7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
1/29
EGZAMIN MATURALNY
W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
FORMUA OD 2015(NOWA MATURA)
BIOLOGIA
POZIOM ROZSZERZONY
ZASADY OCENIANIA ROZWIZAZADAARKUSZ MBI-R1
MAJ 2015
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
2/29
Strona 2 z 29
Uwaga: Akceptowane s wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i speniajce warunki
zadania.
Zadanie 1. (03)
Wymagania oglne Wymagania szczegowe
IV. Poszukiwanie, wykorzystaniei tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,porwnuje i przetwarza informacje
[].
I. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacjiycia.Zdajcy opisuje, porzdkujei rozpoznaje organizmy, przedstawia
[] procesy i zjawiska biologiczne;
[] wskazuje rda rnorodnocibiologicznej [], interpretujernorodnoorganizmw na Ziemi
jako efekt ewolucji biologicznej.
V. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje, odnosi sikrytyczniedo przedstawionych informacji [],
formuuje wnioski [].
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.1. Zasady klasyfikacji i sposoby identyfikacjiorganizmw. Zdajcy:1) rozrnia (na schemacie) grupy mono-, para-i polifiletyczne
3) przedstawia zwizek midzy filogenezorganizmw a ich klasyfikacj4) przedstawia na podstawie klasyfikacji okrelonejgrupy organizmw jej uproszczone drzewo
filogenetyczne.
IX. Ewolucja.
1. rda wiedzy o mechanizmach i przebieguewolucji. Zdajcy:1) przedstawia podstawowe rda wiedzyo mechanizmach i przebiegu ewolucji [])
4) odczytuje z drzewa filogenetycznego relacjpokrewiestwa ewolucyjnego gatunkw [].
1.1. (01)
RozwizanieGrupa C rekin, tuczyk (kolejnonie ma znaczenia)Grupa E w
Schemat punktowania
1 p. za podanie dwch nazw przedstawicieli strunowcw nalecych do grupy C i jednegoprzedstawiciela strunowcw nalecego do grupy E.
0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
1.2. (01)
Rozwizanie
D, E, F (kolejnonie ma znaczenia)
Schemat punktowania
1 p. za podanie trzech oznaczeliterowych grup krgowcw, ktrych wsplny przodek miacztery koczyny kroczne.
0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
1.3. (01)
Rozwizanie
D
Schemat punktowania
1 p. za zaznaczenie wycznie odpowiedzi D.0 p. za kade inne rozwizanie lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
3/29
Strona 3 z 29
Zadanie 2. (02)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentuje informacje,odnosi sikrytycznie do
przedstawionych informacji [],wyjania zalenoci przyczynowo-skutkowe, [] formuuje i przedstawiaopinie zwizane z omawianymizagadnieniami biologicznymi, dobierajcracjonalne argumenty.
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje [] i przetwarzainformacje [].
III. Pogbienie znajomoci metodykibadabiologicznych.Zdajcy [] formuuje wnioskiz przeprowadzonych obserwacji
i dowiadcze.
II. Budowa i funkcjonowanie komrki. Zdajcy:5) wyjania rol[], rybosomw, siateczkirdplazmatycznej ([] szorstkiej), aparatu
Golgiego [] w przemianie materii komrki.
Przykadowe rozwizania Szorstka siateczka rdplazmatyczna: przyczynwzrostu radioaktywnoci jest zachodzcy
na niej proces syntezy radioaktywnego biaka/syntezy biaka z radioaktywnychaminokwasw, a przyczynspadku radioaktywnoci jest transport (radioaktywnych) biaekdo aparatu Golgiego.
Aparat Golgiego: przyczyn wzrostu radioaktywnoci jest gromadzenie siprzetransportowanych z siateczki radioaktywnych biaek, a przyczyn spadkuradioaktywnoci jest wydzielanie (radioaktywnych) biaek/transport (radioaktywnych)
biaek do pcherzykw przemieszczajcych siw kierunku bony.
Schemat punktowania
2 p. za przedstawienie przyczyny wzrostu radioaktywnoci siateczki z uwzgldnieniemsyntezy radioaktywnych biaek/syntezy biaek z radioaktywnych aminokwaswi przedstawienie przyczyny spadku radioaktywnoci siateczki
oraz
za przedstawienie przyczyny wzrostu radioaktywnoci aparatu Golgiego
z uwzgldnieniem transportu radioaktywnych biaek z siateczki do aparatuGolgiego i przedstawienie przyczyny spadku radioaktywnoci aparatu Golgiegoz uwzgldnieniem jego funkcji wydzielniczej.
1 p. za przedstawienie przyczyn zmian radioaktywnoci, czyli wzrostu i spadkuradioaktywnoci, tylko jednego organellum.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych kryteriw lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
4/29
Strona 4 z 29
Zadanie 3. (01)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje, odnosi sikrytycznie
do przedstawionych informacji [],wyjania zalenoci przyczynowo skutkowe [].
II. Pogbienie wiadomocidotyczcych budowyi funkcjonowania organizmu
ludzkiego.
Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [],dostrzega zwizki midzy struktura funkcj[].
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.1. Hierarchiczna budowa organizmu czowieka(tkanki, narzdy, ukady narzdw). Zdajcy:
2) przedstawia ukady narzdw czowieka orazokrela ich podstawowe funkcje, wykazuje cechy
budowy narzdw bdce ich adaptacjdo penionych funkcji.2. Homeostaza organizmu czowieka. Zdajcy:1) przedstawia mechanizmy i narzdyodpowiedzialne za utrzymanie wybranych
parametrw rodowiska wewntrznegona okrelonym poziomie (wyjania regulacjstaejtemperatury ciaa, rolstaoci skadu pynwustrojowych, np. stenia glukozy we krwi, staocicinienia krwi).GIMNAZJUM
VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.1. Tkanki, narzdy, ukady narzdw. Zdajcy:3) opisuje budow, funkcje i wspdziaanie
poszczeglnych ukadw: ruchu, pokarmowego,oddechowego, krenia, wydalniczego.
Rozwizanie
1. T, 2. N, 3. T
Schemat punktowania
1 p. za poprawn ocen trafnoci trzech przyporzdkowa zmian w pracy komrek,narzdw i ukadw do procesw fizjologicznych.
0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
Zadanie 4. (06)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV.Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [], formuujei przedstawia opinie zwizanez omawianymi zagadnieniami
biologicznymi, dobierajc racjonalneargumenty.
I.Zdajcy [] przedstawia i wyjaniaprocesy i zjawiska biologiczne,
przedstawia zwizki midzy struktura funkcjna rnych poziomachorganizacji ycia [].IV. Uczeodczytuje, selekcjonuje,
porwnuje i przetwarza informacje
[].
I. Budowa chemiczna organizmw.
4. Biaka. Zdajcy:7) okrela waciwoci fizyczne biaek, w tymzjawiska: [] denaturacji.II. Budowa i funkcjonowanie komrki. Zdajcy:2) opisuje bony komrki, wskazujc na zwizekmidzy budowa funkcjpenionprzez bony4) [] podaje argumenty na rzecz
endosymbiotycznego pochodzenia mitochondriw
i chloroplastw.
III. Metabolizm.
1. Enzymy. Zdajcy:3) wyjania, na czym polega swoistoenzymw;okrela czynniki warunkujce ich aktywno(temperatura, pH, [])
2. Oglne zasady metabolizmu. Zdajcy:
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
5/29
Strona 5 z 29
2) porwnuje anabolizm i katabolizm, wskazuje
powizania midzy nimi3) charakteryzuje zwizki wysokoenergetycznena przykadzie ATP5) wskazuje substraty i produkty gwnych
szlakw i cykli metabolicznych (fotosynteza, etapyoddychania tlenowego []).
3. Oddychanie wewntrzkomrkowe. Zdajcy:3) opisuje na podstawie schematw przebieg []
acucha oddechowego []4) wyjania zasaddziaania acuchaoddechowego i mechanizm syntezy ATP.
