për Menaxhimin Financiar dhe Kontrollin (MFK) jashtë fushave të qeverisjes të
përmendura në kapitullin II, pasqyron punën e detajuar të ndërmarrë për sistemet e të hyrave dhe
shpenzimeve në komunë. Si pjesë e kësaj, ne konsiderojmë menaxhimin e buxhetit, çështjet e
prokurimit dhe të burimeve njerëzore si dhe pasuritë dhe detyrimet.
Konkluzioni për menaxhimin financiar dhe kontrollin
Komuna ka të ndërtuar një sistem të kontrollit të brendshëm i cili operon në përgjithësi, por
efektiviteti i kontrollit ka nevojë te përmirësohet në disa fusha të caktuara ku janë identifikuar
mangësi. Fushat kryesore ku nevojiten përmirësime janë: të hyrat vetjake, prokurimi, çertifikimi i
pagesave, menaxhimi i pasurisë, menaxhimi i llogarive të arkëtueshme.
3.1 Planifikimi dhe realizimi i buxhetit
Ne i kemi shqyrtuar të hyrat e arkëtuara, burimet e fondeve buxhetore, si dhe shpenzimet e
fondeve sipas kategorive ekonomike. Kjo është paraqitur në tabelat e mëposhtme:
Tabela 1. Të hyrat vetjake (në €)
Përshkrimi Buxheti fillestar
Buxheti Final
2016 Pranimet
2015 Pranimet
2014 Pranimet
Të hyrat vetjake 337,500 337,500 260,404 231,718 259,587
Prej gjithsej të hyrave vetjake të planifikuara (337,500€), komuna kishte arritur që të inkasoj vetëm
77% (260,404€). Në totalin e të hyrave të mbledhura janë të përfshira të hyrat nga gjobat e gjykatës
(4,665€) dhe trafikut (5,172€) dhe të hyrat nga agjencioni i pyjeve (13,735€).
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
17
Tabela 2. Burimet e fondeve buxhetore (në €)
Përshkrimi Buxheti fillestar
Buxheti Final2
2016 Realizimi
2015 Realizimi
2014 Realizimi
Burimet e Fondeve: 3,123,406 3,220,315 3,030,104 3,455,103 2,984,537
Granti i Qeverisë -Buxheti 2,785,906 2,827,990 2,824,762 3,192,280 2,762,469
Të bartura nga viti paraprak3 – - 54,825 27,830 84,844 48,394
Të hyrat vetjake4 337,500 337,500 177,512 177,979 173,674
Donacionet e brendshme - - - - -
Donacionet e jashtme - - - - -
Buxheti final në raport buxhetin me fillestar ishte rritur për 96,909€. Kjo rritje është rezultat i të
hyrave të bartura nga viti paraprak (54,825€), dhe rritjes së grantit të Qeverisë (42,084€) pas
rishikimit buxhetor.
Në vitin 2016, komuna kishte shpenzuar 94% të buxhetit, me një rënie të lehtë për 2% në raport me
vitin e kaluar.
Tabela 3. Shpenzimet e fondeve sipas kategorive ekonomike (në €)
Përshkrimi Buxheti fillestar
Buxheti Final
2016 Realizimi
2015 Realizimi
2014 Realizimi
Shpenzimet e fondeve sipas kategorive ekonomike:
3,123,406 3,220,315 3,030,104 3,455,103 2,984,537
Pagat dhe Mëditjet 1,928,586 1,982,293 1,981,127 1,943,181 1,757,373
Mallrat dhe Shërbimet 334,437 327,537 305,423 400,619 252,265
Shërbimet komunale 81,625 81,625 81,555 96,623 117,685
Subvencionet dhe Transferet 2,877 4,029 3,837 7,700 10,165
Investimet Kapitale 775,881 824,831 658,162 1,006,980 847,049
Shpjegimet rreth ndryshimeve në kategoritë buxhetore janë në dhënë si në vijim:
Buxheti final për investime kapitale ishte rritur për 48,950€ në raport me buxhetin fillestar.
Edhe pse kemi një rritje të buxhetit të kësaj kategorie, komuna kishte arritur të shpenzoj
buxhetin vetëm 80%.
Buxheti për paga dhe mëditje ishte shpenzuar në shkallë maksimale. Po ashtu, edhe
buxheti për mallra dhe shërbime ishte mbi 93%.
2 Buxheti Final – buxheti i aprovuar nga Kuvendi i përshtatur më pas nga Ministria e Financave 3 Të hyrat vetjake të Komunave të pashpenzuara në vitin paraprak të bartura në vitin aktual. 4 Pranimet e përdorura nga entiteti për financimin e buxhetit të vet.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
18
Çështja 6 – Realizimi i buxhetit – Prioriteti i lartë
E gjetura Realizimi i buxhetit nuk ishte në nivelin e pritur tek të hyrat vetjake dhe
investimet kapitale. Duhet potencuar se në shkallen (80%) e realizimit të
buxhetit te kategoria e investimeve kapitale ka ndikuar edhe ekzekutimi i një
pagese (208,351€) i bërë nga Thesari sipas të nenit 39.2 të LMFP.
