NARCOLEPSIE EN GEDRAGDr. H.A. Droogleever Fortuyn, psychiater
Inhoud• Verhouding tussen narcolepsie patienten en psychiaters• Wat is narcolepsie?• Onderzoek• Eetgedrag en emotioneel gedrag• Hypnagoge hallucinaties en dromen• Oerbewustzijn• Behandeling nachtmerries
Psychiatrische diagnoses in jaar voorafgaand aan diagnose narcolepsie• 36 % kreeg ‘psychiatrische diagnose’• Neurotisch• Depressie• Persoonlijkheidsstoornis• Psychose
• Kryger 2002
Hypocretin Deficiency in Human Narcolepsy
Aug 2005 (4)
Narcoleptic Control
f; fornix1 cm 1 cm
Lateral hypothalamicbrain tissueCerebrospinal fluid
0
200
400
600
Control(n=15)
NeurologicalControls
(n=19)
Narcolepsy(n=38)
(pg/mL)
Adapted from Nishino et al. Ann Neurol 2001;50:381; Peyron et al. Nat Med 2000;6:991.
Microdialyse amygdalaBlouin (2013)
Hypocretine uitscheiding Amygdala
Onderzoeksgroep• Dr. S. Overeem• Prof. Dr. J.K. Buitelaar• Prof. Dr. W.O. Renier• Dr. G.J. Lammers• G.A. Lappenschaar• Prof. Dr. P.P. Hodiamont
• En vele anderen
Opzet onderzoek• Psychiatrische vragenlijst SCAN 2.1• 60 patienten met narcolepsie• 120 personen uit bevolkingsonderzoek
Promotie 2011
Symptomen en Diagnoses• Let op: niet iedereen zal zich hierin herkennen!
eetgedrag• Vreetbuien met controleverlies 43%• Enorme zin in eten (craving) 67%• Diagnose ‘eetstoornis’: 23%
• Eetgedrag gestuurd vanuit hypothalamus, waar ook hypocretine (orexin) wordt geproduceerd.
Gedrag in situaties• angst menigten, winkels, theater 17%/ 2%• angst te vallen, geen hulp 17%/ 1%• angst uitgaan, alleen reizen 13%/ 2%• Angst alleen thuis zijn 10%/ 1%
• geeft hinder in dagelijkse bezigh. 28%/ 0%
• Agorafobie: 1%/0%
ANGST VOOR DIEREN, INSECTEN
Vermijdingsgedrag • Hoogtevrees (trappen, bruggen) 48%/6%• angst voor dieren (insecten, ratten) 22%/8%• angst voor water (zwembad, meer, zee) 13%/ 3% • angst voor tunnels en kleine ruimtes 15%/ 4%• angst voor ziekenhuis, tandarts, inject. 15%/3%
• Hinder in dagelijkse activiteiten 13%/2%
• Specifieke fobie: 1%/0%
Paniek gedrag
• Angst gek te worden 28%/ 5%• Angst dood te gaan 23%/ 3%• Paniekaanvallen 22%/ 6%
• Hinder dagelijkse bezigheden: 27%/ 4%
• Paniekstoornis zonder agorafobie: 2%/ 1%
Sociaal gedrag• Liever niet naar verjaardagen en feestjes, vermijding van sociale
contacten• Spreken met vreemden (publiek) 30%/ 1%• Spreken met kleine groep bekenden 10%/1%• Eten en drinken in openbare gelegenh. 8%/ 2%
• Geeft hinder in dagelijkse bezigheden: 28%/ 1%
• 20% van de patienten: sociale fobie
Somber gedrag• sombere stemming 30%/8%• huilerig 25%/3%• nergens zin in hebben 27%/3%• overdreven schuldgevoel 22%/2%• minder zelfvertrouwen 20%/3%
• Hinder bij dagelijkse bezigheden: 33%/7%• Diagnose depressie: 7%/ 3% (n.s.): niet vaker• Diagnose bipolair I 7%/ 0% (n.s.) niet vaker
Hypnagoge hallucinaties gedrag• Hallucinaties zijn zichtbaar (visueel), hoorbaar (auditief) en
voelbaar (haptisch)• Hoe dichterbij hoe enger. Binnendringers op 80 cm ervaren,
uittreden en zichzelf zien op 2 meter, vliegen vaak buiten de kamer. Vliegen vaak plezierig.
• Lichamelijk contact (wurgen, druk op de borst, steken) meest beangstigend, • Cheyne 2004
Onderzoek: hallucinaties• Resultaten
• JA, hallucinaties narcolepsie verschillen van schizofrenie.• Multi- modaal bij narcolepsie• Meer stemmen horen (in combinatie met wanen) bij schizofrenie
Hallucinatie en droom in geheugen• Overdag ook angst voor insecten, water, hoogtes e.d.• Soms moeilijk te onderscheiden: gebeurd of niet
gebeurd? (Wamsley, Donjacour en Stickgold 2013) bron van herinnering niet goed te achterhalen.
• Hallucinaties doen denken aan psychose• ‘Ik ben toch niet gek?’
Extra eigenschappen• Paranormaal• Contact met ‘Oerbewustzijn’• Uittredingen vgl. Bijna Dood Ervaringen• Primitieve culturen: ziel als ‘mannetje’
• Celebes: bij vrees ziel kwijt te raken vishaken om neus en mond• Bij gapen knippen Hindoes met de vingers, dan kan ziel lichaam
niet verlaten
Extra eigenschappen• Bororo’s: tijdens dromen maakt uitgetreden ziel echte
gebeurtenissen mee die even reëel zijn als de gebeurtenissen overdag.• The golden bough, Frazer, 1922
• Venster op het collectieve onbewuste• B.v. Vannachtfilm op Net 5 ‘the invisible’ : Nick verlaat na een
vechtpartij zijn lichaam en komt terecht in een schemerwereld..(micro gids)
voordeel• Waarschijnlijk minder verslavingsgevoelig
Behandeling nachtmerries• Imaginatie en Rescripting Therapy (IRT)
• 1. Normalisatie: starten nachtmerrie dagboek• 2. Preparatie: leren ontspannen• 3. Rescripting: alternatief scenario bedenken en opschrijven. 6-8 x
per dag inbeelden oefenen• 4. Imaginatie: inbeelden alternatieve droom, registreren, 1 -2
nachtmerries tegelijk, bij angst ontspannen• Annette van Schagen 2012 Nachtmerries en werkboek• Spoormaker, Lancée.
Conclusie• Nadelen: stemming, angsten, vermoeid• Voordelen: venster op (collectief) onderbewuste, ws
minder snel verslaafd.
Levens perspectief• Kinderen wat meer in zichzelf gekeerd, hallucinaties,
kunnen wat gedrukt zijn, sociale angst en woedebuien• Adolescenten: buitenschoolse activiteiten minder, blijven
soms onder eigen niveau• Volwassenen: meer relatieproblemen, werk soms beter
dan vrije tijdsbesteding, ongelukken• Oude dag: betere kwaliteit van leven, minder depressief
Bijna Dood Ervaring (BDI)• Begin
• Gevoel crisis• Gevoelens van vrede• Een geluid (gezoem)• Donkere tunnel, licht
• Tot • Buiten het lichaam• Ontmoeting met anderen / een lichtwezen• Levensschouw, bereiken van een grens
• Einde• terugkeer
Vermoeidheid• 63% ernstig vermoeid
• Kwaliteit van leven minder• Depressieviteit meer• Relatief onafhankelijk van slaperigheid
Gevoeligheid voor beloning en straf• Alarmsysteem werkt minder goed: vermijden straf minder
Top Related