4. Fotosynteza. Zdajcy:3) [] analizuje przebieg zalenej od wiata fazyfotosyntezy [] wyjania, w jaki sposb powstaj
NADPH i ATP.
4.1. (01)
Przykadowe rozwizaniaO endosymbiotycznym pochodzeniu chloroplastw i mitochondriw wiadczy: obecnokolistego DNA/nagiego DNA/DNA niezwizanego z biakami histonowymi,
podobiestwo strukturalne rybosomw chloroplastowych i mitochondrialnychdo rybosomw bakteryjnych/70S,
otoczenie organellw dwiema (lub wicej w przypadku chloroplastw) bonami(z ktrych wewntrzna/najbardziej wewntrzna przypomina budow bakteryjn bonkomrkow, a zewntrzna bona/pozostae bony maj budow charakterystyczn
dla eukariontw), powstawanie mitochondriw i chloroplastw przez podzia istniejcych/fakt
samopowielania simitochondriw i chloroplastw,
podobiestwo sekwencji DNA mitochondriw i chloroplastw do sekwencji DNAbakterii.
Schemat punktowania
1 p. za podanie jednego argumentu na rzecz endosymbiotycznego pochodzenia
mitochondriw i chloroplastw uwzgldniajcego podobiestwo ich budowy lubsposobu ich funkcjonowania do bakterii (prokariontw) albo uwzgldniajcego
pozostaoci po procesie endosymbiozy (druga bona).0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, w szczeglnoci za odpowiedwskazujccechbudowy lub sposb funkcjonowania mitochondriw i chloroplastw,ktre nie wiadczo ich endosymbiotycznym pochodzeniu, lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
6/29
Strona 6 z 29
4.2. (01)
Przykadowe rozwizania Stwierdzenie jest nieprawdziwe, poniewa transport protonw/H+ przez przenoniki
acucha transportu elektronw powoduje jedynie powstanie rnicy/zwiksza rnicste tych jonw po obu stronach bony (co napdza syntazATP, ktra bezporednio
przeprowadza syntezATP). Stwierdzenie jest nieprawdziwe, poniewa synteza ATP zachodzi podczas transportu
biernego/dyfuzji protonw/H+ przez enzym syntaz ATP/kana enzymu syntazy ATP/kanaATP-azy (a nie podczas transportu elektronw).
Schemat punktowania
1 p. za poprawn ocen stwierdzenia wraz z uzasadnieniem odwoujcym sido waciwego miejsca syntezy ATP lub do funkcji acucha przenonikw elektronwodmiennej nisynteza ATP.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
4.3. (01)
Przykadowe rozwizania
Transport protonw ze stromy chloroplastw i matriks mitochondriw jest transportem
aktywnym, poniewa zachodzi przy udziale energii uwalnianej podczas transportuelektronw.
Transport H+jest aktywny, poniewazachodzi w kierunku od stenia niszego do steniawyszego.
Schemat punktowania
1 p. za okrelenie, e transport protonw jest aktywny z uzasadnieniem uwzgldniajcym
rdo energii koniecznej do jego zachodzenia lub kierunek transportu od stenianiszego do wyszego.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
4.4. (01)
Przykadowe rozwizaniaZbyt wysoka temperatura moe doprowadzido zahamowania syntezy ATP w chloroplastachlub mitochondriach ze wzgldu na: denaturacj enzymu syntazy ATP/zniszczenie struktury syntazy ATP i nastpnie utrat
jego aktywnoci.
denaturacj biaek w bonie mitochondrialnej uczestniczcych w transporcie elektronw(cytochromw/kompleksw enzymatycznych) i nastpnie zahamowanie transportuelektronw.
Schemat punktowania
1 p. za wyjanienie uwzgldniajce wpyw wysokiej temperatury na struktur i aktywnobiaek/enzymw odpowiedzialnych za syntezATP lub transport elektronw.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
7/29
Strona 7 z 29
4.5. (01)
Przykadowe rozwizanie
ATP w chloroplastach powstaje w fazie fotosyntezy zalenej od wiata (fazie jasnej)i umoliwia przebieg fazy fotosyntezy niezalenej od wiata (fazy ciemnej)/syntezaldehydu3-fosfoglicerynowego/triozy/cukru prostego/regeneracjRuBP.
Schemat punktowania
1 p. za podanie, e ATP powstaje w fazie jasnej fotosyntezy i podanie jednego sposobuwykorzystania ATP powstaego w chloroplastach komrki rolinnej.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
4.6. (01)
Przykadowe rozwizania
W chloroplastach powstaje cukier prosty/cukry/tlen, ktry moe by substratemw oddychaniu wewntrzkomrkowym/w procesach zachodzcych w mitochondriach.
W mitochondriach powstaje dwutlenek wgla/woda, ktra jest wykorzystywana w procesiefotosyntezy w chloroplastach.
W chloroplastach wytwarzane szwizki zasobne w energi, z ktrych jest ona uwalnianapodczas procesw zachodzcych w mitochondriach.
W procesach anabolicznych zachodzcych w chloroplastach powstajprodukty, ktre ssubstratami w procesach katabolicznych zachodzcych w mitochondriach.
Schemat punktowania
1 p. za wykazanie powizania midzy procesami metabolicznymi zachodzcymiw chloroplastach i w mitochondriach z uwzgldnieniem co najmniej jednej
z nastpujcych zalenoci: produktysubstraty, gromadzenie energiiuwalnianieenergii,anabolizmkatabolizm.0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 5. (03)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweIV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,porwnuje i przetwarza informacje
[].
I. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacjiycia.Zdajcy [] przedstawia i wyjania
procesy i zjawiska biologiczne [].
V. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje, odnosi sikrytyczniedo przedstawionych informacji []
wyjania zalenoci przyczynowo-skutkowe [].
VII. Ekologia.
5. Przepyw energii i krenie materii w przyrodzie.Zdajcy:5) opisuje obieg azotu w przyrodzie, okrela rolrnych grup bakterii w obiegu tego pierwiastka.
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.3. Bakterie. Zdajcy:1) przedstawia rnorodnobakterii pod wzgldem[] sposobu odywiania si([], chemotrofizm[])
4) przedstawia rolbakterii w yciu czowiekai w przyrodzie (przede wszystkim w rozkadziematerii organicznej oraz w kreniu azotu).7. Roliny odywianie si. Zdajcy:1) wskazuje gwne makro- i mikroelementy ([],
N []) oraz okrela ich rda dla rolin.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
8/29
Strona 8 z 29
5.1. (01)
Rozwizanie
1. P, 2. F, 3. F
Schemat punktowania
1 p. za poprawnocenprawdziwoci trzech informacji dotyczcych krenia azotu.0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
5.2. (01)
Przykadowe rozwizania Bakterie nitryfikacyjne II/bakterie nitryfikacyjne I i II/bakterie nitryfikacyjne I/bakterie
nitryfikacyjne: bior udzia w wytwarzaniu przyswajalnych dla rolin zwizkwazotowych.
Bakterie wice wolny azot z powietrza/bakterie brodawkowe/glebowe bakterie azotowe:przeksztacaj nieprzyswajalny dla rolin azot czsteczkowy/atmosferyczny
w przyswajalne dla rolin formy azotu/jony amonowe/zwizki azotowe. Bakterie nalece do destruentw/amonifikujce: rozkadaj organiczne zwizki azotowe
zawarte w szcztkach rolin i zwierzt/szcztki organizmw do mineralnych zwizkwazotowych/jonw amonowych, ktre mogbypobierane przez roliny.
Schemat punktowania
1 p. za poprawny wybr grupy bakterii i prawidowe przedstawienie jej roli w przyswajaniuazotu przez roliny.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
5.3. (01)RozwizanieGrupa bakterii: bakterie nitryfikacyjne/bakterie nitryfikacyjne I/bakterie nitryfikacyjne II
Nazwa procesu: chemosynteza
Schemat punktowania
1 p. za podanie poprawnej nazwy grupy bakterii oraz nazwy procesu, czyli chemosyntezy
(dopuszcza sipodanie nazwy nitryfikacja/utlenianie).0 p. za kadinnodpowiedlub brak odpowiedzi.