Rreziku Planifikimi jo i duhur i buxhetit dhe realizimi i ulët i tij do të rezultojë në mos
arritjen e objektivave të organizatës dhe në financimin e detyrimeve.
Rekomandimi 7 Kryetari duhet të sigurojë që planifikimi, performanca buxhetore është
monitoruar në mënyrë sistematike në baza mujore dhe që ky rishikim i
identifikon dhe adreson barrierat për realizim të buxhetit në nivel të
planifikuar. Aty ku supozimet e buxhetit fillestar janë të pasakta, kjo duhet të
reflektohet plotësisht në pozitën e buxhetit final.
3.1.1 Të hyrat
Të hyrat vetjake të realizuara nga komuna në 2016 prej 260,404€, kishin shënuar një rritje rreth
12% krahasuar me vitin e kaluar. Ato kanë të bëjnë me të hyrat nga tatimi në pronë, lejet e
ndërtimit, taksa tjera administrative.
Gjatë auditimit të fushës së të hyrave vetjake identifikuam mangësitë si në vijim:
Çështja 7 - Të hyrat vetjake - Prioritet i mesëm
E gjetura Me rastin e planifikimit të të hyrave nga tatimi në pronë, komuna nuk bën një
vlerësim të përshtatshëm të kapaciteteve inkasuese duke u bazuar në trendet e
inkasimit nga vitet e kaluara. Në vitin 2016 kishte planifikuar të inkasoj
80,000€, nga tatimi në pronë, ndërsa ishin inkasuar 127,709€. Pra, ishte bërë
plani për inkasim më pak se sa realizueshmëria e vitit paraprak (93,566€).
Çështja e planifikimit të dobët për të hyrat nga tatimi në pronë është duke u
përsëritur vit pas viti, por kjo çështje nuk po adresohet nga komuna,
përkundër rekomandimit të dhënë edhe në raportin e vitit të kaluar; dhe
Ne kemi testuar verifikimet e pronave për vitin 2016 dhe identifikuam se
komuna nuk kishte arritur të bëjë verifikimin e 1/3 e pronave të regjistruara.
Komuna e Shtërpcës për këtë periudhë kishte bërë 302 verifikime të pronave
ekzistuese kundrejt 5,183 pronave të regjistruara në bazën e tatimit në pronë.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
19
Rreziku Planifikimi pa mbështetje në analiza të trendëve inkasuese, paraqet bazë për
planifikim të dobët. Mos verifikimi i 1/3 të pronave mund të rezultojë me
mangësinë e informatave të plota të pronës së tatueshme aktuale, me ndikimin
e mundshëm që të hyrat e vlerësuara për tatimin në pronë të mos mblidhen.
Rekomandimi 8 Kryetari duhet të siguroj e me rastin e planifikimit të të hyrave nga tatimi në
pronë do të merret parasysh trendi i inkasimit të periudhave të mëparshme
dhe të siguroj se verifikimi i pronave komunale bëhet në baza të rregullta
vjetore, siç parashihet me ligj.
Çështja 8 - Depozitimi i mjeteve në bankë - Prioritet i lartë
E gjetura Ne kemi identifikuar se të hyrat nën 10€ të mbledhura përmes arkës
depozitohen në llogari bankare me vonesë për afro një muaj. Praktika e tillë
nuk është në harmoni me kërkesat e rregullës financiare 03/2010 për të hyra.
Sipas rregullores për të hyra, vetjake mjetet të cilat mblidhen nga organizata
buxhetore përmes arkës, në fund të ditës duhet të depozitohen në bankë.
Rreziku Mbajtja në arkë e parave të mbledhura dhe mos deponimi i tyre në bankë sipas
kërkesave ligjore, rrit rrezikun e humbjes apo manipulimit me paratë publike.
Rekomandimi 9 Kryetari duhet të siguroj që të hyrat e mbledhura përmes arkës të deponohen
në bankë brenda afateve të përcaktuara me rregulloren për të hyra vetjake.
3.1.2 Pagat dhe mëditjet
Buxheti i planifikuar për kategorinë e pagave dhe mëditjeve ishte 1,982,293€, dhe të njëjtat ishin
shpenzuar pothuajse maksimalisht 1,981,127€.
