1
MESLEK HASTALIĞI TANISINI MESLEK HASTALIĞI TANISINI KESİNLEŞTİRMEKKESİNLEŞTİRMEK
Prof. Dr. İbrahim AKKURTCÜTF Göğüs Hastalıkları AD - SİVAS
2
MESLEK HASTALIĞI TANISINI KESİNLEŞTİRMEK
TIBBİ TANI
YASAL TANI
3
Amaç-başlıklarAmaç-başlıklar
TarihçeYasal TanımlamaMH Yasal Tanı yaklaşımları-
durumlarıDurumların sonuçları :
– Epidemiyolojik verilerle Ülkemizde mevcut durum
Gelecek için öneriler
4
Dünya -Dünya - Tarihsel süreçTarihsel süreç
18. yüzyılda yer altı maden işçilerinde pnömokonyoz-silikoz epidemileri
Avrupa’da 1842’de kadın ve çocukların madenlerde çalışması yasaklandı
1844’de ise fabrikalarda işyeri hekimi bulundurulması zorunluluğu getirildi
1919’da ILO kuruldu... 1950’de WHO sağlık-çalışan sağlığı
tanımları...
Bernardino Ramazzini (1633-1714) De Morbis Artificum Diatriba
Ne iş yapıyorsun ?
“Hayret ve tereddüt ediyorum. Acaba, ilaç ve sinameki kokan muayenehane ve eczanelerde oturan bu azametli ve şık görüntülü
doktorların burnuna işyerlerindeki pis kokulu şeyleri mi soksam, yoksa onları bu çukurları
görmeye mi davet etsem?”
5
Ülkemizde - Tarihsel süreç
-1930...Umumi Hıfzısıhha Kanunu 1930...Umumi Hıfzısıhha Kanunu - -1946... İş kazaları ve MH sigortası...- - 1969... İSGÜM...1969... İSGÜM...- 1972’de MH ve iş kazasının yasal tanımı- 1972’de MH ve iş kazasının yasal tanımı - MH ve iş kolları listesi- 1979... Ankara ve İstanbul MHH - 1979... Ankara ve İstanbul MHH - 1988... TTB “İş yeri hekimliği” - 1988... TTB “İş yeri hekimliği” - Temmuz 2003’den beri- Temmuz 2003’den beri
-Yeni iş kanunu, yönetmenlikler...-İşyeri Hekim yönetmeliği...-SSK Hast...SB devri...MHH’de devredildi !
6
İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ MEVZUAT LİSTESİ 1. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 09.12.2003 / 25311 2. Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelik23.12.2003 / 25325 3. Titreşim Yönetmeliği 23.12.2003 / 25325 4. Gürültü Yönetmeliği 23.12.2003 / 25325 5. Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği 23.12.2003 / 25325 6. Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği 23.12.2003 / 25325 7. Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelik26.12.2003 / 25328 8. Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelik26.12.2003 / 25328 9. Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelik26.12.2003 / 25328 10. Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında
Yönetmelik26.12.2003 / 25328 11. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (CE)09.02.2004 / 25368 12. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin
Yönetmelik10.02.2004 / 25369 13. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında
Yönetmelik11.02.2004 / 25370 14. Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği11.02.2004 / 25370 15. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Yönetmeliği11.02.2004 / 25370 16. Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları
Yönetmeliği21.02.2004 / 25380 17. Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları
Yönetmeliği22.02.2004 / 25381
7
Yasal Tanımlama
8
Meslek Hastalığı Yasal Tanım - ABD
Meslek Hastalığı: “Hatasızlık” ilkesi esastır...
İş ortamındaki belli bir zaman süresince tek veya tekrarlayan maruziyetler sonucu ortaya çıkan tıbbi
durumlardır. Buna aynı işyerinde çalışan başka bir kişiden bulaşan
enfeksiyöz hastalıklar (ör: TB) da dahildir...
9
Meslek Hastalığı Yasal Tanım - EU
Her ülkenin ilgili sosyal güvenlik kurumu-sağlık kurumunun Meslek Hastalığı tanımlaması farklı...
Ör: Fransa’da “liste” sistemi...
Hollanda’da hemen hemen tüm hastalıklardaetyoloji araştırılıp...MH ?
İlgili Ulusal yetkili birimce kabul edilen MH olgusumeslek hastalığı olarak tanımlanır...