Zadanie 6. (03)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje, odnosi sikrytyczniedo przedstawionych informacji [],
formuuje i przedstawia opiniezwizane z omawianymizagadnieniami biologicznymi,
dobierajc racjonalne argumenty.[] Rozumie znaczenie
wspczesnej biologii w yciuczowieka.II. Pogbienie wiadomoci
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.2. Wirusy. Zdajcy:4) wymienia najwaniejsze choroby wirusoweczowieka (WZW typu [] B []) i okrela drogizakaenia wirusami oraz przedstawia podstawowezasady profilaktyki chorb wirusowych.
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.7. Ukad odpornociowy. Zdajcy:1) opisuje elementy ukadu odpornociowegoczowieka2) przedstawia reakcjodpornociowhumoralni komrkow, swoisti nieswoist.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
9/29
Strona 9 z 29
dotyczcych budowyi funkcjonowania organizmu
ludzkiego.
Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [].IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,[] i przetwarza informacje [].
2. Homeostaza organizmu czowieka. Zdajcy:3) wymienia przyczyny schorzeposzczeglnychukadw (pokarmowy, [], krwionony []i przedstawia zasady profilaktyki w tym zakresie.
VI. Genetyka i biotechnologia.
8. Biotechnologia molekularna, inynieria genetycznai medycyna molekularna. Zdajcy:3) przedstawia zasadmetody PCR (acuchowejreakcji polimerazy) i jej zastosowanie
7) przedstawia [] zastosowania metod
genetycznych, m.in. w [] diagnostyce medycznej.
6.1. (01)
Rozwizanie
1. P, 2. F, 3. F
Schemat punktowania
1 p. za poprawnocentrzech informacji dotyczcych szczepieprzeciw HBV.0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
6.2. (01)
Rozwizanie
Metoda II poniewa za jej pomoc mona stwierdzi, czy we krwi s obecneprzeciwciaa skierowane przeciw (antygenom powierzchniowym wirusa) HBV, ktrezostay wytworzone w odpowiedzi na dostanie siwirusa/antygenw wirusa do organizmu.
Metoda III poniewa po wyleczeniu niewielkie iloci DNA wirusa HBV pozostaj wekrwi/w wtrobie i mogbynamnoone za pomoctechniki PCR.
Schemat punktowania
1 p. za wybr metody II oraz za uzasadnienie odnoszce si do przeciwcia powstaychwskutek odpowiedzi immunologicznej na zakaenie HBV
lub
za wybr metody III oraz uzasadnienie odnoszce si obecnoci niewielkich ilociDNA wirusa HBV we krwi lub i/w wtrobie po wyleczeniu, ktre mog bynamnoone za pomoctechniki PCR.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
6.3. (01)
Przykadowe rozwizaniaNaley zastosowametodz wykorzystaniem techniki PCR, poniewa: za pomoc tej metody mona namnoy/amplifikowa/powieli wirusowy materia
genetyczny i uzyskajego odpowiedniilodo sekwencjonowania.
za pomoc tej metody mona wykry nawet pojedyncze fragmenty DNA wirusai na podstawie analizy wykrytego materiau genetycznego okrelityp wirusa.
z uyciem specyficznych starterw mona selektywnie namnoyDNA konkretnego typuwirusa (pozytywny wynik reakcji PCR jest dowodem na obecno konkretnego typu
wirusa).
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
10/29
Strona 10 z 29
Schemat punktowania
1 p. za podanie metody z wykorzystaniem techniki PCR i poprawne uzasadnienie
uwzgldniajce moliwo namnoenia niewielkich iloci materiau genetycznegowirusa i nastpnie jego analizy/genotypowania.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 7. (04)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweIII. Pogbienie znajomocimetodyki badabiologicznych.Zdajcy rozumie i stosujeterminologibiologiczn, planuje[] dowiadczenia biologiczne,formuuje problemy badawcze [],okrela warunki dowiadczenia [],formuuje wnioskiz przeprowadzonych obserwacji
i dowiadcze.V. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [].
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,porwnuje i przetwarza informacje
pozyskane z rnorodnych rde,[].
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.3. Bakterie. Zdajcy:1) przedstawia rnorodnobakterii pod wzgldem[] zdolnoci do przemieszczania si, trybu ycia[].
III. Metabolizm.
4. Fotosynteza. Zdajcy:1) przedstawia proces fotosyntezy [].
GIMNAZJUM
I. Zwizki chemiczne budujce organizmy orazpozyskiwanie i wykorzystanie energii. Zdajcy:4) przedstawia fotosyntez, oddychanie [], okrelawarunki ich przebiegu.
III. Systematyka zasady klasyfikacji, sposoby
identyfikacji i przegld rnorodnoci organizmw.Zdajcy:4) podaje znaczenie czynnoci yciowych organizmu(jednokomrkowego []): oddychania, [], ruchu,
reakcji na bodce [].
7.1. (01)
Przykadowe rozwizania Sposb rozmieszczenia bakterii w tym dowiadczeniu wynika z iloci dostpnego tlenu
tam gdzie jest duo tlenu wydzielanego w procesie fotosyntezy (przez chloroplast), tamjest wicej bakterii.
Bakterie wystpuj w pobliu chloroplastu, poniewa w nim zachodzi fotosyntezai wydziela siprodukowany w tym procesie tlen (potrzebny bakteriom do ycia).
Rozmieszczenie bakterii wynika z nierwnomiernego stenia tlenu wok komrki,produkowanego przez chloroplast w procesie fotosyntezy.
Schemat punktowania
1 p. za wyjanienie przyczyny lecej w nierwnomiernym steniu tlenu wokkomrki,ktry jest wydzielany w procesie fotosyntezy (zachodzcej w chloroplacie).
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
7.2. (02)
Rozwizanie
Problemy badawcze: 1, 3 (kolejnodowolna)
Wnioski: 2, 5 (kolejnodowolna)
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
11/29
Strona 11 z 29
Schemat punktowania
2 p. za wybr czterech sformuowa, w tym dwch prawidowo sformuowanychproblemw badawczych i dwch prawidowo sformuowanych wnioskw.
1 p. za wybr tylko dwch rnych sformuowa, ktre stanowi dwa prawidowosformuowane problemy badawcze lub dwa prawidowo sformuowane wnioski
lubza wybr tylko dwch rnych sformuowa, z ktrych jedno jest prawidowym
problemem badawczym, a drugie prawidowym wnioskiem.0 p. za odpowiedniespeniajcpowyszych wymagalub za brak odpowiedzi.
7.3. (01)
Przykadowe rozwizaniaNa podstawie wynikw tego dowiadczenia nie mona stwierdzi, e bakterie wykazujfototaksjdodatni, poniewa: w zestawie A/C oprcz kierunkowego bodca wietlnego, dziaa rwniekierunkowy
bodziec chemiczny (tlen), a wic nie bdzie mona stwierdzi ewentualnejfototaksji/interpretacja wynikw nie jest moliwa.
w zestawie B owietlenie byo rwnomierne/bodziec wietlny nie bykierunkowy, wicbadanie zjawiska fototaksji nie byo w ogle moliwe (w tym zestawie).
w zestawie A mimo owietlenia dwch punktw wiatem biaym, bakterie skupiajsi.tylko w jednym punkcie owietlenia (1), a nie skupiajsiw drugim, rwnieowietlonym
punkcie (2).
aden z zestaww badawczych nie jest poprawnym ukadem dowiadczalnym do badaniazjawiska fototaksji, wic na podstawie tych dowiadcze nie mona rozstrzygn,czy bakterie wykazujfototaksj, czy nie wykazuj.