Pagat dhe Mëditjet paguhen përmes një sistemi të centralizuar. Ne testuam pajtueshmërinë e
listave të pagave me sistemin e payrollit, (punëtoret aktual, rekrutimet, largimet, pushimet e
lehonave, pensionet, dhe pagesat për këshilltarët komunal). Po ashtu, kemi rishikuar nëse
punonjësit janë paguar sipas kontratës.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
20
Çështja 9 - Dobësi në kontrollin e brendshëm - Prioritet i mesëm
E gjetura Përmes testeve të pajtueshmërisë kemi identifikuar se një punëtore e
administratës komunale kishte shkuar në pushim të lehonisë, përderisa
komuna kishte vazhduar ta paguaj me 100% të vlerës së pagës, duke mos i
aplikuar ndalesat siç e parasheh ligji.
Rreziku Mos respektimi kërkesave ligjore për pagesa në bazë të pushimit të lehonisë,
ndikon që komuna të paguaj me shumë se sa i lejohet dhe kjo shkakton
humbje financiare për komunën.
Rekomandimi 10 Kryetari duhet të siguroj se mjetet të cilat i janë paguar më shumë se sa lejohen,
të kthehen në buxhetin e komunës nga e punësuara, dhe të forcoj kontrollet e
pagesave që rastet e tilla të mos përsëriten në të ardhmen.
3.1.3 Mallrat dhe shërbimet, dhe shërbimet komunale
Buxheti final për mallra dhe shërbime dhe komunali në vitin 2016 ishte 409,162€. Prej tyre ishin
shpenzuar 386,978€.
Çështja 10 – Mbi pagesa të shpenzimeve për rrymë elektrike - Prioritet i lartë
E gjetura Komuna me datën 13.12.2016 kishte paguar shpenzime të rrymës në vlerë
5,000€, derisa shuma e faturuar për këto shpenzime ishte 1,229€. Pra, ishin
paguar 3,771€ më shumë sesa vlera e faturës; dhe
Me datën 13.12.2016 ishin paguar shpenzime të rrymës në vlerë 1,680€, ndërsa
fatura për shpenzime të rrymës ishte në vlerë 608€. Pra, ishin paguar 1,072€ më
shumë se vlera e faturës.
Rreziku Shuma e mbipaguar për shpenzime të rrymës prej 4,843€ ishte bërë jashtë
detyrimeve ligjore, dhe duke qenë pa ndonjë bazë ligjore, mund të ndikoj në
dëmtimin e buxhetit të komunës.
Rekomandimi 11 Kryetari duhet të siguroj se janë vendosur kontrollet e duhura të çertifikimit të
pagesave në mënyrë që asnjë pagesë mos të bëhet më shumë sesa shumat e
faturuara. Komuna duhet ta shqyrtoj rastin pse mbipagesat e mësipërme kanë
ndodhur dhe të njëjtat, ose t’i kthehen komunës, ose të trajtohen si paradhënie
ndaj operatorit furnizues me rrymë elektrike.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
21
Çështja 11 – Dobësi në procedura të prokurimit - Prioritet i mesëm
E gjetura Në projektin “Servisimi i veturave zyrtare të Komunës se Shtërpcës” komuna
kishte lidhur kontratë për servisim në vlerë 35,000€. Kriter në dosje të tenderit
ishte që OE fitues para shpërblimit me kontratë të sjellë dëshmi vërtetimin nga
Gjykata ekonomike që OE nuk është nën hetime apo falimentim. Ne kemi
identifikuar që OE e kishte sjellë vërtetimin nga Gjykata me datë 28.07.2016,
ndërsa kontrata është nënshkruar me 15.04.2016;
Komuna me datën 31.05.2016 kishte lidhur kontratë në vlerë 32,319€ për
“Furnizim dhe sharritje me dru ahu për nxehje të shkollave dhe QKMF-së”. Ne
kemi vërejtur se komuna kishte shpërblyer me kontratë OE i cili ishte i pa
përgjegjshëm për shkak se nuk kishte përmbushur kriteret e vendosura në
dosje të tenderit. Në dosje të tenderit kërkohej dëshmi e lëshuar nga Agjencioni
Pyjor i Kosovës që kundër subjektit përkatës nuk ka të ngritur ndonjë
procedurë për dëme pyjore, kriter të cilin nuk e kishte përmbushur OE, sepse
ndaj tij ishin ngritur procedura kundërvajtëse për shkelje ligjore në sektorin e
pylltarisë;
Komuna me datën 20.12.2016 kishte lidhur kontratë për blerjen e dhuratave për
Vitin e Ri në vlerë 1,876€. Sipas ligjit të buxhetit nr. 05/L-071 shpenzimi i
parave publike nga kategoria mallra dhe shërbime nuk është i lejuar për
pagesën e punonjësve, qoftë në formë të mëditjeve, apo si kontribute në mall
përfshirë shujtat apo dhuratat.
Rreziku Mos respektimi i kërkesave të dosjes së tenderit paraqet rrezik që komuna të
lidhë kontrata me OE të cilët mund të jenë të pa përshtatshëm për realizim të
kontratës. Lidhja e kontratës për blerje të dhuratave, përveç që është në
kundërshtim me ligjin e buxhetit, komunës i krijon shpenzime të pa
nevojshme.