European Communities,2004-eurostat
10
İş yerindeki işle ilgili tozlara, radyoaktif maddelere, diğer zehirli
ve zararlı maddelere maruziyet sonucunda ortaya çıkan hastalıklara
meslek hastalığı denilir...
Meslek Hastalığı Yasal Tanım - ÇİN
11
Sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir
sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir
Ne oldu???
Meslek Hastalığı Yasal Tanım - TÜRKİYE
12
Dünyada
Ülkemizde
Mesleki = Çalışanlar
Mesleki = İşçi/Çalışanlar ??
MH yasal yaklaşım bazı farklılıklar
gösterse detemel mentalitebir çok ülkede
benzerdir...
MH Yasal tanı yaklaşımlarıDünya-Türkiye
13
14
Değişik ülkelerde MH(MA) yasal yaklaşım Değişik ülkelerde MH(MA) yasal yaklaşım
Evet 352 (1991)
Çok K.Uzm.EvetİşverenU.BüroFinland.
Evet 100Değişir DeğişirEvetİşverenEyalet Bürosu
Kanada
Evet ?Çok K.Uzm. Kurulu
EvetİşverenU.BüroBulgaristan
Evet ?Çok K.U.B. Hekimi
Evetİşveren-devlet
U.BüroBrezilya
Evet ?Çok K.Uzm. Kurulu
EvetİşverenU.BüroBelçika
Evet ?Çok Kadem
Uzm.EvetÖ. Sigorta
Mahk.Avustralya
Kalıcı malul. varmı?
Olgu sayısı(yılda)
Tanı nasıl konur
Kim muay. eder
Tazmin edilirmi?
Kim öder ?
Kim idare eder ?
Eur Respir J 1994; 7: 969-80
15
Hayır ?Klinik HeyetEvetİşveren-Ö.Sig.
U.BüroG.Afrika
Evet ?Çok K. HeyetEvetİşverenU.BüroRomanya
Evet 52 (1991)
Çok K.Davacı hekimi
Evetİşveren-Ö.Sig.
U.Büro- Ö.Sig.
Norveç
Evet ?DeğişirU.B. Hekimi
EvetİşverenU.BüroY.Zellanda
Evet 550 (1989)
KlinikÖzel Uzm.
EvetİşverenU.Büroİtalya
Evet 456 (1985)
Çok Kadem
SSK-Pratisyen
EvetİşverenBölge bürosu
Fransa
Kalıcı malul. varmı?
Olgu sayısı(yılda)
Tanı nasıl konur
Kim muay. eder
Tazmin edilirmi?
Kim öder
Kim idare eder
Eur Respir J 1994; 7: 969-80
16
Kalıcı malul. varmı?
Olgu sayısı(yılda)
Tanı nasıl konur
Kim muay. eder
Tazmin edilirmi?
Kim öder
Kim idare eder
Evet ???
13/83 (1998)
Çok K.Uzm.EvetSSK-İşveren
SSK MHH
TÜRKİYE
? ?Değişir DeğişirEvetİşverenNo-fault sig.sis.
ABD
Evet 293 (1991)
DeğişirMeslek H.Uzm.
EvetGenel vergi
U.Büroİngiltere
Hayır ?Çok K.Uzm.Hayırİşveren-işçi
Değişik
Hollanda
Evet 146 (1990)
Çok K.HeyetEvetİşverenU.Büroİspanya
Hayır?Çok Kadem
UzmanlarEvetİşverenU.BüroG.Kore
17
18
KANADA (Quebec) MA şüphesi
İşçi tazmin bürosu
Göğüs Hast. Komitesi (3 uzm)(4 Ünv. Hast.)