Schemat punktowania
1 p. za okrelenie, e nie mona stwierdzi, e bakterie wykazuj fototaksj dodatnii prawidowe uzasadnienie na przykadzie wybranego/wybranych zestawu/wdowiadczalnego/ych.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 8. (02)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweI. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacji
ycia.Zdajcy [] przedstawia i wyjania
procesy i zjawiska biologiczne,
przedstawia zwizki midzystruktura funkcjna rnych
poziomach organizacji ycia [].V. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [].
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.6. Roliny budowa i funkcje tkanek i organw.Zdajcy:1) przedstawia charakterystyczne cechy budowy
tkanek rolinnych ([] przewodzcej) [].3) [] okrela zwizek budowy organw rolinyz penionfunkcj4) opisuje modyfikacje organw rolin (korzeni,lici, []) jako adaptacje do bytowaniaw okrelonych warunkach rodowiska.7. Roliny odywianie si. Zdajcy:2) okrela sposb pobierania wody i soli mineralnych[]
4) wskazuje drogi, jakimi do lici docierajsubstratyfotosyntezy [].
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
12/29
Strona 12 z 29
[] i przetwarza informacje
pozyskane z rnorodnych rde[].
III. Metabolizm.
4. Fotosynteza. Zdajcy:2) okrela rolnajwaniejszych barwnikw biorcychudziaw fotosyntezie.GIMNAZJUM
IV. Ekologia. Zdajcy:5) przedstawia, na przykadzie poznanych pasoytw,ich adaptacje do pasoytniczego trybu ycia.
8.1. (01)
Przykadowe rozwizania
Jemioa jest ppasoytem, poniewaza pomocssawek pobiera wod (i sole mineralne)od roliny ywicielskiej, ale przeprowadza teproces fotosyntezy, gdyma zielone licie/chloroplasty/chlorofil/mikisz asymilacyjny.
Jemioa jest ppasoytem, poniewa dziki zielonym liciom wytwarza w procesiefotosyntezy zwizki organiczne, ale wod(i sole mineralne) pobiera ssawkami od roliny,na ktrej yje.
Schemat punktowania
1 p. za poprawne uzasadnienie, e jemioa jest ppasoytem z uwzgldnieniem dwchopisanych w tekcie cech jej budowy, z ktrych jedna wiadczy o samoywnoci,a druga o pasoytnictwie.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
8.2. (01)
RozwizanieNazwa tkanki: drewno/ksylem
Nazwa komrki: naczynia/cewki (tracheidy)
Schemat punktowania
1 p. za podanie dwch poprawnych nazw: nazwy tkanki i nazwy komrki.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 9. (05)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweIV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,
porwnuje i przetwarza informacje
pozyskane z rnorodnych rde,[].
II. Pogbienie wiadomocidotyczcych budowyi funkcjonowania organizmu
ludzkiego.
Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [].V. Rozumowanie i argumentacja.
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.5. Ukad oddechowy. Zdajcy:1) opisuje budowi funkcje narzdw wchodzcychw skad ukadu oddechowego3) przedstawia mechanizm wymiany gazowej
w tkankach i w pucach []4) okrela rolkrwi w transporcie tlenu i dwutlenkuwgla.6. Ukad krwionony. Zdajcy:3) przedstawia krenie krwi w obiegu pucnymi ustrojowym ([]).
GIMNAZJUMVI. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
13/29
Strona 13 z 29
Zdajcy objania i komentujeinformacje, odnosi sikrytyczniedo przedstawionych informacji [],
wyjania zalenoci przyczynowo-skutkowe [].
4. Ukad oddechowy. Zdajcy:2) opisuje przebieg wymiany gazowej w tkankach
i w pucach oraz przedstawia rolkrwi w transporciegazw oddechowych.
9.1. (02)
Przykadowe rozwizania
Schemat punktowania2 p. za w caoci poprawne wykonanie wykresu, tj:
poprawne opisanie supkw: powietrze pcherzykowe/pcherzyk, krew w ttnicy
pucnej/ttnica pucna, krew w yle pucnej/ya pucna lub tlen, dwutlenek wgla poprawne opisanie jednej osi: cinienie parcjalne (gazu oddechowego)/cinienie
parcjalne (tlenu i dwutlenku wgla)/cinienie parcjalne (O2 i CO2) i podaniejednostki [mm Hg]
poprawne wyskalowanie osi
poprawne narysowanie supkw wykresu zgodnie z podanlegend.
1 p. za czciowo poprawne wykonanie wykresu, tj: za poprawne opisanie supkw wykresu oraz poprawne opisanie osi
lub
za poprawne wyskalowanie osi oraz poprawne narysowanie supkw wykresuzgodnie z podanlegend.
0 p. za niespenienie powyszych kryteriw lub za brak wykresu.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
14/29
Strona 14 z 29
9.2. (01)
Rozwizanie
Schemat punktowania1 p. za poprawne zaznaczenie kierunku przepywu krwi w naczyniu wosowatym.0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
9.3. (01)
RozwizanieWymiana gazowa pomidzy powietrzem pcherzykowym a krwiw naczyniach wosowatychotaczajcych pcherzyk pucny zachodzi na drodze (dyfuzji / transportu aktywnego).Poniewa cinienie parcjalne tlenu we krwi doprowadzanej do pcherzyka pucnego jest(wysze/ nisze)niw pcherzyku pucnym, a cinienie parcjalne dwutlenku wgla w tej krwi
jest (wysze / nisze) ni w pcherzyku pucnym, tlen przenika z pcherzyka do krwi,natomiast dwutlenek wgla przenika z krwi do pcherzyka pucnego.
Schemat punktowania
1 p. za podkrelenie wszystkich trzech poprawnych okrele.0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
9.4. (01)
Przykadowe rozwizanieW ttnicy pucnej pynie z serca krew odtlenowana, ktra oddaa tlen w tkankach organizmu,dlatego cinienie parcjalne tlenu jest niskie, natomiast ypucnpynie krew, ktra zostaautlenowana w pucach i dlatego cinienie parcjalne tlenu jest wysokie.
Schemat punktowania
1 p. za poprawne wyjanienie przyczyn rnic cinie parcjalnych tlenu w ttnicy i ylepucnej z uwzgldnieniem odtlenowania krwi w tkankach organizmu i utlenowaniakrwi w pucach.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
15/29
Strona 15 z 29
Zadanie 10. (01)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweII. Pogbienie wiadomocidotyczcych budowyi funkcjonowania organizmu
ludzkiego.Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [].
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.7. Ukad odpornociowy. Zdajcy:1) opisuje elementy ukadu odpornociowego
czowieka2) przedstawia reakcjodpornociowhumoralni komrkow, swoisti nieswoist.
Rozwizanie
Rodzaje odpornoci A. humoralna B. komrkowa
C. nieswoistainterferony
lizozym
fagocyty
komrki NK
D. swoista przeciwciaa limfocyty Tc
Schemat punktowania
1 p. za poprawne wpisanie w tabeli wszystkich czterech okrele.0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
Zadanie 11. (02)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentuje informacje[], wyjania zalenoci przyczynowo-skutkowe [].
II. Pogbienie wiadomoci dotyczcychbudowy i funkcjonowania organizmu
ludzkiego.
Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [].IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy [] selekcjonuje, porwnuje
i przetwarza informacje [].
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu
czowieka.9. Ukad nerwowy. Zdajcy:2) przedstawia rolukadu autonomicznegowspczulnego i przywspczulnego.2. Homeostaza organizmu czowieka. Zdajcy:1) przedstawia mechanizmy [] odpowiedzialne
za utrzymanie wybranych parametrw
rodowiska wewntrznego na okrelonympoziomie []
2) okrela czynniki wpywajce na zaburzeniahomeostazy organizmu (stres []).