Rekomandimi 12 Kryetari duhet të siguroj se janë të vendosura kontrollet e brendshme dhe
funksionale me qëllim të parandalimit të shpërblimit me kontrata OE të cilët
nuk përmbushin kriteret e përcaktuara në dosje të tenderit. Më tej, komuna
duhet të ndërpres dhënien e dhuratave në fund vit për stafin komunal, sepse
kjo nuk është në pajtim me ligjin.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
22
3.1.4 Subvencionet dhe transferet
Buxheti final për subvencione dhe transfere ishte 4,029€, ndërsa shpenzimi 3,837€. Komuna ka një
rregullore të brendshme si bazë përmes të cilës ndahen subvencionet. Nga rishikimet tona, nuk
kemi vërejtur ndonjë mos pajtueshmëri.
Rekomandimet
Nuk kemi rekomandime në këtë fushë.
3.1.5 Investimet kapitale
Buxheti final për investime kapitale ishte 824,831€, ndërsa shpenzimi 658,162€. Ne kemi audituar
13 mostra si teste detale në vlerë 613,424€, dhe 5 procedura të prokurimit (1,040,399€) për
pajtueshmëri dhe kemi gjetur parregullsitë si më poshtë:
Çështja 12 - Përgatitja e dosjes së tenderit jo sipas rregullores së prokurimit – Prioritet i lartë
E gjetura Në projektin “Sanimi dhe rregullimi i infrastrukturës ekzistuese në territorin e
Komunës se Shtërpcës”, më 12.12.2016 komuna kishte lidhur kontratë publike
kornizë për 36 muaj në vlerë 693,074€. Ne identifikuam që zyra e prokurimit
në dosjen e tenderit nuk kishte përcaktuar sasitë e përafërta të punimeve dhe
ato ishin paraqitur vetëm me çmimet për njësi për secilin pozicion, përderisa
sipas rregullave dhe udhëzuesit operativ të prokurimit publik, në rast të
aplikimit të kontratës kornizë ku sasitë mund të mos jenë parashikuar në
mënyrë precize, një parashikim i përafërt i sasive duhet të përfshihet.
Rreziku Mos përfshirja e sasive të përafërta indikative në dosje të tenderit paraqet
rrezik potencial për manipulim me sasitë e nevojshme, dhe furnizimin me
artikuj favorizues për operatorin ekonomik (me çmime më të shtrenjta) dhe
mos furnizimin e komunës me artikuj të çmimeve të lira. Kjo mund t’i shkaktoj
humbje të konsiderueshme buxhetit të komunës.
Rekomandimi 13 Kryetari duhet te siguroj që zyra e prokurimit përgatit dosjet e tenderit sipas
kërkesave të rregulloreve të prokurimit dhe specifikon qartë sasitë dhe njësitë
e përafërta indikative të punëve. Dosjet e qarta të tenderit do të rrisin edhe
parimin e transparencës dhe konkurrencës në procesin e prokurimit.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
23
3.2 Pasuritë
3.2.1 Pasuritë kapitale dhe jo-kapitale
Komuna gjatë vitit 2016 kishte vazhduar të regjistroj pasuritë komunale në regjistrin kontabël.
Vlera e pasurisë së regjistruar në PFV e vitit 2016 është 10,401,580€ ndërsa në vitin 2015 ishte
7,286,000€. Pra, kemi një trend pozitiv sa i përket regjistrimit të pasurive komunale. Megjithatë,
komuna ende nuk ka arritur të kompletoj regjistrimin e tërë pasurisë komunale në regjistrat
kontabël të pasurive.
Çështja 13 - Menaxhimi i pasurive komunale - Prioritet i lartë
E gjetura Regjistri i pasurive me vlerë mbi 1,000€ nuk është i plotë për faktin se disa
prona dhe toka komunale në vlerë 2,385,118€ nuk ishin përfshirë në regjistrin
kontabël të pasurive. Këto prona ishin vlerësuar vite më parë nga një komision
komunal. Ne kemi kërkuar që të rishikojmë procesverbalin e vlerësimeve por
nuk kemi mundur të sigurojmë dëshmi, pasi që komuna nuk i posedon ato
procesverbale. Përveç, kësaj kemi vërejtur se një pagesë në vlerë 30,000€ në
emër të blerjeve të pasurisë nuk ishte regjistruar në regjistrin kontabël.
Rreziku Mos regjistrimi i plotë i pasurive komunale në regjistrat e pasurive e rritë
rrezikun e nën deklarimit të pasurive komunale dhe mungesa e raporteve te
vlerësimit të pasurive rritë rrezikun që vlera e pasurive të mos jetë e saktë.