MA şüphesi kuvvetliözel inceleme-tetkik
4 komite bşk. incelemesi
1. Karar (-)
2. Karar (+)(Çalışma Bakanlığı)
Rehabilitasyon programı(2 yıl sonra kalıcı
maluliyet değerlendirmesi)
Tartışmalı
Mahkeme
3. karar
19
20
İspanya – Pnömokonyoz-Medikolegal-ILO-Birinci derece: 1/1’den 2/2’ye kadar olan kategori-İkinci derece: 2/3-Üçüncü derece: konglomerasyon veya TB varlığı-İlişkili patolojiler: KOAH, TB sekel, solunum-sağ kalb yetmezliği
Fransa – Pnömokonyoz-Medikolegal - ILO- 0/1 şüpheli pnömokonyoz, koruyucu önlemler- 1/0 başlangıç pnömokonyoz- 1/1’den 3/+ konfirme pnömokonyoz - konglomerasyon varlığı: psödotümöral pnömokonyoz-İlişkili patolojiler: TB sekel, solunum-sağ kalb yetmezliği, pnx
Almanya – Pnömokonyoz-Medikolegal- ILO- 1/1’den itibaren pnömokonyoz yasal olarak tanınır fakat tazminat-maluliyet fonksiyonel etkilenmeye göre yapılır: - %20 ve üzeri kapasite kısıtlaması varsa veya 2/3 ve üzerinde ise tazmin edilir...-İlişkili patolojiler: KOAH, TB sekel, solunum-sağ kalb yetmezliği
İngiltere – Pnömokonyoz-Medikolegal - ILO-0/1’de iş yeri koruyucu önlemlere dikkat çekilir... -1/0’dan itibaren kabul edilir; konglomerasyonlar: progressif masif fibrosis-Tazminde fonksiyonel etkilenme ön plandaadır -İlişkili patolojiler: KOAH, TB sekel, solunum-sağ kalb yetmezliği
21
ABD
-Kendisinde meslek hastalığı kuşkusu bulunan kişi 30 güniçinde bunu bir formla müfettişlere bildirir, gerekli araştırmalar yapılır, 3 yıl içinde, kişiye olumlu veya olumsuz yanıt verilir...
-Meslek hastalığı tanısı her hastalık gurubu için ilgili tıbbi organizasyonların kriterlerine göre yapılmakta
-Yetkilendirilmiş uzmanlarca iş yeri incelemesi-eskiyeait kişisel sağlık kayıtları incelenir...
22
MH Yasal tanı- ÇİNMH Yasal tanı- ÇİN
Prensipler– Anamnez, maruziyet öyküsü– Klinik semptomlar ve özel lab. bulguları
MH tanısı için mahalinde özellikli merkezde:– ≥ 3 Dr.’dan ulaşan kurul kararı
İki aşamalı değerlendirme:– Kişi önce bulunduğu belediye sınırlandırındaki
yetkili kurulca değerlendirilir...– Temyiz hakkı saklıdır (bir üst ekspertiz sağlık kuruluna)
23
SSSSKKSosyal Sosyal SİGORTALAR SİGORTALAR KurumuKurumu
Hastalık SigortasıAnalıkMalüllükYaşlılıkÖlümİş kazaları ve Meslek Hastalıkları
Sigortası
24
S.Ocağı Devlet Hast. Ünv. Özel
MESLEKİ şüphesi
SSK – (Disp.-Hast. Sigorta müdürlüğü)
Bölge Meslek Hastalıkları Hastanesiİş
yeri Müf.Tah.
Raporu
Kesin tanı + yasal getiri
25
BalıkesirBilecikBursaÇanakkaleEdirneİstanbulİzmirKırklareliKocaeliSakaryaTekirdağYalova
Geri kalantüm iller
+ Yurt dışı
Sigortalıları+
Mahkemeler+
Mesleki Ölümkararları Zonguldak
BartınKarabük
İSTANBULMESLEK H.H.
ZONGULDAKMESLEK H.H.
ANKARAMESLEK H.H.
Olası mı???
26
Yasal MH tanısı gereklimi ?
Yeni olgu –Ö NLEM
Tedavi...İKMH sigr.
Tazmin
Maluliyet tayini
Doğru veri-kayıt
27
Durumların sonuçları :
Epidemiyolojik verilerle mevcut durum
28
MESLEK HASTALIĞI İŞ KAZASI
İş yerlerinde Sağlık ve Güvenlik patolojileri
29
YILDA : 160 MİLYON MESLEK HASTALIĞI125 MİLYON İŞ KAZASI
WHO-1997
%44
%56
%99
%1
MESLEK HASTALIKLARI İŞ KAZALARI
DÜNYA TÜRKİYE
30
BEKLENİLEN MESLEK HASTALIĞI SAYISI ?BEKLENİLEN MESLEK HASTALIĞI SAYISI ?
Ülkeler arasında değişmekle birlikte, yılda her bin işçi için 4-12 yeni MH olgusu
beklenmeli...