11.1 (01)
Przykadowe rozwizania
Okrelenie walcz lub uciekaj odnosi sido czci wspczulnej ukadu autonomicznego,ktra powoduje zwikszenie czstoci skurczw serca, dziki czemu szybciej kry krewi do mini szkieletowych dociera (w jednostce czasu) wicej substratwoddechowych/glukozy/tlenu, co dostarcza energii/ATP (do pracy mini).
Okrelenie walcz lub uciekaj odnosi sido czci wspczulnej ukadu autonomicznego,ktra powoduje rozszerzenie oskrzeli, co intensyfikuje wymian gazow w pucachi do mini szkieletowych dociera (w jednostce czasu) wicej tlenu, co zwikszaintensywnooddychania komrkowego/dostarcza energii/ATP (do pracy mini).
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
16/29
Strona 16 z 29
Schemat punktowania
1 p. za wybr czci wspczulnej i uzasadnienie tego wyboru poprzez odwoanie sido przykadu z tabeli i powizanie tego przykadu z prac mini szkieletowychuwzgldniajce dostarczanie substratu/w oddechowego/ych.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
11.2. (01)
Przykadowe rozwizanieUkad wspczulny mobilizuje organizm do dziaania w sytuacji zagroenia/przygotowujeorganizm do walki, natomiast ukad przywspczulny umoliwia powrt organizmudo spoczynku/do normy.
Schemat punktowania
1 p. za poprawne przedstawienie znaczenia ukadu wspczulnego w przygotowaniuorganizmu do walki lub ucieczki i znaczenia ukadu przywspczulnegow przywrceniu spoczynkowego stanu fizjologicznego po ustaniu zagroenia.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 12. (02)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [],
formuuje i przedstawia opiniezwizane z omawianymi
zagadnieniami biologicznymi,dobierajc racjonalne argumenty.[]
II. Pogbienie wiadomocidotyczcych budowyi funkcjonowania organizmu
ludzkiego.
Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [].IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,[] i przetwarza informacje [].
VI. Genetyka i biotechnologia.
5. Genetyka mendlowska. Zdajcy:3) [] analizuje krzywki jednogenowe [] orazokrela prawdopodobiestwo wystpienia
poszczeglnych genotypw i fenotypw
w pokoleniach potomnych.
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.6. Ukad krwionony. Zdajcy:5) przedstawia [] czynnik Rh.
7. Ukad odpornociowy. Zdajcy:3) wyjania, co to jest konflikt serologiczny [].GIMNAZJUM
VIII. Genetyka. Zdajcy:6) wyjania dziedziczenie grup krwi czowieka ([]czynnik Rh).
12.1. (01)
Rozwizanie
Genotypy: DDx dd, DDx Dd, DD x DD
lub
zapis genotypw: DDx dd lubdd xDD, DDx Dd lubDd xDD,DD x DD (kolejnonie ma
znaczenia)
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
17/29
Strona 17 z 29
Schemat punktowania
1 p. za podanie wszystkich moliwych rnych par genotypw, bez uwzgldnienialub z uwzgldnieniem pci rodzicw.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
12.2. (01)Przykadowe rozwizania Para B, poniewa matka jest Rh, a dziecko odziedziczy czynnik Rh po ojcu, jeeli
genotyp ojca jest DD lub moe odziedziczyczynnik Rh po ojcu, jeeli genotyp ojca jestDd.
Para B, poniewamatka nie ma czynnika Rh, a ojciec jest homozygotdominujc lubheterozygot, a zatem moe przekazadziecku allel kodujcy ten czynnik.
Schemat punktowania
1 p. za wybr pary B oraz podanie uzasadnienia odnoszcego si do braku czynnika Rh
u matki i do prawdopodobiestwa odziedziczenia przez dziecko czynnika Rh od ojca,ktry jest homozygotdominujclub heterozygot.0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 13. (01)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [].
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.Zdajcy odczytuje, selekcjonuje []i przetwarza informacje [].
II. Pogbienie wiadomocidotyczcych budowyi funkcjonowania organizmu
ludzkiego.
Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [].
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.1. Hierarchiczna budowa organizmu czowieka(tkanki, narzdy, ukady narzdw). Zdajcy:3) przedstawia powizania strukturalnei funkcjonalne midzy narzdami w obrbie
poszczeglnych ukadw oraz midzy ukadami.12. Ukad dokrewny. Zdajcy:3) wyjania mechanizmy homeostazy (w tymmechanizm sprzenia zwrotnego ujemnego)i ilustruje przykadami wpyw hormonw na jejutrzymanie.
4) wykazuje nadrzdnrol[] przysadki mzgowejw regulacji hormonalnej (opisuje mechanizm
sprzenia zwrotnego midzy przysadkmzgowa gruczoem podlegym []).
Rozwizanie
B
Schemat punktowania;
1 p. za zaznaczenie wycznie odpowiedzi B.0 p. za kade inne rozwizanie lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
18/29
Strona 18 z 29
Zadanie 14. (02)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [] wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe, []formuuje i przedstawia opiniezwizane z omawianymizagadnieniami biologicznymi,
dobierajc racjonalne argumenty.Dostrzega zwizki midzy biologia innymi dziedzinami nauk
przyrodniczych []. Rozumie
znaczenie wspczesnej biologiiw yciu czowieka.II. Pogbienie wiadomocidotyczcych budowyi funkcjonowania organizmu
ludzkiego.
Zdajcy objania funkcjonowanieorganizmu ludzkiego na rnych
poziomach zoonoci [].IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy [], selekcjonuje, []i przetwarza informacje pozyskane
z rnorodnych rde[].
V. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka.10. Narzdy zmysw. Zdajcy:1) klasyfikuje receptory ze wzgldu na rodzaj bodca,
przedstawia ich funkcje []2) przedstawia budowoka, [] oraz wyjaniasposb ich dziaania []4) przedstawia podstawowe zasady higieny narzduwzroku [].
4. Ukad pokarmowy i przebieg proceswtrawiennych. Zdajcy:2) podaje [], funkcje i wyjania znaczenieskadnikw pokarmowych dla prawidowego rozwojui funkcjonowania organizmu ze szczeglnym
uwzgldnieniem roli witamin [].2. Homeostaza organizmu czowieka. Zdajcy:3) wymienia przyczyny schorzeposzczeglnychukadw ([] narzdy zmysw) [].GIMNAZJUM
VI. Budowa i funkcjonowanie organizmu czowieka9. Narzdy zmysw. Zdajcy:1) przedstawia budowoka, [] oraz wyjaniasposb ich dziaania;
14.1. (01)
Przykadowe rozwizaniePo przejciu ze sonecznego do zacienionego pomieszczenia dopiero po pewnym czasiedojdzie do resyntezy/odtworzenia wystarczajcej iloci barwnika, eby fotoreceptory mogyreagowa na bodce wietlne/eby siatkwka przesyaa informacje do mzgu/ebygenerowaa impulsy nerwowe.
Schemat punktowania
1 p. za poprawne wyjanienie uwzgldniajce resyntez barwnika i ponowne nabycie
pobudliwoci przez fotoreceptory.0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
14.2. (01)
Przykadowe rozwizanieNiedobr witaminy A skutkuje pogorszeniem widzenia po zmierzchu, poniewa:
retinal jest pochodn witaminy A, a odpowiednia ilo tego barwnika w komrkachprcikononych/prcikach jest konieczna, eby mogy one odbierasabe bodce wietlne/odbieramae natenie wiata/generowaimpulsy nerwowe,
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
19/29
Strona 19 z 29
upoledzona jest resynteza barwnika wzrokowego, niezbdnego w duej liczbie komrekprcikononych/prcikw odpowiedzialnych za widzenie przy sabym wietle/niskimnateniu wiata,
przy niedoborze witaminy A upoledzona jest resynteza retinalu w prcikach.
Schemat punktowania
1 p. za wykazanie zwizku pomidzy niedoborem witaminy A i pogorszeniem widzeniapo zmierzchu uwzgldniajce dysfunkcjprcikw.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 15. (02)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweI. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacjiycia.Zdajcy opisuje, porzdkujei rozpoznaje organizmy [],
przedstawia zwizki midzystruktura funkcj [].IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje[] i przetwarza informacje
pozyskane z rnorodnych rde[].
V. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [].
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.5. Roliny ldowe. Zdajcy:5) rozrnia roliny jednolicienneod dwuliciennych, wskazujc ich cechycharakterystyczne (cechy licia [], systemkorzeniowy []).
6. Roliny budowa i funkcje tkanek i organw.Zdajcy:2) analizuje budowmorfologicznrolinyokrytonasiennej, rozrniajc poszczeglne organyi okrelajc ich funkcje4) opisuje modyfikacje organw rolin (korzeni [])
jako adaptacje do bytowania w okrelonychwarunkach rodowiska.
15.1. (01)
Przykadowe rozwizaniaJest to (najprawdopodobniej) rolina dwulicienna, poniewa: wystpuje nerwacja pierzasta/doniasta/siatkowa, li jest trjklapowy/blaszka liciowa jest klapowana/ksztat blaszki liciowej jest
sercowaty,
jej licie majogonki liciowe/liskada siz blaszki liciowej i ogonka.
Schemat punktowania
1 p. za zaliczenie batata do rolin dwuliciennych i uzasadnienie uwzgldniajce widocznena rysunku dwie cechy lici charakterystyczne dla tej grupy rolin.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
20/29
Strona 20 z 29
15.2. (01)
Przykadowe rozwizania Funkcja spichrzowa/gromadzenie materiaw zapasowych dziki obecnoci bulw/
zgrubiezawierajcych duo mikiszu spichrzowego.
Umoliwia przetrwanie/jest form przetrwaln/przetrwalnikow w niesprzyjajcychwarunkach dziki gromadzeniu materiaw zapasowych w bulwach/ zgrubiaychczciach.
Bulwy (korzeniowe) umoliwiajrozmnaanie wegetatywne.
Schemat punktowania
1 p. za podanie funkcji korzenia batata polegajcej na gromadzeniu materiaw zapasowychlub umoliwieniu rozmnaania wegetatywnego ze wskazaniem na bulwy (korzeniowe).
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 16. (03)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweIII. Pogbienie znajomoci metodykibadabiologicznych.Uczerozumie i stosuje terminologi
biologiczn[], rozrnia prbkontroln[], formuuje wnioskiz przeprowadzonych []
dowiadcze.I. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacjiycia.
Zdajcy [] przedstawia []procesy i zjawiska biologiczne [],
przedstawia i wyjania zalenocimidzy organizmem a rodowiskiem[].
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,porwnuje i przetwarza informacje
pozyskane z rnorodnych rde[].
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.5. Roliny ldowe. Ucze:1) porwnuje warunki ycia rolin w wodziei na ldzie oraz wskazuje cechy rolin, ktreumoliwiy im opanowanie rodowiska ldowego.6. Roliny budowa i funkcje tkanek i organw.Zdajcy:3) analizuje [] budowlicia, okrelajc zwizekich budowy z penionfunkcj.7. Roliny odywianie si. Zdajcy:
2) okrela [] mechanizmy transportu wody ([],transpiracja [])
3) przedstawia warunki wymiany gazowej u rolin,wskazujc odpowiednie adaptacje w ich budowieanatomicznej.
16.1. (01)
Rozwizanie
Nazwa procesu: transpiracja
Schemat punktowania
1 p. za podanie prawidowej nazwy procesu transpiracja.0 p. za podanie innej nazwy nitranspiracja lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
21/29
Strona 21 z 29
16.2. (01)
Przykadowe rozwizaniaPapierek kobaltowy umieszczono na statywie w celu:
wskazania poziomu wilgotnoci powietrza, co umoliwia stwierdzenie, czy zmiana barwypapierkw na liciu wynika z wilgotnoci powietrza pod kloszem, czy jest powodowanaprzez parowanie z powierzchni licia/przez transpiracj,
wykazania, e papierki umieszczone na liciu zabarwiaj si na rowo ze wzglduna transpiracj, a nie wilgotnopowietrza pod kloszem,
sprawdzenia, czy (pocztkowa) wilgotno pod kloszem jest odpowiedniado przeprowadzenia eksperymentu, poniewaprzy duej wilgotnoci powietrza wszystkie
papierki szybko zabarwisina rowo.
Schemat punktowania
1 p. za podanie, e papierek kobaltowy suy do pomiaru wilgotnoci powietrza podkloszem, co jest konieczne do prawidowej interpretacji wynikw dowiadczenia
lubza wyjanienie, w jaki sposb papierek kobaltowy umieszczony na statywie umoliwiainterpretacjwynikw dowiadczenia.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
16.3. (01)
RozwizanieNa podstawie wynikw dowiadczenia mona przypuszcza, e w liciu badanej roliny(wybierz spord IIV)II, a wic jest to li roliny yjcej w rodowisku (wybierzspord AC)C .
Schemat punktowania
1 p. za uzupenienie zdania w dwch miejscach wpisanie w kolejnoci II oraz C.0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
Zadanie 17. (01)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweIII. Pogbienie znajomocimetodyki badabiologicznych.Zdajcy rozumie i stosujeterminologibiologiczn[],
formuuje wnioskiz przeprowadzonych obserwacjii dowiadcze.IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje []i przetwarza informacje pozyskane
z rnorodnych rde[].V. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [].
IV. Przegld rnorodnoci organizmw.9. Roliny reakcja na bodce. Zdajcy:2) przedstawia rolhormonw rolinnychw funkcjonowaniu roliny []
3) wyjania zjawisko fotoperiodyzmu.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
22/29
Strona 22 z 29
Przykadowe rozwizania
Zakwitnicie przedstawionej na rysunku roliny dnia dugiego w warunkach dnia krtkiegomoe bywywoane hormonem kwitnienia/florigenem/substancj stymulujckwitnienietransportowanz roliny dnia krtkiego.
Rolina dnia dugiego zakwita, poniewa uzyskaa substancj stymulujc kwitnienieod roliny kwitncej/roliny dnia krtkiego.
Schemat punktowania
1 p. za opisanie, e rolina dnia dugiego zakwita i przedstawienie prawdopodobnejprzyczyny, uwzgldniajcej pochodzenie hormonu kwitnienia z roliny dnia krtkiego.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 18. (05)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [],
formuuje i przedstawia opiniezwizane z omawianymizagadnieniami biologicznymi,
dobierajc racjonalne argumenty [..].IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje []
i przetwarza informacje [].I. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacjiycia. Zdajcy [] przedstawiai wyjania procesy i zjawiska
biologiczne [].
VI. Genetyka i biotechnologia.
5. Genetyka mendlowska. Zdajcy:1) [] stosuje podstawowe pojcia genetykiklasycznej (allel, allel dominujcy, allel recesywny,locus, homozygota, heterozygota, genotyp, fenotyp)
2) [] stosuje prawa Mendla
3) zapisuje i analizuje krzywki [] dwugenowe(z dominacjzupeni niezupenoraz allelamiwielokrotnymi [], posugujc siszachownicPunnetta) oraz okrela prawdopodobiestwowystpienia poszczeglnych genotypw i fenotypw
w pokoleniach potomnych.
18.1. (02)
Rozwizanie
AAbb, Aabb, aabb, aaBb, aaBB(kolejnonie ma znaczenia)
Schemat punktowania
2 p. za poprawne wypisanie wszystkich genotypw warunkujcych roliny o kwiatachbiaych oraz podkrelenie dwch genotypw, ktrych skrzyowanie umoliwiuzyskanie wycznie rolin o kwiatach rowych.