Rekomandimi 14 Kryetari duhet të rishikoj proceset e vlerësimit/regjistrimit të pasurive
komunale në mënyre që të sigurohet se të gjitha pasuritë janë regjistruar në
regjistrin e pasurive dhe janë prezantuar drejtë në PVF.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
24
3.2.2 Te arkëtueshmet
Llogaritë e arkëtueshme (LLA) në fund të vitit 2016 ishin 1,665,266€ dhe krahasuar me vitin
paraprak (1,385,000€) ato janë rritur. LLA janë rritur për shkak se komuna gjatë vitit 2016 nuk
kishte ndërmarr veprime konkrete për t’i mbledhur ato. Vlerën e këtyre LLA e përbëjnë tatimi në
pronë (1,512,000€) dhe taksat në veprimtari afariste (153,266€).
Çështja 14 - Politika të dobëta në inkasimin e llogarive të arkëtueshme - Prioritet i mesëm
E gjetura Llogaritë arkëtueshme në vitin 2016 ishin rritur për 280,266€, ku nga ky total
LL/A të rritura nga tatimi në pronë janë 253,000€, taksa në veprimtari afariste
27,266€. Komuna nuk kishte marr veprime konkrete për të zvogëluar vlerën e
këtyre llogarive.
Rreziku Mos arkëtimi i borxheve mund të ndikojë në mos përmbushjen e planit të
shpenzimeve. Politikat jo efikase të komunës në trajtimin e këtyre llogarive,
kanë rezultuar në rritjen e tyre dhe kjo rritë rrezikun e mos realizimit të
projekteve komunale të planifikuara nga burimet vetjake.
Rekomandimi 15 Kryetari duhet të sigurojë inicimin e një procesi të rivlerësimit, ku të gjitha
llogaritë e arkëtueshme do të analizohen në kuptimin e vjetërsisë dhe
mundësive reale për inkasim, dhe të propozoj masa konkrete, duke mos i
përjashtuar edhe masat administrative dhe të tjera (nëse ka nevojë).
3.3 Obligimet e papaguara
Pasqyra e detyrimeve të papaguara ndaj furnitorëve në fund të vitit 2016 ishte 22,000€ e cila
paraqet një rënie në krahasim me vitin e kaluar (37,564€). Arsyeja e mos pagesës të këtyre
detyrimeve ishte pranimi i faturave në muajin dhjetor. Këto detyrime janë bartur për t’u paguar
në vitin 2017. Nuk kemi ndonjë çështje për tu raportuar.
Rekomandimet
Ne nuk kemi rekomandim në këtë fushë.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
25
Shtojca I: Qasja dhe metodologjia e auditimit
Përgjegjësitë e Auditorit dhe të atyre të ngarkuar me qeverisje janë dhënë në hollësi në Opinionin
e përcaktuar në kapitullin 1.1 të këtij raporti.
Derisa rezultat kyç i punës sonë është opinioni i auditimit, ky raport pasqyron tërësinë e punës
sonë me fokus të veçantë edhe në Çështjet e Qeverisjes përfshirë Menaxhimin Financiar dhe
Kontrollin. Kjo e fundit mbështetet në programin tonë të gjerë të auditimit të pajtueshmërisë të
bazuar në rrezik.
Përmbledhja e përgjithshme ka për qëllim t’i nxjerrë në pah gjetjet kryesore të auditimit dhe
veprimet kyçë për të cilat Kryetari duhet të sigurojë se janë ndërmarrë për t’i adresuar dobësitë e
identifikuara të menaxhimit/të kontrollit.
Raporti i detajuar ofron një përmbledhje të gjerë të të gjeturave tona të auditimit me theks të
veçantë në përcaktimin e shkakut të të gjeturave të auditimit dhe në dhënien e rekomandimeve të
përshtatshme për t’i adresuar ato. Për të qenë më i plotë, ne kemi përfshirë çështjet e identifikuara
gjatë auditimit të ndërmjetëm aty ku ato kanë mbetur relevante. Të gjeturat tona janë definuar si:
Të prioritetit të lartë – Çështjet të cilat nëse nuk adresohen mund të rezultojnë në dobësi materiale
në kontrollin e brendshëm dhe ku veprimi i marrë do të ofrojë mundësinë për përmirësimin e
efikasitetit dhe efektivitetit të kontrolleve të brendshme; dhe
Të prioritetit të mesëm - Çështje të cilat mund të mos rezultojnë në dobësi materiale, por ku
veprimi i marrë gjithashtu do të ofrojë mundësinë për përmirësimin e efikasitetit dhe efektivitetit
të kontrolleve të brendshme.
Të gjeturat që konsiderohen me prioritet të ulët i janë raportuar veçmas stafit të financave.