TÜRKİYE’DE MESLEK HASTALIKLARI İLE İLGİLİ RESMİ VERİLER SADECE SSK (SOSYAL SİGORTALAR KURUMU BAŞKANLIĞI) İSTATİSTİKLERİ...
310 200 400 600 800 1.000 1.200 1.400
19721973197419751976197719781979198019811982198319841985198619871988198919901991199219931994199519961997199819992000200120022003
TÜRKİYE'DE MESLEK HASTALIĞI OLGU SAYILARI (1972-2003)
Doç.Dr. Kayıhan Pala – UÜTF-HSAD
32
SİGORTALI SAYISI VE MESLEK HASTALIKLARI İNSİDANSI (1972-2003)
0
1.000.000
2.000.000
3.000.000
4.000.000
5.000.000
6.000.000
Sig
ort
alı
sayı
sı
0,00
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
İnsi
dan
s (B
ind
e)
SİGORTALI
MS İNSİDANSI
Doç.Dr. Kayıhan Pala – UÜTF-HSAD
33
Son 5 yılSon 5 yıl
1999 2000 2001 2002 2003
Kayıtlı sigortalı 5.832.215 5.005.403 4.886.881 5.223.283 6.076.705
Beklenen MH (%04)
23.328 20.021 19.547 20.893 24.306
Saptanan MH 1025 803 883 601
Saptanamayan MH 22.303 19.218 18.665 20.292 23.866
440
34
Son 5 yılSon 5 yıl
0
1.000.000
2.000.000
3.000.000
4.000.000
5.000.000
6.000.000
7.000.000
1999 2000 2001 2002 2003
Sigortalı sayısıMeslek Hastalığı
35
AVRUPA AVRUPA DUY SESİMİZİİŞTE BU TÜRKLERİN AYAK SESLERİ...
SSK son istatistiklerine göre Meslek Hastalıklar sayısı hızla düşüyor...
Bu trend devam ederse AB' ne girdiğimiz gün tüm vatan sathında sıfır meslek hastalığı başarısıyla tarihe geçeceğiz.
Bu başarıda emeği geçen bakanlık bürokratlarına,müfettişlere, hekimlere,mühendislere, tüm işletme yöneticilerine şükranlarımızı sunmamız gerekir...
Bu tablo karşısında ne denilebilir ???
36
37
38
1. MH tanısı koymanın önüne ENGELLER...
Bu tablonun nedenleri ???
2. MH tanısı koymanın SONUÇLARI ???
39
MESLEK HASTALIĞIMESLEK HASTALIĞI
= = MALULİYETMALULİYET
??????
40
Meslek Hastalığı Şüphesi
SSK(Hastane, Sağlık Md., Genel Md, Mahkeme vs.)
Meslek Hastalıkları Hastanesi
Medikal olarak var
İş yeri müfettiş raporu
Mahkeme
SSK Yüksek Sağlık Kurulu
ADLİ TIP KURUMU
Ünv, MHH, BK
YOK
YOKVAR
MKGAO
41
Kliniklerimizde veya bilimsel çalışmalarda saptadığımız MH,
Meslek Hastalıkları yasal havuzuna Girmedikçe Meslek Hastalığı
sayılamazlar...
42
B.S. 33 y, E, Cam İşleme ustası-8 yıl - Silikosis
431964 doğumlu,E, Kum püskürtme-Silikosis
44
45
46
M.K. 58 y, E, 18 yıl antimon madeni-antimon pnömokonyozu
47
48
49
Z.S. 52 y, E, 20 yıl mozaik işçiliği-Silikosis
50
51
52
MESLEK HASTALIKLARINDA ULUSAL TANI-TAKİP SÜRECİ
(Taslak Rapor)21.02.05
Çözüm önerileriÇözüm önerileri
53
Çözüm önerileri
Birincil korunma... Çalışma Bakanlığı...İSGÜM
İkincil korunma... Çalışma + Sağlık Bakanlığı Eşgüdümü
•İş yeri hekimi ücretleri•Periyodik Muayene ücretleri
İş kazları ve Meslek Hastalıkları Sigortasınca karşılanmalı
Üçüncül korunma...Sağlık Bakanlığı
•MH yasal tanı koyma yetkisi genişletilmeli•MH üst uzmanlığı-iş sağlığı uzmanlığı
MH tanısı koymanın SONUÇALARI ???
* Her Meslek Hastalığı Maluliyet
54Teşekkürler...
Top Related