1 p. za poprawne wypisanie wszystkich genotypw warunkujcych roliny o kwiatachbiaych, bez podkrelenia genotypw albo z podkreleniem tylko jednego genotypu,albo z podkreleniem obu nieprawidowych genotypw
lub
za podkrelenie dwch genotypw, ktrych skrzyowanie umoliwi uzyskaniewycznie rolin o kwiatach rowych w sytuacji, gdy nie wypisano wszystkich
genotypw o kwiatach biaych lub gdy podano teinne niewaciwe genotypy.0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
23/29
Strona 23 z 29
18.2. (02)
Rozwizanie
AB Ab aB ab
AB AABB AABb AaBB AaBb
Ab AABb AAbb AaBb AabbaB AaBB AaBb aaBB aaBb
ab AaBb Aabb aaBb aabb
Fenotypy F2: kwiaty rowe : kwiaty biaeStosunek fenotypw: 9 : 7
lub
Fenotypy F2: kwiaty biae : kwiaty roweStosunek fenotypw: 7 : 9
Schemat punktowania
2 p. za poprawne wykonanie krzywki i za poprawne okrelenie fenotypw oraz podanieich stosunku liczbowego.
1 p. za poprawne wykonanie krzywki przy bdnym okreleniu fenotypw i/lub bdnympodaniu stosunku liczbowego fenotypw.
0 p. za odpowiedniespeniajcpowyszych wymagalub za brak odpowiedzi.
18.3. (01)
Rozwizanie
1. F, 2. F, 3. P
Schemat punktowania1 p. za poprawn ocen wszystkich trzech informacji dotyczcych dziedziczenia barwykwiatw u groszku.
0 p. za kadinnodpowiedlub za brak odpowiedzi.
Zadanie 19. (04)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [],
formuuje i przedstawia opiniezwizane z omawianymizagadnieniami biologicznymi,
dobierajc racjonalne argumenty.[].
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,[] i przetwarza informacje [].
I. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacji
ycia.Zdajcy [] przedstawia i wyjania
I. Budowa chemiczna organizmw.
4. Biaka. Zdajcy:5) opisuje struktur1-, 2-, 3- i 4-rzdowbiaek.VI. Genetyka i biotechnologia.
3. Informacja genetyczna i jej ekspresja. Zdajcy:1) wyjania sposb kodowania porzdkuaminokwasw w biaku za pomockolejnocinukleotydw w DNA, posuguje sitabelkodugenetycznego.
6. Zmiennogenetyczna. Zdajcy:5) rozrnia mutacje genowe: [] delecje []i okrela ich moliwe skutki6) definiuje mutacje chromosomowe i okrela ichmoliwe skutki.GIMNAZJUM
VIII. Genetyka. Zdajcy:8) podaje oglndefinicjmutacji oraz wymienia
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
24/29
Strona 24 z 29
procesy i zjawiska biologiczne [],
przedstawia zwizki midzystruktura funkcjna rnych
poziomach organizacji ycia [].
przyczyny ich wystpienia ([] wywoane przezczynniki mutagenne), podaje przykady czynnikwmutagennych.
19.1. (01)
Przykadowe rozwizaniaCzsteczka insuliny ma struktur:
III-rzdow, poniewawystpuje mostek siarczkowy stabilizujcy struktur przestrzennacucha polipeptydowego A.
III-rzdow, poniewaczsteczka ma strukturIV-rzdow.
IV-rzdow, poniewa skada si z dwch (rnych) acuchw polipeptydowych/z acucha polipeptydowego A i B/poniewa wystpuj mostki siarczkowe midzyacuchami A i B.
Schemat punktowania
1 p. za poprawne uzasadnienie, e czsteczka insuliny ma strukturIII- i IV-rzdow.0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
19.2. (01)
RozwizaniePolipeptyd 1., poniewa:
w tym przypadku w wyniku mutacji ulegaj delecji 4 nukleotydy, a wic dojdziedo przesunicia ramki odczytu i od miejsca mutacji do koca mRNA bdodczytywane
inne kodony, natomiast w przypadku polipeptydu 2. delecja 3 kodonw spowoduje,e w polipeptydzie 2. bdzie mniej o 3 aminokwasy, ale sekwencja dalszych aminokwasw(od miejsca delecji) nie zmieni si.
od miejsca mutacji bdzie zawierazupenie inne aminokwasy, natomiast z polipeptydu 2.wypadntylko trzy aminokwasy i sekwencja dalszych aminokwasw (od miejsca delecji)nie zmieni si.
Schemat punktowania
1 p. za wskazanie polipeptydu 1. i uzasadnienie uwzgldniajce prawidowe porwnaniepolipeptydu 1. i 2. z polipeptydem prawidowym (niezmutowanym)
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
19.3. (01)
Rozwizaniepolipeptyd prawidowy: metioninapolipeptyd 1.: alanina
Schemat punktowania
1 p. za poprawne podanie obydwu nazw aminokwasw.
0 p. za kade inne rozwizanie lub za brak odpowiedzi.
Uwaga: Nie uznaje siodpowiedzi polipeptyd prawidowy: arginina od kodonu START
rozpoczynana jest translacja, a kodony AUG wystpujce po nim nie sjuwicej tak
nazywane.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
25/29
Strona 25 z 29
19.4. (01)
Przykadowe rozwizaniaOpisane mutacje nie mogy byspowodowane dziaaniem kolchicyny, poniewa: kolchicyna powoduje mutacje chromosomowe/chromosomowe liczbowe/genomowe
(a nie genowe).
opisane mutacje nie polegajna zaburzeniach liczby chromosomw.
Schemat punktowania
1 p. za waciwe okrelenie, e opisane mutacje nie mogy by wywoane za pomockolchicyny i prawidowe uzasadnienie odwoujce sido dziaania kolchicyny.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 20. (03)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweIII. Pogbienie znajomoci metodyki
badabiologicznych.Zdajcy rozumie i stosuje terminologi
biologiczn[], formuuje wnioskiz przeprowadzonych obserwacji
i dowiadcze.IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje []i przetwarza informacje [].
V. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje, odnosi sikrytyczniedo przedstawionych informacji [],
wyjania zalenoci przyczynowo-skutkowe [].
I. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacjiycia. Zdajcy [] przedstawiai wyjania procesy i zjawiska
biologiczne [].
VII. Ekologia.
1. Nisza ekologiczna. Zdajcy:1) przedstawia podstawowe elementy niszyekologicznej organizmu, rozrniajc zakrestolerancji organizmu wzgldem warunkw(czynnikw) rodowiska oraz zbir niezbdnychmu zasobw.
3. Zalenoci midzygatunkowe. Zdajcy:1) przedstawia rdo konkurencjimidzygatunkowej, jakim jest korzystanie przezrne organizmy z tych samych zasobwrodowiska.2) przedstawia skutki konkurencji
midzygatunkowej w postaci zawenia siniszekologicznych konkurentw [].
2. Populacja. Zdajcy:3) analizuje struktur[] przestrzennpopulacjiokrelonego gatunku.IV. Przegld rnorodnoci organizmw.11. Zwierzta bezkrgowe. Zdajcy:9) rozrnia skorupiaki [] i czynnoci yciowetych grup.
GIMNAZJUM
IV. Ekologia. Zdajcy:2) [] przedstawia skutki konkurencji []
midzygatunkowej.III. Systematyka zasady klasyfikacji, sposoby
identyfikacji i przegld rnorodnociorganizmw. Zdajcy:4) podaje znaczenie czynnoci yciowychorganizmu [] rozmnaania.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
26/29
Strona 26 z 29
20.1. (01)
Przykadowe rozwizanieKonkurencja midzygatunkowa powoduje, e nisza zrealizowana/rzeczywista Chthamalus
stellatusjest wsza/zawona w stosunku do podstawowej/potencjalnej.
Schemat punktowania1 p. za prawidowo sformuowany wniosek wykazujcy wpyw konkurencji
midzygatunkowej na niszekologicznChthamalus stellatusz uwzgldnieniem rnicmidzy niszpodstawowi zrealizowan.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Uwaga: Nie uznaje si odpowiedzi Nisza podstawowa zawa si/jest zawana
do zrealizowanej. nisza podstawowa z definicji nie moe ulegazmianom. Jedynie rozmiar
niszy zrealizowanej moe si zmienia i w szczeglnym przypadku odpowiada niszy
podstawowej.