Procedurat tona kanë përfshirë rishikimin e kontrolleve të brendshme, të sistemeve të
kontabilitetit, teste të ndërlidhura substanciale si dhe aranzhimet e ndërlidhura të qeverisjes deri
në atë masë sa që konsiderohet e nevojshme për kryerjen efektive të auditimit. Të gjeturat e
auditimit nuk duhet të konsiderohen sikur përfaqësojnë një pasqyrë gjithëpërfshirëse të të gjitha
dobësive që mund të ekzistojnë, apo edhe të gjitha përmirësimeve që mund të bëhen në sistemet
dhe procedurat që kanë operuar.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
26
Shtojca II: Shpjegim i llojeve të ndryshme të opinioneve të
aplikuara nga ZKA
(e shkëputur nga ISSAI 200)
Forma e opinionit
147. Auditori duhet të japë një opinion të pa-modifikuar nëse arrin në përfundimin se pasqyrat
financiare janë përgatitur, në të gjitha aspektet materiale, në pajtim me kornizën e zbatueshme
financiare.
Nëse auditori, bazuar mbi dëshmitë e marra të auditimit, arrin në përfundimin se pasqyrat
financiare si tërësi përmbajnë keq-deklarime materiale ose nuk arrin të marrë dëshmi të
mjaftueshme auditimi për të nxjerrë përfundimin se pasqyrat financiare si tërësi nuk përmbajnë
keq-deklarime materiale, atëherë ai duhet të modifikojë opinionin në raportin e auditorit sipas
pjesës që flet për ‘Përcaktimin e llojit të modifikimit që i bëhet opinionit të auditorit’.
148. Nëse pasqyrat financiare të përgatitura sipas kërkesave të një kornize për prezantim të drejtë
nuk arrijnë të japin një paraqitje të drejtë, auditori duhet të diskutojë çështjen me menaxhmentin
dhe, varësisht nga kërkesat e kornizës së zbatueshme për raportim financiar dhe nga mënyra se si
zgjidhet çështja, të përcaktojë nëse është e nevojshme të modifikojë opinionin e auditimit.
Modifikimet që i bëhen opinionit në raportin e auditorit
151. Auditori duhet të modifikojë opinion në raportin e auditorit në rast se, duke u bazuar në
dëshmitë e marra të auditimit, arrin në përfundimin se pasqyrat financiare si tërësi përmbajnë
gabime materiale, ose në qoftë se auditori nuk ka mundur të marrë dëshmi auditimi të
mjaftueshme dhe të përshtatshme për të nxjerrë përfundimin se pasqyrat financiare si tërësi nuk
përmbajnë keq-deklarime materiale. Auditorët mund të japin tri lloje opinionesh të modifikuara:
opinion të kualifikuar, opinion të kundërt dhe mohim të opinionit.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
27
Përcaktimi i llojit të modifikimit që i bëhet opinionit të auditorit
152. Vendimi se cili lloj i opinionit të modifikuar është i përshtatshëm varet nga:
natyra e çështjes që i jep shkas modifikimit – d.m.th nëse pasqyrat financiare përmbajnë
keq-deklarime materiale ose, në rast se ishte e pamundur për të marrë dëshmi auditimi të
mjaftueshme dhe të përshtatshme, mund të përmbajnë keqdeklarime materiale; dhe
gjykimi i auditorit rreth përhapjes së efekteve ose efekteve të mundshme që çështja ka në
pasqyrat financiare.
153. Auditori duhet të japë një opinion të kualifikuar nëse: (1) pasi ka marrë dëshmi auditimi të
mjaftueshme dhe të përshtatshme, auditori arrin në përfundimin se keqdeklarimet, ose
individualisht ose së bashku, janë materiale por nuk janë përhapur në pasqyrat financiare, ose (2)
nëse auditori nuk ka mundur të marrë dëshmi auditimi të mjaftueshme dhe të përshtatshme në të
cilat të bazojë një opinion, por arrin në përfundimin se efektet e çdo gabimi të pazbuluar mbi
pasqyrat financiare kanë mundur të jenë materiale por jo të përhapura.
154. Auditori duhet të japë një opinion të kundërt nëse, pasi ka marrë dëshmi auditimi të
mjaftueshme dhe të përshtatshme, auditori arrin në përfundimin se keqdeklarimet, ose
individualisht ose së bashku, janë edhe materiale edhe të përhapura në pasqyrat financiare.
155. Auditori duhet japë mohim të opinionit nëse, pasi nuk ka mundur të marrë dëshmi auditimi
të mjaftueshme dhe të përshtatshme në të cilat të bazojë një opinion, auditori arrin në përfundimin
se efektet e çdo gabimi të pazbuluar mbi pasqyrat financiare kanë mundur të jenë edhe materiale
edhe të përhapura. Nëse, pas pranimit të angazhimit, auditori bëhet i vetëdijshëm se
menaxhmenti ka imponuar një kufizim të fushëveprimit të auditimit, për të cilin auditori
konsideron se mund të rezultojë në nevojën për të shprehur një opinion të kualifikuar ose mohim
opinioni mbi pasqyrat financiare, auditori duhet të kërkojë nga menaxhmenti ta heqë atë
kufizimin.
156. Nëse auditori jep një opinion të modifikuar, ai duhet të modifikojë edhe titullin për të
korresponduar me llojin e opinionit i shprehur. ISSAI 1705 jep udhëzime shtesë rreth gjuhës
specifike që duhet përdorur kur jepet një opinion dhe për të përshkruar përgjegjësinë e auditorit.
Ajo gjithashtu përfshin shembuj ilustrues të raporteve.
Paragrafët e Theksimit të Çështjes dhe paragrafët e Çështjeve të Tjera në raportin e auditorit
157. Nëse auditori e konsideron të nevojshme për të tërhequr vëmendjen e përdoruesve në një
çështje të paraqitur ose shpalosur në pasqyrat financiare, e cila është sa e rëndësishme aq edhe
thelbësore që ata të kuptojnë pasqyrat financiare, por ka prova të mjaftueshme e të përshtatshme
se çështja nuk përmban keqdeklarime materiale në pasqyrat financiare, auditori duhet të përfshijë
një paragrafi të Theksimit të Çështjes në raportin e tij. Paragrafët për Theksimin e Çështjes duhet
t'i referohen vetëm informacionit të paraqitur ose shpalosur në pasqyrat financiare.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
28
158. Një paragraf i theksimit të çështjes duhet:
të përfshihet menjëherë pas opinionit;
të ketë titullin ‘theksim i çështjes’ ose ndonjë titull tjetër të përshtatshëm;
të përmbajë një referencë të qartë ndaj çështjes që theksohet dhe të tregojë se në ç’pjesë të
pasqyrave financiare mund të gjenden shpalosjet relevante që e përshkruajnë plotësisht
çështjen; dhe
të tregojë se opinioni i auditimit nuk është modifikuar për sa i përket çështjes të theksuar.
159. Nëse auditori e konsideron të nevojshme për ta komunikuar një çështje, përveç atyre që janë
paraqitur ose shpalosur në pasqyrat financiare, e cila, në gjykimin e auditorit, është e rëndësishme
për përdoruesit në mënyrë që ta kuptojnë auditimin, përgjegjësitë e auditorit apo raportin e
auditimit, dhe me kusht që kjo nuk është e ndaluar me ligj ose rregullore, duhet të përpilohet një
paragraf me titullin "Çështje Të Tjetra", apo ndonjë titull tjetër të përshtatshëm. Ky paragraf duhet
të paraqitet menjëherë pas opinionit dhe pas çdo paragrafi të Theksimit të Çështjes.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
29
Shtojca III: Progresi në zbatimin e rekomandimeve të vitit paraprak
Komponenti i Auditimit
Rekomandimet e dhëna Të zbatuara Në proces të zbatimit Të pa zbatuara
1.5 Pasqyrat Financiare
Kryetari duhet të sigurojë se është bërë një analizë për t’i përcaktuar shkaqet që kanë ndikuar në modifikim të opinionit apo theksim të çështjes për t’i hequr gabimet e pagesave të parregullta, klasifikimin e shpenzimeve si dhe për mos regjistrim të plotë të pasurisë dhe regjistrimin e pagesave nga palët e treta në SIMFK.
Çështja e cila nuk ka arritur të rregullohet është regjistrimi i pasurive në regjistrin kontabël ndërsa keqklasifikimet dhe palët e treta ishin adresuar.
2.3 Zbatimi i Rekomandimeve nga viti Paraprak (çështja 1)
Kryetari duhet të monitoroj në mënyrë sistematike zbatimin e planit të veprimit dhe të identifikoj arsyet pse i njëjti nuk është zbatuar. Një plan i rishikuar duhet të përcaktoj saktë afatet kohore për implementim e rekomandimeve të bëra nga AP, dhe stafin përgjegjës të identifikuar, duke u fokusuar fillimisht në fushat më të rëndësishme.
X
2.4 Lista kontrolluese e vetëvlerësimit (çështja 2)
Kryetari duhet të sigurojë se është zbatuar një rishikim për plotësimin e listës kontrolluese të vetëvlerësimit dhe që është bërë adresimi i fushave me dobësi në mënyrë pro aktive. Duhet të aplikohet një mekanizëm i rishikuar për ta konfirmuar saktësinë e listës kontrolluese si dhe për të siguruar dokumentacionin mbështetës .
Lista kontrolluese është përgatit nga Komuna por Auditimi i Brendshëm nuk kishte bërë një vlerësim të pavarur për pohimet e menaxhmentit që janë në listat e kompletuara kontrolluese dhe nuk kishte liste për menaxhimin e rreziqeve.