20.2. (01)
Rozwizanie
1. T, 2. N, 3. N
Schemat punktowania
1 p. za poprawnocenwszystkich trzech wnioskw podanych w tabeli.0 p. za kade inne rozwizanie lub za brak odpowiedzi.
20.3. (01)
Rozwizanie
ycie pkli w skupiskach uatwia im rozmnaanie si/zapodnienie krzyowe.
Schemat punktowania
1 p. za poprawne podanie znaczenia skupiskowego ycia pkli odwoujce sido uatwieniarozmnaania.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 21. (03)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenociprzyczynowo-skutkowe [].
I. Poznanie wiata organizmwna rnych poziomach organizacjiycia.Zdajcy [] przedstawia i wyjania
procesy i zjawiska biologiczne [].
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje []
i przetwarza informacje [].
VII. Ekologia.
3. Zalenoci midzygatunkowe. Zdajcy:2) przedstawia skutki konkurencji midzygatunkowej[].
3) przedstawia podobiestwa i rnice midzydrapienictwem [] i pasoytnictwem7) wykazuje rolzalenoci mutualistycznych [].IV. Przegld rnorodnoci organizmw.6. Roliny budowa i funkcje tkanek i organw.Zdajcy:4) opisuje modyfikacje organw rolin ([] lici)
jako adaptacje do bytowania w okrelonych
warunkach rodowiska.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
27/29
Strona 27 z 29
7. Roliny odywianie si. Zdajcy:1) wskazuje gwne makro- i mikroelementy([], N) oraz okrela ich rda dla rolin.IX. Ewolucja.
5. Pochodzenie i rozwj ycia na Ziemi. Zdajcy:
3) [] identyfikuje konwergencje i dywergencjena podstawie [] opisu.
GIMNAZJUM
IV. Ekologia. Zdajcy:7) wykazuje, na wybranym przykadzie, e symbioza(mutualizm) jest wzajemnie korzystna dla obu
partnerw.
21.1. (01)
Rozwizanie
Zestawienie organizmw Zalenoci midzygatunkowe
1. dzbaneczniki schwytane owady drapienictwo
2. mrwki C. schmitzi dzbanecznik dwuostrogowy mutualizm
Schemat punktowania
1p. za wpisanie w odpowiednie miejsca w tabeli poprawnych nazw dwch zalenocimidzygatunkowych.
0 p. za kade inne rozwizanie lub za brak odpowiedzi.
21.2. (01)RozwizanieDzbankowate puapki sprzykadem konwergencji, poniewa: odlege grupy systematycznie/niespokrewnione bezporednio ze sob roliny wytwarzaj
dzbanki penice tsamfunkcj, gatunki nalece do odrbnych rodzin upodobniy si poprzez przystosowanie
do podobnych warunkw ycia, wytwarzajc podobne puapki.
Schemat punktowania
1 p. za poprawne okrelenie zjawiska konwergencji i poprawne uzasadnienie
uwzgldniajce niezalene nabycie podobnych cech morfologicznych/przystosowaprzez taksony, ktre nie sbezporednio spokrewnione.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
21.3. (01)
RozwizanieDzbaneczniki yjce bez mrwek osigaj mniejsze rozmiary, poniewa dziki mrwkomrolina przyswaja znaczce iloci azotu sabo dostpnego dla rolin z gleby, a niezbdnegodo syntezy wielu zwizkw organicznych/aminokwasw/biaek/nukleotydw/kwaswnukleinowych/chlorofilu.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
28/29
Strona 28 z 29
Schemat punktowania
1 p. za poprawne wyjanienie zwizku maych rozmiarw ciaa z upoledzeniem syntezyazotowych zwizkw organicznych w wyniku niedoboru azotu, ktry jest dostarczany
przez mrwki.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Zadanie 22. (02)
Wymagania oglne Wymagania szczegoweV. Rozumowanie i argumentacja.
Zdajcy objania i komentujeinformacje [], wyjania zalenoci
przyczynowo-skutkowe [].
VI. Postawa wobec przyrody
i rodowiska. Zdajcy rozumieznaczenie ochrony przyrody
i rodowiska oraz zna i rozumiezasady zrwnowaonego rozwoju[], opisuje postawi zachowanieczowieka odpowiedzialniekorzystajcego z dbr przyrodyi rodowiska, zna prawa zwierzt[].
IV. Poszukiwanie, wykorzystanie
i tworzenie informacji.
Zdajcy odczytuje, selekcjonuje,porwnuje i przetwarza informacje
[].
IX. Ewolucja.
3. Elementy genetyki populacji. Zdajcy:1) definiuje pulgenowpopulacji5) przedstawia warunki, w ktrych zachodzi dryf
genetyczny i omawia jego skutki.
VIII. Rnorodnobiologiczna Ziemi. Zdajcy:6) uzasadnia koniecznostosowania ochrony
czynnej dla zachowania wybranych gatunkwi ekosystemw.
POZIOM PODSTAWOWY
2. Rnorodnobiologiczna i jej zagroenia.Zdajcy:1) opisuje rnorodnobiologicznna poziomiegenetycznym [], wskazuje przyczyny spadku
rnorodnoci genetycznej, wymierania gatunkw[]
6) przedstawia [] ochronczynn[]7) uzasadnia koniecznomidzynarodowej
wsppracy w celu zapobiegania zagroeniomprzyrody [].
22.1. (01)
Przykadowe rozwizania Pula genowa maej populacji jest (zwykle) mao zrnicowana i dlatego zadziaanie
niekorzystnego czynnika, np. zaraenie si szympansa drobnoustrojem od czowieka,moe spowodowa zmniejszenie liczebnoci groce wymarciem, gdy ze wzglduna ma rnorodno genetyczn wszystkie/prawie wszystkie osobniki mog nie byodporne na dany patogen.
W mao liczebnej populacji dochodzi do krzyowania wsobnego, co moe powodowaujawnienie si niekorzystnych recesywnych cech letalnych/obniajcych
podno/zmniejszajcych dostosowanie osobnikw potomnych.
W maej populacji jest mniejsza zmienno genetyczna, co utrudnia adaptacjdo (zmieniajcych si) warunkw rodowiska.
W maych populacjach w wyniku dryfu genetycznego moe atwiej dojdo utrwaleniamutacji niekorzystnej.
7/24/2019 Matura 2015 - biologia - poziom rozszerzony - odpowiedzi do arkusza maturalnego (www.studiowac.pl)
29/29
Schemat punktowania
1 p. za poprawne wyjanienie, uwzgldniajce konsekwencje maej rnorodnocigenetycznej populacji podobiestwa genetycznego szympansw (np. wikszawraliwo populacji na epidemie, mniejsze prawdopodobiestwo przetrwania
populacji w zmieniajcych siwarunkach rodowiska, itp.).
lubza poprawne wyjanienie, uwzgldniajce konsekwencje chowu wsobnego(np. ujawnienie siniekorzystnych cech warunkowanych przez allele recesywne)
lub
za poprawne wyjanienie, uwzgldniajce konsekwencje dryfu genetycznego(np. utrwalanie mutacji niekorzystnych).
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
22.2. (01)
Przykadowe rozwizanie
Tworzenie korytarzy midzy lasami, w ktrych wystpuj mae populacje szympansw,poniewadziki nim osobniki mogprzemieszczasii moe dochodzido rozrodu midzyosobnikami populacji majcych rne pule genowe/do wzbogacania puli genowej populacjiszympansw.
Schemat punktowania
1 p. za wskazanie tworzenia korytarzy midzy lasami wraz z uzasadnieniem odnoszcymsido przepywu genw midzy pulami genowymi ssiednich populacji.
0 p. za odpowied, ktra nie spenia powyszych wymaga, lub za brak odpowiedzi.
Top Related