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
30
2.5.1 vlerësimi i rrezikut (çështja 3)
Kryetari duhet të sigurojë se është hartuar lista e rreziqeve potenciale dhe është deleguar përgjegjësia e drejtpërdrejtë për menaxhimin e rrezikut tek një drejtor përkatës i cili në koordinim me udhëheqësit e njësive do të menaxhoj këtë proces dhe do të raportoj në baza të rregullta mbi rreziqet.
X
2.5.2 Plani zhvillimor (çështja 4)
Kryetari duhet të miratojë një plan të përgjithshëm strategjik për komunën i cili do të përcaktojë objektivat afatgjata dhe të shërbej si platformë orientuese për hartimin e planeve vjetore, kryerjen e analizave krahasuese mes viteve dhe matjen e rezultateve kundrejt objektivave.
X
2.6 Sistemi i auditimit te brendshëm (çështja 5)
Kryetari duhet të fuqizoj rolin dhe rëndësinë e Njësisë së Auditimit të Brendshëm. Ne do të sugjeronim që më së largu deri në fund të vitit 2016, të themelohet Komitetin e Auditimit të Brendshëm.
X
3.3 Menaxhimi financiar dhe kontrolli (çështja 6)
Kryetari duhet të sigurojë që performanca buxhetore është monitoruar në mënyrë sistematike në baza mujore dhe që ky rishikim i identifikon dhe adreson barrierat për realizim të buxhetit në nivel të planifikuar. Kryetari duhet të siguroj që të hyrat vetjake të përdorën për investime kapitale, ashtu siç janë aprovuar me buxhet.
X
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
31
3.4 Prokurimi (çështja 7)
Kryetari duhet të sigurojë se janë marrë veprime konkrete për shpenzim të buxhetit vetëm për blerjet e nevojshme gjatë vitit si dhe mos të autorizoj blerjet për shëndetësi sekondare për pajisjet të cilat nuk mund të përdoren derisa spitali fillon të funksionojë.
Nuk kemi vërejtur ndonjë çështje që është blerë e që ka të bëjë për vitet e kaluara me përjashtim pagesën në shumë 208,000 euro që ishte ekzekutuar nga thesari. Ky shpenzim i referohet faturave të vitit 2012.
3.4 Prokurimi (çështja 8)
Kryetari duhet të merr masa të menjëhershme për ta analizuar procesin, që nga inicimi i procedurave të prokurimit, lidhja e kontratës, e deri te zbatimi i punimeve të parashikuara me kontratë. Me fokus të veçantë duhet të shqyrtohen ndikimet e çmimeve jo normalisht të ulëta të ofruara nga operatori dhe të bëhen vlerësimet e kostove deri në realizimin përfundimtar të kontratës. Gjithashtu, vonesat në realizimin e projektit duhet të shqyrtohen dhe të merren masa që projekti të kryhet sa më parë.
X
3.4 Prokurimi (çështja 9)
Kryetari duhet të sigurojë se janë forcuar kontrollet me rastin e pranimit të mallit, dhe të formoj komisionet përkatëse për të konfirmuar se mallrat janë pranuar sipas cilësisë dhe sasisë së paraparë me kontratë.
X
3.5.1 Pagat dhe mëditjet (çështja 10)
Kryetari duhet të sigurojë se kjo çështje do të analizohet dhe të merren në konsideratë kërkesat ligjore për pagesën e këtyre të punësuarve, në mënyrë që të mos të dëmtohet buxheti i komunës.
X
ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE
32
3.6 Te hyrat (çështja 11)
Kryetari të siguroj që gjatë planifikimit vjetor të buxhetit të analizoj trendin e të hyrave në tri vitet e kaluara, si dhe të ketë në konsiderim bazën aktuale të ngarkesave me taksa dhe tatime. Po ashtu, të rishqyrtoj politikat ekzistuese dhe të propozoj masat e duhura që të gjitha bizneset që veprojnë në territorin e komunës, të pajisen me lejet e duhura për ushtrimin e veprimtarisë afariste dhe të paguajnë taksat komunale.
X
3.7.2 Pasuritë (çështja 12)
Kryetari duhet t’i zbatoj me konsekuencë kërkesat dhe procedurat formale, të parapara me rregullore të brendshme për përdorimin e automjeteve zyrtare
X
3.7.3 Pasuritë (çështja 13)
Kryetari duhet të monitorojë në mënyrë sistematike çështjen e realizimit të të hyrave, për të siguruar se politikat dhe masat adekuate do të ndërmerren për të maksimizuar inkasimin e borxheve. Është e nevojshme që të bëhet një analizë e detajuar që përcakton arsyet e ngecjes së pagesave, si dhe të propozohen veprimet konkrete dhe burimet e nevojshme për mbledhjen e këtyre borxheve.
X
Top Related